Windows 10 wordt door velen beschouwd als een fijn en goed besturingssysteem. Toch heeft het OS wat last van kinderziektes en is ook nog lang niet alle software ermee compatibel. Daarom kan het nodig zijn toch nog even Windows 7 of Windows 8.1 te installeren, of zelfs Linux.

In dit artikel leggen we je uit hoe je een ander besturingssysteem naast Windows 10 kunt installeren. We richten ons hiervoor op Windows 7, Windows 8.1 en Ubuntu 14.04 LTS. Voordat je begint met de installatie, gaan we een aantal dingen voorbereiden, zodat je straks niet voor verrassingen komt te staan.

BIOS of UEFI

De eerste voorbereiding die je moet treffen, is dat je zult moeten checken of je huidige Windows 10 opstart in BIOS of met UEFI. Deze informatie hebben we later in het proces nodig. Dit kun je eenvoudig achterhalen door op Windows-toets+R te drukken. Vervolgens typ je msinfo32 en druk je op Enter. In het Systeemoverzicht dat nu verschijnt, zie je bij BIOS-modus óf UEFI of Verouderd, waarbij die laatste optie aangeeft dat je gebruikmaakt van een BIOS.

Wil je Windows 7 naast Windows 10 gaan draaien, dan moet je de Secure Boot-optie in de UEFI uitschakelen, anders kan Windows 7 niet opstarten. Ubuntu heeft al sinds enige tijd ondersteuning voor Secure Boot en kan daar dus prima mee overweg. Windows 8 heeft er ook geen problemen mee. Zorg er ook voor dat de Fast Boot-optie is uitgeschakeld in UEFI.

©PXimport

In de systeeminformatie van Windows kun je eenvoudig zien of je pc UEFI of BIOS gebruikt. Is het UEFI, zet dan even Fast Boot uit en - als je Windows 7 gaat installeren -ook Secure Boot.

Installatiebestanden

Wat je verder nog nodig hebt, is ten minste één usb-stick om vanaf op te starten. Hier plaatsen we de installatiebestanden van Windows 7, 8.1 of Ubuntu 14.04 LTS op. Je kunt de Windows-iso's hier downloaden. Zorg dat je ook een productsleutel van de juiste Windows-versie hebt. Als je die invult, kun je de Windows-installatie binnenhalen. Als je een dvd hebt van Windows, kun je die natuurlijk ook gebruiken en kun je de stappen voor de usb-stick (stap 7) overslaan. Voor Ubuntu kun je natuurlijk hier terecht. Klik hier op Download / Ubuntu Desktop en download Ubuntu 14.04.3 LTS, we gebruiken de 64bit-versie.

©PXimport

Op de website van Microsoft heb je de mogelijkheid om de Windows 8.1- en Windows 7-installatiebestanden binnen te halen.

Dezelfde licentie?

Als je je oude Windows7- of -8.1-installatie hebt geüpgraded naar Windows 10, gebruikt je nieuw installatie dezelfde productsleutel als je oude Windows-installatie. Het was erg fijn geweest als het mogelijk zou zijn om nu Windows 7 of 8.1 naast Windows 10 te gebruiken met dezelfde productsleutel, maar helaas staat Microsoft dat niet toe. Je zult dus op een andere manier aan een licentie moeten komen, omdat maar een Windows met dezelfde licentie geactiveerd kan zijn.

Wat je eventueel kunt doen, is een zogenaamde Windows Insider worden. Je mag dan een testversie van Windows 10 gebruiken met enkele beperkingen. Op deze manier kun je Windows deactiveren en je licentie hergebruiken op Windows 7/8.1. Dit is wel op eigen risico, de testversie is niet altijd stabiel.

Schijfruimte

De laatste vereiste is dat je genoeg vrije ruimte op de harde schijf beschikbaar hebt. Dit kun je eenvoudig controleren door je verkenner te openen en te klikken op Deze pc. Vervolgens zoek je de schijf met de Windows-vlag, dat zal bijna altijd schijf C: zijn en check je de hoeveelheid schijfruimte. Voor Windows 7 en 8.1 heb je minimaal 60 GB nodig en je wilt natuurlijk ook nog wat ruimte overhouden op je Windows 10-installatie, dus met 80 GB vrije ruimte kom je al ergens. Voor Ubuntu 14.04 LTS is 30 GB al meer dan genoeg, dus dan kom je op 50 GB vrije schijfruimte minimaal.

