Wanneer er iets fout gaat of je hebt de indruk dat Windows, een applicatie of een hardwarecomponent niet helemaal functioneert zoals het hoort, dan is de kans best groot dat Windows zelf je een bruikbare indicatie geeft over de mogelijke oorzaak van het probleem. We duiken in de Windows 10-logboeken!

In dit artikel gaan we uit van wat lastigere probleemscenario’s, waarbij je vooral zelf naar oorzaak en oplossing moet zoeken. In dit geval kan Windows je alsnog nog zinvolle aanwijzingen geven. Het besturingssysteem houdt namelijk uitgebreide logboeken bij en probeert zelfs in de hoogste nood nog snel nuttige informatie bij elkaar te sprokkelen.

Als je de Windows-module Services erbij neemt (services.msc), dan zie je als je naar onderen scrolt, dat Windows Event Log standaard automatisch geactiveerd wordt. Dat houd je maar beter zo, want deze service registreert en archiveert talloze gebeurtenissen die op je systeem plaatsvinden. Je kunt deze logboeken bereiken door bijvoorbeeld met rechts op de startknop te klikken en de optie Logboeken te selecteren, of door Windows-toets+R in te drukken en eventvwr.msc uit te voeren.

Wanneer je vervolgens in het linkerdeelvenster op het submapje Windows-logboeken klikt, krijg je het aantal geregistreerde gebeurtenissen evenals de bestandsgrootte van elk Windows-logboek te zien, waaronder Toepassing, Beveiliging, Setup en Systeem.

Logboekbeheer

Via de optie Eigenschappen in het contextmenu van zo’n item kun je het pad en de maximale logboekgrootte instellen. Je legt hier tevens vast wat er hoort te gebeuren als het plafond is bereikt. Met Logboek wissen verwijder je een logboek, waarbij je wel nog de kans krijgt het eerst te bewaren in een evtx-bestand, dat je dan na een dubbelklik terugvindt in het linkerdeelvenster bij Opgeslagen logboeken. 

Of je gebruikt een gratis tool als FullEventLogView om logboeken te bekijken (er is ook een Nederlands taalbestand beschikbaar). Dat doe je dan met Bestand / Gegevensbron kiezen / Gebeurtenissen laden van de externe map met logbestanden, of je gebruikt het opdrachtregelcommando met de nodige parameters (zie de NirSoft-website).

Wil je het logboek bewaren zonder het eerst te wissen, klik dan met rechts op het logboek in het linkerdeelvenster en kies Alle gebeurtenissen opslaan als.

In het eigenschappenvenster vind je ook het tabblad Abonnementen, maar dit is vooral interessant als je bepaalde gebeurtenissen van remote clients via het WS-Management Protocol lokaal wilt opslaan. Aangezien dit vooral voor een domeinnetwerk nuttig is, gaan we hier niet verder op in.

©PXimport

Stel, je ondervindt een of ander probleem met Windows (of een applicatie). Dan is de kans relatief groot dat je daar sporen van terugvindt in de logboeken. Het gaat weliswaar om meerdere logboeken met soms duizenden regels, maar er zijn gelukkig methodes om gerichter te zoeken naar de mogelijke oorzaak.

Heeft het te maken met aanmeldproblemen of met rechtenkwesties, dan kijk je best eerst in het logboek Beveiliging. Het logboek Setup verzamelt gebeurtenissen tijdens het installeren en upgraden van Windows. Voor de logs van sommige applicaties en services kijk je onder Toepassing, maar raadpleeg zeker ook de onderdelen in het submapje Logboeken Toepassingen en Services, aangezien applicaties ook hier een eigen logboek kunnen bijhouden. Voor de meeste systeemgerelateerde problemen raadpleeg je het logboek Systeem.

In het middelste deelvenster sorteer je vervolgens op diverse criteria, door één of twee keer op een kolomtitel te klikken (twee keer om de volgorde om te draaien). Vooral Datum en tijd (voor de momenten waarop het probleem optrad) en Niveau (vooral de types Fout en Kritiek) kunnen interessant zijn.

