Hoewel high-end-tv’s steeds betere audiomogelijkheden krijgen, is bij de meeste televisies toch iets extra nodig om het geluid even meeslepend als het beeld te maken. De populaire keuze op dit vlak? Een soundbar. Het neusje van de zalm zijn de betere soundbars die Dolby Atmos ondersteunen en ook echt beschikken over de nodige speakers om 3D-geluid accuraat weer te geven. We nemen tien premiummodellen onder de loep die overtuigende surroundprestaties beloven.

Soundbars worden alsmaar populairder. Duik je dieper in marktcijfers, dan ontdek je sterke groei bij topmodellen die vaak duizend euro of meer kosten. Een aardig bedrag, maar je krijgt er wel iets voor. Het zijn doorgaans grote soundbars met een mooi design, veel snufjes en veel ingebouwde speakers. Bijna altijd worden ze geleverd met een draadloze subwoofer en aparte draadloze speakers die je achter en naast je bank neerzet. Of je kunt later extra speakers toevoegen.

Meer functies

Nieuwe soundbars lijken aan de buitenkant niet zo anders dan modellen van tien jaar geleden. Toch zijn de nieuwe producten op verschillende vlakken sterk geëvolueerd. Er is om te beginnen de opkomst van nieuwe surroundformaten, met Dolby Atmos op kop.

Even belangrijk is hoe we anno 2023 een tv gebruiken. Streamingdiensten zijn populair en er wordt ook meer gegamed. Dit heeft geleid tot een grondige update van de HDMI-standaard. De nieuwste HDMI2.1-standaard bevat bijvoorbeeld veel functies die handig zijn voor gamers. De ondersteuning die HDMI 2.1 biedt voor hoge resoluties in combinatie met hoge framerates (4K met 120 fps of 8K met 60 fps) zijn momenteel enkel relevant voor wie een PlayStation 5 en Xbox Series X gebruikt: dit zijn namelijk de enige bronnen voor dergelijke content.

Heel verwarrend voor consumenten is dat HDMI2.1-functies zoals eARC of Variable Refresh Rate (VRR) aanwezig zijn bij toestellen met enkel HDMI 2.0b. Soundbarfabrikanten bieden daarom nog zelden HDMI2.1-ingangen. Misschien ook wel omdat je volgens de HDMI-eARC-logica beter de console rechtstreeks aan de tv hangt.

Een nieuwe trend is de toenemende synergie tussen tv en soundbar bij (vooral) Samsung en LG. Niet verrassend willen die merken graag dat je zowel een tv als soundbar bij hen koopt. Om dat aan te moedigen zijn er veel marketingacties én zijn er functies toegevoegd waardoor een soundbar en de tv-speakers samen geluid produceren om een grotere geluidsbubbel te creëren. Bij Samsung valt dat onder de noemer Q-Symphony, bij LG heet het WOW Orchestra.

Groter en uitgebreider

Voor de meeste mensen volstaat een 40inch-televisie niet langer. De norm bij tv’s is inmiddels 55 inch, en de verkoop van 65- en zelfs 75inch-televisies zit enorm in de lift. Vele topsoundbars volgen die trend en groeien mee. Dat zorgt voor toestellen die netjes bij zo’n grotere tv passen, maar soms wel lastiger te plaatsen zijn op een meubel. Akoestisch is een grotere soundbar mogelijk wel beter, omdat er meer ruimte zit tussen de speakers. Hierdoor kan het geluidsbeeld – de soundstage – groter worden, wat ook fijn is bij muziek.

Hoe goed soundbars ook mogen zijn, het is uitdagend om geluidseffecten achter je te laten klinken. Daarom zijn extra draadloze speakers (gebundeld of optioneel) bij high-end-soundbars bijna standaard. Hier zie je wel wat verschillen. Sommige achterspeakers leveren één kanaal, anderen bevatten meerdere speakers en geven een hoogtekanaal weer.

3D-geluid

De grootste impact op soundbardesign hebben de nieuwe generatie surroundformaten: Dolby Atmos, DTS:X en (in Aziatische landen) MPEG-H 3D Audio. Deze formaten voegen een extra laag geluid toe die hoger in de kamer hangt. Geluidseffecten kunnen daardoor niet enkel horizontaal bewegen, maar ook verticaal. Dat verklaart ook waarom er vroeger pakweg over 5.1 werd gesproken (vijf kanalen plus één Low Frequency Effect-kanaal voor de subwoofer) en tegenwoordig bijvoorbeeld over 5.1.4 (5.1 plus vier hoogtekanalen).

Verder kan er gespeeld worden met volumeniveaus om diepte te creëren. Luid is dichtbij, stil is verder weg. Vandaar dat er bij deze formaten informeel gesproken wordt van 3D-geluid. Een geluidseffect, zoals het geluid van een landende jet, kan van hoog achter je over je heen vliegen en laag voor je landen. De technici die het geluid bij een film samenstellen, beschikken over geavanceerde software om die geluidseffecten accuraat in een virtuele bubbel te plaatsen. Elk geluid (en zelfs de individuele instrumenten en elke stem) is bij deze formaten immers een apart object die door een audiodesigner kan worden gemanipuleerd. Bij een heftige actiescène hoor je misschien wel meer dan honderd geluidsobjecten.

Trucjes met software

In de bioscoop wordt de surroundbubbel gevormd door te werken met heel veel speakers, 64 stuks of meer zijn niet uitzonderlijk. Bij je thuis is het vaak lastig om veel luidsprekers rondom je bank te plaatsen en er nog een aantal aan het plafond te hangen. Het zou in theorie kunnen met een AV-receiver en vele meters luidsprekerkabel, maar de kosten en het ongemak maakt dat de soundbar veel geliefder is.

