Dankzij SpaceX en andere innovatieve bedrijven bloeit de ruimtevaart als nooit tevoren. Maar dat belet de NASA niet om van oude Space Shuttle-onderdelen een ouderwetse wegwerpraket te bouwen. Dit is het bizarre verhaal van een politiek lanceersysteem, het Space Launch System.

Op een zonnige ochtend in maart rolde er een daverend geraas over het Stennis Space Center nabij New Orleans. De vier machtige hoofdmotoren van NASA’s nieuwste raket waren tot leven gekomen om acht minuten lang zwembaden vol vloeibare waterstof en zuurstof te verschalken. Toch rees er geen ranke vuurpijl ten hemel – de raket werd door stalen klemmen aan de grond gehouden. Het betrof de zoveelste test van het Space Launch System (SLS), een raket die tot nu toe 18,6 miljard dollar heeft gekost en na jaren vertraging nog altijd geen meter van de grond is gekomen.

Het SLS wordt ook wel het Senate Launch System genoemd. Deze cynische grap voert terug op de turbulente ontstaansgeschiedenis van de raket. Nadat in 2003 voor de tweede keer een Space Shuttle verging, was definitief duidelijk geworden dat dit ruimtevaartprogramma geen toekomst had. In 2005 kondigde de Amerikaanse regering een opvolger van de Shuttle aan: het Orion-ruimteschip. Dit toestel leek als twee druppels water op het oude Apollo-schip waarmee Neil Armstrong en zijn collega’s naar de maan reisden, maar dan groter en moderner. De NASA gaf met dit ontwerp impliciet toe dat een compacte capsule met parachutes veiliger is dan een ruimtevliegtuig als de Shuttle.

Om Orion de ruimte in te tillen, zouden twee nieuwe raketten worden ontwikkeld: de Ares I en de veel grotere Ares V. Daarbij werd als belangrijke voorwaarde gesteld dat er zoveel mogelijk elementen van het Shuttle-programma zouden worden hergebruikt. Zo hoopte de regering zoveel mogelijk banen te redden en daarmee weerstand van afgevaardigden en senatoren uit ruimtevaartstaten te voorkomen.

Te pletter op de oceaan

Nieuwe raketten bouwen met technologie uit de jaren ‘70 bleek lastiger dan gedacht. In computermodellen was Ares I niet krachtig genoeg om de Orion naar de ruimte te brengen, maar wel om dat toestel uit elkaar te laten trillen. Als gevolg moest Orion keer op keer worden herontworpen. De kosten liepen uit de hand. Na één half geslaagde lancering van een zeer voorlopig prototype van de Ares I trok de regering Obama de stekker uit het programma.

Zoals verwacht namen de parlementariërs, die sterk waren beïnvloed door het gelobby van de lucht- en ruimtevaartindustrie, hier geen genoegen mee. De democratische senator Bill Nelson leidde in 2011 een opstand tegen het regeringsplan door aan te kondigen dat de ontwikkeling van zowel de Orion als de Ares V zou worden voortgezet. Om de associatie met de geflopte Ares I weg te nemen, gaf hij Ares V een nieuwe naam: Space Launch System.

Tien jaar later is dit de stand van zaken. Hoofdaannemer Boeing heeft de eerste trap van de raket gereed. Deze is rechtstreeks afgeleid van de grote externe tank van de Space Shuttle. De vier motoren van deze eerste trap zijn uit de drie resterende Shuttle-orbiters gesloopt. Dat geeft niets, want deze motoren werden ooit ontworpen om te kunnen hergebruiken. Helaas is de eerste trap van het SLS dat niet. Bij elke lancering zullen er dus vier peperdure, hoogst geavanceerde en herbruikbare RS-25-raketmotoren op de Atlantische Oceaan te pletter slaan.

©PXimport

Oude voorraad opmaken

Ook gereed zijn de krachtige hulpraketten die de eerste trap flankeren (fabrikant: Northrop Grumman). Deze zijn opgebouwd uit vijf stalen segmenten, waarvan sommige in 1990 nog meegeholpen hebben met de lancering van de Hubble-ruimtetelescoop. Destijds landden deze hulpraketten onder parachutes in zee, waarna ze werden opgevist voor hergebruik. Bij het SLS zal dit niet gebeuren, de oude voorraad wordt opgemaakt.

De tweede trap van het SLS is een bestaande tweede trap van de Delta IV-raket, ook van Boeing. De bedoeling is dat er een nieuwe en betere tweede trap wordt ontwikkeld, maar vooralsnog is er geen haast te bespeuren.

Kortom, tien jaar schaven aan decennia oude onderdelen heeft een raket opgeleverd die niet herbruikbaar is en mede daardoor zo’n 2,5 miljard dollar per vlucht gaat kosten. Ondertussen investeert SpaceX eigen kapitaal in de ontwikkeling van een minstens even krachtige raket die helemaal herbruikbaar is: het zogenoemde Starship. De motoren van deze raket zijn nagelnieuw en speciaal voor Starship ontworpen. Elon Musk zegt de kostprijs van een lancering op den duur terug te kunnen brengen tot zo’n 5 miljoen dollar. Nu neigt de tycoon sterk tot grootspraak, maar het is heel goed mogelijk dat een Starship-vlucht al snel minder dan 100 miljoen zal kosten, 25 keer minder dus dan een SLS-lancering.

