Desktopcomputers trekken vuil aan en ze fungeren soms als ware stofzuigers. Ook de glimmende plastic behuizing van een notebook is snel vies, doordat er vinger- en handafdrukken op achterblijven. Lukraak met agressieve schoonmaakmidelen aan de slag gaan is geen optie, maar gelukkig is het heel eenvoudig om uw computer op een veilige manier van viezigheid te ontdoen.

1. Schadelijk stof?

Stof in uw computer is alleen schadelijk als het de ventilatie blokkeert. U kunt bijvoorbeeld plukken stof voor een luchtinlaat of -uitlaat aantreffen. Ook kan stof voor een defecte koelventilator zorgen en hem zelfs volledig blokkeren. In zeer uitzonderlijke gevallen kan stof in combinatie met andere vervuiling, bijvoorbeeld ten gevolgen van kettingroken in een slecht geventileerde computerkamer, leiden tot kortsluiting en fysieke defecten. Uw harde schijf kan niet beschadigd raken door huisstof, omdat dit kastje hermetisch is afgesloten. Een optisch loopwerk, zoals een dvd-brander, is echter minder goed afgesloten. Hier kan stof wel binnendringen, waardoor het loopwerk beschadigt. Stof in uw computer is niet te voorkomen, maar u kunt de hoeveelheid die het apparaat verzamelt wel beperken. Een computer die op de vloer staat, trekt meer stof aan dan wanneer u het apparaat op een hogere plek zet, bijvoorbeeld op een kistje.

©PXimport

Stof is niet bevorderlijk voor de luchtdoorstroom en kan zelfs een koelventilator lamleggen.

2. Lichte zeepoplossing

Er zijn tal van dure middeltjes te koop om uw computer mee schoon te maken en te onderhouden. Dit geldt uiteraard niet alleen voor computers, ook voor al het meubelmateriaal zijn er spullen verkrijgbaar die volgens het etiket voor 'perfect onderhoud' zorgen. Deze speciale reinigers vormen een leuke bron van inkomsten voor de winkelier, maar ze zijn eenvoudig vervangbaar door iets goedkopers. Doorgaans hebt u geen speciale middeltjes nodig en kunt u voor uw pc en notebook toe met spullen die u al in huis hebt. Voordat u in uw keukenkastje duikt, is het van groot belang om te weten welke spullen u hoe dan ook nooit mag gebruiken voor het reinigen van uw pc of notebook. Schuurmiddelen, allesreiniger, chloor en superschoonmaakhulpjes als Cillit Bang zijn absoluut uit den boze, omdat ze de coating van plastic aantasten. In het minst vervelende geval leidt dit tot krassen in de behuizing, maar in ons testlab staan ook ontsierde toetsenborden en notebooks waarbij een agressief reinigingsmiddel voor grote lelijke vlekken heeft gezorgd. Het beste reinigingsmiddel bestaat uit lauw water waar een heel klein beetje zeep in is opgelost. Een standaardafwasmiddel zonder 'extra's' is daarbij een prima keuze.

3. Hulpmiddelen

Naast de lichte zeepoplossing van de vorige tip hebt u nog twee dingen nodig om uw computer goed schoon te kunnen maken: een droog doekje en een doekje dat u heel licht vochtig maakt met het afwassopje. Kies daarbij voor microvezeldoekjes. Deze zijn zacht, ze trekken stof aan en houden het ook vast. De zachtheid voorkomt krassen en zorgt ervoor dat uw beeldscherm streeploos schoon wordt. Gebruik altijd nieuwe doekjes en dus nooit oude uit de wasmachine! Bij een verkooppunt van stofzuigerzakken (in een gespecialiseerde winkel of op de markt) koopt u voor vijf euro een borstelopzetstuk met zachte haren. Zo'n opzetstuk is prettig voor het schoonmaken van de computerventilatie, maar ook bij het uitzuigen van uw toetsenbord. Gebruik het opzetstuk alleen voor het schoonmaken van uw pc of notebook en niet voor het schoonzuigen van andere zaken.

©PXimport

Een borstelopzetstuk voor uw stofzuiger kost maar een paar euro en is erg handig.

4. Toetsenbord uitzuigen

Houd het toetsenbord eerst ondersteboven en tik het leeg op uw bureau. Dit kunt u ook met een notebook doen, als u maar voorzichtig bent. Het is altijd weer verbazingwekend wat voor viezigheid eruit valt! Voor het uitzuigen van een toetsenbord is het extra opzetstukje uit de vorige tip onmisbaar. Zet de stofzuiger indien mogelijk op de laagste stand en ga zeer voorzichtig te werk. Na het uitzuigen kunt u de 'vieze vingers' voorzichtig wegboenen met het microvezeldoekje met de afwasmiddeloplossing.

Let hierbij op: Het mechanisme van de toetsen is kwetsbaar en uw toetsen kunnen in de stofzuigerzak verdwijnen. Reparatie van losse toetsen is niet altijd mogelijk en voor een origineel nieuw notebooktoetsenbord betaalt u al snel vijftig euro.

©PXimport

Uw toetsenbord is een kwetsbaar apparaat!