Maar hoe kan een enkel toestel een vergelijkbare ervaring geven als een ruimte gevuld met veel losse speakers? Het antwoord is deels software: het knappe aan Dolby Atmos en vergelijkbare standaarden is dat de aanpak met geluidsobjecten heel flexibel is. Bij het decoderen van het Atmos-geluid van een film zal de soundbar de complexe audiodata aanpassen naar de beschikbare speakers in de soundbar. Bij duurdere modellen is er steeds vaker een kalibratiefunctie. Deze zal met testtonen de eigenschappen van je woonkamer vaststellen en het geluid waar nodig verder tweaken zodat de surroundervaring beter klopt.

Bij het ontwerpen van de Atmos-standaard werd rekening gehouden met soundbars. Voor de plafondluidsprekers is er een alternatief: Dolby-speakers. Dit zijn weergevers die naar boven gericht zijn en het geluid van het plafond laten weerkaatsen. Vanwege die omhoog gerichte speakers plaats je zo’n soundbar daarom enkele centimeters vóór het tv-scherm, niet half eronder of weggewerkt in een kast.

Het belang van een subwoofer

De meeste soundbars worden gebundeld met een draadloze subwoofer of de mogelijkheid deze achteraf toe te voegen. Is dat echt noodzakelijk? Eigenlijk wel. Lage tonen zijn immers heel belangrijk bij zowel films als muziek, zowel om knallende geluidseffecten heftig te maken als om diepgang te geven aan stemmen en muziek. Een mooi voorbeeld is het gebruik van orgeltonen in Christopher Nolans Interstellar. Het zijn daar net de hele lage noten die emotie opwekken.

Soundbars bevatten kleine speakers die geen lage frequenties voortbrengen. Dat vereist een grote driver of luidspreker die voldoende lucht in beweging kan brengen. Dit probleem speelt minder bij high-end-soundbars, omdat deze wat groter zijn en de ruimte hebben om bepaalde audiotechnieken toe te passen. Toch is het bijna onmogelijk om tonen lager dan 80 Hz uit een soundbar te krijgen.

Fabrikanten wekken ook weleens de indruk dat je een draadloze subwoofer overal in de kamer mag plaatsen. Dit klopt niet, je zet hem het best dicht bij het scherm om te voorkomen dat je een soort echo van stemmen krijgt in een uithoek van de kamer. Merk wel op dat subwoofers staande golven in een kamer kunnen activeren. Dat betekent dat naargelang waar je ze plaatst, een bepaalde basfrequentie enorm versterkt wordt. Een soundbar met een kalibratiesysteem (zoals de Trueplay-functie van Sonos) zal dit aanpakken. Je kunt ook proberen de subwoofer wat te verplaatsen.

10 Dolby Atmos-soundbars getest

Canton Smart Soundbar 10 S2

Het Duitse Canton is een rasecht hifi-merk dat in zijn eigen land bekend is door zijn stereo- en hifi-speakers. Het merk heeft ook z’n eigen draadloos Smart-platform dat op bijzonder flexibel is. Zo kun je de soundbar combineren met enorm veel andere Smart-producten. De Smart Soundbar 10 werd recent geüpdatet met meer streamingopties. Het is een 5.1.2-soundbar met een onderscheidend design van metaal en glas, verkrijgbaar in zwart of wit.

De slanke soundbar is heel volledig uitgerust. Zo zijn er drie HDMI-ingangen en veel audio-ingangen, inclusief een RCA-aansluiting voor een cd- of platenspeler. Voor streaming biedt de Canton Smart Soundbar 10 AirPlay 2, bluetooth, Chromecast, Spotify Connect en DLNA. Er komt ook een app met ingebakken streamingopties, maar die was tijdens onze test nog in bèta. Instellen doe je via een karige tv-interface. De muzikale prestaties zijn uitstekend, met voldoende aandacht voor het middengebied en dynamiek. Tijdens films en tv-series valt de heldere dialogenweergave op, terwijl details in geluidseffecten mooi uit de mix springen.

De kracht van het Smart-platform is dat je veel uitbreidingsmogelijkheden hebt. Er zijn bijvoorbeeld meerdere subwoofers die je met de soundbar kunt koppelen, inclusief een muurmodel. Deze subwoofers zijn wat duurder, maar presteren op een hoger niveau dan doorsnee soundbar-subwoofers. Draadloze speakers zijn er ook, of je kiest voor een paar draadloze hifi-speakers (er zijn meerdere keuzes) en gebruikt de soundbar enkel als middenkanaal. Uitbreiden kan zelfs naar een heuse draadloze surroundopstelling met speakers aan het plafond. Geen enkele concurrent biedt zoiets.

Pluspunten

Minpunten

JBL Bar 1000

De JBL Bar 1000 is een krachtige 7.1.4-soundbar die zich net onder de fors grotere JBL Bar 1300 nestelt (overigens met dezelfde subwoofer). De Bar 1000 is ook nog steeds bijzonder groot: de sobere behuizing herbergt tien aparte speakers en twee draadloze speakers die elk twee kanalen afspelen. Typisch voor JBL is dat deze speakers vastklikken op de zijkanten van de soundbar. In die modus zet de grote soundbar muziek en filmgeluid heel breed neer rond de tv. Maak je de speakers los, dan verkleint het geluidsbeeld. Maar je wint wel aan omhulling door de twee draadloze speakers. Dankzij meegeleverde kappen blijft het design in losgekoppelde modus strak.

