De enorme populariteit van de Raspberry Pi-reeks laat zich eenvoudig verklaren. Voor pakweg veertig euro schaf je de nieuwste versie aan, waarna je de singleboardcomputer als volwaardige mini-pc of ander ict-project kunt inzetten. Je moet alleen nog een behuizing en wat opslag in de vorm van een micro-sd-kaart aanschaffen, maar ook deze spullen zijn heel goedkoop.

Nadelen zijn er ook. De Raspberry Pi 3 stamt alweer uit voorjaar 2016 en een opvolger wordt pas in 2019 verwacht. De ingebouwde Broadcom BCM2837-cpu heeft een kloksnelheid van 1,2 GHz en er is ‘slechts’ 1 GB ddr2-geheugen aanwezig. Verder is er voor digitale audiodoorgifte alleen een hdmi-poort beschikbaar en levert de 3,5mm-geluidsuitgang een belabberde audiokwaliteit. Kortom, genoeg reden om eens wat andere singleboardcomputers in het zonnetje te zetten.

De meeste modellen zijn wel iets duurder, maar daar krijg je betere specificaties voor terug. Naast enkele vlottere alternatieven, noemen we ook bordjes met soortgelijke specificaties als die van de Raspberry Pi 3 Model B. Voor veel projecten heb je namelijk helemaal geen torenhoge specificaties nodig. Denk bijvoorbeeld aan het optuigen van een eenvoudige mediaspeler, IoT-project of Linux-server.

ASUS Tinker Board - 60,95 euro

Voor singleboardcomputer-begrippen is de Tinker Board behoorlijk snel. De Rockchip RK3288-processor vormt het hart van dit bordje. Dankzij vier Cortex A17-kernen is er een maximale kloksnelheid haalbaar van 1,8 GHz. Daarnaast heeft ASUS 2 GB ddr3-geheugen toegevoegd. De grafische chip is de Mali T764 met een kloksnelheid van 600 MHz, die onder meer videocodecs als h.264 en h.265 kan decoderen. Hierbij is er een ultra-hd-kwaliteit haalbaar met een verversingssnelheid van 30 fps.

Net zoals we van Raspberry Pi gewend zijn, bevat de Tinker Board 40 gpio-pinnen om andere interfaces aan te sluiten. Verder zijn er voldoende poorten: zo sluit je via hdmi, s/pdif, een 3,5mm-geluidsuitgang en vier usb2.0-poorten diverse randapparatuur aan. Voor verbinding met het netwerk heb je keuze uit een gigabit-ethernetpoort of wifi-antenne. Daarnaast is er ook een bluetooth4.0-adapter aanwezig. Voor de installatie van het besturingssysteem en bestandsopslag heeft de Tinker Board een micro-sd-kaartlezer ingebouwd.

In tegenstelling tot de meeste andere bordjes bevat dit product al een besturingssysteem, namelijk TinkerOS. Die is gebaseerd op Debian 9 en Android, maar je kunt er eventueel ook een andere Linux-distributies op kwijt. Overigens heeft ASUS op de CES de Tinker Board S aangekondigd. De cpu is weliswaar hetzelfde, maar deze printplaat is standaard voorzien van 16 GB emmc-opslag.

Banana Pi BPI-M2 Berry (42,99 euro)

Het Chinese Sinovoip produceert met zijn Banana Pi-reeks verschillende Raspberry Pi-alternatieven en de BPI-M2 Berry is daar een voorbeeld van. In veel opzichten is dit exemplaar gelijk aan de Raspberry Pi 3. Zo zitten de meeste connectoren op exact dezelfde plek, zoals de 3,5mm-geluidsuitgang, gigabit-ethernetpoort, hdmi1.4-aansluiting en vier usb2.0-poorten. Dat kan het makkelijker maken om een geschikte behuizing op de kop te tikken. Maar let op: niet alle connectoren zitten op exact dezelfde plek (de camera en interne display-connector zijn iets verschoven). Sommige behuizingen passen dus niet.

Dat het geen een-op-een-kloon merk je ook omdat er is gekozen voor andere rekenkernen. Bovendien is er een interne sata-connector waarmee je een harde schijf, ssd of cd/dvd-station kunt aansluiten. Voor dataopslag bevat de BPI-M2 Berry ook een micro-sd-kaartlezer, die een capaciteit van maximaal 256 GB ondersteunt. Sinovoip gebruikt als processor de Allwinner V40-chip. Vier Cortex A7-kernen halen een kloksnelheid van 1,2 GHz. Als werkgeheugen zijn er twee ddr3-modules van in totaal 1 GB ingebouwd, dat geheugen dient ook als videogeheugen voor de gpu.