Toetsenbord op slot

Als u even een doekje over uw notebook of toetsenbord haalt, kunt u het apparaat het beste volledig uitschakelen. Soms hebt u daar de tijd wellicht niet voor omdat u ondertussen aan het werk bent, maar het is bijzonder onprettig als de computer op hol slaat omdat u tijdens het schoonmaken per ongeluk allerlei toetsen indrukt. Om dat laatste te voorkomen, kunt u de Windows-vergrendelstand gebruiken. Druk tegelijkertijd op de Windows-toets en de L-toets (de L staat daarbij voor Lock, vergrendelen). Windows gaat dan tijdelijk 'op slot' en reageert niet op de muis en ingedrukte toetsen. Voordeel van de vergrendelstand is dat u alle programma's nu geopend kunt houden en de computer niet hoeft uit te schakelen. U keert terug naar Windows door op Enter te drukken of, indien van toepassing, uw Windows-wachtwoord in te typen.

5. Beeldscherm schoonmaken

Beeldbuismonitoren trekken veel stof aan, ook in de binnenkant. Maak de kast ervan echter nooit open voor een schoonmaakbeurt, want dat kan levensgevaarlijk zijn! Gebruik eventueel een stofzuiger met een opzetstukje om de ventilatieroosters aan de achterzijde en bovenkant van stof te ontdoen. Voor het scherm zelf is wederom het microvezeldoekje met een licht afwassopje geschikt. Verwijder altijd de voedingstekker en wees erg voorzichtig (lees: zuinig) met het sopje. Gebruik nooit vocht aan de achterzijde van de kast of op andere plekken waar ventilatiegaten zitten. Bevochtig het microvezeldoekje licht en neem het scherm voorzichtig af. Laat het opdrogen of boen het zachtjes na met een droog doekje.

©PXimport

Kom niet met een vochtige doek in de buurt van ventilatieroosters, bijvoorbeeld aan de achter- en bovenzijde van een beeldscherm.

Onderbuikgevoel

Het schoonmaken van een computer is, zeker als het om de buitenkant gaat, erg eenvoudig. Waarom zou u 19 euro betalen voor een speciale spray als u hetzelfde eindresultaat behaalt met een eenvoudig afwasmiddelsopje? U hebt geen dure middelen nodig om uw notebook, pc, muis, toetsenbord en beeldscherm weer prachtig schoon te krijgen. Ga daarbij wel altijd af op uw onderbuikgevoel! Hoewel er weinig fout kan gaan, moet u uw computer niet openen als u het niet vertrouwt. In sommige gevallen kan bovendien de garantie verloren gaan als u de behuizing opent.

6. Buitenzijde behuizing

Ook de buitenkant van uw notebook of desktop-pc is eenvoudig schoon te maken met een afwasmiddelsopje op een microvezeldoekje. Wees ook hierbij voorzichtig en gebruik niet teveel sop, met name niet in de buurt van ventilatieroosters en luchtgaten. Verwijder voordat u met vocht en apparatuur aan de slag gaat altijd de stekker uit het stopcontact. Bij een notebook kunt u ook de accu verwijderen. Laat de contactpunten van de accu in ieder geval met rust en blijf er ver vandaan met vocht! Notebookgebruikers dienen extra voorzichtig te zijn met de touchpad. Sommige exemplaren kunnen niet tegen vocht, ook niet tegen een klein beetje. Reinig de touchpad bij voorkeur dus uitsluitend met een droog microvezeldoekje of een wattenstaafje.

©PXimport

De buitenkant van een desktop-pc of notebook kunt u eenvoudig reinigen met een microvezeldoekje. Wees ook daarbij zeer voorzichtig met het gebruik van vocht!

Statische elektriciteit

Elektronische apparaten hoeven niet met fysiek geweld te worden geconfronteerd om volledig stuk te gaan. Statische elektriciteit is namelijk een onzichtbare vijand. De kans dat u met defecten krijgt te maken door dit fenomeen is gelukkig niet erg groot en u kunt zich er bovendien tegen wapenen. Door een speciaal polsbandje te dragen, voorkomt u dat statische elektriciteit uw computer om zeep helpt als u de binnenkant van het apparaat voorzichtig reinigt. Twijfelt u of bent u bang dat het misgaat? Laat de computerbehuizing dicht en reinig het apparaat uitsluitend aan

de buitenkant!

7. Behuizing openen?

Sommige onderdelen van een pc of notebook zijn lastig te bereiken, maar herbergen wel veel stof. Denk aan de ruimte in uw computerkast, de koelfan en de ventilatiegaten. Het openen van de behuizing biedt uitkomst om hier beter bij te komen. Er zijn echter een paar onderdelen die u met rust moet laten. Niet alleen om een defect te voorkomen, maar vooral ook voor uw eigen veiligheid! Zoals u in tip 5 al kon lezen, moet u de monitor onder geen beding openen. Hetzelfde geldt voor de voeding van een desktop-pc en ook het openschroeven van een notebook is ernstig af te raden, omdat de kans groot is dat u onverhoopt beschadigingen aanricht. Bovendien is het vaak een drama om een notebook weer op de juiste wijze in elkaar te schroeven. Om dezelfde reden kunt u ook uw toetsenborden beter dichtlaten. De behuizing van een desktopcomputer is daarentegen wel eenvoudig te openen en weer af te sluiten, zodat u de binnenkant van het apparaat (met beleid!) kunt uitzuigen. Het enige - beperkte - risico waar u tegenaan kunt lopen is dat er beschadigingen ontstaan door statische elektriciteit. De kans dat u zelf onder stroom komt te staan is bijzonder klein, mits u de voeding met rust laat.