Het gebruiksgemak van de JBL-app is top, al loopt hij niet over van de mogelijkheden. Je vindt er wel een aantal ingebakken streamingdiensten die de andere streamingopties (AirPlay 2, bluetooth en Chromecast) aanvullen. Gebruik zeker de kalibratie, dan presteert de Multibeam-technologie van de Bar 1000 significant beter.

De Bar 1000 moet je correct opstellen: met de draadloze speakers heel dicht bij de zitplaats, en de soundbar en subwoofer op circa drie meter afstand. Machtige filmscènes brengt de JBL zeer goed over, dynamisch en heftig maar ook met fris detail. En de dialoogweergave is bovendien zeer goed. Verrassend is dat de soundbar met de speakers vooraan overtuigender was dan met de toestel losgekoppeld. Je mist dan wat omhulling, maar bij de tv is het geluid grootser.

Pluspunten

Minpunten

LG SC9S

De kleine LG SC9S is op verschillende vlakken een buitenbeentje. Waar de meeste high-end-toestellen 5.1.4 of meer kanalen aanbieden, levert deze LG 3.1.3. Weinig surroundkanalen dus, al kan een optionele kit extra draadloze speakers toevoegen. Maar let vooral op die laatste ‘3’, want dat is speciaal. De SC9S komt namelijk met een derde bovenliggende speaker. Deze ondersteunt het centerkanaal om dialogen overtuigend uit het tv-scherm te laten komen.

In de doos vind je accessoires waarmee de soundbar de voet van bepaalde LG-tv’s vervangt of bij het ophangen strak gekoppeld kan worden. Vooral de integratie met de LG evo C3-tv’s wordt door LG in de kijker gezet. Op sommige LG-tv’s kun je WOW Orchestra instellen, zodat de soundbar samenspeelt met de tv-speakers. Het is een compact ding, maar beschikt toch over drie HDMI2.1-ingangen.

Muziek streamen gaat via AirPlay 2, bluetooth of Chromecast. Voor de beste muziekprestaties kies je voor de modus AI Sound Pro of Cinema, niet Music.

Ondanks het beperkte aantal speakers kon de SC9S overtuigen tijdens actiefilms. Geluidseffecten, zoals tijdens de race in de film Ready Player One, bewegen goed rond de tv. Explosies knallen echt. Een zeer goed resultaat, zeker als je een soundbar zoekt die niet al te fors is. In combinatie met een LG evo C3 van 65 inch zorgde WOW Orchestra voor een grotere en sfeervollere ervaring, maar werd het minder spectaculair.

Pluspunten

Minpunten

Loewe klang bar3 mr

De klang bar3 mr is de kleinste in deze test én afgewerkt met een stijlvol stofje. Je kunt deze soundbar makkelijk combineren met een kleinere tv of een bescheiden tv-meubel. Door de twee grote speakers aan de bovenkant is hij wel vrij diep. Deze speakers leveren geen Atmos-geluid, maar zijn subwoofers. En inderdaad, de kleine klang bar3 mr produceert echte diepe bassen. Desgewenst kun je de Loewe aanvullen met een aparte subwoofer, maar in een middelgrote woonkamer hoeft dat niet. Heel uniek zijn de 5.1-pre-out-uitgangen achterop. Je zou bijvoorbeeld de linkse en rechtse kanalen naar een stereoversterker kunnen sturen voor een betere muziekweergave.

Voor streaming kun je rekenen op AirPlay 2, bluetooth en Chromecast. Een vierde optie is Play-Fi, een drukke app met veel streaming- en multiroom-opties die ook door andere merken wordt gebruikt. Het werkt wel, maar is niet zo intuïtief. Voor muziek is de Loewe een hoogvlieger.

De ruimtelijke Dolby Atmos-ervaring mis je wel bij de klang bar3 mr. Daar staat tegenover dat de soundbar heel detailrijk klinkt en dialogen uitstekend weergeeft. Zelfs in de hectische keuken van de film The Bear springt elk geluidje er perfect uit. Het gevoel dat je ‘in’ de actie zit, is dan weer iets minder, tenzij je in een kleine kamer zit. Uitbreiden met extra draadloze speakers lijkt ons een aanrader.

Pluspunten

Minpunten

Philips Fidelio FB1

Hoewel je de sober ogende Fidelio FB1 kunt uitbreiden met de optionele FW1-subwoofer, is deze 7.1.2-soundbar eigenlijk bedoeld als een alleenstaande oplossing. De FB1 is betrekkelijk groot en diep, omdat het een aantal woofers voor bassen bevat. Kom je dichterbij, dan zie je wat discrete luxe, zoals het leer rond de toetsen bovenaan. De oplichtende woofers zijn dan weer apart, en gelukkig: uit te schakelen.

Philips is een grote voorstander van DTS Play-Fi, zowel bij z’n soundbars als bij tv’s. Naast Play-Fi kun je streamen via AirPlay 2, Chromecast en Spotify Connect. Fidelio is bij Philips de naam van de betere producten, wat je hier merkt aan de evenwichtige, lichtwarme muziekweergave. Met de aparte Fine Tune-app regel je alle kleine en grote instellingen. Handig is dat je fijnmazig alle kanalen kunt afregelen, waardoor je de soundbar in de meeste kamers goed kunt laten klinken.

De FB1 pakt de zaken wat anders aan dan de meeste concurrenten. Sommige effecten, zoals de geldstukken in de race van de film Ready Player One weerklinken waanzinnig ver in de kamer. De bassen zijn eerder gedetailleerder dan heftig. Je krijgt bij deze Philips daardoor echt de indruk te genieten van de volle rijkdom van een soundtrack. Maar de spanningsboog is soms wat afwezig, het mocht nog wat spectaculairder – zeker in de moviemodus. Maar als allrounder doet de Philips het prima.