Er zijn nog andere criteria mogelijk. Klik met rechts op een kolomtitel en kies Kolommen toevoegen/verwijderen om ook andere items te selecteren. Zo kan Proces-id nuttig zijn in combinatie met de informatie die je krijgt in Windows Taakbeheer (druk op Ctrl+Shift+Esc), in de kolom PID (en Opdrachtregel).

©PXimport

Logboeken filteren

Vanuit het contextmenu van een logboek is de zoekfunctie beschikbaar, die niet alleen zoekt binnen de kolominformatie, maar ook in de informatie uit het Details-deelvenster.

Vanuit het deelvenster Acties kun je ook zeer nauwkeurig filteren. Selecteer het beoogde logboek en kies Huidig logboek filteren. Op het tabblad Filter kun je vervolgens filteren op onder meer een tijdsbereik (stel Geregistreerd bijvoorbeeld in op Afgelopen 24 uur), op een of meer gebeurtenisniveaus (zoals Fout en Kritiek) en ook aan de hand van opties als Op logboek of Op bron (bijvoorbeeld .NET Runtime of PowerShell). Selecteer je Op logboek, dan kun je verder inzoomen op onder meer een of meer Gebeurtenis-id’s en Gebruikers.

Denk je deze filtering naderhand nog te gebruiken, kies dan voor Aangepaste weergave maken. Na het instellen van de criteria geef je een naam voor je gefilterde weergave op en duid je aan waar je die wilt bewaren (standaard is dat bij Logboeken / Aangepaste weergaven).

Dat kunnen ook zeer specifieke weergaven zijn. Stel, je wilt snel inzoomen op gebeurtenissen die aangeven dat het opstarten van Windows niet optimaal verloopt. Dan kun je Niveau instellen op Kritiek en Fout, Op logboek zet je op Logboeken Toepassingen en Services / Microsoft / Windows / Diagnostics-Performance / Operational en de logs beperk je tot gebeurtenis-id’s 100-110. Om uit te zoeken welke filters je het best activeert, gebruik je gewoon een zoekmachine op internet.

©PXimport

Foutenanalyse

Er worden dus tig gebeurtenissen vastgelegd door Windows en sommige applicaties, maar wat leveren die eigenlijk op? Dat hangt af van de detailinformatie die je te zien krijgt in het onderste deelvenster wanneer je dubbelklikt op zo’n gebeurtenis. Je kunt deze informatie trouwens ook in zuiver tekstformaat opvragen vanuit het contextmenu van zo’n gebeurtenis: klik op Kopiëren / Details als tekst kopiëren en plak de tekst in een editor.

Soms kun je al uit de beschrijving, in combinatie met de symptomen afleiden wat precies het probleem veroorzaakt. De Microsoft-link Help online op het tabblad Algemeen geeft helaas zelden bruikbare informatie en kun je beter vervangen door een link naar de service van EventID.Net, met de bron en ID als zoekparameters. Druk hiervoor op Windows-toets+R en voer regedit uit. 

Navigeer naar HKEY_LOCAL_MACHINE\SOFTWARE\Microsoft\Windows NT\CurrentVersion\Event Viewer. Dubbelklik in het rechterpaneel op MicrosoftRedirectionURL en vervang de bestaande url door http://www.eventid.net/display.asp. Hierna merk je dat klikken op Help online meestal veel zinvoller is. De informatie die EventID.Net wordt doorgaans nog interessanter als je er een jaarabonnement van zo’n 43 euro voor over hebt.

Met enig speurwerk via Google (of een andere zoekmachine) kom je natuurlijk ook al een eind. Of bezoek eens de pagina met Windows Security Log Events op Ultimate Windows Security), waar tientallen gebeurtenissen over allerlei beveiligingsissues voorzien van commentaar staan.

©PXimport

Forceer een BSoD

Windows registreert dus tal van gebeurtenissen, maar het kan gebeuren dat die zo ingrijpend zijn dat het systeem daardoor helemaal vastloopt. In dit geval krijg je je meestal een zogenoemde stopfout ofwel bugcontrolefout te zien, gemeenzaam ook BSoD (Blue Screen of Death) genoemd. Je kunt ook nuttige informatie halen uit de geheugendump die je op dat moment kunt laten maken.

