We stellen je voor aan TwisterOS, een modern besturingssysteem dat van je Raspberry Pi een heuse desktop-pc maakt. Leuk extraatje is dat je het uiterlijk eenvoudig in een Windows- of macOS-jasje giet. TwisterOS installeren werkt als volgt.

Voor Raspberry Pi-begrippen is TwisterOS een gigantische distributie. Het imagebestand van TwisterOS is bijna 3 GB groot. Voor de installatie heb je zoals gebruikelijk een lege micro-SDd-kaart nodig. Hoewel je TwisterOS kúnt installeren op een kaart van 16 GB, raden we je liever aan er eentje van 32 GB of meer te gebruiken. Een volledige installatie neemt namelijk zo’n 12 GB in beslag, wat op een kleine kaart dus weinig vrije ruimte over laat om extra software zoals spellen te installeren.

Het imagebestand kun je met de officiële Raspberry Pi Imager op de SD-kaart schrijven. Kies daarvoor Gebruik eigen bestand in de lijst met distributies en navigeer naar het img-bestand dat je hebt gedownload. Dit schrijven en verifiëren heeft even tijd nodig, dus neem rustig een bakje koffie. Daarna is het een kwestie van de micro-SD-kaart in de Pi te steken en deze aan te zetten. Je hebt uiteraard wel een muis en toetsenbord nodig om het besturingssysteem te kunnen gebruiken.

©PXimport

Wordt het Windows of macOS?

De meest in het oog springende feature van TwisterOS is de mogelijkheid om het systeem met één druk op de knop van uiterlijk te laten veranderen. Op de desktop tref je een icoontje aan met de naam Theme Twister. Na het starten van deze applicatie door erop te dubbeklikken, zie je een selectie van de geïnstalleerde thema’s. Deze thema’s zijn gemodelleerd naar bekende andere besturingssystemen en veranderen de gebruikservaring. Dit is ideaal als je enorm gehecht bent aan macOS of juist Windows. Na het selecteren van het thema herstart het OS en is de transformatie compleet. 

Voor macOs-fans is er dan een heuse dock, voor Windows 95-fans is de oude startknop linksonder te vinden. Voor een ongeoefend oog is het heel moeilijk om te zien dat het een illusie is. De thema’s hebben ook een lichte en donkere versie. Behalve de indeling van het scherm worden dan ook alle iconen en vensters geheel aan het thema aangepast. 

©PXimport

Steam installeren

Het zal ervaren gebruikers bekend zijn dat je Steam kunt installeren op een Raspberry Pi. TwisterOS komt met een volledig geconfigureerde Steam-installatie waar je alleen nog maar op hoeft in te loggen. Steam werkt helaas wat beperkt (alleen de miniweergave functioneert naar behoren) en lang niet alle Steam-games uit je verzameling zullen werken op de naar vergelijking nederige Pi 4. Maar na enig experimenteren is er zeker wel een leuke indie-game te vinden die speelbaar is. Zoals Legend of Dungeon, een pixel-art rogue-like. 

Hoe nieuwer de game, hoe minder kans je hebt dat de Pi hem kan draaien. Houd je verwachtingen dus een beetje in toom. Steam-ondersteuning voor de Raspberry Pi kun je eigenlijk het beste als experimenteel zien. Voor serieus gamen is de Pi niet krachtig genoeg, tenzij je wilt emuleren. Dan is het juist weer de meest ideale oplossing. Zie daarvoor tip 8.

©PXimport

Raspberry Pi overklokken

Voor wie zijn Pi ietwat wil opvoeren, is Commander Pi waarschijnlijk geen onbekende. Met deze eenvoudige app kun je namelijk je Raspberry Pi overklokken. Dat betekent dat je de kloksnelheid van de processor en het geheugen hoger zet dan de standaardwaarde. Overklokken is wel altijd een risico. De fabrikant garandeert dat de chips op de standaardinstellingen goed werken. Hoe hoger de kloksnelheid, hoe sneller de processor, maar ook hoe meer warmte hij produceert. Iets wat uiteindelijk ook de chip kan vernietigen. 

