Je kent vast het beeld van de ezel en de wortel. Die wortel zit aan een stok die op de rug van de ezel is gebonden. Als de ezel een stap naar voren doet om een hap te nemen, gaat de wortel naar voren. Is het met de AOW-datum niet precies zo? Wanneer ga je AOW ontvangen? In Excel kun je je AOW-datum berekenen.

Als je op een site als www.belastingdienst.nl opzoekt wanneer je de AOW-leeftijd bereikt, zie je een ingewikkelde tabel. Daar word je niet veel wijzer van. Kan dat niet eenvoudiger? Natuurlijk kan dat: met Excel. Maar voordat we je AOW-datum kunnen opvragen, moeten we Excel wel even van de juiste informatie voorzien.

Tabellen invullen

Laten we beginnen met het invullen van de tabellen. Neem hiervoor ons voorbeeld over. Kolom F maak je op als Datum en kolom G als Getal. De getallen in kolom G zeggen: zoveel maanden nadat je 65 jaar wordt, gaat je AOW in. Maak je zich geen zorgen dat er tussenliggende data ontbreken. Straks vindt de zoekformule de maanden feilloos bij je datum.

©PXimport

Model maken

Nu ga je het rekenmodel maken. Het principe is eenvoudig: je geeft de omgeving een kleurtje, maakt de invoercel blanco met een rand en zet de formules op hun plaats. Selecteer de cellen B2 tot en met D11, klik op het pijltje naast de knop Opvulkleur en kies Meer kleuren. Hiermee opent een venster met kleuren. Neem het tabblad Standaard en kies lichtblauw (links boven het wit). Klik (B2 tot en met D11 nog geselecteerd) op het pijltje naast de knop Randopmaak en kies Buitenranden.

Klik nu op cel C3, klik op het pijltje naast de knop Opvulkleur en kies Geen opvulling. Klik voor deze cel ook via de knop Randopmaak op Buitenranden.

Maak de cellen C3 en C5 op als Datum. Wil je de datum met spaties zoals in ons voorbeeld, druk dan in deze cellen op de sneltoets Ctrl+1, of klik met de rechtermuisknop en kies voor Celeigenschappen. Kies vervolgens in het venster Cellen opmaken het tabblad Getal, kies de optie Aangepast en geef onder Type de code d mmm jjjj op. Typ in C3 alvast je geboortedatum.

©PXimport

Formules toevoegen

Het hart van ons model is de formule in C5. Die stelt met de functie Datum een datum samen uit drie ingrediënten: jaar, maand en dag. Precies in deze volgorde, steeds met een puntkomma ertussen. Wil je bijvoorbeeld eerste kerstdag weergeven, dan is de formule: =datum(2020;12;25). Maar wij gaan jaar, maand en dag afleiden uit een andere cel en daarmee nog een berekening maken. Dat doen we logischerwijs met de functies Jaar, Maand en Dag.

Het jaartal halen we uit de geboortedatum in C3 en daar tellen we 65 bij op. Dat stukje doet Jaar(C3)+65. Voor de maand nemen we de maand uit C3 plus een aantal maanden. Hoeveel maanden precies, dat haalt de functie Vert.zoeken voor ons uit de tabel. Die zoekt met Vert.zoeken(C3;F4:G14;2) naar de datum die in C3 staat, zoekt in de tabel F4 tot en met G14 en geeft op de gevonden rij de tweede kolom weer.

En, nu komt het: als deze functie de geboortedatum niet in de tabel vindt, neemt die de eerstvolgende datum die erboven staat. Is de geboortedatum bijvoorbeeld 7-8-1954, dan gaat deze functie naar 01-01-1953 en geeft 16 (maanden) weer. Voor de functie Datum componeren we de maand met Maand(C3)+Vert.zoeken(C3;F4:G14;2). En de dag die we aan de functie Datum opgeven, is gewoon de dag uit de geboortedatum: Dag(C3).

Deze stappen voeren we door bij de functie Datum en die stelt de datum samen. De complete formule voor C5 is:

=datum(jaar(C3)+65;maand(C3)+vert.zoeken(C3;F4:G14;2);dag(C3)). Typ je geboortedatum of die van een ander in C3 en je ziet direct het antwoord.

©PXimport

Op welke leeftijd AOW?

