Hoort u soms dat uw harde schijf aan het ratelen is of ziet u de led'jes op uw netwerkkaart, switch of router hevig flikkeren? Bizar, want u bent op dat moment rustig een tekst aan het intikken of een webpagina aan het lezen. Waar is uw systeem toch mee bezig, er is toch geen malware of een hacker aan het werk? Deze workshop geeft u enkele tools en technieken mee waarmee u zelf uitvist wie of wat er achter die activiteit steekt.

1. Procesidentificatie

In deze workshop tonen we u allereerst hoe u te weten komt welke processen op uw systeem actief zijn. We focussen daarbij in eerste instantie op processen die schijfactiviteit veroorzaken. Wanneer u hebt vastgesteld om welke processen het precies gaat, gaan we uitzoeken of het om legitieme dan wel malafide software gaat. Gelukkig kunt u daarvoor terugvallen op allerlei (online) bronnen. Vervolgens gaan we dieper in op processen die data door uw netwerkkaart sturen, naar of van het internet. Ook hiervan trachten we de precieze bedoeling te achterhalen.

©PXimport

2. Achtergrondactiviteit

Belangrijk om weten is alvast: ook wanneer u zelf niet of nauwelijks actief bent op uw systeem, zijn er verschillende (legitieme) redenen waarom er toch veel schijfactiviteit of netwerkverkeer kan zijn. Er kan een of ander updateproces gaande zijn. Of uw back-uptool maakt op de achtergrond online back-ups, met name wanneer de processor weinig omhanden heeft. Vergeet ook niet dat een defragmentatie- of een schijfindexerings-programma (zoals die van Windows zelf) ook op de achtergrond kan draaien.

©PXimport

3. Taakbeheer

Wilt u weten welke toepassingen en processen actief zijn? Open het Taakbeheer met de toetscombinatie Ctrl+Shift+Esc. Op het tabblad Toepassingen ziet u een overzicht van de opgestarte applicaties. Klikt u met de rechtermuisknop op een item en kiest u voor Ga naar proces, dan opent automatisch het tabblad Processen en wordt het betreffende proces gemarkeerd. Voor een volledig overzicht plaatst u een vinkje bij Processen van alle gebruikers weergeven. De kolom Processor vertelt u (in %) hoeveel cpu-activiteit dat programma voor zijn rekening neemt.

©PXimport

4. Schijfoperaties

Maak u vooral geen zorgen als u een hoog percentage ziet bij Niet actieve systeemprocessen, eigenlijk betekent dat 'ik ben x% niets aan het doen'. Overigens is de cpu-activiteit geen betrouwbare indicatie voor een proces dat bijvoorbeeld veel schijfactiviteit ontplooit. Zelfs intensieve schijfoperaties vereisen niet altijd veel processorkracht. U kunt ook opvragen hoeveel bytes elk proces in realtime aan het inlezen of schrijven is. Open Beeld / Kolommen selecteren, plaats een vinkje bij I/O: gelezen bytes en I/O: geschreven bytes en bevestig met OK.

©PXimport

5. Process Explorer

Er is nog een manier om te zien welk proces er op dit moment met schijfoperaties bezig is: Process Explorer. Pak het gedownloade zip-bestand uit en start het exe-bestand. Open het menu Options, kies Tray Icons en plaats een vinkje bij I/O History. Plaats tevens een vinkje bij Options / Hide When Minimized waarna u Process Explorer sluit. De tool blijft als een pictogram in het systeemvak zichtbaar. Gaat u hier met de muis over, dan ziet u welk proces voor de actuele schijfactiviteit verantwoordelijk is en met hoeveel bytes (Other, Write, Read).

©PXimport

6. Broncontrole

Wilt u inzicht krijgen in de schijfactiviteit van de afgelopen minuut? Dat kan als volgt. Open Windows Taakbeheer, ga naar het tabblad Prestaties en klik Broncontrole aan. Open het tabblad Schijf en zorg dat (de rubriek met) de balk Processen met schijfactiviteit is geopend. Hier staan alle processen opgesomd, met het totale aantal bytes dat elk proces gemiddeld verbruikt heeft gedurende de laatste minuut. U kunt sorteren op activiteit door op de gewenste kolom te klikken.