De Mali 400 MP2 neemt met een kloksnelheid van 500 MHz de videoprestaties voor zijn rekening, waarbij het diverse full hd-formaten kan decoderen. Overigens is het niet per se nodig om de BPI-M2 Berry met een netwerkkabel te verbinden, want ook een wifi- en bluetooth4.0-ontvanger zijn standaard geïntegreerd. De afmetingen van het bordje zijn 8,5 bij 5,6 centimeter.

Banana Pi BPI-R2 (109,95 euro)

Sinovoip maakt met de Banana Pi-productlijn schaamteloos klonen van verschillende Raspberry Pi’s, maar deze BPI-R2 is een geval apart. Het is namelijk een opensource-router waar je zelf een besturingssysteem op kunt installeren, zoals Android, Bananian of OpenWrt. Het bordje bevat daarom een wan-poort en vier poorten voor gigabit-ethernet. Verder zien we onder meer een mini-pci-express-aansluiting, een wifi-module (zender en ontvanger) en twee usb3.0-poorten.

In tegenstelling tot een traditionele router kun je via hdmi 1.4 wel een scherm aansluiten. De maximale resolutie is 1920 × 1200 pixels. Er is geen aparte geluidsuitgang, dus hiervoor dien je de hdmi-poort te gebruiken. Als dataopslag is er 8 GB emmc-flashgeheugen aanwezig en je kunt daarnaast een micro-sd-kaart van maximaal 256 GB toevoegen. Via twee sata-connectoren sluit je zelfs moeiteloos conventionele schijven aan. Dankzij de 40pins-gpio-aansluiting werkt de BPI-R2 met allerlei uitbreidingen die oorspronkelijk voor de Raspberry Pi zijn ontwikkeld.

De processor is de quadcore Mediatek MT7623N. Deze heeft vier Cortex A7-kernen met een kloksnelheid van 1,3 GHz. Daarnaast is er 2 GB ddr3-geheugen ingebouwd en zorgt de geïntegreerde videochip Mali 450 MP4 voor de grafische prestaties. Vergeleken met de meeste singleboardcomputers is de BPI-R2 met afmetingen van 14,8 bij 10,05 centimeter overigens wel iets forser.

NanoPi Fire3 (35 dollar)

Wie een klein bordje tegen een aantrekkelijke prijs wenst, kan de NanoPi Fire3 overwegen. Dit product uit de stal van het Chinese FriendlyARM meet slechts 7,5 bij 4 centimeter. De prijs valt met 35 dollar bovendien erg mee. Voor zo’n compact formaat zijn de rekenprestaties dik in orde.

Als basis voor deze singleboardcomputer dient de Samsung S5P6818-chipset, waarin een octacore-processor met een kloksnelheid van 1,4 GHz en de Mali-400 MP4-gpu zijn opgenomen. Er is 1 GB ddr3-werkgeheugen aanwezig. Het compacte formaat heeft uiteraard wel gevolgen voor het aantal connectoren. Zeker voor het koppelen van randapparatuur geeft dat mogelijk problemen. Er is namelijk slechts één usb2.0-poort beschikbaar. De hdmi1.4-uitgang is bovendien alleen aanwezig in mini-formaat. Hiermee is er full-hd-overdracht haalbaar op een verversingssnelheid van 60 fps.

Overigens bevat het bordje ook nog een micro-usb-poort, maar die heb je nodig om het apparaatje te voeden. De NanoPi Fire3 bevat verder nog een gigabit-ethernetpoort, micro-sd-kaartslot en 40pins-gpio-interface. Netjes is dat de fabrikant een koellichaam meelevert dat je bovenop de printplaat kunt monteren. FriendlyARM stelt images op zijn website beschikbaar van Android, Lubuntu en FriendlyCore.

Orange Pi One Plus (vanaf 17 euro)

De gloednieuwe Orange Pi One Plus is een bordje van zo’n 17 euro met prima specificaties. De ingebouwde Allwinner H6-chipset bestaat nog niet zo lang en beschikt over vier Cortex A53-rekenkernen die maximaal een kloksnelheid van 1,8 GHz bereiken. Daarnaast is er een Mali T720-videochip geïntegreerd die diverse 4K-videocodecs kan decoderen, zoals h.265/hevc op een verversingssnelheid van 60 fps. Hierbij is er zelfs ondersteuning voor hdr-formaten, namelijk hdr10 en hlg.

