Regelmatig back-uppen blijft de beste remedie om dataverlies tegen te gaan, maar een raid-opstelling kan weliswaar geen vervanging maar wel een goede aanvulling zijn om je data veiliger te bewaren. Afhankelijk van de opzet kan raid ook voor snellere gegevenstoegang zorgen. Wat is raid precies en hoe ga je ermee aan de slag?

Tip 01: Technologie

Raid staat voor ‘redundant array of independent (of: inexpensive) disks’. De technologie stamt uit de tijd dat goedkope harde schijven niet zo betrouwbaar waren. Om dataverlies tegen te gaan combineerden informatici aan de universiteit van Californië reeds in 1984 verschillende schijven tot een logische en redundante entiteit: een zogenoemde raid array. Het komt erop neer dat data op twee of meer schijven worden opgeslagen en wel op zo’n manier dat er in principe geen gegevens verloren gaan wanneer een schijf crasht. Een raid-controller of speciale software zorgt er tevens voor dat de raid-array automatisch ook wordt heropgebouwd zodra je een defecte schijf door een intact exemplaar vervangt. In de kadertekst lees je meer over enkele typische raid-opstellingen.

Raid-opstellingen

©PXimport

Tip 02: Aanpak

Wil je zelf met raid aan de slag, dan moet je over minstens twee fysieke schijven beschikken; voor meer geavanceerde raid-opstellingen (zie kadertekst) kunnen dat er zelfs drie of vier zijn. In de meeste gevallen doe je er goed aan gelijk(w)aardige schijven te gebruiken, met een vergelijkbare opslagcapaciteit en snelheid. Een ssd in combinatie met een klassieke harde schijf is geen slimme zet, omdat je op die manier de snelheid van de ssd degradeert tot die van je harde schijf. Verder heb je ook software nodig die raid-implementatie ondersteunt, of je zet een specifieke raid-controller in.

Houd er tevens rekening mee dat softwarematige raid-oplossingen vaak propriëtair zijn en dus niet compatibel met andere platformen of besturingssystemen. Dat is bijvoorbeeld het geval voor de twee methodes die we verder in dit artikel bespreken: het concept ‘dynamische schijven’ is alleen bruikbaar binnen Windows 7 of hoger, en ‘opslagruimten’ werken alleen onder Windows 8 of hoger.

Tot slot: voor je met raid aan de slag gaat doe je er goed aan eerst een volledige back-up van je systeemschijf en je data te maken.

©PXimport

©PXimport

Tip 03: Concept

We beginnen onze raid-exploratie met een geheel softwarematige oplossing die al sinds Windows 7 beschikbaar is: dynamische schijven. Mocht je met Windows 8 of 10 werken, bekijk dan zeker ook het alternatief van opslagruimten (zie tip 05 en verder).

Het concept van dynamische schijven biedt enkele voordelen ten opzichte van een standaard- of basisschijf. Zo zijn ze minder corruptiegevoelig, aangezien ze zich van een database met back-up bedienen om allerlei meta-informatie op te slaan. Ook kun je op dynamische schijven volumes creëren die verschillende fysieke schijven overspannen (spanned en striped volume) en zelfs fouttolerante volumes maken (raid 1 en raid 5). Van deze eigenschappen maken we dus dankbaar gebruik om een raid-configuratie op te zetten. We gaan ervan uit de schijven die je hiervoor gebruikt geen (belangrijke) data bevatten en dat je ze op een correcte manier aan je pc hebt gekoppeld.

Druk vervolgens op Windows-toets+R en voer het commando diskmgmt.msc uit: het venster van Schijfbeheer verschijnt en onderaan merk je de schijven op die je in een raid-array wilt opnemen.

©PXimport

Tip 04: Configuratie

Verwijder eerst de eventuele volumes op deze schijven. Dat doe je door er met de rechtermuisknop op te klikken en te kiezen voor Volume verwijderen / Ja. Besef wel dat hierdoor alle aanwezige data op die volumes worden verwijderd. Vervolgens klik je met de rechtermuisknop op een van beide niet-toegewezen ruimtes. In het contextmenu kun je nu normaliter uit drie verschillende raid(-achtige) configuraties kiezen: Nieuwe spanned volume (JBOD), Nieuw striped volume (RAID 0) en Nieuw gespiegeld volume (RAID 1). Is veiligheid voor jou van belang, kies dan bij voorkeur voor de enige echte raid-oplossing in dit trio: RAID 1. Klik op Volgende, selecteer de andere beschikbare schijf (of schijven) en bevestig (telkens) met Toevoegen. Druk op Volgende, voorzie een geschikte stationsletter, druk nogmaals op Volgende, geef het volume een gepaste naam mee, plaats eventueel een vinkje bij Snelformatteren en rond af met Volgende en met Voltooien. Je moet wel nog even bevestigen met JA om de betreffende schijven naar dynamische schijven om te laten zetten; dat is nodig om de raid-configuratie te kunnen opzetten. Even later is de raid-opstelling bruikbaar. Wil je naderhand de raid-configuratie weer weg, open dan het Schijfbeheer, klik met de rechtermuisknop op het gespiegelde volume en kies Mirror verwijderen.

