Mp3 is natuurlijk een schitterende uitvinding, maar bij het converteren van cd-tracks naar mp3-bestanden gaat onherroepelijk kwaliteit verloren. Zoniet bij Free Lossless Audio Codec ofwel FLAC. Dat perst bestanden samen zonder dat er ook maar een nootje verloren gaat...

Mp3 is natuurlijk een schitterende uitvinding, maar bij het converteren van cd-tracks naar mp3-bestanden gaat onherroepelijk kwaliteit verloren. Zoniet bij Free Lossless Audio Codec ofwel FLAC. Dat perst bestanden samen zonder dat er ook maar een nootje verloren gaat... Dat het mogelijk is om tientallen of meer cd's op een doodsimpel mp3-spelertje voor onderweg te proppen heeft alles te maken met de karakteristieken van het mp3-bestandsformaat. Eigenlijk worden we met z'n allen een beetje voor de gek gehouden, of beter: ons gehoor. Een mp3-encoder analyseert de muziek en laat vervolgens onderdelen weg die het menselijk oor ook niet of nauwelijks meer waarneemt. Vergelijk het met een vallende knikker op een tegelvloer. Die is duidelijk hoorbaar als het heerlijk stil is. Maar zodra er een straaljager met opengetrokken nabrander op 100 meter afstand voorbij scheert, hoort u die knikker niet meer. Dus waarom zou je het geluid van de knikker dan nog bewaren? Weglaten levert weer wat besparing op. Dit is natuurlijk wel een heel extreem en simplistisch voorbeeld, in de praktijk horen puristen wel degelijk dat er 'geknoeid' is aan mp3-geluid. Wilt u uw kostbare cd-collectie wél vanaf de pc beheren en beluisteren, maar niet dat er kwaliteit verloren gaat, dan is er eigenlijk maar één oplossing: rippen naar ongecomprimeerd en dus verliesvrij .wav-formaat. Gezien de huidige grootte en prettige prijzen van een externe usb harde schijf is dat niet eens onmogelijk als u over niet ál te veel cd's beschikt. Dankzij FLAC kunnen ook de grootbezitters onder de audiofielen genieten van een prima geluidskwaliteit (lees: verliesvrij dus exact gelijk aan het origineel) en toch de voordelen van compressie hebben. Wat betekent: veel meer audiobestanden op een harde schijf of desnoods dvd-recordable. FLAC comprimeert een cd (of beter gezegd de los geripte tracks) circa 50 à 60 procent van de originele grootte zonder enige vorm van kwaliteitsverlies.

Stap 1

[afbeelding0]Ommet FLAC aan de slag te gaan moet u wel over enig geduld beschikken en bereid zijn nieuwe software te (leren) gebruiken. Om FLAC-bestanden af te kunnen spelen kunt u het best gebruik maken van de gratis speler Winamp, te downloaden vanaf deze website. Winamp is natuurlijk vooral bekend als mp3-speler, maar dankzij plug-ins kan eigenlijk zo'n beetje élk bestaand audio (én video!)formaat afgespeeld worden. Het installeren en gebruiken van Winamp is al vaker aan bod geweest in Computer Idee en laten we dus even voor wat het is. De software wijst zichzelf, zorg alleen dat u de gratis versie download. Installeer deze en ga dan naar deze webpagina, alwaar u op de link FLAC for Windows with installer klikt. Bewaar het installatiebestand op uw Bureaublad.

Stap 2

[afbeelding0]Dubbelklik op het net binnengehaalde bestand en doorloop de installatiewizard. Kwestie van een paar keer op Next klikken en tot slot op Install. Merk op dat er in het installatiepakket een plugin voorWinamp aanwezig is, deze wordt automatisch meegenomen alsWinamp op uw pc aanwezig is. Daarom is het dus zaak om éérstWinamp en dan pas de FLAC-software te installeren.

