Hoort u soms dat uw harde schijf aan het ratelen is of ziet u de led'jes op uw netwerkkaart, switch of router hevig flikkeren? Bizar, want u bent op dat moment rustig een tekst aan het intikken of een webpagina aan het lezen. Waar is uw systeem toch mee bezig, er is toch geen malware of een hacker aan het werk? Deze workshop geeft u enkele tools en technieken mee waarmee u zelf uitvist wie of wat er achter die activiteit steekt.

1. Procesidentificatie

In deze workshop tonen we u allereerst hoe u te weten komt welke processen op uw systeem actief zijn. We focussen daarbij in eerste instantie op processen die schijfactiviteit veroorzaken. Wanneer u hebt vastgesteld om welke processen het precies gaat, gaan we uitzoeken of het om legitieme dan wel malafide software gaat. Gelukkig kunt u daarvoor terugvallen op allerlei (online) bronnen. Vervolgens gaan we dieper in op processen die data door uw netwerkkaart sturen, naar of van het internet. Ook hiervan trachten we de precieze bedoeling te achterhalen.

©PXimport

2. Achtergrondactiviteit

Belangrijk om weten is alvast: ook wanneer u zelf niet of nauwelijks actief bent op uw systeem, zijn er verschillende (legitieme) redenen waarom er toch veel schijfactiviteit of netwerkverkeer kan zijn. Er kan een of ander updateproces gaande zijn. Of uw back-uptool maakt op de achtergrond online back-ups, met name wanneer de processor weinig omhanden heeft. Vergeet ook niet dat een defragmentatie- of een schijfindexerings-programma (zoals die van Windows zelf) ook op de achtergrond kan draaien.

©PXimport

3. Taakbeheer

Wilt u weten welke toepassingen en processen actief zijn? Open het Taakbeheer met de toetscombinatie Ctrl+Shift+Esc. Op het tabblad Toepassingen ziet u een overzicht van de opgestarte applicaties. Klikt u met de rechtermuisknop op een item en kiest u voor Ga naar proces, dan opent automatisch het tabblad Processen en wordt het betreffende proces gemarkeerd. Voor een volledig overzicht plaatst u een vinkje bij Processen van alle gebruikers weergeven. De kolom Processor vertelt u (in %) hoeveel cpu-activiteit dat programma voor zijn rekening neemt.

©PXimport

4. Schijfoperaties

Maak u vooral geen zorgen als u een hoog percentage ziet bij Niet actieve systeemprocessen, eigenlijk betekent dat 'ik ben x% niets aan het doen'. Overigens is de cpu-activiteit geen betrouwbare indicatie voor een proces dat bijvoorbeeld veel schijfactiviteit ontplooit. Zelfs intensieve schijfoperaties vereisen niet altijd veel processorkracht. U kunt ook opvragen hoeveel bytes elk proces in realtime aan het inlezen of schrijven is. Open Beeld / Kolommen selecteren, plaats een vinkje bij I/O: gelezen bytes en I/O: geschreven bytes en bevestig met OK.

©PXimport

5. Process Explorer

Er is nog een manier om te zien welk proces er op dit moment met schijfoperaties bezig is: Process Explorer. Pak het gedownloade zip-bestand uit en start het exe-bestand. Open het menu Options, kies Tray Icons en plaats een vinkje bij I/O History. Plaats tevens een vinkje bij Options / Hide When Minimized waarna u Process Explorer sluit. De tool blijft als een pictogram in het systeemvak zichtbaar. Gaat u hier met de muis over, dan ziet u welk proces voor de actuele schijfactiviteit verantwoordelijk is en met hoeveel bytes (Other, Write, Read).

©PXimport

6. Broncontrole

Wilt u inzicht krijgen in de schijfactiviteit van de afgelopen minuut? Dat kan als volgt. Open Windows Taakbeheer, ga naar het tabblad Prestaties en klik Broncontrole aan. Open het tabblad Schijf en zorg dat (de rubriek met) de balk Processen met schijfactiviteit is geopend. Hier staan alle processen opgesomd, met het totale aantal bytes dat elk proces gemiddeld verbruikt heeft gedurende de laatste minuut. U kunt sorteren op activiteit door op de gewenste kolom te klikken.

