ID.nl logo
Zekerheid & gemak

Veilig boenen en soppen aan uw pc

Desktopcomputers trekken vuil aan en ze fungeren soms als ware stofzuigers. Ook de glimmende plastic behuizing van een notebook is snel vies, doordat er vinger- en handafdrukken op achterblijven. Lukraak met agressieve schoonmaakmidelen aan de slag gaan is geen optie, maar gelukkig is het heel eenvoudig om uw computer op een veilige manier van viezigheid te ontdoen.

1. Schadelijk stof?

Stof in uw computer is alleen schadelijk als het de ventilatie blokkeert. U kunt bijvoorbeeld plukken stof voor een luchtinlaat of -uitlaat aantreffen. Ook kan stof voor een defecte koelventilator zorgen en hem zelfs volledig blokkeren. In zeer uitzonderlijke gevallen kan stof in combinatie met andere vervuiling, bijvoorbeeld ten gevolgen van kettingroken in een slecht geventileerde computerkamer, leiden tot kortsluiting en fysieke defecten. Uw harde schijf kan niet beschadigd raken door huisstof, omdat dit kastje hermetisch is afgesloten. Een optisch loopwerk, zoals een dvd-brander, is echter minder goed afgesloten. Hier kan stof wel binnendringen, waardoor het loopwerk beschadigt. Stof in uw computer is niet te voorkomen, maar u kunt de hoeveelheid die het apparaat verzamelt wel beperken. Een computer die op de vloer staat, trekt meer stof aan dan wanneer u het apparaat op een hogere plek zet, bijvoorbeeld op een kistje.

©PXimport

Stof is niet bevorderlijk voor de luchtdoorstroom en kan zelfs een koelventilator lamleggen.

2. Lichte zeepoplossing

Er zijn tal van dure middeltjes te koop om uw computer mee schoon te maken en te onderhouden. Dit geldt uiteraard niet alleen voor computers, ook voor al het meubelmateriaal zijn er spullen verkrijgbaar die volgens het etiket voor 'perfect onderhoud' zorgen. Deze speciale reinigers vormen een leuke bron van inkomsten voor de winkelier, maar ze zijn eenvoudig vervangbaar door iets goedkopers. Doorgaans hebt u geen speciale middeltjes nodig en kunt u voor uw pc en notebook toe met spullen die u al in huis hebt. Voordat u in uw keukenkastje duikt, is het van groot belang om te weten welke spullen u hoe dan ook nooit mag gebruiken voor het reinigen van uw pc of notebook. Schuurmiddelen, allesreiniger, chloor en superschoonmaakhulpjes als Cillit Bang zijn absoluut uit den boze, omdat ze de coating van plastic aantasten. In het minst vervelende geval leidt dit tot krassen in de behuizing, maar in ons testlab staan ook ontsierde toetsenborden en notebooks waarbij een agressief reinigingsmiddel voor grote lelijke vlekken heeft gezorgd. Het beste reinigingsmiddel bestaat uit lauw water waar een heel klein beetje zeep in is opgelost. Een standaardafwasmiddel zonder 'extra's' is daarbij een prima keuze.

3. Hulpmiddelen

Naast de lichte zeepoplossing van de vorige tip hebt u nog twee dingen nodig om uw computer goed schoon te kunnen maken: een droog doekje en een doekje dat u heel licht vochtig maakt met het afwassopje. Kies daarbij voor microvezeldoekjes. Deze zijn zacht, ze trekken stof aan en houden het ook vast. De zachtheid voorkomt krassen en zorgt ervoor dat uw beeldscherm streeploos schoon wordt. Gebruik altijd nieuwe doekjes en dus nooit oude uit de wasmachine! Bij een verkooppunt van stofzuigerzakken (in een gespecialiseerde winkel of op de markt) koopt u voor vijf euro een borstelopzetstuk met zachte haren. Zo'n opzetstuk is prettig voor het schoonmaken van de computerventilatie, maar ook bij het uitzuigen van uw toetsenbord. Gebruik het opzetstuk alleen voor het schoonmaken van uw pc of notebook en niet voor het schoonzuigen van andere zaken.

©PXimport

Een borstelopzetstuk voor uw stofzuiger kost maar een paar euro en is erg handig.