Nu wil je misschien ook weten hoe oud je bent wanneer je AOW ingaat. Typ hiervoor in C7 de formule: =datumverschil(C3;C5;''y''). Deze geeft het verschil tussen de beide data weer in hele jaren. Misschien ken je deze functie nog niet, want hij wordt door Microsoft geheimgehouden.

Om de resterende maanden eronder te zien, typ je in C8 de formule: =rest(datumverschil(C3;C5;''m'');12). Deze geeft het verschil tussen de beide data in hele maanden en de functie Rest geeft het aantal maanden nadat je daar 12 zo vaak mogelijk van aftrekt.

©PXimport

Jaar en maand weergeven

Om bij de leeftijd het woord ‘jaar’ te zetten, typ je in D7:

=''jaar''&als(C8>0;''en'';”“). Bij ‘jaar’ zie je netjes het woordje ‘en’. Als er een paar maanden bij komen, dan wordt er het teken & achter geplakt. Dat gebeurt als C8 groter is dan nul, in Excel-taal: Als(C8>0).

Naast het aantal maanden moet niets staan als dat er nul zijn, ‘maand’ als dat er één is en ‘maanden’ als er meer maanden zijn. In D8 komt daarvoor:

=als(C8=0;0;ALS(C8=1;''maand''; ''maanden'')).

Aftellen

Om het model compleet te maken, kun je laten weergeven over hoeveel jaar en maanden je AOW aanbreekt. Daarvoor neem je weer de functie Datumverschil, maar nu moet deze het verschil tussen vandaag en de AOW-datum weergeven in hele jaren. De datum van vandaag krijgen we met de functie Vandaag. Die kijkt elke dag wanneer je dit bestand opent, welke dag het is. Maar met Nu mag het ook, dat is lekker kort. Geef C9 de formule: =datumverschil(nu();C5;''y''). Die geeft het verschil tussen vandaag en je AOW-datum in hele jaren.

In C10 komt de formule die de resterende maanden laat zien:

=rest(datumverschil(nu();C5;''m'');12). Om ook hierbij het woord ‘jaar’ weer te geven, plaats je in D9 de formule: =als(C9>0;''jaar en'';”“). Voor ‘maand’ dan wel ‘maanden’ kopieer je de formule van D8 naar D10. En dan kan het aftellen beginnen!

©PXimport

Nullen wegtoveren

©PXimport

AOW is niet pensioendatum

Meteen aan de slag

Word de held van je (klein)kinderen door hen te verrassen met een uniek, zelfgemaakt verhalenboek. Laat hen zelf de grote lijnen van het verhaal bedenken en zie hoe je dankzij Storybook in een handomdraai een prachtig digitaal boekje creëert, compleet met een mooie cover en bijpassende illustraties.

Stap 1: De prompt

Storybook draait op de Gemini AI-chatbot van Google. De functie is gloednieuw en op dit moment alleen te gebruiken via het web, niet via de Gemini-apps voor Android of iPhone. Het goede nieuws: Storybook is helemaal gratis. Je hoeft dus geen betaald abonnement te nemen om het uit te proberen. Wel moet je ingelogd zijn met je Google-account. Surf vervolgens naar: https://gemini.google.com/gem/storybook

Net als bij andere generatieve AI-tools start je met een tekstopdracht, de zogeheten prompt. In een paar zinnen beschrijf je het onderwerp. Of je kiest voor een uitgebreidere instructie, bijvoorbeeld: "Kun je een verhaal maken dat aan een kind uitlegt hoe het leven van een vlinder eruitziet?"

Stap 2: Prentenboek van 10 pagina's

Boven het tekstvak vind je alvast enkele inspirerende voorbeelden van recente prompts, compleet met het bijbehorende verhaal. Denk aan: 'Mijn kind van 7 wil niet logeren bij oma. Maak een Storybook om haar te helpen hiermee om te gaan.' Je kunt je eigen prompt typen, maar ook inspreken: klik op het microfoontje, geef Gemini toegang tot je microfoon en vertel je opdracht. Enkele seconden later verschijnt het prentenboek op het scherm. Elk boek telt tien pagina's, inclusief een prachtige omslag én een door Gemini bedachte titel. Met iedere klik blader je door het verhaal. De tekst is verzorgd opgemaakt en de illustraties zijn verrassend sfeervol. Wij waren aangenaam verrast door de kwaliteit.