©PXimport

7. Grafiek processen

Het kan nóg iets gespecialiseerder. Vanuit het geminimaliseerde Process Explorer (zie stap 5) kunt u gemakkelijk een overzicht opvragen van de schijfactiviteit van de laatste minuten. Dubbelklik op de miniatuurgrafiek zodat u het hoofdvenster van Process Explorer ziet. Vervolgens dubbelklikt u op de meest rechtse grafiek bovenaan (I/O). U krijgt een kort overzicht van de vastgestelde schijfactiviteit. Om verder in de tijd terug te gaan, maakt u de grafiek breder. U kunt nu de muisaanwijzer boven een 'piek' te houden om de procesnaam en de schijfactiviteit af te lezen.

©PXimport

8. Monitor: collectie

Wilt u een goed overzicht krijgen van de schijfactiviteit over een wat langere periode? Dan bent u beter af met een gratis tool als Process Monitor. Pak het gedownloade zipbestand uit en start Process Monitor op. Het programma begint meteen allerlei data te verzamelen, totdat u de toetscombinatie Ctrl+E indrukt. Wilt u vooral weten welke processen schijfactiviteit ontplooien bij het opstarten van Windows, dan volstaat het de tool (Procmon.exe) in de groep Opstarten te plaatsen, bij Alle programma's in het startmenu.

©PXimport

9. Monitor: samenvatting

Het is lastig met zo'n overvloed aan 'ruwe data' aan de slag te gaan. Een samenvattend overzicht maakt het gelukkig overzichtelijker. Open het menu Tools en selecteer File Summary. Deze optie geeft u al een overzicht van alle I/O-activiteit (input/output) van de vastgelegde data. Standaard is de informatie gesorteerd op basis van de kolom Total Events en dat is een goede keuze om uit te vissen welk proces de schijfdrukte veroorzaakt. Maak het venster breed genoeg en maak wanneer nodig de kolom Path breder tot u ook die volledig te zien krijgt.

©PXimport

10. Process Monitor: filtering

Stel, het valt u in de samenvatting van Process Monitor op dat een bepaald proces flink wat schijfdata genereert en dat vindt u verdacht. Dubbelklik dan op dat proces: in het hoofdvenster van Process Monitor krijgt u nu alleen nog de data van dat proces te zien. Ook handig: in de werkbalk is een knop met een vizier verschenen. Als u die knop loslaat boven een applicatievenster, dan maakt Process Explorer een lijst met alleen de data die met die applicatie verband houden. Ook die informatie kan nuttig zijn bij uw zoektocht naar wat precies schijfactiviteit veroorzaakt.

©PXimport

11. Netwerkactiviteit

Verderop in deze workshop (vanaf stap 15) gaan we na hoe u het kaf van het koren scheidt: wat zijn legitieme processen en wat is mogelijk malware? Laten we nu echter eerst nagaan hoe u processen identificeert die voor verdachte netwerkactiviteit zorgen. Het kan nuttig zijn eerst te controleren in hoeverre uw netwerkadapter(s) effectief worden belast. Het geflikker van led'jes is namelijk niet de meest betrouwbare manier. Ga liever naar Windows Taakbeheer en open het tabblad Netwerk. De grafiek en het bijhorende percentage tonen u de intensiteit van het netwerkverkeer.

©PXimport

12. Specifieke processen

Blijkt het inderdaad om flink wat netwerkverkeer te gaan dat u niet kunt thuisbrengen, dan kunt u in eerste instantie een Windows-eigen tool raadplegen genaamd Broncontrole (zie ook stap 6). Open Broncontrole en kies het tabblad Netwerk. In het onderdeel Processen met netwerkactiviteit verneemt u hoeveel bytes elk proces in de laatste minuut gemiddeld per seconde heeft verwerkt (ontvangen en verstuurd). Plaats een vinkje bij een item om in de grafieken aan de rechterzijde feedback over dat specifieke item te krijgen (aan de hand van een oranje lijn).

