Hoewel high-end-tv’s steeds betere audiomogelijkheden krijgen, is bij de meeste televisies toch iets extra nodig om het geluid even meeslepend als het beeld te maken. De populaire keuze op dit vlak? Een soundbar. Het neusje van de zalm zijn de betere soundbars die Dolby Atmos ondersteunen en ook echt beschikken over de nodige speakers om 3D-geluid accuraat weer te geven. We nemen tien premiummodellen onder de loep die overtuigende surroundprestaties beloven.

Soundbars worden alsmaar populairder. Duik je dieper in marktcijfers, dan ontdek je sterke groei bij topmodellen die vaak duizend euro of meer kosten. Een aardig bedrag, maar je krijgt er wel iets voor. Het zijn doorgaans grote soundbars met een mooi design, veel snufjes en veel ingebouwde speakers. Bijna altijd worden ze geleverd met een draadloze subwoofer en aparte draadloze speakers die je achter en naast je bank neerzet. Of je kunt later extra speakers toevoegen.

Meer functies

Nieuwe soundbars lijken aan de buitenkant niet zo anders dan modellen van tien jaar geleden. Toch zijn de nieuwe producten op verschillende vlakken sterk geëvolueerd. Er is om te beginnen de opkomst van nieuwe surroundformaten, met Dolby Atmos op kop.

Even belangrijk is hoe we anno 2023 een tv gebruiken. Streamingdiensten zijn populair en er wordt ook meer gegamed. Dit heeft geleid tot een grondige update van de HDMI-standaard. De nieuwste HDMI2.1-standaard bevat bijvoorbeeld veel functies die handig zijn voor gamers. De ondersteuning die HDMI 2.1 biedt voor hoge resoluties in combinatie met hoge framerates (4K met 120 fps of 8K met 60 fps) zijn momenteel enkel relevant voor wie een PlayStation 5 en Xbox Series X gebruikt: dit zijn namelijk de enige bronnen voor dergelijke content.

Heel verwarrend voor consumenten is dat HDMI2.1-functies zoals eARC of Variable Refresh Rate (VRR) aanwezig zijn bij toestellen met enkel HDMI 2.0b. Soundbarfabrikanten bieden daarom nog zelden HDMI2.1-ingangen. Misschien ook wel omdat je volgens de HDMI-eARC-logica beter de console rechtstreeks aan de tv hangt.

Een nieuwe trend is de toenemende synergie tussen tv en soundbar bij (vooral) Samsung en LG. Niet verrassend willen die merken graag dat je zowel een tv als soundbar bij hen koopt. Om dat aan te moedigen zijn er veel marketingacties én zijn er functies toegevoegd waardoor een soundbar en de tv-speakers samen geluid produceren om een grotere geluidsbubbel te creëren. Bij Samsung valt dat onder de noemer Q-Symphony, bij LG heet het WOW Orchestra.

Groter en uitgebreider

Voor de meeste mensen volstaat een 40inch-televisie niet langer. De norm bij tv’s is inmiddels 55 inch, en de verkoop van 65- en zelfs 75inch-televisies zit enorm in de lift. Vele topsoundbars volgen die trend en groeien mee. Dat zorgt voor toestellen die netjes bij zo’n grotere tv passen, maar soms wel lastiger te plaatsen zijn op een meubel. Akoestisch is een grotere soundbar mogelijk wel beter, omdat er meer ruimte zit tussen de speakers. Hierdoor kan het geluidsbeeld – de soundstage – groter worden, wat ook fijn is bij muziek.

Hoe goed soundbars ook mogen zijn, het is uitdagend om geluidseffecten achter je te laten klinken. Daarom zijn extra draadloze speakers (gebundeld of optioneel) bij high-end-soundbars bijna standaard. Hier zie je wel wat verschillen. Sommige achterspeakers leveren één kanaal, anderen bevatten meerdere speakers en geven een hoogtekanaal weer.

3D-geluid

De grootste impact op soundbardesign hebben de nieuwe generatie surroundformaten: Dolby Atmos, DTS:X en (in Aziatische landen) MPEG-H 3D Audio. Deze formaten voegen een extra laag geluid toe die hoger in de kamer hangt. Geluidseffecten kunnen daardoor niet enkel horizontaal bewegen, maar ook verticaal. Dat verklaart ook waarom er vroeger pakweg over 5.1 werd gesproken (vijf kanalen plus één Low Frequency Effect-kanaal voor de subwoofer) en tegenwoordig bijvoorbeeld over 5.1.4 (5.1 plus vier hoogtekanalen).

Verder kan er gespeeld worden met volumeniveaus om diepte te creëren. Luid is dichtbij, stil is verder weg. Vandaar dat er bij deze formaten informeel gesproken wordt van 3D-geluid. Een geluidseffect, zoals het geluid van een landende jet, kan van hoog achter je over je heen vliegen en laag voor je landen. De technici die het geluid bij een film samenstellen, beschikken over geavanceerde software om die geluidseffecten accuraat in een virtuele bubbel te plaatsen. Elk geluid (en zelfs de individuele instrumenten en elke stem) is bij deze formaten immers een apart object die door een audiodesigner kan worden gemanipuleerd. Bij een heftige actiescène hoor je misschien wel meer dan honderd geluidsobjecten.

Trucjes met software

In de bioscoop wordt de surroundbubbel gevormd door te werken met heel veel speakers, 64 stuks of meer zijn niet uitzonderlijk. Bij je thuis is het vaak lastig om veel luidsprekers rondom je bank te plaatsen en er nog een aantal aan het plafond te hangen. Het zou in theorie kunnen met een AV-receiver en vele meters luidsprekerkabel, maar de kosten en het ongemak maakt dat de soundbar veel geliefder is.

