High dynamic range: het lijkt wel een toverwoord voor verbeterde beeldkwaliteit. Maar is dat wel zo? Wat betekent HDR voor een televisie of een computermonitor of tv, en wat voor verbetering mag je eigenlijk verwachten? En is elk HDR-scherm even goed als alle andere? Hoe ziet het met standaarden? En content? Kortom: het is tijd om wat overzicht te scheppen rond het begrip HDR.

De laatste jaren zien we met de regelmaat van de klok nieuwe technologie in onze beeldschermen verschijnen. Enkele jaren geleden was er Ultra-HD 4K, daarna kwam er een breder kleurbereik, en nu heeft iedereen de mond vol van HDR of high dynamic range. Vooral in het televisielandschap heeft HDR heel wat verandering veroorzaakt, maar ook de pc-wereld werpt zich ondertussen op HDR. Wat is HDR nu eigenlijk?

01 - Wat is HDR?

Dynamic range is een ander woord voor contrast: de verhouding tussen het donkerste zwart en het helderste wit dat je scherm kan weergeven. Maar wacht even, contrast-ratio’s zijn toch al enkele jaren ontzettend hoog, als we fabrikantenspecificaties mogen geloven? Klopt, maar dat is omdat contrast gemeten wordt in ideale, vaak onrealistische omstandigheden.

Bij dynamisch bereik is dat anders. We spreken van het donkerste zwart en het helderste wit dat je effectief nog op het scherm kunt onderscheiden. En bovendien moet het scherm die extreme waarden kunnen tonen zonder zichtbare beeldartefacten zoals posterisatie of kleurbanden. Dynamisch bereik is dan ook een veel realistischere weergave van de prestaties van een scherm.

Onze huidige content noemen we tegenwoordig vaak SDR (standard dynamic range). HDR, high dynamic range dus, biedt een hogere helderheid en lagere zwartwaardes. Maar dat is niet alles: HDR levert, zoals we zullen zien, ook meer schaduwdetail én een uitgebreid kleurbereik.

02 - Wat heb je er aan?

Om het nut van HDR te verduidelijken, komt het begrip luminantie of lichtsterkte om de hoek kijken. De luminantie van de zon is ongeveer 1 miljard cd/m², binnenhuisverlichting is goed voor 10.000 units en een bewolkte lucht haalt nog steeds 2.000 units. De typische helderheid van een televisie of monitor is maar 250 cd/m². Vandaar dat beelden er vaak wat flets uitzien vergeleken bij de werkelijkheid.

HDR mikt in eerste instantie op een hogere helderheid, zodat het beeld realistischer is. Zo’n hoge helderheid hebben we enkel nodig in beperkte delen van het beeld; je hebt dus geen zonnebril nodig om HDR-content te bekijken. Die hogere helderheid maakt het mogelijk om meer witdetail te tonen, bijvoorbeeld in een zonnig sneeuwlandschap.

Ook de zwartwaarde wordt verbeterd. Huidige schermen kunnen vaak maar een dynamisch bereik van 1.000:1 tot 3.000:1 weergeven, terwijl ons oog ongeveer 10.000:1 aankan. Grotere helderheid en betere zwartweergave vormen daarmee een enorme stap richting realistische beelden.

Bij het uitwerken van de HDR-standaarden is gedacht aan een belangrijk detail: ons oog is het gevoeligst voor kleine veranderingen bij weinig licht. De stappen tussen zwart en wit zijn daarom niet allemaal even groot: in de donkerste tinten zijn ze heel klein, richting wit worden ze steeds groter, omdat ons oog daar minder gevoelig is voor verandering. Daarom kunnen HDR-beelden veel mooier en gedetailleerder schaduwdetail tonen, zonder kunstmatige helderheid en sfeerverlies. HDR kan heel helder detail met heel donker detail in één beeld combineren.

03 - Hoe zit het met kleur?

