Je deelt je pc met andere gebruikers of je geeft hen via het netwerk toegang tot bepaalde data. Mooi, maar dat doe je dan natuurlijk het liefst op zo’n manier dat ze je Windows-configuratie niet kunnen ontregelen en ze evenmin gegevens kunnen benaderen die je privé wilt houden. Om dat te bereiken, moet je een doordacht gebruikersbeleid voeren, met de juiste instellingen en machtigingen.

De meeste besturingssystemen voor desktopgebruik houden er rekening mee dat er meerdere gebruikers kunnen zijn en dat elke gebruiker zelf moet kunnen beslissen welke bronnen, zoals gegevens en apparaten, hij al dan niet met medegebruikers wil delen. Ook in Windows kun je verschillende gebruikersaccounts aanmaken. De data in de profielmappen zijn niet zomaar bereikbaar voor medegebruikers en via een uitgekiend machtigingenbeleid kun je ook voor andere mappen aangeven wie wat met welke data mag doen. Aangezien de meeste pc’s aan een (thuis)netwerk zijn gekoppeld, moet je niet alleen rekening houden met lokaal aangemelde gebruikers, maar ook met gezinsleden, collega’s of bezoekers die je pc via het netwerk benaderen. Dat is allemaal prima te regelen in Windows, maar je moet nog wel het een en ander finetunen.

01 Gebruikersaccounts

Het is jouw pc en jij bent de baas. Dat begint bij het aanmaken van de gebruikersaccounts. Zorg ervoor dat jij de enige bent met een administrator-account en voorzie dat van een stevig wachtwoord dat alleen jij kent. Voor alle andere gebruikers volstaat een standaardaccount, zodat ze niet zomaar aan je Windows-configuratie kunnen sleutelen. Ook voor jezelf is het om veiligheidsredenen trouwens niet zo’n goed idee je dagelijks met je administrator-account aan te melden, dat geeft malware of een hacker immers meer armslag als die erin slaagt je systeem binnen te dringen.

Het accounttype van een gebruiker laat zich als volgt wijzigen: ga naar Windows Instellingen en selecteer Accounts / Gezin en andere gebruikers. Klik het beoogde account aan, kies Accounttype wijzigen en volg de verdere instructies.

©PXimport

02 Quick User Manager

Vanuit Windows Instellingen krijg je slechts zeer beperkte mogelijkheden op het gebied van gebruikersbeheer. Meer opties krijg je via Configuratiescherm / Gebruikersaccounts / Gebruikersaccounts / Een andere account beheren, maar ook hier kun je niet alle mogelijkheden toepassen. Windows Pro heeft daarvoor de module Lokale gebruikers en groepen (zie kader ‘Windows Pro’), maar in dit artikel gaan we er vanuit dat je over Windows Home beschikt.

De gratis portable tool Quick User Manager biedt meer opties dan de Windows Home-versie. Je kunt hiermee onder meer accounts in- en uitschakelen, zorgen dat een accountnaam niet langer te zien is in het welkomstvenster, wachtwoorden wijzigen, accountafbeeldingen wijzigen en zorgen dat een gebruiker zijn wachtwoord niet kan veranderen – handig wanneer je bijvoorbeeld als ouder wilt vermijden dat je ter controle zelf niet meer met het account van je kind kunt aanmelden.

©PXimport

03 Beheer via commando’s

Quick User Manager biedt dus meer opties, maar voor nóg geavanceerder gebruikersbeheer moet je in Windows Home de Opdrachtprompt (ook wel de command line interface genoemd). Druk op de Windows-toets, tik opdracht in, klik met rechts op Opdrachtprompt en kies Als administrator uitvoeren.

Je zorgt bijvoorbeeld dat een gebruiker zijn wachtwoord niet meer kan wijzigen met het commando:

net user <gebruikersnaam> /passwordchg:no

Wil je dat een gebruiker zich alleen op bepaalde tijdstippen bij Windows kan aanmelden, dan regel je dat bijvoorbeeld met:

net user <gebruikersnaam> /times:ma-vr,5pm-7pm;za-zo,11am-7pm

Om opnieuw alle tijdstippen open te stellen, gebruik je simpelweg de parameter /times:all.