4. Toetsenbord uitzuigen

Houd het toetsenbord eerst ondersteboven en tik het leeg op uw bureau. Dit kunt u ook met een notebook doen, als u maar voorzichtig bent. Het is altijd weer verbazingwekend wat voor viezigheid eruit valt! Voor het uitzuigen van een toetsenbord is het extra opzetstukje uit de vorige tip onmisbaar. Zet de stofzuiger indien mogelijk op de laagste stand en ga zeer voorzichtig te werk. Na het uitzuigen kunt u de 'vieze vingers' voorzichtig wegboenen met het microvezeldoekje met de afwasmiddeloplossing.

Let hierbij op: Het mechanisme van de toetsen is kwetsbaar en uw toetsen kunnen in de stofzuigerzak verdwijnen. Reparatie van losse toetsen is niet altijd mogelijk en voor een origineel nieuw notebooktoetsenbord betaalt u al snel vijftig euro.

©PXimport

Uw toetsenbord is een kwetsbaar apparaat!

Toetsenbord op slot

Als u even een doekje over uw notebook of toetsenbord haalt, kunt u het apparaat het beste volledig uitschakelen. Soms hebt u daar de tijd wellicht niet voor omdat u ondertussen aan het werk bent, maar het is bijzonder onprettig als de computer op hol slaat omdat u tijdens het schoonmaken per ongeluk allerlei toetsen indrukt. Om dat laatste te voorkomen, kunt u de Windows-vergrendelstand gebruiken. Druk tegelijkertijd op de Windows-toets en de L-toets (de L staat daarbij voor Lock, vergrendelen). Windows gaat dan tijdelijk 'op slot' en reageert niet op de muis en ingedrukte toetsen. Voordeel van de vergrendelstand is dat u alle programma's nu geopend kunt houden en de computer niet hoeft uit te schakelen. U keert terug naar Windows door op Enter te drukken of, indien van toepassing, uw Windows-wachtwoord in te typen.

5. Beeldscherm schoonmaken

Beeldbuismonitoren trekken veel stof aan, ook in de binnenkant. Maak de kast ervan echter nooit open voor een schoonmaakbeurt, want dat kan levensgevaarlijk zijn! Gebruik eventueel een stofzuiger met een opzetstukje om de ventilatieroosters aan de achterzijde en bovenkant van stof te ontdoen. Voor het scherm zelf is wederom het microvezeldoekje met een licht afwassopje geschikt. Verwijder altijd de voedingstekker en wees erg voorzichtig (lees: zuinig) met het sopje. Gebruik nooit vocht aan de achterzijde van de kast of op andere plekken waar ventilatiegaten zitten. Bevochtig het microvezeldoekje licht en neem het scherm voorzichtig af. Laat het opdrogen of boen het zachtjes na met een droog doekje.

©PXimport

Kom niet met een vochtige doek in de buurt van ventilatieroosters, bijvoorbeeld aan de achter- en bovenzijde van een beeldscherm.

Onderbuikgevoel

Het schoonmaken van een computer is, zeker als het om de buitenkant gaat, erg eenvoudig. Waarom zou u 19 euro betalen voor een speciale spray als u hetzelfde eindresultaat behaalt met een eenvoudig afwasmiddelsopje? U hebt geen dure middelen nodig om uw notebook, pc, muis, toetsenbord en beeldscherm weer prachtig schoon te krijgen. Ga daarbij wel altijd af op uw onderbuikgevoel! Hoewel er weinig fout kan gaan, moet u uw computer niet openen als u het niet vertrouwt. In sommige gevallen kan bovendien de garantie verloren gaan als u de behuizing opent.

6. Buitenzijde behuizing

Ook de buitenkant van uw notebook of desktop-pc is eenvoudig schoon te maken met een afwasmiddelsopje op een microvezeldoekje. Wees ook hierbij voorzichtig en gebruik niet teveel sop, met name niet in de buurt van ventilatieroosters en luchtgaten. Verwijder voordat u met vocht en apparatuur aan de slag gaat altijd de stekker uit het stopcontact. Bij een notebook kunt u ook de accu verwijderen. Laat de contactpunten van de accu in ieder geval met rust en blijf er ver vandaan met vocht! Notebookgebruikers dienen extra voorzichtig te zijn met de touchpad. Sommige exemplaren kunnen niet tegen vocht, ook niet tegen een klein beetje. Reinig de touchpad bij voorkeur dus uitsluitend met een droog microvezeldoekje of een wattenstaafje.