©PXimport

NetLimiter 3 Monitor

De tool NetLimiter 3 Monitor kunt u inzetten om uw netwerkverkeer te duiden. De tool nestelt zich in het systeemvak en laat zich met een dubbelklik openen. U krijgt meteen de actieve processen te zien en u leest ook af hoeveel bytes elk proces op dat moment aan het uploaden en/of aan het downloaden is. Open zo'n item om meer details over het proces en de netwerkverbinding te zien.

©PXimport

Historisch overzicht

Interessant is de mogelijkheid om een historisch overzicht op te vragen met NetLimiter. Rechtsklik op het gewenste proces en kies Show Stats. Er verschijnt dan een apart venster met grafieken die het netwerkverkeer van dat proces weergeven, waarbij u zelf de periode bepaalt waarop u wilt inzoomen. Klikt u met de rechtermuisknop op de computernaam (bovenaan de lijst), dan krijgt u informatie over het netwerkverkeer dat door alle processen samen op uw pc is gegenereerd.

13. TCPEye: opstart

Netwerkactiviteit is één zaak. Maar minstens even belangrijk zijn de bestaande netwerkverbindingen in uw systeem en met name met welke (externe) server die connecties zijn gelegd. De tool Broncontrole (zie vorige stap) kan u dat vertellen, open de rubriek TCP-verbindingen maar eens. De tool TCPEye vinden we echter een stuk informatiever. Start TCPEye na installatie op, u krijgt nu onmiddellijk een overzicht van de toepassingen die uw netwerkverbinding gebruiken.

©PXimport

14. TCPEye: extra informatie

Naast de procesnaam verneemt u via de kolom Process Path het pad naar het bijhorende programmabestand. Bij Remote Address krijgt u standaard een IP-adres te zien, maar via het menu Options / Resolve Address spoort TCPEye de naam van de bijhorende server op. Wilt u nog meer informatie over een bepaald proces, klik het dan met de rechtermuisknop aan en kies GeoIP tool om via Google Maps de serverlocatie te zien en Whois IP om uit te vissen wie er achter dat IP-adres zit. Dit laatste werkt blijkbaar alleen goed als de optie Resolve Address is uitgeschakeld.

©PXimport

15. Zoekmachine

Welke tool u ook hebt gebruikt om het proces te identificeren dat voor verdachte schijf- en/of netwerkactiviteit zorgt, het is belangrijk dat u weet waarvoor dat proces precies dient. Daar kan internet u bij helpen. Zowel via Broncontrole (zie stappen 6 en 12) als vanuit Process Explorer/Monitor (zie stappen 7 tot 10) kunt u een specifiek item doorgeven aan Google. Klik op het gewenste item met de rechtermuisknop en kies Online Zoeken (Broncontrole) of Search Online (Process Explorer/Monitor). De kans is reëel dat u op deze manier nuttige feedback krijgt.

©PXimport

16. ProcessLibrary

Rechtstreeks zoeken in gespecialiseerde online databanken is eveneens mogelijk. Zo voorziet ProcessLibrary in een zoekfunctie met een achterliggende databank van (naar eigen zeggen) 140.000 processen en circa 55.000 dll's. Deze databank laat zich trouwens ook via een alfabetisch geordende tabel benaderen. Heel wat items hebben bovendien een 'security rating' meegekregen en zijn voorzien van verwijderinstructies. Handig, mocht het proces schadelijk of overbodig blijken.

©PXimport

17. Andere databanken

Andere bruikbare databanken die typische processen en services verzamelen en becommentariëren, zijn AnswersThatWork en BleepingComputer.com. Let wel, met name de eerstgenoemde site bevat hoofdzakelijk items die automatisch met Windows opstarten en doorgaans geen kwaad in de zin hebben. Maar ook dat kan natuurlijk nuttig zijn om weten: het kan u in elk geval helpen vermijden dat u de verkeerde toepassingen uitschakelt of verwijdert.