8. In de behuizing

Als u een desktopcomputer gebruikt, zal het meeste stof zich in de behuizing verzamelen en niet aan de buitenkant. Het openen van de computerbehuizing klinkt voor veel computergebruikers als een stap te ver, maar het is in wezen heel eenvoudig. Als u desalniettemin 'drempelvrees' voelt, kunt u er beter niet aan beginnen en uw computerbehuizing gewoon dichtlaten. Als u het wel aandurft, moet u rekening houden met een paar zaken. Statische elektriciteit (zie het kader elders in dit artikel) kan uw computer fysiek beschadigen, al komt het in de praktijk zelden voor. Verwijder altijd de stroomstekker van uw pc voordat u het apparaat opent. U opent de kast doorgaans eenvoudig door één zijplaat te verwijderen. Hiervoor moeten soms een of twee schroeven aan de achterkant worden losgedraaid, maar bij andere modellen is het verplaatsen van een schuifje ook al voldoende. Als de kast eenmaal open is, moet u ervoor zorgen dat u het aanraken van printplaten en andere elektronische delen vermijdt. Wees vooral erg voorzichtig en probeer uw schoonmaakactie te beperken tot het vrijmaken van de 'luchtwegen' van de computer (inlaat/uitlaat-koel­gaten) en koelventilators. Gebruik nooit een vochtige doek binnen de computerkast en laat u er absoluut niet toe verleiden om printplaten te stofzuigen.

©PXimport

Maak het binnenwerk van de computer voorzichtig stofvrij.

9. Ventilators stofvrij

In een computer zitten meerdere ventilators. Sommige zorgen voor luchtdoorstroming in de behuizing en andere werken als actieve koelers voor onderdelen die erg warm kunnen worden, zoals de processor. De gemiddelde computer heeft minimaal drie ventilators:

1. Actieve voedingkoeling: uitsluitend van buitenaf uitzuigen, de voeding nooit openen!

2. Processor-fan: zorgt voor de koeling van de processor. De behuizing moet worden geopend om erbij te kunnen.

3. Systeem-fan: zorgt voor de luchtdoorstroming in de behuizing. Deze ventilator (soms zijn er meerdere aanwezig) kan zowel aan de voorzijde zitten als aan de achter- of bovenzijde. De behuizing moet worden geopend om erbij te kunnen.

Stof in de ventilator kan zowel tot slijtage van de fan als tot slechte koeling leiden. Let op: een ventilator mag nooit meedraaien als u hem uitzuigt! Houd met een pen of een wattenstaafje (in ieder geval geen metaal!) de ventilator tegen terwijl u hem schoon zuigt met het hulpborsteltje op de stofzuiger. Controleer ook de ventilatiegleuven en gaten en zuig deze voorzichtig uit.

©PXimport

Houd de ventilator tegen met een pen, zodat hij niet mee kan draaien terwijl u hem schoonzuigt.

Kruimeldief en kwast

Hoewel u voor het schoonmaken van de computer waarschijnlijk alles al in huis hebt, kunt u nog voor een paar slimme extra hulpmiddelen zorgen. Om stof in kleine hoekjes los te peuteren, is een penseel of kleine schilderskwast handig. Hiermee kunt u ook in de hoeken van bijvoorbeeld uw monitor en touchpad komen.

Als u de computer van de buren regelmatig een beurtje geeft en ook die van vrienden weleens onder handen neemt, is een kruimeldief met opzetslang geen overbodige luxe. Deze ministofzuigers vindt u voor een paar euro op de markt of voor een paar tientjes in de winkel. Zo'n apparaat heeft een licht gewicht en een compacte vormgeving, en de slang ervan is dunner dan die van een normale stofzuiger. Een ministofzuiger is daardoor beter geschikt voor het wegzuigen van stof in kleine hoekjes.

10. Processor-ventilator

Soms biedt het uitzuigen van de ventilator van de processor niet voldoende soelaas om al het stof te verwijderen. De ventilator zit vaak vastgeklemd op een koellichaam en tussen de ribben van het koellichaam kan zich stof ophopen. Dit kunt u alleen uitzuigen door de ventilator te verwijderen. Gebruik een penseel of kwastje om het stof tussen de koelribben te verwijderen en zuig het weg met de stofzuiger. Let op: dit klusje is alleen bestemd voor experts! Verwijder bij voorkeur uitsluitend de ventilator en niet het koellichaam. Haal hoe dan ook nooit de pasta weg die tussen het koellichaam en de processor zit. Het lijkt viezigheid, maar deze pasta is noodzakelijk om de warmte van de processor af te voeren naar het koellichaam.

©PXimport

De 'viezigheid' aan de onderzijde van een koellichaam is koelpasta. Die moet u zeker niet verwijderen!