©PXimport

De buitenkant van een desktop-pc of notebook kunt u eenvoudig reinigen met een microvezeldoekje. Wees ook daarbij zeer voorzichtig met het gebruik van vocht!

Statische elektriciteit

Elektronische apparaten hoeven niet met fysiek geweld te worden geconfronteerd om volledig stuk te gaan. Statische elektriciteit is namelijk een onzichtbare vijand. De kans dat u met defecten krijgt te maken door dit fenomeen is gelukkig niet erg groot en u kunt zich er bovendien tegen wapenen. Door een speciaal polsbandje te dragen, voorkomt u dat statische elektriciteit uw computer om zeep helpt als u de binnenkant van het apparaat voorzichtig reinigt. Twijfelt u of bent u bang dat het misgaat? Laat de computerbehuizing dicht en reinig het apparaat uitsluitend aan

de buitenkant!

7. Behuizing openen?

Sommige onderdelen van een pc of notebook zijn lastig te bereiken, maar herbergen wel veel stof. Denk aan de ruimte in uw computerkast, de koelfan en de ventilatiegaten. Het openen van de behuizing biedt uitkomst om hier beter bij te komen. Er zijn echter een paar onderdelen die u met rust moet laten. Niet alleen om een defect te voorkomen, maar vooral ook voor uw eigen veiligheid! Zoals u in tip 5 al kon lezen, moet u de monitor onder geen beding openen. Hetzelfde geldt voor de voeding van een desktop-pc en ook het openschroeven van een notebook is ernstig af te raden, omdat de kans groot is dat u onverhoopt beschadigingen aanricht. Bovendien is het vaak een drama om een notebook weer op de juiste wijze in elkaar te schroeven. Om dezelfde reden kunt u ook uw toetsenborden beter dichtlaten. De behuizing van een desktopcomputer is daarentegen wel eenvoudig te openen en weer af te sluiten, zodat u de binnenkant van het apparaat (met beleid!) kunt uitzuigen. Het enige - beperkte - risico waar u tegenaan kunt lopen is dat er beschadigingen ontstaan door statische elektriciteit. De kans dat u zelf onder stroom komt te staan is bijzonder klein, mits u de voeding met rust laat.

8. In de behuizing

Als u een desktopcomputer gebruikt, zal het meeste stof zich in de behuizing verzamelen en niet aan de buitenkant. Het openen van de computerbehuizing klinkt voor veel computergebruikers als een stap te ver, maar het is in wezen heel eenvoudig. Als u desalniettemin 'drempelvrees' voelt, kunt u er beter niet aan beginnen en uw computerbehuizing gewoon dichtlaten. Als u het wel aandurft, moet u rekening houden met een paar zaken. Statische elektriciteit (zie het kader elders in dit artikel) kan uw computer fysiek beschadigen, al komt het in de praktijk zelden voor. Verwijder altijd de stroomstekker van uw pc voordat u het apparaat opent. U opent de kast doorgaans eenvoudig door één zijplaat te verwijderen. Hiervoor moeten soms een of twee schroeven aan de achterkant worden losgedraaid, maar bij andere modellen is het verplaatsen van een schuifje ook al voldoende. Als de kast eenmaal open is, moet u ervoor zorgen dat u het aanraken van printplaten en andere elektronische delen vermijdt. Wees vooral erg voorzichtig en probeer uw schoonmaakactie te beperken tot het vrijmaken van de 'luchtwegen' van de computer (inlaat/uitlaat-koel­gaten) en koelventilators. Gebruik nooit een vochtige doek binnen de computerkast en laat u er absoluut niet toe verleiden om printplaten te stofzuigen.

©PXimport

Maak het binnenwerk van de computer voorzichtig stofvrij.