©PXimport

18. TCPEye: feedback

Hebt u TCPEye (zie stappen 13 en 14) ingezet om verdachte netwerkactiviteit te duiden, dan kunt u ook functies van dit programma gebruiken om malafide processen te ontmaskeren. Zo kleuren verdachte items automatisch paars, met name wanneer poorten zijn geopend door onbekende toepassingen (zonder versie-informatie). Vanuit het contextmenu van zo'n item is het eventueel ook mogelijk het bijhorende bestand via de optie Cechk Whit VirusTotal (sic!) naar de online virusjager VirusTotal te uploaden, die controleert het dan met meer dan 40 scanners.

©PXimport

19. Tijdelijke stop

Nu zou het best kunnen dat het om een goedaardig proces gaat, maar dat u dat proces toch overbodig acht en dus liever uitschakelt. Tijdelijk stopzetten kan onder meer vanuit het taakbeheer: open het tabblad Processen, rechtsklik op het beoogde proces en kies Proces beëindigen. Kies voor Processtructuur beëindigen als u tevens processen wilt stopzetten die daaraan gelieerd zijn. Vergelijkbare opties treft u trouwens ook aan in het contextmenu van Process Explorer (Kill Process / Tree). In TCPEye dubbelklikt u op het proces en kiest u End Process.

©PXimport

20. Definitieve stop

Wilt u een proces definitief stopzetten, zodat het dus ook in een latere Windows-sessie niet meer (automatisch) geactiveerd wordt, dan komt het er gewoonlijk op neer het bijhorende programma op de geijkte manier te de-installeren, via de optie Een programma verwijderen in het Configuratiescherm. In TCPEye toont de kolom Process Path u normaliter de weg naar een programma en in Process Monitor is dat de kolom Path. In Process Explorer ten slotte, dubbelklikt u eerst op het betreffende proces waarna u de nodige informatie in het veld Path terugvindt (op het tabblad Image).

©PXimport

21. Verwijdertools

Bent u overtuigd dat het om een malafide proces gaat, dan is het zaak om de sporen grondig te verwijderen. Het verwijderen van het bijhorende programmabestand zal niet volstaan, u hebt een antivirustool nodig. Bekende gratis tools zijn Microsoft Security Essentials en Avast!. Hebt u de malware exact kunnen identificeren, dan kunt u ook googelen naar remove . Of u downloadt de tool McAfee Stinger, die regelmatig geüpdatet wordt en vele virussen herkent.

©PXimport

Live antivirus

Lukt het niet om het virus te verwijderen, dan is het aan te raden om niet van het besmette besturingssysteem op te starten, maar via een speciaal geprepareerde live-cd/dvd of usb-stick. Op die manier krijgt het virus geen kans zich te activeren. Dankzij gratis tools als YUMI Multiboot Creator en SARDU is het eenvoudig zo'n medium samen te stellen. U hoeft in feite alleen maar de gewenste antivirustools te selecteren, waarna het programma die ophaalt en op het medium installeert. Bij het opstarten kiest u dan het gewenste antivirusprogramma uit voor een scanronde.

©PXimport

Ben je een trouwe Spotify-abonnee of bezit je een omvangrijke muziekcollectie op je pc? Vrijwel iedereen kan muziek streamen. Heldere klanken klinken met de juiste apparatuur en eventuele uitbreidingen in elk hoekje van je woning. Dat hoeft niet eens veel te kosten, want er zijn allerlei prijsvriendelijke oplossingen. Misschien heb je zelfs al geschikte apparatuur in huis.

Dankzij het huidige streamingtijdperk kun je overal in huis van mooie muziek genieten. Daarvoor kun je zowel oude als recente afspeelapparatuur gebruiken. Zo heb je in de woonkamer misschien wel een klassieke versterker en forse zuilspeakers staan. Met een kleine aanpassing maak je zo'n traditioneel audiosysteem geschikt voor het luisteren naar moderne audiostreams. Daarnaast stream je favoriete afspeellijsten, albums, podcasts en luisterboeken ook met allerlei andere audiovisuele apparaten. We zetten verschillende luisteropties met de voornaamste voor- en nadelen op een rij.

Muziek-app op smart-tv

Wie denkt dat een smart-tv alleen video-apps ondersteunt, heeft het mis. Op een toestel van Samsung, LG, Sony en Philips kom je in de appcatalogus waarschijnlijk ook Spotify tegen. Daarnaast ontwikkelen de streamingmuziekdiensten Apple Music, Deezer en Qobuz tv-apps voor verschillende merken.