Back-up maken

Voordat je echt gaat beginnen, is het een absolute must om een back-up te maken van je Windows-installatie. Gebruik hiervoor je standaard back-upprogramma, of de ingebouwde Windows-back-upfunctie. Het enige wat je voor deze laatste nodig hebt, is een tweede harde schijf of een externe usb-schijf. Als je de back-up eenmaal hebt gemaakt, heb je later de mogelijkheid om zonder problemen Windows 10 naar de huidige staat te herstellen, mocht er iets fout zijn gegaan.

Je start de back-up als volgt. Open Configuratiescherm > Systeem en beveiliging. Klik op Back-up maken en terugzetten (Windows 7). Klik links op Een systeemkopie maken, kies of je de back-up wilt opslaan op een harde schijf of op een netwerklocatie en klik op Volgende. Automatisch worden alle benodigde schijven meegenomen in de back-up dus klik op Back-up starten om de back-up te starten. Als je nu in geval van nood de back-up wilt herstellen, zul je op een andere computer een opstartbare Windows 10-usb-stick moeten maken. Vervolgens krijg je vanaf die installatie de optie om de back-up terug te zetten.

Patition Master

We gaan nu de harde schijf partitioneren. Als je het tweede besturingssysteem wilt installeren op een aparte harde schijf, mag je deze stap overslaan. Om onze harde schijf te partitioneren, maken we gebruik van EaseUS Partition Master Free. Windows kan het zelf ook met Schijfbeheer, maar EaseUS is veruit superieur. Je downloadt het programma door naar www.easeus.com te gaan en bovenaan te kiezen voor Partition Manager. Klik vervolgens achter Partition Master Free op Download en daarna bij de Free-versie nogmaals op Download. Voer het gedownloade exe-bestand uit. Voer de installatie uit, en zorg dat je in de wizard de optie om EaseUS Todo Backup Free te installeren uitvinkt. Klik op Finish om Partition Master te openen en kies Launch Application, waarna het hoofdscherm opent.

©PXimport

Let op dat je tijdens de installatie van de Partition Master het vinkje weghaalt om de gratis tool Todo Backup Free mee te installeren, gezien je die niet nodig hebt.

Schijf partitoneren

Selecteer de partitie die je wilt verkleinen, dat zal waarschijnlijk de partitie zijn waarop nu Windows is geïnstalleerd, dat is vaak schijf C: (dezelfde schijf die je zag in je verkenner met de Windows-vlag). Als jouw computer een schijf D: heeft met veel vrije ruimte, gebruik dan die partitie. Klik erop met de rechtermuisknop en selecteer de optie Resize/Move Partition. Je kunt de balk bovenaan slepen en ziet de schijfruimte variëren. Let op dat je voor je huidige Windows-installatie nog genoeg vrije ruimte overhoudt, ten minste 20 GB is aanbevolen. Zodra je tevreden bent, klik je op OK. Het venster sluit zich. Je kunt nog een keer de toe te passen wijzigingen controleren in het scherm. Is echt alles in orde, klik dan linksboven op Apply. De computer moet waarschijnlijk opnieuw worden opgestart, dus doe dat. Na het opnieuw opstarten verschijnt een scherm van EaseUS waarin de partitie verkleind wordt en de vrije ruimte aangemaakt. De computer herstart daarna nogmaals en je bent weer terug in Windows, klaar voor de volgende stap.

©PXimport

Je kunt de schijf kleiner maken door het groene gedeelte naar links te slepen totdat je het genoeg vindt.

Opstartbare usb-stick

We gaan onze usb-stick voorbereiden en er de Windows-installatiebestanden op plaatsen. Hiervoor maken we gebruik van het eenvoudige programma genaamd Rufus. Je kunt dit programma downloaden. Klik vervolgens in het midden van de pagina op Rufus 2.5 Portable. Download het bestand en voer het uit. Klik op Nee bij de updatecontrole, gezien dat nu even niet nodig is. Steek je usb-stick in de computer, waarna deze automatisch in Rufus verschijnt. Klik op Creëer een opstartbare disk met en kies erachter de optie ISO image. Klik op het pictogram dat ernaast staat. Blader vervolgens naar het iso-bestand van Windows 7, Windows 8.1 of Ubuntu 14.04 LTS dat je in stap 2 hebt klaargezet. Laat de overige opties zoals ze zijn, zo zal het bestandssysteem automatisch aangepast worden aan Windows of Ubuntu en zal de usb-stick bovendien geschikt zijn voor zowel UEFI- als BIOS-systemen. Klik op Start om de opstartbare usb-stick te maken.