9. Ventilators stofvrij

In een computer zitten meerdere ventilators. Sommige zorgen voor luchtdoorstroming in de behuizing en andere werken als actieve koelers voor onderdelen die erg warm kunnen worden, zoals de processor. De gemiddelde computer heeft minimaal drie ventilators:

1. Actieve voedingkoeling: uitsluitend van buitenaf uitzuigen, de voeding nooit openen!

2. Processor-fan: zorgt voor de koeling van de processor. De behuizing moet worden geopend om erbij te kunnen.

3. Systeem-fan: zorgt voor de luchtdoorstroming in de behuizing. Deze ventilator (soms zijn er meerdere aanwezig) kan zowel aan de voorzijde zitten als aan de achter- of bovenzijde. De behuizing moet worden geopend om erbij te kunnen.

Stof in de ventilator kan zowel tot slijtage van de fan als tot slechte koeling leiden. Let op: een ventilator mag nooit meedraaien als u hem uitzuigt! Houd met een pen of een wattenstaafje (in ieder geval geen metaal!) de ventilator tegen terwijl u hem schoon zuigt met het hulpborsteltje op de stofzuiger. Controleer ook de ventilatiegleuven en gaten en zuig deze voorzichtig uit.

©PXimport

Houd de ventilator tegen met een pen, zodat hij niet mee kan draaien terwijl u hem schoonzuigt.

Kruimeldief en kwast

Hoewel u voor het schoonmaken van de computer waarschijnlijk alles al in huis hebt, kunt u nog voor een paar slimme extra hulpmiddelen zorgen. Om stof in kleine hoekjes los te peuteren, is een penseel of kleine schilderskwast handig. Hiermee kunt u ook in de hoeken van bijvoorbeeld uw monitor en touchpad komen.

Als u de computer van de buren regelmatig een beurtje geeft en ook die van vrienden weleens onder handen neemt, is een kruimeldief met opzetslang geen overbodige luxe. Deze ministofzuigers vindt u voor een paar euro op de markt of voor een paar tientjes in de winkel. Zo'n apparaat heeft een licht gewicht en een compacte vormgeving, en de slang ervan is dunner dan die van een normale stofzuiger. Een ministofzuiger is daardoor beter geschikt voor het wegzuigen van stof in kleine hoekjes.

10. Processor-ventilator

Soms biedt het uitzuigen van de ventilator van de processor niet voldoende soelaas om al het stof te verwijderen. De ventilator zit vaak vastgeklemd op een koellichaam en tussen de ribben van het koellichaam kan zich stof ophopen. Dit kunt u alleen uitzuigen door de ventilator te verwijderen. Gebruik een penseel of kwastje om het stof tussen de koelribben te verwijderen en zuig het weg met de stofzuiger. Let op: dit klusje is alleen bestemd voor experts! Verwijder bij voorkeur uitsluitend de ventilator en niet het koellichaam. Haal hoe dan ook nooit de pasta weg die tussen het koellichaam en de processor zit. Het lijkt viezigheid, maar deze pasta is noodzakelijk om de warmte van de processor af te voeren naar het koellichaam.

©PXimport

De 'viezigheid' aan de onderzijde van een koellichaam is koelpasta. Die moet u zeker niet verwijderen!

11. Muis erger je niet!

Vroeger was de muis een computeronderdeel dat erg gevoelig was voor stof. De lichtdoorlatende radertjes werden door stof geblokkeerd, zodat de registratie van muisbewegingen stagneerde. Het oude type muis waarbij dit speelt, kan worden herkend aan het balletje aan de onderzijde. Gebruikt u een muis met een bal aan de onderkant en ondervindt u problemen met de besturing van de muisaanwijzer? Hoogstwaarschijnlijk is stof de boosdoener. U kunt de bal verwijderen en de binnenzijde schoonmaken met een tandenstoker en een wattenstaafje, maar uw muis vervangen is eigenlijk een betere optie. Met een muis die met een rood lampje werkt (of met een lasermuis zonder lampje) raakt u de cursorcontrole niet kwijt door een beetje stof. De buitenkant kunt u eenvoudig reinigen met het bekende licht bevochtigde microvezeldoekje. Aan de onderzijde bevindt zich op de rubbers vaak wat opgehoopt vuil, maar dit is eenvoudig te verwijderen.

©PXimport

Verwijder het vuil rond de rubbers aan de onderzijde van uw muis.

