ID.nl logo
RSI voorkomen met praktische tips en gratis apps
© PXimport
Huis

RSI voorkomen met praktische tips en gratis apps

Van smartphonepols en WhatsApp-duim tot muisarm, tabletnek, schermogen en Game Boy-rug. Fysieke klachten van computer- en gadgetgebruik liggen al decennialang op de loer. RSI voorkomen is beter dan genezen en daarom vind je in dit artikel uiteenlopende tips en handige gratis apps voor gezond gebruik van je apparaten.

In de geneeskunde wordt vaak gesproken over rsi, repetitive strain injury. Dit is een verzamelterm voor allerlei blessures aan handen, polsen, armen, schouders, nek of rug door het voortdurend herhalen van specifieke bewegingen. Daardoor staan de spieren continu gespannen, is er minder doorbloeding en kunnen er pijnlijke beknellingen en ontstekingen van de zenuwen ontstaan.

Rsi ontwikkelt zich in drie fasen. Het begint met een gevoel van vermoeidheid en lichte pijn in spieren en gewrichten, maar dat verdwijnt na een periode van rust. In een tweede fase blijft het pijnlijke gevoel ook na langere rustperiodes aanwezig. Je voelt tintelingen en je ondervindt krachtverlies. In het derde stadium gaat de pijn niet langer weg en kun je de spieren of de gewrichten nauwelijks nog gebruiken. Dat worden triggerpoints genoemd. Rsi verwijst naar deze laatste fase.

Rsi is alleen helaas niet zomaar vast te stellen. Er zijn ook allerlei andere aandoeningen die tot deze symptomen kunnen leiden, zoals artrose, reumatoïde artritis of slijmbeursontsteking. Een specifiek behandeling voor rsi is er niet: gedoseerd bewegen blijft belangrijk zolang de bewegingen niet voor extra pijn zorgen. 

Juiste pc-houding

Je doet er in eerste instantie goed aan om enkele ergonomische richtlijnen in acht te nemen. En dat begint al met je zithouding achter je pc. Je stoel heeft bij voorkeur armleuningen en geeft voldoende ondersteuning voor je rug. Eventueel bevestig je een lendenrol (of een opgerolde handdoek) onderaan de rugleuning voor extra steun.

Plaats beide voeten plat op de grond of liever nog op een voetsteun. Houd je voorarmen horizontaal tijdens het typen, met de ellebogen in een hoek van minstens 90 graden. Gebruik bij voorkeur een polssteun of schaf een ergonomisch toetsenbord aan. Houd de muis zo dicht mogelijk bij het toetsenbord. Leer jezelf de gewoonte aan de muis afwisselend met de linker- en de rechterarm te bedienen.

©PXimport

Je beeldscherm bevindt zich op een armlengte van je lichaam, met de bovenrand ongeveer ter hoogte van de wenkbrauwen. Voorkom storende lichtreflectie op het schermbeeld en gebruik een documentenhouder die je op ooghoogte positioneert. 

De 20-20-20-regel geeft aan dat je om de twintig minuten twintig seconden naar iets kijkt dat zich op een afstand van twintig voet (zes meter) bevindt. Knipper ook regelmatig met je ogen, let op je ademhaling en probeer rustig vanuit de buik te ademen.

Juiste smartphone-houding

Vermijd zoveel mogelijk oncomfortabele houdingen tijdens het smartphonegebruik. Klem het dus toestel dus bijvoorbeeld niet tussen je oor en je schouder. Houd je smartphone niet krampachtig vast, maar probeer je polsen zo recht mogelijk te houden en zoveel mogelijk te ontspannen. 

Houd het toestel niet te ver van je ogen en houd het ongeveer op kinhoogte om te voorkomen dat je je hoofd en nek voorover moet buigen. Houd het toestel niet aan één zijde van je lichaam, maar mooi in het midden. Op die manier hoef je je nek niet te draaien.

©PXimport

Het intikken van toetsen doe je liever niet met de toppen van je duim of vingers, maar met de onderzijde. Je doet het ook liever niet met dezelfde hand als waarmee je het toestel vasthoudt. Beter nog, je legt het apparaat op een hard oppervlak, terwijl je tikt.

Gebruik je frequent een tablet? Schaf dan een afzonderlijke muis en toetsenbord aan waarbij je er ook hier op let dat je polsen voldoende steun krijgen.