Stap 3: Lezen of luisteren

Je kunt het verhaal natuurlijk gewoon lezen, maar Storybook heeft nog een extra troef: een ingebouwde voorleesfunctie. Daarbij kun je kiezen om alleen de huidige pagina te beluisteren of om vanaf de eerste pagina te beginnen. De hoogte van de stem is instelbaar, zodat je een toon kunt kiezen die het best bij het verhaal of de luisteraar past. En het plezier stopt daar niet: via de Deel-knop krijg je een unieke link naar jouw persoonlijke Storybook. Die kun je eenvoudig doorsturen naar familie, vrienden of de kinderen zelf, zodat ze het boekje op hun eigen toestel kunnen bekijken en beluisteren. Bovendien kun je het boekje ook downloaden als pdf. Wil je dat je kind ook offline kan bladeren, dan kun je het dus voor hem of haar printen.

Gourmetten is misschien wel dé nationale volkssport tijdens de feestdagen. Maar hoe leuk de avond ook is, de ochtend erna is vaak minder feestelijk. Die doordringende vetlucht die in je gordijnen, bank en kleding is getrokken, ben je liever kwijt dan rijk. Met deze tien tips – verdeeld over wat je eet en wat je doet – blijft je huis een stuk frisser!

Lees ook: Gourmetten nieuwe stijl: topfavoriet met een eigen twist

Ingrediënten & materialen

De meeste stank ontstaat niet door het gourmetstel zelf, maar door wat we erop leggen. Verbrande boter, karamelliserende suikers en spetterend vet zijn de grote boosdoeners. Met een paar slimme aanpassingen aan je boodschappenlijstje ben je de rookwolken voor.

Tip 1: Investeer in hittebestendige olie

De fout die bijna iedereen maakt: bakken in roomboter of standaard olijfolie. Deze vetten verbranden snel bij de hoge temperaturen van het gourmetten, wat zorgt voor die zware, scherpe walm. Kijk in de supermarkt eens schuin boven de olijfolie; daar vind je rijstolie of arachideolie. Deze oliesoorten hebben een veel hoger rookpunt en blijven stabiel als ze heet worden. Wil je het jezelf helemaal makkelijk maken? Koop dan een bakspray. Daarmee nevel je de pannetjes of de plaat licht in, waardoor je nooit te veel gebruikt en het vet niet onnodig staat te walmen.

Tip 2: Laat de kant-en-klare marinades staan

Die voorgemarineerde schotels uit de supermarkt zijn makkelijk, maar funest voor de luchtkwaliteit. De marinades zitten namelijk vaak vol suiker en water. Zodra dat de hete pan raakt, verbrandt de suiker en verdampt het vocht, met veel rook tot gevolg. Je kunt beter ongemarineerd vlees of vis kopen. Wil je toch smaak? Gebruik dan een dry rub (een droog kruidenmengsel) om het vlees vooraf te kruiden. Als je echt van sausjes houdt, kun je die beter koud op je bord toevoegen dan warm in het pannetje.

Tip 3: Kies voor 'droger' vlees en meer groente

Hoe meer vet er in het vlees zit, hoe meer het spettert en rookt. Hamburgers, worstjes en speklapjes zijn in feite kleine rookbommen. Kies liever voor magere opties zoals biefstuk, kipfilet, kalkoen of witvis. Daarnaast kun je de geuroverlast flink beperken door de verhouding vlees/groente om te draaien. Plakjes courgette, paprika, champignons en aubergine bakken vrijwel geurloos. Met een goede mandolineof groentesnijder maak je in een handomdraai dunne plakjes die snel gaar zijn, waardoor je minder lang hoeft te bakken.

Tip 4: Vervang die oude, bekraste pannetjes

Kijk voordat je begint eens kritisch naar je huidige gourmetstel. Zitten de pannetjes vol krassen en is de antiaanbaklaag versleten? Dan koekt je eten sneller aan, wat zorgt voor verbrandingsluchtjes die je de dag erna nog ruikt. Het is vaak helemaal niet nodig om een compleet nieuw apparaat te kopen; veel fabrikanten verkopen losse pannetjes of nieuwe bakplaten. Voor een paar tientjes bak je weer op een glad oppervlak, heb je minder olie nodig en ben je niet de hele avond bezig aangekoekte resten weg te schrapen.

