Wat zeggen de politieke partijen over technologie?
Technologie is zo’n groot onderdeel van het dagelijks leven dat zelfs de politiek er niet meer omheen kan om hier keuzes in te maken. Maar doen alle politieke partijen dat ook? En wat betekent dit voor ons als burgers? We nemen de concept-verkiezingsprogramma’s van een aantal partijen onder de loep om te zien hoe zij onze technologische samenleving willen inrichten.
Voor dit overzicht kijken we alleen naar de partijen die op dit moment in de Tweede Kamer zitten. Op het moment van schrijven zijn er namelijk meer dan vijftig politieke partijen geregistreerd bij de Kiesraad, en het voert te ver om deze allemaal te analyseren. Niet alleen hebben veel van die vijftig partijen geen realistische kans om een zetel te krijgen, een aantal van de geregistreerde partijen leidt een sluimerend bestaan, zonder werkelijk nog ambitie te hebben om een zetel te winnen. We doen overigens met dit overzicht geen uitspraak of een partij al dan niet een kans maakt om in de Tweede Kamer te komen, maar proberen vooral om de informatie relevant en overzichtelijk weer te geven.
De PVV komt niet in het overzicht voor, omdat de partij geen standpunt heeft ingenomen over tech.
Big Tech
Voor een aantal partijen is de invloed van ‘Big Tech’ (Facebook, Google) reden tot zorg. Een aantal van hen (GroenLinks, D66, PvdA, VVD) wil een ‘digitaks’ waarbij bedrijven moeten betalen voor het gebruik van persoonsgegevens. Ook zijn sommige partijen er wel voor te porren om de macht van techreuzen (in Europees verband) te verkleinen door deze op te breken. De VVD en SP zeggen bijvoorbeeld dat dit een optie zou moeten zijn, maar gaat niet in op de details. De Partij van de Arbeid gaat hierin zelfs zo ver dat ze stellen dat “apparaten, software en app stores niet in de handen van één bedrijf horen”. Een dergelijk standpunt zou verstrekkende gevolgen hebben voor bijna alle grote techbedrijven. Apple zou zijn eigen app-store niet mogen runnen, Nintendo zijn eigen onlinegamewinkel moeten sluiten, Google mag geen Play Store hebben, en Microsofts geen Xbox Live-winkel. Ze zouden, indien dit idee letterlijk wordt uitgevoerd, allemaal uit elkaar moeten worden getrokken.
Partijen en privacy
Privacy
In het verlengde van de invloed van de grote technologiebedrijven, liggen de standpunten over privacy. Volgens de SP moet er een ‘Commissie Digitalisering’ komen om de politiek te adviseren over de maatschappelijke gevolgen van techniek. Ook pleit de partij voor aanvullende burgerrechten, al is het programma niet specifiek over welke dat dan zijn.
D66 heeft de meest uitgebreide standpunten over technologie en privacy. Zo stelt D66 dat de bescherming van auteursrechten niet mag leiden tot “massale surveillance van gebruikers van socialmediaplatforms”. D66 is overigens ook de enige partij die internetpesten benoemt en ertegen op wil treden. De drempel bij aangifte moet omlaag, de politie moet er meer aandacht aan geven en er moet volgens de partij een supersnelrechtprocedure komen om schadelijke online content snel te verwijderen. Ten slotte stelt de partij dat webcams fysiek afgedekt moeten kunnen worden, om inbreuk op de privacy door hackers te voorkomen.
Volgens de ChristenUnie moet ook de overheid streng worden gecontroleerd als het gaat om privacy, en moet de Autoriteit Persoonsgegevens de bevoegdheid en middelen krijgen om dat te controleren.
Algoritme
D66 en PvdA zijn verder expliciet in hun bezwaren tegen de geheime algoritmes die tech-bedrijven gebruiken om gebruikers van informatie en inhoud te voorzien. De zogenoemde ‘fableltjesfuik’ waar Arjen Lubach vorig jaar aandacht aan besteedde zou namelijk een gevaar kunnen betekenen voor de democratie. De PvdA stelt dat techreuzen “in Europees verband verplicht worden hier transparant in te zijn”.
Enigszins daartegenover staat de SGP, die aan de ene kant voorstander is van filters van bepaalde door hen onwenselijk geachte content, maar aan de andere kant ook niet wil dat ‘Brussel’ voor ons bepaalt wat ‘nepnieuws’ is. Ook vindt de SGP dat het bestrijden van terrorisme een goede reden is om incidenteel inbreuk te maken op de privacy.
Milieu-impact
Voor de Partij van de Dieren is vooral de impact van de grote datacenters op het milieu een doorn in het oog. Volgens de partij moet de komst van ‘energieslurpende datacentra’ naar Nederland worden ontmoedigd. Aan de andere kant van dat spectrum lijkt Forum voor Democratie te staan, die juist wil dat Nederland een leidende positie behoudt op het gebied van digitale technologie. De partij wil juist investeren in de digitale infrastructuur, waar datacentra ook een onderdeel van vormen.