Pauzes inlassen

Om te vermijden dat je bewegingen tijdens het computeren te veel herhaalt, las je met regelmaat korte pauzes in. Het liefst voer je daarbij fysieke handelingen uit die het risico op rsi-aandoeningen verder verkleinen. In principe heb je voldoende aan enige zelfdiscipline, maar er is software die je wat dwingender aan zulke pauzes en oefeningen herinnert.

Een bekende tool van Nederlandse origine is het gratis Workrave. Wanneer je Workrave opstart, verschijnt een verplaatsbaar venstertje met een countdown voor de verschillende pauzetypes. Klik met rechts in dit venster, kies Voorkeuren en ga naar de rubriek Timers.

De opties op de eerste drie tabbladen (Micropauze, Rustpauze en Dagelijkse limiet) werken hetzelfde. Je kunt de timers in- en uitschakelen, je geeft Werktijd, Pauzeduur en Uitsteltijd aan in uren, minuten en seconden. Ook geef je aan of er een knop moet zijn waarmee je de pauze kunt Uitstellen of Overslaan

©PXimport

Je stelt verder in of er een pauzeverzoek verschijnt en hoeveel keer dat maximaal gebeurt. Bij de doorgaans wat langere Rustpauze kun je ook het aantal geanimeerde oefeningen instellen dat je tijdens die pauze wilt zien.

In de rubriek Gebruikersinterface geef je aan of het toetsenbord en het scherm tijdens zo’n pauze moeten worden geblokkeerd. Ook kun je hier instellen of Workrave automatisch met Windows opstart. Via de rubriek Netwerk is het zelfs mogelijk collega’s of gezinsleden op andere netwerkpc’s tot pauzes te dwingen.

Pomodoro-techniek

Er zijn ook heel wat mobiele apps met een vergelijkbaar opzet. Veel apps richten zich hiervoor op de zogeheten Pomodoro-techniek. Pomodoro is Italiaans voor tomaat en daarmee is het een knipoog naar het oorspronkelijke ontwerp voor keukentimers. 

De techniek stelt dat je het best in vier blokken van vijfentwintig minuten werk, een zogenoemde Pomodoro, die je telkens onderbreekt met een pauze van vijf minuten. Na elke Pomodoro heb je een onderbreking van vijftien minuten. Na vier sessies las je een pauze van ongeveer vijfentwintig minuten in.

Hier vind je een overzicht van tien degelijke Pomodoro-apps, voor uiteenlopende platformen (naast Android en iOS, vaak ook voor macOS, Windows en browsers). Verder vind je nog tal van min of meer vergelijkbare apps wanneer je in de officiële appstores zoekt naar termen als timer, reminder of pause. Je vindt er vast iets naar je gading.

Vermoeide ogen voorkomen

We hebben ons tot nog toe gefocust op rsi-gerelateerde aandoeningen, maar intensief schermgebruik kan ook tot oogkwalen leiden, zoals asthenopie (oogvermoeidheid). Deze kwalen ontstaan door het overmatig ingespannen gebruik van de ogen. 

Dat wordt nog versterkt door het feit dat je per minuut gemiddeld vier keer minder met de ogen knippert wanneer je naar een beeldscherm kijkt. Daardoor worden je ogen minder vochtig gehouden. Er wordt vaak gesproken over computerogen, met mogelijk rode ogen, jeuk, onscherp zicht en zelfs ontstekingen tot gevolg.

©PXimport

EyeLeo is pauzesoftware die zich specifiek richt op het voorkomen van oogkwalen. Je configureert de tool vanuit het Windows-systeemvak via Settings

Ook hier geef je aan hoe vaak je een korte of langere pauze wilt en of je wilt vermijden (Enable strict mode) dat je de pauzes kunt onderbreken. Tijdens zo’n pauze krijg je dan eenvoudige, geanimeerde oefeningen, zoals rollen met de oogballen of afwisselend naar links en rechts kijken.

Blauw licht beperken

Het is dus absoluut niet goed voor de ogen om langdurig gefocust te kijken en weinig te knipperen. Wat ook niet goed is, is het blauwe lichtschijnsel van een beeldscherm. Kijken naar een scherm in de avond kan zelfs een negatieve impact hebben op je nachtrust. Daarom tot slot nog wat tips om hier wat aan te doen.

Bij de meeste computermonitors kun je via een ingebouwd osd-menu (on-screen display) het contrast, helderheid en kleurtemperatuur configureren. Deze laatste stel je overdag bij voorkeur in op zo’n 6500K (Kelvin) en in de avond op ongeveer 3400K, zodat het scherm minder blauw licht uitstraalt.

