Desktopcomputers trekken vuil aan en ze fungeren soms als ware stofzuigers. Ook de glimmende plastic behuizing van een notebook is snel vies, doordat er vinger- en handafdrukken op achterblijven. Lukraak met agressieve schoonmaakmidelen aan de slag gaan is geen optie, maar gelukkig is het heel eenvoudig om uw computer op een veilige manier van viezigheid te ontdoen.

1. Schadelijk stof?

Stof in uw computer is alleen schadelijk als het de ventilatie blokkeert. U kunt bijvoorbeeld plukken stof voor een luchtinlaat of -uitlaat aantreffen. Ook kan stof voor een defecte koelventilator zorgen en hem zelfs volledig blokkeren. In zeer uitzonderlijke gevallen kan stof in combinatie met andere vervuiling, bijvoorbeeld ten gevolgen van kettingroken in een slecht geventileerde computerkamer, leiden tot kortsluiting en fysieke defecten. Uw harde schijf kan niet beschadigd raken door huisstof, omdat dit kastje hermetisch is afgesloten. Een optisch loopwerk, zoals een dvd-brander, is echter minder goed afgesloten. Hier kan stof wel binnendringen, waardoor het loopwerk beschadigt. Stof in uw computer is niet te voorkomen, maar u kunt de hoeveelheid die het apparaat verzamelt wel beperken. Een computer die op de vloer staat, trekt meer stof aan dan wanneer u het apparaat op een hogere plek zet, bijvoorbeeld op een kistje.

©PXimport

Stof is niet bevorderlijk voor de luchtdoorstroom en kan zelfs een koelventilator lamleggen.

2. Lichte zeepoplossing

Er zijn tal van dure middeltjes te koop om uw computer mee schoon te maken en te onderhouden. Dit geldt uiteraard niet alleen voor computers, ook voor al het meubelmateriaal zijn er spullen verkrijgbaar die volgens het etiket voor 'perfect onderhoud' zorgen. Deze speciale reinigers vormen een leuke bron van inkomsten voor de winkelier, maar ze zijn eenvoudig vervangbaar door iets goedkopers. Doorgaans hebt u geen speciale middeltjes nodig en kunt u voor uw pc en notebook toe met spullen die u al in huis hebt. Voordat u in uw keukenkastje duikt, is het van groot belang om te weten welke spullen u hoe dan ook nooit mag gebruiken voor het reinigen van uw pc of notebook. Schuurmiddelen, allesreiniger, chloor en superschoonmaakhulpjes als Cillit Bang zijn absoluut uit den boze, omdat ze de coating van plastic aantasten. In het minst vervelende geval leidt dit tot krassen in de behuizing, maar in ons testlab staan ook ontsierde toetsenborden en notebooks waarbij een agressief reinigingsmiddel voor grote lelijke vlekken heeft gezorgd. Het beste reinigingsmiddel bestaat uit lauw water waar een heel klein beetje zeep in is opgelost. Een standaardafwasmiddel zonder 'extra's' is daarbij een prima keuze.

3. Hulpmiddelen

Naast de lichte zeepoplossing van de vorige tip hebt u nog twee dingen nodig om uw computer goed schoon te kunnen maken: een droog doekje en een doekje dat u heel licht vochtig maakt met het afwassopje. Kies daarbij voor microvezeldoekjes. Deze zijn zacht, ze trekken stof aan en houden het ook vast. De zachtheid voorkomt krassen en zorgt ervoor dat uw beeldscherm streeploos schoon wordt. Gebruik altijd nieuwe doekjes en dus nooit oude uit de wasmachine! Bij een verkooppunt van stofzuigerzakken (in een gespecialiseerde winkel of op de markt) koopt u voor vijf euro een borstelopzetstuk met zachte haren. Zo'n opzetstuk is prettig voor het schoonmaken van de computerventilatie, maar ook bij het uitzuigen van uw toetsenbord. Gebruik het opzetstuk alleen voor het schoonmaken van uw pc of notebook en niet voor het schoonzuigen van andere zaken.

©PXimport

Een borstelopzetstuk voor uw stofzuiger kost maar een paar euro en is erg handig.

4. Toetsenbord uitzuigen

Houd het toetsenbord eerst ondersteboven en tik het leeg op uw bureau. Dit kunt u ook met een notebook doen, als u maar voorzichtig bent. Het is altijd weer verbazingwekend wat voor viezigheid eruit valt! Voor het uitzuigen van een toetsenbord is het extra opzetstukje uit de vorige tip onmisbaar. Zet de stofzuiger indien mogelijk op de laagste stand en ga zeer voorzichtig te werk. Na het uitzuigen kunt u de 'vieze vingers' voorzichtig wegboenen met het microvezeldoekje met de afwasmiddeloplossing.

Let hierbij op: Het mechanisme van de toetsen is kwetsbaar en uw toetsen kunnen in de stofzuigerzak verdwijnen. Reparatie van losse toetsen is niet altijd mogelijk en voor een origineel nieuw notebooktoetsenbord betaalt u al snel vijftig euro.

©PXimport

Uw toetsenbord is een kwetsbaar apparaat!

Toetsenbord op slot

Als u even een doekje over uw notebook of toetsenbord haalt, kunt u het apparaat het beste volledig uitschakelen. Soms hebt u daar de tijd wellicht niet voor omdat u ondertussen aan het werk bent, maar het is bijzonder onprettig als de computer op hol slaat omdat u tijdens het schoonmaken per ongeluk allerlei toetsen indrukt. Om dat laatste te voorkomen, kunt u de Windows-vergrendelstand gebruiken. Druk tegelijkertijd op de Windows-toets en de L-toets (de L staat daarbij voor Lock, vergrendelen). Windows gaat dan tijdelijk 'op slot' en reageert niet op de muis en ingedrukte toetsen. Voordeel van de vergrendelstand is dat u alle programma's nu geopend kunt houden en de computer niet hoeft uit te schakelen. U keert terug naar Windows door op Enter te drukken of, indien van toepassing, uw Windows-wachtwoord in te typen.