©PXimport

Tip 05: Creatie

In Windows 8 heeft Microsoft het concept ‘opslagruimten’ (storage spaces) geïntroduceerd. Ook dit concept kun je als een soort softwarematige raid beschouwen. We tonen je hoe je hier in Windows 10 mee aan de slag kunt. We gaan ervan uit dat je, naast je systeemschijf met Windows, nog over (minstens) twee andere schijven beschikt. Dat kunnen beide interne of zelfs externe harde schijven of ssd’s zijn.

Druk op de Windows-toets en tik opslagruimten in, waarna je de module Opslagruimten beheren opstart. Hier kies je Een nieuwe groep en opslagruimte maken. Vervolgens plaats je een vinkje bij de stations die je aan deze groep wilt toevoegen. Let wel: wanneer je een reeds geformatteerd station aan een opslaggroep toevoegt, worden alle bestanden op dat station definitief verwijderd. Bevestig met Groep maken, voorzie een geschikte naam voor je opslaggroep en wijs een stationsletter toe. Het bestandstype laat je bij voorkeur ingesteld op NTFS.

©PXimport

Tip 06: Type

Bij Tolerantietype kun je uit twee types kiezen, althans wanneer je niet meer dan twee schijven aan de opslaggroep hebt toegevoegd: Eenvoudige opslagruimte en Mirror in twee richtingen. De eerste is eigenlijk niets anders dan raid 0 en voorziet dus niet in redundantie. Wel zet die iets betere prestaties neer en is dus vooral geschikt voor tijdelijke opslag van grote bestanden, zoals bij fotobewerking en videorendering.

Met Mirror in twee richtingen wordt eigenlijk raid 1 bedoeld, waarbij je data in principe de crash van een van beide schijven horen te overleven. Onderaan, bij Grootte (maximum), zie je af hoeveel opslagcapaciteit je overhoudt. Stel, je hebt twee schijven van elk 750 GB toegevoegd aan een groep met Mirror in twee richtingen, dan zal daar 750 GB verschijnen, met een totale ‘groepscapaciteit’ van ongeveer 1,5 TB. Bevestig je keuzes met Opslagruimte maken. Even later is de groep ook via de Verkenner beschikbaar onder de toegekende stationsletter. Voeg je minimaal drie stations toe, dan komt ook het type Pariteit naar boven. Dit is vergelijkbaar met raid 5: het type beschermt dus je gegevens door het toevoegen van pariteitsdata.

©PXimport

Tip 07: Aanpassing

Wil je naderhand een bijkomende schijf aan je opslagruimte toevoegen, dan is het een goed idee om het stationsgebruik te optimaliseren. Een gedeelte van de gegevens wordt dan naar het nieuw toegevoegde station verplaatst, zodat de groepscapaciteit optimaal wordt benut. Dit proces kun je handmatig opstarten vanuit de beheermodule voor opslagruimten, waar je Stationsgebruik optimaliseren kiest.

Een schijf uit de opslaggroep verwijderen is eveneens mogelijk. Kies dan voor Instellingen wijzigen / Fysieke stations, selecteer de gewraakte schijf en klik op Voorbereiding voor verwijdering. De gegevens worden dan naar de andere stations in de groep gekopieerd, waarna het station vrijkomt. Dit proces kan behoorlijk arbeids- en tijdsintensief zijn; je laat je pc intussen ingeschakeld.

Een complete opslaggroep verwijderen is ook mogelijk. Selecteer de groep en kies Verwijderen / Opslagruimte verwijderen, waarna je ook Groep verwijderen selecteert. Dit zorgt er wel voor dat alle data op de betreffende schijven worden gewist!

Tip 08: Interne controller

In de meeste gevallen levert een hardwarematige raid-opstelling betere prestaties dan een softwarematige opzet, maar de configuratie is doorgaans iets lastiger. We gaan hier bij wijze van voorbeeld aan de slag met een raid-controller die op een moederbord zit ingebouwd. Een nadeel van zo’n ingebouwde controller is wel dat je wellicht niet meer bij je data kunt als die controller ooit de geest geeft. Bij een externe controller daarentegen kun je vaak wel nog een identiek vervangexemplaar vinden – desnoods tweedehands – waarmee je je data alsnog weer kunt benaderen.