Maar hoe kan een enkel toestel een vergelijkbare ervaring geven als een ruimte gevuld met veel losse speakers? Het antwoord is deels software: het knappe aan Dolby Atmos en vergelijkbare standaarden is dat de aanpak met geluidsobjecten heel flexibel is. Bij het decoderen van het Atmos-geluid van een film zal de soundbar de complexe audiodata aanpassen naar de beschikbare speakers in de soundbar. Bij duurdere modellen is er steeds vaker een kalibratiefunctie. Deze zal met testtonen de eigenschappen van je woonkamer vaststellen en het geluid waar nodig verder tweaken zodat de surroundervaring beter klopt.

Bij het ontwerpen van de Atmos-standaard werd rekening gehouden met soundbars. Voor de plafondluidsprekers is er een alternatief: Dolby-speakers. Dit zijn weergevers die naar boven gericht zijn en het geluid van het plafond laten weerkaatsen. Vanwege die omhoog gerichte speakers plaats je zo’n soundbar daarom enkele centimeters vóór het tv-scherm, niet half eronder of weggewerkt in een kast.

Het belang van een subwoofer

De meeste soundbars worden gebundeld met een draadloze subwoofer of de mogelijkheid deze achteraf toe te voegen. Is dat echt noodzakelijk? Eigenlijk wel. Lage tonen zijn immers heel belangrijk bij zowel films als muziek, zowel om knallende geluidseffecten heftig te maken als om diepgang te geven aan stemmen en muziek. Een mooi voorbeeld is het gebruik van orgeltonen in Christopher Nolans Interstellar. Het zijn daar net de hele lage noten die emotie opwekken.

Soundbars bevatten kleine speakers die geen lage frequenties voortbrengen. Dat vereist een grote driver of luidspreker die voldoende lucht in beweging kan brengen. Dit probleem speelt minder bij high-end-soundbars, omdat deze wat groter zijn en de ruimte hebben om bepaalde audiotechnieken toe te passen. Toch is het bijna onmogelijk om tonen lager dan 80 Hz uit een soundbar te krijgen.

Fabrikanten wekken ook weleens de indruk dat je een draadloze subwoofer overal in de kamer mag plaatsen. Dit klopt niet, je zet hem het best dicht bij het scherm om te voorkomen dat je een soort echo van stemmen krijgt in een uithoek van de kamer. Merk wel op dat subwoofers staande golven in een kamer kunnen activeren. Dat betekent dat naargelang waar je ze plaatst, een bepaalde basfrequentie enorm versterkt wordt. Een soundbar met een kalibratiesysteem (zoals de Trueplay-functie van Sonos) zal dit aanpakken. Je kunt ook proberen de subwoofer wat te verplaatsen.

10 Dolby Atmos-soundbars getest

Canton Smart Soundbar 10 S2

Het Duitse Canton is een rasecht hifi-merk dat in zijn eigen land bekend is door zijn stereo- en hifi-speakers. Het merk heeft ook z’n eigen draadloos Smart-platform dat op bijzonder flexibel is. Zo kun je de soundbar combineren met enorm veel andere Smart-producten. De Smart Soundbar 10 werd recent geüpdatet met meer streamingopties. Het is een 5.1.2-soundbar met een onderscheidend design van metaal en glas, verkrijgbaar in zwart of wit.

De slanke soundbar is heel volledig uitgerust. Zo zijn er drie HDMI-ingangen en veel audio-ingangen, inclusief een RCA-aansluiting voor een cd- of platenspeler. Voor streaming biedt de Canton Smart Soundbar 10 AirPlay 2, bluetooth, Chromecast, Spotify Connect en DLNA. Er komt ook een app met ingebakken streamingopties, maar die was tijdens onze test nog in bèta. Instellen doe je via een karige tv-interface. De muzikale prestaties zijn uitstekend, met voldoende aandacht voor het middengebied en dynamiek. Tijdens films en tv-series valt de heldere dialogenweergave op, terwijl details in geluidseffecten mooi uit de mix springen.

De kracht van het Smart-platform is dat je veel uitbreidingsmogelijkheden hebt. Er zijn bijvoorbeeld meerdere subwoofers die je met de soundbar kunt koppelen, inclusief een muurmodel. Deze subwoofers zijn wat duurder, maar presteren op een hoger niveau dan doorsnee soundbar-subwoofers. Draadloze speakers zijn er ook, of je kiest voor een paar draadloze hifi-speakers (er zijn meerdere keuzes) en gebruikt de soundbar enkel als middenkanaal. Uitbreiden kan zelfs naar een heuse draadloze surroundopstelling met speakers aan het plafond. Geen enkele concurrent biedt zoiets.

Pluspunten

Minpunten

JBL Bar 1000

De JBL Bar 1000 is een krachtige 7.1.4-soundbar die zich net onder de fors grotere JBL Bar 1300 nestelt (overigens met dezelfde subwoofer). De Bar 1000 is ook nog steeds bijzonder groot: de sobere behuizing herbergt tien aparte speakers en twee draadloze speakers die elk twee kanalen afspelen. Typisch voor JBL is dat deze speakers vastklikken op de zijkanten van de soundbar. In die modus zet de grote soundbar muziek en filmgeluid heel breed neer rond de tv. Maak je de speakers los, dan verkleint het geluidsbeeld. Maar je wint wel aan omhulling door de twee draadloze speakers. Dankzij meegeleverde kappen blijft het design in losgekoppelde modus strak.