©PXimport

7. Grafiek processen

Het kan nóg iets gespecialiseerder. Vanuit het geminimaliseerde Process Explorer (zie stap 5) kunt u gemakkelijk een overzicht opvragen van de schijfactiviteit van de laatste minuten. Dubbelklik op de miniatuurgrafiek zodat u het hoofdvenster van Process Explorer ziet. Vervolgens dubbelklikt u op de meest rechtse grafiek bovenaan (I/O). U krijgt een kort overzicht van de vastgestelde schijfactiviteit. Om verder in de tijd terug te gaan, maakt u de grafiek breder. U kunt nu de muisaanwijzer boven een 'piek' te houden om de procesnaam en de schijfactiviteit af te lezen.

©PXimport

8. Monitor: collectie

Wilt u een goed overzicht krijgen van de schijfactiviteit over een wat langere periode? Dan bent u beter af met een gratis tool als Process Monitor. Pak het gedownloade zipbestand uit en start Process Monitor op. Het programma begint meteen allerlei data te verzamelen, totdat u de toetscombinatie Ctrl+E indrukt. Wilt u vooral weten welke processen schijfactiviteit ontplooien bij het opstarten van Windows, dan volstaat het de tool (Procmon.exe) in de groep Opstarten te plaatsen, bij Alle programma's in het startmenu.

©PXimport

9. Monitor: samenvatting

Het is lastig met zo'n overvloed aan 'ruwe data' aan de slag te gaan. Een samenvattend overzicht maakt het gelukkig overzichtelijker. Open het menu Tools en selecteer File Summary. Deze optie geeft u al een overzicht van alle I/O-activiteit (input/output) van de vastgelegde data. Standaard is de informatie gesorteerd op basis van de kolom Total Events en dat is een goede keuze om uit te vissen welk proces de schijfdrukte veroorzaakt. Maak het venster breed genoeg en maak wanneer nodig de kolom Path breder tot u ook die volledig te zien krijgt.

©PXimport

10. Process Monitor: filtering

Stel, het valt u in de samenvatting van Process Monitor op dat een bepaald proces flink wat schijfdata genereert en dat vindt u verdacht. Dubbelklik dan op dat proces: in het hoofdvenster van Process Monitor krijgt u nu alleen nog de data van dat proces te zien. Ook handig: in de werkbalk is een knop met een vizier verschenen. Als u die knop loslaat boven een applicatievenster, dan maakt Process Explorer een lijst met alleen de data die met die applicatie verband houden. Ook die informatie kan nuttig zijn bij uw zoektocht naar wat precies schijfactiviteit veroorzaakt.

©PXimport

11. Netwerkactiviteit

Verderop in deze workshop (vanaf stap 15) gaan we na hoe u het kaf van het koren scheidt: wat zijn legitieme processen en wat is mogelijk malware? Laten we nu echter eerst nagaan hoe u processen identificeert die voor verdachte netwerkactiviteit zorgen. Het kan nuttig zijn eerst te controleren in hoeverre uw netwerkadapter(s) effectief worden belast. Het geflikker van led'jes is namelijk niet de meest betrouwbare manier. Ga liever naar Windows Taakbeheer en open het tabblad Netwerk. De grafiek en het bijhorende percentage tonen u de intensiteit van het netwerkverkeer.

©PXimport

12. Specifieke processen

Blijkt het inderdaad om flink wat netwerkverkeer te gaan dat u niet kunt thuisbrengen, dan kunt u in eerste instantie een Windows-eigen tool raadplegen genaamd Broncontrole (zie ook stap 6). Open Broncontrole en kies het tabblad Netwerk. In het onderdeel Processen met netwerkactiviteit verneemt u hoeveel bytes elk proces in de laatste minuut gemiddeld per seconde heeft verwerkt (ontvangen en verstuurd). Plaats een vinkje bij een item om in de grafieken aan de rechterzijde feedback over dat specifieke item te krijgen (aan de hand van een oranje lijn).

©PXimport

NetLimiter 3 Monitor

De tool NetLimiter 3 Monitor kunt u inzetten om uw netwerkverkeer te duiden. De tool nestelt zich in het systeemvak en laat zich met een dubbelklik openen. U krijgt meteen de actieve processen te zien en u leest ook af hoeveel bytes elk proces op dat moment aan het uploaden en/of aan het downloaden is. Open zo'n item om meer details over het proces en de netwerkverbinding te zien.

