Tijd voor een nieuwe pc? Als je van plan bent om een nieuw systeem aan te schaffen, dan zijn er zaken waarop je dient te letten voordat je overgaat tot een aankoop.

Tip 01: Soort pc

Wanneer je de winkel binnenkomt met de intentie om 'een pc' aan te schaffen, schrik je je een hoedje van het aantal opties. Het is dan ook verstandig om eerst goed na te denken over wat voor pc je wilt hebben. Zo kun je er bijvoorbeeld voor kiezen om een mini-pc te kopen. Zo'n computer neemt heel weinig plek in op een bureau, maar heeft ook minder te bieden qua prestaties dan bijvoorbeeld een hightower, die wellicht als een werkpaard in de huiskamer staat te pronken.

Misschien wil je wel helemaal geen computerkast, en ja je liever voor een all-in-one zoals de iMac (of een alternatief). Voordat je daar bovenop duikt, is het wel goed om je te beseffen dat een Mac een heel ander besturingssysteem heeft dan een pc. Je zult hier dus aan moeten wennen én het kan betekenen dat je favoriete software niet verkrijgbaar is voor dat platform. Wil je eigenlijk wel een desktop-pc? Of is een laptop toch beter omdat je deze overal mee naar toe kunt nemen? En hoe groot mag deze dan zijn? Kortom, een wereld aan vragen en het is dan ook verstandig om de mogelijkheden eerst vooraf online te verkennen.

©PXimport

Denk goed na wat voor computer je wilt, er zijn zo veel verschillende soorten.

Tip 02: Videokaart

Ben je van plan om actief te gaan gamen op de pc of lekker aan de slag te gaan met grote foto's en/of HD-videobestanden? Dan is het wellicht verstandig om niet voor een pc te gaan met slechts een ingebouwde videochip op het moederbord. Dit soort chips is zeker niet slecht, maar ze zijn natuurlijk geen partij voor videokaarten met een eigen processor en eigen werkgeheugen. Dit is overigens niet per definitie een keuze die je in de winkel dient te maken, want zelfs als je een videokaart laat inbouwen, zit er vaak alsnog een videochip op het moederbord.

Je zou dus kunnen overwegen om eerst eens uit te proberen of je nieuwe pc de kar kan trekken zonder extra videokaart. Als je nu al weet dat je écht heftig gaat gamen en zwaar foto/videomateriaal gaat bewerken, dan is het natuurlijk wel zo makkelijk om die extra kaart meteen in te laten bouwen. Houd er trouwens rekening mee dat het bijvoorbeeld bij een iMac vrijwel onmogelijk is om later (zelf) te upgraden.

©PXimport

Ben je van plan grafisch zware applicaties te gaan draaien? Neem dan een videokaart.

Tip 03: Geluidskaart

Toegegeven: een geluidskaart is wat minder relevant dan pakweg tien jaar geleden, toen het inbouwen van een geluidskaart de enige manier was om fatsoenlijk geluid uit een pc te laten komen. Het moederbord bevat in de meeste pc's een chip die verantwoordelijk is voor de in- en uitvoer van geluid. Ben je van plan om veelvuldig muziek te gaan luisteren op je pc of wil je gamen met mooi surround-geluid (zelfs 7.1), dan hoef je nog niet eens te denken aan een geluidskaart.

De meeste audiochips zijn prima in staat om prachtig geluid voort te brengen (let daarbij wel even goed op de in- en uitgangen zoals in de volgende tip beschreven). Wil je echter muziekinstrumenten gaan aansluiten en daar misschien zelfs wel het een en ander digitaal mee componeren? Of wil je meerdere geluidsbronnen aansluiten op de pc, dan wordt het interessant om te gaan kijken naar een geluidskaart. De chips op de moederborden zijn toch vooral bedoeld voor de wat meer standaardoplossingen.

©PXimport

Geluidschips zijn tegenwoordig prima. Wil je echt het onderste uit de audio-kan? Laat dan een geluidskaart inbouwen.