Strikt genomen heeft HDR enkel te maken met wat we hierboven beschreven hebben. Maar in de praktijk heeft men er ook gebruik van gemaakt om de kleurweergave te verbeteren. Onze huidige schermen gebruiken de Rec.709 standaard om hun kleurbereik aan te duiden. Maar heel felle, diepe (sterk gesatureerde) kleuren zoals bijvoorbeeld auberginepaars of brandweerwagenrood vallen buiten het bereik van deze standaard.

De nieuwe standaard Rec.2020 is heel wat ruimer en bevat bijna alle natuurlijk voorkomende kleuren. Om dit te bereiken moeten de primaire kleuren van het beeldscherm (rood, groen en blauw) bijzonder puur zijn (technisch: ze mogen maar een zeer smalle frequentieband gebruiken). Dat is een bijzonder moeilijke opgave, zeker als het energieverbruik redelijk moet blijven. In de praktijk mikken de huidige HDR-schermen op een iets kleiner kleurbereik dat beschreven wordt in de standaarden voor digitale cinema, namelijk DCI-P3.

©PXimport

Kleurdiepte en bitdiepte

04 - De HDR-standaarden

Zoals bij elke technologische vernieuwing woedt rond HDR een strijd tussen verschillende standaarden. Welke de overhand krijgt is koffiedik kijken, dus we lopen ze langs op volgorde van huidig belang.

HDR10: Dit is zonder twijfel de basisstandaard voor HDR-weergave. HDR10 is op alle HDR-tv’s aanwezig en wordt gebruikt in spelconsoles en pc-omgevingen. HDR10 kan signalen tot 10.000 cd/m² bevatten, maar voorlopig is de meeste content beperkt tot 1000 - 4000 cd/m². Aangezien geen enkele tv dergelijke helderheid kan tonen, bevat het signaal metadata die de tv gebruikt om het signaal zo goed mogelijk weer te geven binnen zijn beperkingen.

HLG: 'Hybrid log gamma' is vooral op tv-uitzendingen gericht. Een HLG-signaal kan op zowel een hdr- als een sdr-televisie weergegeven worden. Zo hoeft er maar één signaal uitgezonden te worden. HLG is op bijna alle moderne televisies aanwezig.

Dolby Vision: Ook deze standaard kan tot 10.000 cd/m² gaan en gebruikt bovendien dynamische metadata. HDR10 signaleert enkel aan het begin van de video zijn metadata. Dolby Vision kan dat per scène of per beeld aanpassen. De televisie heeft dan veel meer informatie om het beeld zo goed mogelijk weer te geven. De standaard wordt ondersteund op een aantal tv-modellen van LG, Sony en Loewe.

HDR10+: Een opvolger van HDR10, die net als Dolby Vision ook gebruik maakt van dynamische metadata. Hij wordt voorlopig enkel ondersteund op televisies van Samsung, Panasonic en Philips.

©PXimport

Compatibiliteit HDR

05 - Aanbevelingen voor tv

Wie de markt verkent voor een nieuwe televisie en een model met HDR in huis wil halen, kan dat zonder al te veel zorgen doen. Goede prestaties zijn wel evenredig met de prijs. Idealiter mik je op ongeveer 1.000 cd/m² helderheid en minstens 90% DCI-P3 kleurbereik. Daarvoor kijk je het beste naar de oledmodellen en de top-lcd-modellen. Het prijskaartje voor een 55inch-model is dan snel 2000 euro en hoger. Ook met modellen van 1.500 euro (voor 55 inch) kun je al van HDR genieten, al moet je dan wel inleveren op vlak van helderheid en/of kleurbereik. Zak je onder die prijs, dan worden de HDR-prestaties snel erg beperkt. Het hdr-logo op je tv vertelt je dan enkel dat hij bepaalde standaarden herkent (doorgaans HDR10 en HLG), maar het beeld zal dan nauwelijks verschillen van SDR-weergave.

06 - Waar haal je HDR-content?