Opstarten van usb

Nu de usb-stick gemaakt is, kun je de computer opnieuw opstarten, waarbij je naar het boot-menu van je pc gaat. Vaak kun je dat doen door snel op de knop F12, F11 of DEL te drukken. Je ziet een lijst van apparaten waar vanaf je kunt starten. Als je een UEFI-systeem hebt, kan het zijn dat je usb-stick twee keer voorkomt: een keer normaal en een keer met de tekst 'UEFI' ervoor. Zorg dat je dan de stick opstart via de UEFI-optie, zodat de installatie ook daadwerkelijk met UEFI plaats zal vinden. Om Windows te installeren lees je gewoon verder, ga je aan de slag met Ubuntu dan kun je doorgaan met stap 12.

©PXimport

Pas in de UEFI of BIOS van je computer de opstartvolgorde aan en zet de optie USB als eerste om direct daarmee op te starten.

Windows installeren

De installatie van Windows 7 en Windows 8.1 is grotendeels gelijk. Klik op Nu installeren bij het welkomstscherm, accepteer de licentieovereenkomst en klik op Volgende. Kies nu voor Aangepaste installatie (geavanceerd), aangezien we geen upgrade van een bestaande Windows-versie gaan uitvoeren. Nu komt de belangrijkste stap, namelijk kiezen waar Windows 7/8.1 geïnstalleerd moet worden. Zorg ervoor dat je de partitie selecteert met niet-toegewezen ruimte. Check even dat de grootte overeenkomt met wat je eerder hebt toegewezen bij het partitioneren. Selecteer die schijf en klik op Volgende. Windows zal de partitie automatisch formatteren en klaarmaken voor gebruik. Daarna begint de installatie automatisch, waarbij de pc een aantal keer opnieuw zal opstarten. Elke keer als de pc zich opnieuw opstart, krijg je de keuze tussen Windows 10 en Windows 7 of Windows 8.1. Kies voor de Windows die je nu aan het installeren bent. Uiteindelijk verschijnt de opzetwizard van Windows, waarin je een gebruikersaccount aanmaakt en enkele dingen moet instellen.

©PXimport

Zorg ervoor dat je de partitie selecteer met niet-toegewezen ruimte om Windows op te installeren.

Bootmanager

Je hebt nu een dualboot-systeem, maar het is natuurlijk niet optimaal dat er dertig seconden wordt gewacht voordat het systeem doorstart. Gelukkig kunnen we dat eenvoudig aanpassen. In Windows 7 of Windows 8.1 klik je op Start, typ Uitvoeren en druk op Enter. Voer nu msconfig in en druk op Enter. Ga naar het tabblad Computer opstarten. Hier vind je onder andere opties om de Time-out in te stellen en het standaardbesturingssysteem te bepalen.

Als je de mooiere Windows 10-bootloader wilt gebruiken, start je in Windows 10 op en klik je met de rechtermuisknop op Start. Kies voor de optie Opdrachtprompt (administrator). Vul nu het commando bcdboot C:\Windows, waarmee Windows 10 weer de standaard wordt en je in de Metro-achtige interface je besturingssysteem kunt kiezen. Dit menu werkt op ons testsysteem wel onhandiger: als we kiezen voor Windows 7 start de computer eerst opnieuw op en wordt daarna pas Windows 7 gestart. Met de Windows 7-bootloader wordt direct doorgestart naar het juiste besturingssysteem.

©PXimport

Start Opdrachtprompt als administrator en voer het commando in dat je hier ziet om de Windows 10-bootloader als standaard in te stellen.