Commander Pi is in elk geval standaard aanwezig in TwisterOS, en maakt het overklokken uitermate eenvoudig. Maar zorg ervoor dat je weet wat je doet voor je hiermee gaat experimenteren.

©PXimport

Discord instellen

Net zoals de andere applicaties in dit artikel is Discord ook een programma dat door veel computergebruikers meteen wordt geïnstalleerd als ze een nieuw systeem inrichten. Tenminste, als de gebruiker deel uitmaakt van een of meerdere Discord-gemeenschappen. Discord is een chatapplicatie voor gamers, dat zowel tekstgesprekken als Voice over IP ondersteunt. Voor dat laatste moet je uiteraard wel een microfoon en speakers aan je Pi hebben hangen.

Discord werkt onder Twister net zo snel en handig als op elk ander platform. Inloggen is een fluitje van een cent. Via de QR-code log je met de mobiele versie van Discord in één keer zonder wachtwoord in op je account en zijn al je groepen en vriendenlijsten ook op de Raspberry Pi beschikbaar.

©PXimport

Wine en Dosbox

TwisterOS heeft ook Wine al voor je geïnstalleerd. Wine is een virtuele machine waarin je Windows-programma’s kunt draaien. Heel wat spellen die je bijvoorbeeld op Good Old Games nog kunt kopen (zoals de klassieker Sid Meier’s Alpha Centauri) kun je via Wine prima spelen op je Raspberry Pi. Maar ook bepaalde (oudere) Windows-applicaties krijg je aan de praat. Een volledige lijst met apps die via Wine draaien, kun je vinden op https://appdb.winehq.org. 

Naast Wine is ook Dosbox standaard geïnstalleerd. Hiermee kun je (zoals de naam al zegt) DOS-programma’s draaien op je Pi. De meeste DOS-games draaien heel erg goed, want een Pi 4 is inmiddels vele malen krachtiger dan de oorspronkelijke MS-DOS-pc’s waar ze voor zijn ontworpen.

Dynamisch bureaublad

Een van de leuke cosmetische extra’s van macOS is de mogelijkheid om standaard je desktop aan de tijd van de dag aan te passen. Dit gaat verder dan een dark of light mode. Speciale afbeeldingen die je als bureaublad-achtergrond instelt, veranderen ook echt naarmate de dag vordert. ’s Middags is de afbeelding in vol zonlicht te zien, terwijl je ’s avonds geleidelijk aan ook in de afbeelding de dag ten einde ziet komen. 

TwisterOS biedt exact diezelfde mogelijkheid, vooral natuurlijk om de illusie van het macOS-thema compleet te maken. Maar dynamische bureaubladafbeeldingen zijn niet voorbehouden aan dit macOS-thema. Je kunt ze gebruiken in elke versie van TwisterOS. Wel zijn de aangeboden afbeeldingen heel erg geïnspireerd op macOs, dat is wel iets wat je moet liggen.

©PXimport

RetroPie

Voor veel Pi-gebruikers is RetroPie dé app. RetroPie is een grafische omgeving waar je heel gemakkelijk emulators van andere apparaten, zoals spelcomputers, kunt installeren. Feitelijk is het een mooi vormgegeven menusysteem dat je helpt om klassieke spellen te installeren en te spelen binnen een gebruikersvriendelijke omgeving. Vaak installeert men RetroPie als standalone distributie op een SD-kaart, om zo van een Raspberry Pi een gespecialiseerde retro-spelcomputer te maken. 

Maar je kunt RetroPie ook ‘naast’ een desktopinstallatie draaien, zoals TwisterOS doet. Zo hoef je dus niet van SD-kaart te wisselen en speel je binnen dezelfde installatie al je retro-roms. Houd er wel rekening mee dat het downloaden van roms van spellen die je niet bezit, illegaal is.