12. Bekabeling

Ook voor het schoonmaken van computerkabels kunt u het inmiddels bekende sopje gebruiken. Omdat vuil hardnekkig kan zijn vastgekoekt aan kabels en stekkers, kunt u ook een stevige theedoek gebruiken. Trek de computerkabels bij voorkeur los voordat u ze schoonmaakt. Dit is niet altijd handig, omdat het opnieuw aansluiten een hele klus kan zijn, maar haal in ieder geval de stroomkabel van uw pc of notebook uit het stopcontact. Zo voorkomt u een stroomschok als een contactpunt van een kabel per ongeluk in aanraking komt met een vochtige doek.

©PXimport

Computerkabels kunt u het beste schoonmaken met een stevige theedoek.

13. Aansluitingen

Ook de aansluitlocaties van uw computer kunnen stof verzamelen, bijvoorbeeld de plekken waar u uw usb-kabels inplugt. U kunt de aansluitingen voorzichtig uitzuigen met een borstelopzetstuk, maar dit is niet per se nodig. De aansluitingen leiden direct naar het moederbord van uw computer, waardoor een schoonmaakactie voor extra risico op schade door statische elektriciteit kan zorgen. Maak de aansluitingen daarom alleen schoon als u problemen ondervindt met kabels of usb-stekkers.

▼ Volgende artikel
10 tips om meer uit je robotstofzuiger te halen
© Mustafa_Art
Huis

10 tips om meer uit je robotstofzuiger te halen

Een robotstofzuiger scheelt flink wat werk, maar alleen als je hem goed gebruikt. Wie er net een in huis heeft, merkt al snel dat hij niet alles vanzelf doet. En ook als je al langer een robotstofzuiger gebruikt, valt er vaak nog winst te halen. Met deze tien praktische tips werkt je robotstofzuiger beter – en hoef jij minder te doen!

In het kort

Een robotstofzuiger kan je flink wat werk uit handen nemen, maar alleen als je hem goed gebruikt. Met deze 10 slimme tips werkt hij beter, blijft hij langer mee gaan en past hij zich aan jouw huishouden aan. Van zones instellen tot onderhoud: zo maak je er écht een huishoudhulp van.

Lees ook: Hier moet je op letten wanneer je een robotstofzuiger wilt kopen

1. Laat hem eerst je huis leren kennen

Veel robotstofzuigers kunnen een plattegrond van je woning maken. Dat kost eenmalig wat tijd, maar levert daarna veel gemak op. Tijdens zo'n verkenningsronde reinigt hij meestal nog niet, maar scant hij alleen. Geef hem de ruimte en zorg dat er geen spullen over de vloer slingeren. Als de kaart eenmaal is aangemaakt, kun je zones instellen, schoonmaakschema's maken en no-go-gebieden markeren.

2. Zorg voor voldoende licht

Robotstofzuigers met optische sensoren hebben licht nodig om goed te navigeren. Als je hem 's avonds laat rijden terwijl de lampen uit zijn, herkent hij obstakels minder goed. Plan het schoonmaken liever overdag of laat een lamp aan in de ruimte waar hij aan het werk is. Als het apparaat regelmatig moeite heeft om meubels of muren goed te herkennen, komt dat mogelijk door te weinig licht.

Licht, laser & optische sensoren

De lichtbehoefte van robotstofzuigers verschilt sterk per navigatiesysteem. Modellen met LiDAR-technologie (lasernavigatie) werken uitstekend in het donker omdat ze zelf licht uitstralen om obstakels te detecteren. Camera-gebaseerde robots daarentegen zijn afhankelijk van omgevingslicht om hun omgeving te kunnen 'zien' en hebben problemen in donkere ruimtes. Goedkopere modellen met alleen infrarood- of aanrakingssensoren navigeren weliswaar zonder licht, maar werken veel minder nauwkeurig en rijden vaker tegen obstakels aan.

3. Stel schoonmaakzones en kamers in

In de app van de meeste modellen kun je na de kaartopbouw aangeven welke kamers of delen van het huis wanneer moeten worden schoongemaakt. Dat is handig als je bijvoorbeeld elke ochtend de gang en keuken wilt laten doen, maar de slaapkamers alleen op zaterdag. Door het schoonmaken slim te verdelen, werkt de robotstofzuiger efficiënter en hoeft hij tussendoor minder vaak op te laden.