Ook vanuit Windows 10 kun je de kleurtemperatuur regelen. Ga naar Instellingen / Systeem / Beeldscherm / Instellingen voor nachtlamp / Nu inschakelen. Hoe meer je de schuifknop naar rechts verplaatst, hoe warmer (minder blauw) het schermlicht wordt. 

Om dit proces te automatiseren zet je Nachtlamp op Aan en kies je Instellingen voor nachtlamp. Selecteer Zonsondergang tot zonsopgang of kies Uren instellen en bepaal zelf tussen welke tijdstippen je deze functie wilt in- of uitgeschakeld.

©PXimport

Wat voor computerschermen geldt, geldt net zo goed voor het scherm van je mobiele apparaat. Zowel iOS als Android beschikken over ingebouwde functies om het blauwe lichtschijnsel te verminderen.

In iOS ga je hiervoor naar Instellingen en navigeer je naar Scherm en helderheid waar je Night Shift selecteert. Via de schuifknop bij Kleurtemperatuur pas je de intensiteit aan. Kies Gepland om deze functie automatisch in- en uit te schakelen op basis van de stand van de zon of volgens je eigen start- en eindtijd. Een vergelijkbare optie vind je trouwens ook op macOS, via Systeemvoorkeuren / Beeldscherm(en) / Night Shift.

Bij Android loopt dat weinig anders. Ook hier ga je naar Instellingen waar je Display selecteert en vervolgens (iets als) Comfortabel scherm voor uw ogen kiest. Schakel de functie in en tik op Aangepast. Je kunt nu de gewenste kleurtemperatuur instellen en via Planning instellen kun je ook hier kiezen tussen Zonsondergang tot zonsopkomst of Aangepast.

Met de genoemde tips, apps en software kun je hopelijk de meestvoorkomende klachten nu voorkomen!

▼ Volgende artikel
Huis

Waar voor je geld: 5 mini-LED-tv’s onder de 800 euro

Mini-LED-technologie staat bekend om zijn uitstekende contrast, diepe zwartwaarden en hoge helderheid. Het mooie nieuws? Je hoeft er tegenwoordig geen duizend euro meer voor neer te leggen. We zetten vijf aantrekkelijke modellen voor je op een rij, allemaal onder de 800 euro en elk met hun eigen pluspunten.

1. Philips 55PML9009/12 'The Xtra'

Met z’n driezijdige Ambilight, quantum dot mini-LED-scherm en een native verversingssnelheid tot 144 Hz biedt de Philips 55PML9009/12 'The Xtra' een bijzonder complete kijkervaring. De tv ondersteunt Dolby Vision, HDR10+ en HLG, en beschikt over het intuïtieve Titan OS. Een opvallende eigenschap is het 4-speakersysteem van 4x 10 watt, dat Dolby Atmos ondersteunt voor een krachtig en meeslepend geluid. De helderheid piekt tot 1000 nits, wat HDR-content prachtig tot zijn recht laat komen.

Toepassingen: Sfeervol filmkijken, gamen met vloeiend beeld, streaming via populaire apps Bijzonderheden: 4x HDMI 2.1, Ambilight, Dolby Atmos, P5 Perfect Picture Engine

2. Hisense 50U6NQ

De Hisense 50U6NQ is een uitstekende keuze voor wie mini-LED-techniek zoekt binnen een beperkt budget. Het 50-inch VA-paneel levert diepe zwarttinten en sterke contrasten, met een piekhelderheid van 600 nits. De tv ondersteunt Dolby Vision en HDR10+, en komt met Dolby Atmos-geluid via 2x 10 watt-speakers. De verversingssnelheid van 60 Hz is minder geschikt voor fanatieke gamers, maar voor dagelijks gebruik en filmavonden is dit een meer dan degelijke keuze.

Toepassingen: Reguliere tv-kijkers, HDR-filmliefhebbers, instapgebruikers Bijzonderheden: VIDAA-smartplatform, Filmmaker Mode, DTS Virtual:X, strak contrast

3. TCL 50C803

Deze 50-inch QD-mini-LED-tv van TCL combineert snelheid en beeldkwaliteit. Dankzij een native verversingssnelheid van 100 Hz (uitbreidbaar naar 144 Hz) en ondersteuning voor Dolby Vision IQ, HDR10+ en HLG komt content vloeiend en levendig over. De lage input lag van circa 6 ms maakt dit toestel bovendien zeer geschikt voor gamers. Dolby Atmos-audio en Google TV als platform zorgen voor gebruiksgemak en rijke content.