11. Muis erger je niet!

Vroeger was de muis een computeronderdeel dat erg gevoelig was voor stof. De lichtdoorlatende radertjes werden door stof geblokkeerd, zodat de registratie van muisbewegingen stagneerde. Het oude type muis waarbij dit speelt, kan worden herkend aan het balletje aan de onderzijde. Gebruikt u een muis met een bal aan de onderkant en ondervindt u problemen met de besturing van de muisaanwijzer? Hoogstwaarschijnlijk is stof de boosdoener. U kunt de bal verwijderen en de binnenzijde schoonmaken met een tandenstoker en een wattenstaafje, maar uw muis vervangen is eigenlijk een betere optie. Met een muis die met een rood lampje werkt (of met een lasermuis zonder lampje) raakt u de cursorcontrole niet kwijt door een beetje stof. De buitenkant kunt u eenvoudig reinigen met het bekende licht bevochtigde microvezeldoekje. Aan de onderzijde bevindt zich op de rubbers vaak wat opgehoopt vuil, maar dit is eenvoudig te verwijderen.

©PXimport

Verwijder het vuil rond de rubbers aan de onderzijde van uw muis.

12. Bekabeling

Ook voor het schoonmaken van computerkabels kunt u het inmiddels bekende sopje gebruiken. Omdat vuil hardnekkig kan zijn vastgekoekt aan kabels en stekkers, kunt u ook een stevige theedoek gebruiken. Trek de computerkabels bij voorkeur los voordat u ze schoonmaakt. Dit is niet altijd handig, omdat het opnieuw aansluiten een hele klus kan zijn, maar haal in ieder geval de stroomkabel van uw pc of notebook uit het stopcontact. Zo voorkomt u een stroomschok als een contactpunt van een kabel per ongeluk in aanraking komt met een vochtige doek.

©PXimport

Computerkabels kunt u het beste schoonmaken met een stevige theedoek.

13. Aansluitingen

Ook de aansluitlocaties van uw computer kunnen stof verzamelen, bijvoorbeeld de plekken waar u uw usb-kabels inplugt. U kunt de aansluitingen voorzichtig uitzuigen met een borstelopzetstuk, maar dit is niet per se nodig. De aansluitingen leiden direct naar het moederbord van uw computer, waardoor een schoonmaakactie voor extra risico op schade door statische elektriciteit kan zorgen. Maak de aansluitingen daarom alleen schoon als u problemen ondervindt met kabels of usb-stekkers.

De Philips Hue Bridge Pro volgt de tien jaar oude Bridge op en doet dat met verve. Het apparaat biedt nieuwe functies en is toekomstbestendig, wat hem boeiend maakt voor bestaande én nieuwe Philips Hue-gebruikers. In deze review leggen we je uit waarom.

Als je thuis slimme verlichting van Philips Hue hebt, is de kans groot dat je gebruikmaakt van de witte Hue Bridge. Dit kleine kastje verbindt met je lampen en bijbehorende accessoires en stelt je in staat om de verlichting ook te bedienen als het internet even is uitgevallen. Na een decennium is er nu een Bridge Pro, goed te herkennen aan zijn zwarte ontwerp. De Bridge Pro kost 90 euro, waar de reguliere Bridge (versie 2.1) circa 50 euro kost. Ja, dat is een relatief forse meerprijs, maar als je het systeem tien jaar wilt gebruiken juist weer een kleine extra investering.

©Rens Blom

Veel meer lampen

De Bridge Pro biedt belangrijke voordelen ten opzichte van de normale Bridge, zowel voor bestaande als nieuwe gebruikers. Zo kun je hem nog steeds via ethernet gebruiken, maar is dat niet verplicht. Er is namelijk ook - nieuw - wifi-ondersteuning. De voeding is bovendien geen specifieke stroomkabel meer, maar een usb-c-kabel. Die kun je eenvoudiger vervangen.

©Rens Blom

De belangrijkste vernieuwing? Een compleet nieuwe processor, meer werkgeheugen en meer opslagcapaciteit, waardoor de Hue Bridge Pro veel krachtiger is dan zijn voorganger. Dat is geen mooie marketingpraat, maar goed zichtbaar aan het totaal aantal gadgets dat de bridge kan aansturen. Bij de reguliere Bridge zijn dat 50 lampen en 12 accessoires (zoals draadloze afstandsbedieningen), waar de Bridge Pro 150 lampen en 50 accessoires ondersteunt. Heb je een huis (en misschien ook tuin) vol Hue-producten, dan loop je bij de normale Bridge waarschijnlijk (snel) tegen de limieten aan. Bij de Bridge Pro moet je daar echt je best voor doen.

Je kunt met de Bridge Pro ook veel meer scènes (500) opslaan in de Hue-app dan met de normale Bridge (200), wat voor sommigen handig zal zijn. De Bridge Pro biedt ook nieuwe optionele foefjes, zoals je lampen inzetten als bewegingssensoren om je te attenderen bij beweging in bepaalde kamers. Ook is de Bridge Pro standaard geschikt voor Matter, het nieuwe smarthomeprotocol waar veel merken ondersteuning voor bieden.

©Rens Blom

Overzetten is zo gebeurd

Van oude technologie naar nieuwe technologie overstappen kan soms frustrerend zijn, maar dat geldt zeker niet wanneer je de Bridge verruilt voor de Bridge Pro. De stappen in de Philips Hue-app zijn duidelijk en wij waren binnen tien minuten klaar, waarna de app op de achtergrond veertig minuten nodig had voor de echte migratie.