Stap 3

[afbeelding0]Feitelijk beschikt u nu over alle onderdelen om een wav-bestand om te zetten naar het FLAC-formaat. Probleem is natuurlijk hoe u een gemiddelde cd omzet naar losse wav-bestanden. Daarvoor hebt u een speciaal programma nodig dat cd's kan'rippen', ofwel het exact één op één kopiëren van de afzonderlijke audiotracks op een cd. Veel rippers bieden de mogelijkheid deze tracks direct naar mp3-formaat om te zetten, maar dat is precies wat we deze keer niet willen. Bovendien willen we de oorspronkelijke cd's zo nauwkeurig mogelijk overzetten, zonder fouten. Daarom wijken we ditmaal uit naar het gratis programma Exact Audio Copy. Zeker niet het eenvoudigste pakket, maar het levert wel een uitstekend eindresultaat en daar gaat het om. Ga naar Exactaudiocopy.de en klik in het menu links op Download. Scroll dan een eindje naar beneden en klik op een van de twee downloadlinks. In een nieuw geopende pagina klikt u dan op de downloadlink zelf; bewaar het installatiebestand weer even op uw Bureaublad.

Stap 4

[afbeelding0]Exact Audio Copy - kortweg EAC geheten - kan Nederlandstalig gemaakt worden. Klik daarvoor op de oorspronkelijke downloadpagina op de link here (zie afbeelding). Klik dan op de link Download achter Dutch en bewaar dit bestand eveneens (voorlopig) op uw bureaublad.

Stap 5

[afbeelding0]Start de installatie van EAC door het bestand dat u in stap 3 hebt gedownload, te dubbelklikken. Klik zoveel als nodig op Next (volgende) tot u bij de laatste stap bent aanbeland. Schakel daar de optie Run Exact Audio Copy (gevolgd door het versienummer) uit. We willen de software namelijk eerst (grotendeels) Nederlandstalig maken alvorens ermee aan de slag te gaan. Dubbelklik nu op het in stap 4 gedownloade zip-bestand. In ons geval opent dan Winzip, wellicht is er op uw pc een andere unzipper aanwezig. Unzip het bestand Dutch.txt naar de map C:\Program Files\Exact Audio Copy\Languages en sluit uw zip-programma. EAC is nu bijna klaar voor gebruik.

Stap 6

[afbeelding0]Start Exact Audio Copy. De eerste keer dat u het programma gebruikt, dient u een Engelstalige wizard te  doorlopen. Klik op Volgende tot u bij het scherm komt waarin u kunt aangeven welke cd-/dvd-spelers en/of branders geconfigureerd moeten worden. Hebt u een aantal virtuele cd- of dvd-stations op uw pc geïnstalleerd (bijvoorbeeld als onderdeel van Nero), dan kunt u die het beste de-selecteren. Selecteer alleen de échte cd-/dvd-stations op uw pc en klik weer op Volgende tot u aankomt bij de vraag of u nauwkeurig wilt rippen of snel. Nauwkeurigheid staat bij ons voorop en dat betekent dat we de optie I prefer to have accurate results selecteren. Stop nu een muziek-cd in de speler die geconfigureerd moet worden en klik op Volgende. Het testproces kan een paar minuten duren, de brander of speler wordt op allerlei specifieke ripfuncties getest.

Stap 7

[afbeelding0]Na weer een klik of wat opVolgende kunt u aangeven of u gebruik wilt maken van de LAME-encoder. Met deze encoder kunt u cd's rechtstreeks omzetten naar mp3-formaat. Wilt u daar ooit eens gebruik van maken, dan kunt u deze optie ingeschakeld laten staan, uw pc wordt dan na een klik op Volgende doorzocht op de aanwezigheid van het bestand lame.exe. Grote kans dat u dat ooit eens hebt geïnstalleerd samen met een of ander programma. Echt heel belangrijk is Lame nu niet, want we gaan immers naar wav formaat rippen. Geen probleem dus als dit  onderdeel niet wordt gevonden, leuk extraatje als het wel het geval is.