Tip 5: Gebruik een gourmetstel met keramische coating

Ben je toch toe aan een heel nieuw apparaat? Let dan goed op de coating. Tegenwoordig zijn er gourmetstellen met een keramische bakplaat. Deze kunnen vaak hogere temperaturen aan zonder dat de laag beschadigt en ze zijn veel makkelijker schoon te maken.

Zo ga je de strijd aan met de luchtjes in huis

Zelfs met de beste ingrediënten ontkom je niet aan enige baklucht. Gelukkig zijn er genoeg manieren om te voorkomen dat die geur permanent blijft hangen.

Tip 6: Zet een aromadiffuser aan

Een geurkaars maskeert de lucht vaak alleen maar, waardoor je een weeïge mengeling krijgt van lavendel en hamburger. Een betere optie is een elektrische aromadiffuser (ook wel vernevelaar genoemd). Dit apparaat verspreidt via koude waterdamp een constante, frisse geur naar keuze door de kamer, zonder dat er verbranding aan te pas komt. Kies voor essentiële oliën die bekend staan om hun verfrissende werking, zoals citroengras, eucalyptus of dennen. De waterdamp helpt bovendien meteen tegen de droge lucht in huis als de verwarming hoog staat.

Tip 7: Laat de luchtreiniger draaien

Misschien heb je er al eentje staan, en anders is dit het moment: de luchtreiniger. Let er bij aanschaf op dat het apparaat een koolstoffilter heeft, want alleen HEPA is niet genoeg voor kookluchtjes. Een koolstoffilter absorbeert gassen en geuren. Zet het apparaat niet pas aan als je naar bed gaat, maar laat hem al draaien zodra het gourmetstel aangaat. Heb je een modern exemplaar met een app? Zet hem dan alvast op de hoogste stand voordat de eerste walm ontstaat.

Tip 8: Ventileer flink

Ramen openzetten klinkt logisch, maar doe het wel slim. Eén raampje op een kier doet weinig. Je hebt trek nodig. Zet aan weerszijden van de woning een raam of rooster open zodat de luchtstroom de damp direct meeneemt. Vind je het te koud worden? Zet de verwarming gerust tijdelijk wat hoger; de kosten daarvan wegen niet op tegen de stomerijkosten van je gordijnen. Plaats eventueel een simpele tafelventilator in de buurt van het gourmetstel (niet erop gericht, maar richting het open raam) om de rook een handje te helpen de juiste kant op te gaan.

Tip 9: Azijn & koffie

Het is een klassieker uit grootmoeders tijd, maar hij werkt nog steeds: azijn neutraliseert. Je kunt bakjes azijn neerzetten, maar voor het zware werk kun je na het eten beter even een pannetje water met een flinke scheut schoonmaakazijn op het fornuis koken. Laat de afzuigkap uit en laat de damp door de kamer trekken. Vind je de azijnlucht zelf te heftig? Gooi er dan wat citroenschillen, een kaneelstokje of kruidnagel bij. Zo ruikt je huis direct weer naar winterse gezelligheid in plaats van naar een snackbar. Wat ook kan, is koffie. Zet na het eten een paar schaaltjes met gemalen koffie (snelfiltermaling) in de woonkamer. De koffie neutraliseert de zware baklucht en vervangt deze door een neutraal, aards aroma. Voor een nog sterker effect kun je wat koffiebonen op een warme onderzetter leggen; door de restwarmte verspreiden ze een subtiele geur die de gourmetlucht naar de achtergrond verdrijft.

Tip 10: Maak meteen met schoon

Het is verleidelijk om na het eten uit te buiken op de bank en de ravage te laten voor wat het is. Doe het niet. Zolang het gourmetstel vet en warm in de kamer staat, blijft het geur verspreiden. Haal direct na het eten een stuk keukenrol over de plaat. Gebruik daarna een sopje van afwasmiddel en warm water om de plaat en de tafel (want ja, vetnevel komt overal) af te nemen. Geloof ons, door hier na het eten even een paar minuten tijd voor vrij te maken, bespaar je jezelf de volgende ochtend een hoop gourmetluchtfrustratie!