De beste AC-routers van het moment
De ontwikkelingen op de routermarkt volgen elkaar in rap tempo op en de prijzen gaan al even hard omhoog. Maar wat voegen nieuwe (802.11ac-)technologieën nu eigenlijk toe in de praktijk? En wat moet je op dit moment kopen als je op zoek bent naar een router?
De opvallendste ontwikkeling bij routers is de spectaculaire prijsstijging die we in het afgelopen anderhalf jaar hebben gezien. Linksys was met de WRT1900AC de eerste die ruimschoots voorbij de 200 euro ging en die router een adviesprijs meegaf van niet minder dan 279 euro. Op dat moment wezen velen virtueel naar het voorhoofd, want dat was natuurlijk veel te gortig. Inmiddels schrikken we niet meer van dat soort bedragen en zijn we zelfs de 300 euro al dik voorbij. Zo had de D-Link DIR-890L bij lancering een adviesprijs van maar liefst 349 euro. Deze enorme prijsstijgingen zijn voor een belangrijk deel het gevolg van de komst van 802.11ac, dat in tegenstelling tot 802.11n nog enorm in ontwikkeling is. Aan de andere kant spelen de fabrikanten in op de steeds belangrijker wordende rol van de router in het dagelijks leven.
De prijsstijging van de nieuwe topmodellen heeft echter ook het gevolg dat verversing van de oude topmodellen op de oude prijspunten eigenlijk niet heeft plaatsgevonden. De allereerste 802.11ac-routers uit 2012 zijn vrijwel allemaal nog uitstekend verkrijgbaar, zonder dat ze extreem goedkoop zijn geworden. Niet zo raar, want alle nieuwe modellen worden er qua prijs boven gepositioneerd. Fabrikanten kunnen dus niet zomaar alle oude modellen in de ramsj gooien. Voor dit artikel hebben we gekeken naar wat er zoal te koop is vanaf AC1750 (de high-end-modellen van het begin van de '802.11ac-revolutie') tot AC3200 (de nieuwste en duurste tri-band-modellen). We hebben vele tientallen modellen getest, waaruit we een selectie hebben gemaakt. Hieruit presenteren we vervolgens weer enkele aanraders. We komen verderop in het artikel uiteraard terug op de prestaties van de apparaten, eerst gaan we echter in op twee van de nieuwste en duurste ontwikkelingen die zorgen voor routers van zo'n 300 euro: MU MIMO en tri-band.
©PXimport
Met het nieuw leven inblazen van de WRT-lijn in de vorm van de WRT1900AC, was Linksys de eerste die richting de 300 euro ging.
Verschillende smaken
Een gevolg van het continu uitbrengen van nieuwe modellen, zonder dat de oude modellen end-of-life gaan, is dat er inmiddels een enorm aanbod is van 802.11ac-routers. De spreiding is veel forser dan bij 802.11n het geval was. Daar had je bij dualband-modellen N600, N750 en N900. Op dit moment zijn dat er bij 802.11ac al vier méér. Hieronder een korte opsomming van de inmiddels zeven verschillende smaken:
AC750: twee antennes op 2,4 GHz (300 Mbit/s) en één op 5 GHz (433 Mbit/s)
AC1200: twee antennes op 2,4 GHz (300 Mbit/s) en twee op 5 GHz (867 Mbit/s)
AC1750: drie antennes op 2,4 GHz (450 Mbit/s) en drie op 5 GHz (1300 Mbit/s)
AC1900: drie antennes op 2,4 GHz met TurboQAM (600 Mbit/s) en drie op 5 GHz (1300 Mbit/s)
AC2350: drie antennes op 2,4 GHz met TurboQAM (600 Mbit/s) en vier op 5 GHz (1750 Mbit/s)
AC2600: vier antennes op 2,4 GHz (800 Mbit/s) en vier op 5 GHz (1750 Mbit/s).
AC3200: drie antennes op 2,4 GHz met TurboQAM (600 Mbit/s) en twee keer drie op 5 GHz (1300 + 1300 Mbit/s)
MU MIMO
MU MIMO staat voor Multi-User Multiple Input Multiple Output. Het tweede deel van deze term bestaat al sinds 802.11n. Dat betekent dat routers gebruik kunnen maken van meerdere losse signalen om data te versturen. Zo kunnen reflecties van het signaal ook gebruikt worden, wat tot hogere doorvoersnelheden leidt. De vernieuwing zit hem in het eerste deel: Multi-User. Wifi heeft het imago dat het heel erg geavanceerd is, maar dat valt eigenlijk wel mee.