Liever via een soundbar dan via de tv-speakers

Een voordeel van deze luistermethode is dat je de muziekbibliotheek rechtstreeks op de smart-tv kunt bedienen. Selecteer met de afstandsbediening bijvoorbeeld een onlangs verschenen album of een leuke afspeellijst. Wel duurt het invoeren van een zoekterm via het virtuele toetsenbord op de beeldbuis iets langer. Veel televisies hebben tegenwoordig spraakondersteuning, zodat je de naam van een artiest of album ook hardop kunt uitspreken.

Houd er rekening mee dat de interne speakers van de televisie over het algemeen blikkerig klinken. Wegens de smalle behuizing is de klankkast te klein voor een kwalitatieve audioweergave. Dat doet natuurlijk geen recht aan je favoriete muziek! Stuur het geluid van de televisie daarom bij voorkeur naar een aangesloten soundbar, receiver of versterker. Dat kan onder meer via de HDMI-ARC-poort en optische uitgang van de televisie.

Mediaspeler op tv

Heeft je televisie geen app van een streamingmuziekdienst, dan is er nog geen man overboord. Spotify en andere muziekdiensten zijn op diverse mediaspelers beschikbaar. Dit aparte kastje koppel je met behulp van een HDMI-kabel aan een televisie. Het bekendste voorbeeld is de Apple TV. Logischerwijs is Apple Music al standaard in deze mediaspeler geïntegreerd, terwijl je voor nagenoeg alle andere muziekdiensten een app kunt installeren.

Overige mediaspelers gebruiken veelal Android als besturingssysteem. Installeer in dat geval je favoriete streamingdienst vanuit de Play Store. Als alternatief kun je een spelcomputer als veredelde mediastreamer gebruiken, zoals de PlayStation 4 / PlayStation 5 of Xbox Series X/S. Spotify is bijvoorbeeld op de genoemde gameconsoles beschikbaar.

Google Chromecast en TV Streamer

Tot slot zijn de Google Chromecast en Google TV Streamer het vermelden waard. Zodra je zo'n mediaspeler op een HDMI-poort aansluit, stream je nummers van je favoriete muziekdienst naar de televisie. Je smartphone of tablet fungeert in dat geval als afstandsbediening. Sommige televisies hebben al een Chromecast-functie ingebouwd.

Receiver en soundbar

Veel receivers en soundbars hebben verschillende streamingfuncties in huis. Je hoeft voor het luisteren van muziek dan geen televisie aan te zetten. De goedkoopste hedendaagse audioproducten bezitten in elk geval een bluetooth-adapter. Je verbindt in dat geval je smartphone rechtstreeks met de receiver of soundbar. Open je favoriete muziek-app en start een album of afspeellijst.

Deze draadloze techniek heeft twee nadelen. Allereerst past bluetooth compressie toe op de stream. Mogelijk gaat dat ten koste van de audiokwaliteit. Overigens leveren de bluetooth aptX- en LDAC-codecs wel een goed geluid. Een voorwaarde is dat zowel de zender als ontvanger de genoemde codecs ondersteunt. Het tweede nadeel is het beperkte bereik van bluetooth. Loop je met de smartphone even weg, dan hapert of stopt wellicht de muziekweergave op de receiver of soundbar.

De betere audioproducten hebben een bekabelde en/of draadloze netwerkaansluiting. Vergeleken met bluetooth ervaar je mogelijk een hogere geluidskwaliteit. Zowel wifi als ethernet laten de oorspronkelijke audiobestanden namelijk met rust, want zij passen geen compressie toe op de stream. In de meeste gevallen kies je met een app op een smartphone de gewenste muziek, waarna het audiosysteem zelf de benodigde data vanaf het web ophaalt. Dat kan vaak rechtstreeks vanuit de Spotify- of Tidal-app. Veel recente audioproducten ondersteunen deze muziekdiensten. Sommige hififabrikanten ontwikkelen trouwens een eigen app, zoals Denon/Marantz (HEOS) en Yamaha (MusicCast).