©Wesley Akkerman | ID.nl

4. Gebruik virtuele afbakeningen waar nodig

Veel modellen bieden de mogelijkheid om virtuele grenzen aan te maken: gebieden waar de robotstofzuiger niet mag komen. Denk aan een speelkleed met speelgoed, een losse kabel achter de bank of een plek waar de vloer nat kan zijn. In plaats van zo'n verboden plek elke keer handmatig af te schermen, door er bijvoorbeeld iets voor te zetten, stel je die zones gewoon één keer digitaal in. Het apparaat houdt daar vanaf dan automatisch rekening mee en weet dat hij daar niet meer mag komen.

5. Dweilen? Wees voorzichtig met schoonmaakmiddelen

Kan jouw robotstofzuiger ook dweilen? Gebruik dan alleen het aanbevolen reinigingsmiddel of gewoon water. Veel gewone schoonmaakmiddelen zijn te sterk of laten resten achter, waardoor leidingen of sproeiers kunnen verstoppen. Sommige robotstofzuigers hebben een speciaal reservoir voor schoonmaakmiddel, maar dat geldt niet voor elk model. Iets om naar te kijken voordat je een robotstofzuiger gaat kopen.

6. Maak borstels, wieltjes en sensoren regelmatig schoon

Haren, stof en vuil hopen zich snel op rond de draaiende onderdelen van de robotzuiger. Vooral huisdierharen kunnen oor problemen zorgen. Maak elke week de hoofdborstel los, controleer de zijborstels en veeg vuil weg met een droge doek of meegeleverd hulpstuk. Vergeet ook de val- en navigatiesensoren niet: die kunnen door stof minder goed functioneren, wat de navigatie beïnvloedt.

©Vershinin Evgenii

7. Leeg het stofreservoir af en toe ook zelf

Veel robotstofzuigers hebben een zelflegende functie. Handig, maar ook dan is het slim om af en toe zelf te controleren of alles goed blijft werken. Het stofreservoir is meestal klein en raakt sneller verstopt dan je denkt. Leeg het na een paar schoonmaakbeurten, zeker als je merkt dat hij minder vuil opzuigt of als hij zelf aangeeft dat het reservoir leeg is, maar je toch nog stof en kruimels op de vloer ziet liggen.

8. Zet het laadstation op een vaste plek

Een robotstofzuiger onthoudt zijn omgeving en zoekt na elke beurt zijn laadstation op. Verplaats je dat station naar een andere plek, dan moet hij opnieuw leren waar hij zich bevindt. Zet het station dus op een centrale, bereikbare plek waar voldoende ruimte is en laat het daar staan. Zo voorkom je dat hij de weg kwijt raakt of fouten maakt bij het navigeren.

9. Pas op bij huisdieren

Een ongelukje van een huisdier kan vervelende gevolgen hebben als de stofzuiger erdoorheen rijdt. Laat hem daarom liever schoonmaken op momenten dat je huisdieren buiten zijn of je zeker weet dat de vloer schoon is. Zo voorkom je niet alleen vieze sporen, maar ook schade aan het apparaat en extra schoonmaakwerk achteraf.

©Надія Коваль - stock.adobe.com

10. Automatiseer waar het kan, maar houd controle

Robotstofzuigers zijn bedoeld om werk uit handen te nemen. Toch blijft het verstandig om regelmatig de app te openen, meldingen te controleren en updates uit te voeren. Soms kun je met een kleine aanpassing – zoals het verplaatsen van een kabel, het instellen van een extra schoonmaakbeurt op vrijdag – het resultaat flink verbeteren.

Robotstofzuiger klaar? Zuigen maar!

Het is simpel: hoe beter je robotstofzuiger weet wat hij moet doen, hoe beter hij zijn werk doet. Met deze tips zorg je ervoor dat dat het geval is. En ja, je moet zelf ook af en toe nog wat doen, zoals het stofreservoir controleren of dierenhaar uit de wieltjes te peuteren, maar dat kost hooguit een paar minuutjes van je tijd. Want je weet nu hoe je ervoor zorgt dat de omstandigheden zo goed mogelijk zijn én hoe je hem 'traint'. En daarmee komt hij dicht in de buurt van je ideale huishoudhulp!


🤖 🧹 Accessoires voor je robotstofzuiger?