Er zijn heel wat verschillende bronnen, maar toch blijft het aanbod voorlopig beperkt. Ultra-HD-blu-ray, de opvolger van blu-ray, bevat bijna altijd HDR-beeld. Het gebruik van HDR10 is verplicht. Optioneel kan er ook een Dolby Vision-versie op de schijf staan. Je hebt er een nieuwe blu-ray-speler voor nodig, of een Xbox One X. Daarnaast vind je HDR-content bij streamingdiensten. Netflix ondersteunt HDR10 en Dolby Vision, YouTube levert HDR10 en HLG en Amazon Video gebruikt HDR10 en HDR10+. Uiteraard is niet alle content in HDR beschikbaar. Ze zijn gemakkelijk bruikbaar op smart-tv, maar op de pc is de ondersteuning voorlopig erg beperkt. Tot slot ondersteunen de spelcomputers Xbox One S, Xbox One X, PS4 en PS4 Pro HDR-games. Die maken allemaal gebruik van HDR10.

©PXimport

HDR-foto’s

HDR en Ultra-HD-4K

07 - HDR-monitors

Bij computermonitors staat HDR nog in de kinderschoenen: een select aantal is er geschikt voor, en dan alleen voor de HDR10-standaard. De organisatie voor videostandaarden VESA heeft drie certificatieniveaus gecreëerd om recht te doen aan verschillende prestatie- en prijsniveaus: DisplayHDR 400, 600 en 1000.

DisplayHDR 400 kunnen we nauwelijks echte HDR noemen. Dit lijkt ons eerder een premium SDR-monitor met iets hogere helderheid. DisplayHDR 600- en 1000-monitoren kunnen wel echte HDR -beelden tonen; bij de laatste ligt de lat zelfs erg hoog. De vereiste helderheid en zwartwaarde combineren zal vermoedelijk een gesegmenteerde achtergrondverlichting en local dimming-techniek vereisen. Zelfs bij televisies zijn er slechts een handvol modellen die dit niveau halen.

Zowel AMD als Nvidia hebben ook een label voor HDR dat duidelijk mikt op gamers. In het AMD-kamp kun je uitkijken naar monitoren die ‘FreeSync 2 HDR’-gecertificeerd zijn. Tot voor kort gebruikte AMD de benaming ‘FreeSync 2’ en lagen de vereisten daarvoor op 400 cd/m² piekhelderheid en 90% P3-kleurbereik. Recent is de naam veranderd naar ‘Freesync 2 HDR’ en is de lat ook iets hoger gelegd, op 600 cd/m². Bij Nvidia is het ‘G-SYNC HDR’-logo je ticket naar het HDR-nirvana. Zij mikken op een equivalent van DisplayHDR 1000. Het prijskaartje is dan ook duizelingwekkend.

©PXimport

08 - HDR op je pc

HDR op je pc is voorlopig nog een lastige onderneming. HDR-support werd geïntroduceerd in de Windows 10 2017 Fall Creators update, maar in de 2018 Spring update is die flink verbeterd. Sinds de Herfst 2018-update worden ook HDR-games ondersteund. Je hebt een recente grafische kaart nodig (AMD gebaseerd op Polaris of Vega architectuur, of Nvidia 900- of 1000-reeks), en een HDR-monitor.

Als verbinding gebruik je het best DisplayPort, zeker als je een Ultra-HD-4K-monitor gekozen hebt. HDMI heeft immers niet genoeg bandbreedte om een 4K 10bit-signaal aan meer dan 30 fps te tonen zonder Chroma subsampling te gebruiken, wat je beeldkwaliteit zeker in een desktop-omgeving kan beïnvloeden. Daarna volstaat om in de instellingen HDR te activeren.

Helaas is Windows-software niet gemaakt voor gebruik met HDR; alleen een korte lijst games ondersteunt dit. Schakel daarom alleen in als je HDR-games speelt. Ook videostreaming in HDR wordt niet zomaar ondersteund op elke pc. Voor Netflix heb je bijvoorbeeld minstens een zevende generatie Intel-cpu (Skylake) nodig.