©PXimport

Historisch overzicht

Interessant is de mogelijkheid om een historisch overzicht op te vragen met NetLimiter. Rechtsklik op het gewenste proces en kies Show Stats. Er verschijnt dan een apart venster met grafieken die het netwerkverkeer van dat proces weergeven, waarbij u zelf de periode bepaalt waarop u wilt inzoomen. Klikt u met de rechtermuisknop op de computernaam (bovenaan de lijst), dan krijgt u informatie over het netwerkverkeer dat door alle processen samen op uw pc is gegenereerd.

13. TCPEye: opstart

Netwerkactiviteit is één zaak. Maar minstens even belangrijk zijn de bestaande netwerkverbindingen in uw systeem en met name met welke (externe) server die connecties zijn gelegd. De tool Broncontrole (zie vorige stap) kan u dat vertellen, open de rubriek TCP-verbindingen maar eens. De tool TCPEye vinden we echter een stuk informatiever. Start TCPEye na installatie op, u krijgt nu onmiddellijk een overzicht van de toepassingen die uw netwerkverbinding gebruiken.

©PXimport

14. TCPEye: extra informatie

Naast de procesnaam verneemt u via de kolom Process Path het pad naar het bijhorende programmabestand. Bij Remote Address krijgt u standaard een IP-adres te zien, maar via het menu Options / Resolve Address spoort TCPEye de naam van de bijhorende server op. Wilt u nog meer informatie over een bepaald proces, klik het dan met de rechtermuisknop aan en kies GeoIP tool om via Google Maps de serverlocatie te zien en Whois IP om uit te vissen wie er achter dat IP-adres zit. Dit laatste werkt blijkbaar alleen goed als de optie Resolve Address is uitgeschakeld.

©PXimport

15. Zoekmachine

Welke tool u ook hebt gebruikt om het proces te identificeren dat voor verdachte schijf- en/of netwerkactiviteit zorgt, het is belangrijk dat u weet waarvoor dat proces precies dient. Daar kan internet u bij helpen. Zowel via Broncontrole (zie stappen 6 en 12) als vanuit Process Explorer/Monitor (zie stappen 7 tot 10) kunt u een specifiek item doorgeven aan Google. Klik op het gewenste item met de rechtermuisknop en kies Online Zoeken (Broncontrole) of Search Online (Process Explorer/Monitor). De kans is reëel dat u op deze manier nuttige feedback krijgt.

©PXimport

16. ProcessLibrary

Rechtstreeks zoeken in gespecialiseerde online databanken is eveneens mogelijk. Zo voorziet ProcessLibrary in een zoekfunctie met een achterliggende databank van (naar eigen zeggen) 140.000 processen en circa 55.000 dll's. Deze databank laat zich trouwens ook via een alfabetisch geordende tabel benaderen. Heel wat items hebben bovendien een 'security rating' meegekregen en zijn voorzien van verwijderinstructies. Handig, mocht het proces schadelijk of overbodig blijken.

©PXimport

17. Andere databanken

Andere bruikbare databanken die typische processen en services verzamelen en becommentariëren, zijn AnswersThatWork en BleepingComputer.com. Let wel, met name de eerstgenoemde site bevat hoofdzakelijk items die automatisch met Windows opstarten en doorgaans geen kwaad in de zin hebben. Maar ook dat kan natuurlijk nuttig zijn om weten: het kan u in elk geval helpen vermijden dat u de verkeerde toepassingen uitschakelt of verwijdert.

©PXimport

18. TCPEye: feedback

Hebt u TCPEye (zie stappen 13 en 14) ingezet om verdachte netwerkactiviteit te duiden, dan kunt u ook functies van dit programma gebruiken om malafide processen te ontmaskeren. Zo kleuren verdachte items automatisch paars, met name wanneer poorten zijn geopend door onbekende toepassingen (zonder versie-informatie). Vanuit het contextmenu van zo'n item is het eventueel ook mogelijk het bijhorende bestand via de optie Cechk Whit VirusTotal (sic!) naar de online virusjager VirusTotal te uploaden, die controleert het dan met meer dan 40 scanners.

©PXimport

19. Tijdelijke stop

Nu zou het best kunnen dat het om een goedaardig proces gaat, maar dat u dat proces toch overbodig acht en dus liever uitschakelt. Tijdelijk stopzetten kan onder meer vanuit het taakbeheer: open het tabblad Processen, rechtsklik op het beoogde proces en kies Proces beëindigen. Kies voor Processtructuur beëindigen als u tevens processen wilt stopzetten die daaraan gelieerd zijn. Vergelijkbare opties treft u trouwens ook aan in het contextmenu van Process Explorer (Kill Process / Tree). In TCPEye dubbelklikt u op het proces en kiest u End Process.