Pluspunten

Minpunten

Samsung HW-Q990C

De potige HW-Q990C is Samsungs topmodel, de opvolger van de bejubelde HW-Q990B. Een lettertje verschil verklapt het al: grote veranderingen zijn er niet. Het doel van Samsung is alle rivalen overtreffen en dat doet het bijvoorbeeld door een ongekende 11.1.4 kanalen te bieden, onder meer via meegeleverde draadloze speakers die elk drie kanalen leveren. Deze luidsprekers zijn bovendien geen flauwe extra’s, maar heel krachtige eenheden die niet onderdoen voor de soundbar zelf. Je moet ze wel op de juiste manier plaatsen. De grote subwoofer levert machtige, maar zeer gedetailleerde bassen.

Samsung wil alles verbinden met z’n SmartThings-platform, inclusief de HW-Q990C. Met veel andere smartproducten zorgt dit wel voor een drukke interface. In het soundbargedeelte vind je echter veel nuttige opties. Verrassend genoeg kan de HW-Q990C zelf een SmartThings-hub zijn en dus slimme producten van derden aansturen.

Soundbars blijven doorgaans achter op een AV-receiver met losse speakers, maar deze Samsung komt dicht in de buurt. De kalibratiefunctie helpt daarbij. Een nog beter resultaat krijg je als je de HW-Q990C met een recente Samsung-tv met Q-Symphony combineert. De tv-speakers werken dan mee en er is een uitgebreidere kalibratie. Maar ook zonder zijn de prestaties heel overtuigend. Bij de woudscène in de film No Time To Die zit je echt in het midden van de actie en lijkt de omgeving heel groot, met pistoolschoten die weergalmen in de verte. Dat stukje verfijning en detailweergave gekoppeld aan het vermogen om een grootse geluidsmuur neer te zetten, is wat de Samsung onderscheidt.

Pluspunten

Minpunten

Sennheiser Ambeo Plus

Toen Sennheiser enkele jaren geleden de Ambeo-soundbar uitbracht, deed dat de wenkbrauwen fronsen. De Ambeo-surroundtechnologie leverde een geweldig resultaat, maar het prijskaartje van 2500 euro was niet mals én het toestel was gigantisch. De nieuwe Ambeo Plus is goedkoper en even groot als een modale soundbar, wat meteen de twee grootste punten van kritiek aanpakt. Waar het echt om draait, is Ambeo: een algoritme ontwikkeld door Fraunhofer om speakers aan te sturen, zodat ze geluid overal in de kamer laten weerklinken. Het werkt zeer goed, al moet de ruimte er voor geschikt zijn. Je moet eerst een meting uitvoering met een meegeleverde meetmicrofoon.

De Ambeo Plus-soundbar komt zonder subwoofer, maar je kunt tot drie draadloze Ambeo Subs toevoegen. Meerdere subwoofers is ongebruikelijk bij soundbars (enkel de Sonos Arc ondersteunt het ook), maar is een beproefde techniek om de kwaliteit van lage tonen te verbeteren. Wie graag tweakt, vindt in de Smart Control-app genoeg geavanceerde opties.

Het Ambeo-algoritme is heel indrukwekkend, zowel qua plaatsing van geluidseffecten als het aanbieden van een naadloos surroundveld waarin hevige explosies naast kleine details kunnen bestaan. Het is echte immersie, ook bij het bombardement in de film Top Gun Maverick waar het gehijg van de piloten over de jetmotoren heen de fysieke inspanning overbrengt. Wat niet lukt, is geluid achter je projecteren. Daar heeft een soundbar met aparte draadloze speakers toch een streepje voor.

Pluspunten

Minpunten

Sonos Arc met Era 300

De Arc werd in 2020 geïntroduceerd als de beste soundbar van Sonos. Inmiddels zijn er een paar kleine upgrades aangebracht, zoals ondersteuning voor DTS-formaten. Voor streaming en multiroom beschikt de Arc over precies dezelfde ruime mogelijkheden als de andere Sonos-speakers. Dat betekent een eenvoudige configuratie, een gebruiksvriendelijk app en ondersteuning voor veel streamingdiensten. AirPlay 2 is er ook, terwijl Trueplay-kalibratie akoestische problemen oplost (helaas alleen met een iOS-toestel).

De keerzijde is wel een beperkt functieaanbod. Er zijn geen HDMI-ingangen voor andere bronnen. Als je de Arc combineert met een oudere tv-toestel zonder eARC krijg je daardoor geen Dolby Atmos-weergave. Niet echt een aanrader, want juist met Atmos-content presteert de Sonos Arc optimaal. De bovenliggende speakers zijn geen doetjes, waardoor je rond het scherm veel beweging kunt waarnemen.

De Arc kan gecombineerd worden met een Sonos Sub of Sub mini, en twee Sonos-speakers. Kies je voor twee Era 300’s die ontworpen zijn voor ruimtelijke audio, dan creëer je een 5.1.4-systeem dat zeer goed scoort qua immersie en omhulling. Het zijn wel forse speakers om ergens naast je zetel te plaatsen, maar ze leveren wel een heel vol en krachtig geluid. Een Sub is nodig om een machtig bioscoopgeluid te krijgen. Nadeel: de kostprijs van dit systeem benadert dan 3000 euro. En dat is nogal wat.

