Koptelefoons en oortjes zonder kabel zijn tegenwoordig veel populairder dan modellen mét snoer. Wat heb je nodig om ook draadloos via bluetooth te luisteren?

Ben je op zoek naar een hoofdtelefoon of oortjes, dan ontdek je al snel dat er tegenwoordig meer draadloze modellen zijn dan toestellen met een kabel. Een reden waarom dat zo is? Heel simpel: zonder draad is heel wat comfortabeler dan mét. Of je nu aan je computer zit en even koffie wilt halen, in het station op de trein staat te wachten of bezig bent met een work-out op een fitnessapparaat, je bent veel vrijer met een bluetooth-model. 

Ook lezen: Dit zijn de beste koptelefoons van het moment

Maar er zijn nog andere redenen waarom bluetooth-koptelefoons steeds populairder zijn geworden. Hoofdtelefoons en oortjes worden namelijk vooral met smartphones gebruikt. Maar sinds 2020 zijn er steeds minder telefoons met een echte hoofdtelefoonuitgang. Bluetooth is (bijna) de enige optie om onderweg via je hoofdtelefoon naar muziek te luisteren.

Door die trend is de vraag naar bluetooth-hoofdtelefoons enorm gestegen. Dat heeft op zijn beurt geleid tot meer en goedkopere bluetooth-chips. Ook de chips die zorgen voor ruisonderdrukking zijn steeds toegankelijker geworden. Hoofdtelefoonfabrikanten kunnen daardoor goedkopere draadloze toestellen aanbieden. Waar je vroeger nog de hoofdprijs betaalde voor een bluetooth-koptelefoon, vind je nu al draadloze producten vanaf 50 euro. 

Wat is bluetooth? 

Bluetooth is al een oude technologie. Het dateert van medio jaren negentig en werd zelfs ontwikkeld (of in elk geval deels) door een Nederlander. Uiteindelijk werd bluetooth een open standaard die door iedereen kan worden gebruikt. Een aparte organisatie, Bluetooth SiG, zorgt dat alle merken bluetooth correct in hun toestellen inbouwen.

De groep brengt bovendien regelmatig updates uit met nieuwe mogelijkheden: de bluetooth-versies. Deze bluetooth-versies zijn meestal grote sprongen die nieuwe hardware en chips vereisen. Je koptelefoon of telefoon kan zelden worden geüpgraded. Maar dat is niet zo erg, want bluetooth blijft compatibel met oudere versies. Daardoor kun je probleemloos je nieuwe smartphone met de bluetooth-speaker in je tien jaar oude auto verbinden. 

🎧 Momenteel zit bluetooth alweer op versie 5.3. Voordelen van deze vijfde generatie zijn een groter bereik en een lager verbruik. Vooral dat laatste merk je bij hoofdtelefoongebruik.

Oorspronkelijk was bluetooth bedoeld als kabelvervanger tussen een toestel (zoals een pc of een smartphone) en randapparatuur (zoals een hoofdtelefoon of een printer). Het kan dus veel meer dan alleen audio draadloos versturen. Je hebt bijvoorbeeld smartphoneproducten die bij het installeren automatisch gevonden worden door hun app op je telefoon. Dat ‘ontdekken’ gebeurt ook via bluetooth. Samengevat: bluetooth moet je zien als een virtuele draad waarover data (zoals muziek) wordt gestuurd. 

Koppelen of pairen

Bluetooth wordt altijd ingezet als je twee toestellen met elkaar moet koppelen of pairen. Je zou kunnen spreken over een zender en een ontvanger. Al klopt dat niet helemaal, want je hoofdtelefoon met microfoon ontvangt meestal geluid, maar verstuurt als je spreekt ook spraak. Een hoofdtelefoon moet je dus altijd eerst koppelen met je smartphone voordat je hem kunt gebruiken. Daarna zal de verbinding automatisch worden gelegd telkens je de hoofdtelefoon of oortjes inschakelt in de buurt van je telefoon.

🎧 De meeste bluetooth-hoofdtelefoons kun je met meerdere toestellen koppelen. Je kunt dus één headset gebruiken voor je smartphone, tablet én je pc. Maar meestal niet tegelijkertijd. Headsets met multipoint kunnen dat wel.

Het pairen start je door te 'scannen' via de bluetooth-instellingen op je mobiele apparaat. De koptelefoon moet ook in een pairing-modus staan. Uit de doos zal die actief zijn, en anders moet je een bluetooth-knop langer ingedrukt houden. Doorgaans zal een led-lichtje snel blauw gaan knipperen. Soms is er ook een app om je te helpen bij het pairen.

Welke toestellen hebben bluetooth?