Tip 04: In- en uitgangen

Wellicht de belangrijkste tip bij de aankoop van een nieuwe computer: zorg dat je goed nadenkt over wat je allemaal met de pc wilt gaan doen en bekijk de in- en uitgangen van de pc (of Mac) om te controleren of alles dat je nodig hebt ook daadwerkelijk aanwezig is. Het zou immers jammer zijn als je je thuisbioscoop wilt aansluiten op de pc, en je bij het aansluiten ontdekt dat de pc helemaal geen aansluiting heeft voor digitale audio. Of dat je vijf usb-apparaten hebt die je graag tegelijkertijd gebruikt (muis, toetsenbord, webcam, externe schijf en labelprinter, om maar iets te noemen), maar de pc slechts vier usb-poorten blijkt te hebben.

Ook vervelend: twee beeldschermen willen gebruiken en ontdekken dat de pc daar maar één aansluiting voor heeft. Allemaal zaken die je kunt voorkomen door goed na te denken over wat je wensen zijn. Een must wanneer je een iets ouder tweedehandsje koopt (want wellicht waren in- en uitgangen die nu standaard zijn dat destijds nog niet), maar zeker ook aan te raden bij de aankoop van een splinternieuwe.

©PXimport

Controleer de in- en uitgangen van je nieuwe pc goed. Sluiten ze aan bij wat je wilt?

Tip 05: Beeldscherm

Het is al jaren niet meer vanzelfsprekend dat je een complete set koopt met computer en beeldscherm. Denk daarom ook goed na over wat voor beeldscherm je wilt. Breedbeeld is inmiddels wel de standaard, maar er zijn nog veel meer keuzes. De reflectie is bijvoorbeeld erg belangrijk. Glanzende beeldschermen zijn mooi, maar zit je op een plek waar de zon op een bepaald moment je huis in komt schijnen, dan zit je er niet op te wachten dat je niets meer kunt zien omdat je scherm zo mooi glanst. Vraag hier specifiek naar in de winkel.

Ook de verversingsfrequentie van een scherm is belangrijk. Niet als je van plan bent om alleen maar wat te surfen en e-mails te lezen, maar wel als je flitsende actiefilms wilt bekijken of games wilt spelen. Kies in deze laatste gevallen voor een beeldscherm met een zo hoog mogelijke verversingsfrequentie, al is dit vaak ook een hogere prijsklasse. Vergeet ook de vorige tip niet: zorg dat je een beeldscherm koopt met een aansluiting waarvoor je pc een ingang heeft, zodat je niet een HDMI-stekker in je hand hebt, terwijl je pc alleen DVI heeft.

©PXimport

Koop niet zomaar het goedkoopste beeldscherm, kijk naar zaken als glans en verversingsfrequentie.

Tip 06: Harde schijf

Wanneer je vroeger een computer kocht, ging de vraag bij de harde schijf vooral over het feit hoe groot deze moest zijn. Dat is natuurlijk nog steeds wel belangrijk, maar een stuk minder. Niet omdat we minder bestanden opslaan, maar wel omdat we steeds vaker een tweede (externe) harde schijf gebruiken voor deze bestanden. In de ideale situatie is de opstartschijf (de schijf waarop Windows is geïnstalleerd) zo snel mogelijk. Op deze schijf zet je ook je programma's, zodat ook deze snel starten.

Er zijn grote snelheidsverschillen tussen harde schijven onderling, maar wil je voor de echte snelheid gaan, kies dan geen harde schijf maar een SSD (solid state drive). Daarvoor betaal je aanzienlijk meer dan voor een HDD, maar het verschil is dat de SSD vele malen sneller is en geen mechanische onderdelen heeft. Hierdoor is hij minder storingsgevoelig. Het nadeel is dat de opslagcapaciteit van de SSD beperkter is, maar dat is geen ramp. Heb je een traditionele pc-kast, dan monteer je er eenvoudig een HDD-schijf bij. Ga je voor een laptop, dan gebruik je een externe schijf. Ook bij deze laatste optie heb je weer keuze.