Starship als maanlander

Je kunt je afvragen waarom NASA niet gewoon stopt met het SLS, om voortaan vluchten te boeken bij SpaceX – zoals de ruimtevaartorganisatie al jaren doet voor vracht- en passagiersvluchten naar het ISS.

Half april kondigde NASA aan Starship verkozen te hebben als maanlander voor het Artemis-programma, het huidige plan om zo spoedig mogelijk weer Amerikanen naar de maan te sturen. Zo’n maanmissie moet als volgt gaan verlopen. Eerst stuurt SpaceX een speciale maanversie van Starship in een baan om de maan. Vervolgens lanceert het SLS een Orion-schip met vier astronauten aan boord (onder wie de eerste vrouw op de maan) naar dezelfde baan om de maan. De twee toestellen koppelen, waarna de astronauten overstappen naar Starship en landen. Na gedane zaken stappen ze weer over naar Orion om drie dagen later onder parachutes in de oceaan te plonzen.

Menig ruimtevaartanalist heeft al op de absurditeit van dit officiële NASA-plan gewezen. Je kunt die astronauten namelijk ook gewoon met Starship naar de maan brengen, zonder tussenkomst van het bizar dure SLS/Orion-systeem. Het duurt weliswaar nog een paar jaar voordat Starship veilig genoeg is voor personenvervoer, maar SpaceX heeft met zijn Crew Dragon al bewezen een betrouwbaar bemand ruimteschip te kunnen bouwen.

Bovendien zal de 3 miljard dollar die SpaceX van NASA ontvangt voor de bouw van de maanlander de ontwikkeling van een veilig Starship sterk versnellen. Ondanks dat SLS-bedenker Bill Nelson dit jaar tot nieuw NASA-opperhoofd werd benoemd, is het goed mogelijk dat de raket uiteindelijk nergens heen zal gaan.

Tekst: Ed Croonenberg

Wasverzachter gebruik je meestal om te zorgen dat je handdoeken of lakens lekker zacht worden en aangenaam gaan ruiken. Maar wist je dat je het spul ook op andere manieren in huis kunt gebruiken? Niet alles wat je online leest werkt of is veilig, maar er zijn wél een paar toepassingen die handig zijn. Deze kun je zonder zorgen uitproberen.

Ook interessant: Hier kun je vaatwastabletten óók voor gebruiken

Wil je wasverzachter vaker inzetten in huis? Dat kan, maar de mogelijkheden zijn niet enorm uitgebreid. Hieronder lees je waar dit goedje allemaal geschikt voor is.

Wattenbolletjes tegen muffe luchtjes

Heb je last van een muffe geur in je kledingkast, lade of schoenenkast? Drenk een watje in een klein beetje wasverzachter, laat het goed drogen en leg het ergens in de kast of lade neer. Het watje verspreidt subtiel geur zonder te overheersen.

Luchtverfrisser tijdens het stofzuigen

Tijdens het stofzuigen een frisse geur in huis verspreiden? Leg een gedroogd watje met wasverzachter in het stofreservoir of bij de filter van je stofzuiger. Let op: doe dit alleen als je een stofzuiger hebt zonder zak, en gebruik geen vloeibare wasverzachter direct in het apparaat.

Statische kleding voorkomen

Heb je vaak kledingstukken die knetteren als je ze aantrekt? Vul een plantenspuit met water en voeg een klein dopje wasverzachter toe. Even schudden en licht over de binnenkant van je kleding sprayen (test eerst op een onopvallende plek) helpt om de antistatische lading van je kleding snel te laten verdwijnen.

Lees ook: ⚡Sodeknetter: zo voorkom je statische elektriciteit in je kleding

Kunststof kozijnen en deurposten afnemen

Wasverzachter lost geen hardnekkig vuil op, maar je kunt er wel kunststof oppervlakken mee opfrissen. Denk aan vensterbanken, deurposten of lichtschakelaars. Meng een theelepel wasverzachter met een liter water, maak een doek licht vochtig en veeg ermee over het oppervlak. Het ruikt fris en laat een dun laagje achter dat stof een tijdje weert. Niet gebruiken op hout of natuursteen.

©sergeylapin

Kan wel, maar let op

Sommige toepassingen zijn niet per se fout, maar vragen om wat meer voorzichtigheid. Zoals schoenen en vuilnisbakken opfrissen met wasverzachter.

Schoenen opfrissen

Een doek met verdunde wasverzachter gebruiken om de binnenkant van schoenen schoon te vegen kan geurtjes maskeren. Maar het reinigt niet écht en laat mogelijk geurstoffen of plakkerige resten achter. Dat is niet ideaal, zeker als je de schoenen zonder sokken draagt. Wil je het toch proberen? Gebruik een goed uitgewrongen doek en laat de schoenen daarna volledig drogen.