Bootmenu EasyBCD

Wil je iets uitgebreiders, dan kun je gebruikmaken van EasyBCD. Klik vervolgens onderaan bij Non-commercial op Register. Het is niet nodig een naam en e-mailadres in te vullen, klik simpelweg op Download! en het installatiebestand wordt binnengehaald. Installeer het programma en start het op. Klik bij de taal op Go, helaas is er geen Nederlands beschikbaar en klik op OK. Je ziet nu een overzicht van de items in je bootmenu. Om aanpassingen te maken, kies je voor Edit Boot Menu. Je kunt hier het standaard-OS instellen bij Default. Onderaan kun je bovendien de wachttijd instellen. Klik op Save Settings om de wijzigingen op te slaan.

©PXimport

Met een eenvoudig vinkje bij Default stel je in welk besturingssysteem standaard moet worden gestart.

Ubuntu installeren

De installatie van Ubuntu is grotendeels gelijk aan die van Windows. Kies als eerste de taal (Nederlands) en klik op Ubuntu installeren. Als de computer is verbonden met internet, vink dan Updates downloaden tijdens de installatie aan. Eventueel kun je ook kiezen voor Deze programma's van derden installeren, zodat je met minder moeite bijvoorbeeld mp3-bestanden kunt afspelen. Klik op Verder. Nu komt de belangrijkste stap: namelijk het kiezen van de juiste schijf. Klik onderaan op Iets anders en klik op Verder. Selecteer vrije ruimte en klik op de plus (+). Zet de Grootte op de grootte van de schijf, minus de hoeveelheid van je RAM (meestal is 4 of 8 GB is prima).

Zorg dat de locatie Begin van deze ruimte geselecteerd is. Bij Gebruiken als laat je de optie staan op Ext4 loggend bestandssysteem en bij Aankoppelpunt vul je een slash (/) in. Klik op OK. Klik opnieuw op de overgebleven vrije ruimte en opnieuw op de plus (+). Selecteer dit keer bij Gebruiken als de optie Wisselgeheugen (swap area). Laat de overige opties zoals ze zijn en klik op OK. Controleer nog een keer of alles klopt. Zorg ervoor dat je niets hebt veranderd aan de NTFS-partitie waar Windows op geïnstalleerd staat! Klopt alles? Klik dan op Installeer nu en daarna op Verder om de partities aan te maken en de installatie te starten. Tijdens de installatie maak je een gebruikersaccount aan, kies je de tijdzone en stel je nog enkele andere dingen in. Onderbreek de installatie niet, helemaal niet tijdens het wegschrijven van de partities. Achteraf wordt de computer even herstart en kun je als het goed is kiezen tussen Windows en Ubuntu.

©PXimport

Je kunt de schijf kleiner maken door het groene gedeelte naar links te slepen totdat je het genoeg vindt.

Bootmanager Ubuntu beheren

Als je Ubuntu hebt geïnstalleerd, zit je nu met de opstartlader Grub. Je kunt Grub configureren met de zogenaamde Grub Customizer. Dit programma kun je als volgt installeren. Klik op de Ubuntu-knop en typ Terminal en open dat programma. We gaan nu een paar commando's invoeren. Typ sudo add-apt-repository ppa:danielrichter2007/grub-customizer en voer daarna je wachtwoord in en druk op Enter. Typ vervolgens sudo apt-get update en druk op Enter. Daarna typ je sudo apt-get install grub-customizer, als er gevraagd wordt om toestemming, kun je op Enter drukken om te bevestigen en door te gaan.

Zodra de installatie eenmaal klaar is, kun je opnieuw op de Ubuntu-knop klikken en grub customizer typen en het programma openen. Je kunt nu op het tabblad List configuration de volgorde van de opties wijzigen. Op General Settings kun je kiezen welk besturingssysteem standaard moet worden opgestart en hoelang het Grub-scherm weergegeven moet worden. Klik op Save om de wijzigingen op te slaan.

©PXimport

Bij default entry kun je de standaardoptie kiezen die gestart moet worden voor Grub.