Om met deze materie te kunnen experimenteren, is het natuurlijk lastig wachten tot zo’n BSoD zich daadwerkelijk voordoet. Je kunt echter op elk moment zelf (veilig) een stopfout genereren en een bijbehorende geheugendump laten maken. Dat vereist wel een register-ingreep. 

Klik met rechts op Register-editor in het startmenu en kies Als administrator uitvoeren. Navigeer naar HKEY_LOCAL_MACHINE\SYSTEM\CurrentControlSet\Services\i8042prt\Parameters (voor PS/2-toetsenborden) of naar […]\kbdhid\Parameters (voor usb-toetsenborden). Maak een nieuwe DWORD-waarde (32 bits), geef die de naam CrashOnCtrlScroll en vul 1 in bij Waardegegevens. Na een herstart kun je dan een BSoD genereren door de rechterCtrl-toets ingedrukt te houden, terwijl je twee keer achter elkaar op de ScrollLock-toets drukt.

©PXimport

Over geheugendumps

Tot slot laten we zien wat zo’n geheugendump voor je kan betekenen, maar we vertellen eerst hoe je er zeker van bent dat een geheugendump daadwerkelijk wordt gemaakt als Windows zelf een BSoD genereert.

Dat gaat het makkelijkste vanuit het Configuratiescherm. Open hier Systeem en beveiliging / Systeem / Geavanceerde systeeminstellingen. Op het tabblad Geavanceerd klik je bij Opstart- en herstelinstellingen op Instellingen. Plaats een vinkje bij Een gebeurtenis in het systeemlogboek registreren (zodat tevens een melding in dit logboek wordt opgenomen) en verwijder bij voorkeur het vinkje bij De computer automatisch opnieuw opstarten (zodat je meer tijd krijgt om het BSoD te lezen).

In het uitklapmenu bij Foutopsporingsgegevens registreren selecteer je vervolgens een van de beschikbare dumptypes, waarbij je kennisneemt van de bijbehorende opslaglocatie. In principe kun je volstaan met een Kleine geheugendump: die bevat de stopcode met parameters, de geladen apparaatdrivers, informatie over het huidige proces evenals de kernelstack van de thread die de crash veroorzaakte. 

Eventueel kies je voor een Automatische geheugendump of een Kernelgeheugendump (beide bevatten alleen geheugenpagina’s in kernelmodus – niet die in usermodus). Wil je absoluut ook usermodus-processen, die doorgaans niet verantwoordelijk zijn voor BSoD’s, dan kies je Actieve geheugendump of zelfs Volledige geheugendump.

©PXimport

Wanneer je zelf een BSoD genereert zoals we hierboven hebben beschreven, dan lees je bij stopcode Manually_initiated_crash (die overeenkomt met bugcontrolecode 0xE2).

In zo’n BSoD krijg je tevens het webadres www.windows.com/stopcode te zien. Dat is een eenvoudige helppagina met Nederlandstalige instructies om de oorzaak van het BSoD te vinden. Je geeft antwoord op de vraag wanneer het probleem zich heeft voorgedaan: Na de installatie van een update of Tijdens het gebruik van mijn apparaat.

In het eerste geval raadt Microsoft je aan je pc in veilige modus op te starten en recente updates te verwijderen. In het tweede geval doet Microsoft het voorstel om, na een herstart in veilige modus, eerst recent geïnstalleerde software van derden te verwijderen; vervolgens stuurprogramma’s terug te draaien, uit te schakelen of desnoods te verwijderen; of het te proberen door nieuw aangesloten hardware weg te halen. Het is opvallend hoe al deze instructies mooi aansluiten bij Microsofts stelling dat 70% van de BSoD’s te wijten is aan drivers van derde partijen. 

Specifieke oplossingen

Met de juiste tools kun je het probleem ook meteen zo gericht mogelijk troubleshooten. In eerste instantie kun je googelen naar de hexadecimale bugcontrolecode (0x, gevolgd door acht andere tekens) en de beschrijving die in het BSoD zelf te vinden is. Via deze link vind je bijvoorbeeld links naar probleemoplossende instructies voor bijna twintig verschillende bugcontrolecodes.

Je kunt ook gebruikmaken van de gratis, portable tool BlueScreenView (er is een Nederlandstalig taalbestand beschikbaar). De tool haalt automatisch de geheugendumps op uit de standaardlocatie %systemroot%\minidump die je vervolgens op basis van Crashtijd kunt selecteren, maar via Opties / Geavanceerde opties / Eén MiniDump-bestand laden kun je ook naar een specifieke geheugendump verwijzen.