Pluspunten

Minpunten

Sony HT-A5000

Officieel is de HT-A5000 het klein broertje van de HT-A7000, Sony’s topmodel dat 7.1.2 biedt. Toch spreek je hier van een toestel dat qua afwerking en mogelijkheden niet teleurstelt. Het grotere formaat en de knappe afwerking maken deze soundbar heel geschikt bij grotere schermmaten. Er is maar één HDMI-ingang, en die houdt rekening met een PlayStation 5 en kan 4K120 verwerken.

De HT-A5000 kan uitgebreid worden met extra achterspeakers en een subwoofer. Je hebt op dat vlak zelfs twee keuzes. Helaas zijn die uitbreidingen pittig geprijsd. Het is interessant om ze direct in een (goedkopere) bundel te kopen.

De Sony-app bij deze soundbar is niet zo uitgebreid. Erg is dat niet, want de HT-A5000 geef je toegang tot alle opties via een fraaie on-screen-interface. Daar stel je de Sound Field in, een effectief 3D-algoritme. Zo weet het heel goed de vele subtiele geluidseffecten in de Netflix-film Roma heel ruimtelijk te presenteren.

De sterkte van de HT-A5000 is ongetwijfeld de Sound Field-technologie. Naast de Ambeo Plus is de Sony de beste in het creëren van een groots aanvoelende surroundweergave enkel vanuit een soundbar. De vuurpijl bij de start van de race in de film Ready Player One kwam zo uit het scherm gevlogen. Wat zwakker zijn dan weer de ingebouwde woofers. Wie zijn films of games graag overweldigend beleeft, voegt het beste een subwoofer toe.

Pluspunten

Minpunten

Yamaha True X SR-X50A

Yamaha was de uitvinder van de soundbar en bezit een heel volwassen streaming- en multiroom-platform genaamd MusicCast. Toch put het True X-systeem weinig uit dat verleden. Het kloppende hart is de SR-X40A, een slanke en minimalistisch soundbar met een ingebouwde subwoofer, en met AirPlay 2, bluetooth, Chromecast en Spotify Connect.

Uitbreiden kan met een draadloze subwoofer (de geteste SR-X50A van 899 euro is de bundel van soundbar en subwoofer) en met een paar draadloze speakers. Die draadloze speakers zijn heel makkelijk te koppelen met de soundbar, maar ook los te gebruiken als bluetooth-speakers. Een meerwaarde als je soms muziek wilt beluisteren in de tuin of in een vakantiehuis. Ondanks hun kleine formaat spelen deze speakers wel heel luid en relatief gedetailleerd. Dat zorgt voor een geslaagde surroundervaring, al ontbreken de Atmos-hoogtekanalen. Is dat een gebrek? Niet echt. Dit systeem lijkt eerder te mikken op mensen die voor doorsnee tv-avonden de soundbar voldoende vinden en enkel bij het gamen of een film de twee draadloze speakers neerzetten als snelle ‘upgrade’.

De soundbar zelf levert in combinatie met de subwoofer een volwassen, gelaagd geluid. Het is niet het toppunt qua weergave van spectaculaire geluidseffecten, wel is er heel wat detail en diepgang te bespeuren. Muziek speelt ook natuurlijk en verfijnd af. Dat maakt de Yamaha een goede keuze voor liefhebbers van series die het minder moeten hebben van ontploffingen en meer van soundtracks die de spanning verhogen.

Pluspunten

Minpunten

Resultaten

In onderstaande afbeelding vind je de testresultaten van de soundbars. 

Conclusie

De lat ligt hoog in het topsegment van soundbars. Je betaalt er best wat voor en mag daarvoor veel verwachten. In de meeste gevallen krijg je ook een bovengemiddelde upgrade van je tv-geluid. Maar welke soundbar is de beste? Eerst moet je kijken naar wat je wenst. Wil je het beste surroundgeluid vanuit één toestel? Dan is de Ambeo Plus van Sennheiser de best presterende, maar ook relatief duur. De Loewe klang bar3 mr, Sony HT-A5000 en Philips Fidelio FB1 zitten in deze categorie elkaar dicht op de hielen. De Loewe heeft het mooiste design en beste muziekprestaties, de Sony is dé keuze voor filmliefhebbers en gamers, terwijl de Philips een allrounder is met een zachter prijskaartje. Met een lichte voorkeur voor films krijgt de Sony HT-A5000 van ons het keurmerk Redactietip.

De Canton is heeft dan heel eigen sterktes, namelijk dat je hem kunt laten uitgroeien tot een volwaardig surroundsysteem op hoog niveau.

Als je mikt op totale immersie in surroundgeluid, dan is de beste keuze zonder twijfel de Samsung HW-Q990C en die verdient daarom ons keurmerk Best Getest. Hij is niet goedkoop, maar je krijgt meteen alles wat je nodig hebt. De Sonos Arc met de Era 300’s scoort ook zeer goed, maar is minder flexibel én flink duurder. De Yamaha True X is dan weer iets goedkoper.

Veel mensen denken dat een luchtreiniger vooral nuttig is in het voorjaar en de zomer, als het pollenseizoen in …uhm volle bloei staat. Maar ook – of juist – in de herfst is zo’n apparaat een echte hulp voor een gezonder binnenklimaat in huis. Hoe dat precies zit, lees je in dit artikel.

Open deur: minder ventilatie = minder frisse lucht

Waar in de zomer ramen en deuren openstaan, houden we in de herfst juist alles vaker dicht. Dat houdt de warmte binnen, maar doordat de lucht minder goed circuleert blijven vocht, stof en geuren langer hangen. In badkamers, keukens en woonkamers met goed sluitende kozijnen merk je dat direct: de lucht voelt wat bedompter aan en ruikt sneller muf. Een luchtreiniger helpt dat te voorkomen door fijnstof, pollen en andere kleine deeltjes actief uit de lucht te filteren. Zo blijft het binnenklimaat merkbaar frisser, ook wanneer de ramen dicht blijven.