Spotify op oude versterker

Wanneer jouw oude vertrouwde versterker en aangesloten luidsprekers nog prima werken, is het natuurlijk zonde om deze audioapparatuur af te danken. Dat hoeft ook helemaal niet, want aan de hand van diverse betaalbare oplossingen luister je alsnog naar Spotify-streams. De goedkoopste optie is het aansluiten van een bluetooth-audioadapter. Die verbind je met de analoge tulpingangen of lijnaansluiting achter op de versterker, waardoor je vanaf een smartphone of tablet kunt streamen. Uitgebreidere modellen kun je wellicht ook digitaal verbinden. Dat gebeurt meestal via een optische uitgang. Check dus goed de aansluitmogelijkheden van jouw versterker. Onder meer Logitech, Pro-Ject, Sennheiser, Ugreen en Marmitek ontwikkelen geschikte bluetooth-audioadapters.

Klassiek hifisysteem koppelen

Een klassiek hifisysteem koppel je net zo makkelijk aan het (draadloze) thuisnetwerk. Je hebt daar wel een audiostreamer of netwerkspeler voor nodig. Dit apparaat verbind je met wifi of ethernet, waarna het zelfstandig streams van Spotify en overige bronnen kan ophalen. Vervolgens geeft de audiostreamer het geluidsspoor analoog of digitaal door aan de versterker. Voor de bediening gebruik je meestal een smartphone. Diverse bekende hififabrikanten ontwikkelen geschikte producten, waaronder Sonos, WiiM, Cambridge Audio, Bluesound en NAD.

Extra luxe: met display

Luxe modellen hebben zelfs een display met afspeelinformatie, zoals de artiest, het liedje en de albumhoes. Ten slotte zijn er ook genoeg apparaten te koop die zowel bluetooth, wifi als ethernet ondersteunen.

©OLIVER BEAMISH 4407973354259

Losse luidspreker

Voor het luisteren van Spotify-streams kun je ook de aanschaf van een losse luidspreker overwegen. Je hebt keuze uit grofweg drie smaken. Bluetooth-speakers zijn er in overvloed. Deze prijsvriendelijke producten hebben meestal een oplaadbare accu, waardoor je ze overal kunt gebruiken. Als je een exemplaar met een stof- en waterdichte behuizing koopt, luister je ook buitenshuis naar je favoriete klanken.

Voor binnengebruik is een wifi-speaker interessant. Bedenk vooraf goed waar je dit apparaat wilt neerzetten. Is er geen nabijgelegen stroompunt, dan ligt een exemplaar met een accu voor de hand. Vaak kun je twee soortgelijke speakers draadloos aan elkaar koppelen. Luister zo naar stereogeluid! Voor de bediening ben je aangewezen op je smartphone.

Slimme speaker

Verder kun je ook nog een zogeheten smartspeaker overwegen. Vanwege de ingebouwde microfoon bedien je deze modellen met je stem. Roep bijvoorbeeld de naam van een mooi muziekalbum en je hoort meteen de bijbehorende deuntjes. Mogelijk kun je via een smartspeaker ook nog andere slimme apparaten in je thuisnetwerk aansturen, zoals een lamp of thermostaat. Controleer in dat geval goed welke smarthomeplatformen het beoogde product ondersteunen. Apple, Google, JBL, Sonos en Denon hebben meerdere smartspeakers in hun gamma.

Multiroom audio

Veel receivers en soundbars met netwerkfunctie ondersteunen tegenwoordig multiroom audio. Ook diverse smartspeakers en audiostreamers gebruiken deze techniek. Zoals de Engelse naam al doet vermoeden, luister je hiermee in meerdere kamers naar muziek. Kies in een app voor iedere ruimte de gewenste afspeellijst. Je kunt hetzelfde album ook in meerdere kamers afspelen. Loop je vanuit de woonkamer bijvoorbeeld even naar de keuken, dan hoor je dezelfde klanken. Lijkt multiroom audio je handig? Schaf dan bij voorkeur producten van hetzelfde merk aan, zodat alle afspeelapparaten naadloos met elkaar samenwerken. Sonos, Denon en Bluesound staan bekend om hun brede assortiment met multiroom audioproducten.