Het gebruiksgemak van de JBL-app is top, al loopt hij niet over van de mogelijkheden. Je vindt er wel een aantal ingebakken streamingdiensten die de andere streamingopties (AirPlay 2, bluetooth en Chromecast) aanvullen. Gebruik zeker de kalibratie, dan presteert de Multibeam-technologie van de Bar 1000 significant beter.

De Bar 1000 moet je correct opstellen: met de draadloze speakers heel dicht bij de zitplaats, en de soundbar en subwoofer op circa drie meter afstand. Machtige filmscènes brengt de JBL zeer goed over, dynamisch en heftig maar ook met fris detail. En de dialoogweergave is bovendien zeer goed. Verrassend is dat de soundbar met de speakers vooraan overtuigender was dan met de toestel losgekoppeld. Je mist dan wat omhulling, maar bij de tv is het geluid grootser.

Pluspunten

Minpunten

LG SC9S

De kleine LG SC9S is op verschillende vlakken een buitenbeentje. Waar de meeste high-end-toestellen 5.1.4 of meer kanalen aanbieden, levert deze LG 3.1.3. Weinig surroundkanalen dus, al kan een optionele kit extra draadloze speakers toevoegen. Maar let vooral op die laatste ‘3’, want dat is speciaal. De SC9S komt namelijk met een derde bovenliggende speaker. Deze ondersteunt het centerkanaal om dialogen overtuigend uit het tv-scherm te laten komen.

In de doos vind je accessoires waarmee de soundbar de voet van bepaalde LG-tv’s vervangt of bij het ophangen strak gekoppeld kan worden. Vooral de integratie met de LG evo C3-tv’s wordt door LG in de kijker gezet. Op sommige LG-tv’s kun je WOW Orchestra instellen, zodat de soundbar samenspeelt met de tv-speakers. Het is een compact ding, maar beschikt toch over drie HDMI2.1-ingangen.

Muziek streamen gaat via AirPlay 2, bluetooth of Chromecast. Voor de beste muziekprestaties kies je voor de modus AI Sound Pro of Cinema, niet Music.

Ondanks het beperkte aantal speakers kon de SC9S overtuigen tijdens actiefilms. Geluidseffecten, zoals tijdens de race in de film Ready Player One, bewegen goed rond de tv. Explosies knallen echt. Een zeer goed resultaat, zeker als je een soundbar zoekt die niet al te fors is. In combinatie met een LG evo C3 van 65 inch zorgde WOW Orchestra voor een grotere en sfeervollere ervaring, maar werd het minder spectaculair.

Pluspunten

Minpunten

Loewe klang bar3 mr

De klang bar3 mr is de kleinste in deze test én afgewerkt met een stijlvol stofje. Je kunt deze soundbar makkelijk combineren met een kleinere tv of een bescheiden tv-meubel. Door de twee grote speakers aan de bovenkant is hij wel vrij diep. Deze speakers leveren geen Atmos-geluid, maar zijn subwoofers. En inderdaad, de kleine klang bar3 mr produceert echte diepe bassen. Desgewenst kun je de Loewe aanvullen met een aparte subwoofer, maar in een middelgrote woonkamer hoeft dat niet. Heel uniek zijn de 5.1-pre-out-uitgangen achterop. Je zou bijvoorbeeld de linkse en rechtse kanalen naar een stereoversterker kunnen sturen voor een betere muziekweergave.

Voor streaming kun je rekenen op AirPlay 2, bluetooth en Chromecast. Een vierde optie is Play-Fi, een drukke app met veel streaming- en multiroom-opties die ook door andere merken wordt gebruikt. Het werkt wel, maar is niet zo intuïtief. Voor muziek is de Loewe een hoogvlieger.

De ruimtelijke Dolby Atmos-ervaring mis je wel bij de klang bar3 mr. Daar staat tegenover dat de soundbar heel detailrijk klinkt en dialogen uitstekend weergeeft. Zelfs in de hectische keuken van de film The Bear springt elk geluidje er perfect uit. Het gevoel dat je ‘in’ de actie zit, is dan weer iets minder, tenzij je in een kleine kamer zit. Uitbreiden met extra draadloze speakers lijkt ons een aanrader.

Pluspunten

Minpunten

Philips Fidelio FB1

Hoewel je de sober ogende Fidelio FB1 kunt uitbreiden met de optionele FW1-subwoofer, is deze 7.1.2-soundbar eigenlijk bedoeld als een alleenstaande oplossing. De FB1 is betrekkelijk groot en diep, omdat het een aantal woofers voor bassen bevat. Kom je dichterbij, dan zie je wat discrete luxe, zoals het leer rond de toetsen bovenaan. De oplichtende woofers zijn dan weer apart, en gelukkig: uit te schakelen.

Philips is een grote voorstander van DTS Play-Fi, zowel bij z’n soundbars als bij tv’s. Naast Play-Fi kun je streamen via AirPlay 2, Chromecast en Spotify Connect. Fidelio is bij Philips de naam van de betere producten, wat je hier merkt aan de evenwichtige, lichtwarme muziekweergave. Met de aparte Fine Tune-app regel je alle kleine en grote instellingen. Handig is dat je fijnmazig alle kanalen kunt afregelen, waardoor je de soundbar in de meeste kamers goed kunt laten klinken.

De FB1 pakt de zaken wat anders aan dan de meeste concurrenten. Sommige effecten, zoals de geldstukken in de race van de film Ready Player One weerklinken waanzinnig ver in de kamer. De bassen zijn eerder gedetailleerder dan heftig. Je krijgt bij deze Philips daardoor echt de indruk te genieten van de volle rijkdom van een soundtrack. Maar de spanningsboog is soms wat afwezig, het mocht nog wat spectaculairder – zeker in de moviemodus. Maar als allrounder doet de Philips het prima.