Externe schijven met netwerkaansluitingen zijn interessant, omdat iedereen in het netwerk erbij kan. Overigens is het ook goed om te weten, dat je bij externe schijven kunt kiezen tussen 2,5 inch en 3,5 inch. Het verschil? Voor 2,5 inch heb je vaak geen aparte voeding nodig, maar de opslagcapaciteit is beperkter en ze zijn duurder. Vind hier meer tips voor het vinden van de beste harde schijf.

©PXimport

Let bij externe harde schijven niet alleen op de opslagcapaciteit, maar ook op de snelheid en connectiviteit.

LG blijft verbetert de oled-techniek nog veel verder en dat werpt dit jaar eindelijk zijn vruchten af. De LG OLED EVO 65G56LS is uitgerust met een nieuw type oled-paneel dat aanzienlijk meer piekhelderheid en kleurbereik levert. Daarnaast heeft LG webOS 25 uitgerust met een aantal AI-functies die het gebruiksgemak moeten verbeteren.

De nieuwe G-serie van LG is verkrijgbaar in twee versies. Een met een centrale voet in doos zoals ons testmodel, te herkennen aan de letters ‘LS’ achteraan en een model met een meegeleverde wandbeugel, die modellen hebben de letters ‘LW’ achteraan. De G-reeks mikt nog steeds in eerste instantie op wandmontage. Het toestel zelf is 24mm diep, dat lijkt misschien veel, maar die dikte heeft het wel over het hele oppervlak. Er is geen behuizing voor elektronica die verder uitsteekt. De rand is afgewerkt met een zilverkleurige strip, en dat geeft deze tv van opzij bekeken echt een premium look. De wandbeugel is verstelbaar, je kunt het toestel beperkt links en rechts draaien. De voet kun je monteren in twee posities, hoog en laag, in de hoge positie is er ruim plaats voor een soundbar. Het moet gezegd ook op een tv-meubel ziet hij er prima uit, wandmontage is zeker geen verplichting. 

Aansluitingen

De selectie aansluitingen die LG gebruikt is al enige tijd onveranderd gebleven, maar is dan ook erg goed. Met vier hdmi-poorten die allemaal de maximale hdmi 2.1-bandbreedte (48Gbps) leveren, zitten gamers in ieder geval gebeiteld. Verdere gamingfuncties zijn ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync). PC-gamers kunnen zelfs tot 4K165 gaan, dat is een duidelijke upgrade ten opzichte van vorig jaar. Input-lag is altijd een sterk punt geweest bij LG, dat is dit jaar niet anders, in 4K60 meten we 10,5ms, in 2K120 zelfs maar 5,5ms. Op poort 2 kan je ARC/eARC gebruiken, gamers die een soundbar willen aansluiten, houden nog steeds drie volwaardige HDMI-poorten over. 

Wil je de opstelling zo netjes mogelijk houden, altijd mooi bij een premium tv, dan kun je de bijgeleverde IR-blaster gebruiken om brontoestellen te besturen met de LG-afstandsbediening, ook als die apparaten bijvoorbeeld in een kast staan. De G5 ondersteunt het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association), maar is beperkt tot 2.1-configuraties. Daarmee is jammer genoeg geen draadloze surroundopstelling mogelijk. Alle kabels kun je via twee clips en twee verzonken kanalen wegleiden naar de voet. 

Nieuw oled-paneel, nieuw record

Nieuwe ontwikkeling op vlak van oled-technologie zijn niet uitzonderlijk. Twee jaar geleden introduceerde LG bijvoorbeeld oled-panelen met een laag microlenzen die voor een mooie verbetering in helderheid zorgden. Die microlenzen zijn op de G5 echter niet meer aanwezig. In ruil gebruikt dit model een gloednieuw paneel dat een andere opbouw van de oled-materialen gebruikt. Onder de naam OLED evo Met Brightness Booster Ultimate belooft de G5 hogere piekhelderheid en een breder kleurbereik. En dat blijken geen loze beloftes. Op het 10%-venster haalt de G5 2409 nits, en op een volledig wit beeld zelfs 356 nits. 

