Veilig boenen en soppen aan uw pc
Desktopcomputers trekken vuil aan en ze fungeren soms als ware stofzuigers. Ook de glimmende plastic behuizing van een notebook is snel vies, doordat er vinger- en handafdrukken op achterblijven. Lukraak met agressieve schoonmaakmidelen aan de slag gaan is geen optie, maar gelukkig is het heel eenvoudig om uw computer op een veilige manier van viezigheid te ontdoen.
1. Schadelijk stof?
Stof in uw computer is alleen schadelijk als het de ventilatie blokkeert. U kunt bijvoorbeeld plukken stof voor een luchtinlaat of -uitlaat aantreffen. Ook kan stof voor een defecte koelventilator zorgen en hem zelfs volledig blokkeren. In zeer uitzonderlijke gevallen kan stof in combinatie met andere vervuiling, bijvoorbeeld ten gevolgen van kettingroken in een slecht geventileerde computerkamer, leiden tot kortsluiting en fysieke defecten. Uw harde schijf kan niet beschadigd raken door huisstof, omdat dit kastje hermetisch is afgesloten. Een optisch loopwerk, zoals een dvd-brander, is echter minder goed afgesloten. Hier kan stof wel binnendringen, waardoor het loopwerk beschadigt. Stof in uw computer is niet te voorkomen, maar u kunt de hoeveelheid die het apparaat verzamelt wel beperken. Een computer die op de vloer staat, trekt meer stof aan dan wanneer u het apparaat op een hogere plek zet, bijvoorbeeld op een kistje.
©PXimport
Stof is niet bevorderlijk voor de luchtdoorstroom en kan zelfs een koelventilator lamleggen.
2. Lichte zeepoplossing
Er zijn tal van dure middeltjes te koop om uw computer mee schoon te maken en te onderhouden. Dit geldt uiteraard niet alleen voor computers, ook voor al het meubelmateriaal zijn er spullen verkrijgbaar die volgens het etiket voor 'perfect onderhoud' zorgen. Deze speciale reinigers vormen een leuke bron van inkomsten voor de winkelier, maar ze zijn eenvoudig vervangbaar door iets goedkopers. Doorgaans hebt u geen speciale middeltjes nodig en kunt u voor uw pc en notebook toe met spullen die u al in huis hebt. Voordat u in uw keukenkastje duikt, is het van groot belang om te weten welke spullen u hoe dan ook nooit mag gebruiken voor het reinigen van uw pc of notebook. Schuurmiddelen, allesreiniger, chloor en superschoonmaakhulpjes als Cillit Bang zijn absoluut uit den boze, omdat ze de coating van plastic aantasten. In het minst vervelende geval leidt dit tot krassen in de behuizing, maar in ons testlab staan ook ontsierde toetsenborden en notebooks waarbij een agressief reinigingsmiddel voor grote lelijke vlekken heeft gezorgd. Het beste reinigingsmiddel bestaat uit lauw water waar een heel klein beetje zeep in is opgelost. Een standaardafwasmiddel zonder 'extra's' is daarbij een prima keuze.
3. Hulpmiddelen
Naast de lichte zeepoplossing van de vorige tip hebt u nog twee dingen nodig om uw computer goed schoon te kunnen maken: een droog doekje en een doekje dat u heel licht vochtig maakt met het afwassopje. Kies daarbij voor microvezeldoekjes. Deze zijn zacht, ze trekken stof aan en houden het ook vast. De zachtheid voorkomt krassen en zorgt ervoor dat uw beeldscherm streeploos schoon wordt. Gebruik altijd nieuwe doekjes en dus nooit oude uit de wasmachine! Bij een verkooppunt van stofzuigerzakken (in een gespecialiseerde winkel of op de markt) koopt u voor vijf euro een borstelopzetstuk met zachte haren. Zo'n opzetstuk is prettig voor het schoonmaken van de computerventilatie, maar ook bij het uitzuigen van uw toetsenbord. Gebruik het opzetstuk alleen voor het schoonmaken van uw pc of notebook en niet voor het schoonzuigen van andere zaken.
©PXimport
Een borstelopzetstuk voor uw stofzuiger kost maar een paar euro en is erg handig.
4. Toetsenbord uitzuigen
Houd het toetsenbord eerst ondersteboven en tik het leeg op uw bureau. Dit kunt u ook met een notebook doen, als u maar voorzichtig bent. Het is altijd weer verbazingwekend wat voor viezigheid eruit valt! Voor het uitzuigen van een toetsenbord is het extra opzetstukje uit de vorige tip onmisbaar. Zet de stofzuiger indien mogelijk op de laagste stand en ga zeer voorzichtig te werk. Na het uitzuigen kunt u de 'vieze vingers' voorzichtig wegboenen met het microvezeldoekje met de afwasmiddeloplossing.
