Een videokaart heeft feitelijk een heel simpele taak: bits omzetten naar beeld, zodat dit getoond kan worden op een scherm. In de tijd dat een computer een veredelde tekstverwerker was, was deze taak vrij eenvoudig. De plaatjes waren 2D en bewogen niet ‘dynamisch’. Nu is dat wel anders. We spelen 3D-spellen, Flash-spellen in een browser en bekijken en bewerken films in HD. De grafische kaart is een aardig complex stuk hardware dat veel voor zijn kiezen krijgt.

Prestatiekroon

Omdat de chips behoorlijk complex zijn, zien we dat er – net als bij processoren – maar weinig partijen hun vingers branden om in deze markt actief te zijn. Er zijn slechts twee hoofdrolspelers: nVidia en AMD (voorheen ATI). En net als bij Intel en AMD is het een eeuwig hanengevecht. Wie heeft de snelste? Ze blijven altijd vechten om de troon, een plek die je verdient door de snelste videokaart in de markt te zetten. Maar die plek is in onze optiek ook een zetel die je verdient door de beste kaart voor het beste geld in de schappen te zetten. Dat gaat niet altijd samen, zeker niet in het topsegment.

Net als dat het voor auto’s, tv’s of huizen geldt: een topproduct is nooit voordelig. Kortom: een supersnelle videokaart is nooit goedkoop. Voor een high-end videokaart ben je meestal rond de € 500 kwijt, afhankelijk van de fabrikant. Sommige fabrikanten brengen overgeklokte versies uit of juist hele stille modellen. Daar betaal je iets meer voor.

Zoek je een ultra-high-end kaart, dan kom je bij de dual-gpu-versies. Deze kosten vaak nog (ruim) € 200 meer. Met zulke bedragen is de prijs-prestatieverhouding snel zoek, zowel bij nVidia als bij AMD. Echter heb je maar zelden zulke pure brute kracht nodig.

Wanneer wel een high-end videokaart?

Wanneer is een high-end videokaart dan wel nodig? Er zijn drie scenario’s te bedenken wanneer een high-end videokaart uitkomst biedt.

Scenario 1: multi-monitor gaming

De eerste is multi-monitor gaming. Stel, je wilt op drie schermen spelen, wat tegenwoordig bij bepaalde spellen kan zoals bijvoorbeeld bij Dirt 3, Hawx, Flight Simulator en Battle Forge. Als je kaart één keer full-hd moet renderen, gaat dat nog wel. Als dat drie keer full-hd wordt, is het wat pittig: 5760 bij 1080 pixels is aardig wat data om te berekenen met rond de 60 frames per seconde. In die gevallen is een zeer krachtige videokaart simpelweg noodzaak.

Scenario 2: 3D-gaming
En tweede scenario is 3D-gaming. Daarmee bedoelen we niet 3D first person shooters, maar échte 3D-technologie, zoals je nu ook bij sommige films ziet. Bij de pc gaat het vaak om de active-shuttervariant, waarbij een actief brilletje om en om een beeld laat zien, zodat er een 3D-effect ontstaat. Zowel AMD (sinds de 6000-serie) als nVidia hebben ondersteuning voor 3D-weergave en kunnen ‘realtime’ spellen omzetten naar 3D. Dit kost echter veel rekenkracht. Dat is ook vrij logisch als je bedenkt dat de videokaart in principe twee keer zoveel beelden berekent als normaal: twee keer 60 frames per seconde in plaats van één keer, er vanuit gaande dat je met v-sync aan speelt. Om met dezelfde grafische instellingen het spel in 3D te spelen, moet de videokaart theoretisch twee keer zo krachtig zijn.

Scenario 3: Videobewerking
Een derde scenario waarbij een high-end videokaart meerwaarde biedt, is bij het gebruik van videobewerkingssoftware die ofwel Cuda (van nVidia) ofwel openCL (Amd en nVidia) ondersteunt. Het gebruik van de videokaart voor het encoderen, decoderen of renderen van video wordt gpgpu genoemd.