Ubuntu-partitie lezen in Windows

Als je Windows als dualboot hebt geïnstalleerd, kun je gewoon bij de schijf van het andere besturingssysteem. Met Ubuntu is dat niet het geval. Om de ext4-schijf in Windows te kunnen lezen, is een apart programma nodig. Een handig programma hiervoor is Ext2Read. Anders dan de naam doet vermoeden, ondersteunt dit ook ext4. Wel kun je hier alleen bestanden mee lezen vanuit Ubuntu. Je kunt het programma hier downloaden en dan te klikken op de groene downloadknop. Pak het gedownloade zip-bestand uit en voer de toepassing die erin aanwezig is als administrator uit, door er met de rechtermuisknop op te klikken en te kiezen voor Als administrator uitvoeren. Je ziet nu de Ubuntu-schijf in de vorm van /dev/sdaX. Als je erop dubbelklikt, zie je alle mappen erin. In home/[gebruikersnaam] vind je je persoonlijke bestanden. Je kunt een map of bestand opslaan door er met de rechtermuisknop op te klikken en te kiezen voor Save.

©PXimport

Je persoonlijke bestanden vind je in de map home/gebruikersnaam.

LG blijft verbetert de oled-techniek nog veel verder en dat werpt dit jaar eindelijk zijn vruchten af. De LG OLED EVO 65G56LS is uitgerust met een nieuw type oled-paneel dat aanzienlijk meer piekhelderheid en kleurbereik levert. Daarnaast heeft LG webOS 25 uitgerust met een aantal AI-functies die het gebruiksgemak moeten verbeteren.

De nieuwe G-serie van LG is verkrijgbaar in twee versies. Een met een centrale voet in doos zoals ons testmodel, te herkennen aan de letters ‘LS’ achteraan en een model met een meegeleverde wandbeugel, die modellen hebben de letters ‘LW’ achteraan. De G-reeks mikt nog steeds in eerste instantie op wandmontage. Het toestel zelf is 24mm diep, dat lijkt misschien veel, maar die dikte heeft het wel over het hele oppervlak. Er is geen behuizing voor elektronica die verder uitsteekt. De rand is afgewerkt met een zilverkleurige strip, en dat geeft deze tv van opzij bekeken echt een premium look. De wandbeugel is verstelbaar, je kunt het toestel beperkt links en rechts draaien. De voet kun je monteren in twee posities, hoog en laag, in de hoge positie is er ruim plaats voor een soundbar. Het moet gezegd ook op een tv-meubel ziet hij er prima uit, wandmontage is zeker geen verplichting. 

Aansluitingen

De selectie aansluitingen die LG gebruikt is al enige tijd onveranderd gebleven, maar is dan ook erg goed. Met vier hdmi-poorten die allemaal de maximale hdmi 2.1-bandbreedte (48Gbps) leveren, zitten gamers in ieder geval gebeiteld. Verdere gamingfuncties zijn ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync). PC-gamers kunnen zelfs tot 4K165 gaan, dat is een duidelijke upgrade ten opzichte van vorig jaar. Input-lag is altijd een sterk punt geweest bij LG, dat is dit jaar niet anders, in 4K60 meten we 10,5ms, in 2K120 zelfs maar 5,5ms. Op poort 2 kan je ARC/eARC gebruiken, gamers die een soundbar willen aansluiten, houden nog steeds drie volwaardige HDMI-poorten over. 

Wil je de opstelling zo netjes mogelijk houden, altijd mooi bij een premium tv, dan kun je de bijgeleverde IR-blaster gebruiken om brontoestellen te besturen met de LG-afstandsbediening, ook als die apparaten bijvoorbeeld in een kast staan. De G5 ondersteunt het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association), maar is beperkt tot 2.1-configuraties. Daarmee is jammer genoeg geen draadloze surroundopstelling mogelijk. Alle kabels kun je via twee clips en twee verzonken kanalen wegleiden naar de voet. 

Nieuw oled-paneel, nieuw record

Nieuwe ontwikkeling op vlak van oled-technologie zijn niet uitzonderlijk. Twee jaar geleden introduceerde LG bijvoorbeeld oled-panelen met een laag microlenzen die voor een mooie verbetering in helderheid zorgden. Die microlenzen zijn op de G5 echter niet meer aanwezig. In ruil gebruikt dit model een gloednieuw paneel dat een andere opbouw van de oled-materialen gebruikt. Onder de naam OLED evo Met Brightness Booster Ultimate belooft de G5 hogere piekhelderheid en een breder kleurbereik. En dat blijken geen loze beloftes. Op het 10%-venster haalt de G5 2409 nits, en op een volledig wit beeld zelfs 356 nits. 