Dat alles gemeten in de uitstekend gekalibreerde HDR Filmmaker mode. Ter verduidelijking, dat is een 50 procent verbetering tegenover de G4 van vorig jaar, en voldoende om de kop van het oled-peloton aan te voeren. Vooral de verbetering op het volledig wit veld is impressionant. Daardoor moet de G5 nu de helderheid veel minder laten dalen als het beeld veel wit bevat, iets wat op vorige generaties nog merkbaar was. Ook het kleurbereik is weer groter geworden, en met 99,9% P3 is de G5 perfect uitgerust voor prachtige HDR-beelden. Het paneel had een uitstekende uniformiteit en weert zeer goed reflecties. De kijkhoek is prima.

De Filmmaker Mode is er voor wie minimale beeldverwerking wil, en de mooiste beelden getrouw aan de intentie. In SDR laat dat prachtige resultaten zien, maar de echte pracht van de G5 komt tevoorschijn bij HDR-beelden. Ook hier is de kalibratie nagenoeg perfect met enorm veel witdetail, intense kleuren, en dankzij de hoge piekhelderheid tintelende lichtaccenten. Kleuren worden goed bewaard als ze zeer helder zijn, dat dankt de tv aan het nieuwe paneel. Enkel in de donkerste beelden laat de G5 wat steken vallen. Er is veel schaduwdetail, maar in sommige beelden merken we veel ruis die het beeld ruw maakt en detail verbergt. In een ander geval was er wat blokvorming en bandvorming zichtbaar. We hopen dat LG nog wat aan de software kan sleutelen. 

Prima beeldverwerking

De Alpha11 beeldprocessor is aan zijn tweede generatie toe, maar nieuwe features lijken er niet te zijn. De upscaling en ruisonderdrukking zijn erg goed. In deinterlacing van 1080i-beeld merkten we op een testpatroon opnieuw een foutje waardoor kamvorming zichtbaar was, al bleek dat bij de meeste content niet tot problemen te leiden. Kleurstroken in zachte gradiënten elimineer je met de Vloeiende Gradatie-instelling, maar activeer die enkel als je het echt nodig acht, en dan alleen in de laagste stand. In een van onze testclips veegde die instelling ook wolken uit de lucht. Ook de dynamische tonemapping waar we gebruikelijk erg tevreden over zijn, laat je op dit model beter uit inactief.

Die maakte het beeld te helder, waardoor het aan contrast en impact verliest. Bovendien levert de G5 ook zonder dynamische tonemapping knap beeld. Goede punten waren er voor de bewegingsscherpte. Het oled-paneel laat nauwelijks of geen dubbele rand optekenen rond bewegende voorwerpen. Wie in 24Hz-filmmateriaal te veel last heeft van judder bij snelle camerabewegingen, activeert best TruMotion, bijvoorbeeld in ‘Cinematografische Beweging’ als je minimale invloed wenst. Maar ook hogere instellingen leverden goede resultaten, en de G5 toonde erg weinig beeldfouten zelfs met TruMotion in de Vloeiend-stand. 

Geen DTS-ondersteuning meer

Het is jammer, maar de G5 ondersteunt alleen nog maar Dolby Atmos, geen DTS meer. Vooral voor mensen met een uitgebreide bibliotheek Blu-ray schijven is dat een tegenvaller. Streaming gebruikt overwegend Dolby Atmos, dus daar weegt dat gebrek minder. De 60 Watt 4.2 kanaalsoplossing leek ons onveranderd. De klank is goed gebalanceerd, met een warm karakter en duidelijke baslijn. Zelfs surround is goed hoorbaar. Voor veel mensen zal dit volstaan, maar voor echte bioscoop audio zal een soundbar toch vereist zijn. Nieuw dit jaar is de Personal Sound Wizard. Die laat je een aantal keer in groepen van vier fragmenten horen met verschillende geluidsinstellingen, jij duidt aan wat je het best vindt klinken. Na de test bepaalt de processor op basis van je keuzes je geprefereerde klankinstellingen. Iets gelijkaardig bestond vorig jaar al voor beeld, maar we vinden dat je daar beter voor Filmmaker Mode of Cinema beeldmode kiest. Bij audio mogen persoonlijke voorkeuren wat meer doorwegen. 