Vuilnisbak geurvrij maken

Een sopje met wat wasverzachter kan je vuilnisbak tijdelijk frisser laten ruiken. Het maskeert nare geurtjes, maar doodt geen bacteriën. Voor grondige reiniging blijft een oplossing met soda, azijn of allesreiniger effectiever. Wasverzachter is hier dus vooral geurdecoratie, geen echte schoonmaker.

Wasverzachter: handig, maar geen wondermiddel

Wasverzachter is dus best veelzijdig, maar niet het wondermiddeltje dat sommige blogs ervan maken. Als je het slim inzet – en altijd spaarzaam – kun je er net wat meer mee doen dan alleen gebruiken voor je was. Test wel altijd eerst op een klein stukje, en hou het bij oppervlakken waar het veilig is. Liever geen risico? Er zijn ook natuurlijke alternatieven, zoals azijn of etherische olie, die je op een vergelijkbare manier kunt gebruiken.

Een hogedrukreiniger is een krachtig hulpmiddel waarmee je snel en grondig allerlei oppervlakken rondom je huis schoonmaakt. Maar met de juiste accessoires haal je er nóg meer uit – en wordt schoonmaken niet alleen makkelijker, maar ook een stuk effectiever.

Let goed op dat niet elk accessoire op elke hogedrukreiniger past. Voordat je overgaat op de aanschaf van een accessoire, controleer dan goed de compatibiliteit met jouw hogedrukreiniger. Lees hier meer over in het artikel Praktische tips bij het gebruik van hogedrukreinigers.

Vario-spuitlans: veelzijdigheid troef

Een vario-spuitlans is eigenlijk onmisbaar als je het meest uit je hogedrukreiniger wilt halen. Met dit accessoire pas je in één handomdraai de spuithoek aan, zodat je de waterstraal precies kunt afstemmen op wat je schoonmaakt. Voor hardnekkig vuil zet je 'm op volle kracht, terwijl een zachtere straal ideaal is voor kwetsbare oppervlakken zoals ramen of andere glazen oppervlakken. Je hebt dus meerdere mogelijkheden in één handige lans.

©hedgehog94

Terrasreiniger: speciaal voor grotere oppervlakken

Een terrasreiniger is een handig hulpstuk in de vorm van een brede, ronde schijf met ronddraaiende spuitkoppen. Je bevestigt ’m aan je hogedrukreiniger en maakt er moeiteloos grotere oppervlakken mee schoon – denk aan je terras, oprit of zelfs muren. Doordat de waterstraal dicht bij het oppervlak blijft, reinig je extra effectief én verbruik je minder water. En het mooiste? Je hebt geen last van opspattend vuil of water, dus schoonmaken wordt een stuk comfortabeler.

Verlengslang: vergroot je bereik

De meeste hogedrukreinigers worden geleverd met een slang van zo’n 5 tot 10 meter – vaak is dat genoeg, maar soms kom je nét iets te kort. Met een verlengslang vergroot je eenvoudig het bereik, zodat je ook moeilijker bereikbare plekken kunt schoonmaken zonder telkens het apparaat te hoeven verplaatsen. Verlengslangen zijn er in verschillende lengtes, dus er is altijd wel een variant die past bij jouw klus.

Schuimlans: effectieve reiniging met reinigingsmiddel

Soms is water alleen niet genoeg om hardnekkig vuil aan te pakken. Dan is een schuimlans dé oplossing. Hiermee breng je een dikke laag reinigingsschuim aan op het oppervlak. Het schuim blijft even zitten, zodat het schoonmaakmiddel goed kan inwerken en het vuil losweekt. Na een paar minuten spoel je alles gemakkelijk weg met de hogedrukreiniger. Perfect voor een grondige reiniging van bijvoorbeeld tuinmeubels, je auto of een schutting.

Rioolontstoppingslans: verstoppingen verhelpen

Een verstopte afvoer of riool is altijd vervelend, maar met een rioolontstoppingslans voor je hogedrukreiniger kun je het probleem vaak zelf oplossen, zonder meteen een loodgieter te hoeven bellen. De lange, flexibele lans schuif je eenvoudig in de afvoer. De krachtige waterstraal maakt vuil los en spoelt het direct weg. Zo is een verstopping vaak al binnen een paar minuten verholpen en heb je jezelf een vaak prijzig bezoekje van de loodgieter bespaard.

©BillionPhotos.com

Met de juiste accessoires wordt je hogedrukreiniger echt een alleskunner. Of je nu je terras weer spic en span wilt krijgen, je auto een wasbeurt gunt of een verstopte afvoer te lijf gaat – voor elke klus is er wel iets handigs te vinden. Begin met een paar basisaccessoires zoals een vario-spuitlans of een terrasreiniger, en breid daarna rustig uit met wat je nodig hebt. Zo ben je overal op voorbereid, zonder gedoe.