Al onze instellingen zijn behouden, de accessoires en lampen zijn overgezet en de reguliere Bridge mag na tien jaar met pensioen. Begin je pas met Philips Hue, dan stel je de Bridge Pro vanzelfsprekend in als je eerste bridge. Ook dat is een fluitje van een cent.

©Rens Blom

Conclusie: Philips Hue Bridge Pro kopen?

De Philips Hue Bridge Pro is naar onze mening dé bridge om te kopen als je start met Philips Hue. Heb je nu de normale Bridge, dan biedt de Pro-versie zo veel verbeteringen dat wij het (op termijn) upgraden de eenmalige investering waard vinden.

Een computer laat het vaak afweten op het slechtste moment. Of het nu gaat om een zwart scherm, geen internetverbinding of verdwenen bestanden: wie goed voorbereid is, bespaart tijd en ergernis. In dit artikel lees je welke hardware- en softwaretools je het best vooraf klaarzet, voor jezelf of om anderen te helpen – desnoods vanaf afstand.

Tip 1 - Gerichte aanpak

Een computer en zeker een (thuis)netwerk vormen een complex geheel van componenten, waardoor het lastig kan zijn om snel de juiste oorzaak van een probleem te achterhalen en het op te lossen. Het kan aan hardware liggen (zoals een defecte adapter of slechte kabel), maar ook aan software (zoals een configuratiefout, malware of een incompatibel stuurprogramma). Het is dus verstandig om op zowat alles voorbereid te zijn. Dit vraagt niet alleen kennis en ervaring, maar ook een doordachte aanpak.

Begin met een gerichte observatie van fout­meldingen of gedrag, en voer dan systematisch tests uit. Start bij de eenvoudigste oorzaken, zoals herstarten of bekabeling. Sluit stapsgewijs andere mogelijke oorzaken uit. Noteer wat je test en welk resultaat je krijgt. Bij netwerkproblemen werk je het best van buiten naar binnen: controleer eerst randapparatuur en verbindingen, daarna besturingssysteeminstellingen, en tot slot software of hardware.

Daarvoor heb je natuurlijk ook het juiste ­materiaal nodig, en dat is nu net onze focus. We bekijken eerst welke hardwaretools nuttig zijn, zowel vrij eenvoudige gereedschappen als meer geavanceerde tools. Je kiest uiteraard zelf hoe ver je hierin wilt gaan. Daarna bespreken we handige softwaretools voor diagnose, herstel en reparatie, gebundeld op een multibootstick. Tot slot bekijken we nog enkele opties voor hulp op afstand.

©Angela - stock.adobe.com

Tip 2 - Basisgereedschap

We starten met het basisgereedschap. Kleine dingen die je weleens over het hoofd kunt zien, maar die soms goed van pas komen! We denken bijvoorbeeld aan plakband of ducttape (bijvoorbeeld voor het (tijdelijke) herstel van een gescheurde kabel) en labeltape of markeerstickers om bepaalde (te verplaatsen) onderdelen duidelijk te identificeren. Enkele fijne permanente kleurmarkers kunnen hiervoor ook nuttig zijn. Zorg ook dat je een pincet of fijn tangetje bij de hand hebt, evenals een usb-lampje of een mini-zaklamp (eventueel gebruik je de led van je smartphone). Schroevendraaiers mogen uiteraard evenmin ontbreken: zowel kruiskopschroevendraaiers (Phillips PH0, PH1, PH2), als sleufschroevendraaiers, als torx-modellen (vooral T5 tot T10). Eventueel stop je er ook een paar drie- en zeskantige schroevendraaiers bij, evenals pentalobe-modellen (zoals voor Apple-laptops). Het is wel zo makkelijk als je schroevendraaiers magnetisch zijn om kleine schroefjes (in de systeemkast) niet te verliezen. Let wel op dat je hiermee geen elektronische onderdelen aanraakt. Een handige allround-oplossing is een precisie-schroevendraaierset met magnetische houder en verwisselbare bits.

Voor het schoonhouden van je apparatuur heb je ook altijd een spuitbus met perslucht in de buurt, evenals een luchtblazer (rubberen balgpompje), enkele watten- of schuimstaafjes en een paar micro­vezeldoekjes. Voor het reinigen van contactpunten, sockets, toetsenborden en behuizingen is een goed afsluitbare fles isopropyl-alcohol handig (liefst minimaal 99,9 procent). Zorg ook voor een anti­statische polsband of mat om elektrostatische schade te voorkomen. Denk verder ook aan een usb-stick, usb-hub (met eigen voeding) en een paar netwerk-patchkabels (bij voorkeur CAT 6). Bij elkaar kost dit hele setje basisgereedschap zo’n 160 euro.

©Nikolay - stock.adobe.com

Tip 3 - Extra gereedschap

Kant-en-klare netwerkkabels hebben onze voorkeur, maar soms is een zelfgemaakte kabel op maat handiger. Daarvoor heb je een krimptang nodig en wat handigheid om de connector goed te plaatsen. Op YouTube vind je genoeg instructievideo’s; na enige oefening lukt dat vlot. Zorg ook voor een RJ45-netwerktester. Er bestaan complete netwerksets met krimptang, stripper en tester.