©PXimport

20. Definitieve stop

Wilt u een proces definitief stopzetten, zodat het dus ook in een latere Windows-sessie niet meer (automatisch) geactiveerd wordt, dan komt het er gewoonlijk op neer het bijhorende programma op de geijkte manier te de-installeren, via de optie Een programma verwijderen in het Configuratiescherm. In TCPEye toont de kolom Process Path u normaliter de weg naar een programma en in Process Monitor is dat de kolom Path. In Process Explorer ten slotte, dubbelklikt u eerst op het betreffende proces waarna u de nodige informatie in het veld Path terugvindt (op het tabblad Image).

©PXimport

21. Verwijdertools

Bent u overtuigd dat het om een malafide proces gaat, dan is het zaak om de sporen grondig te verwijderen. Het verwijderen van het bijhorende programmabestand zal niet volstaan, u hebt een antivirustool nodig. Bekende gratis tools zijn Microsoft Security Essentials en Avast!. Hebt u de malware exact kunnen identificeren, dan kunt u ook googelen naar remove . Of u downloadt de tool McAfee Stinger, die regelmatig geüpdatet wordt en vele virussen herkent.

©PXimport

Live antivirus

Lukt het niet om het virus te verwijderen, dan is het aan te raden om niet van het besmette besturingssysteem op te starten, maar via een speciaal geprepareerde live-cd/dvd of usb-stick. Op die manier krijgt het virus geen kans zich te activeren. Dankzij gratis tools als YUMI Multiboot Creator en SARDU is het eenvoudig zo'n medium samen te stellen. U hoeft in feite alleen maar de gewenste antivirustools te selecteren, waarna het programma die ophaalt en op het medium installeert. Bij het opstarten kiest u dan het gewenste antivirusprogramma uit voor een scanronde.

©PXimport

Lange documenten in Word voorzie je natuurlijk van paginanummers. Maar wat als je project begint met een voorblad en een inhoudsopgave? Dan wil je de paginanummering misschien pas later laten starten, bijvoorbeeld bij het eerste hoofdstuk. Gelukkig kun je zelf bepalen vanaf welke pagina de nummering begint en hoe die wordt weergegeven.

Stap 1: Sectie-einde

Stel dat je de paginanummering pas op pagina vier wilt laten beginnen. Plaats dan de cursor aan het einde van de tekst op de derde pagina. Ga naar het tabblad Indeling, klik op Eindemarkeringen en kies onder Sectie-einden de optie Volgende pagina. Zo voeg je een sectie-einde toe tussen pagina drie en vier.

Stap 2: Ontkoppel de sectie

Klik in de kop- of voettekst van pagina vier. Je ziet nu het label Koptekst (Sectie 2) of Voettekst (Sectie 2) verschijnen. Zodra je dit doet, opent automatisch het tabblad Koptekst en voettekst. Klik op Aan vorige koppelen in de groep Navigatie om de kop- en voettekst van deze sectie los te koppelen van de vorige. Zo voorkom je dat de paginanummers ook op de eerste drie pagina’s verschijnen.

Stap 3: Nummering plaatsen

Plaats de cursor opnieuw in de kop- of voettekst van pagina vier waar je de nummering wilt starten. Ga naar Paginanummer, kies waar je het nummer wilt tonen (bovenaan of onderaan) en kies een stijl. Je ziet nu waarschijnlijk dat pagina vier het cijfer 4 krijgt. Dat wil je aanpassen. Klik opnieuw op Paginanummer en kies Opmaak paginanummers. Selecteer hier Beginnen bij en vul het gewenste startnummer in – in dit voorbeeld: 1. Klik op OK. Nu begint de nummering pas op pagina vier, met het cijfer 1.

De eerste drie pagina’s hebben nu geen nummering. Als je die drie pagina’s door middel van Romeinse cijfers wilt nummeren, dan ga je terug naar de allereerste pagina en weer klik je op Paginanummer. Je beslist of de nummering boven- of onderaan de pagina moet komen. In het pop-up venster Opmaakpaginanummers selecteer je bovenaan de Romeinse stijl en in het vak Beginnen bij selecteer je 1.