Lees hier veel meer over RetroPie op een Raspberry Pi.

Alle tools

Aangezien TwisterOS eigenlijk een uitgebreide versie is van het officiële Raspberry Pi OS (voorheen Raspbian), heb je ook toegang tot alle door de Raspberry Foundation aangeraden software. Alle programmeertools, zoals Scratch en Thonny en de ‘boekenplank’ vol tijdschriften en handleidingen zijn standaard aanwezig. Ook biedt TwisterOS volledige ondersteuning voor GPIO. 

Wie dus graag alle applicaties en functies van de officiële Raspberry Pi-ervaring wil hebben, maar ook graag wil genieten van een mooie gebruikersomgeving, heeft met TwisterOS het beste van twee werelden. Veel plezier ermee!

Bij de mainstream oled-modellen is er ondertussen flink wat concurrentie. Sony heeft een reputatie voor uitstekende beeldkwaliteit, maar daar hangt een stevig prijskaartje aan. Kan Sony nog genoeg verschil maken om een hoge prijs te rechtvaardigen?

Over design kun je van mening verschillen, maar over de kwaliteit van afwerking kan er zelden discussie zijn. Zo kunnen we het ontwerp van deze Sony echt wel waarderen, maar het is de uitstekende afwerking die we echt appreciëren. Het scherm heeft geen kader, wat tegenwoordig standaard is op een tv, maar alleen een dunne donkerzilveren rand rondom. De zacht gewelfde rug heeft een mooi vierkantjespatroon.

Opstellen kan op vier manieren. De zilveren, metalen poten kun je links en rechts onder het uiteinde van het toestel monteren, of meer naar het centrum. Voor beide keuzes biedt Sony ook nog de optie om de voeten hoog of laag te monteren, afhankelijk van de vraag of je een soundbar onder het scherm wil plaatsen. Al kun je natuurlijk ook uit esthetische overwegingen voor een bepaalde positie kiezen. 

©Sony

Aansluitingen

De XR80, overigens ook bekend als de Bravia 8, is uitgerust met vier HDMI-poorten, waarvan twee HDMI2.1-poorten met ondersteuning voor ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en Nvidia G-Sync Compatible).

Hoewel Sony zelf een spelconsole in huis heeft, worden gamers niet echt verwend. Zo kun je maximaal tot 120 Hertz gaan, terwijl alle concurrenten al 144 Hertz aankunnen. We vinden het jammer dat je nog steeds geen vier HDMI2.1-poorten krijgt op wat we toch wel een hoger gepositioneerd model mogen noemen. Zeker omdat ARC/eARC op een van die HDMI2.1-poorten staat.

Gamers met meerdere 4K120-bronnen die een soundbar willen, houden zo maar één poort over die 4K120 aankan. De inputlag is wel uitstekend, met 13,5 ms (4K60) en 5,1 ms (2K120) mag Sony prat gaan op topresultaten.

📺Duizelt het je van alle termen? Hier vind je uitleg: Tv-jargon: dit betekenen al die technische termen en afkortingen

©Sony

Verder vind je een optische digitale audio-uitgang, een dubbele tv-tuner met een CI+-slot en twee usb-poorten. Wie externe usb-opslag aansluit, kan tv kijken en tegelijk een ander kanaal opnemen. De S-Center-speaker-aansluiting maakt het mogelijk om de tv te gebruiken als centerkanaal wanneer je een externe Sony-audio-oplossing gebruikt. Bluetooth, wifi en een ethernetaansluiting maken de lijst compleet. 

Beeldverwerking

Sony levert bijzonder goede beeldverwerking, die over het algemeen duidelijk maar subtiel genoeg ingrijpt om het beeld te verbeteren zonder beeldartefacten te introduceren. De upscaling levert mooie scherpe beelden, die je een beetje extra detail kunt geven via de zogeheten Reality Creation-instelling. We merkten wel dat dit beter werkte voor HD-content dan voor SD-content (zoals dvd's). Bij die laatste introduceert Reality Creation wat valse details.