Vanwege de prima mediaprestaties zien we de Allwinner H6 dan ook veelvuldig terug in recente Android-boxen. En om dezelfde reden stelt Orange Pi een image van Android 7.0 beschikbaar op zijn website. Er is 1 GB ddr3-geheugen beschikbaar om applicaties vlot te verwerken. Opvallend zijn verder de zeer compacte afmetingen van 6,8 bij 4,8 centimeter. Het is dan ook niet zo vreemd dat de One Plus geen overdaad aan aansluitingen bevat. Zo heeft dit bordje alleen een usb2.0-poort, micro-usb-poort, hdmi2.0a-uitgang en gigabit-ethernetaansluiting. Een aparte audio-uitgang ontbreekt, dus hiervoor dien je de hdmi2.0a-poort te gebruiken.

Voor de opslag van het besturingssysteem is er een micro-sd-kaartslot beschikbaar waarin je een geheugenkaart van maximaal 32 GB kwijt kunt. Als alternatief voor het aangeboden image van Android, voorzie je de One Plus eventueel op eigen houtje van een geschikte Linux-distributie.

LattePanda 2G/32GB (119 dollar)

Wie Windows op een singleboardcomputer wil draaien, moet goed zoeken naar een geschikt product. Bovendien betaal je er meer geld voor. LattePanda begon ooit als Kickstarter-project, maar inmiddels heeft het Chinese bedrijf enkele versies van zijn singleboardcomputer uitgebracht. De goedkoopste versie beschikt over 2 GB ddr3-geheugen en 32 GB emmc-flashopslag. Via het micro-sd-kaartslot is de opslagcapaciteit eventueel uitbreidbaar.

De aanwezige Intel Atom x5-Z8350 quadcore-processor is met een kloksnelheid van 1,84 GHz compatibel met Windows. Niet voor niets levert de fabrikant een voorgeïnstalleerde versie van Windows 10 Home mee. Als je geen licentie van Microsofts besturingssysteem wenst, dan schaf je voor dertig dollar minder een kale editie van deze printplaat aan. Bijzonder is dat het systeem ook compatibel is met Arduino, aangezien het bordje is voorzien van een geschikte coprocessor. Voor het aansluiten van randapparatuur doe je een beroep op twee usb2.0-poorten en een usb3.0-aansluiting.

Verder is er een hdmi1.4-poort en 3,5mm-geluidsuitgang beschikbaar. Via hdmi is de maximale resolutie 1920 × 1080 pixels. Voor verbinding met het netwerk heeft de printplaat een 100Mbit/s-lan-poort. Daarnaast is er ook een wifi- en bluetooth4.0-module. De afmetingen vallen overigens erg mee, want dit bordje meet 8,8 bij 7 centimeter. Voor een bedrag van 149 dollar (ca. 121 euro) is er ook een LattePanda met 4 GB ddr3-geheugen en 64 GB eemc-flashopslag verkrijgbaar.

CubieBoard6 (69 dollar)

CubieTech ontwikkelt al enkele jaren degelijke singleboardcomputers en de CubieBoard6 is het recentste exemplaar van dit Chinese bedrijf. Het betreft een upgrade van de vijf jaar geleden uitgebrachte CubieBoard2, waardoor veel eerder uitgebrachte hardware compatibel is. Met een formaat van 10 bij 6 centimeter zijn de afmetingen exact gelijk en bovendien zitten de connectoren op dezelfde plek.

Als chipset heeft de fabrikant gekozen voor de Actions S500, waarin vier Cortex A9-rekenkernen zijn verwerkt. De kloksnelheid is 1,6 GHz. Als gpu is de PowerVR SGX544-cideochip geïntegreerd. Via de hdmi1.4b-poort is de maximale resolutie 1920 × 1080 pixels. Verder is er 2 GB ddr3-geheugen aanwezig. De CubieBoard vereist niet per se extra opslag, want het bordje bevat standaard 8 GB emmc-flashgeheugen voor de installatie van een besturingssysteem. Wens je meer opslagcapaciteit, dan gebruik je hiervoor de micro-sd-kaartlezer (maximaal 32 GB), twee usb2.0-poorten en/of de sata3-connector. Laatstgenoemde aansluiting is compatibel met 2,5inch-opslagstations tot 4 TB.

De netwerkpoort is een gewone ‘langzame’ van 100 Mbit/s, al kun je ook uit de voeten met de aanwezige wifi- en bluetooth4.0-module. Als alternatief voor hdmi kun je audio via de 3,5mm-geluidsuitgang naar een audiobron doorsturen. Voor mediadoeleinden is de infraroodsensor een interessante toevoeging, zodat je de interface desgewenst met een afstandsbediening aanstuurt. Gebruikers kunnen zowel Android als Linuxdistributies op deze singleboardcomputer kwijt.