©PXimport

In het bovenste venster lees je onder meer de crashtijd af, het stuurprogramma met bestandsbeschrijving dat vermoedelijk de crash veroorzaakte, evenals het stackadres. In het onderste venster krijg je een vollediger overzicht van de drivers die toen waren geladen, en de drivers die vermoedelijk aan de crash gelinkt zijn heeft BlueScreenView met rood gemarkeerd.

Een vergelijkbare tool is WhoCrashed (ook beschikbaar in een gratis versie). Het volstaat de Analyze-knop in te drukken of bij Options / Directories eerst zelf aan te geven in welke map de tool naar dumpbestanden moet zoeken. Je kunt hier trouwens via Tools / Crash Dump Test op elk moment ook een BSoD als test forceren.

Dieper graven

Tools als BlueScreenView en WhoCrashed zullen meestal volstaan. Bij sommige bugcontrolecodes (zoals die met 0xa) wijzen die tools echter al snel Ntoskrnl.exe als potentiële dader aan. Dat komt doordat Windows zelf de verantwoordelijke driver niet kan duiden en aangezien de crash in kernelmodus optrad, verwijzen de tools gemakshalve dan maar naar de kernelmodule Ntoskrnl.exe. Tenzij Windows zwaar aangetast is, is de kans echter klein dat je het euvel hier daadwerkelijk moet zoeken.

Voor een meer betrouwbare analyse heb je een grondigere debugtool als Windbg nodig, eventueel in combinatie met een automatische of kernel-geheugendump. In het kort ga je hier als volgt mee aan de slag.

Download het installatieprogramma (dus niet het iso-bestand) van Windows 10 SDK. Plaats alleen een vinkje bij Debugging Tools for Windows. Na de installatie klik je in het startmenu met rechts op Start WinDbg (x..) en kies je Als administrator uitvoeren. Ga naar File / Open Crash Dump en verwijs naar het gewenste dumpbestand. Even later klik je in het Command-venster op de link !analyze -v. 

De kans is groot dat een foutmelding verschijnt in verband met symbolen. Open in dat geval File / Symbol File Path en vul srv*c:\symbols*https://msdl.microsoft.com/download/symbols in. Als het goed is, verschijnt wat later de Bugcheck Analysis met onder meer de STACK_TEXT en andere informatie. Deze gegevens zijn vooral geschikt voor de gevorderde gebruiker.

Het is bijna kerst en tussen het regelen van de laatste boodschappen door kijk je om je heen. De post ligt nog op tafel, er slingert speelgoed rond en een grote schoonmaak gaat niet meer lukken. Toch wil je dat je gasten in een net huis binnenkomen. Met een strak plan kun je in precies zestig minuten de perfecte illusie van een schoon huis creëren. Zet de timer, doe je favoriete muziek aan en ga aan de slag.

Je begint waar je gasten binnenkomen. De hal is vaak een rommelige plek, zeker in de winter. Pak een grote mand of krat en gooi daar alles in wat er niet hoort: sjaals die niemand draagt, post, sleutels en rondslingerende tassen. Zet die mand tijdelijk weg in de berging, schuur of desnoods in je eigen kledingkast. Zorg dat er ruimte is aan de kapstok voor de jassen van je bezoek. Klop de deurmat even krachtig buiten uit en haal de stofzuiger snel door de gang. Als je hierna nog dertig seconden over hebt, veeg je met een doekje over de spiegel. Een schone spiegel en een lege vloer geven direct bij binnenkomst al het gevoel van een opgeruimd huis.

De woonkamer: sfeer boven perfectie

Door naar de plek waar jullie de meeste tijd zullen doorbrengen. In de woonkamer geldt nu de regel: opruimen is belangrijker dan boenen. Loop een rondje met een vuilniszak voor alles wat weg kan en een wasmand voor spullen die naar een andere kamer moeten. Maak de salontafel en bijzettafels helemaal leeg. Een leeg oppervlak oogt namelijk direct schoon, zelfs als je niet nat afneemt. Schud daarna de kussens op de bank flink op en vouw plaids netjes op. Haal de stofzuiger alleen door het midden van de kamer en langs de bank; vergeet de hoekjes en plinten, want daar kijkt vanavond niemand naar.