Let hierbij op: Het mechanisme van de toetsen is kwetsbaar en uw toetsen kunnen in de stofzuigerzak verdwijnen. Reparatie van losse toetsen is niet altijd mogelijk en voor een origineel nieuw notebooktoetsenbord betaalt u al snel vijftig euro.
©PXimport
Uw toetsenbord is een kwetsbaar apparaat!
Toetsenbord op slot
Als u even een doekje over uw notebook of toetsenbord haalt, kunt u het apparaat het beste volledig uitschakelen. Soms hebt u daar de tijd wellicht niet voor omdat u ondertussen aan het werk bent, maar het is bijzonder onprettig als de computer op hol slaat omdat u tijdens het schoonmaken per ongeluk allerlei toetsen indrukt. Om dat laatste te voorkomen, kunt u de Windows-vergrendelstand gebruiken. Druk tegelijkertijd op de Windows-toets en de L-toets (de L staat daarbij voor Lock, vergrendelen). Windows gaat dan tijdelijk 'op slot' en reageert niet op de muis en ingedrukte toetsen. Voordeel van de vergrendelstand is dat u alle programma's nu geopend kunt houden en de computer niet hoeft uit te schakelen. U keert terug naar Windows door op Enter te drukken of, indien van toepassing, uw Windows-wachtwoord in te typen.
5. Beeldscherm schoonmaken
Beeldbuismonitoren trekken veel stof aan, ook in de binnenkant. Maak de kast ervan echter nooit open voor een schoonmaakbeurt, want dat kan levensgevaarlijk zijn! Gebruik eventueel een stofzuiger met een opzetstukje om de ventilatieroosters aan de achterzijde en bovenkant van stof te ontdoen. Voor het scherm zelf is wederom het microvezeldoekje met een licht afwassopje geschikt. Verwijder altijd de voedingstekker en wees erg voorzichtig (lees: zuinig) met het sopje. Gebruik nooit vocht aan de achterzijde van de kast of op andere plekken waar ventilatiegaten zitten. Bevochtig het microvezeldoekje licht en neem het scherm voorzichtig af. Laat het opdrogen of boen het zachtjes na met een droog doekje.
©PXimport
Kom niet met een vochtige doek in de buurt van ventilatieroosters, bijvoorbeeld aan de achter- en bovenzijde van een beeldscherm.
Onderbuikgevoel
Het schoonmaken van een computer is, zeker als het om de buitenkant gaat, erg eenvoudig. Waarom zou u 19 euro betalen voor een speciale spray als u hetzelfde eindresultaat behaalt met een eenvoudig afwasmiddelsopje? U hebt geen dure middelen nodig om uw notebook, pc, muis, toetsenbord en beeldscherm weer prachtig schoon te krijgen. Ga daarbij wel altijd af op uw onderbuikgevoel! Hoewel er weinig fout kan gaan, moet u uw computer niet openen als u het niet vertrouwt. In sommige gevallen kan bovendien de garantie verloren gaan als u de behuizing opent.
6. Buitenzijde behuizing
Ook de buitenkant van uw notebook of desktop-pc is eenvoudig schoon te maken met een afwasmiddelsopje op een microvezeldoekje. Wees ook hierbij voorzichtig en gebruik niet teveel sop, met name niet in de buurt van ventilatieroosters en luchtgaten. Verwijder voordat u met vocht en apparatuur aan de slag gaat altijd de stekker uit het stopcontact. Bij een notebook kunt u ook de accu verwijderen. Laat de contactpunten van de accu in ieder geval met rust en blijf er ver vandaan met vocht! Notebookgebruikers dienen extra voorzichtig te zijn met de touchpad. Sommige exemplaren kunnen niet tegen vocht, ook niet tegen een klein beetje. Reinig de touchpad bij voorkeur dus uitsluitend met een droog microvezeldoekje of een wattenstaafje.
©PXimport
De buitenkant van een desktop-pc of notebook kunt u eenvoudig reinigen met een microvezeldoekje. Wees ook daarbij zeer voorzichtig met het gebruik van vocht!
