Koelen met een warmtepomp
De afgelopen jaren hebben we uitzonderlijk warme zomers gekend. En het ziet er naar uit dat in de toekomst de kans op hittegolven en zwoele zomernachten nog verder zal toenemen. Daarom kopen steeds meer mensen een airco. Maar ook warmtepompen kunnen de woning op een aangename manier koelen. Zo geniet je het hele jaar door van een comfortabel binnenklimaat. Warmtepompen hebben zelf voordelen ten opzichte van de airco.
Veel mensen schakelen hun vloerverwarming ergens in april uit, maar met een omkeerbare warmtepomp kun je de woning ook beschermen tegen hittegolven. Dan stuurt de warmtepomp koelwater van 16°C tot 18°C door de vloerverwarming zodat je binnen een aangenaam leefklimaat blijft behouden. Dit lukt alleen als je een omkeerbare warmtepomp kiest, want niet alle warmtepompen kunnen worden ingezet om te koelen.
Het afgiftesysteem (dat is de manier hoe je de woning verwarmt – radiatoren, vloerverwarming) bepaalt of je deze koelfunctie kunt gebruiken. Gewone radiatoren leveren te weinig koelvermogen en zijn dus niet geschikt voor koeling. Ideaal is dat je een vloerverwarmingssysteem hebt waar je de temperatuur per leefruimte kunt instellen.
Natuurlijk raden we aan om op hete dagen de gordijnen dicht te houden en zonneschermen te laten zakken. Het is ook niet de bedoeling dat je tijdens hittedagen overdag de ramen en deuren openzet, dan komt er ’s zomers veel warmte naar binnen en daarmee doe je effect van de koeling teniet.
Warmtepomp versus airco
Waarom zou je de koeling van een warmtepomp verkiezen boven die van een airco? Er zijn een aantal belangrijke redenen. De kosten om te koelen liggen lager bij een warmtepomp dan bij de airco. Het systeem verbruikt minder energie dan de airco en dit vertaalt zich dus op de energierekening. Bovendien zitten koeling en verwarming in één systeem. Je hoeft dus geen extra aircokast te installeren. Dat scheelt in de installatiekosten en in ruimte. Koelen met de warmtepomp is bovendien duurzamer. De warmtepomp heeft minder onderhoud nodig en heeft een langere levensduur, van ongeveer 20 jaar. En ten slotte: voor een airco krijg je geen subsidie, voor een warmtepomp wél.
Actieve of passieve koeling
We maken een onderscheid tussen actieve koeling en passieve koeling. Bij actieve koeling zal de warmtepomp de ingebouwde compressor inzetten om de woning te koelen. Dit verbruikt dus meer stroom. Lucht-waterwarmtepompen maken gebruik van de actieve koeling. Trouwens, een warmtepomp die warmte haalt uit lucht koelt altijd actief. Bij passieve koeling – soms ook natuurlijke koeling genoemd - werken alleen de circulatiepompen en blijft de compressor uit. Met een bodem-waterwarmtepomp kun je passief koelen. Passieve koeling is bijna gratis.
Passieve koeling
De aarde-waterwarmtepomp kun je in de zomer inzetten voor passieve koeling. De vloeistof die door de grondcollectoren of de bodemsonde circuleert, wordt gekoeld door de lagere temperatuur van de ondergrond. In de winter haalt deze warmtepomp de energie uit de bodem, dit zorgt dat de bodem rond deze bron (de grondcollectoren of de sonde) sterk afkoelt. In de zomer wordt dit proces omgedraaid en haalt de warmtepomp deze bijna gratis koelte uit de bodembron. Deze koele temperatuur wordt overgedragen aan een warmtewisselaar die het koude cv-water door de woning verspreidt via de vloerverwarming.
Passieve koeling heeft verschillende voordelen. De kosten van de koeling zijn laag omdat het water gewoon moet circuleren en niet actief moet worden afgekoeld. De koeling maakt deel uit van het warmtepompsysteem, wat dus geld en ruimte bespaart. En last but not least, je verplaatst warmte uit het gebouw en je slaat die op in de bodem. En die warmte kan tijdens de wintermaanden opnieuw bovengehaald worden. Dit verhoogt de efficiëntie.
Door te koelen, slaat de bodem de warmte van de woning op.
CONDENSATIE VERMIJDEN Bij passieve koeling met vloerverwarming kan er in vochtige ruimtes condensatie te zien zijn. Je merkt dan dauw en in het slechtste geval zelfs schimmel op. Condensvorming bij koeling ontstaat doordat koude lucht minder vocht kan vasthouden dan warme lucht. De temperatuur waarop lucht zijn waterdamp niet meer kan vasthouden noemen we het dauwpunt. Zakt de luchttemperatuur onder het dauwpunt dan ontstaat condens. In de regel is bij vloerverwarming een watertemperatuur van 16°C veilig om condens te voorkomen. Als het buiten warmer is dan 30°C bij een hoge luchtvochtigheid dan zou je binnen toch condensatie kunnen krijgen. Er bestaan thermostaten die (naast de temperaturen van buiten en binnen) ook het dauwpunt meten om de temperatuur van het koelwater zó aan te passen dat er geen condensatie mogelijk is.
Actieve koeling
Ook bij actief koelen met een lucht-waterwarmtepomp zal het water van de centrale verwarming afkoelen. In de zomer keert een lucht-waterwarmtepomp feitelijk de normale werking om en zal het warmte uit de woning naar buiten afvoeren. Actieve koeling is overigens niet beperkt tot all-electric warmtepompen, dit kan ook met hybride warmtepompen. In de zomer stroomt de koelvloeistof in de andere richting dan in de winter terwijl de compressor blijft draaien. De oorspronkelijke verdamper werkt dan als een condensor en zal de warmte afstaan aan de buiten-unit. Dat koele water stroomt door de leidingen van de vloerverwarming of door de radiatoren en dit onttrekt de warmte in de woning. Via de buiten-unit zal de warmtepomp die geabsorbeerde warmte afgeven aan de buitenlucht.
Bij actieve koeling wordt de werking van de warmtepomp omgekeerd.
Actief en passief vergelijken
Voordelen van actieve koeling
De aankoop- en installatieprijs van een lucht-luchtwarmtepomp en een lucht-waterwarmtepomp ligt veel lager dan die van een aarde-waterwarmtepomp (geothermische warmtepomp).
De actieve koeling werkt veel sneller dan een passieve koeling. Je kunt de binnenruimtes sneller op een lagere temperatuur brengen.
Met een actieve koeling bepaal je zelf hoe koel je het huis maakt. In principe is er geen beperking. Bij een passieve koeling kun je de binnentemperatuur met slechts 2 tot 4 graden laten dalen.
Voordelen van de passieve koeling
Het verbruik van de passieve koeling is bijna gratis, alleen de circulatiepompen draaien en die zijn tegenwoordig ontzettend zuinig. Met de actieve koeling verbruik je dus meer stroom dan met de passieve koeling. De compressor blijft bij actief koelen namelijk draaien en dit is het onderdeel van de warmtepomp dat net het meeste elektriciteit verbruikt.
De actieve koeling is milieuvriendelijker dan een klassieke airco, maar het meest ecologische is de passieve koeling.
Bij een passieve koeling sla je in de zomer de opgenomen warmte op in de aardbodem. Die warmte kun je dan hergebruiken in de winter. Dat levert dus extra rendement op. Dit is niet mogelijk bij actieve koeling.