Kortom: HDR op pc is momenteel nog iets voor de vroege vogels. Je hebt een flink budget nodig voor een hdr-monitor en je moet niet opzien tegen flink wat experimenteerwerk. Beter even wachten tot de prijzen dalen, er meer content beschikbaar is, en het hele ecosysteem wat beter werkt.

©PXimport

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Ben je op zoek naar een betaalbare fietsendrager? Vandaag hebben we vijf interessante modellen voor je gespot.

ProUser Diamant FG2

Met de ProUser Diamant FG2 neem je gerust twee e-bikes mee. Deze gebruiksvriendelijke fietsendrager heeft namelijk een riant draagvermogen van zestig kilo. Met behulp van de afstandshouders met riempjes en de wielgespen zet je de tweewielers stevig vast. De wielgoten zijn geschikt voor banden met een dikte tot acht centimeter. Hierdoor is het vervoeren van mountainbikes normaliter geen probleem. De Diamant FG2 heeft een 7- en 13-polige stekker, waardoor je dit hulpstuk op zo'n beetje elke auto met trekhaak kunt aansluiten.

Wegens de slimme kantelfunctie kun je altijd de kofferbak bereiken. Verder heeft de Diamant FG2 een geïntegreerd slot, zodat je de fietsendrager desgewenst ook even onbeheerd achterlaat. Dankzij het inklapmechanisme berg je de compacte behuizing makkelijk op. Hierdoor past hij bij de meeste auto's ook in de kofferbak. Het gewicht bedraagt maar zeventien kilo. Schaf voor meer comfort deze los verkrijgbare oprijgoot aan. Tot slot neem je met een speciale adapter eventueel een derde fiets mee.

XLC Azura LED 2.0

Hoewel de XLC Azura LED 2.0 slechts twaalf kilo weegt, kun je er evengoed twee elektrische fietsen van dertig kilo per stuk mee vervoeren. Daarmee is het een van de lichtste fietsendragers in de markt. Je sluit hem door middel van een 13-polige stekker aan op een auto met trekhaak. Als jouw bolide nog een 'oude' 7-polige aansluiting heeft, gebruik je hiervoor de bijgesloten adapter. De afstandshouders hebben frameklemmen met een zachte binnenzijde. Je maakt de fietsen met behulp van de draaiknoppen stevig vast. Dankzij de ingebouwde begrenzer kun je het frame nooit té strak vastzetten. Zo voorkom je beschadigingen.

De fabrikant heeft ook aan de veiligheid van automobilisten gedacht. Zo is de fietsendrager voorzien van mistlicht en achteruitrijverlichting. Kom je na een mooie vakantietrip weer thuis? Klap de behuizing dan volledig in, zodat er een 'pakketje' van slechts 50 × 25 × 70 centimeter overblijft. Dat berg je makkelijk op in een garage, schuur of kofferbak. Met deze uitbreidingsset kun je optioneel ook drie fietsen meenemen. Bovendien is er een handige oprijgoot verkrijgbaar.

Hapro Atlas Premium XFold II

Deze luxe fietsendrager van Hapro is van alle gemakken voorzien. Zo kun je de behuizing eenvoudig inklappen. In deze positie meet de Atlas Premium XFold II 68,9 × 30,5 × 75,1 centimeter. Met behulp van de vier geïntegreerde wieltjes rijd je de ingeklapte fietsendrager eenvoudig naar de gewenste plek. Zo hoef je de behuizing van 19,4 kilo niet te tillen. Met een gebruiksvriendelijke koppeling bevestig je dit hulpstuk moeiteloos op de trekhaak. Gebruik hiervoor een 7- of 13-polige aansluiting. Zowel de framehouders als de trekhaakkoppeling hebben een geïntegreerd slot. Drink dus onderweg gerust ergens een kopje koffie.