Stap 8

[afbeelding0]Na wederom een of meer keer op Volgende klikken komt u bij een veld aan waar u een e-mailadres moet invullen om gebruik te kunnen maken van de gratis database met cdinformatie. Dankzij die database kunnen veel cd's herkend worden, wat u het typen van tracknamen scheelt. Vul in het adresveld een fantasieadres als bijvoorbeeld nospam@nospam.com in om uw werkelijke e-mailadres niet ongecontroleerd te gaan laten rondzwerven op internet en klik weer opVolgende. In de laatste stap van de configuratie wizard schakelt u tot slot de optie I am a beginner in om de bediening van Exact Audio Copy niet nodeloos ingewikkeld te maken. Klik dan opVoltooien waarna het hoofdvenster van EAC verschijnt.

Stap 9

[afbeelding0]Om Exact Audio Copy Nederlandstalig te maken klikt u in het menu EAC op EAC Options. Klik in het gelijknamige venster op het tabblad General en selecteer in het keuzemenu achter Use Language de optie Dutch voor Nederlands. Klik op OK en EAC is in onze moerstaal beschikbaar.

Stap 10

[afbeelding0]Stop een te rippen muziek-cd in de eerder ingestelde speler of brander en selecteer dit station middels het keuzemenu in het hoofdvenster. Om de tracknamen niet zelf in te hoeven tikken, maar op te zoeken in de genoemde internet database klikt u in het menu Database onder Haal CD Informatie Uit op Internet freedb. Als het een beetje meezit worden alle nummers nu van de juiste naam voorzien. Beschikt u over een wel heel  exotische cd, dan moet u alsnog zelf aan het typen.

Stap 11

[afbeelding0]Aan de linkerkant van het EACvenster vindt u een viertal knoppen; klik op de bovenste met daarin de tekst WAV. Blader dan naar een map waarin u de zodadelijk geripte tracks wilt opslaan. Kies een map op een schijfstation met voldoende vrije ruimte; een volle muziek-cd neemt uiteindelijk tot circa 700 Megabyte in beslag! Klik op Opslaan en het rippen begint. Voorwaar een proces dat niet razendsnel gaat, maar dat is de consequentie van de in Stap 6 gemaakte keuze voor kwaliteit. Ga er dus even lekker voor zitten en laat EAC zijn werk doen.

Stap 12

[afbeelding0]Als het rippen is voltooid kunt u EAC afsluiten, dat programma hebben we niet meer nodig. Start FLAC Frontend door op de gelijknamige snelkoppeling op uw bureaublad te klikken of maak gebruik van het menu Start. Dit programma is niet Nederlands te maken en dus moeten we het met de Engelse variant doen. Klik allereerst op de knop Add Files om de net geripte wav-bestanden toe te voegen aan de lijst met te converteren bestanden. Blader naar de map waarin u EAC opdracht hebt gegeven de geproduceerde wavbestanden te plaatsen en selecteer alle bestanden door op de sneltoets Ctrl + A te drukken (wellicht moet u eerst een van de bestanden aanklikken). Klik dan op Openen.Vervolgens kunt u een Output Directory (doelmap) opgeven waar u de resulterende FLAC-bestanden wilt opslaan. Klik daarvoor op de knop met drie puntjes (...) rechts onderin het hoofdvenster van FLAC Frontend, blader naar de gewenste map en klik op OK.