Je kunt ook eigen gebruikersgroepen creëren (bijvoorbeeld ouders of kinderen) en vervolgens bestaande gebruikersaccounts aan zo’n groep toevoegen. Dat doe je met deze twee commando’s:

net localgroup <groepsnaam> /add

net localgroup <groepsnaam> <gebruikersnaam> /add

In paragraaf 4 lees je hoe je aan zo’n groep dan in één keer bepaalde toegangsmachtigingen kunt toekennen.

Het resultaat van je commando’s kun je controleren met:

net user <gebruikersnaam> en

net localgroup <groepsnaam>

De opdrachten net user /help en net localgroup /help geven je uitgebreide informatie over de beschikbare opties.

Belangrijk is wel dat je waar van toepassing de slash (/) niet vergeet in je commando’s. Immers, zonder die slash beschouwt Windows de ingetikte parameter als een nieuw wachtwoord voor die bezoeker en dat is niet de bedoeling.

©PXimport

Windows Pro

©PXimport

04 Lokale machtigingen

Wanneer je al je gegevens in je eigen profielmap bewaart, dan zijn die in principe mooi afgeschermd van je medegebruikers. Je vindt die profielmap door in Windows Verkenner naar Deze pc te gaan en te achtereenvolgend dubbelklikken op de C:-schijf / Gebruikers / <accountnaam>. Of tik het pad C:\Users\<accountnaam> in de adresbalk in.

Dit systeem is niet helemaal waterdicht, want een administrator – jij dus – kan alsnog een toegang forceren. Ook als iemand de pc opstart met een live Linux-bootmedium, zijn de gegevens in elke profielmap zonder meer te benaderen (we gaan in dit artikel overigens niet dieper een dergelijk scenario in).

Stel, je wilt een willekeurige map alleen voor specifieke gebruikers toegankelijk maken, bijvoorbeeld een map op de root van je C:-schijf of op een aangekoppelde externe ntfs-schijf. Dan kun je als volgt te werk gaan. Je probeert dit het best eerst op een lege map uit. Klik met rechts op een map in Windows Verkenner, kies Eigenschappen en open het tabblad Beveiliging. Druk op de knop Bewerken en vervolgens op Toevoegen. Vul bij Geef de objectnamen op de gewenste gebruikers- of groepsnaam in en check die met de knop Namen controleren. Bevestig met OK en Toepassen. Selecteer de toegevoegde naam in de lijst; in de kolom Toestaan lees je de toegekende machtigingen af. De standaardmachtigingen volstaan normaal gesproken om data in die map te lezen en te schrijven, maar in de kolom Toestaan kun je door het plaatsen van een vinkje eventueel ook Volledig beheer toekennen.

©PXimport

05 Meer machtigingen

Je zult merken dat ook andere gebruikers nog (schrijf)toegang hebben tot deze map. Wil je uitsluitend je eigen account en de toegevoegde gebruiker of gebruikersgroep toegang tot deze map geven, dan moet je de standaardgroepen Gebruikers en Geverifieerde gebruikers verwijderen. Selecteer die groepen achtereenvolgens en druk telkens op Bewerken / Verwijderen. Lukt dat niet meteen en duikt een foutmelding op, open dan het tabblad Beveiliging en klik op Geavanceerd / Overname uitschakelen. Selecteer de optie Converteer […] en bevestig met OK. Nu kun je beide groepen alsnog weghalen. De items SYSTEM en Administrators laat je wel ongemoeid!

©PXimport

06 Netwerktoegang

Tot nog toe hebben we ons gefocust op gebruikers die zich op de pc zelf aanmelden. Maar misschien wil je ook data op je pc via het (thuis)netwerk beschikbaar maken. Tot Windows 10 versie 1803 kon je daarvoor handig gebruikmaken van het concept Thuisgroepen, maar in recentere Windows-versies moet je een ander pad bewandelen.