Minder allergieklachten

Wie gevoelig is voor huisstofmijt of schimmelsporen, merkt dat klachten vaak toenemen in de herfst. Dat komt doordat vocht en temperatuur in huis precies de omstandigheden bieden waarin deze allergenen goed gedijen. Een luchtreiniger helpt door de lucht continu in beweging te houden en allergenen te vangen. Wat je wel moet weten: schimmelsporen worden door een filter grotendeels uit de lucht gehaald, maar de bron – vaak vochtige muren of slecht geventileerde ruimtes – moet je nog steeds aanpakken. Zonder die bronbestrijding blijft het probleem terugkomen. Een luchtreiniger helpt dus vooral bij de symptomen, niet bij de oorzaak.

©Philips

Ventileren en luchtvochtigheid

Een luchtreiniger is geen vervanger voor ventilatie. Ventileren blijft nodig om koolstofdioxide, vocht en geur af te voeren. Wie de ramen regelmatig openzet en daarnaast een luchtreiniger laat draaien, houdt de lucht zowel vers als schoon. De luchtreiniger pakt de fijne stofdeeltjes aan, terwijl ventilatie zorgt dat nieuwe zuurstof binnenkomt.

In de herfst speelt ook de luchtvochtigheid een rol. Door de verwarming kan de lucht binnen te droog worden, en daar doet een luchtreiniger weinig aan. Wil je het binnenklimaat prettig houden, combineer hem dan met een luchtbevochtiger.

Betere lucht, beter binnenklimaat

Een luchtreiniger is geen wondermiddel, maar wel een apparaat dat in de herfst meer doet dan veel mensen denken. Hij haalt stof, pollen en schimmelsporen uit de lucht, helpt muffe geur te voorkomen en ondersteunt de ventilatie in huis. Zeker in goed geïsoleerde woningen, waar de lucht snel stil komt te staan, merk je het verschil. De lucht voelt frisser aan, je ademt prettiger en het binnenklimaat blijft in balans – precies wat je nodig hebt in het seizoen waarin we het liefst binnen blijven.

Mediabestanden, zoals foto’s, audio en diverse documenten, bevatten vaak extra informatie over het bestand zelf, de zogeheten metadata. Niet al die gegevens hoeven natuurlijk voor iedereen leesbaar te zijn. Hoe pas je die gegevens aan, en kun je ze ook helemaal verwijderen?

Metadata betekent letterlijk gegevens over gegevens. Het gaat namelijk om informatie die iets over het bestand zelf zegt, maar geen deel uitmaakt van de hoofdinhoud. Bij foto’s kan dit bijvoorbeeld de opnamedatum zijn, maar ook de locatie, cameramodel en instellingen. Muziekbestanden bevatten dan weer gegevens zoals titel, artiest, album, jaartal, albumhoes en songteksten. In video’s vind je informatie terug zoals gebruikte software, resolutie en lengte. Ook in pdf’s en Office-documenten als pdf zitten vaak extra data, zoals auteursnaam, aanmaakdatum en revisies.

Metadata zijn vaak erg handig. Je kunt je vakantiefoto’s bijvoorbeeld automatisch sorteren op locatie of datum, en als fotoliefhebber kun je instellingen zoals iso of sluitertijd analyseren. In muziekbestanden toont je mediaspeler alle informatie in de afspeellijst (inclusief gesynchroniseerde lyrics) en kun je snel tracks per genre of jaar terugvinden. Bij documenten zie je naast de auteur onder meer ook wanneer het bestand is aangemaakt en welke revisies zijn doorgevoerd.

Waarom bewerken?

Metadata zijn dus zeker handig, maar soms bevatten ze informatie die je liever niet deelt of die simpelweg niet klopt. Denk aan foto’s die je online plaatst: je wilt dan meestal geen locatiegegevens meegeven zoals je thuisadres. En misschien ook liever niet welk toestel je gebruikt of dat je bewerkingen hebt uitgevoerd. Anderzijds wil je voor archiveringsdoelen misschien nog trefwoorden toevoegen of locatiegegevens invoeren bij foto’s die je binnenshuis nam.

In veel muziekbestanden zitten onjuiste tags, zoals verkeerd gespelde album- of artiestnamen. Of je wilt ontbrekende albumhoezen of lyrics aanvullen, of extra tags toevoegen om je collectie beter te structureren per jaar, genre of tracknummer.Bij documenten kan het juist gaan om het verbergen van de auteur of doorgevoerde aanpassingen, of om het wissen van revisies met gevoelige inhoud. Soms wil je ook bepaalde metadata eenduidiger gebruiken in meerdere bestanden, bijvoorbeeld voor professionele doeleinden.

Locatiegegevens in foto's

Laten we starten met foto’s en in het bijzonder met locatiegegevens, want deze kunnen voor veel gebruikers belangrijk zijn. De kans is groot dat je smartphone deze informatie standaard bewaart bij elke foto. Je kunt dit controleren en aanpassen. Op Android open je de camera-app, tik je op het tandwielpictogram voor Instellingen, zoek je naar Locatie opslaan, GPS-tags of Geotagging en schakel je de functie uit. Op sommige toestellen kun je ook instellen dat telkens eerst om je toestemming wordt gevraagd.

Op een iPhone open je Instellingen en ga je naar Privacy en beveiliging. Tik op Locatievoorzieningen, scrol naar Camera en kies Nooit of Vraag volgende keer of wanneer ik deel, om telkens zelf te beslissen.