Dat je smartphone is uitgerust met bluetooth, wist je wellicht al. Maar bluetooth vind je ook op veel andere apparaten. Elke tablet, elke laptop en nagenoeg elke recentere pc heeft de technologie wel aan boord. Een bluetooth-hoofdtelefoon of -oortjes kun je met al die apparaten verbinden. 

Als het gaat om audiotoestellen is de situatie iets complexer. Veel draadloze speakers en andere audiotoestellen hebben bluetooth om muziek te ontvangen van een smartphone of ander toestel. Net als een bluetooth-hoofdtelefoon dus. Steeds meer audio-apparaten zoals audioversterkers of surround-AV-receivers beschikken ook over een bluetooth-zendfunctie. Hierop kun je dus ook een hoofdtelefoon aansluiten. 

Nieuwere smart-tv’s hebben ook vaak bluetooth. Als de rest van het gezin ’s avonds laat gaat slapen, kun jij dus rustig een bluetooth-koptelefoon met je televisie verbinden. Zo kun je verder kijken zonder iemand te storen.  

De voor- en nadelen

De voordelen van bluetooth-hoofdtelefoons en -oortjes spreken voor zich. Je bent veel vrijer en hoeft je geen zorgen te maken over draden die ergens achter blijven haken. Je kunt zelfs zorgeloos wegwandelen van je smartphone of je laptop. Een bluetooth-verbinding blijft meestal stabiel over een afstand van een meter of tien, en soms meer. Dat is net genoeg om naar de koffiemachine te lopen. Ook bij het opbergen heb je geen gedoe met kabels die je moet oprollen.

Microfoons zijn niet verplicht op een bluetooth-hoofdtelefoon. In de praktijk is er wel bijna altijd een aanwezig. Dat maakt zo’n bluetooth-headset of -oortjes ook heel geschikt om mee te bellen of om deel te nemen aan een videomeeting.

Bluetooth heeft ook enkele nadelen, al zijn die niet al te dramatisch. Het bereik is doorgaans beperkt, maar zolang je met je hoofdtelefoon in dezelfde kamer blijft heb je daar zelden last van. Met bluetooth 5.x kun je in theorie binnenshuis zelfs tot 40 meter ver wandelen. Maar dat is alleen haalbaar als zowel je headset als je smartphone bluetooth 5.2 of 5.3 aan boord hebben.

Dat is meteen een ander nadeel van bluetooth. Bepaalde zaken, zoals bereik en geluidskwaliteit, zijn afhankelijk van wat zowel de zender als de hoofdtelefoon ondersteunen. Met een nieuwere smartphone zit je gebeiteld, maar bijvoorbeeld oudere laptops of tv’s ondersteunen niet per se de nieuwste eigenschappen. Bluetooth zal dan wel werken, maar mogelijk minder goed klinken.

Ten slotte verbruikt een bluetooth-hoofdtelefoon stroom. Je moet dus niet vergeten hem op te laden, anders zit je dus zonder geluid (al hebben sommige koptelefoons ook een bedrade functie om dat alsnog te ondervangen).

Wat zijn bluetooth-codecs?

Op de dozen van hoofdtelefoons en oortjes zie je weleens labels als ‘aptX HD’ of ‘LDAC’ staan. Dat zijn de zogenaamde bluetooth-codecs die een headset ondersteunt. Of anders gezegd: dat is de manier hoe muziek die over bluetooth wordt gestuurd wordt verpakt of gecodeerd. Je kunt het vergelijken met muziekformaten als MP3 of AAC. Het zijn manieren om de muziekdata compacter te maken, zodat ze over de beperkte bandbreedte van bluetooth kunnen worden gestreamd. 

Er zijn verrassend veel codecs. Heb je een iPhone of iPad, dan is het vooral belangrijk dat een hoofdtelefoon of oortjes AAC ondersteunen. Heb je een recente Android-telefoon, dan heb je meer vrijheid. De meesten ondersteunen ook AAC en nog betere codecs, zoals aptX (waarvan verschillende versies bestaan) en LDAC. 

Het idee is dat een ‘betere’ codec zich kenmerkt door een betere geluidskwaliteit. Er spelen echter veel andere factoren mee. Als het niet lukt een headset te vinden met aptX HD (bijvoorbeeld), dan hoef je niet teleurgesteld zijn. Ook AAC levert een prima resultaat. 

🎧 Alle bluetooth-codecs zijn lossy en gooien zodoende audiodata weg. In 2023 verschijnt echter aptX Lossless voor smartphones en hoofdtelefoons die chips van Qualcomm gebruiken. Deze codec biedt cd-kwaliteit zonder verlies!