Dat alles gemeten in de uitstekend gekalibreerde HDR Filmmaker mode. Ter verduidelijking, dat is een 50 procent verbetering tegenover de G4 van vorig jaar, en voldoende om de kop van het oled-peloton aan te voeren. Vooral de verbetering op het volledig wit veld is impressionant. Daardoor moet de G5 nu de helderheid veel minder laten dalen als het beeld veel wit bevat, iets wat op vorige generaties nog merkbaar was. Ook het kleurbereik is weer groter geworden, en met 99,9% P3 is de G5 perfect uitgerust voor prachtige HDR-beelden. Het paneel had een uitstekende uniformiteit en weert zeer goed reflecties. De kijkhoek is prima.

De Filmmaker Mode is er voor wie minimale beeldverwerking wil, en de mooiste beelden getrouw aan de intentie. In SDR laat dat prachtige resultaten zien, maar de echte pracht van de G5 komt tevoorschijn bij HDR-beelden. Ook hier is de kalibratie nagenoeg perfect met enorm veel witdetail, intense kleuren, en dankzij de hoge piekhelderheid tintelende lichtaccenten. Kleuren worden goed bewaard als ze zeer helder zijn, dat dankt de tv aan het nieuwe paneel. Enkel in de donkerste beelden laat de G5 wat steken vallen. Er is veel schaduwdetail, maar in sommige beelden merken we veel ruis die het beeld ruw maakt en detail verbergt. In een ander geval was er wat blokvorming en bandvorming zichtbaar. We hopen dat LG nog wat aan de software kan sleutelen. 

Prima beeldverwerking

De Alpha11 beeldprocessor is aan zijn tweede generatie toe, maar nieuwe features lijken er niet te zijn. De upscaling en ruisonderdrukking zijn erg goed. In deinterlacing van 1080i-beeld merkten we op een testpatroon opnieuw een foutje waardoor kamvorming zichtbaar was, al bleek dat bij de meeste content niet tot problemen te leiden. Kleurstroken in zachte gradiënten elimineer je met de Vloeiende Gradatie-instelling, maar activeer die enkel als je het echt nodig acht, en dan alleen in de laagste stand. In een van onze testclips veegde die instelling ook wolken uit de lucht. Ook de dynamische tonemapping waar we gebruikelijk erg tevreden over zijn, laat je op dit model beter uit inactief.

Die maakte het beeld te helder, waardoor het aan contrast en impact verliest. Bovendien levert de G5 ook zonder dynamische tonemapping knap beeld. Goede punten waren er voor de bewegingsscherpte. Het oled-paneel laat nauwelijks of geen dubbele rand optekenen rond bewegende voorwerpen. Wie in 24Hz-filmmateriaal te veel last heeft van judder bij snelle camerabewegingen, activeert best TruMotion, bijvoorbeeld in ‘Cinematografische Beweging’ als je minimale invloed wenst. Maar ook hogere instellingen leverden goede resultaten, en de G5 toonde erg weinig beeldfouten zelfs met TruMotion in de Vloeiend-stand. 

Geen DTS-ondersteuning meer

Het is jammer, maar de G5 ondersteunt alleen nog maar Dolby Atmos, geen DTS meer. Vooral voor mensen met een uitgebreide bibliotheek Blu-ray schijven is dat een tegenvaller. Streaming gebruikt overwegend Dolby Atmos, dus daar weegt dat gebrek minder. De 60 Watt 4.2 kanaalsoplossing leek ons onveranderd. De klank is goed gebalanceerd, met een warm karakter en duidelijke baslijn. Zelfs surround is goed hoorbaar. Voor veel mensen zal dit volstaan, maar voor echte bioscoop audio zal een soundbar toch vereist zijn. Nieuw dit jaar is de Personal Sound Wizard. Die laat je een aantal keer in groepen van vier fragmenten horen met verschillende geluidsinstellingen, jij duidt aan wat je het best vindt klinken. Na de test bepaalt de processor op basis van je keuzes je geprefereerde klankinstellingen. Iets gelijkaardig bestond vorig jaar al voor beeld, maar we vinden dat je daar beter voor Filmmaker Mode of Cinema beeldmode kiest. Bij audio mogen persoonlijke voorkeuren wat meer doorwegen. 