Je vindt ze

▼ Volgende artikel
Zelf je elektrische kookplaat aansluiten? Zo doe je dat slim en veilig!
© andrey
Huis

Zelf je elektrische kookplaat aansluiten? Zo doe je dat slim en veilig!

Hoewel koken op gas voorlopig nog mag, is duidelijk dat de toekomst elektrisch is. Veel mensen stappen nu al over op elektrisch koken – vaak in combinatie met inductie. Ben jij toe aan een nieuwe kookplaat of wil je van het gas af? Dan is het goed om te weten hoe je zo’n elektrische kookplaat aansluit, waar je op moet letten en wanneer je beter een professional kunt inschakelen.

Na het lezen van dit artikel weet je:
  • Dat er 1-, 2- en 3-fase-aansluitingen en -kookplaten zijn
  • Hoe je met de multimeter bepaalt wat voor aansluiting jij hebt
  • Hoe je de elektrische kookplaat aansluit

Dit vind je vast ook interessant: Wat voor soort kookplaten zijn er?

Eén, twee of drie fasen: wat betekent dat?

In tegenstelling tot een gaskookplaat, die je simpelweg aan een gasaansluiting koppelt, is een elektrische kookplaat net iets technischer. Zo'n kookplaat kan worden aangesloten op één, twee of drie elektrische fasen. Welke van de drie je nodig hebt, hangt af van het vermogen van je kookplaat én van de aansluiting in je keuken.

Een 1-fase kookplaat is het eenvoudigst. Die werkt op een gewone stekker met twee pinnen, precies zoals je gewend bent van andere apparaten in huis. Deze modellen hebben een beperkt vermogen – maximaal 3680 watt – maar zijn vaak krachtig genoeg voor wie niet al te fanatiek kookt. Aansluiten is simpel: stekker erin en je kunt aan de slag.

Voor een 2-fase kookplaat heb je een zogenoemde perilex-stekker nodig, met vijf pinnen. Die zie je vooral bij iets krachtigere inductiekookplaten. Meestal worden dit soort kookplaten zonder stekker geleverd, en is het slim om een elektricien in te schakelen voor de installatie. Het benodigde vermogen ligt tussen de 3681 en 7360 watt.

Een 3-fase kookplaat vraagt nog meer stroom en werkt op krachtstroom. Ook hier gebruik je een perilex-stekker met vijf pinnen, maar je moet wel eerst controleren of je meterkast daar op is voorbereid. De aansluitwaarde ligt boven de 7360 watt en het is belangrijk dat de aansluiting klopt – anders werkt de kookplaat niet of loop je zelfs risico op overbelasting. Laat dit daarom bij voorkeur aan een vakman over.

©vectorizer88 - stock.adobe.com

Een kookplaat voor 1- en 2-fase

Je kunt ook kiezen voor een kookplaat met powermanagement. Dat is een kookplaat die je op een normaal stopcontact of op een perilex-stopcontact aansluit. Deze kookplaat kun je in de toekomst uitbreiden, als je dat wilt, maar hiervoor hoef je nu nog niet meteen de aanpassingen in de meterkast en aansluiting door te voeren. Als je wel de aanpassingen in de meterkast laat doen, heb je profijt van de kracht van een 2-fase kookplaat.

Hoe weet je welke kookplaat bij je keuken past?

Wat je kunt aansluiten, hangt af van het type stopcontact in je keuken. Heb je een standaard wandcontactdoos met twee gaten? Dan past daar alleen een 1-fase kookplaat op. Die worden meestal geleverd met stekker en snoer, zodat je hem meteen kunt gebruiken.

Zie je een perilex-stopcontact (met vijf gaten)? Dan is je keuken in principe geschikt voor een 2- of 3-fase kookplaat. Alleen weet je dan nog niet of je meterkast daadwerkelijk drie fasen aankan. Dat kun je op twee manieren controleren: met een multimeter of door in je meterkast te kijken.

Zo check je de aansluiting met een multimeter

Heb je een multimeter in huis? Dan kun je precies meten hoeveel fasen je aansluiting ondersteunt. Teken op een papier het patroon van het perilex-stopcontact en noteer per gat wat je meet. Prik met één pin in het middelste gat (de aarde) en meet met de andere pin de overige vier. Krijg je twee keer 230 volt en twee keer 0? Dan heb je een 2-fase aansluiting. Meet je drie keer 230 volt en één keer 0? Dan is het een 3-fase aansluiting. Label de gaten met ‘L’ voor stroom en ‘N’ voor nul, zodat je straks precies weet wat waar hoort.