©Sony

De ruisonderdrukking werkt prima, maar waar Sony tot vorig jaar een aparte instelling had om kleurovergangen vloeiend te houden (Soepele Gradatie), is die dit jaar verdwenen. Toch kan de Bravia 8 ook op dat vlak nog prima resultaten produceren. Alleen bij onze lastigste testsequenties bleven er duidelijke kleurstroken zichtbaar.

We zien een verbetering in de MotionFlow-techniek. Wie dat vroeger activeerde om snelle camerabewegingen in films toch vloeiend weer te geven, merkte dat de processor soms aarzelde en wat beeldfouten veroorzaakte. Dat probleem is nu verholpen, waardoor de tv nu zeer goede bewegingsscherpte heeft.

Knap oled-contrast, maar matig zwartdetail

Sony gebruikt in zijn line-up geen w-oled-panelen (zie kader hieronder voor uitleg) met een microlenslaag (zoals de LG G4). Voor de topplaats in de line-up (de A95L) koos de fabrikant voor QD-oled-technologie. Daarom gebruikt deze Bravia 8 een standaard w-oled-paneel van de laatste generatie.

De televisie biedt een indrukwekkende beeldkwaliteit met levendige kleuren en een uitstekend contrast, dankzij een breed kleurbereik dat 98 procent van de P3-kleurruimte bestrijkt en een hoge piekhelderheid van 825 nits op een 10 procent venster, die zelfs kan oplopen tot boven de 900 nits voor het weergeven van kleine heldere details in het beeld.

Op het volledig witte scherm houd je nog 154 nits over; dat is goed maar niet uitstekend. Het toont ook dat Sony de piekhelderheid relatief sterk dimt naarmate een groter deel van het beeld wit wordt. HDR-beelden met heldere accenten houdt de Sony uitstekend in balans door zijn eigen tonemapping-algoritme.

©Sony

Veel lichtnuances blijven bewaard, en intense heldere kleuren behouden goed hun tint. Minder goed vergaat het de tv met erg donkere beelden. Daar zien we dat er veel schaduwnuance verdwijnt. Donkere beelden krijgen daardoor sterker contrast, maar je mist veel detail. Dat zagen we bovendien ook in SDR-beelden.

Voor het meest natuurlijke beeld schakel je naar de Professional-beeldmodus. Die toonde over het algemeen mooie beelden, met natuurlijke kleuren, maar was minder accuraat dan we van Sony gewend zijn. Naast het ontbrekende schaduwdetail (in HDR en SDR) bleken in SDR de donkerste tinten wat te rood te zijn.

Geluid

Het (w)oledscherm van deze tv dient tevens als luidsprekermembraan, wat te maken heeft met het Acoustic Surface Audio+-systeem. Geluid komt daardoor rechtstreeks uit het beeld en volgt ook vrij goed de actie op het scherm. Sony heeft er dit jaar ook twee zijwaarts gerichte tweeters aan toegevoegd voor nog betere positionering en surround-effect. Het 50 watt sterke systeem ondersteunt Dolby Atmos en DTS:X. De audiokwaliteit is goed en heeft een degelijke basweergave.

©Eric Beeckmans | ID.nl

Alleen onze krachtige metal-fragmenten klonken wat minder zuiver. Het maximale volume is voldoende, maar wie een grote kamer wil vullen met geluid zal het mogelijk wat krap vinden, vooral omdat de basweergave vermindert als je het geluid vrij hard zet. De surround-ervaring is goed, maar kan door het ontbreken van opwaarts gerichte speakers geen hoogte-effecten creëren.