De afhandeling van het verkeer werkt eigenlijk niet veel anders dan dat het bekabelde netwerk werkte toen er nog hubs in plaats van switches gebruikt werden. Alle clients maken contact met de router en sturen data, maar er is maar ruimte voor één verbinding tegelijkertijd. Is dat een smartphone met slechts één antenne, dan doen de overige antennes niets en kunnen de andere clients hun data dus ook niet versturen. Met MU MIMO kunnen alle antennes/datastromen altijd tegelijkertijd gebruikt worden, en worden clients verdeeld op basis van het aantal antennes/datastromen dat ze zelf ondersteunen. Heeft een router vier antennes, dan kunnen er dus vier apparaten met een enkele antenne tegelijkertijd worden bediend.
Kortere wachttijden
In theorie is MU MIMO een enorme verbetering ten opzichte van de huidige situatie, omdat clients nu niet - of in ieder geval veel minder lang - hoeven te wachten voor data overgezet kunnen worden. Dat komt de totale doorvoersnelheid uiteraard ten goede. Op dit moment heb je er in de praktijk echter nog vrijwel niets aan. Dat heeft ermee te maken dat de wifi-adapters die door clients gebruikt worden, deze nieuwe technologie ook moeten ondersteunen ... en die zijn er vooralsnog vrijwel niet. De kans dat ze er binnen nu en enkele jaren in groten getale gaan komen, is daarnaast klein.
Bij Linksys verwacht men bijvoorbeeld dat het aantal MU MIMO-clients in 2017 vijftig procent zal bereiken, waarbij het dan met name gaat om adapters in clients met slechts één antenne. Houd er bij MU MIMO ook rekening mee dat niet alle apparaten die zeggen het te kunnen, het ook daadwerkelijk leveren. De ASUS RT-AC87U, Netgear R7500 Nighthawk X4 en ZyXEL Armor Z1 hebben een chip van Quantenna aan boord waar nog altijd niet de juiste drivers voor uitgebracht zijn om MU MIMO ook echt te kunnen gebruiken. Die bieden dus alleen in naam MU MIMO. De ASRock G10 en TP-Link Archer C2600 in deze test maken gebruik van de Qualcomm VIVE-technologie die in theorie al wel werkt (hier zijn uiteraard eveneens nog geen clients voor). Ook de Linksys EA8500 maakt hier gebruik van, maar die hebben we nog niet getest. Houd er verder ook rekening mee dat MU MIMO alleen van toepassing is op 802.11ac, dus 5 GHz.
©PXimport
Tri-bands zoals de ASUS RT-AC3200 zijn zonder twijfel de snelste routers van het moment.
Tri-band
Chipsetfabrikant Qualcomm zet vol in op MU MIMO. Grote concurrent Broadcom gooit het met de XStream-technologie over een andere boeg. Daar heeft men gekozen voor de wat meer recht-voor-zijn-raap aanpak van de tri-band router. Naast een 2,4GHz-radio beschikt dat type router over twee 5GHz-radio's. Aangezien we hier te maken hebben met twee separate chips met elk drie antennes, hebben deze routers liefst zes antennes. Een groot voordeel van tri-band ten opzichte van MU MIMO op dit moment, is dat tri-band geen eisen stelt aan clients. Je kunt er dus meteen gebruik van maken op het moment dat je de router hebt geïnstalleerd, met alle clients die 5 GHz ondersteunen.
Het slimme van de XStream-technologie is dat beide 5GHz-radio's samengevoegd kunnen worden met behulp van Smart Connect. De router bepaalt dan zelf welk apparaat met welke van de twee radio's verbinding maakt. Op deze manier kunnen langzame en snelle 5GHz-apparaten automatisch van elkaar gescheiden worden. Dat bevordert de algehele snelheid van de draadloze communicatie, want nu worden snelle clients niet meer opgehouden door langzame clients die eerst bediend moeten worden door de router. We zien tri-band overigens meer als tussenoplossing dan als iets wat heel lang courant zal blijven. MU MIMO is vrijwel zeker de technologie van de toekomst, al was het maar omdat daar minder chips voor nodig zijn en het dus een stuk goedkoper te fabriceren is. Dat is ook duidelijk als je kijkt naar de prijzen. Waar de meeste MU MIMO-modellen rond de 200 euro zitten, gaan de tri-band-modellen richting de 300 euro.