©Dmitriy

Voordat je een kookplaat aanschaft, check je eerst de nismaat van je aanrechtblad. Meet met een rolmaat eerst de nis op in het aanrechtblad. Doe dit voor de breedte, de diepte en de hoogte. Komen de afmetingen niet overeen met de kookplaat die je graag wilt? Kijk dan of je het aanrechtblad kunt aanpassen.

Geen multimeter? Kijk in de meterkast

Heb je geen meetapparatuur? Dan kun je in de meterkast zien hoeveel fasen er beschikbaar zijn. Bij een 2-fase aansluiting zie je twee gekoppelde groepen met een hendel ertussen. Zie je vier gekoppelde groepen? Dan is er krachtstroom aanwezig en kun je dus ook een 3-fase kookplaat aansluiten – mits het stopcontact daar geschikt voor is.

©auremar

Zelf een kookplaat aansluiten

Ga je zelf aan de slag? Dan is het belangrijk dat je weet wat je doet. Elektriciteit is geen speelgoed, dus bij twijfel: bel een vakman. Heb je een 1-fase kookplaat met powermanagement die je op een normaal stopcontact wilt aansluiten? Dan moet je deze eerst correct instellen.

Leg om te beginnen een stuk piepschuim onder de kookplaat, zodat je hem veilig kunt omdraaien zonder krassen of barsten. Plak daarna de afdichtband rondom het apparaat, bij voorkeur zo dicht mogelijk bij de glasrand. Begin aan de achterkant, zodat de naad niet in het zicht valt.

Open het aansluitcompartiment onder de kookplaat en controleer het aansluitschema dat daar staat. Gebruik de bijgeleverde bruggetjes om de juiste verbindingen te maken. Sluit het snoer aan: bruin op L, blauw op N en geelgroen op aarde. Zet het snoer vast met trekontlasting en sluit het klepje.

Draai nu de kookplaat weer om en steek de stekker in het stopcontact. Leg de kookplaat op z’n plek in het aanrechtblad. Houd de pauzeknop vijf seconden ingedrukt om het menu te openen. Zoek via de plusknop naar het onderdeel ‘PO’ (power) en stel het vermogen in op 3.7 in plaats van 7.4. Bevestig dit door de pauzeknop nog eens vijf seconden ingedrukt te houden. Je kookplaat is nu geschikt voor een standaard aansluiting.

Houd de stekker op de juiste positie tijdens het meten met de multimeter. Kijk hoe je de stekker in het getekende stopcontact zou steken, zodat je de juiste kleuren van de draden noteert op je tekening.

Een 2-fase kookplaat aansluiten: zo werkt het

Heb je een 2-fase kookplaat? Dan moet je eerst bepalen welke kleur draad bij welk contact hoort. Meet het snoer door met een multimeter, op de piepstand of op de Ohm-stand. Noteer welke draad bij welke stekkerpin hoort en gebruik die info bij het aansluiten.

Open vervolgens het aansluitvak onder de kookplaat en kijk welk aansluitschema je moet gebruiken. L1 en L2 koppel je aan de juiste stroomdraden, 01 en 02 aan de juiste nuldraad. Maak de trekontlasting los, sluit de draden aan zoals je eerder hebt gemeten, en zet alles weer stevig vast.

Steek daarna de stekker in het stopcontact en plaats de kookplaat netjes in het blad. Dankzij de afdichtband blijft alles goed op z'n plek. Zet vervolgens de kookplaat aan en test of alle kookzones werken. Krijg je een foutmelding? Dan is er waarschijnlijk iets misgegaan bij het aansluiten. Geen foutmelding? Dan is je kookplaat klaar voor gebruik.

©S.Engels

Het is gebruikelijk dat de pannen een licht tikkend of zoemend geluid maken tijdens het koken. Dit heeft te maken met het magnetisch veld van de kookplaat. Ruik je een vreemde geur na het installeren van de kookplaat? Dit is ook gebruikelijk en de geur trekt uiteindelijk weg.