Heb je de fietsen vastgezet, maar wil je nog iets in de kofferbak leggen? Dankzij de kantelfunctie van 68 graden is dat een fluitje van een cent. De maximale belasting bedraagt dertig kilo per fiets. Dat is normaal gesproken voldoende om twee e-bikes mee te nemen. Wil je eens een extra fiets vervoeren? In dat geval is deze afzonderlijk verkrijgbare uitbreidingsset het overwegen waard. Verder kun je ook een oprijgoot aanschaffen.

Lees ook: Hoe weet ik of een fietsendrager geschikt is voor mijn auto én mijn fiets(en)?

Twinny Load e-Carrier Base

De Twinny Load e-Carrier Base heeft een scherpe prijs! Vergeleken met de eerder besproken producten ondersteunt dit exemplaar een iets lager draagvermogen van in totaal vijftig kilo. Gelukkig neem je in veel gevallen alsnog twee e-bikes veilig mee, al is het vaak wel nodig om de (zware) accu's even te verwijderen. Deze fietsendrager heeft een zogeheten swing-koppeling, voor een snelle montage op de trekhaak. Je verbindt de e-Carrier Base via een 13-polige stekker met het elektrasysteem van jouw auto.

Tussen de twee fietsen bevindt zich een U-vorm. Daaraan maak je de frames met behulp van in hoogte verstelbare riempjes vast. Verder bevestig je de wielen met de riempjes bij de wielgoten. Ondanks de lage aanschafprijs heeft de fietsendrager een handige kantelfunctie. Op die manier is de kofferbak altijd bereikbaar. Overigens til je de e-Carrier Base vermoedelijk makkelijk naar de gewenste plek, want hij weegt maar dertien kilo. Heb je moeite om de fietsen op de wielgoten te hijsen? Koop dan deze betaalbare oprijgoot.

ProUser Briljant

Zoek je een goedkope fietsendrager voor twee mountainbikes, racefietsen of stadsfietsen? In dat geval is de ProUser Briljant een interessante kandidaat. Dit rechtopstaande model van slechts 6,5 kilo plaats je bovenop de trekhaak. Vervolgens hang je de frames in de houder. Je maakt de boel met de inbegrepen spanbanden stevig vast. Houd rekening met het maximaal toegestane gewicht van veertig kilo. Dit product is ongeschikt voor e-bikes.

De constructie oogt weliswaar eenvoudig, maar toch voldoet de Briljant aan alle veiligheidseisen. Zo zijn er lampen en een nummerbordhouder aanwezig. Gebruik een 7- of 13-polige stekker om het apparaat met je auto te verbinden. De inklapbare fietsendrager is zeer compact en je kunt hem ook nog eens netjes opbergen in de bijgesloten tas. Benieuwd naar ervaringen van andere gebruikers? Lees dan deze reviews.

Op zoek naar een ruime en veelzijdige airfryer waarmee je krokante en smaakvolle gerechten bereidt met minder vet? Het Review.nl Testpanel heeft de Philips NA331/00 3000-serie Airfryer uitgebreid getest en beoordeeld op prestaties, gebruiksgemak en design. Met een grote capaciteit, het handige kijkvenster en veelzijdige functies is deze airfryer een aanwinst voor elke keuken.

Partnerbijdrage - in samenwerking met Philips

De Philips NA331/00 3000-serie Airfryer 6,2L belooft gezondere en smakelijke maaltijden met minder vet, zonder in te leveren op knapperigheid. Deze airfryer, voorzien van RapidAir Plus-technologie en een ruim kijkvenster met verlichting, is getest door meerdere gebruikers. De resultaten? Overwegend positief! Gebruikers roemen vooral het gebruiksgemak, de grote inhoud van 6,2 liter en de veelzijdigheid van het apparaat. Er zijn echter ook een paar kleine minpunten, zoals de grootte van de airfryer en het ontbreken van een voorverwarmfunctie.