Pluspunten

Minpunten

Samsung HW-Q990C

De potige HW-Q990C is Samsungs topmodel, de opvolger van de bejubelde HW-Q990B. Een lettertje verschil verklapt het al: grote veranderingen zijn er niet. Het doel van Samsung is alle rivalen overtreffen en dat doet het bijvoorbeeld door een ongekende 11.1.4 kanalen te bieden, onder meer via meegeleverde draadloze speakers die elk drie kanalen leveren. Deze luidsprekers zijn bovendien geen flauwe extra’s, maar heel krachtige eenheden die niet onderdoen voor de soundbar zelf. Je moet ze wel op de juiste manier plaatsen. De grote subwoofer levert machtige, maar zeer gedetailleerde bassen.

Samsung wil alles verbinden met z’n SmartThings-platform, inclusief de HW-Q990C. Met veel andere smartproducten zorgt dit wel voor een drukke interface. In het soundbargedeelte vind je echter veel nuttige opties. Verrassend genoeg kan de HW-Q990C zelf een SmartThings-hub zijn en dus slimme producten van derden aansturen.

Soundbars blijven doorgaans achter op een AV-receiver met losse speakers, maar deze Samsung komt dicht in de buurt. De kalibratiefunctie helpt daarbij. Een nog beter resultaat krijg je als je de HW-Q990C met een recente Samsung-tv met Q-Symphony combineert. De tv-speakers werken dan mee en er is een uitgebreidere kalibratie. Maar ook zonder zijn de prestaties heel overtuigend. Bij de woudscène in de film No Time To Die zit je echt in het midden van de actie en lijkt de omgeving heel groot, met pistoolschoten die weergalmen in de verte. Dat stukje verfijning en detailweergave gekoppeld aan het vermogen om een grootse geluidsmuur neer te zetten, is wat de Samsung onderscheidt.

Pluspunten

Minpunten

Sennheiser Ambeo Plus

Toen Sennheiser enkele jaren geleden de Ambeo-soundbar uitbracht, deed dat de wenkbrauwen fronsen. De Ambeo-surroundtechnologie leverde een geweldig resultaat, maar het prijskaartje van 2500 euro was niet mals én het toestel was gigantisch. De nieuwe Ambeo Plus is goedkoper en even groot als een modale soundbar, wat meteen de twee grootste punten van kritiek aanpakt. Waar het echt om draait, is Ambeo: een algoritme ontwikkeld door Fraunhofer om speakers aan te sturen, zodat ze geluid overal in de kamer laten weerklinken. Het werkt zeer goed, al moet de ruimte er voor geschikt zijn. Je moet eerst een meting uitvoering met een meegeleverde meetmicrofoon.

De Ambeo Plus-soundbar komt zonder subwoofer, maar je kunt tot drie draadloze Ambeo Subs toevoegen. Meerdere subwoofers is ongebruikelijk bij soundbars (enkel de Sonos Arc ondersteunt het ook), maar is een beproefde techniek om de kwaliteit van lage tonen te verbeteren. Wie graag tweakt, vindt in de Smart Control-app genoeg geavanceerde opties.

Het Ambeo-algoritme is heel indrukwekkend, zowel qua plaatsing van geluidseffecten als het aanbieden van een naadloos surroundveld waarin hevige explosies naast kleine details kunnen bestaan. Het is echte immersie, ook bij het bombardement in de film Top Gun Maverick waar het gehijg van de piloten over de jetmotoren heen de fysieke inspanning overbrengt. Wat niet lukt, is geluid achter je projecteren. Daar heeft een soundbar met aparte draadloze speakers toch een streepje voor.

Pluspunten

Minpunten

Sonos Arc met Era 300

De Arc werd in 2020 geïntroduceerd als de beste soundbar van Sonos. Inmiddels zijn er een paar kleine upgrades aangebracht, zoals ondersteuning voor DTS-formaten. Voor streaming en multiroom beschikt de Arc over precies dezelfde ruime mogelijkheden als de andere Sonos-speakers. Dat betekent een eenvoudige configuratie, een gebruiksvriendelijk app en ondersteuning voor veel streamingdiensten. AirPlay 2 is er ook, terwijl Trueplay-kalibratie akoestische problemen oplost (helaas alleen met een iOS-toestel).

De keerzijde is wel een beperkt functieaanbod. Er zijn geen HDMI-ingangen voor andere bronnen. Als je de Arc combineert met een oudere tv-toestel zonder eARC krijg je daardoor geen Dolby Atmos-weergave. Niet echt een aanrader, want juist met Atmos-content presteert de Sonos Arc optimaal. De bovenliggende speakers zijn geen doetjes, waardoor je rond het scherm veel beweging kunt waarnemen.

De Arc kan gecombineerd worden met een Sonos Sub of Sub mini, en twee Sonos-speakers. Kies je voor twee Era 300’s die ontworpen zijn voor ruimtelijke audio, dan creëer je een 5.1.4-systeem dat zeer goed scoort qua immersie en omhulling. Het zijn wel forse speakers om ergens naast je zetel te plaatsen, maar ze leveren wel een heel vol en krachtig geluid. Een Sub is nodig om een machtig bioscoopgeluid te krijgen. Nadeel: de kostprijs van dit systeem benadert dan 3000 euro. En dat is nogal wat.