Toepassingen: Gamen, sport kijken, vlot schakelen tussen apps en streamingdiensten Bijzonderheden: Game Master Pro 2.0, HDMI 2.1, Motion Clarity Pro, 600 nits piekhelderheid

4. LG 65QNED866RE

Met zijn 65 inch schermformaat biedt deze LG een bioscoopervaring in huis. Het QNED-paneel is gebaseerd op mini-LED-technologie en werkt met de α7 AI Processor Gen6, die beelden slim analyseert en opschaalt. De verversingssnelheid van 120 Hz en ondersteuning voor Dolby Vision, HDR10 en HLG maken dit toestel veelzijdig. WebOS biedt intuïtieve toegang tot apps en instellingen, en Dolby Atmos ondersteunt ruimtelijke audio.

Toepassingen: Familie-tv, grootbeeld filmkijken, soepel gamen Bijzonderheden: HDMI 2.1, VRR en ALLM, 900 nits piekhelderheid, uitstekende kijkhoeken

5. Hisense 65U7NQ

De Hisense 65U7NQ biedt indrukwekkende prestaties in een betaalbare jas. Mini-LED PRO-techniek, meer dan 300 dimming zones en een piekhelderheid van 1500 nits zorgen voor levendige beelden. Het paneel ververst tot 144 Hz – ideaal voor snelle games en sport. Het audiosysteem bestaat uit 2x 10 watt-speakers plus een 20 watt-subwoofer voor een krachtig, vol geluid. Met Dolby Vision IQ, Google TV, VRR en HDMI 2.1 is dit een allround topkeuze.

Toepassingen: Gamers, HDR-fans, filmkijkers die alles willen behalve een hoog prijskaartje Bijzonderheden: 40W-audio (2.1), 144 Hz refresh, ATSC 3.0, wifi 6E, EISA-award Best Buy 2024-2025

▼ Volgende artikel
'O nee, een vlek!' Met deze apparaten reinig je de vloer tot diep in de poriën
© Andrey Popov
Huis

'O nee, een vlek!' Met deze apparaten reinig je de vloer tot diep in de poriën

In dit artikel leggen we je uit hoe je verschillende soorten vloeren het best kunt schoonmaken — van tapijt tot gietvloeren. We leggen uit hoe vlekkenreinigers en stoomreinigers werken, wat je wel (en vooral níet) moet doen bij houten vloeren en waar je op moet letten bij het kiezen van het juiste apparaat. Zo houd je elke vloer in huis hygiënisch schoon en in topconditie.

In dit artikel lees je:

✔ Wat vlekkenreinigers doen op tapijt en vloerbedekking ✔ Hoe stoomreinigers werken op harde vloeren zoals tegels en gietvloeren ✔ Welke apparaten je beter níet gebruikt op houten vloeren ✔ Tips voor veilig en effectief reinigen van parket

Een schone vloer doet meer dan je denkt: het oogt fris, voelt prettig aan en zorgt voor een gezonde basis in huis. Maar niet elke vloer laat zich op dezelfde manier schoonmaken. Waar een tegelvloer gerust een stoomreiniger aankan, moet je bij hout juist oppassen met vocht en hitte. In dit artikel lees je welke vloerreiniger past bij welk type ondergrond. We duiken in vlekkenreinigers voor tapijt, stoomreinigers voor harde vloeren en bekijken wat wel en niet werkt op gevoelige materialen zoals parket. Ook leggen we uit hoe de apparaten precies werken en waar je op moet letten bij gebruik.

Vlekkenreinigers: speciaal voor zachte vloeren

Zachte vloerbedekking zoals tapijt en karpetten zijn comfortabel, maar kwetsbaar voor vlekken en geurtjes. Alleen een beetje stofzuigen is meestal niet genoeg: vuil zakt diep in de vezels en blijft daar hardnekkig zitten. Vlekkenreinigers of tapijtreinigers zijn hiervoor de oplossing. Ze werken met een combinatie van water, reinigingsmiddel en zuigkracht.

©Andrey Popov

De meeste apparaten hebben een reservoir met schoon water en een aparte tank voor vuil water. Tijdens het reinigen sprayt de machine een mix van water en reinigingsmiddel op het tapijt, en sommige apparaten gebruiken daarbij roterende borstels om het vuil los te werken. Tegelijkertijd zuigt het apparaat het vuile water weer op. Het resultaat: een tapijt dat zichtbaar schoon is én merkbaar frisser aanvoelt (en ruikt!).