©PXimport
D-Link laat met de DIR-868L zien dat een oudere 802.11ac-router nog meer dan uitstekend mee kan met de moderne apparaten.
Veel vernieuwing, weinig effect
Alle nieuwe technologieën en steeds groter wordende getallen op de dozen van routers beloven heel erg veel, in de praktijk zul je er in de meeste gevallen niet overdreven veel van merken. Allereerst heb je te maken met de wat schoorvoetende acceptatie van 802.11ac door de markt als geheel. Clients met adapters met meer dan twee antenne-aansluitingen zijn zeldzaam. Dat betekent dat je in de praktijk niet bijster veel hebt aan de eventuele derde en vierde antenne van een router. Althans, niet als het gaat om doorvoersnelheid.
Een voordeel van meer antennes is wel dat ze een router de keuze geven welke te gebruiken voor een specifieke client. Dat kan voordelen bieden op het gebied van het bereik van een signaal. Het bereik is overigens nog altijd het zwakke punt van 802.11ac. Deze technologie maakt namelijk nog altijd gebruik van de 5GHz-frequentie, die kort door de bocht gesteld met name echt snel is zolang de communicatie binnen een en dezelfde ruimte plaatsvindt. Dit betekent niet dat het onbruikbaar is als je vanuit een andere ruimte verbinding maakt op 5 GHz, maar dan is het vaak niet meer sneller dan 2,4 GHz. Als snelheid niet je voornaamste eis is, dan zouden we je zeker aanraden om apparaten indien mogelijk via 5 GHz te verbinden. Interferentie is op die frequentie nog altijd vrijwel afwezig. Dat is dan weer een voordeel van het beperkte bereik van 5 GHz: van het signaal van je buren heb je in de regel vrijwel geen last, als die al een router hebben die het ondersteunt uiteraard.
Stilstand op 2,4 GHz
Op 2,4 GHz, nog altijd de belangrijkste frequentie, staan de ontwikkelingen eigenlijk al jaren stil. Daar valt simpelweg geen winst meer te behalen. Je zou zelfs kunnen zeggen dat er al sinds de toevoeging van de derde datastroom rond 2012, niets wezenlijks meer is gebeurd. Met TurboQAM werd er een halfslachtige poging gedaan om 2,4 GHz weer wat sexyer te maken en de bandbreedte van drie datastromen op te krikken van 450 naar 600 Mbit/s. Maar dit was gedoemd om te mislukken vanwege het totale gebrek aan ondersteuning aan de client-kant. Hetzelfde geldt voor een deel voor de vierde datastroom die erbij is gekomen bij de MU MIMO-routers, wat een theoretische bandbreedte oplevert van 800 Mbit/s.
De kans dat dergelijke wifi-adapters er ook echt komen, is zeer klein. Waar het kort gezegd op neerkomt, is dat alle vernieuwingen van de afgelopen paar jaar op papier erg goed klinken, maar in de praktijk eigenlijk niet veel zullen uithalen voor de meeste gebruikers. Voornamelijk omdat het in die praktijk vaak veel meer gaat om een goed signaal met een goed bereik, dan om een razendsnel signaal. En juist op dat punt is er niet veel veranderd. De kans dat je het qua bereik in je huis met één router kunt doen, heeft vrijwel niets te maken met welke generatie 802.11ac je koopt.
©PXimport
Een tri-band-router zoals de Netgear R8000 mag dan extreem hoge snelheden halen op 5 GHz, op 2,4 GHz gaat hij in het algemeen niet harder dan routers uit eerdere generaties.
Testmethode
We hebben alle routers op identieke wijze getest, waarbij we testen met behulp van het testprogramma IxChariot van Ixia, maar ook een praktijktest uitvoeren. Bij de eerste test staan drie laptops in een waaiervorm in dezelfde ruimte als de router, op 3, 5 en 10 meter. Bij de 802.11n-tests gebruiken we daarvoor drie identieke laptops met Intel Centrino Ultimate-N 6300-adapter met drie antenneaansluitingen. Bij de 802.11ac-tests zijn identieke laptops uitgerust met Intel Dual Band Wireless-AC 7260-adapters, met twee antenne-aansluitingen. Bij de praktijktest zetten we een mkv-bestand van zo'n 300 MB over naar een enkele laptop. Daarnaast doen we een test met de laptop op 10 meter met line of sight en eentje met de laptop in een andere ruimte. De afstand tot die laptop is 4 meter, met een plafond/vloer ertussen.