Statische elektriciteit
Elektronische apparaten hoeven niet met fysiek geweld te worden geconfronteerd om volledig stuk te gaan. Statische elektriciteit is namelijk een onzichtbare vijand. De kans dat u met defecten krijgt te maken door dit fenomeen is gelukkig niet erg groot en u kunt zich er bovendien tegen wapenen. Door een speciaal polsbandje te dragen, voorkomt u dat statische elektriciteit uw computer om zeep helpt als u de binnenkant van het apparaat voorzichtig reinigt. Twijfelt u of bent u bang dat het misgaat? Laat de computerbehuizing dicht en reinig het apparaat uitsluitend aan
de buitenkant!
7. Behuizing openen?
Sommige onderdelen van een pc of notebook zijn lastig te bereiken, maar herbergen wel veel stof. Denk aan de ruimte in uw computerkast, de koelfan en de ventilatiegaten. Het openen van de behuizing biedt uitkomst om hier beter bij te komen. Er zijn echter een paar onderdelen die u met rust moet laten. Niet alleen om een defect te voorkomen, maar vooral ook voor uw eigen veiligheid! Zoals u in tip 5 al kon lezen, moet u de monitor onder geen beding openen. Hetzelfde geldt voor de voeding van een desktop-pc en ook het openschroeven van een notebook is ernstig af te raden, omdat de kans groot is dat u onverhoopt beschadigingen aanricht. Bovendien is het vaak een drama om een notebook weer op de juiste wijze in elkaar te schroeven. Om dezelfde reden kunt u ook uw toetsenborden beter dichtlaten. De behuizing van een desktopcomputer is daarentegen wel eenvoudig te openen en weer af te sluiten, zodat u de binnenkant van het apparaat (met beleid!) kunt uitzuigen. Het enige - beperkte - risico waar u tegenaan kunt lopen is dat er beschadigingen ontstaan door statische elektriciteit. De kans dat u zelf onder stroom komt te staan is bijzonder klein, mits u de voeding met rust laat.
8. In de behuizing
Als u een desktopcomputer gebruikt, zal het meeste stof zich in de behuizing verzamelen en niet aan de buitenkant. Het openen van de computerbehuizing klinkt voor veel computergebruikers als een stap te ver, maar het is in wezen heel eenvoudig. Als u desalniettemin 'drempelvrees' voelt, kunt u er beter niet aan beginnen en uw computerbehuizing gewoon dichtlaten. Als u het wel aandurft, moet u rekening houden met een paar zaken. Statische elektriciteit (zie het kader elders in dit artikel) kan uw computer fysiek beschadigen, al komt het in de praktijk zelden voor. Verwijder altijd de stroomstekker van uw pc voordat u het apparaat opent. U opent de kast doorgaans eenvoudig door één zijplaat te verwijderen. Hiervoor moeten soms een of twee schroeven aan de achterkant worden losgedraaid, maar bij andere modellen is het verplaatsen van een schuifje ook al voldoende. Als de kast eenmaal open is, moet u ervoor zorgen dat u het aanraken van printplaten en andere elektronische delen vermijdt. Wees vooral erg voorzichtig en probeer uw schoonmaakactie te beperken tot het vrijmaken van de 'luchtwegen' van de computer (inlaat/uitlaat-koelgaten) en koelventilators. Gebruik nooit een vochtige doek binnen de computerkast en laat u er absoluut niet toe verleiden om printplaten te stofzuigen.
©PXimport
Maak het binnenwerk van de computer voorzichtig stofvrij.
9. Ventilators stofvrij
In een computer zitten meerdere ventilators. Sommige zorgen voor luchtdoorstroming in de behuizing en andere werken als actieve koelers voor onderdelen die erg warm kunnen worden, zoals de processor. De gemiddelde computer heeft minimaal drie ventilators:
1. Actieve voedingkoeling: uitsluitend van buitenaf uitzuigen, de voeding nooit openen!
2. Processor-fan: zorgt voor de koeling van de processor. De behuizing moet worden geopend om erbij te kunnen.
3. Systeem-fan: zorgt voor de luchtdoorstroming in de behuizing. Deze ventilator (soms zijn er meerdere aanwezig) kan zowel aan de voorzijde zitten als aan de achter- of bovenzijde. De behuizing moet worden geopend om erbij te kunnen.
Stof in de ventilator kan zowel tot slijtage van de fan als tot slechte koeling leiden. Let op: een ventilator mag nooit meedraaien als u hem uitzuigt! Houd met een pen of een wattenstaafje (in ieder geval geen metaal!) de ventilator tegen terwijl u hem schoon zuigt met het hulpborsteltje op de stofzuiger. Controleer ook de ventilatiegleuven en gaten en zuig deze voorzichtig uit.
