De toetscombinaties Ctrl+X en Ctrl+C, waarmee je tekst of afbeeldingen naar het Windows-klembord knipt of kopieert, zitten ongetwijfeld stevig in de vingers. Intussen heeft Microsoft de mogelijkheden van dit oeroude klembord wel wat opgekrikt, maar voor veelgebruikers blijft een klembordbeheerder als Clibor zeker nog zinvol.

Je vindt het gratis Clibor (van Japanse origine) via www.tiny.cc/clibor. Het volstaat het zip-bestand uit te pakken en met een dubbelklik op clibor.exe het (portable) programma op te starten. De eerste keer verschijnt er een welkomstscherm dat je wegklikt met Start Clibor.

Clibor nestelt zich met een pictogram in het Windows-systeemvak. Klik je op dit pictogram of druk je tweemaal na elkaar op Ctrl, dan krijg je de klembordinhoud te zien (althans indien je Clibor hebt opgestart en intussen tekststrings in het klembord hebt geplaatst met de bekende toetscombinaties Ctrl+X of Ctrl+C).

Klik je met rechts op dit pictogram, dan heb je meteen door dat deze tool best veel mogelijkheden in huis heeft. In deze workshop verkennen we de belangrijkste mogelijkheden, maar voor meer details kun je ook hier terecht.

©PXimport

Klembordgeschiedenis

Sinds Windows 10 versie 1809 heeft Microsoft een aardige functie toegevoegd: Klembordgeschiedenis. Je schakelt die als volgt in. Ga met Windows-toets+I naar Instellingen, Systeem, klik op Klembord en zet de schakelaar bij Klembordgeschiedenis op Aan. Hier tref je ook de functie Synchroniseren tussen apparaten. Die zorgt ervoor dat de inhoud van je klembord over verschillende Windows-apparaten worden gesynchroniseerd (indien aangemeld met hetzelfde Microsoft-account). Klik op de bijbehorende link als je een app wilt die deze synchronisatie ook met een Android-smartphone of iPhone toelaat. Heb je Klembordgeschiedenis ingeschakeld, dan duikt met Windows-toets+V de inhoud van je klembord op (althans de meest recente 25 items). Klik op de drie puntjes naast zo’n item en kies Vastmaken als je dat over verschillende Windows-sessies heen wilt bewaren.

©PXimport

Heb je Klembordgeschiedenis ingeschakeld, dan duikt met Windows-toets+V de inhoud van je klembord op (althans de meest recente 25 items). Klik op de drie puntjes naast zo’n item en kies Vastmaken als je dat over verschillende Windows-sessies heen wilt bewaren

Items ophalen

Je hebt inmiddels een reeks tekststrings in de Clibor-beheertool geplaatst. Die kun je nu op verschillende manieren in je document krijgen. Dat kan eenvoudigweg door het gewenste item – hier clip genoemd – te selecteren, waarna je het met de gebruikelijke sneltoetscombinatie Ctrl+V in een tekstverwerker of ander programma plakt. De tekst komt dan op de plaats van je tekstcursor terecht. Handig is wel dat Clibor je de volledige clipinhoud toont als je de muisaanwijzer er even boven laat zweven.

Je kunt de clip ook meteen op de plaats van de tekstcursor plakken zonder eerst nog Ctrl+V te moeten indrukken. Klik hiervoor met rechts op het Clibor-pictogram, kies Preferences en plaats in de rubriek General een vinkje bij Automatically pasting. Bevestig met Save en met OK.

Je kunt clips ook automatisch plakken met behulp van sneltoetscombinaties. Wanneer je het Clibor-venster opent, zul je merken dat elke clip is genummerd van 1 tot 0 (0 staat hier voor 10), waarna de nummering verdergaat met de letters a tot z. Om bijvoorbeeld clip nummer 5 bij je tekstcursor in te voegen druk je tweemaal op Ctrl en eenmaal op toets 5 van het numerieke blok.

Bij Preferences, Clipboard kun je zelf het maximumaantal te bewaren klemborditems instellen. De geschiedenis blijft standaard bewaard over verschillende Windows-sessies, maar je kunt ook zelf back-ups maken en die terugzetten. Dat doe je door met rechts op het Clibor-pictogram te klikken en Backup/Restore te kiezen.

©PXimport

Clips beheren

De tekstknipsels die Clibor in de geschiedenis bijhoudt kun je ook verder bewerken. Klik hiervoor met rechts op een clip en kies Edit. Er verschijnt een uitgeklede teksteditor waarmee je tekst kunt verwijderen, aanpassen en toevoegen. Met String formatting kun je elke tekstregel door een > of // laten voorafgaan, van een regelnummer voorzien (001, 002, …) of tussen dubbele aanhalingstekens plaatsen. Met het menu Conversion regel je snelle omzettingen, zoals het converteren naar hoofd- of kleine letters, het laten doorlopen van alle tekst in één regel, of het omzetten van spaties in tabs of omgekeerd. Druk op OK om de wijzigingen vast te leggen; de clip belandt dan op dezelfde plaats in de geschiedenis. Klik je op Save and send to clipboard, dan komt die clip helemaal bovenaan in de geschiedenis terecht.

Je vindt deze conversies trouwens ook in het contextmenu van een clip, zonder dat je dus eerst de teksteditor moet openen. Je hoeft hier slechts Send to Clipboard (String formatting) of Send to Clipboard (Conversion) te kiezen en de omzetting te selecteren. In dit contextmenu vind je verder nog opties als Delete (om de clip weg te halen) en Find (een zoekfunctie die onder meer ook RegEx ondersteunt).

©PXimport

Favorieten

We kunnen ons voorstellen dat je bepaalde tekstknipsels vaker wilt gebruiken. Die wil je dus snel bij de hand hebben, in de zekerheid dat die ook niet automatisch worden overschreven door Clibor. Hiervoor heeft de tool de functie Set phrase bedacht, die je mag interpreteren als ‘breng een favoriete clip in een logische groep onder’.

Laten we met de groepsindeling beginnen. Klik hiervoor met rechts op het programma-icoon en kies Edit – set phrase group. Er verschijnt een dialoogvenster waarin je één of meerdere groepen creëert met de knop New.

Als je vervolgens weer het Clibor-klembord oproept (2x Ctrl), dan zie je rechtsboven het onderdeel Set phrase (rechts van het gewone Clipboard). Klik met rechts op Set phrase om de groep te selecteren. Je krijgt nu de clips te zien die je in die groep hebt geplaatst. Een clip naar zo’n groep verplaatsen doe je als volgt: open het Clibor-klembord, klik met rechts op de beoogde clip, kies Add to Set phrase en duid de groep aan.

©CIDimport

Fifo en lifo

Clibor stelt je tevens in staat meerdere clips tegelijk in je document te plakken. Dat gebeurt volgens het fifo-principe (first in, first out) of volgens het lifo-principe (last in, first out). Bij lifo worden de knipsels die je het laatst aan het klembord hebt toegevoegd het eerst in je document geplakt. Bij lifo is dat net omgekeerd.

Je selecteert de modus vanuit het contextmenu van het Clibor-pictogram (waar je de selectie ook weer ongedaan kunt maken door het vinkje weg te halen). Alles wat je in het klembord plaatst (met Ctrl+C of Cltr+X) komt nu in een fifo- of lifo-klembord terecht. Om de items uit dit klembord in je document te plakken, klik je met rechts op een clip in het klembord en kies jeCombine and send to clipboard (gevolgd door Ctrl+V). Zodra je deze optie hebt gekozen, schakelt Clibor trouwens automatisch weer over naar de gewone klembordmodus.

©CIDimport

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.