Bij de meeste digitale fotocamera’s werkt het net zo. Ze gebruiken een gps-module of bluetooth met je smartphone om locatiegegevens toe te voegen. Via het menu kun je deze functie ook hier uitschakelen.

Locatie aanpassen

Sommige apps en diensten verwijderen locatiegegevens automatisch uit foto’s. WhatsApp bijvoorbeeld stript standaard alle metadata. Toch is het veiliger om gevoelige informatie vooraf zelf te wissen. Op een iPhone doe je dat vanuit de Foto’s-app: selecteer de foto, tik op het info-icoon of veeg omhoog. Je ziet een kaart met locatie, en via Pas aan kun je de locatie wijzigen of instellen op Geen locatie. Met Voeg een locatie toe kun je ook zelf gegevens toevoegen. Op Android is dit wat lastiger. Google Foto’s biedt geen optie om locatiegegevens te verwijderen of aan te passen als die al in de EXIF-metadata zitten. Zelf locatiegegevens toevoegen kan wel, maar slechts beperkt. Externe apps bieden dan meer mogelijkheden.

Photo Metadata Remover geeft je de mogelijkheid om een of meerdere foto’s tegelijk te strippen van locatie en andere metadata. Je kiest de bronmap en de doellocatie voor de opgeschoonde bestanden. Wil je metadata wijzigen in plaats van verwijderen, dan gebruik je een gratis app als Photo EXIF Editor - Metadata. Open een fotomap, selecteer een foto en je ziet een reeks EXIF-tags, zoals Geolocation, Captured time, Aperture en Exposure time. Tik op een tag om deze aan te passen. Bij Geolocation krijg je een kaart te zien waarop je een nieuwe locatie aanduidt, die je bevestigt met het vinkje en het diskette-icoontje.

Losse bestanden in XnView

Het is prettiger om de metadata van je foto’s op je pc te bewerken. In beperkte mate kan dat via Verkenner: klik met rechts op een foto, kies Eigenschappen, open het tabblad Details en beweeg je muis over de kolom Waarde om te zien welke items je kunt aanpassen. Voor meer mogelijkheden zijn er gratis externe tools beschikbaar. We denken bijvoorbeeld aan de uitgebreide opdrachtregeltool ExifTool, de flexibele fotobeheerder XnView MP of het Adobe Lightroom-alternatief darktable.Hier focussen we op de handigste functies binnen XnView MP. Start de tool (ook als portable versie beschikbaar) en open een foto via het menu Bestand of de ingebouwde bestandsbrowser. Icoontjes op de miniatuur tonen welke metadata aanwezig zijn (xmp, ipct-iim en exif). Helemaal onderaan vind je het tabblad Info met de metadata op aparte tabbladen. Op het tabblad Kaart bekijk je de locatie. Controleer in het menu Beeld of alle gewenste opties bij Info panelen zijn aangevinkt.

In het menu Metagegevens kies je bij Opschonen welke soorten metadata je wilt verwijderen. Andere opties, die geen verdere toelichting behoeven, zijn GPS-gegevens bewerken en Tijdstempel wijzigen. Met IPTC bewerken en XMP bewerken pas je metadata aan via meerdere tabbladen. Klik hier op Schrijven om je wijzigingen toe te passen. In het Info-paneel zul je merken dat veel aanpassingen tegelijk op zowel ITPC-IIM- als XMP-niveau doorgevoerd worden.

Batch-aanpassingen in XnView

Met XnView MP kun je metadata ook in meerdere foto’s tegelijk aanpassen of verwijderen. Open Hulpmiddelen / Reeks converteren (Ctrl+U) en voeg bestanden of een hele map toe met Bestanden toevoegen of Map toevoegen. Ga daarna naar het tabblad Acties, klik op Actie toevoegen, kies Metagegevens en selecteer een optie als IPTC-IMM/XMP, Metagegevens wissen of XMP. We gaan even uit van deze laatste. Vul de tagvelden die verschijnen naar wens in.

Op het tabblad Uitvoer bepaal je waar de gewijzigde bestanden terechtkomen (dit hoeft zeker niet de bronmap te zijn). Bevestig met Converteren om de aangepaste metadata op te slaan in de geselecteerde foto’s. Je controleert dit via het Info-paneel op het tabblad XMP (onder meer bij het onderdeel dc). Op vergelijkbare manier kun je ook IPTC-IIM-metadata aan meerdere foto’s toevoegen of aanpassen.

Metadata in audio

Net als bij foto’s kunnen ook audiobestanden metadata opslaan, in verschillende headers en op uiteenlopende manieren. Het bekendste formaat is ID3 (voornamelijk bij mp3), met informatie als titel, artiest, album, genre en jaar. De latere versie, ID3v2, ondersteunt ook songteksten, albumhoezen en eigen velden. Andere populaire formaten zijn APE en Vorbis Comments, onder meer gebruikt bij FLAC- en OGG-bestanden.

Zoals eerder genoemd zijn er verschillende praktische redenen om metadata in audiobestanden aan te passen of toe te voegen. Twee uitstekende en gratis tools hiervoor zijn TagScanner en Mp3tag. We nemen deze laatste als voorbeeld. Laat je niet afschrikken door de naam: de tool ondersteunt verschillende audio- en metadataformaten, waaronder de drie hierboven genoemde.