WebOS 25, AI als persoonlijk hulpje

Kunstmatige intelligentie moet de nieuwe troef zijn van webOS 25, maar al deze nieuwe functies bleken niet te werken in het Nederlands. Voice ID, waarbij de tv je herkent op basis van je stem is nog niet beschikbaar in Nederlands. Maar ook andere functies, zoals de AI Chatbot die je moet helpen bij eenvoudige vragen zoals het aanpassen van beeldkwaliteit of aanbevelingen geven voor content, leek zelden te weten wat hij met onze vragen moest doen. LG kondigde ook generatieve kunst aan die je kan gebruiken in de screensaver, maar ook dit was nog niet beschikbaar. Nu missen we die AI-functies wel niet, de G5 is zo ook gebruiksvriendelijk, maar we hopen toch dat dit via software updates verbeterd wordt. 

In dit overzichtsartikel vind je alle informatie over webOS. WebOS 25 is van uitzicht niet echt veranderd op wat details na. Zo kan je live tv en HDMI-ingangen nu als tegels toevoegen in de rij met apps op het Home-scherm. Apps en Quick Cards die je niet gebruikt, kan je verbergen. Het app-aanbod is erg ruim en de G5 ondersteunt Airplay2 en Google Cast. LG toont helaas reclame op het Home-scherm en in de screensaver, lees in dit artikel hoe je reclame verwijdert.

De ‘Magic Remote’ heeft een nieuw ontwerp gekregen. Een rechthoekige vorm met afgeronde hoeken, en vooral minder toetsen. Weg zijn de cijfer- en kleurtoetsen, de volume- en kanaaltoetsen zijn nu kanteltoetsen. De mute-toets is verdwenen, muten doe je door de volume knop lang naar beneden te duwen. De ingangen-toets is vervangen door een Home Hub-toets, maar wanneer je die lang indrukt, toont de tv de ingangen. De aanwijsfunctie is gebleven, je kan de cursor op het scherm besturen door de afstandsbediening te bewegen. De afstandsbediening oogt moderner, en het gebruiksgemak is prima, maar we zouden hem niet beter noemen dan de oude versie. 

Conclusie

LG toont met de G5 dat er nog flink wat vooruitgang geboekt kan worden in oled-technologie. Perfect is deze tv echter nog niet, vooral in heel donkere beelden moet LG de software nog aanpassen om ruis en zichtbare gradaties te vermijden.  De OLED65G56LS haalt uit het nieuwe oled-paneel echter wel een indrukwekkende piekhelderheid, en erg ruim kleurvolume. We durven bijna zover gaan om te zeggen dat hij de klassieke zwakke punten van oled elimineert. Samen met de uitstekende kalibratie geniet je zo in Filmmaker Mode van bijna referentie beeldkwaliteit.

De ingebouwde luidsprekers leveren een aangename klank, wel jammer dat LG DTS-ondersteuning geschrapt heeft. De nieuwe AI-features in webOS 25 moeten duidelijk nog verder rijpen, voorlopig leveren ze geen meerwaarde, maar webOS blijft wel erg gebruiksvriendelijk. De nieuwe afstandsbediening sluit aan bij de moderne trend met minder toetsen. Gamers tot slot vinden op de G5 alles wat ze maar kunnen wensen. Dit is een topmodel, met een bijhorend prijskaartje, maar hij is het zeker waard.

Het is misschien niet het eerste waar je aan denkt, maar ook Android heeft – net als Windows – een klembord. Daarmee kun je gemakkelijk tekst kopiëren van de ene app naar de andere. Maar hoe open je dat klembord eigenlijk? En waar vind je wat erop staat? Je leest het in dit artikel!

Tekst of afbeeldingen kopiëren en plakken: het is een van de basisfuncties van elk besturingssysteem. Ook Android ondersteunt dit natuurlijk. Je kunt iets kopiëren in de ene app en het vervolgens plakken in een andere. Maar het Android-klembord kan meer dan alleen dat. Alles wat je kopieert, wordt daar namelijk tijdelijk opgeslagen. Handig als je per ongeluk iets hebt weggehaald, iets wilt terugvinden of gewoon even wilt kijken wat je allemaal hebt gekopieerd.