Vroeg of laat moet je bepaalde informatie digitaal delen. Denk aan contracten, medische gegevens of vertrouwelijke rapporten. Dat is vaak ook precies het moment waarop het mis kan gaan. Eén foutieve klik en je bestand belandt in verkeerde handen. Gelukkig zijn er slimme en relatief eenvoudige manieren om het risico te beperken, zonder paranoïde toestanden.

Lees ook: 20 tips om je online privacy te waarborgen

Om te voorkomen dat vertrouwelijke informatie terechtkomt bij onbevoegden, gebruik je bij voorkeur een combinatie van beveiligingsmaatregelen. Versleutel je bestanden vóór verzending, gebruik wachtwoorden of toegangsrechten en kies voor veilige overdrachtsdiensten in plaats van standaardmail. Beperk daarnaast de toegang tot enkel de juiste personen of groepen. Zo houd je je data echt privé, ook na verzending. 

Metadata verwijderen

Welke versie van Windows je ook gebruikt: als je gevoelige bestanden deelt, is het verstandig om eerst de metadata te wissen. Wanneer je een bestand aanmaakt, slaat het systeem automatisch extra gegevens op, zoals de naam van de auteur, de datum van de laatste wijziging, de computernaam en meer. Deze metadata kunnen onbedoeld gevoelige informatie prijsgeven.

Gelukkig kun je deze metadata in Windows Verkenner eenvoudig verwijderen. Navigeer naar het bestand dat je wilt delen. Klik er met de rechtermuisknop op en kies Eigenschappen. Of gebruik de toetscombinatie Alt+Enter. Ga naar het tabblad Details. Klik onderaan op Eigenschappen en persoonlijke gegevens verwijderen. Hier kun je ook de optie Maak een kopie waarbij alle mogelijke eigenschappen zijn verwijderd selecteren. Bevestig met OK. Hierdoor ontvang je een kopie van het bestand zonder de metadata.

➡️7-Zip

Installeren

Ben je van plan om een bestand via internet te versturen? Dan is versleuteling een slimme zet. Door een bestand te versleutelen, voorkom je dat onbevoegden toegang krijgen tot de inhoud, zelfs als ze dat per ongeluk in handen krijgen. Hoewel Windows 11 zelf versleutelingsopties biedt, zijn die alleen bedoeld voor lokale opslag en dus niet geschikt voor bestanden die je wilt delen. Gebruik daarom een externe tool zoals 7-Zip, een gratis, opensource-programma dat uitstekend werkt voor veilige compressie én encryptie.

7-Zip installeer je via de Opdrachtprompt: Open het Startmenu en zoek naar Opdrachtprompt. Klik met de rechtermuisknop op het resultaat en kies Als administrator uitvoeren. Typ de volgende opdracht en druk op Enter: winget install --id 7zip.7zip.

De tool wordt automatisch gedownload en geïnstalleerd. Zodra 7-Zip klaarstaat, kun je je bestand inpakken in een met een wachtwoord beveiligd archief (7z of zip) met sterke AES-256-encryptie. Op die manier kun je het bestand veilig versturen, bijvoorbeeld via e-mail of een cloudservice, mits je het wachtwoord apart en veilig deelt.

Versleutelen

Om 7-Zip te starten, zoek je via Startmenu naar 7-Zip File Manager. Open de app en navigeer naar het bestand dat je wilt beveiligen. Selecteer dat en klik op de groene knop Toevoegen. Onderaan, in het gedeelte Versleuteling, vul je een wachtwoord in om het bestand te beveiligen. Typ het wachtwoord twee keer ter bevestiging.

Je kunt ervoor kiezen om het wachtwoord zichtbaar te maken, zodat je zeker weet dat je geen typfouten maakt. Daarnaast kun je ook de bestandsnaam versleutelen. Dat zorgt ervoor dat zelfs de naam van het bestand niet meer herkenbaar is, wat de inhoud extra goed afschermt voor nieuwsgierige ogen. Het resultaat is een versleuteld archiefbestand - een soort digitale container - dat alleen geopend kan worden met het ingestelde wachtwoord.

Standaard blijft het originele, niet-versleutelde bestand behouden. Wil je dat automatisch laten verwijderen? Vink dan in het venster Toevoegen aan archief de optie Bestanden na inpakken verwijderen aan. Zo blijft enkel de beveiligde versie over.