Voor je daadwerkelijk mappen gaat delen, controleer je het best een paar zaken. Druk op de Windows-toets, tik geavanceerd delen in en selecteer Instellingen voor geavanceerd delen. Open de rubriek Particulier netwerk en selecteer hier zowel de optie Netwerkdetectie inschakelen als de optie Bestands- en printerdeling inschakelen. Overigens doe je er goed aan deze beide opties in de rubriek Gast of Openbaar juist uit te schakelen. Bevestig je keuzes met Wijzigingen opslaan.

Controleer tevens de naam van je computer: ga naar Instellingen, kies Systeem / Info en klik op Naam van pc wijzigen als je een meer geschikte naam wilt opgeven, onder deze naam verschijnt je pc in de netwerkomgeving van andere computers.

©PXimport

07 Mappen delen

Als je bent aangemeld als administrator, kun je nu specifieke mappen op je pc met anderen delen. Navigeer met Verkenner naar de gewenste map, klik erop met de rechtermuisknop en kies Toegang verlenen tot. Mocht in dit menu alleen maar Geavanceerd delen opduiken, open dan in het Lint van Verkenner het tabblad Beeld, klik op het pictogram Opties en open het tabblad Weergave. Scrol naar onderen en plaats een vinkje bij Wizard Delen gebruiken (aanbevolen). In het menu komen nu diverse opties beschikbaar, waaronder een tweetal met Thuisgroep […], maar sinds Windows 10 1803 kun je die opties dus niet meer gebruiken. In plaats daarvan kies je hier Specifieke personen.

Er verschijnt een dialoogvenster, waar je in het uitklapmenu de gebruiker(s) selecteert die je netwerktoegang wilt verlenen. Zelfgemaakte gebruikersgroepen (zoals ouders, kinderen enzovoort) duiken hier weliswaar niet op, maar je kunt die groepsnamen wel zelf intikken, zodat die na een druk op de knop Toevoegen worden opgenomen in de lijst. Wil je iedere gebruiker (met een account) toegang verlenen, dan kies je Iedereen in het uitklapmenu.

Via het pijltje bij Machtigingsniveau geef je aan of je die gebruiker alleen wilt laten Lezen, dan wel wilt laten Lezen/schrijven. In dit laatste geval kan een gebruiker bestanden openen, creëren, wijzigen en verwijderen. Een gebruiker(sgroep) weer weghalen doe je met Verwijderen. Ben je hier klaar, druk dan op Delen.

©PXimport

08 Ntfs versus share

We vertellen je in paragraaf 9 hoe een gebruiker een gedeelde map via het netwerk bereikt, maar let eerst op de volgende aandachtspunten. Om te beginnen dient die gebruiker zich op een andere netwerk-pc met precies hetzelfde accountnaam aan te melden en bij voorkeur ook met hetzelfde wachtwoord – dat account moet dus ook op die pc beschikbaar zijn.

Verder is het zo dat Windows bij een toegangspoging via het netwerk niet alleen naar de toegekende share-machtigingen voor dat account kijkt (zoals beschreven in paragraaf 7) maar tevens de lokale ntfs-machtigingen controleert (zoals beschreven in paragraaf 4). Windows past daarbij automatisch de meest beperkende combinatie toe. Is de gedeelde map bijvoorbeeld ingesteld op alleen lezen/schrijven en via de lokale machtigingen zijn er alleen leesrechten toegekend, dan zal de gebruiker via het netwerk toch alleen maar leestoegang krijgen. In principe zal Windows normaliter de ntfs- en de share-machtigingen automatisch op elkaar afstemmen: wijzig je de gedeelde map bijvoorbeeld in Lezen/Schrijven, dan worden de ntfs-machtigingen vanzelf op Volledig beheer ingesteld – en omgekeerd. Maar mochten er onverwachts toch autorisatieproblemen opduiken, dan doe je er in elk geval goed aan zowel de share- als de ntfs-machtigingen te controleren.

©PXimport

09 Gedeelde map benaderen

Hoe bereik je nou een gedeelde map via een andere pc in het netwerk? Dat hoort erg eenvoudig te gaan. Ga wel eerst na of ook op deze pc netwerkdetectie en het delen van bestanden is ingeschakeld (zie paragraaf 6): is dat niet het geval, dan kunnen netwerkcomputers (met gedeelde mappen) niet worden gedetecteerd.