Pluspunten

Minpunten

Sony HT-A5000

Officieel is de HT-A5000 het klein broertje van de HT-A7000, Sony’s topmodel dat 7.1.2 biedt. Toch spreek je hier van een toestel dat qua afwerking en mogelijkheden niet teleurstelt. Het grotere formaat en de knappe afwerking maken deze soundbar heel geschikt bij grotere schermmaten. Er is maar één HDMI-ingang, en die houdt rekening met een PlayStation 5 en kan 4K120 verwerken.

De HT-A5000 kan uitgebreid worden met extra achterspeakers en een subwoofer. Je hebt op dat vlak zelfs twee keuzes. Helaas zijn die uitbreidingen pittig geprijsd. Het is interessant om ze direct in een (goedkopere) bundel te kopen.

De Sony-app bij deze soundbar is niet zo uitgebreid. Erg is dat niet, want de HT-A5000 geef je toegang tot alle opties via een fraaie on-screen-interface. Daar stel je de Sound Field in, een effectief 3D-algoritme. Zo weet het heel goed de vele subtiele geluidseffecten in de Netflix-film Roma heel ruimtelijk te presenteren.

De sterkte van de HT-A5000 is ongetwijfeld de Sound Field-technologie. Naast de Ambeo Plus is de Sony de beste in het creëren van een groots aanvoelende surroundweergave enkel vanuit een soundbar. De vuurpijl bij de start van de race in de film Ready Player One kwam zo uit het scherm gevlogen. Wat zwakker zijn dan weer de ingebouwde woofers. Wie zijn films of games graag overweldigend beleeft, voegt het beste een subwoofer toe.

Pluspunten

Minpunten

Yamaha True X SR-X50A

Yamaha was de uitvinder van de soundbar en bezit een heel volwassen streaming- en multiroom-platform genaamd MusicCast. Toch put het True X-systeem weinig uit dat verleden. Het kloppende hart is de SR-X40A, een slanke en minimalistisch soundbar met een ingebouwde subwoofer, en met AirPlay 2, bluetooth, Chromecast en Spotify Connect.

Uitbreiden kan met een draadloze subwoofer (de geteste SR-X50A van 899 euro is de bundel van soundbar en subwoofer) en met een paar draadloze speakers. Die draadloze speakers zijn heel makkelijk te koppelen met de soundbar, maar ook los te gebruiken als bluetooth-speakers. Een meerwaarde als je soms muziek wilt beluisteren in de tuin of in een vakantiehuis. Ondanks hun kleine formaat spelen deze speakers wel heel luid en relatief gedetailleerd. Dat zorgt voor een geslaagde surroundervaring, al ontbreken de Atmos-hoogtekanalen. Is dat een gebrek? Niet echt. Dit systeem lijkt eerder te mikken op mensen die voor doorsnee tv-avonden de soundbar voldoende vinden en enkel bij het gamen of een film de twee draadloze speakers neerzetten als snelle ‘upgrade’.

De soundbar zelf levert in combinatie met de subwoofer een volwassen, gelaagd geluid. Het is niet het toppunt qua weergave van spectaculaire geluidseffecten, wel is er heel wat detail en diepgang te bespeuren. Muziek speelt ook natuurlijk en verfijnd af. Dat maakt de Yamaha een goede keuze voor liefhebbers van series die het minder moeten hebben van ontploffingen en meer van soundtracks die de spanning verhogen.

Pluspunten

Minpunten

Resultaten

In onderstaande afbeelding vind je de testresultaten van de soundbars. 

Conclusie

De lat ligt hoog in het topsegment van soundbars. Je betaalt er best wat voor en mag daarvoor veel verwachten. In de meeste gevallen krijg je ook een bovengemiddelde upgrade van je tv-geluid. Maar welke soundbar is de beste? Eerst moet je kijken naar wat je wenst. Wil je het beste surroundgeluid vanuit één toestel? Dan is de Ambeo Plus van Sennheiser de best presterende, maar ook relatief duur. De Loewe klang bar3 mr, Sony HT-A5000 en Philips Fidelio FB1 zitten in deze categorie elkaar dicht op de hielen. De Loewe heeft het mooiste design en beste muziekprestaties, de Sony is dé keuze voor filmliefhebbers en gamers, terwijl de Philips een allrounder is met een zachter prijskaartje. Met een lichte voorkeur voor films krijgt de Sony HT-A5000 van ons het keurmerk Redactietip.

De Canton is heeft dan heel eigen sterktes, namelijk dat je hem kunt laten uitgroeien tot een volwaardig surroundsysteem op hoog niveau.

Als je mikt op totale immersie in surroundgeluid, dan is de beste keuze zonder twijfel de Samsung HW-Q990C en die verdient daarom ons keurmerk Best Getest. Hij is niet goedkoop, maar je krijgt meteen alles wat je nodig hebt. De Sonos Arc met de Era 300’s scoort ook zeer goed, maar is minder flexibel én flink duurder. De Yamaha True X is dan weer iets goedkoper.

We vinden het intussen al bijna normaal dat generatieve AI-modellen leuke tekeningen kunnen maken en teksten kunnen schrijven. Maar de AI-evolutie staat niet stil: er verschijnen steeds krachtigere AI-agents op die zelfstandig ook diverse taken kunnen aanpakken. Hoe je ze zelf gebruikt of bouwt, lees je in dit artikel.

Het begrip 'AI-agent' komt misschien wat verwarrend over omdat 'agent' vaak met ordehandhaving of spionage wordt geassocieerd, maar hier betekent het iets heel anders. In de informatica verwijst de term naar een entiteit die namens iemand anders handelt, afgeleid van het Latijnse agere (handelen). Je kunt het vergelijken met een reisagent die taken uitvoert in opdracht van zijn klant.