Versleutelen en splitsen

Wil je nog een extra beveiligingslaag toevoegen? Dan kun je het bestand niet alleen versleutelen met 7-Zip, maar ook opsplitsen in meerdere delen. Vervolgens kun je elk deel apart versturen, eventueel zelfs op verschillende momenten of via verschillende kanalen.

Open opnieuw 7-Zip en voeg het bestand toe dat je op deze manier wilt beveiligen. Stel een encryptiewachtwoord in en bevestig dat. In het veld Opsplitsen in volumes, bytes kies je de gewenste bestandsgrootte per deel. Dit is vooral handig voor grote bestanden. Stel dat het originele bestand 40 MB groot is. Als je 10 MB opgeeft, maakt 7-Zip er automatisch vier gelabelde delen van.

Voor maximale veiligheid kun je elk deel via een andere dienst of e-mailaccount verzenden. De ontvanger selecteert alle delen in 7-Zip (houd hiervoor de Ctrl-toets ingedrukt tijdens het aanklikken) en kiest daarna Uitpakken. Zodra het juiste wachtwoord wordt ingevoerd, worden de delen automatisch samengevoegd en ontsleuteld.

➡️OneDrive

Machtigingen

Met OneDrive stel je eenvoudig machtigingenin waarmee je bepaalt wie er toegang krijgt tot het bestand dat je eerder met 7-Zip hebt versleuteld. Het delen kun je op elk moment weer stopzetten. Open OneDrive via verkenner en navigeer naar de map waarin de versleutelde container staat. Klik met de rechtermuisknop op het bestand en kies voor Delen.

In het pop-upvenster voer je het e-mailadres in van de persoon met wie je het bestand wilt delen. Je kunt ook meerdere e-mailadressen of een mailgroep invoeren. Klik vervolgens op het potloodicoon om aan te geven of de ontvanger het bestand mag Bewerken of Alleen mag bekijken. Ben je klaar? Klik dan op Verzenden. De ontvanger krijgt een e-mail met een link om het bestand te downloaden.

➡️Outlook

E-mailversleuteling

Heb je een Microsoft 365-abonnement? Dan kun je gebruikmaken van de ingebouwde versleutelfunctie in Outlook om je e-mails en bijlagen extra te beveiligen.

Open de Outlook-app en klik op Nieuwe e-mail om een nieuw bericht op te stellen.Ga eventueel naar het tabblad Invoegen en kies Bestand bijvoegen.Selecteer via Op deze computer zoeken het gewenste bestand en klik op Openen.

Daarnaga je naar het tabblad Opties bovenaan het Lint.Klik op de knop Versleutelen. Je kunt hier ook kiezen uit verschillende beveiligingsniveaus.Maak je bericht af zoals gewoonlijk en klik op Verzenden.De e-mail wordt nu automatisch versleuteld verstuurd. De inhoud is onderweg beschermd en kan alleen worden geopend door de bedoelde ontvanger.

Beveiligingsopties

Onder de knop Versleuteling zie je drie opties als je een Microsoft 365 Family- of Personal-abonnement gebruikt. De eerste optie is Niet doorsturen. Hierdoor blijft je bericht versleuteld binnen Microsoft 365 en kan de ontvanger het niet kopiëren of naar anderen doorsturen. Kies je Versleutelen, dan kunnen ontvangers met een Outlook.com- of Microsoft 365-account de bijlagen downloaden vanuit Outlook.com of de mobiele Outlook-app.

Wie een andere e-mailclient gebruikt, zoals Gmail, Thunderbird of Apple Mail, ontvangt een bericht dat er een Microsoft Office 365-versleutelde e-mail op hem wacht. Als de ontvanger op de link Bericht lezen klikt, dan schakelt hij naar het Microsoft 365 Portal voor berichtversleuteling en daar moet hij zich aanmelden met een eenmalige wachtwoordcode. Die code ontvangt hij in zijn e-mailclient en daarmee kan hij dan het bericht op de portal openen.

De derde optie is Geen machtiging ingesteld en daarmee verwijder je eerdere machtigingen. De versleutelfunctie in Outlook is ideaal voor wie snel en zonder technische omwegen gevoelige informatie wil delen binnen een professionele context. Je hoeft geen extra tools te installeren.