Heb je dat voor elkaar, open dan Windows Verkenner en klik in het navigatievenster op Netwerk. Als het goed is, duikt hier de naam van de computer met de gedeelde mappen op, waarop je kunt dubbelklikken en verder kunt navigeren naar de gedeelde map – vooropgesteld dat je hiervoor over de juiste machtigingen beschikt.

Het kan weleens gebeuren dat de netwerk-pc toch niet in dit overzicht verschijnt. In dat geval kun je die alsnog bereiken door het zogenoemde unc-pad in de adresbalk van de Verkenner in te vullen: \\<naam_netwerkpc>\<naam-gedeeldemap>, bijvoorbeeld \\desktoppc-tvd\datamap. Deze methode is trouwens de aangewezen weg wanneer een gedeelde map onzichtbaar is gemaakt omdat de deler die map bijvoorbeeld liever niet in Verkenner ziet opduiken (zie kader ‘Geavanceerd delen’).

©PXimport

10 Sharebeheer

Heb je een aantal mappen gedeeld, waarbij je wellicht andere machtigingen aan verschillende gebruikers hebt toegekend, dan dreig je al snel het overzicht te verliezen. Gelukkig voorziet Windows in een handige beheermodule. Klik met rechts op het Windows-icoontje van het startmenu en kies Computerbeheer. In het linkervenster ga je naar naar Computerbeheer (lokaal) / Gedeelde mappen / Shares. Een alternatief is dat je Windows-toets+R indrukt en de tekst fsmgmt.msc intikt (folders sharing management).

Je krijgt een overzicht van alle beschikbare shares (gedeelde mappen) te zien, inclusief het lokale pad naar de share evenals het aantal actieve clientverbindingen. Wanneer je met de rechtermuisknop op een van je shares klikt, zie je onder meer de optie Delen beëindigen, klik erop als je die map niet langer wenst te delen. Klik je in het linkervenster op Sessies, dan krijg je te zien vanaf welke computer er een gedeelde map wordt benaderd en hoelang die verbinding al actief is. Bij Geopende bestanden zie je om welke data het gaat.

Overigens kun je ook vanaf de Opdrachtprompt een lijst met al dan niet verborgen shares oproepen: de opdracht net share zorgt daarvoor.

©PXimport

Geavanceerd delen

©PXimport

Bij ID.nl zijn we gek op apparaten die het dagelijks leven nét een beetje makkelijker maken. En wat is er nu – zeker tijdens warme dagen – makkelijker dan altijd ijsblokjes of ijskoud water binnen handbereik? We zetten vijf modellen op een rij die uitblinken in comfort en gebruiksgemak.

Samsung RS6HA8880B1 (Family Hub)

Ben je op zoek naar een koelkast die meer doet dan alleen koelen? De Samsung RS6HA8880B1 is een slimme Amerikaanse koelkast met een indrukwekkende inhoud van 614 liter. Dankzij SpaceMax-technologie blijft de buitenmaat compact, terwijl de binnenkant verrassend ruim is. Het geïntegreerde Family Hub-scherm doet dienst als digitaal prikbord, kookassistent en entertainmenthub. Met camera's binnenin zie je zelfs onderweg wat er nog in de koelkast ligt. De ijs- en waterdispenser is aangesloten op de waterleiding en bevat een UV-nanofilter voor optimale hygiëne. Twin Cooling Plus zorgt voor aparte luchtstromen in het koel- en het vriesgedeelte, wat de versheid van jouw voedsel ten goede komt.

Hisense RS694N4TFE

Zoek je een ruime en betaalbare koelkast met ijsdispenser? Dan zit je goed met de Hisense RS694N4TFE. Deze stijlvolle zwarte side-by-side heeft een inhoud van 562 liter, verdeeld over een koel- en een vriesgedeelte. Het apparaat beschikt over Total No Frost, wat handmatig ontdooien overbodig maakt. De Multi Air Flow-technologie zorgt voor een gelijkmatige temperatuurverdeling, wat bederf tegengaat. Handig: de ijs- en waterdispenser werkt met een intern waterreservoir van 4,5 liter, zodat een vaste aansluiting niet nodig is.