Stap 13

[afbeelding0]Met de schuifregelaar onder Encoding Options kunt u de compressiesterkte instellen; hoe hoger de waarde, hoe sterker de compressie. In tegenstelling tot mp3 zegt de mate van compressie niets over de uiteindelijke  kwaliteit; ook bij de maximale compressie (waarde 8) gaat er geen bit van het oorspronkelijke signaal verloren. Het omzetten kost dan echter wel veel meer tijd. Staat tegenover dat het uiteindelijke bestand weer een stuk kleiner is en met de huidige snelle processoren is "langzaam" ook maar een relatief begrip. Wij kiezen dus voor de maximale waarde van 8. Tot slot kan het nog handig zijn om de optie Delete input files in te schakelen; daarmee worden de originele .wav-bestanden na conversie automatisch verwijderd. Scheelt weer schijfruimte! Klik op Encode om de conversie te starten.Tijdens het converteren verschijnt een wat gecompliceerd ogend venstertje met allerlei voorbijflitsende getallen en opmerkingen. Niks van aantrekken, lekker FLAC zijn werk laten doen. Als alle bestanden zijn omgezet hoeft u aan het eind alleen even op een willekeurige toets te drukken om het conversievenstertje af te sluiten. Ook FLAC Frontend zélf kunt u daarna sluiten.

Stap 14

[afbeelding0]Omde FLAC-bestanden vervolgens af te spelen bladert u naar de map met de geconverteerde bestanden (opgegeven in Stap 12). Als uWinamp correct hebt geïnstalleerd kunt u simpelweg op een FLAC-bestand dubbelklikken waarnaWinamp start en het nummer ten gehore brengt. Tip: als u een of andere geluidsverbeteraar gebruikt  zoals bijvoorbeeld DFX, schakel deze dan tijdelijk uit. Dergelijke programma's zijn bedoeld om mp3-gecomprimeerde muziek op te peppen door tijdens de compressie verloren gegane informatie min of meer weer te benaderen middels allerlei wiskundig rekenwerk. Werkt prima bij mp3'tjes, maar verpest een FLAC-bestand dat immers nog alle originele informatie bevat.

Rechtstreeks naar FLAC

Er bestaan overigens hulpprogramma's waarmee ExactAudioCopy in principe rechtstreeks naar FLAC kan comprimeren. De configuratie daarvan is echter vaak nogal gecompliceerd of de zaak is Engelstalig. Als u de in deze  workshop beschreven werkwijze aanhoudt kan er eigenlijk weinig misgaan, tenzij u de pech hebt over een kopieerbeveiligde cd te beschikken. De kans dat u die op de normale manier om kunt zetten naar wav-bestanden is klein. Dit onderwerp is natuurlijk al veel vakeraanbodgeweest in ComputerIdee, inclusief methodenom de beveiliging te omzeilen. Dat laatste is lang niet altijd mogelijk, terwijl dit soort beveiligde cd's vaak  überhaupt al niet afspeelbaar is op een pc en vele andere cd- en dvd-spelers. Meestal is in de kleine lettertjes achterop een cd vermeld of er een kopieerbeveiliging aanwezig is. Is dat het geval, laat het schijfje dan links liggen. De risico's op afspeelproblemen zijn dan simpelweg te groot. Cd's die eerder dan circa 2001 zijn geproduceeerd, bevatten over het algemeen sowieso geen beveiliging. Die kunt u dus eenvoudig  volgens de beschreven methode omzetten naar FLAC.

De afgelopen drie jaar heeft Sony hard gewerkt aan de Sony WH-1000XM6-koptelefoon. De voorganger, de XM5, is ondanks verwoede pogingen van Bowers & Wilkins, Bose en Apple al die tijd marktleider geweest. Staat de XM6 wederom aan de top?

Als je het hebt over de topklasse koptelefoons van Sony, dan kom je eigenlijk altijd uit bij dezelfde lijn: de WH-1000XM-serie. Deze modellen staan al jaren bekend om hun indrukwekkende noise cancelling, waarmee omgevingsgeluid effectief wordt weggefilterd. Tel daar een rijke audiokwaliteit bij op – inclusief ondersteuning voor Hi-Res Audio en LDAC – en je snapt waarom ze zo populair zijn. Voeg daar nog een lange accuduur, comfortabel draagcomfort en slimme functies als Speak-to-Chat en Adaptive Sound Control aan toe, en je hebt een hoofdtelefoon die voor veel mensen als de ideale allrounder geldt.