Prestaties en aanraders
Als je kijkt naar de prestaties van de deelnemers aan deze test, dan is meteen duidelijk dat de tri-band-routers de enige zijn die er echt bovenuit steken. Wil je op dit moment echt een zo snel mogelijke verbinding hebben en maakt het je niet uit wat het kost, dan kom je uit bij deze modellen. Wat ons betreft gaat het dan tussen de ASUS RT-AC3200 en de Netgear R8000, waarbij we een lichte voorkeur hebben voor de ASUS vanwege de veel fijnere webinterface die ook meer mogelijkheden biedt. Die krijgt het predicaat Best Getest.
Bij alle andere modellen in de test maakt het globaal eigenlijk bijster weinig uit of het nu een AC1750, AC1900, AC2350 of AC2600 is. Op zich niet gek, aangezien we alles hebben getest met clients met twee antenneaansluitingen. Dit is - gezien het vrijwel ontbreken van clients met meer antennes - echter wel representatief voor wat je in de praktijk ook echt mag verwachten. Ben je gevoelig voor het future proofing-argument (je kunt maar beter alvast klaar zijn voor de toekomst) dan kun je voor een MU MIMO-router gaan, maar dan alleen de recente Qualcomm-varianten die het ook echt kunnen. Zelf vinden we future proofing nooit echt een sterk argument. Over pak hem beet twee à drie jaar, als MU MIMO ingeburgerd is, zijn er vast interessantere modellen te koop die dit ondersteunen. Is een tri-band overkill voor je, dan zouden we meteen een stuk lager op de prijsladder gaan kijken, bijvoorbeeld naar de uitstekend presterende D-Link DIR-868L in de AC1750-categorie of bij de AC1900-modellen naar de Netgear R7000 Nighthawk. De D-Link is vanwege zijn nog beduidend betere prijs-kwaliteitverhouding de Redactietip.
©PXimport
Als je gelooft in future proofing, dan is de Archer C2600 van TP-Link op dit moment de interessantste MU-MIMO-router.
Opvallende modellen
Twee modellen in dit testveld vallen in het bijzonder op. De TP-Link Touch P5 vanwege het touchscreen bovenop. Dit maakt deze router met afstand het eenvoudigst te installeren van allemaal. Het scherm is ook na installatie nog nuttig overigens: je kunt er bijvoorbeeld eenvoudig je gastnetwerken mee in- of uitschakelen, maar ook het ouderlijk toezicht regelen. Nu alleen nog een plekje vinden voor dit apparaat, want hij moet vanwege het scherm eigenlijk wel op een plek staan waar je er goed bij kunt.
Het tweede model is de ASRock G10, een Qualcomm-gebaseerde MU MIMO-router. ASRock is niet alleen een onbekende naam in deze markt, het komt ook meteen met een model met enkele extra's, vooral aan de buitenkant.
In de behuizing zit een Miracast-dongel die ook dienst kan doen als travel-router en achterop zitten twee IR-sensors die de commando's van je afstandsbedieningen kunnen leren, waarna je apparaten via een app kunt bedienen. Hiervoor geldt wederom dat dit gevolgen heeft voor de plaatsing van de router.
©PXimport
De TP-Link Touch P5 heeft een aanraakscherm waarmee je de router eenvoudig in kunt stellen.
Interface en software
Bij routers gaat het voor een groot gedeelte om de prestaties. Toch zijn zaken zoals interface en apps ook belangrijk, ook al zullen de meeste mensen hun router instellen en er daarna zelden meer aan denken zolang hij het blijft doen. De meeste fabrikanten bieden tegenwoordig apps aan waarmee sommige of vrijwel alle instellingen door te voeren zijn.
Dit is met name handig voor het openzetten van een gastnetwerk of het aanpassen van naam en wachtwoord van het wifi-netwerk. Linksys en Netgear hebben hier het meeste werk van gemaakt, de apps van deze fabrikanten hebben de webinterface vrijwel overbodig gemaakt. Ook AVM en Sitecom hebben de afgelopen jaren serieuze stappen gezet op dit vlak. ASUS is op dit moment de enige fabrikant die niet lijkt te geloven in apps en zich nog altijd volledig richt op de webinterface. Die is dan wel dermate uitgebreid en goed doordacht dat dit met gemak de beste interface is op dit moment.