LG GSXE90EVDD

Deze ruime Amerikaanse koelkast van LG biedt met 628 liter voldoende plek voor alles wat je gekoeld wilt bewaren. Het model combineert een fraai zwart design met slimme technologie zoals LinearCooling, waarmee temperatuurschommelingen worden geminimaliseerd. Dankzij No Frost en de water- en ijsdispenser met waterleidingaansluiting geniet je van optimaal gemak. De inverter-compressor maakt het apparaat stil en energiezuinig. Dit model is bovendien voorzien van de InstaView-functie, waarbij je door twee keer kloppen de inhoud kunt bekijken zonder de deur te openen.

Bosch KAD93AIDP (Serie 6)

De Bosch KAD93AIDP is een solide en stijlvolle keuze met een netto-inhoud van 533 liter. Dankzij de anti-fingerprint RVS-look blijft hij er netjes uitzien, ook bij intensief gebruik. De VarioZone-indeling biedt flexibiliteit, met uitneembare plateaus en lades. De ijs- en waterdispenser levert zowel ijsblokjes als crushed ice, en is aangesloten op een vaste waterleiding. Total No Frost voorkomt ijsvorming, en met functies als superkoelen en supervriezen ben je altijd voorbereid op grotere hoeveelheden boodschappen.

Siemens KF96DAXEA (iQ500)

Met zijn French-door ontwerp en een inhoud van 574 liter biedt de Siemens KF96DAXEA een moderne uitstraling en veel gebruiksgemak. Deze koelkast beschikt over een hyperFresh-lade op 0 °C voor vlees en vis, en houdt dankzij multiAirflow een constante temperatuur. De water- en ijsdispenser werkt via een vaste aansluiting, en levert naast ijsblokjes ook crushed ice. Het model is voorzien van ledverlichting, een digitaal display en een deur-alarm. Met een geluidsniveau van 39 dB is hij bovendien opvallend stil.

Wanneer je naar Windows 11 overstapt, zijn er ongetwijfeld zaken waaraan je moet wennen. Maar soms kunnen die dingen ronduit irritant zijn. Daarom bekijken we de grootste ergernissen van Windows 11 én de manieren om ze te verhelpen.

Wat voor de een ergernis is, kan voor de ander simpelweg een verrassende functie zijn. Alles draait om persoonlijke perceptie. We zijn in de fora van Windows 11-gebruikers gedoken om de pijnpunten te vinden. De belangrijkste klachten zijn: de dagelijkse prestatieproblemen die worden veroorzaakt door te veel achtergrondprocessen, Microsoft stuurt je voortdurend richting haar betaalde diensten en overdreven bemoeizucht bij meldingen, badges en reclame. In plaats van te klagen, zorgen wij voor een oplossing. 

Opstartvertraging

Onnodige opstartapps zijn altijd al een bron van ergernis geweest in Windows. Ze belasten de pc doordat ze waardevolle cpu-bronnen aanspreken en zorgen voor een opstartvertraging. Windows 11 bevat zelfs meer bloatware dan Windows 10. Bloatware is een term voor toepassingen die je niet nodig hebt en die het systeem afremmen. Deze toepassingen worden vaak voor de aankoop op nieuwe apparaten geïnstalleerd of ze sluipen op je pc via downloads waarin ze gebundeld zitten. Hoe meer programma’s je hebt, hoe meer achtergrondprocessen die het opstarten kunnen vertragen.

Je kunt ze te slim af zijn door ze te beëindigen in Taakbeheer. Klik met de rechtermuisknop op de taakbalk en kies voor Taakbeheer. Klik met de rechtermuisknop op alle processen die zijn gekoppeld aan ongebruikte applicaties en gebruik de opdracht Beëindigen. Daarna schakel je de onnodige opstartapps definitief uit. Druk op Windows-toets+I om de Instellingen te openen. Ga naar Apps / Opstarten en zet de apps uit waarvan je niet wilt dat ze samen met het systeem automatisch opstarten.