De beste deal ligt in het midden

Zoals vaak voor producten geldt: voor scherpe verhoudingen moet je in het middensegment zijn. Vandaar dat daar ook de meeste consumenten zitten. Slechts een fractie van de markt is geïnteresseerd in het hoogst haalbare en bereid om rond de € 500 of meer uit te geven aan een high-end kaart, om vervolgens een jaar later weer een nieuwe te kopen. Het middensegment is waar het echt gebeurt.

Het goede nieuws is dat tegenwoordig het gros van de kaarten in deze klasse prima in staat is om keurige prestaties neer te zetten. Het is gewoon indrukwekkend wat het middensegment tegenwoordig presteert. De middensegmentkaarten kunnen vrij gemakkelijk een nieuw spel op full-hd (1920 bij 1080 pixels) soepel renderen. Niet met de grafische instellingen op medium, maar gewoon op high. Het is in wezen dus helemaal niet nodig om meer dan € 200 uit te geven aan een videokaart als je een spelletje op een full-hd-monitor wilt spelen.

Videokaarten voor videobewerking

Gpgpu maakt zeer efficiënt gebruik van de vele kernen in een gpu (graphical processing unit), omdat een videokaart veel meer kernen heeft dan een processor, bijvoorbeeld 512 bij de GTX 580 of 1536 bij de Cayman-chip van de AMD HD6970. Nvidia heeft andersoortige kernen dan AMD, vandaar het verschil in aantal.

Natuurlijk moeten we al die kernen wel even in perspectief plaatsen: ze zijn lang niet zo complex of krachtig als een X86-core van een processor. Maar met alle krachten gebundeld, zijn ze wel veel sneller klaar met lineaire berekeningen dan een krachtige quad-, hexa-, of octacore processor; vele handen maken nu eenmaal licht werk.

Sneller coderen en decoderen
Hoeveel versnelling mag je verwachten als je een high-end kaart in de pc plaatst? Ongeveer een versnelling van 2 tot 4 keer, en dan hebben we het over de hulp van een behoorlijk rappe GTX 570 of bijvoorbeeld een Radeon HD6870. Dit is overigens ook afhankelijk van het videobewerkingspakket dat je gebruikt, de plugins en de beschikbare hoeveelheid geheugen.

Helaas staat deze technologie nog een beetje in de kinderschoenen. Zo is de selectie kaarten bij bijvoorbeeld Adobe Premiere zeer gering. Om maar te zwijgen over het feit dat je bij Adobe alleen kunt kiezen uit videokaarten van nVidia, omdat dit programma Cuda gebruikt, wat in de nVidia-stal is ontwikkeld (inmiddels is de broncode vrijgegeven, waardoor het binnenkort ook werkt met andere gpu’s).

Officieel ondersteunde videokaarten in Adobe Premiere
Officieel zijn de GTX 285, de GTX 470, GTX 570 en GTX 580 en daarbij nog een handjevol (dure) Quadro-kaarten en een (peperduur) Tesla-model ondersteund voor het gebruik met Adobe Premiere. Onofficieel kunnen alle videokaarten vanaf de GeForce 8800GT gebruikt worden. Je kunt een andere videokaart toevoegen in het cuda_supported_cards.txt-bestand dat in de root staat van de Adobe Premiere-directory. Op deze manier kun je bijvoorbeeld probleemloos een GTX 480 toevoegen aan de lijst.

Videopakketen met OpenCL
Videobewerkingsprogramma's die gebruikmaken van OpenCL, zoals bijvoorbeeld Sony Vegas, ondersteunen alle videokaarten zodat deze kunnen assisteren bij het coderen en decoderen van video-content. Sony geeft echter aan dat ze bij nVidia vanaf de 400-serie en bij AMD vanaf de HD57XX reeks ondersteunen. 

Alleen tikwerk

Wie niet spelletjes speelt of gebruikmaakt van videobewerkingssoftware, heeft eigenlijk genoeg aan gewoon beeld. Immers: wat kun je nog meer doen dat grafische kracht nodig heeft?

Toch vraagt algemeen computergebruik tegenwoordig meer van de videokaart dan vroeger. Denk bijvoorbeeld aan hd-video’s kijken en Flash-video's decoderen. Deze bewerkingen vormen toch een belasting voor de videokaart.