Losse bestanden in Mp3tag

Download en installeer Mp3tag onder Windows (eventueel als portable versie) en start de app. Sleep een audiobestand naar het hoofdvenster en selecteer het. In het linkerdeelvenster zie je de metadata zoals Titel, Artiest, Album en Jaar. In de kolom Tag verneem je het type metadata, bijvoorbeeld Vorbis Comment, ID3v2.4 of APE. Je past de metadata aan door in een tagveld te klikken en de inhoud te wijzigen of aan te vullen. Klik met rechts op het veld met het cd-icoon, kies Cover toevoegen en verwijs naar een geschikte afbeelding. Gebruik Bestand / Tag opslaan (Ctrl+S) om je wijzigingen te bewaren.

Je kunt ook metadata ophalen via online databases. Mp3tag ondersteunt standaard drie bronnen: freedb (of beter: opvolger gnudb, aangezien freedb niet langer operationeel is), Discogs en MusicBrainz. Deze opties vind je in het menu Tagbronnen. Bij het eerste gebruik van Discogs meld je je aan met een gratis account en autoriseer je Mp3tag met een code. Voor MusicBrainz en freedb is dat niet nodig, al vul je voor freedb wel bij voorkeur een (willekeurig) e-mailadres in via Bestand / Opties bij Tagbronnen / Freedb (de overige gegevens kun je ongewijzigd laten). Je kunt nu allerlei metadata, inclusief coverart, opvragen via deze bronnen.

Batch-aanpassingen in Mp3tag

Soms wil je metadata van meerdere muziekbestanden tegelijk aanpassen of toevoegen, bijvoorbeeld nummers van dezelfde cd. Dat kan ook in Mp3tag: sleep een map met nummers naar het hoofdvenster of open die via Bestand / Map toevoegen. Selecteer de bestanden die je tegelijk wilt aanpassen; met Ctrl+A selecteer je alles. In het linkerdeelvenster verschijnt dan standaard <houden> bij tagvelden die al ingevuld zijn. Laat je <houden> staan, dan wijzigt Mp3tag dat veld niet. Klik je op het pijlknopje, dan kun je <wissen> kiezen om het veld te legen, een bestaande tag selecteren of zelf iets invoeren. Bevestig ook hier met Ctrl+S om je wijzigingen op te slaan.

Je kunt metadata ook automatisch laten invullen op basis van bestandsnamen. Die bevatten soms bruikbare informatie terwijl de metatags zelf leeg zijn. Selecteer de juiste bestanden en kies Converteren / Bestandsnaam - Tag. Pas het veld Formattering aan zodat het overeenkomt met de structuur van je bestandsnamen, bijvoorbeeld %track% - %artist% - %title%. Onderaan zie je de overeenkomende tags. Klik op Voorbeeld en bevestig met OK. Het omgekeerde kan trouwens ook, via Tag - Bestandsnaam.

Metadata in documenten

Niet alleen mediabestanden bevatten metadata, dit geldt net zo goed voor ‘gewone’ documenten. Deze informatie kan bijvoorbeeld handig zijn bij het ordenen, zoals op auteur of trefwoorden, en bij het archiveren en zoeken. We beperken ons hier tot twee populaire formaten: pdf en docx. Om de metadata van een pdf te bekijken, open je die in een gratis applicatie als Adobe Acrobat Reader. Klik met rechts op het document en kies Document properties (Ctrl+D). Op het tabblad Description kun je tags invullen zoals Title, Author, Subject en Keywords.

Voor docx-bestanden kun je Verkenner gebruiken: klik met rechts op het bestand, kies Eigenschappen en blader op het tabblad Details door de metadata. Je kunt dit uiteraard ook rechtstreeks in Microsoft Word doen: open het document, ga naar Bestand, kies Info en klik op Alle eigenschappen weergeven.

Documenten bewerken

Bij docx-bestanden kun je metadata niet alleen bekijken, maar vaak ook aanpassen, zowel via Verkenner als in Word. Beweeg je muiscursor over een veld en verschijnt er een kader, dan kun je de inhoud wijzigen of wissen. Wil je meerdere metadata tegelijk verwijderen, dan kies je beter een andere aanpak. Dit kan via het tabblad

Details in het eigenschappenvenster van het bestand. Klik onderaan op Eigenschappen en persoonlijke gegevens verwijderen. In het dialoogvenster staat standaard ingesteld dat er een kopie wordt gemaakt zonder eigenschappen, maar je kunt ook de optie De volgende eigenschappen uit dit bestand verwijderen kiezen. Vink dan de gewenste metadata aan of klik op Alles selecteren, en bevestig met OK.

Je kunt ook bewerken vanuit Word: ga naar Bestand, kies Info en klik op Controleren op problemen / Document controleren. Laat alle onderdelen aangevinkt en klik op Controleren. Vervolgens kies je Alles verwijderen bij de onderdelen die je uit het document wilt halen. Rond af met Sluiten.

PDF-bestanden bewerken

Voor het gratis bewerken van metadata in een pdf-bestand gebruik je bijvoorbeeld PDF24 Creator. Start de tool na installatie. In de toolbox onderaan zie je onder meer de knoppen Remove PDFMetadata en Edit PDF metadata. Sleep een of meerdere pdf’s naar het venster. Met de eerste knop verwijder je alle metadata in één keer, met de tweede pas je velden aan zoals Title, Author, Subject en Keywords. Je kunt hiermee helaas geen eigen metadata toevoegen.

Dat kan wel met een zeldzame gratis (online-)tool zoals Sejda. Klik op Change metadata (ook Remove all metadata is hier beschikbaar), vul de gewenste velden in of klik op + Add new field, en geef een naam en waarde op. Bevestig met Add Field en Update PDF Metadata, en download de aangepaste pdf. Je kunt deze eigen velden bekijken met Acrobat Reader, via Document properties op het tabblad Custom.