Wees terughoudend wat betreft toepassingen die automatisch opstarten.

Nieuwsfeeds uitschakelen

Widgets zijn een soort mini-apps. Ze tonen bijvoorbeeld de weersverwachting, een overzicht van je agenda-afspraken of de voetbalresultaten. Standaard toont Microsoft ook zijn nieuwsfeed van het MSN-netwerk, wat doorgaans geen toegevoegde waarde heeft. Oorspronkelijk waren widgets bedoeld om nieuwsfeeds en sociale media in het besturingssysteem te integreren.

Sommige gebruikers houden ervan, anderen haten de widgets hartgrondig, omdat er toch al van alle kanten steeds meer nieuws en sociale info op ons afkomen. Wie zit te wachten op de volgende vondst die meer van hetzelfde levert? Als je tot deze laatste groep behoort, dan kun je de functie uitschakelen. Ga naar Instellingen / Persoonlijke instellingen / Taakbalk / Taakbalkitems en schakel daar Widgets uit.

Gebruik je de widgets zelden of nooit, zet ze dan uit.

OneDrive beperken

Microsoft heeft er een handje van om je met zachte hand naar haar online opslagdienst OneDrive te dirigeren. Bij de eerste set-up krijg je de vraag om OneDrive te gebruiken en daarna maakt OneDrive automatisch en zonder waarschuwing verschillende back-upmappen op OneDrive aan. Dat lijkt op een assertieve dienstverlening, maar de waarheid is dat je als gebruiker op die manier sneller tegen de limiet van 5 gigabyte gratis OneDrive-opslagruimte aanbotst. Het is een marketingtactiek van Microsoft waardoor je gedwongen wordt om te upgraden. Hierdoor ga je sneller overwegen om een betaald abonnement te nemen. Met een Personal Microsoft 365-account krijg je 1 TB aan opslag en 6 TB met een Microsoft Family-abonnement.

Je kunt je overigens afvragen in hoeverre hier een loopje wordt genomen met je privacy. Online back-ups zijn handig, maar ben je ermee gediend dat je gegevens op de servers van Microsoft worden opgeslagen? Misschien wil je liever gebruikmaken van een andere online back-updienst? Nu wordt de indruk gewekt dat de concurrentie tweede keuze is. Ben je het niet eens met deze overijverige OneDrive-synchronisatie, dan klik je met rechts op het pictogram van OneDrive in het systeemvak. Vervolgens selecteer je het tandwieltje rechtsboven om de Instellingen van OneDrive te openen om naar het tabblad Synchroniseren en back-up maken te gaan. Dan klik je op Back-up beheren. Daar kun je aangeven om documenten, afbeeldingen of je bureaublad niet online te bewaren.

Bepaal zelf de mappen waarvan OneDrive een back-up moet maken.

OneDrive ontkoppelen

Wanneer je OneDrive niet vaak gebruikt, kun je deze dienst op je Windows-apparaat ontkoppelen en zelfs verwijderen. Door de koppeling met je Microsoft-account zijn de persoonlijke bestanden in OneDrive beschikbaar op elk apparaat waarop je bent ingelogd met hetzelfde Microsoft-account. Je bent dus niet meer aan een vaste werkplek gebonden. Door te ontkoppelen weet je zeker dat de lokale map niet meer kan synchroniseren met de online opslag.

Klik met rechts in het systeemvak op het pictogram van OneDrive (het wolkje). Kun je dit pictogram niet zien? Klik dan eerst op het PijltjeOmhoog van het systeemvak. Daarna open je het instellingenvenster van OneDrive en ga je naar het tabblad Account. Onder je account selecteer je Deze pc ontkoppelen / Account ontkoppelen. De gegevens die al in OneDrive staan, blijven hierdoor onaangeroerd en de speciale OneDrive-map op de computer verandert in een normale map. Je kunt er bestanden in plaatsen, verwijderen en verplaatsen, maar ze worden niet langer automatisch gesynchroniseerd in de cloud.