Mediaserver installeren

Als je een uitgebreide muziekcollectie op de computer hebt staan, stel je die eenvoudig aan andere afspeelapparaten beschikbaar. Stream deze nummers bijvoorbeeld naar een smart-tv, receiver, soundbar, wifi-speaker of netwerkspeler. Dat werkt veelal via het DLNA/UPnP-protocol.

Je installeert voor dit doeleinde eerst een mediaserver of muziekserver op de computer. Dat kan met verschillende programma's. Voor beginners is het hulpje Universal Media Server erg geschikt. Er zijn hiervan versies voor Windows, macOS en Linux beschikbaar. Een pluspunt is dat deze mediaserver alle gangbare audioformaten ondersteunt. Zo accepteert het onder andere mp3-, wma-, wav- en flac-bestanden. Bovendien kun je als alternatief video's naar een geschikte smart-tv streamen.

Tijdens de installatie gaan in Windows mogelijk alarmbellen af. Ten onrechte, want Universal Media Server is volledig te vertrouwen. VirusTotal herkent geen bedreigingen in het exe-bestand. Na de installatie opent de freeware in een browser. 

Lees ook: Zelf een mediaserver maken op je pc of NAS met Jellyfin

Lokaal streamen

Je maakt in Universal Media Server eerst een gebruikersaccount aan. Nadat je bent ingelogd, herkent het programma wellicht al enkele geschikte apparaten in jouw thuisnetwerk. Dat is bijvoorbeeld een ingeschakelde smart-tv of wifi-speaker.

Het is nu zaak om de juiste bestandslocaties aan het programma toe te voegen. Klik rechtsboven op het pictogram met de drie horizontale streepjes en kies Gedeelde inhoud. Waarschijnlijk zijn er al wat standaard-mediamappen geselecteerd. Via Nieuwe webinhoud toevoegen en het blauwe mappictogram blader je naar de muziekmap. Bevestig daarna met Toevoegen en Opslaan.

Zodra de mediaserver eenmaal is ingericht, stream je de nummers eenvoudig naar een afspeelapparaat. Vanzelfsprekend is het wel een voorwaarde dat de computer en pakweg een receiver, soundbar of smart-tv met hetzelfde netwerk zijn verbonden. Open op een televisie de bronlijst of mediaplayer-app en kies de zojuist ingestelde mediaserver. Je navigeert vervolgens naar het gewenste album. Bij geschikte soundbars, receivers en wifi-speakers maak je meestal vanuit een smartphone-app verbinding met de mediaserver.

Amazon introduceerde kortgeleden een nieuwe generatie slimme speakers, waaronder de hier besproken Echo Dot Max. Volgens de fabrikant levert deze bescheiden luidspreker een verbeterde audiokwaliteit, terwijl de microfoon naar verluidt nauwkeuriger spraakopdrachten verwerkt. Met een adviesprijs van 109,99 euro is het ook nog eens een van de goedkopere smartspeakers in de markt. Hoog tijd voor een review!

Vergeleken met de voorgaande Echo Dot-speaker uit 2022 is het design ietwat op de schop gegaan. De behuizing oogt weliswaar nog altijd als een bolletje met als verschil dat er aan de voorzijde een stukje is 'afgesneden'. Je treft hier twee volumetoetsen en een aan-uitknop voor de microfoon. Rondom dit bedieningspaneel bevindt zich een blauwgekleurde ledring. Verder zit er aan de achterzijde een ingang voor de bijgesloten voedingsadapter.

©Maikel Dijkhuizen

Lichtgewicht wifi-speaker zonder accu

De bolvormige behuizing heeft een diameter van amper elf centimeter. Ondanks deze geringe afmetingen leent de wifi-speaker zich voornamelijk voor binnengebruik. Dit nieuwe model heeft namelijk, net zoals bij eerdere generaties het geval was, weer geen accu. Een gemiste kans, want de compacte constructie van 505 gram is in principe handzaam genoeg om ook als mobiele bluetooth-speaker te dienen.