©PXimport
Houd de ventilator tegen met een pen, zodat hij niet mee kan draaien terwijl u hem schoonzuigt.
Kruimeldief en kwast
Hoewel u voor het schoonmaken van de computer waarschijnlijk alles al in huis hebt, kunt u nog voor een paar slimme extra hulpmiddelen zorgen. Om stof in kleine hoekjes los te peuteren, is een penseel of kleine schilderskwast handig. Hiermee kunt u ook in de hoeken van bijvoorbeeld uw monitor en touchpad komen.
Als u de computer van de buren regelmatig een beurtje geeft en ook die van vrienden weleens onder handen neemt, is een kruimeldief met opzetslang geen overbodige luxe. Deze ministofzuigers vindt u voor een paar euro op de markt of voor een paar tientjes in de winkel. Zo'n apparaat heeft een licht gewicht en een compacte vormgeving, en de slang ervan is dunner dan die van een normale stofzuiger. Een ministofzuiger is daardoor beter geschikt voor het wegzuigen van stof in kleine hoekjes.
10. Processor-ventilator
Soms biedt het uitzuigen van de ventilator van de processor niet voldoende soelaas om al het stof te verwijderen. De ventilator zit vaak vastgeklemd op een koellichaam en tussen de ribben van het koellichaam kan zich stof ophopen. Dit kunt u alleen uitzuigen door de ventilator te verwijderen. Gebruik een penseel of kwastje om het stof tussen de koelribben te verwijderen en zuig het weg met de stofzuiger. Let op: dit klusje is alleen bestemd voor experts! Verwijder bij voorkeur uitsluitend de ventilator en niet het koellichaam. Haal hoe dan ook nooit de pasta weg die tussen het koellichaam en de processor zit. Het lijkt viezigheid, maar deze pasta is noodzakelijk om de warmte van de processor af te voeren naar het koellichaam.
©PXimport
De 'viezigheid' aan de onderzijde van een koellichaam is koelpasta. Die moet u zeker niet verwijderen!
11. Muis erger je niet!
Vroeger was de muis een computeronderdeel dat erg gevoelig was voor stof. De lichtdoorlatende radertjes werden door stof geblokkeerd, zodat de registratie van muisbewegingen stagneerde. Het oude type muis waarbij dit speelt, kan worden herkend aan het balletje aan de onderzijde. Gebruikt u een muis met een bal aan de onderkant en ondervindt u problemen met de besturing van de muisaanwijzer? Hoogstwaarschijnlijk is stof de boosdoener. U kunt de bal verwijderen en de binnenzijde schoonmaken met een tandenstoker en een wattenstaafje, maar uw muis vervangen is eigenlijk een betere optie. Met een muis die met een rood lampje werkt (of met een lasermuis zonder lampje) raakt u de cursorcontrole niet kwijt door een beetje stof. De buitenkant kunt u eenvoudig reinigen met het bekende licht bevochtigde microvezeldoekje. Aan de onderzijde bevindt zich op de rubbers vaak wat opgehoopt vuil, maar dit is eenvoudig te verwijderen.
©PXimport
Verwijder het vuil rond de rubbers aan de onderzijde van uw muis.
12. Bekabeling
Ook voor het schoonmaken van computerkabels kunt u het inmiddels bekende sopje gebruiken. Omdat vuil hardnekkig kan zijn vastgekoekt aan kabels en stekkers, kunt u ook een stevige theedoek gebruiken. Trek de computerkabels bij voorkeur los voordat u ze schoonmaakt. Dit is niet altijd handig, omdat het opnieuw aansluiten een hele klus kan zijn, maar haal in ieder geval de stroomkabel van uw pc of notebook uit het stopcontact. Zo voorkomt u een stroomschok als een contactpunt van een kabel per ongeluk in aanraking komt met een vochtige doek.
©PXimport
Computerkabels kunt u het beste schoonmaken met een stevige theedoek.
13. Aansluitingen
Ook de aansluitlocaties van uw computer kunnen stof verzamelen, bijvoorbeeld de plekken waar u uw usb-kabels inplugt. U kunt de aansluitingen voorzichtig uitzuigen met een borstelopzetstuk, maar dit is niet per se nodig. De aansluitingen leiden direct naar het moederbord van uw computer, waardoor een schoonmaakactie voor extra risico op schade door statische elektriciteit kan zorgen. Maak de aansluitingen daarom alleen schoon als u problemen ondervindt met kabels of usb-stekkers.