Sony levert keer op keer een betrouwbaar totaalpakket af, wat deze lijn tot een vaste waarde maakt onder muziekliefhebbers die meer willen dan alleen goed geluid. Gesprekskwaliteit, een fijne app en sterke ruisonderdrukking horen daar inmiddels gewoon bij. Nu Sony met de WH-1000XM6 de zesde generatie op de markt brengt, twijfelt niemand eraan dat deze koptelefoon weer aan alle verwachtingen voldoet. Maar in een markt waarin de concurrentie flink is toegenomen, is de vraag wel gerechtvaardigd: is dit model het prijskaartje van 450 euro nog steeds waard? Dat is tenslotte 30 euro méér dan de XM5 bij zijn lancering kostte.

©Wesley Akkerman

Wederom op te vouwen

Sony heeft de afgelopen drie jaar duidelijk niet stilgezeten. De WH-1000XM6 is voorzien van een nieuwe processor, extra microfoons, verbeterde noise cancelling en een verfijnd audioplatform. Op het eerste gezicht oogt hij misschien identiek aan de XM5, maar ook het ontwerp is op meerdere punten aangepakt. Zo is het lichte model nog steeds makkelijk op te vouwen dankzij de draaibare oorschelpen met zacht schuim. Handig, want daardoor past hij moeiteloos in de meegeleverde case en neem je 'm makkelijk mee.

Sommige aanpassingen zijn klein maar doordacht. Zo is de powerknop nu iets verzonken, waardoor je hem sneller op de tast vindt. De knop voor noise cancelling heeft bovendien een extra functie gekregen: je kunt er de microfoon mee dempen of activeren tijdens een telefoongesprek. De rest van de bediening verloopt via het aanraakgevoelige oppervlak op de rechter oorschelp. Dat werkt op zich prima, maar je moet wel even wennen aan de precieze gebaren. Bovendien blijft de aanraakbediening gevoelig voor fouten, waardoor we zelf liever kiezen voor fysieke knoppen of de bijbehorende app.

Wie kritisch naar het ontwerp kijkt, komt nog een paar kleine minpunten tegen. Zo trekt de behuizing – vooral bij het zwarte model – snel vlekken aan van je vingers, die je makkelijk uitsmeert als je niet uitkijkt. En dan is er nog de hoofdband, die tijdens het dragen soms in je haar blijft haken, vooral als de koptelefoon iets verschuift. Dat levert een wat ongemakkelijk gevoel op. Gelukkig zijn dat allemaal kleinigheden die verder weinig afdoen aan het totaalplaatje.

©Wesley Akkerman

Luisteren tijdens het laden

Een van de prettigste verbeteringen van de WH-1000XM6 ten opzichte van zijn voorganger is dat je hem tijdens het opladen gewoon kunt blijven gebruiken. Bij de XM5 was dat nog niet mogelijk: zodra je die aan de lader hangt via de usb-c-poort, stopt het afspelen. Dat probleem is nu dus verholpen. Wel is de meegeleverde oplaadkabel vrij kort, dus handig is het niet altijd. Qua aansluitmogelijkheden zijn er verder weinig verschillen: beide modellen ondersteunen bluetooth (met bij de XM6 een nieuwer versienummer) én hebben een fysieke audio-ingang. Sony levert standaard een usb-c-kabel en een audiokabel mee in de verpakking.

Ook op codec-gebied is er weinig te klagen. Net als zijn voorganger ondersteunt de WH-1000XM6 AAC, SBC en Sony’s eigen LDAC voor high-res audio. Maar er zijn ook twee nieuwe toevoegingen: LC3 en Auracast. Vooral LC3 is interessant als moderne codec die zich qua prestaties laat vergelijken met Qualcomms aptX Adaptive. Afhankelijk van de verbindingskwaliteit past deze codec automatisch de sample rate aan voor optimale geluidskwaliteit en stabiele prestaties. Qualcomm-codecs zelf zijn overigens niet aanwezig, maar met het huidige aanbod valt er genoeg te kiezen – je mist er weinig aan.