Een agent is hier een systeem dat autonoom handelt, vaak in opdracht van een gebruiker, om bepaalde en soms complexe taken uit te voeren. Zo zou je een robotstofzuiger een fysieke agent kunnen noemen: hij ziet obstakels, beslist waar hij rijdt en voert deze actie uit. Een e-mailbot is een virtuele agent: hij leest je mails, classificeert ze en beantwoordt bepaalde mails automatisch.

Een AI-agent gaat nog een stap verder en gebruikt kunstmatige intelligentie om beslissingen te nemen – iets wat sommige robotstofzuigers of e-mailbots inmiddels trouwens ook wel doen. Hiervoor gebruikt men ook wel de term 'agentic AI'.

©iRobot

Werking

Voordat we een paar voorbeelden van een AI-agent bekijken en ook zelf samenstellen, leggen we kort uit hoe zo'n agent werkt. In een eerste fase neemt de agent zijn omgeving waar. Dat kan via visuele input van afbeeldingen of camera's, geluidsdata van een microfoon of spraakopname, numerieke data uit logs of sensors, of via tekst zoals prompts, mail- of chatberichten.

De agent probeert vervolgens deze ruwe invoer te interpreteren. Bij tekst bijvoorbeeld gebeurt dit doorgaans met een groot taalmodel (Large Language Model, kortweg LLM), een deep-learning-systeem dat natuurlijke taal begrijpt en genereert, zoals ChatGPT, Claude of Gemini. Dankzij zo'n LLM kan de agent doelen begrijpen en indien nodig ook opsplitsen in subtaken. Als een taak beperkt blijft tot tekstgeneratie, zoals het beantwoorden van een bericht, volstaat het LLM. Maar vaak zijn er ook externe tools nodig (zogeheten tool calling) om aanvullende of realtime gegevens op te halen of (sub)taken uit te voeren, bijvoorbeeld via API's, zoals voor weerinformatie, databases of andere AI-modellen.

Met een efficiënt geheugensysteem kan de agent tijdens het uitvoeren van taken de resultaten bijhouden, feedback verwerken en daaruit nieuwe subtaken afleiden. Hij kan deze informatie ook bewaren, wat ook bij latere interacties voor meer consistentie zorgt.

Voor- en nadelen

Geoptimaliseerde AI-agents bieden duidelijke voordelen. Ze verhogen vaak de productiviteit doordat ze repetitieve en tijdrovende taken kunnen overnemen. Daarnaast verwerken ze in korte tijd enorme hoeveelheden data en kunnen ze meerdere (sub)taken tegelijk uitvoeren. AI-agents leveren doorgaans nauwkeurige en consistente resultaten en zijn goed schaalbaar. Mits goed geïntegreerd in de workflow, kunnen ze dus flink wat tijd en kosten besparen.

Tegelijk zijn er wel wat dingen waar je op moet letten. AI-agents zijn namelijk vaak afhankelijk van grote hoeveelheden data, waaronder soms privacygevoelige of bedrijfsinformatie. Houd bijvoorbeeld in een bedrijfscontext dus rekening met richtlijnen als de AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming). En omdat veel agents werken met LLM's die getraind zijn op grote hoeveelheden tekst waarin ook vooroordelen en stereotypen voorkomen, kunnen zulke vertekeningen onbewust doorsijpelen in de resultaten en leiden tot discriminerende uitkomsten. Tot slot vraagt het ontwikkelen en trainen van zulke (bedrijfs)systemen de nodige tijd en rekenkracht.

Manus

AI-agents kunnen dus goed bruikbaar zijn in bedrijfsomgevingen, maar ook daarbuiten kun je er je voordeel mee doen. Ga bijvoorbeeld naar www.manus.im (van Chinese origine) en klik op Use cases voor een reeks praktijkvoorbeelden, ingedeeld in rubrieken als Life, Data Analysis en Education. Zo kan deze algemene AI-agent je bijvoorbeeld helpen bij het opstellen van een cursus of het plannen van een reis. Het voorbeeld Trip to Japan in april (in de rubriek Featured) laat dit duidelijk zien. Klik hierop om het volledige proces te kunnen volgen: links de uitvoer, rechts het scherm van de agent. Je kunt ook altijd klikken op Skip to results of Watch again.

Wil je Manus ook zelf proberen, dan kun je met een gratis proefversie met duizend credits aan de slag, na goedkeuring van je aanvraag (de betaalde versie start vanaf 19 dollar per maand, dat is ongeveer 20 euro inclusief btw). We merkten dat zo'n goedkeuring sneller verloopt via de mobiele Manus-app.

Voor de eindgebruiker is het hele proces vrij eenvoudig. Zoals bij een gewone AI-chatbot geef je eerst een uitgebreide prompt met je opdracht. Daarna gaat Manus aan de slag en zie je stap voor stap hoe de taak wordt aangepakt. Je kunt dit proces ook in realtime bijsturen met extra informatie of instructies. Is de hoofdtaak voltooid, dan krijg je een melding, tenzij je credits eerder op zijn of de agent vastloopt op bijvoorbeeld een niet-bereikbare webpagina.

AgentGPT

Ook met AgentGPT kun je op een toegankelijke manier toe, ook gratis, een AI-agent in je browser gebruiken. Het platform is een gebruiksvriendelijke webinterface (geïnspireerd op Auto-GPT), waarmee je een opdracht kunt lanceren voor een autonome agent die meerdere stappen zelf bedenkt en uitvoert.