De werkwijze bij onze controller zal misschien niet helemaal identiek zijn aan die van je eigen controller, maar de procedure is vast wel gelijklopend. In onze testopstelling hebben we drie harde schijven aangesloten waarvan één de systeemschijf is. Die willen we echter buiten onze raid-configuratie houden. Om zeker te zijn dat er geen vergissingen gebeuren, ontkoppelen we die schijf eerst.

©PXimport

Tip 09: Creatie

De controller zit op zijn plaats en de (twee) schijven voor de raid-opstelling zijn aangekoppeld. Je kunt nu je pc opstarten, waarbij je de schermberichten goed in het oog houdt. Kort na het opstarten zul je namelijk de melding zien verschijnen dat je via het indrukken van een sneltoets – op ons testsysteem is dat Ctrl+I – het raid-configuratievenster kunt openen. Hier vind je ongetwijfeld een optie terug als Create RAID Volume. Selecteer deze optie, vul een naam voor het raid-volume in en geef aan welk raid-type je wilt. De exacte opties hangen af van het type controller en van het aantal beschikbare schijven, maar je vindt hier vast wel jbod, raid 0 en raid 1 terug. Wellicht wordt je ook nog gevraagd de gewenste schijven te selecteren. Vergeet niet dat alle eventuele data op deze schijven gewist zullen worden. Heb je je keuzes bevestigd, verlaat dan de tool en schakel het systeem uit, waarna je indien nodig je systeemschijf weer kunt aankoppelen.

©PXimport

Tip 10: Afwerking

Wanneer je je systeem opnieuw hebt opgestart, zul je de pas toegevoegde raid-opstelling wel nog even moeten initialiseren, partitioneren en formatteren voor je die daadwerkelijk kunt gebruiken. Niets nieuws onder de zon in feite, want dat geldt net zo goed voor een nieuw aangekochte schijf. Dat doe je via het Windows Schijfbeheer (druk op Windows-toets+R en voer diskmgmt.msc uit). Je merkt al meteen dat Windows je raid-opstelling als één fysieke schijf beschouwt. Klik met de rechtermuisknop onderaan links op de naam van die schijf en kies Schijf initialiseren. Bevestig met OK. Vanuit het contextmenu van de schijf selecteer je nu Nieuw eenvoudig volume. Druk op Volgende (3x), voorzie een geschikte volumenaam en rond af met Volgende en Voltooien.

Wil je achteraf de raid-opstelling toch weer kwijt, dan dien je opnieuw het configuratiescherm van je raid-controller te openen. Hier vind je vast een optie als Delete RAID Volume. Uiteraard verlies je hierdoor de data op dat volume.

©PXimport

Nas

©PXimport

Motorola heeft de edge 60 fusion aangekondigd, een premium smartphone die een elegant ontwerp combineert met geavanceerde AI-functies. Het toestel is het eerste Motorola-model dat standaard is uitgerust met geïntegreerde moto AI-functionaliteit.

De smartphone beschikt over een uniek quad-curve edge display met door Pantone gevalideerde kleuren. Het scherm is beschermd met Corning Gorilla Glass 7i, dat twee keer betere val- en krasbestendigheid biedt dan voorgaande versies. 

Geïntegreerde moto ai

Na een eerder bètaprogramma is de motorola edge 60 fusion het eerste toestel waarbij moto ai direct is geïntegreerd. De smartphone bevat AI-functies zoals Pay Attention (voor het opnemen, noteren en samenvatten van audio), Remember This (om live momenten of informatie vast te leggen) en Magic Canvas (voor het genereren van afbeeldingen op basis van tekstinstructies). 

Innovatief display en robuust ontwerp

Het toestel heeft volgens Motorola 's werelds eerste quad-curve edge display met door Pantone gevalideerde kleuren. Het ontwerp omvat hoogwaardige materialen, waaronder een op leer geïnspireerde coating en canvas-achtige afwerkingen in zorgvuldig samengestelde kleuren.

De motorola edge 60 fusion is niet alleen stijlvol maar ook robuust gebouwd. De telefoon voldoet aan militaire standaarden (MIL-STD 810H) voor duurzaamheid en heeft zowel IP68 als IP69 certificeringen voor waterbescherming. Het toestel kan onderdompeling in zoet water tot 1,5 meter diepte gedurende maximaal 30 minuten weerstaan. Dankzij Water Touch-technologie blijft het touchscreen werken, zelfs als het nat is. 

Camera met Sony-sensor

De hoofdcamera heeft een 50MP Ultra Pixel sensor, gecombineerd met een geavanceerde Sony LYTIA 700C sensor en optische beeldstabilisatie (OIS). Hierdoor maakt de camera ook bij weinig licht goede foto's. De ultrabrede lens met ingebouwde macrovisie biedt een gezichtsveld van 122 graden en kan tot 3 cm inzoomen voor extreme close-ups . 

De 32MP selfiecamera gebruikt Quad Pixel-technologie voor betere prestaties bij minder licht. Een 3-in-1 lichtsensor kalibreert automatisch de lichtgevoeligheid voor optimale belichting en kleur.