Wat wel onveranderd is gebleven, is de batterijduur. Je haalt nog steeds zo'n 30 uur met noise cancelling ingeschakeld en 40 zonder. Dat is netjes, maar inmiddels niet meer indrukwekkend. Concurrenten zoals de Sennheiser Momentum 4 Wireless gaan met gemak twee keer zo lang mee op een volle lading. Snelladen kan gelukkig wel: 3 minuten aan de oplader levert tot 3 uur speeltijd op. Toch is er op dit punt nog wat ruimte voor verbetering, zeker als Sony koploper wil blijven.

©Wesley Akkerman

Ruisonderdrukking en audio

Met de WH-1000XM6 zet Sony opnieuw stappen op het gebied van noise cancelling. De koptelefoon heeft nu twaalf microfoons aan boord, vier meer dan voorheen, en die helpen actief om storend geluid van alle kanten weg te filteren. Of het nu om wind, voorbijrazend verkeer of een drukke coupé vol kletsende mensen gaat: de XM6 laat zich er niet door van de wijs brengen. En dat geldt ook als je op een normaal volume luistert; je hoeft het geluid dus niet op standje maximaal te zetten om in alle rust te genieten.

Qua geluidskwaliteit heeft deze serie sowieso een sterke reputatie, en de XM6 weet die opnieuw waar te maken. De 30 mm-drivers zijn flink onder handen genomen en leveren nu nog meer detail, heldere zanglijnen en extra finesse in de hoge tonen. Sony heeft zichtbaar gezocht naar een betere balans tussen lage, midden- en hoge frequenties, en met succes. Alles klinkt krachtig en vol, zonder dat het op een bepaald gebied tekortschiet.

Bijzonder is ook dat Sony dit keer samenwerkte met mastering engineers uit de muziekindustrie om het geluidsprofiel nog preciezer af te stemmen. Dat merk je: muziek klinkt natuurlijker, gelaagder en gewoon meeslepender. En alsof dat nog niet genoeg is, kun je nu ook stereogeluid omzetten naar een ruimtelijke audio-ervaring via een nieuwe vorm van upmixing. Dat is iets anders dan de bestaande 360 Reality Audio-ondersteuning of DSEE Extreme-technologie – het resultaat is dat je met dezelfde koptelefoon meer uit je muziek haalt dan ooit tevoren.

Maar we zijn er nog niet

De Sony WH-1000XM6 weet een open, gelaagd en dynamisch geluidsbeeld neer te zetten dat vrijwel elk muziekgenre aankan. Luister je naar een intieme opname – denk aan stem en piano – dan vallen meteen de fijne details op: je hoort hoe elke toetsaanslag zijn eigen ruimte krijgt en hoe zanglijnen haast betoverend in de mix zweven. Ook bij drukker geproduceerde nummers blijft het overzicht bewaard. De hoge en middentonen houden hun helderheid, waardoor je makkelijk onderscheid maakt tussen de verschillende lagen in een track.

Wat betreft de bas heeft Sony de balans goed gevonden. Lage tonen zijn krachtig en vol, maar nooit modderig – ze blijven strak en gecontroleerd. Drums en percussie klinken precies en direct, zonder overbodig nagalmen. Daardoor voelt elke luisterbeurt fris en levendig aan. Sterker nog: de kans is groot dat je ineens details hoort die je eerder niet opvielen in nummers die je al tientallen keren hebt afgespeeld. De koptelefoon legt daarbij net wat extra nadruk op zang en vocalen, wat de verstaanbaarheid en het gevoel van betrokkenheid alleen maar vergroot.