Alle nieuwe geïntegreerde gpu’s van Intel en AMD kunnen prima hd-video renderen en Flash-video decoderen. Wie dus een modernere pc heeft met een on board grafische kaart of een cpu met een geïntegreerde grafische chip, zal geen aparte grafische kaart nodig hebben.

Oude pc upgraden
Wie een oudere pc heeft – ongeveer 5 of 6 jaar oud – met een geïntegreerde grafische chip, zal merken dat deze gpu de 'zware bewerkingen' van tegenwoordig computergebruik niet aankan.

Wil je wel gewoon kunnen blijven computeren op je 'trouwe beestje' dan heb je ruim voldoende aan een instapvideokaart. Met instapkaarten valt weliswaar niet echt een spelletje te spelen, maar ze kunnen prima hd-video afspelen of gebruikmaken van Flash-acceleratie. 

Als je een instapvideokaart voor je oude pc koopt, weet dan wel wat voor slot het moederbord van je pc gebruikt voor de grafische gaart. Tegenwoordig hebben pc's PCIe-sloten voor de videokaart, maar pc's van 5 a 6 jaar oud hebben waarschijnlijk een AGP-slot. Hele oude pc's hebben zelfs een PCI-slot voor de videokaart. In dat laatste geval is de kans klein dat je nog een nieuwe videokaart voor je pc gaat vinden.

Benchmark overzicht: 3DMark

Om je een idee te geven hoe goed de diverse grafische kaarten presteren, hebben we tabellen gemaakt met alle courante videokaarten. Hierin vind je benchmark-resultaten en energieverbruik metingen. Deze videokaarten zijn getest op een Intel X79-platform met een 3960X-cpu en 8 GB ramgeheugen.

GPURichtprijs3DMark Vantage3DMark 2011HD 5970750 euro325817623GTX 580480 euro301917349GTX 480399 euro 225195957HD 6970329 euro261015843GTX 570310 euro254296174HD 6950235 euro229585225GTX 560 TI200 euro224155130HD 6870169 euro200694570GTX 560OEM173393982HD 6850134 euro175193872HD 6790129 euro144943252GTX 550 TI119 euro123982762HD 6770 119 euro 128322903GTS 450119 euro71321777HD 5770109 euro126412877HD 667090 euro92071836HD 657060 euro58271335HD 645038 euro2585604

Benchmark overzicht: Games

Hieronder vind je een tabel met gamebenchmark-resultaten van alle courante videokaarten. Deze videokaarten zijn getest op een Intel X79-platform met een 3960X-cpu en 8 GB ramgeheugen.

GPURichtprijsMafia II Full HD (FPS)Far Cry II Full HD (FPS)Dirt 3 Full HD (FPS)HD 5970750 euro8518295GTX 580480 euro7815586GTX 480399 euro 6412466HD 6970329 euro6712668GTX 570310 euro6413075HD 6950235 euro6011362GTX 560 TI200 euro5812664HD 6870169 euro529854GTX 560OEM428247HD 6850134 euro458446HD 6790129 euro326235GTX 550 TI119 euro316836HD 6770 119 euro 326136GTS 450119 euro163722HD 5770109 euro315936HD 667090 euro203822HD 657060 euro142617HD 645038 euro61313

Energieverbuik overzicht

Hieronder vind je een tabel waarin het energieverbruik vermeld staat van de geteste videokaarten. Let wel dat deze energiemetingen zijn van een volledig systeem en niet alleen van de videokaarten. Deze videokaarten zijn getest op een Intel X79-platform met een 3960X-cpu en 8 GB ramgeheugen.