De door ons geteste paarse uitvoering heeft naar onze smaak een nogal kitscherige uitstraling. Gelukkig is de Amazon Echo Dot Max er ook in een wit en grijs jasje. Die zien er al heel wat chiquer uit en zullen in jouw woonkamer niet misstaan. Het grootste deel van de kunststof behuizing is voorzien van een laagje stof. Dit materiaal voelt niet zo stevig aan zoals we bij veel bluetooth-speakers van onder andere JBL tegenkomen. Nou is dat niet zo'n probleem, want ten opzichte van weerbestendige speakers heeft dit exemplaar natuurlijk minder te lijden.

©Maikel Dijkhuizen

Verbinden en luisteren

De configuratie en bediening van het apparaat gebeurt via de Amazon Alexa-app op een smartphone. Dat gaat erg vlot. Na verbinding met wifi downloadt de Echo Dot Max eerst een firmwareupdate. In de behuizing zit trouwens een rappe wifi6E-adapter, waardoor het apparaat overweg kan met de snelste draadloze netwerken. Al met al duurt de configuratie slechts enkele minuten.

Je koppelt Spotify of een andere muziekdienst eenvoudig aan je Amazon-account. Zeg vervolgens hardop waarnaar je wilt luisteren. Met een spraakopdracht als “Alexa, speel Coldplay” hoor je binnen enkele ogenblikken de bijbehorende deuntjes. Gebruik je stem ook om bijvoorbeeld een liedje te skippen of het volume te wijzigen. De microfoon is zéér gevoelig. Zelfs zacht uitgesproken (fluister)opdrachten op enkele meters afstand verwerkt de speaker zonder morren.

Lees ook: Van mobiel naar desktop: waarom je Spotify op je pc moet proberen

De behuizing is weliswaar compact, maar toch slaagde Amazon erin om een tweeter en woofer te integreren. Kijken we binnen dezelfde prijscategorie naar de enigszins vergelijkbare Apple HomePod Mini, dan biedt dit nieuwe model van Amazon dus een extra audiodriver. Voor zo'n kleine speaker in deze prijsklasse hoef je uiteraard geen wonderen te verwachten, maar voor het opzetten van een achtergrondmuziekje voldoet dit product prima. Met name de hoge tonen klinken erg helder. Als we geconcentreerd luisteren, horen we ook een beetje bas. Deze lage tonen zijn ietwat ondervertegenwoordigd. Verder gaat het geluid op een hoog volume galmen en vervormen.

©Maikel Dijkhuizen

Smartspeaker met Alexa

Lange tijd legde Alexa van Amazon het af tegen de spraakassistenten van Google en Apple, maar sinds 2024 verstaat Alexa eindelijk ook Nederlands. Daarmee is de Echo Dot Max een serieus alternatief voor smartspeakers van de eerdergenoemde merken. Je kunt in de Alexa-app onder andere een wekker, timer, herinnering, agenda-afspraak en boodschappenlijst instellen.

De behuizing heeft een temperatuursensor, zodat je naar de kamertemperatuur kunt vragen. Je kunt ook allerlei andere verzoeken doen. Vraag bijvoorbeeld naar de weersverwachting of naar de leeftijd van een BN'er. Helaas gaat niet iedere stemopdracht even vlekkeloos. Zo weigert ons testmodel om een overzicht van het laatste nieuws af te spelen.

Een nuttige optie is dat je in huis andere smarthome-apparaten met Alexa-ondersteuning kunt bedienen, zoals slimme lampen, stekkers en thermostaten. Dat werkt eveneens via spraakopdrachten. Misschien komt de geïntegreerde aanwezigheidssensor goed van pas, zodat de smartspeaker geschikte apparaten zelfstandig kan in- en uitschakelen.

Amazon Echo Dot Max kopen?

Zoek je een slimme luidspreker met een redelijke audiokwaliteit voor het luisteren van achtergrondmuziek? Dan is de Amazon Echo Dot Max een interessante kandidaat. Dankzij een zeer gevoelige microfoon laat je allerlei stemopdrachten op deze smartspeaker los. Meestal verwerkt de Echo Dot Max probleemloos deze commando's, al gaat er soms ook weleens iets fout.