Ook op het gebied van slimme functies blijft Sony zijn voorsprong behouden. Bekende features als Adaptive Sound Control zijn weer van de partij en passen automatisch instellingen aan op basis van je gedrag en locatie. Speak-to-Chat herkent wanneer je iets zegt, pauzeert de muziek en laat omgevingsgeluid binnen – handig tijdens telefoongesprekken, al kan een kuchje soms per ongeluk hetzelfde effect hebben. Uniek is daarnaast het gespreksbeheer via hoofdbewegingen: door ja te knikken neem je een gesprek aan, schud je nee dan sla je het af.

©Wesley Akkerman

Sony WH-1000XM6 kopen?

Met de WH-1000XM6 borduurt Sony voort op de sterke reputatie van eerdere modellen, en dat doet het merk met succes. De noise cancelling is opnieuw verbeterd dankzij een nieuwe processor en extra microfoons, terwijl de geluidskwaliteit wederom tot de top behoort. Sony heeft daarnaast goed geluisterd naar gebruikersfeedback: het opvouwbare ontwerp is terug en je kunt nu ook tijdens het opladen gewoon blijven luisteren. Geen revolutionaire vernieuwingen misschien, maar wel slimme aanpassingen die het totaalplaatje merkbaar sterker maken. Soms zit vooruitgang in de details.

Natuurlijk zijn er ook wat minpunten. De accuduur is gelijk gebleven terwijl concurrenten inmiddels meer uithoudingsvermogen bieden. En hoewel het design stijlvol is, trekt de afwerking op de zwarte versie snel vlekken aan. De hoofdband is bovendien niet ideaal voor langere luistersessies; hij trekt soms aan je haar bij het verschuiven. Ook over de aanraakbediening kun je van mening verschillen – wij vinden fysieke knoppen prettiger, al biedt de app gelukkig ook genoeg controle. Geen dealbreakers, maar wel goed om te weten.

Wat de WH-1000XM6 vooral interessant maakt, is hoe Sony de audiokant verder verfijnt. De toevoeging van nieuwe codecs, de mogelijkheid om stereo te upgraden naar ruimtelijke audio en het afgestemde geluidsprofiel – met hulp van professionals uit de muziekindustrie – zorgen voor een ervaring die weer een stap verder gaat. En ja, hij is duurder dan z'n voorganger. Maar voor wie het maximale uit z'n muziek wil halen, blijft dit een van de meest complete en overtuigende draadloze koptelefoons die je kunt kopen.

De Motorola razr 60 ultra vouwt dicht als een ouderwetse klaptelefoon, wat allerlei handige functies mogelijk maakt. Daar vertellen we je over in deze review, waarin we ook ingaan op hoe de razr 60 ultra als smartphone bevalt. De verwachtingen zijn namelijk hoog, want de adviesprijs van het toestel bedraagt liefst 1299 euro.

Om met die adviesprijs te beginnen: de ultra is al snel na zijn lancering tweehonderd euro in prijs gezakt. Dat past bij de geschiedenis van oudere Motorola razr-toestellen: die kun je na een paar maanden serieus goedkoper in huis halen. Stof om over na te denken als een razr je aanspreekt, maar je de adviesprijs – begrijpelijk – te hoog vindt. Een alternatief is kiezen voor de razr 60, zonder ultra-aanduiding. Die heeft een adviesprijs van 799 euro en is technisch minder geavanceerd dan de ultra-versie.

Handig, luxe vouwontwerp

Dat Motorola de razr 60 ultra als topsmartphone in de markt zet, merk je direct. Het toestel komt heel degelijk over en de vouw in het midden van het scherm voel je nauwelijks. Het gewicht is met 199 gram vergelijkbaar met een normale smartphone.