Ook al ontkoppel of verwijder je OneDrive, de virtuele map blijft staan in het navigatievenster van Windows Verkenner.

Weg met OneDrive en Edge

Ben je OneDrive echt helemaal beu? Weet dan dat je OneDrive zelfs kunt verwijderen. Het zal je Windows-pc niet beschadigen. Ga naar Instellingen / Apps en open het lijstje met Geïnstalleerde apps. Daar vind je Microsoft OneDrive. Klik op de drie puntjes achter de naam van deze app en selecteer Verwijderen net zoals je dat met elk ander programma zou doen. Het duurt een paar seconden voor de app is verwijderd. Ondertussen heeft Microsoft er ook voor gezorgd dat je op dezelfde manier de browser Edge kunt verwijderen. In het begin van Windows 11 was deze functie nog lichtgrijs gemarkeerd.

Dankzij de nieuwe antimonopoliewet kun je sinds maart 2024 ook de browser van Microsoft verwijderen.

Game Bar voor niet-gamers

De instellingen van Windows 11 bevatten een speciaal onderdeel bedoeld voor gaming. Wanneer je de toetscombinatie Windows-toets+G gebruikt, open je de Windows Game Bar. Daarmee kun je schermafdrukken en clips vastleggen van games die door Microsoft zijn geverifieerd. Eigenlijk is deze functie bedoeld voor het vastleggen van Xbox-games, maar je kunt hem ook gebruiken voor schermopnames van gewone programma’s.

Geen kwaad woord over de Windows Game Bar. Maar als je geen of zelden games speelt, heeft het geen zin om de Game Bar en Game Mode op de computer in te schakelen. Bovendien kan deze applicatie veel cpu en geheugen gebruiken. Om de Game Bar uit te schakelen, ga je weer naar het instellingenvenster van Windows. Daar kies je Gaming / Game Bar. Vervolgens schakel je bovenaan de optie uit bij Je controller mag Game Bar openen. Daarna ga je terug naar het venster Gaming en je kiest het tabblad Gamemodus om ook hier de optie Gamemodus uit te zetten.

Ben je geen gamer, schakel dan de Game Bar uit.

Badges in de kiem smoren

Windows 11 toont voortdurend meldingen op de taakbalk die je waarschuwen voor onder meer updates en nieuwe e-mail. Deze zogenaamde badges staan standaard ingeschakeld. Ze blijven eindeloos opduiken. Bankwebsites sturen je constant badges, maar ook browserextensies doen dat. Het wordt snel te veel van het goede. Nogal wat gebruikers ergeren zich hieraan, wat heel begrijpelijk is.

Je kunt de badges uitschakelen door met rechts op de taakbalk te klikken en dan te kiezen voor Taakbalkinstellingen. Scrol aan de rechterkant naar beneden en klik op Taakbalk. Vervolgens scrol je nog wat verder naar beneden tot je bij Gedrag van taakbalk bent. Hier kun je de optie uitschakelen bij Badges weergeven in taakbalk-apps. Dit is trouwens ook de plaats waar je de uitlijning van de taakbalk wijzigt. Standaard staan de pictogrammen gecentreerd op de taakbalk. Hier kun je aangeven dat die links moeten worden uitgelijnd. Hierdoor wordt het Startmenu aan de linkerkant weergegeven zoals vroeger.

In de taakbalk kun je de badges verbergen.

Terug naar bekend startmenu

Mis je het startmenu van Windows 10? Er is een interessante tweak waarbij je het Windows 11-startmenu vervangt door het type uit Windows 10. Download Open-Shell van de GitHub-website. De laatste versie op het moment van schrijven is OpenshellSetup 4.4.195. Je hebt de keuze tussen een zelfuitvoerbaar exe-bestand of een gecomprimeerd 7Z-bestand. Wij gaan voor het exe-bestand.

In de set-upwizard schakel je de opties Classic Explorer en Classic IE uit. De optie Create a start menu folder moet aangevinkt blijven. Zodra het installatieproces voltooid is, open je via Windows Zoeken de Open-Shell Menu Settings. Daarna kun je kiezen tussen de Classic Style, Classic with two columns of Windows 7 style.