Andere draadloze koptelefoons 

In dit artikel spraken we uitsluitend over bluetooth-koptelefoons en -oordoppen. Maar er zijn nog andere manieren om geluid draadloos naar een hoofdtelefoon te sturen. Vaak kom je die niet tegen. Maar onder meer hoofdtelefoons in concertzalen en speciale koptelefoons bedoeld om te gebruiken met een televisie passen andere radiotechnologieën toe. Al zien we, zoals gezegd, steeds meer televisies uitgerust met bluetooth, zodat de modellen met andere radiotechnieken minder relevant worden.

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.

Bij veel moderne stofzuigers kom je de term HEPA-filter tegen. Dat is niet voor niets: het speelt een grote rol in het filteren van kleine, schadelijke deeltjes uit de lucht. Maar wat doet zo'n uitblaasfilter precies, waar moet je op letten en is zo'n filter echt nodig?

Wat is een HEPA-filter?

HEPA staat voor High-Efficiency Particulate Air. Het is een type luchtfilter dat extreem kleine deeltjes uit de lucht kan halen. Deze filters werden in de jaren veertig ontwikkeld voor laboratoria en militaire toepassingen, oorspronkelijk om de verspreiding van radioactieve verontreinigingen via de lucht te voorkomen. Tegenwoordig worden ze vooral gebruikt voor het filteren van pollen, fijnstof, schimmelsporen, huisstofmijt, bacteriën en in sommige gevallen zelfs virussen.

Een filter krijgt het label HEPA alleen als het voldoet aan de Europese norm EN 1822. Die schrijft voor dat het filter minimaal 99,95% van alle deeltjes van 0,3 micrometer moet tegenhouden. Filters die daaraan voldoen, krijgen een H-waarde: hoe hoger deze waarde (bijvoorbeeld H13 of H14), hoe fijner het filter werkt.

Waarom is een HEPA-filter belangrijk in een stofzuiger?

Bij het stofzuigen komt onvermijdelijk lucht vrij. Zonder goed filter worden kleine stofdeeltjes en allergenen weer terug de kamer in geblazen. Met een HEPA-filter in je stofzuiger wordt juist die uitblaaslucht gezuiverd. Zo blijft het stof in de opvangbak, en adem je tijdens het schoonmaken geen ongezonde deeltjes in.

Voor mensen met astma, allergieën of hooikoorts is dat een groot voordeel. Maar ook wie geen klachten heeft, profiteert van schonere lucht in huis. Vooral in goed geïsoleerde woningen, waar lucht minder makkelijk circuleert, kan zo'n filter verschil maken.

Waar moet je op letten bij aankoop?

Bij stofzuigers is het niet alleen belangrijk dat er een HEPA-filter in zit, maar dat het ook goed geïntegreerd is in het ontwerp. Bij oudere of goedkope modellen lekt er soms nog lucht weg langs het filter, waardoor de werking niet optimaal is. Kies liever voor een model dat volledig luchtdicht is gebouwd en waarin het filter daadwerkelijk de volledige luchtstroom zuivert.

Let op de H-waarde van het filter. H13 is meestal de standaard bij huishoudelijke toepassingen. H14 biedt nog meer filtering, maar is vaak prijziger. In praktijk merk je het verschil vooral als je erg gevoelig bent voor allergenen.

Controleer of het filter wasbaar is . Kan dat niet, dan zul je om de zoveel tijd een nieuw filter moeten kopen ter vervanging. Spoel wasbare filters minstens één keer per maand schoon onder de kraan, met koud water. Laat ze daarna goed drogen (minstens 24 uur) voordat je ze terugplaatst. Niet-wasbare filters moet je meestal elke zes tot twaalf maanden vervangen, afhankelijk van hoe vaak je de stofzuiger gebruikt.

Hoe zit het met onderhoud?

Als het filter vol zit, kan de lucht minder goed doorstromen en neemt de zuigkracht af. Ook houdt het filter dan minder stofdeeltjes tegen. Controleer het daarom regelmatig. Zie je dat het vies is, verstopt raakt of merk je dat de stofzuiger minder goed werkt? Spoel het dan schoon of vervang het als dat nodig is.

©M. Shamil

Wanneer is een HEPA-filter écht nodig?

Voor mensen met een allergie, luchtwegproblemen of een gevoeligheid voor stof heeft een HEPA-filter echt nut. Het helpt klachten te verminderen en zorgt voor een merkbaar frissere lucht in huis. Maar ook zonder medische noodzaak kan het bijdragen aan een gezonder binnenklimaat. Zeker als je in een drukke stad woont of een huisdier hebt, loont het om te kiezen voor een apparaat met HEPA-filter.

Tot slot

Een HEPA-filter is geen luxe, maar een slimme manier om je leefomgeving schoner en gezonder te maken. Kies wel het juiste type, let op de inbouw en vergeet het onderhoud niet. Bij de meeste stofzuigerverkopers kun je bij de specificaties selecteren op de aanwezigheid van een HEPA-filter.