©Евгения Рубцова

Het toilet: kort maar krachtig

Dit is de enige plek waar je gasten echt even alleen zijn en stilzitten, dus hier moet het wel fris zijn. Gelukkig is de ruimte klein. Spuit wc-reiniger in de pot en laat dit even inwerken terwijl je de rest doet. Gebruik een wegwerpdoekje of een sopje voor de bril, de spoelknop, de deurklink en de kraan. Hang een schone handdoek op en controleer of er voldoende toiletpapier ligt. Heb je nog een geurkaarsje of geurstokjes? Zet die dan hier neer. Als het lekker ruikt, voelt je toilet al snel schoner aan.

Puntjes op de i in de keuken

Je hebt nu nog een kwartier over. Snel door naar de keuken. Zorg allereerst dat het aanrecht helemaal leeg is. Als het niet meer lukt om alles af te wassen, zet je de vuile vaat snel in de vaatwasser, ook als deze eigenlijk al vol is. Een andere slimme noodoplossing is om de vaat tijdelijk in een keukenkastje te verstoppen. Het gaat erom dat alles uit het zicht is. Haal tot slot nog even een doekje over het aanrecht en de kookplaat zodat alles weer fris oogt.

©APALKOV | MestoSveta - stock.adobe.com

Sfeer maken

Nu is het tijd voor de belangrijkste truc: het aanpassen van de verlichting. Dim de grote lampen en steek overal kaarsen en sfeerverlichting aan. Dat ziet er niet alleen heel gezellig uit, maar dat zachte licht zorgt er ook voor dat achtergebleven stof of verdwaalde kruimels niet meer opvallen. Tot slot doe je nog één ding voor de sfeer. Zet een raam op een kier voor frisse lucht of zet een pannetje op het vuur met wat water, kaneel en sinaasappelschil voor een heerlijke kerstgeur.

Klaar voor de bel

Kijk nu eens om je heen. Je huis is opgeruimd, het ruikt lekker en het is gezellig verlicht. Niemand die ziet dat je de bovenkant van de kasten hebt overgeslagen. Schenk wat te drinken voor jezelf in en adem uit. Laat die bel maar gaan!

Na een uitgebreid diner is de koffie vaak de afsluiter van de avond. In plaats van een standaard zwarte bak zet je met een paar simpele ingrediënten iets bijzonders op tafel. Je hoeft geen volleerd barista te zijn om indruk te maken; met wat kruiden of een restje chocolade geef je de koffie direct een feestelijke twist. Speciaal voor jou: vijf heerlijke koffierecepten.

Espresso met witte chocolade en kardemom

Witte chocolade is een goede match voor de sterke smaak van een espresso. Leg een paar blokjes witte chocolade onderin het glas en laat deze langzaam smelten door de hete koffie eroverheen te gieten. Als je een snufje kardemom door de melk mengt voordat je deze opschuimt, krijg je een heerlijke warme en kruidige geur. De kardemom zorgt ervoor dat de zoete chocolade niet de overhand krijgt, waardoor de koffiesmaak goed overeind blijft.

Tiramisu uit een glas

Je kunt de smaken van het bekende Italiaanse dessert ook gewoon drinken. Meng een sterke kop koffie met een drupje amandelsiroop voor de herkenbare smaak van amaretto, maar dan zonder de alcohol. In plaats van gewone melk kun je een mengsel van halfstijve slagroom en een beetje mascarpone bovenop de koffie leggen. Een flinke laag cacaopoeder over de room maakt het plaatje compleet. Dit koffierecept kan eigenlijk ook direct als vervanger van een dessert kan dienen, vooral het serveert met bijpassend koekje, zoals cantuccini of amaretti.

Mokka met sinaasappel en pure chocolade

De combinatie van pure chocolade en sinaasappel doet het altijd goed tijdens de feestdagen. Rasp de schil van een sinaasappel en roer dit samen met een blokje pure chocolade door je warme koffie totdat alles is opgelost. De olie uit de sinaasappelschil geeft een fris aroma dat heel goed samengaat met donker gebrande koffiebonen. Als je dit serveert met een klein stukje sinaasappelschil op de rand van het glas, ziet het er meteen feestelijk uit. De pure chocolade maakt de koffie wat dikker en voller, wat goed past bij een koude winteravond.