Je hoeft enkel een naam voor je agent in te vullen en bij Doel een duidelijke opdracht te schrijven, zoals 'Plan een veertiendaagse rondreis met 4x4 in Namibië' of 'Voer een onderzoek uit naar de duurzaamste bouwmaterialen in Nederland'.

Controleer bij Tools of de benodigde functies zijn ingeschakeld: Image (voor AI-beelden), Search (voor online opzoekwerk), Code (voor scripting) en Connect Your Data. Deze laatste biedt via een account bij SID, een vorm van Retrieval Augmented Generation (RAG), waarbij eigen gegevens van bijvoorbeeld Google Drive of Gmail kunnen worden verwerkt en doorzocht.

Bevestig met de blauwe afspeelknop en de agent gaat meteen aan de slag. Je kunt de deeltaken volgen, pauzeren en via een prompt het proces bijsturen. De kans bestaat dat de agent niet alle stappen voltooit met een gratis account, maar via Summarize kun je wel alvast een tussentijds resultaat bekijken. Voor een uitgebreider abonnement betaal je 40 dollar per maand (ongeveer 43 euro inclusief btw). Bij Settings kun je eventueel ook een OpenAI API-sleutel invoeren als je er een hebt.

Agent-bibliotheken

Op de webpagina van het hierboven vermelde AgentGPT kun je ook uit twintig sjablonen kiezen. Dit zijn kant-en-klare agenten, met prompts gericht op een bepaald taaktype, zoals rapportanalyse, reisplanning of marketing strategieën. Maar er bestaan intussen ook diensten met een bibliotheek AI-agents, zoals Agent.AI. Je kunt zoeken op naam of op tags, binnen categorieën zoals Social, Customer Service, Image en Lifestyle. Filter je op Image, dan krijg je agents zoals Logo Creator, Youtube Thumbnail Generator en MindmapGenerator.

We nemen even Mindmap Generator als voorbeeld. Klik hier op Goagent en geef een geschikte prompt, bijvoorbeeld een onderwerp voor je mindmap. Bevestig met Go en de agent gaat aan de slag. Daarna kies je tussen Fully automatic (waarbij je alles aan de agent overlaat) of Interactive (waarbij je stap voor stap het voorlopige ontwerp kunt aanpassen of uitbreiden).

Ook bij MindStudio vind je een ruime collectie AI-agents, verdeeld in rubrieken zoals Research, Analyze Content, For Creators, For Students en YouTube. Na aanmelding kun je ze vanaf het platform uitvoeren via de knop Run (Pro Agents enkel na betaling) of via een Chromium-browserextensie, zodat de agent direct met een specifieke webpagina kan werken.

Houd er rekening mee dat het onderscheid tussen een slimme AI-assistent en een autonome AI-agent ook hier niet altijd duidelijk is.

Zelf bouwen met MindStudio

Zowel Agent.AI als MindStudio laten je niet alleen bestaande agents gebruiken, maar bieden ook tools om zelf een AI-agent te bouwen. We laten kort zien hoe je dit aanpakt in MindStudio, bijvoorbeeld voor een agent die een webpagina, pdf of YouTube-video samenvat (bij deze laatste door zelf het bijbehorende transcript op te halen).

Ga naar https://app.mindstudio.ai en open links het onderdeel Build. Klik rechtsboven op Create New Agent en zorg dat het tabblad Automations actief is. Klik op het blauwe Start-blok; rechts verschijnen dan enkele configuratie-opties. Wil je de agent beschikbaar maken in de browserextensie van Agent.AI, klik dan bij Run Mode op het pijlknopje en kies Browser Extension. Er verschijnen nu data zoals url, metadata en pageContent, die beschikbaar komen voor de agent.

Klik rechts van het Start-blok op de knop met het plusje om een AI-module toe te voegen. Voor ons voorbeeld kies je Generate Text, een van de meest gebruikte modules. Andere opties zijn Generate Image, User Input, Scrape URL of je klikt op View All Blocks voor alle beschikbare modules. Na selectie van Generate Text zie je rechts bij ModelSettings dat standaard Claude 3.5 Haiku gebruikt wordt. Je kunt ook kiezen uit andere ondersteunde LLM's, waaronder enkele gratis modellen.

Verder uitwerken

Met de LLM geselecteerd kun je rechts nog extra instellingen aanpassen via parameters als Temperature (hoe lager, hoe voorspelbaarder het antwoord), Max Response Size (hoe lager, hoe beknopter het antwoord) en andere. Bovenaan staat het promptvenster waar je een duidelijke instructie voor de LLM geeft, bijvoorbeeld: 'Vertel me alles wat ik moet weten over deze webpagina.'

Om de inhoud van de webpagina door te geven, gebruik je de eerder vermelde variabele pageContent (je kunt deze variabele eerst kopiëren naar het klembord) die je onder je prompt met {{pageContent}} aanroept.

Klik linksboven op Untitled AI Agent en geef je agent een naam. Je kunt ook een korte omschrijving toevoegen en een pictogram kiezen. Klik vervolgens rechtsboven op Preview / Open Draft Agent. Je test je agent door een url in te vullen, op Load Site te klikken en daarna op Run Agent.

Wil je de agent publiceren (en aan de browserextensie koppelen via het knopje met de drie puntjes), dan heb je wel een Pro-versie nodig. Deze kost 12 dollar per maand (ongeveer 13 euro inclusief btw) voor onbeperkte agents, exclusief eventuele kosten voor API-calls van betaalde AI-modellen.