Google TV

Sony kiest nog steeds voor Google TV en dat heeft zeker een aantal belangrijke voordelen. De Mediatek Pentonic MT5897-chipset met quad-core ARM Cortex-A73 CPU, 6GB-RAM en de Mali-G57 GPU garandeert alvast een vlotte ervaring. Daarnaast vind je op het Google TV-platform het ruimste aanbod apps, zodat je geen enkele streamingdienst hoeft te missen.

Google TV biedt uitgebreide aanbevelingen, gerangschikt per categorie, zoals actiefilm, thriller enzovoort. Een alternatieve mediaspeler (zoals VLC) of een mediabibliotheek-app (zoals Plex) maakt van de tv ook een uitstekende speler voor je thuisbibliotheek. Content van je smartphone afspelen is geen probleem dankzij ondersteuning voor Apple AirPlay 2 en Google Cast. Sony heeft ook nog een eigen streamingdienst, Sony Picture Core (het vroegere Bravia Core), waar je tal van films vindt.

©Eric Beeckmans | ID.nl

De tv wordt geleverd met twee afstandsbedieningen. De klassieke versie stoppen we onmiddellijk in de la. Onze voorkeur gaat uit naar de moderne, compacte afstandsbediening. Die gebruikt een via usb-c oplaadbare accu, heeft verlichte toetsen en vooral een eenvoudiger maar erg goede lay-out. De toetsen hebben een aangename en precieze aanslag. Rechts bovenaan staan een toets voor het snelmenu en een voor het menu met extra functies zoals het on-screen toetsenbord. Het is even wennen, maar die zijn erg handig.

©Eric Beeckmans | ID.nl

Conclusie

Deze Sony K-65XR80 met een beeldscherm van 65 inch levert erg mooi beeld, met dank aan de prima prestaties van het oledpaneel en de XR-processor. De tv verbergt wel wat schaduwdetail en de kalibratie in de Professional-modus mag iets beter; dat zijn foutjes die we niet gewend zijn van Sony. Voor gamers is het jammer dat de tv slechts twee HDMI2.1-poorten heeft. Ondanks die kritiek kunnen we stellen dat de Sony erg mooie resultaten neerzet.

De tv heeft een prachtig afgewerkt design, uitstekende beeldkwaliteit en fijne audio die dankzij het Acoustic Surface recht uit het scherm lijkt te komen. Google TV biedt alles wat je streaminghart maar kan bedenken.

Maar deze Sony blijkt wel wat te duur geprijsd te zijn. Hij zit qua prijs flink boven die van de LG C4, maar biedt daar niet echt iets unieks tegenover.

Zet 29 november in je agenda, want dan is het Black Friday! Voor techliefhebbers is dit een absolute topdag. Met elk jaar nóg spectaculairdere aanbiedingen scoor je geweldige deals op het gebied van laptops, telefoons, tablets en computerspulletjes. Spontaan shoppen kan, maar wie zich vooraf voorbereidt, loopt geen enkele mooie aanbieding mis!

Lees meer: Zo scoor je de beste deals tijdens de Amazon Prime Days

Black Friday

Je weet vast dat Black Friday bekend staat om zijn scherpe aanbiedingen, maar ken je de oorsprong van deze wereldwijde koopjesdag? Black Friday is over komen waaien vanuit Amerika, waar de dag direct volgt op Thanksgiving. Aangezien Thanksgiving altijd op een donderdag valt en veel Amerikanen er een lang weekend van maken, bleek deze vrijdag ideaal voor winkeliers om forse kortingen aan te bieden.

Hele weekend

Niet alleen deze vrijdag is het feest voor de consument, het hele weekend heb je kans op grote kortingen. De maandag na Black Friday heet Cyber Monday en dit is de dag waarop internetwinkels de laatste jaren hun grootste koopjes aanboden. Het is wel zo dat de verschillen tussen Black Friday en Cyber Monday beginnen te vervagen, je ziet tegenwoordig dat eigenlijk het hele weekend – van vrijdag tot en met maandag – de aanbiedingen je om de oren vliegen.