WebOS 25, AI als persoonlijk hulpje

Kunstmatige intelligentie moet de nieuwe troef zijn van webOS 25, maar al deze nieuwe functies bleken niet te werken in het Nederlands. Voice ID, waarbij de tv je herkent op basis van je stem is nog niet beschikbaar in Nederlands. Maar ook andere functies, zoals de AI Chatbot die je moet helpen bij eenvoudige vragen zoals het aanpassen van beeldkwaliteit of aanbevelingen geven voor content, leek zelden te weten wat hij met onze vragen moest doen. LG kondigde ook generatieve kunst aan die je kan gebruiken in de screensaver, maar ook dit was nog niet beschikbaar. Nu missen we die AI-functies wel niet, de G5 is zo ook gebruiksvriendelijk, maar we hopen toch dat dit via software updates verbeterd wordt. 

In dit overzichtsartikel vind je alle informatie over webOS. WebOS 25 is van uitzicht niet echt veranderd op wat details na. Zo kan je live tv en HDMI-ingangen nu als tegels toevoegen in de rij met apps op het Home-scherm. Apps en Quick Cards die je niet gebruikt, kan je verbergen. Het app-aanbod is erg ruim en de G5 ondersteunt Airplay2 en Google Cast. LG toont helaas reclame op het Home-scherm en in de screensaver, lees in dit artikel hoe je reclame verwijdert.

De ‘Magic Remote’ heeft een nieuw ontwerp gekregen. Een rechthoekige vorm met afgeronde hoeken, en vooral minder toetsen. Weg zijn de cijfer- en kleurtoetsen, de volume- en kanaaltoetsen zijn nu kanteltoetsen. De mute-toets is verdwenen, muten doe je door de volume knop lang naar beneden te duwen. De ingangen-toets is vervangen door een Home Hub-toets, maar wanneer je die lang indrukt, toont de tv de ingangen. De aanwijsfunctie is gebleven, je kan de cursor op het scherm besturen door de afstandsbediening te bewegen. De afstandsbediening oogt moderner, en het gebruiksgemak is prima, maar we zouden hem niet beter noemen dan de oude versie. 

Conclusie

LG toont met de G5 dat er nog flink wat vooruitgang geboekt kan worden in oled-technologie. Perfect is deze tv echter nog niet, vooral in heel donkere beelden moet LG de software nog aanpassen om ruis en zichtbare gradaties te vermijden.  De OLED65G56LS haalt uit het nieuwe oled-paneel echter wel een indrukwekkende piekhelderheid, en erg ruim kleurvolume. We durven bijna zover gaan om te zeggen dat hij de klassieke zwakke punten van oled elimineert. Samen met de uitstekende kalibratie geniet je zo in Filmmaker Mode van bijna referentie beeldkwaliteit.

De ingebouwde luidsprekers leveren een aangename klank, wel jammer dat LG DTS-ondersteuning geschrapt heeft. De nieuwe AI-features in webOS 25 moeten duidelijk nog verder rijpen, voorlopig leveren ze geen meerwaarde, maar webOS blijft wel erg gebruiksvriendelijk. De nieuwe afstandsbediening sluit aan bij de moderne trend met minder toetsen. Gamers tot slot vinden op de G5 alles wat ze maar kunnen wensen. Dit is een topmodel, met een bijhorend prijskaartje, maar hij is het zeker waard.

Het is misschien niet het eerste waar je aan denkt, maar ook Android heeft – net als Windows – een klembord. Daarmee kun je gemakkelijk tekst kopiëren van de ene app naar de andere. Maar hoe open je dat klembord eigenlijk? En waar vind je wat erop staat? Je leest het in dit artikel!

Tekst of afbeeldingen kopiëren en plakken: het is een van de basisfuncties van elk besturingssysteem. Ook Android ondersteunt dit natuurlijk. Je kunt iets kopiëren in de ene app en het vervolgens plakken in een andere. Maar het Android-klembord kan meer dan alleen dat. Alles wat je kopieert, wordt daar namelijk tijdelijk opgeslagen. Handig als je per ongeluk iets hebt weggehaald, iets wilt terugvinden of gewoon even wilt kijken wat je allemaal hebt gekopieerd.