Automatische prompt

Je kunt ook een bestaande agent dupliceren en deze via Edit snel aanpassen voor een ander doel. Daarnaast is het mogelijk om de prompt automatisch te laten genereren. Klik hiervoor rechtsonder het promptvenster op het bijbehorende knopje en kies Generate. Typ bijvoorbeeld 'Vat deze webpagina uitgebreid en overzichtelijk samen' of 'Analyseer deze X-berichtreeks' en klik opnieuw op Generate. Even later verschijnt een veel uitgebreidere (standaard Engelstalige) prompt, waarbij de opdracht wordt opgesplitst in subtaken, zodat je agent gestructureerder te werk kan gaan. Vergeet ook hier niet de variabele {{pageContent}} toe te voegen.

Op vergelijkbare manier kun je nog veel andere agents maken. Experimenteer gerust met alle beschikbare opties en mogelijkheden.

In onze rubriek Waar voor je geld helpen we je de slimste keuze te maken. Daarom gaan we een paar keer per week op zoek naar inteessante producten voor een prima prijsje. Dit keer kijken we naar powerbanks met een flinke accucapaciteit die geschikt zijn voor lange(re) reizen en meerdere apparaten tegelijk kunnen opladen.

Met een losse powerbank kun je al je mobiele apparaten op- of bijladen als je onderweg bent en geen andere usb-laders in de buurt hebt. Gelukkig komt dat steeds minder vaak voor, want bijna iedere auto, de meeste moderne treinen en vliegtuigen en ook bussne hebben vaak al een usb-aansluiting bij de stoelen zitten. Toch kan het voor sommige reizen handig zijn om extra stroom mee te kunnen nemen. Wij vonden een aantal mooie modellen voor je.

Mophie Powerstation Pro

Deze oplader beschikt over een USB-C poort die tot 45 W kan leveren via Power Delivery en twee USB-A poorten voor overige apparatuur. In totaal heb je dus vier uitgangen tot je beschikking. De interne batterij heeft een capaciteit van 20.000 mAh. Hiermee kun je niet alleen je mobiele apparaten, maar ook je laptop een aanzienlijke gebruiksduurverlenging geven. De USB-C poort functioneert zowel als in- als uitgang, waardoor je de powerbank zelf ook weer vlot kunt opladen met een geschikte adapter. Die wordt zelf niet meegeleverd, maar wel de benodigde kabel.

Sandberg All-in-1 Laptop Powerbank 24000

De Sandberg All-in-1 Laptop Powerbank 24000 is een universele energiebron voor al je mobiele apparaten, zelfs je laptop of Macbook. Met zijn krachtige 24.000 mAh accu is er genoeg stroom om een smartphone meerdere keren op te laden of meerdere extra uren werk op de laptop. De powerbank is eenvoudig op te laden in enkele uren met de meegeleverde netadapter of een USB-C-lader. Met de DC-uitgang en 12 verschillende adapters in de verpakking, evenals een USB-snellaadpoort en twee USB-C-poorten, kunnen veel en verschillende soorten apparaten worden opgeladen op maximale snelheid. Als extra functie is er zelfs een ingebouwde draadloze snellader bovenop de powerbank.

Siltcon Powerbank 30.000 mAh

Deze powerbank valt op door de mogelijkheden. Naast verschillende usb-poorten voor het opladen van je smartphone, e-reader, draadloze oortjes of tablet is deze powerbank ook geschikt voor snelladen met 22,5 Watt, waardoor je telefoon binnen een uur weer helemaal vol is.. De accucapaciteit van 30.000 mAh is ruim voldoende om apparaten maar liefst zeven keer op te laden, maar uiteraard niet allemaal tegelijk. De powerbank werkt met alle Apple- en Android-toestellen en kan tot 5 apparaten tegelijk van stroom voorzien.

iMoshion Powerbank 30.000 mAh 22.5W

Als een zo hoog mogelijke capaciteit voor jou de belangrijkste factor is, dan kun je dit model overwegen. Deze powerbank heeft een interne batterij van maar liefst 30.000 mAh. Dit vertaalt zich naar de mogelijkheid om je apparaten gedurende een langere periode, bijvoorbeeld tijdens een lang weekend weg, van stroom te voorzien zonder de powerbank zelf te hoeven opladen. En extra handig: hij kan ook via zonne-energie worden opgeladen. Je hebt de beschikking over vier uitgangen: één USB-C poort en drie USB-A poorten. Dit maakt het een handige keuze als je nog veel apparaten hebt die de USB-A standaard gebruiken. De poorten ondersteunen verschillende snellaadprotocollen, waaronder Power Delivery en Quick Charge, met een maximaal gecombineerd vermogen van 22.5W. Een LED-display toont de exacte batterijstatus, zodat je altijd weet hoeveel energie er nog over is.

BlueBuilt Powerbank 20.000 mAh 45W

Deze powerbank is ontworpen als een allround oplaadoplossing voor moderne apparaten. Met een capaciteit van 20.000 mAh heb je voldoende stroom bij de hand om je dag door te komen. Het apparaat beschikt over een gebalanceerde set van vier poorten: twee USB-C poorten en twee USB-A poorten. Dit maakt het mogelijk om een brede variëteit aan apparaten gelijktijdig aan te sluiten. Beide USB-C poorten ondersteunen Power Delivery, waarbij één poort een vermogen tot 45W kan leveren. Dit is genoeg om naast je telefoon en tablet ook een kleinere laptop, zoals een MacBook Air, op te laden. De USB-A poorten zijn voorzien van Quick Charge, voor het versneld opladen van compatibele apparaten. De powerbank is uitgerust met een pass-through functie, wat inhoudt dat je de powerbank zelf kunt opladen terwijl deze tegelijkertijd andere apparaten van stroom voorziet.