Karamel met een snufje zeezout

Gezouten karamel is al jaren populair en dat is niet zonder reden. Het zout versterkt namelijk de zoete tonen van de karamel en haalt tegelijkertijd de bittere randjes van de koffie af. Doe een scheutje karamelsiroop in je glas en voeg daar echt maar een heel klein beetje zeezout aan toe. Gebruik havermelk voor het schuim, omdat dit van zichzelf al een beetje romig en nootachtig smaakt. Het resultaat is een zachte koffie die het door de combinatie van zout en zoet bij bijna iedereen goed doet.

Koffie met honing en kaneel

Voor wie geen chocolade of room lust, is een combinatie van honing en kaneel een goed alternatief. Roer een goede lepel honing door de zwarte koffie en bestrooi de melkschuimlaag met wat kaneelpoeder. De honing geeft een andere soort zoetheid dan suiker en maakt de koffie zachter voor de keel. Het is een eenvoudige manier om een normale latte een feestelijke upgrade te geven met spullen die je waarschijnlijk al in je keukenkastje hebt staan. De geur van kaneel die van de warme melk afkomt, maakt meteen duidelijk dat het kerst is! 

©ID.nl

Zo maak je je koffie helemaal af

Je kunt de feestkoffie nog net wat mooier presenteren door aandacht te besteden aan de garnering. Een klein beetje kaneel, nootmuskaat of cacaopoeder op de melkschuimlaag doet bijvoorbeeld al wonderen. Gebruik een klein zeefje zodat de poeder gelijkmatig verdeeld wordt en er geen klontjes ontstaan. Voor een luxe effect kun je met een fijne rasp wat krullen van een blok pure of witte chocolade schaven. Dit smelt langzaam weg in het schuim en geeft bij elke slok een beetje extra textuur.

Ook met koekjes of fruit kun je creatief uit de hoek komen. Serveer de koffie met een typisch winters koekje op de schotel, zoals een speculaasje of een Italiaanse cantuccini. Een dunne reep sinaasappelschil die je even rond je vinger draait tot een krul staat erg chique aan de rand van het glas. Wil je echt uitpakken, dip de rand van het glas dan in wat water en daarna in suiker voor een bevroren effect. In plaats van een gewone lepel kun je tot slot een kaneelstokje in de koffie zetten, wat tijdens het drinken subtiel steeds meer smaak afgeeft.

Drie espressomachines voor je feestkoffie

De'Longhi PrimaDonna Soul

Dit apparaat van De'Longhi is een zeer uitgebreide volautomaat. Dankzij de 18 voorgeprogrammeerde recepten zet je met één druk op de knop een krachtige espresso of een zachte latte. Voor wie van variatie houdt, biedt dit toestel ook de mogelijkheid om de sterkte van de koffie nauwkeurig aan te passen, zodat je altijd die gewenste sterke kop koffie krijgt. De machine is bovendien via een smartphone-app te bedienen.

Siemens EQ.500

De Siemens EQ.500-serie staat bekend om het gebruiksvriendelijke display waarbij je de koffiespecialiteiten direct via sensorvelden selecteert. Naast de standaard espresso en latte beschikt dit apparaat over de zogenaamde 'aromaDouble Shot'-functie. Hiermee zet je een extra sterke koffie door middel van een dubbel maal- en zetproces, zonder dat de koffie een bittere nasmaak krijgt.

Melitta Barista Smart T

De Melitta Barista Smart TS blinkt uit in veelzijdigheid met maar liefst 21 voorgeprogrammeerde recepten. Een groot voordeel is de fluisterstille molen, waardoor je zonder veel lawaai geniet van versgemalen bonen. Dankzij het dubbele bonenreservoir kun je bovendien eenvoudig wisselen tussen een milde boon voor je latte en een krachtige variant voor de espresso. De machine is via een handige app op je smartphone te bedienen. Met de 'My Coffee Memory'-functie sla je de persoonlijke voorkeuren van acht verschillende personen op.