➡️Gmail

Vertrouwelijke modus

De extra beveiliging in Gmail heet Vertrouwelijke modus. Hiermee versleutel je je berichten, zodat alleen de bedoelde ontvanger ze kan lezen, zelfs als iemand anders toegang krijgt tot diens mailbox. Klik op Opstellen om een nieuw bericht te maken. Vul het e-mailadres van de ontvanger in, kies een onderwerp en typ je bericht. Voor je op Verzenden klikt, activeer je de extra beveiliging. Onderaan het berichtvenster zie je een aantal grijze knoppen. Helemaal rechts staat een pictogram van een slot met een wijzerplaat. Klik daarop om de Vertrouwelijke modus in te schakelen.

Gebruik je de mobiele app? Tik dan op de drie puntjes rechtsboven en kies daar het slotje. Ontvangers kunnen deze mail vervolgens niet doorsturen, kopiëren, afdrukken of downloaden. Er verschijnt ook een pop-upvenster waarin je de vervaltijd van het bericht instelt. Je kunt kiezen uit: 1 dag, 1 week, 1 maand, 3 maanden of 5 jaar. Na afloop van de gekozen periode verdwijnt het bericht automatisch uit de postbus.

Sms-beveiliging

In hetzelfde pop-upvenster kun je een extra beveiligingslaag toevoegen via de optie Toegangscode vereisen. Vink hier de optie Sms-toegangscode aan. De ontvanger kan het bericht dan pas lezen nadat hij of zij een code invoert die via sms op de mobiele telefoon wordt bezorgd. Hiermee voeg je een tweede beveiligingsfactor toe, wat het voor een indringer vrijwel onmogelijk maakt om toegang te krijgen. Die moet immers niet alleen de mailbox, maar ook de sms-berichten van de ontvanger onderscheppen. Dat is een bijzonder lastige combinatie.

Klik op Opslaan en vervolgens op Verzenden. Op dit moment kun je eventueel nog de vervaltijd van het bericht aanpassen. Dan verschijnt er nu een tweede pop-upvenster waarin je het telefoonnummer van de ontvanger moet invoeren. Klik opnieuw op Verzenden. De ontvanger krijgt vervolgens een e-mail met daarin een knop om het vertrouwelijke bericht in de browser te openen. Is sms-verificatie ingeschakeld? Dan ziet de ontvanger ter bevestiging de laatste twee cijfers van zijn of haar gsm-nummer. Na een klik op Send passcode wordt de toegangscode per sms verstuurd.

Lees ook: 20 (écht) onmisbare tips voor Gmail

Documenten ondertekenen op je iPhone? Zo maak je een handtekening aan

➡️Proton Mail

Zwitserse veiligheid

De grote mailproviders maken er geen geheim van dat ze het e-mailverkeer scannen. Volgens eigen zeggen doen ze dat om hun dienstverlening te verbeteren. Daarbij richten ze zich vooral op de metadata van berichten: wie met wie communiceert, wanneer en hoe vaak. Ben je op je privacy gesteld, dan geeft dit idee een onbehaaglijk gevoel, zeker wanneer het om vertrouwelijke informatie gaat.

In dat geval kun je overstappen naar een ultraveilige aanbieder zoals Proton Mail (https://proton.me), een dienst die privacy centraal stelt. De servers staan in Zwitserland, waardoor de dienst onderworpen is aan een van de strengste privacywetgevingen ter wereld. Proton Mail werkt standaard met end-to-end-encryptie. Bij gewone e-mails is de verbinding tussen jou en de server meestal wel versleuteld met TLS (Transport Layer Security), maar de e-mail zelf wordt op de server in leesbare vorm opgeslagen.

End-to-end-encryptie (E2EE) bij e-mail betekent dat alleen de afzender en de beoogde ontvanger de inhoud van het bericht kunnen lezen. Zelfs de e-maildienst zelf kan niet zien wat er in de e-mail staat, omdat de versleuteling pas wordt verwijderd op het toestel van de ontvanger.

De gratis versie, Proton Free, biedt dezelfde sterke beveiliging als de betaalde formules, maar met enkele beperkingen. Je beschikt over één e-mailadres en 1 GB e-mailopslag. Daar staat tegenover dat je volledig reclamevrij werkt, niet gevolgd wordt en je berichten niet worden geanalyseerd of gelogd. Wie meer nodig heeft, kan upgraden naar een betaald abonnement, zoals Mail Plus (3,99 euro per maand bij jaarlijkse betaling).