Stop een paar lithium-knoopcellen (CR2032) in je kit, want het CMOS-geheugen van veel computers krijgt stroom van zo’n batterij en die dien je na enkele jaren te vervangen. Een batterijtester die ook geschikt is voor knoopcellen, is ook altijd handig (circa 10 euro). Voor het uitlezen van SD-kaarten gebruik je het liefst een externe SD-kaartlezer. Om problemen met draadloze muizen of toetsenborden te vermijden, zijn een usb-muis en -toetsenbord ­nuttig (samen vanaf zo’n 20 euro).

Ook enkele typische adapters zijn onmisbaar. Denk aan een usb-naar-wifi-adapter, usb-naar-ethernet-adapter (voor als de interne netwerkpoort niet werkt), usb-naar-SATA-adapter (om een interne schijf via usb op je eigen pc aan te sluiten), en een usb-c-multi-adapter. De geschatte totaalprijs van de spullen uit deze tip is zo’n 190 euro.

©kvladimirv - stock.adobe.com

Tip 4 - Voor de echte techneut

Ben je intussen de vaste computerreparateur geworden voor buren, kennissen en familie, dan is het misschien tijd om je reparatiekit verder te professionaliseren. Een psu-tester en een multimeter horen daar zeker bij. Met een psu-tester controleer je eenvoudig een pc-voeding (Power Supply Unit): sluit de ATX-stekker (van de desktop) en eventueel andere connectors (als cpu of PCIe) aan, waarna je per lijn de spanning uitleest (zoals 3,3V, 5V, 12V en andere). Een multimeter is veelzijdiger: je meet er spanning, stroom en weerstand mee (categorie 2 is geschikt tot 230V). Zo’n apparaat vergt wel enige ervaring, maar YouTube-video’s helpen je vast op weg.

Een (snelle) externe usb-ssd van bijvoorbeeld 2 TB komt ook van pas, bijvoorbeeld voor systeemback-ups. Bij schermproblemen is een klein reservescherm met voldoende resolutie (én HDMI en usb-c-aansluitingen) handig. Zorg eveneens voor een tubetje thermische pasta, voor als je cpu-koelers moet (ver)plaatsen of bij oververhittingsproblemen.

Eventueel kun je een diagnostische POST-kaart (Power-On Self Test) toevoegen, die je via PCIe (x1) op een (desktop)computer aansluit. Bij het opstarten voert het UEFI/BIOS een POST-routine uit, waarbij het systeem per stap een hex-code via de systeembus doorstuurt. Zo’n kaart vangt deze codes op en toont ze op een leddisplay. De betekenis lees je af in een POST-tabel (online of in de onderhoudshandleiding), zodat je gericht kunt testen. Eenvoudige modellen vind je al vanaf zo’n 10 euro. De geschatte totaalprijs van deze spullen is zo’n 280 euro.

©Mr.Norasit Kaewsai

Tip 5 - Programma's verzamelen

Je EHBO-kit is inmiddels goed gevuld met tools voor hardwareproblemen. Maar wat als de oorzaak bij software ligt? Zulke fouten los je doorgaans software­matig op, dus verzamel je het best vooraf alvast de meest geschikte programma’s voor diagnose en herstel. Deze tools kunnen sterk variëren, want ook de oorzaken van problemen verschillen. Denk aan corrupte drivers of systeembestanden, foutgelopen updates, conflicterende software, malware, ­verkeerde configuraties en beschadigde opstartitems. Je hebt dus tools nodig die malware kunnen opsporen en verwijderen, bootstructuren (tot op sectorniveau) kunnen controleren en herstellen, schijven kunnen herpartitioneren, data kunnen redden van nukkige systemen, wachtwoorden kunnen achterhalen of wissen en meer.

Daarnaast moet je de juiste manier vinden om de software te starten. Soms lukt dat via een koppeling van de interne schijf van het defecte systeem aan je eigen computer. In de praktijk werkt het meestal handiger als je de EHBO-software rechtstreeks op het probleemtoestel kunt draaien. Als een ­normale start niet lukt, zelfs niet in de veilige modus (Windows), biedt een bootstick uitkomst. Dit is een opstartbare usb-stick met een eigen besturingssysteem, zoals Windows of Linux. Idealiter kies je voor een multibootstick, met meerdere systemen of tools, zodat je vlot de meest geschikte diagnose- of herstelomgeving kunt selecteren. We behandelen in dit artikel twee uitstekende, gratis oplossingen.