Let wel: hoe je precies bij het klembord komt, hangt af van je toestel en de Android-versie die je gebruikt. Zo hebben merken als Samsung en LG hun eigen klembordfunctie ingebouwd. Andere toestellen vereisen meestal een specifieke toetsenbord-app om het klembord te kunnen openen. In dit artikel leggen we je uit hoe je dat doet met zo’n toetsenbord-app.

Klembord binnen toetsenbord-apps

Om toegang te krijgen tot het klembord, heb je een toetsenbord-app nodig die die functie ondersteunt. Populaire keuzes zijn Gboard van Google en SwiftKey van Microsoft. Beide bieden vergelijkbare klembordfuncties, dus je kunt zelf kiezen welke je het prettigst vindt. Download en installeer de app, en stel deze daarna in als je standaard toetsenbord.

©PXimport

Met een ander toetsenbord in Android heb je meer mogelijkheden.

Dat instellen doe je via het instellingenmenu van je Android-telefoon. Gebruik het zoekveld bovenin het scherm en typ 'toetsenbord'. Je krijgt dan een lijst met resultaten. Kies de optie waarmee je het standaard toetsenbord kunt wijzigen en tik daarop.

Kies vervolgens de toetsenbord-app die je net hebt geïnstalleerd, zoals Gboard of SwiftKey. Let op: de vormgeving van de instellingen kan per toestel verschillen. Gebruik je liever een andere toetsenbord-app met klembordfunctie? Geen probleem – zolang je maar de juiste app selecteert bij het instellen.

Tekst kopiëren en plakken

Het klembord werkt meestal alleen met tekst. Wil je iets kopiëren naar een andere app? Selecteer dan een stuk tekst en kopieer het. Open bijvoorbeeld WhatsApp, ga naar een chat en houd het tekstveld even ingedrukt om de tekst direct te plakken. Soms zie je ook een klembordsymbooltje verschijnen, net boven het toetsenbord en onder het tekstveld. Tik daarop om het volledige klembord te openen.

Zie je dat symbooltje niet meteen? Dan krijg je waarschijnlijk eerst de suggestie om alleen de laatst gekopieerde tekst te plakken. Tik in dat geval op het witte rondje met het pijltje naar rechts – zo krijg je alle opties te zien.

Onder het kopje Recent zie je een lijstje met wat je als laatste hebt gekopieerd. Tik op een item om het direct in het tekstveld te plakken. Let wel: deze lijst wordt na een tijdje automatisch geleegd. Gebruik je vaak dezelfde tekst? Dan kun je die vastpinnen, zodat hij bewaard blijft. Zowel Gboard als SwiftKey ondersteunen deze functie: houd het item ingedrukt en kies voor Vastpinnen.

Klembord sinds Android 13

Sinds Android 13 is het klembord flink verbeterd. De basis is nog steeds hetzelfde: je kopieert tekst of een afbeelding in de ene app en plakt die in een andere. Maar de manier waarop je het klembord gebruikt, is een stuk handiger en overzichtelijker geworden. Dat maakt het werken met meerdere fragmenten tegelijk een stuk efficiënter.

Een van de grootste vernieuwingen is dat je nu meerdere items kunt bewaren – zowel tekst als afbeeldingen. Alles wat je kopieert, verschijnt in een nieuw klembordpaneel. Je opent dat paneel via het meldingscentrum of door een tekstveld lang ingedrukt te houden. Daar kun je door je gekopieerde items bladeren, kiezen wat je wilt plakken, en dingen die je niet meer nodig hebt, direct verwijderen. Je kunt zelfs een tekstfragment nog aanpassen voordat je het plakt.

Het klembordpaneel dat in Android 13 zijn intrede heeft gemaakt.

Met de komst van Android 13 werden er ook meteen een aantal nieuwe privacyfuncties voor het klembord geïntroduceerd. In eerdere versies konden apps op de achtergrond soms ongemerkt meelezen wat je had gekopieerd – met alle risico’s van dien. Nu heb je als gebruiker veel meer controle. Zo is er een nieuwe toestemmingsvraag voor klembordtoegang én krijg je een melding als een app probeert mee te kijken. Een stuk veiliger dus.