Misschien wil je ook de knop naar het startmenu aanpassen zodat deze op die van Windows 10 lijkt. Hiervoor vink je de optie Replace start button aan. Vervolgens kies je een van de drie voorstellen uit, of je klikt op Pick Image. Zoek op het web naar een afbeelding van het Windows 10-startmenu en selecteer die. Wil je op je schreden terugkeren en Open-Shell verwijderen? Dat doe je via Instellingen / Apps / Geïnstalleerde apps. Selecteer Open-Shell en gebruik de optie Verwijderen.

Geef het startmenu zijn oude look terug.

Advertenties uitschakelen

Windows 11 genereert een unieke identifier, een zogenaamde reclame-ID, om je activiteiten te volgen. Hiervoor gebruikt Microsoft je zoekopdrachten, eerdere aankopen van Microsoft-producten en online activiteiten die gekoppeld zijn aan je Microsoft-account. Adverteerders kunnen die gebruiken om jou gerichte advertenties te sturen wanneer je apps gebruikt. Ben je gevoelig voor je privacy, dan zet je hier ook het mes in.

Open Instellingen en ga naar Privacy en beveiliging. Klik rechts op het onderdeel Algemeen. Zet de schakelaar uit bij Laat apps me persoonlijke advertenties zien door mijn reclame-id te gebruiken. Doe hetzelfde bij Websites hebben toegang tot mijn lijst met talen zodat er inhoud kan worden weergegeven die relevant is voor mijn locatie. Optioneel schakel je ook de optie daaronder uit: Start en zoekresultaten door Windows laten verbeteren door app-lanceringen bij te houden. Tot slot zet je ook de vierde optie uit: Suggesties voor inhoud in de app Instellingen weergeven.

Draag zorg voor je privacy en schakel reclamemeldingen uit.

Meldingen uitschakelen

In het Berichtencentrum komen ook systeemwaarschuwingen, ongelezen berichten, nieuwe artikelen van je favoriete websites en meer meldingen binnen. Deze kunnen nuttig zijn om je op de hoogte te houden van wat er gebeurt, maar het is best mogelijk dat de hoeveelheid meldingen en geluiden overweldigend is en op je zenuwen gaat werken. Daarom kun je meldingen uitschakelen om afleiding te minimaliseren. Open de Instellingen en klik op Systeem. Aan de rechterkant klik je op de pagina Meldingen. Hier kun je de schakelaar Meldingen uitschakelen omzetten. Wil je nog verder gaan, dan zet je de schakelaar Niet storen aan.

Zo, dat scheelt een hoop afleiding.

Snoeien in bloatware

Een nieuwe pc komt met een hoop bloatware en bij Windows 11 is dat niet anders. Het gaat om software waar je niet om hebt gevraagd. Bloatware neemt niet alleen geheugenruimte in beslag, hij verslechtert ook de prestaties van het systeem. Meestal gaat het om spelletjes, testversies van beveiligingssuites en virusscanners, cloudservices en zelfs fotoboeken.

Er zijn freewaretools die scannen naar bloatware, ook wel crapware genoemd, om die automatisch te verwijderen. Maar als je er niet goed in thuis bent, kun je hiermee meer kwaad dan goed doen. Sommige applicaties zijn immers noodzakelijk voor de goede werking van het systeem. De website Should I Remove It is gespecialiseerd in het vinden en verwijderen van bloatware. Hier vind je uitgebreide overzichten van bloatware bij alle belangrijke computermerken. Neem bijvoorbeeld Toshiba, die heeft meer dan dertig applicaties die als testversie worden geïnstalleerd. Snoei de bloatware dus handmatig. Dat doe je via Instellingen / Apps / Geïnstalleerde apps. Daar zie je alle programma’s die op de machine zijn geïnstalleerd. Blader door de lijst en controleer welke programma’s je kunt verwijderen.

Volgens de website Should I Remove It bevat een Toshiba de meeste bloatware.