Tip 6 - YUMI-stick maken

YUMI (Your Universal Multiboot Installer) is een tool waarmee je zo’n multibootstick kunt maken. Deze tool is handig omdat je uit tal van besturingssystemen kunt kiezen, zonder die zelf te hoeven zoeken. Surf naar www.kwikr.nl/yumi, scrol tot bij YUMI exFAT Download en klik op Download YUMI. Dubbelklik op het gedownloade exe-bestand om de portable tool te starten. Klik op I Agree en plaats een (lege) usb-stick in je pc, bij voorkeur 3.x en met voldoende ruimte voor alle gewenste distributies. Klik indien nodig op Redetect Disks als het station niet zichtbaar is bij Step 1: You Chose. Selecteer de juiste stick en klik op Prepare this Device, zodat de stick correct geformatteerd wordt. Bevestig met Ja als je zeker weet dat de stick geen belangrijke gegevens bevat. Na afloop verschijnt een exFAT-partitie in Verkenner met de naam YUMI. Voor wie technisch geïnteresseerd is: via Schijfbeheer zie je ook een kleine FAT-partitie (VTOYEFI). Dit is de EFI-systeempartitie, maar daar hoef je je verder niet om te bekommeren.

Bij Step 2: Select a Distribution […] kies je vervolgens de gewenste distributie. Er zijn er meer dan 100, vooral Linux-distributies, maar ook systemen als back-uptools, partitiebeheerders, wachtwoordkrakers, geheugentesters, penetratietesters en allround-troubleshooters zoals Ultimate Boot cd, SystemRescue (Linux) en Hiren’s BootCD PE (Windows). Op enkele hiervan komen we straks nog even terug.

Tip 7 - YUMI-distributies

Selecteer de eerste gewenste distributie. De verwijzing naar het bijbehorende schijfkopiebestand kleurt oranje als YUMI dit in de YUMI-map detecteert, althans wanneer je het daar zelf al had geplaatst. Kleurt dit rood, dan kun je via Browse naar de juiste downloadmap navigeren. Staat het bestand nog niet op je schijf, klik dan op Download link om het te downloaden. Of klik op Visit the […] site om het zelf binnen te halen van de site van de producent. Bij sommige distributies, zoals Ubuntu, verschijnt een extra optie (Step 4) waarmee je optioneel opslagruimte reserveert voor persistente wijzigingen. Zodra de juiste distributie is geladen bij Step 3, klik je op Create en bevestig je met Ja. De voortgang volg je in het logvenster. Na afloop klik je op Next en op Ja om extra distributies toe te voegen aan het YUMI-bootmenu, op dezelfde manier als daarnet. Dat kan ook later nog, zolang je YUMI opnieuw start zonder de stick opnieuw te formatteren.

Wil je een toegevoegde distributie verwijderen, plaats dan een vinkje bij View or Remove Installed Distros, selecteer het ongewenste systeem en klik op Remove.

Tip 8 - Ventoy

Lukt het om een of andere reden niet met YUMI of wil je liever een andere tool gebruiken, dan is Ventoy een prima alternatief. Download de recentste versie van het portable programma via www.kwikr.nl/ventoy. Pak het zip-bestand uit en start de tool. In het Language-menu kies je eventueel voor Dutch (Nederlands).

Plug een geschikte (lege) usb-stick in en dubbelklik op het bestand Ventoy2Disk.exe. Klik op de ronde pijlknop zodat Ventoy de stick correct herkent. Open nu eerst even het menu Opties. Bij Partitietabel staat standaard MBR geselecteerd. In de meeste gevallen is dat de beste optie, tenzij je zeker weet dat je de stick enkel op moderne UEFI-systemen gebruikt; in dat geval kun je GPT selecteren. Laat ook de optie voor Secure Boot aangevinkt, behalve als je weet dat je de stick enkel op oudere systemen zonder secure boot gebruikt of bereid bent secure boot tijdelijk uit te schakelen (zonder de UEFI-bootmodus te wijzigen). In dit menu vind je ook de optie Ventoy verwijderen: hiermee maak je de stick leeg en verwijder je de partities als je dit wenst.

Tip 9 - Distributies plaatsen

Er rest nu nog maar één stap. Klik op Installeren (Bijwerken is bedoeld voor een update naar een recentere Ventoy-versie) en bevestig dit tweemaal met Ja. Alle data op de stick worden gewist en, net als bij YUMI, verschijnen er twee partities: een grote VENTOY-datapartitie en een kleine VTOYEFI-systeempartitie. Het hele proces duurt slechts enkele seconden.

Daarna mag je Ventoy sluiten: je stick is nu klaar om de eerste distributies te ontvangen. Dat klinkt misschien ingewikkeld, maar eigenlijk is het heel eenvoudig. Je hoeft enkel het schijfkopiebestand (meestal een iso-bestand) van een distributie naar de VENTOY-partitie te kopiëren, desgewenst in aparte mappen (zoals \allround, \antivirus, \backup, \dataherstel, \partitiebeheer enzovoort). Dit kan gewoon via Verkenner. Dit geldt trouwens ook voor een YUMI-stick, aangezien die onderliggend gebruikmaakt van Ventoy-technologie. In het tekstkader ‘Onmisbare reddingstools’ vermelden we enkele uitstekende tools, inclusief hun downloadlocaties.

Tip 10 - Bootstick opstarten

Het is nu de bedoeling dat je je multibootstick opstart op een (problematisch) systeem. Daarbij maakt het weinig uit of je een YUMI- of een Ventoy-stick gebruikt. Tijdens het opstarten druk je enkele keren op een sneltoets, zoals ESC, F8 of F12, om het opstartmenu te openen. Op oudere toestellen moet je mogelijk eerst het BIOS-setupmenu oproepen via een sneltoets en daar bij Boot order (priority) de usb-stick als eerste opstartmedium instellen.