GPURichtprijsEnergieverbruik belastEnergieverbruik rustHD 5970750 euro416 watt168 wattGTX 580480 euro412 watt150 wattGTX 480399 euro 409 watt160 wattHD 6970329 euro365 watt159 wattGTX 570310 euro405 watt147 wattHD 6950235 euro358 watt152 wattGTX 560 TI200 euro364 watt136 wattHD 6870169 euro285 watt145 wattGTX 560OEM308 watt139 wattHD 6850134 euro267 watt142 wattHD 6790129 euro241 watt138 wattGTX 550 TI119 euro295 watt139 wattHD 6770 119 euro 231 watt139 wattGTS 450119 euro182 watt130 wattHD 5770109 euro230 watt141 wattHD 667090 euro181 watt131 wattHD 657060 euro168 watt128 wattHD 645038 euro159 watt127 watt

Wanneer je kiest voor een inbouwvriezer werk je deze natuurlijk het liefst netjes weg achter een mooie keukendeur. Je vindt ze in hoogtes van 72 tot 178 cm, maar ook als onderbouw diepvrieskast die onder je aanrechtblad passen. Waar moet je allemaal nog meer op letten bij een inbouwvriezer voordat je deze aanschaft?

Een inbouwvriezer biedt als voornaamste voordeel dat de kast mooi is weggewerkt in je keuken. Juist daarom is het belangrijk om vooraf goed op een aantal zaken te letten als je zo’n vriezer wilt kopen.

Formaten

Inbouwvriezers zijn te koop in een aantal vaste maten. Die maten zijn gestandaardiseerd, zodat het eenvoudig is om de juiste inbouwvriezer bij de juiste inbouwkast te kopen en andersom. De ruimte in een inbouwkeuken waar de inbouwvriezer komt, is ietsje groter dan de inbouwvriezer zelf. Logisch, omdat zo'n inbouwvriezer wel makkelijk geplaatst moet kunnen worden, maar er ook weer eenvoudig uit moet kunnen in geval van reparatie of vervanging.

Bij een inbouwvriezer kun je kiezen uit de volgende hoogtes: 72, 88, 102, 122, 140, 178 en 180 cm. De breedte van inbouwvriezers ligt doorgaans tussen de 54 en 56 cm, het is dus belangrijk dat de breedte van de nis hierop is afgestemd. De diepte van een inbouwvriezer kan ook iets variëren, maar 54,5 cm is doorgaans de gemiddelde diepte. Je kunt ook kiezen voor een ondervriezer; een losse kleinere kast van zo'n 80 cm hoog die past onder het aanrechtblad.

Bij de aanschaf van een inbouwvriezer of elke inbouwapparatuur vind je altijd de informatie over de grootte van de nis. De nis is de plek in de inbouwkeuken waarin de inbouwapparatuur wordt geplaatst. Deze informatie is dus erg belangrijk bij het kiezen voor de juiste inbouwvriezer en de gewenste keuken.

©MG | ID.nl

Scharnier- en deursystemen

Bij de aanschaf van een inbouwvriezer houd je rekening met het soort scharniersysteem dat je wil gebruiken. Er zijn twee soorten deursystemen: deur-op-deurscharnieren en sleepdeursystemen. Bij een deur-op-deursysteem wordt de deur van de keuken direct op de deur van de vriezer geplaatst en is er geen speling tussen beide deuren.

Bij een sleepsysteem wordt de vriezerdeur met een glijd- of sleepsysteem bevestigd aan de keukendeur. Hierdoor schuift de deur van de keuken over de koelkastdeur. De deuren bewegen dan afzonderlijk van elkaar. Zo'n systeem komt het vaakst voor en is ook het eenvoudigst te installeren.

Bij een deur-op-deursysteem wordt het paneel van de keukendeur direct op de deur van de vriezer gemonteerd. Het keukenpaneel draait dus op hetzelfde moment als de vriezerdeur. Voor een deur-op-deursysteem heeft de vriezer andere scharnieren die het gewicht van zowel de deur van de vriezer als het keukenpaneel moeten kunnen dragen. Bij een inbouwvriezer die geschikt is voor een deur-op-deursysteem, wordt het buitenste gedeelte van de vriezerdeur los geleverd.

Ventilatie

Een vriezer produceert aan de achterzijde warmte. Deze warmte moet goed kunnen worden afgevoerd en dat kan alleen als de nis waar de inbouwvriezer in wordt geplaatst, voldoende ruimte aan de achterkant heeft. De achterkant van de nis houd je vanzelfsprekend open en moet aan de achterkant tussen de muur en de vriezer minstens 10 centimeter vrijgehouden worden. Bij sommige inbouwvriezers krijg je aparte spacers mee die je op de achterkant van de vriezer kunt monteren om de juiste afstand te behouden, zodat je de vriezer ook niet te ver richting muur kunt plaatsen.