Entertainment en batterij

Het 6,67 inch pOLED-scherm heeft een Super HD (1220p) resolutie en een verversingssnelheid van 120Hz. Het display is zowel Pantone als Pantone SkinTone gevalideerd voor een natuurgetrouwe kleurweergave. Voor audio is het toestel uitgerust met Dolby Atmos, twee stereoluidsprekers en een Hi-Res gecertificeerd geluidssysteem.

De motorola edge 60 fusion wordt aangedreven door de MediaTek Dimensity 7300 processor, heeft tot 8GB RAM en tot 256GB opslag. De 5200mAh batterij ondersteunt 68W TurboPower opladen, waarmee gebruikers na slechts 8 minuten opladen een volle dag vooruit kunnen.

De smartphone draait op Android 15 en bevat Moto Secure en ThinkShield voor extra beveiliging, evenals Hello UX voor aanpassingsopties. De motorola edge 60 fusion is vanaf half april verkrijgbaar voor een adviesprijs van 329,99 euro.

Bekijk hier andere Motorola-modellen op Kieskeurig.nl:

Steeds meer mensen kiezen voor een VPN om veilig te internetten. Een kill switch helpt om die veiligheid te garanderen. Je leest er alles over in dit artikel.

Lees ook: Wat is VPN en waarom heb je het nodig?

Je gebruikt een Virtual Private Network (VPN) voor anonimiteit, veilige bestandsoverdracht en/of het omzeilen van geografische blokkades. Hoewel een kill switch optioneel is bij een (VPN), hoort het er eigenlijk wel echt bij: het is een soort extra slot op de deur om die zaken te garanderen.

©Funtap

Zo werkt een VPN kill switch

Een kill switch controleert continu of je VPN nog in gebruik is. Wordt er vastgesteld dat dat niet het geval is? Dan blokkeert een kill switch de verbinding van je internet. Je bent dan dus ook niet meer verbonden. Een goede kill switch zorgt er ook voor dat je automatisch weer verbonden wordt met het internet als de problemen verholpen zijn.

Blokkeren: je complete apparaat of bepaalde toepassingen

Een kill switch gebruiken is helemaal niet moeilijk. Je stelt het allemaal gewoon in via je VPN-applicatie. Daarin bepaal je ook of je pc of laptop volledig van het internet losgekoppeld wordt als de VPN-verbinding wegvalt of dat alleen bepaalde applicaties worden afgesloten. De eerste optie is duidelijk: het apparaat is dan helemaal niet meer verbonden met het internet.

Specifieke applicaties de toegang ontzeggen

In sommige situaties is het niet handig dat je helemaal geen internet meer hebt als de VPN-verbinding wegvalt. Bijvoorbeeld wanneer je in een belangrijk gesprek zit via Zoom of Microsoft Teams. Voor die gevallen kun je een kill switch applicatie-specifiek de verbinding laten verbreken. Je kunt dan bijvoorbeeld wel doorgaan met videobellen of browsen, terwijl je torrent client geen internettoegang meer heeft.

©Ģirts Raģelis

Welke apps laat je wel afsluiten en welke niet?

Sommige online bezigheden brengen meer risico's met zich mee dan andere wanneer het gaat om je privacy of de beveiliging van je persoonlijke informatie. Misschien gebruik je je VPN alleen om een serie op Netflix te kijken die in Nederland niet beschikbaar is. In dat geval wil je niet dat je hele internetverbinding wegvalt als de VPN uitvalt. Maar bij privacygevoelige taken, zoals internetbankieren, het versturen van e-mails, het werken in de cloud of het downloaden van torrents, wil je juist voorkomen dat je zonder VPN online gaat. Je kunt de kill switch dan zo instellen dat alleen je browser, e-mailapp, cloudopslag en torrentclient worden geblokkeerd, terwijl andere apps gewoon verbinding houden.

Voor wie is een VPN kill switch nuttig?

Eigenlijk heeft iedereen die waarde hecht aan privacy baat bij een VPN-provider met kill switch. In Nederland is er sprake van weinig censuur en zijn er amper internetblokkades. Maar alsnog zijn VPN's hier erg populair. Als je torrents downloadt, is het handig om ervoor te zorgen dat je IP-adres beschermd is, want dat downloaden is in veel gevallen illegaal. Gevoelige informatie of belangrijke (werkgerelateerde) documenten kun je beter ook niet zomaar versturen. Met een VPN met kill switch zijn je gegevens en bestanden beter beschermd. Zit je vaak op een open wifi-netwerk? Dan is het zonder meer verstandig om te kiezen voor een VPN met kill switch. Want openbare netwerken hebben een slechte reputatie op het gebied van veiligheid en zijn regelmatig het doelwit van hackers.