Gaat het om een moderner UEFI-systeem, dan staat secure boot waarschijnlijk ingeschakeld, wat kan verhinderen dat je bootstick opstart. Voor een YUMI-stick moet je deze functie wellicht eerst tijdelijk uitschakelen om te kunnen opstarten. Een Ventoy-stick start meestal wél op als je eerder de optie Secure Boot had aangevinkt (zie tip 8). In dit geval moet je bij de allereerste opstart wel nog een korte procedure doorlopen, zoals beschreven op www.kwikr.nl/vensec. Je kunt eventueel ook hier eerst secure boot tijdelijk uitschakelen.

Het startmenu van je bootstick verschijnt nu. Laten we Ventoy als voorbeeld nemen. Je ziet hier alle toegevoegde distributies als menu-opties. Met F3 kun je ook overschakelen naar een mapweergave, waarbij je eerst een map opent (zoals \allround, \antivirus enzovoort) en daarna de gewenste distributie start. Zo start je vanaf één stick moeiteloos allerlei distributies en tools, en kun je meteen gericht troubleshooten.

Tip 11 - Extra tools

De kans is groot dat je met de applicaties uit de kadertekst ‘Onmisbare reddingstools’ al vrijwel alle nodige tools hebt. Toch kun je gaandeweg nog programma’s ontdekken die je graag aan je bootstick toevoegt. Dat werkt zowel op een YUMI- als op een Ventoy-stick heel eenvoudig.

Op www.portableapps.com/apps kun je alvast terecht voor meer dan 1100 apps, waaronder zo’n 160 uiteenlopende hulpprogramma’s. Download het .paf.exe-bestand van de gewenste tool en voer dit uit in een tijdelijke map op je eigen systeem. Kopieer daarna de uitgepakte bestanden naar een aparte submap op je bootstick, bijvoorbeeld in \tools\<naam\_app>.

Daarna open je binnen een opgestarte distributie (zoals de Windows Verkenner in Hiren’s BootCD PE: zie tekstkader ‘Onmisbare reddingstools’) gewoon deze map en start je de portable exe-app van daaruit. Zo stem je je bootstick volledig af op je eigen voorkeuren en behoeften (zie ook tekstkader ‘AIO-pakketten’).

Tip 12 - Quick Assist

Tot nu toe gingen we ervan uit dat je als troubleshooter fysiek aanwezig bent om het probleem op te lossen. Maar er zal vast weleens iemand vanaf afstand je hulp inroepen. We veronderstellen dan wel dat die persoon zijn systeem nog kan opstarten, eventueel in de veilige modus, en zo een tool voor afstandsbeheer kan openen.

Eerst stellen we kort een app voor die standaard met Windows wordt meegeleverd: Quick Assist. Begin aan de helperszijde door de app te starten, klik op Iemand helpen en meld je aan met je Microsoft-account. Noteer de beveiligingscode en geeft die door aan de hulpvrager, bijvoorbeeld via telefoon of bericht. Deze persoon start daarna ook Quick Assist en vult de beveiligingscode in bij Beveiligingscode van assistent. Na een klik op Verzenden verschijnt een bevestigingsvraag: hij plaatst een vinkje en klikt op Toestaan. Zijn bureaublad zou nu zichtbaar moeten zijn in een schaalbaar venster op jouw systeem.

Om het systeem over te nemen klik je bovenaan op Besturing aanvragen. Na een bevestiging van de hulpvrager via Toestaan krijg je toegang tot zijn pc. Boven in het venster vind je knoppen als Laserpointer, Aantekening en Chat (voor communicatie via een apart venster). Als er meerdere schermen zijn aangesloten, kun je via Scherm selecteren het gewenste scherm kiezen. Je kunt de overname stopzetten met Stop best. of Besturing annuleren, en met Verlaten sluit je de sessie volledig af.

Tip 13 - AnyDesk

Quick Assist werkt uitsluitend op Windows, maar er bestaan ook tools als AnyDesk die meerdere platformen ondersteunen, waaronder Windows, macOS en mobiele systemen (www.anydesk.com; gratis voor persoonlijk gebruik). Hier gaan we uit van de Windows-versie.

Start de app op, zowel aan jouw kant als aan die van de hulpvrager. Vraag hem vervolgens via telefoon of bericht om de identificatiecode van zijn werkplek: dit is een 10-cijferige code bovenaan in het venster. Vul deze code in op je eigen app, bij Voer remote adres in. Druk op Enter en geef je firewall desgevraagd toestemming.

De hulpvrager klikt nu op de knop Accepteren met het schildicoon om een sessie met beheerrechten toe te staan. Even later verschijnt zijn bureaublad op jouw scherm en kun je zijn pc op afstand bedienen.

AnyDesk biedt meer opties dan Quick Assist. Zo is er een chatfunctie, een schermopnamefunctie, een whiteboard en een handige datatransferfunctie om snel bestanden tussen beide systemen te verplaatsen. Je kunt de schermweergave aanpassen en via de knop Acties bijvoorbeeld een screenshot maken of de toegangsrichting omkeren. Uiteraard kunnen ook hier beide partijen de verbinding op elk moment stopzetten.