©MG | ID.nl

Geluidsdemping

Het geluid van een inbouwvriezer kan soms als storend worden ervaren. Dit geluid bestaat doorgaans uit twee componenten: luchtgeluid, zoals het brommen van de compressor, en contactgeluid, veroorzaakt door trillingen die via het meubel kunnen worden doorgegeven. Zowel vrijstaande- als inbouwmodellen kunnen hier last van hebben, maar met wat aanpassingen kun je het geluid reduceren. Zorg voor voldoende ventilatieruimte rondom de vriezer. Ga je gebruik maken van geluidsabsorberende materialen , houd er dan rekening mee dat deze warmte vasthouden.

Om luchtgeluid te dempen, kan aan de achterkant en eventueel zijkanten van de nis of de muur geluidsabsorberend materiaal worden bevestigd. Dit materiaal vangt het geluid van de compressor op en voorkomt dat het zich verder door de ruimte verspreidt. Er zijn hier verschillende soorten platen en strips voor verkrijgbaar.

Zoek een stil exemplaar

Omdat het lastig is om een inbouwapparaat van tevoren te testen op geluidsproductie, kun je natuurlijk in ieder geval alvast kijken naar de specificaties van een inbouwvriezer. Bij doorgaans alle online winkels vind je de relevante informatie over geluidsproductie bij de specificaties. Het maximaal hoorbare geluid wordt weergegeven in Decibel, afgekort als dB. Gemiddeld produceren inbouwvriezers een geluid van rond de 35 en 40 dB, maar dit zijn natuurlijk alleen piekmomenten, bijvoorbeeld als de compressor aanslaat. De informatie over de geluidsproductie vind je overigens ook op het energielabel, zie hieronder.

Zuinigheid

Tot slot moeten we het energieverbruik natuurlijk niet vergeten. Hoe zuiniger een inbouwvriezer is, hoe meer geld je op het gebruik ervan bespaart. Dankzij de specificaties en het welbekende energielabel koop je eenvoudig een energiezuinig model. Je ziet dan bij de specificaties ook wat een inbouwvriezer op jaarbasis aan energie verbruikt.

©EPREL

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Met een hogedrukreiniger maak je je oprit, terras en tuinbestrating grondig schoon. Wij vonden vijf krachtige modellen voor je.

Een hogedrukreiniger is ideaal voor het schoonmaken van terrassen, opritten, tuinmeubels, auto’s en schuttingen. Je hebt minder schoonmaakmiddelen nodig en bespaart tijd en moeite. Dankzij verstelbare spuitkoppen pas je de waterstraal aan per klus. Zo maak je efficiënt en veilig schoon, zelfs op lastig bereikbare plekken. Met behulp van handige accessoires zoals een autowasborstel kun je een hogedrukreiniger ook gebruiken voor auto's, aanhangers, caravans en campers. Wij hebben een vijftal betaalbare hogedrukreinigers voor je gevonden.

Bosch UniversalAquatak 135

Deze compacte machine van Bosch zet moeiteloos 410 l/uur water af dankzij zijn krachtige 1900 W motor. De slang van 7 meter geeft je een groot bereik. Met een werkdruk tot 135 bar verwijdert hij eenvoudig hardnekkig vuil van fiets, oprit of terras. De geïntegreerde slanghaspel en opbergruimte voor accessoires maken hem erg gebruiksvriendelijk. Ondanks zijn lichte gewicht (7,9 kg), staat de Aquatak 135 stevig dankzij wielen en een telescopisch handvat. Hij is geschikt tot een watertemperatuur van 40 °C en geleverd inclusief nozzle‑set. Zijn compacte profiel en degelijke prestaties maken ‘m ideaal voor dagelijks gebruik in en om het huis.