Uitgevouwen in je hand is de razr 60 ultra een erg lange smartphone, wat komt omdat hij een langwerpig scherm van 7 inch heeft. Dat is erg groot. Dat scherm oogt lekker scherp dankzij de resolutie van 2912 x 1244 pixels en scoort ook op andere punten erg goed.

©Rens Blom

Klap je de smartphone dicht, dan kijk je tegen een vierkant 4inch-scherm aan. Het scherm loopt door rond de camera's, wat een futuristisch gevoel geeft. Op het scherm (1272 x 1080 pixels) zie je veel meer dan de tijd en inkomende telefoongesprekken. Je kunt meldingen bekijken, een hele andere playlist binnen Spotify opzetten, door de weersvoorspelling bladeren en andere apps zoals Instagram gebruiken.

©Rens Blom

Wij zijn vooral fan van het fotograferen via het externe scherm. Door de telefoon uitgevouwen om te draaien of ingeklapt voor je te houden, kun je selfies maken met de camera's op de achterkant van de smartphone. Dat zijn hartstikke goede camera's, waardoor je veel betere selfies schiet dan met andere smartphones. Ook handig voor vloggers.

©Rens Blom

Op onderstaande foto's zie je een selfie gemaakt met de camera aan de achterkant en een selfie gemaakt met de speciale selfiecamera aan de binnenkant van de razr 60 ultra. Die laatste foto is veel minder scherp.

©Rens Blom

Een scherpe selfie met de camera aan de buitenkant.

©Rens Blom

Een minder scherpe selfie met de camera aan de binnenzijde.

Aandachtspunten

De razr 60 ultra kent als vouwsmartphone enkele belangrijke aandachtspunten. Zo is er een speciale laag op het scherm aangebracht ter bescherming. Die mag je niet verwijderen. Doe je dat wel, dan vervalt je garantie. De smartphone kan tegen een val in het zwembad, maar is niet waterdicht. Van stof, zand en vuil wordt de telefoon niet blij. Vermijd ook hard drukken op het middelste deel van het langwerpige scherm, stelt Motorola.

©Rens Blom

Motorola geeft adviezen om de smartphone niet te beschadigen.

Wij ontvingen de razr 60 ultra in een fraaie donkergroene kleur, met zachte alcantara-afwerking. Dat materiaal voelt lekker aan maar komt ook met aandachtspunten. Prettig is dat Motorola een (vouwbaar) hoesje meelevert om de smartphone veiliger te gebruiker.

©Rens Blom

Heel complete specificaties

Van een dure smartphone mag je uitstekende specificaties verwachten, ongeacht of 'ie vouwt of niet. Motorola heeft dat goed begrepen. De razr 60 ultra draait op een razendsnelle Qualcomm Snapdragon 8 Elite-processor met 16 GB werkgeheugen en maar liefst 512 GB opslagcapaciteit. De 4700mAh-accu gaat een normale dag mee, maar moet daarna wel opladen. Dat kan lekker snel via de usb-c-poort en ook redelijk vlot via een draadloze oplader. Het toestel is geschikt voor contactloze pinbetalingen in winkels.

©Rens Blom

Korter updatebeleid

Bijzonder is Motorola's ondergemiddelde updatebeleid. De razr 60 ultra krijgt slechts drie Android-upgrades en vier jaar beveiligingsupdates. Dat is gek genoeg korter dan sommige goedkopere Motorola-smartphones en ook korter dan de zeven jaar die merken als Google en Samsung beloven voor hun premium smartphones.

©Rens Blom

Verschillende functies om het buitenste scherm te benutten.

Conclusie: Motorola razr 60 ultra kopen?

De Motorola razr 60 ultra is de beste verticale vouwsmartphone die je op moment van schrijven kunt kopen. Het ontwerp is doordacht en maakt gebruik van slimme softwarefuncties en het toestel heeft uitstekende specificaties. Motorola's korte updatebeleid is een onnodig minpunt. De adviesprijs is stevig, maar de geschiedenis leert dat razr-smartphones snel in prijs zakken.