©Philips

Stijlvol ontwerp en doordachte vormgeving

De Philips 3000-serie Airfryer is stijlvol en functioneel. Het grote kijkvenster met verlichting wordt door veel testers als een van de grootste pluspunten genoemd. "Vooral dat je in de airfryer kunt kijken is niet alleen mooi, maar ook superhandig", aldus Barbara Dijkman. Ook tester Mors is enthousiast: "Je ziet meteen hoever het eten is zonder de airfryer te openen."

Toch zijn er wat minpunten. Niels van Wijk merkt op dat het apparaat 'wel erg groot is en veel plaats inneemt'. Bram vult aan: "Het is geen gezinsformaat, zoals-ie wel wordt verkocht." Daarnaast wordt de buitenkant van de airfryer snel vet door vingerafdrukken, zoals Harmtest opmerkt.

Gebruiksgemak en bediening

De airfryer is voorzien van een digitaal touchscreen met 12 voorgeprogrammeerde instellingen en een schudherinnering. Testers zijn hier overwegend positief over. Petra noemt de airfryer 'stil, geurloos en makkelijk te bedienen', terwijl Testertje99 de bediening intuïtief vindt.

Wel missen sommige testers extra functies. ThePino merkt op dat 'er geen voorverwarmoptie in zit, maar dat went vrij snel'. DennisB geeft aan dat hij niet altijd weet of de airfryer al op temperatuur is.

Een ander minpunt is dat de bak geen geleidingsrail heeft, waardoor je deze helemaal uit het apparaat moet tillen. Testertje99 noemt dat 'een beetje onhandig'.

©Philips

Prestaties: krokant en veelzijdig

De airfryer wordt geprezen om zijn bakprestaties. Friet, snacks, groenten en zelfs quiches en muffins komen er goed uit. Marianne1234 merkt op: "De frietjes komen er lekker krokant uit." Harmtest is vooral enthousiast over de friet en snacks: "Soms een minuut langer dan op de verpakking staat, maar dan komt er ook echt iets lekkers uit de airfryer."

Ook wordt de airfryer geprezen om zijn veelzijdigheid. Een van de testers zegt: "De temperatuur is instelbaar vanaf 40 graden, waardoor je ook dingen kunt drogen of ontdooien." Bram is verrast door de mogelijkheden: "Je kunt hier veel meer mee dan een frituurpan, zoals gegrilde groenten, broodjes afbakken en zelfs een eitje koken!"

Een klein nadeel is dat je soms moet experimenteren met de tijden. ThePino merkt op: "Qua voorgeprogrammeerde standen wil de bereidingstijd nog weleens variëren."

Schoonmaak en onderhoud

De airfryer is makkelijk schoon te maken, mede dankzij de vaatwasserbestendige onderdelen. Een van de testers noemt dit een groot pluspunt: "De mand in de vaatwasser kunnen doen is ideaal."

Wel geeft Harmtest aan dat de buitenkant snel vlekt door vette vingers. Ook Bram merkt op dat je af en toe even moet poetsen aan de buitenkant.

✅ Pluspunten:

• Kijkvenster met verlichting
• Grote capaciteit (6,2 liter)
• Veelzijdig: bakken, grillen, drogen en meer
• Intuïtieve bediening met voorgeprogrammeerde instellingen
• Onderdelen zijn vaatwasserbestendig

❌ Minpunten:

• Groot formaat, neemt veel ruimte in
• Geen voorverwarmfunctie
• Touchscreen reageert niet altijd perfect
• Vetvlekken zichtbaar op de buitenkant

Conclusie: een veelzijdige en ruime airfryer

De Philips NA331/00 3000-serie Airfryer 6,2L is een uitstekende keuze voor wie een ruime, veelzijdige en gebruiksvriendelijke airfryer zoekt. Het kijkvenster met verlichting en de grote capaciteit maken het apparaat ideaal voor gezinnen. De prestaties zijn uitstekend, al kan een beetje experimenteren met baktijden nodig zijn.

Met een gemiddelde reviewscore van 8,2 is deze airfryer een uitstekende keuze voor gezinnen en kookliefhebbers die op zoek zijn naar een ruime en veelzijdige heteluchtfriteuse.