Maximale druk: 135bar
Vermogen: 1900 Watt
Slanglengte: 7m
Opslagtank: 0,45 liter
Meegeleverde accessoires: lans, vuilfrees

Nilfisk Excellent 170

De Nilfisk Excellent 170 is een stevige krachtpatser met een inductiemotor en metalen pomp, ontworpen voor intensief gebruik. Hij levert maar liefst 170 bar en rond de 498 l/uur aan waterflow en dat is ideaal voor grote oppervlakken zoals terrassen of gevels . De SteelFlex-slang van 10 meter in combinatie met de interne haspel zorgt voor moeiteloze bereikbaarheid en opberging. Uniek is de Power Foam Blaster (700 ml) die zorgt voor rijke schuimlaag voor grondige reiniging, bijvoorbeeld van auto’s of tuinmeubilair. De machine schakelt bij spuitstop automatisch uit, en gaat weer aan bij gebruik, waarmee je dus energie kunt besparen. Met een gewicht van zo'n 21,5 kg is hij wat zwaarder dan gemiddeld, maar staat stevig op wielen en een telescoopgreep voor verplaatsing.

Maximale druk: 170 bar
Vermogen: 2100 Watt
Slanglengte: 10m
Opslagtank: 0,7 liter (voor foam)
Meegeleverde accessoires: Vuilfrees, oppervlakreiniger

Kärcher K 2 Basic

De K 2 Basic van Kärcher is een degelijk instapmodel voor eenvoudigere reiningsklusjes, zoals voor fietsen, tuinmeubels of lichte vervuiling. Deze machine levert tot 110 bar werkdruk en 360 l/uur waterflow vanuit een 1400 W motor. Hij is compact, weegt slechts 4 kg (zonder accessoires) en voorzien van twee wieltjes voor eenvoudige verplaatsing. De slang is 3 m lang, wat minder bereik biedt, maar praktisch is voor het dichtbij reinigen. Inclusief waterfilter en Quick Connect-systeem, plus diverse spuitstukken zoals een lans en vuilfrees. Dit toestel is ideaal voor gebruikers die een effectief, budgetvriendelijk toestel zoeken voor eenvoudig onderhoud rondom huis.

Maximale druk: 110 bar
Vermogen: 1400 Watt
Slanglengte: 3m
Opslagtank: geen
Meegeleverde accessoires: lans, vuilfrees

Powerplus POWXG90410

De Powerplus POWXG90410 combineert kracht en flexibiliteit in één: zijn 1800 W motor levert tot 140 bar en 420 l/uur waterflow, perfect voor het grondig reinigen van oprit, tuin of voertuigen. De slang van 8 m en een soepel oprolmechanisme maken werken zonder gedoe makkelijk. De tank van 0,75 liter voor reinigingsmiddel is ideaal voor gecombineerde schoonmaakbeurten. Hij beschikt over turbospuit, patio-cleaner en verstelbare lans en is uitgerust met wieltjes en auto start/stop voor bedieningsgemak en veiligheid. Weegt ongeveer 7,7 kg — handzaam en goed te manoeuvreren.

Maximale druk: 140 bar
Vermogen: 1800 Watt
Slanglengte: 8m
Opslagtank: 0,75 liter
Meegeleverde accessoires: lans, vuilfrees

EZIclean Hydroforce 165

Deze Eziclean Hydroforce 165 is uitgerust met een krachtige 2200 W motor waarmee hij tot 165 bar haalt — ideaal voor intensieve klussen zoals terras en auto’s schoonmaken . De slang van 5 meter biedt voldoende reikwijdte dichtbij de kraan. Inclusief 0,75 l reinigingstank en een ruime selectie aan spuitmonden, waaronder een turbomondstuk met 180° draaibare straal en 360°-draaifunctie – handig voor diverse oppervlakken. Het lage gewicht van zo'n 9,2 kg en wieltjes plus haspel maken het verplaatsen eenvoudig. Robuust, veelzijdig en ideaal voor huishoudelijk en zwaar buitengebruik.

Maximale druk: 165 bar
Vermogen: 2200 Watt
Slanglengte: 5m
Opslagtank: 0,75 liter
Meegeleverde accessoires: autowasborstel, lans, oppervlakreiniger