🚨 Meteen bookmarken: https://www.kieskeurig.nl/prijsdalers

Focus op elektronica

Black Friday is hét moment om elektronica en computerapparatuur in te slaan. Alle grote (web)winkels doen mee en bieden stevige kortingen. In het verleden kon je al flink besparen op laptops, tv's en smartphones – en dat waren niet alleen oude modellen. Elke winkel heeft wel een speciale deal die tot de grote dag geheim wordt gehouden.

Ook audiofanaten komen aan hun trekken. Verwacht flinke kortingen op soundbars, koptelefoons en speakers. Daarnaast zijn er meestal mooie aanbiedingen voor computeraccessoires zoals muizen, headsets en toetsenborden. En niet te vergeten: externe harde schijven en smarthome-apparaten zoals camera's, lampen en deurbellen gaan ook vaak met korting de deur uit.

Op = op

Het is daarom belangrijk om snel te handelen. Zie je een aantrekkelijke aanbieding, aarzel dan niet en plaats het product direct in je winkelmandje. Het is niet verstandig om lang te wachten in de hoop dat een ander hetzelfde product net iets goedkoper aanbiedt, want dan loop je het risico mis te grijpen. Als een bekende winkel zoals Coolblue, MediaMarkt of Bol een laptop, smartphone of gameconsole met een aanzienlijke korting aanbiedt, wees er dan van bewust dat deze binnen enkele uren uitverkocht kunnen zijn. Tijdens deze periode is twijfelen dus geen goede strategie!

Voorbereiden

Wie slim wil shoppen, bereidt zich goed voor. Bekijk alvast de websites waar je normaal bestelt en schrijf je in voor hun nieuwsbrieven om geen deals te missen. Sommige grote winkels zoals MediaMarkt en Bol.com starten al geruime tijd vóór Black Friday met hun aanbiedingen.

Let op: sommige deals gelden de hele week, andere wisselen dagelijks. En kijk verder dan de bekende winkels – ook bij Kruidvat, Otto, Amazon.de en Wehkamp kun je verrassend goede aanbiedingen vinden, net als vorig jaar.

©Wesley Akkerman

Cashback en andere acties

Let tijdens dit weekend niet alleen op de prijs, maar ook op andere acties die naar boven komen drijven. Cashback-acties of kortingen op je volgende aankoop waren vorig jaar veelvoorkomende aanbiedingen. Ook is het mogelijk dat bepaalde producten deze week gratis worden aangeboden. Ben je op zoek naar een nieuwe laptop? Dan is het slim om te controleren of je er dit weekend gratis software bij krijgt, of misschien ontvang je bij een tablet wel een gratis toetsenbord of hoes.

Vals spelen

Pas op met 'nepkortingen'! Sommige winkels verhogen hun prijzen vlak voor Black Friday om de kortingen beter te laten lijken. Houd daarom nu al de prijzen bij van producten die je wilt kopen. Kieskeurig.nl is hierbij een handig hulpmiddel. Als je daar een product opzoekt, laat een groene pijl omlaag zien dat de prijs echt gedaald is. Hoe hoger het getal bij de pijl, hoe meer échte korting je krijgt vergeleken met de afgelopen dagen!

Kieskeurig

Je kunt natuurlijk ook gewoon op de website van Kieskeurig zoeken komend weekend. Prijsdatabases van alle bekende webshops worden constant automatisch geüpdatet en zo kun je meteen zien in welke winkel een moederbord, nieuwe pc of je volgende smartphone het goedkoopste is. Je vindt er 10 onmisbare tips voor het shoppen tijdens Black Friday, en op de Prijsdalers-pagina krijg je meteen de allerbeste deals te zien. Wil je de beste Black Friday-deals in je inbox, meld je dan op de site van Kieskeurig even aan voor de nieuwsbrief.