Let wel: hoe je precies bij het klembord komt, hangt af van je toestel en de Android-versie die je gebruikt. Zo hebben merken als Samsung en LG hun eigen klembordfunctie ingebouwd. Andere toestellen vereisen meestal een specifieke toetsenbord-app om het klembord te kunnen openen. In dit artikel leggen we je uit hoe je dat doet met zo’n toetsenbord-app.

Klembord binnen toetsenbord-apps

Om toegang te krijgen tot het klembord, heb je een toetsenbord-app nodig die die functie ondersteunt. Populaire keuzes zijn Gboard van Google en SwiftKey van Microsoft. Beide bieden vergelijkbare klembordfuncties, dus je kunt zelf kiezen welke je het prettigst vindt. Download en installeer de app, en stel deze daarna in als je standaard toetsenbord.

©PXimport

Met een ander toetsenbord in Android heb je meer mogelijkheden.

Dat instellen doe je via het instellingenmenu van je Android-telefoon. Gebruik het zoekveld bovenin het scherm en typ 'toetsenbord'. Je krijgt dan een lijst met resultaten. Kies de optie waarmee je het standaard toetsenbord kunt wijzigen en tik daarop.

Kies vervolgens de toetsenbord-app die je net hebt geïnstalleerd, zoals Gboard of SwiftKey. Let op: de vormgeving van de instellingen kan per toestel verschillen. Gebruik je liever een andere toetsenbord-app met klembordfunctie? Geen probleem – zolang je maar de juiste app selecteert bij het instellen.

Tekst kopiëren en plakken

Het klembord werkt meestal alleen met tekst. Wil je iets kopiëren naar een andere app? Selecteer dan een stuk tekst en kopieer het. Open bijvoorbeeld WhatsApp, ga naar een chat en houd het tekstveld even ingedrukt om de tekst direct te plakken. Soms zie je ook een klembordsymbooltje verschijnen, net boven het toetsenbord en onder het tekstveld. Tik daarop om het volledige klembord te openen.

Zie je dat symbooltje niet meteen? Dan krijg je waarschijnlijk eerst de suggestie om alleen de laatst gekopieerde tekst te plakken. Tik in dat geval op het witte rondje met het pijltje naar rechts – zo krijg je alle opties te zien.

Onder het kopje Recent zie je een lijstje met wat je als laatste hebt gekopieerd. Tik op een item om het direct in het tekstveld te plakken. Let wel: deze lijst wordt na een tijdje automatisch geleegd. Gebruik je vaak dezelfde tekst? Dan kun je die vastpinnen, zodat hij bewaard blijft. Zowel Gboard als SwiftKey ondersteunen deze functie: houd het item ingedrukt en kies voor Vastpinnen.

Klembord sinds Android 13

Sinds Android 13 is het klembord flink verbeterd. De basis is nog steeds hetzelfde: je kopieert tekst of een afbeelding in de ene app en plakt die in een andere. Maar de manier waarop je het klembord gebruikt, is een stuk handiger en overzichtelijker geworden. Dat maakt het werken met meerdere fragmenten tegelijk een stuk efficiënter.

Een van de grootste vernieuwingen is dat je nu meerdere items kunt bewaren – zowel tekst als afbeeldingen. Alles wat je kopieert, verschijnt in een nieuw klembordpaneel. Je opent dat paneel via het meldingscentrum of door een tekstveld lang ingedrukt te houden. Daar kun je door je gekopieerde items bladeren, kiezen wat je wilt plakken, en dingen die je niet meer nodig hebt, direct verwijderen. Je kunt zelfs een tekstfragment nog aanpassen voordat je het plakt.

Het klembordpaneel dat in Android 13 zijn intrede heeft gemaakt.

Met de komst van Android 13 werden er ook meteen een aantal nieuwe privacyfuncties voor het klembord geïntroduceerd. In eerdere versies konden apps op de achtergrond soms ongemerkt meelezen wat je had gekopieerd – met alle risico’s van dien. Nu heb je als gebruiker veel meer controle. Zo is er een nieuwe toestemmingsvraag voor klembordtoegang én krijg je een melding als een app probeert mee te kijken. Een stuk veiliger dus.