Vlek op het tapijt of de nieuwe bank?!

Verwijder 'm snel en vakkundig met een vlekkenreiniger!

Het gebruik vergt wel enige voorbereiding. Voor een goed resultaat moet het tapijt eerst goed worden gestofzuigd. Daarna kun je met de vlekkenreiniger aan de slag. Houd er rekening mee dat het tapijt na afloop wel een paar uur moet drogen – het is dus aan te raden dit klusje op warme dagen te doen. Er bestaan trouwens ook compacte handmodellen voor kleinere oppervlakken of plaatselijke vlekken, bijvoorbeeld na een omgevallen glas wijn of een ongelukje van een huisdier.

Ook voor meubels en autobekleding

Veel vlekkenreinigers hebben accessoires voor stoffen meubels of autostoelen. Dieptereiniging van je bank of eetkamerstoel is dus heel goed te doen. Gebruik bij voorkeur een speciaal opzetstuk en controleer altijd eerst of de bekleding kleurvast is. Laat de stof goed drogen om schimmelvorming te voorkomen.

Stoomreinigers: hygiëne zonder schoonmaakmiddel

Voor harde vloeren zoals tegels, vinyl of gietvloeren is een stoomreiniger een populaire keuze. Deze apparaten gebruiken uitsluitend water, dat wordt verhit tot stoom. Die hete stoom (meestal rond de 100 à 120 °C) wordt via een mondstuk op de vloer gespoten en maakt vuil, vet en bacteriën los zonder chemicaliën te hoeven gebruiken.

©marchsirawit

De meeste stoomreinigers zijn voorzien van een microvezeldoek onder het mondstuk, die het losgekomen vuil meteen opneemt. Dat maakt deze apparaten niet alleen milieuvriendelijk, maar ook geschikt voor mensen met allergieën: huisstofmijt en bacteriën op de vloer worden door de hitte grotendeels gedood.

Het gebruik is erg eenvoudig, al is enige voorzichtigheid wel geboden. Niet elke vloer is bestand tegen hoge temperaturen of vocht. Tegels, natuursteen, beton en gietvloeren zijn meestal geschikt, mits goed afgewerkt. Voor laminaat en vinyl is voorzichtigheid geboden: deze vloeren kunnen kromtrekken als er vocht tussen de naden komt. Controleer daarom altijd de aanbevelingen van de vloerenfabrikant.

Afhankelijk van het apparaat moet het waterreservoir regelmatig worden bijgevuld, zeker bij grotere ruimtes. En om kalkaanslag te voorkomen, is het aan te raden om gedemineraliseerd water of kortweg demiwater te gebruiken, vooral in regio's met hard water.

Houten vloeren: reinigen met beleid

Houten vloeren zoals parket of lamelparket geven een ruimte warmte en karakter, maar zijn wel een stuk gevoeliger dan andere vloerafwerkingen. Te veel vocht of hitte kan leiden tot opzwelling, barsten of verkleuring. Daarom zijn stoomreinigers in vrijwel alle gevallen ongeschikt voor hout, tenzij de vloerfabrikant expliciet vermeldt dat het veilig is (al is dat zeldzaam).

©Philips

Gelukkig zijn er diverse vloerreinigers en dweilapparaten die – in de juiste stand, met het juiste reinigingsmiddel en minimaal vochtgebruik – ook veilig te gebruiken zijn op goed afgewerkte houten vloeren (zoals gelakt of geolied parket).

Denk bijvoorbeeld aan:

  • Spraymoppen of vloerwissers met een ingebouwd reservoir voor een pH-neutraal schoonmaakmiddel. Ze brengen een fijne nevel aan en gebruiken zachte doeken, waardoor de vloer nauwelijks nat wordt. Lees bijvoorbeeld onze review van de Philips OneUp.

  • Multifunctionele vloerreinigers zoals de Kärcher FC 7 of Bissell CrossWave. Deze machines reinigen met draaiende borstels en een minimale hoeveelheid water, en worden vaak verkocht als geschikt voor afgewerkte houten vloeren.

  • Robotstofzuigers met dweilfunctie die ingesteld kunnen worden op een laag vochtgehalte.

Welke oplossing je ook kiest: gebruik altijd een reinigingsmiddel dat specifiek geschikt is voor houten vloeren, vermijd agressieve middelen of te veel water, en test het apparaat eerst op een onopvallende plek. Controleer daarnaast altijd de onderhoudsvoorschriften van de vloer zelf. Sommige houtsoorten of afwerkingen verdragen meer dan andere.