5. Beeldscherm schoonmaken

Beeldbuismonitoren trekken veel stof aan, ook in de binnenkant. Maak de kast ervan echter nooit open voor een schoonmaakbeurt, want dat kan levensgevaarlijk zijn! Gebruik eventueel een stofzuiger met een opzetstukje om de ventilatieroosters aan de achterzijde en bovenkant van stof te ontdoen. Voor het scherm zelf is wederom het microvezeldoekje met een licht afwassopje geschikt. Verwijder altijd de voedingstekker en wees erg voorzichtig (lees: zuinig) met het sopje. Gebruik nooit vocht aan de achterzijde van de kast of op andere plekken waar ventilatiegaten zitten. Bevochtig het microvezeldoekje licht en neem het scherm voorzichtig af. Laat het opdrogen of boen het zachtjes na met een droog doekje.

©PXimport

Kom niet met een vochtige doek in de buurt van ventilatieroosters, bijvoorbeeld aan de achter- en bovenzijde van een beeldscherm.

Onderbuikgevoel

Het schoonmaken van een computer is, zeker als het om de buitenkant gaat, erg eenvoudig. Waarom zou u 19 euro betalen voor een speciale spray als u hetzelfde eindresultaat behaalt met een eenvoudig afwasmiddelsopje? U hebt geen dure middelen nodig om uw notebook, pc, muis, toetsenbord en beeldscherm weer prachtig schoon te krijgen. Ga daarbij wel altijd af op uw onderbuikgevoel! Hoewel er weinig fout kan gaan, moet u uw computer niet openen als u het niet vertrouwt. In sommige gevallen kan bovendien de garantie verloren gaan als u de behuizing opent.

6. Buitenzijde behuizing

Ook de buitenkant van uw notebook of desktop-pc is eenvoudig schoon te maken met een afwasmiddelsopje op een microvezeldoekje. Wees ook hierbij voorzichtig en gebruik niet teveel sop, met name niet in de buurt van ventilatieroosters en luchtgaten. Verwijder voordat u met vocht en apparatuur aan de slag gaat altijd de stekker uit het stopcontact. Bij een notebook kunt u ook de accu verwijderen. Laat de contactpunten van de accu in ieder geval met rust en blijf er ver vandaan met vocht! Notebookgebruikers dienen extra voorzichtig te zijn met de touchpad. Sommige exemplaren kunnen niet tegen vocht, ook niet tegen een klein beetje. Reinig de touchpad bij voorkeur dus uitsluitend met een droog microvezeldoekje of een wattenstaafje.

©PXimport

De buitenkant van een desktop-pc of notebook kunt u eenvoudig reinigen met een microvezeldoekje. Wees ook daarbij zeer voorzichtig met het gebruik van vocht!

Statische elektriciteit

Elektronische apparaten hoeven niet met fysiek geweld te worden geconfronteerd om volledig stuk te gaan. Statische elektriciteit is namelijk een onzichtbare vijand. De kans dat u met defecten krijgt te maken door dit fenomeen is gelukkig niet erg groot en u kunt zich er bovendien tegen wapenen. Door een speciaal polsbandje te dragen, voorkomt u dat statische elektriciteit uw computer om zeep helpt als u de binnenkant van het apparaat voorzichtig reinigt. Twijfelt u of bent u bang dat het misgaat? Laat de computerbehuizing dicht en reinig het apparaat uitsluitend aan

de buitenkant!

7. Behuizing openen?

Sommige onderdelen van een pc of notebook zijn lastig te bereiken, maar herbergen wel veel stof. Denk aan de ruimte in uw computerkast, de koelfan en de ventilatiegaten. Het openen van de behuizing biedt uitkomst om hier beter bij te komen. Er zijn echter een paar onderdelen die u met rust moet laten. Niet alleen om een defect te voorkomen, maar vooral ook voor uw eigen veiligheid! Zoals u in tip 5 al kon lezen, moet u de monitor onder geen beding openen. Hetzelfde geldt voor de voeding van een desktop-pc en ook het openschroeven van een notebook is ernstig af te raden, omdat de kans groot is dat u onverhoopt beschadigingen aanricht. Bovendien is het vaak een drama om een notebook weer op de juiste wijze in elkaar te schroeven. Om dezelfde reden kunt u ook uw toetsenborden beter dichtlaten. De behuizing van een desktopcomputer is daarentegen wel eenvoudig te openen en weer af te sluiten, zodat u de binnenkant van het apparaat (met beleid!) kunt uitzuigen. Het enige - beperkte - risico waar u tegenaan kunt lopen is dat er beschadigingen ontstaan door statische elektriciteit. De kans dat u zelf onder stroom komt te staan is bijzonder klein, mits u de voeding met rust laat.

8. In de behuizing

Als u een desktopcomputer gebruikt, zal het meeste stof zich in de behuizing verzamelen en niet aan de buitenkant. Het openen van de computerbehuizing klinkt voor veel computergebruikers als een stap te ver, maar het is in wezen heel eenvoudig. Als u desalniettemin 'drempelvrees' voelt, kunt u er beter niet aan beginnen en uw computerbehuizing gewoon dichtlaten. Als u het wel aandurft, moet u rekening houden met een paar zaken. Statische elektriciteit (zie het kader elders in dit artikel) kan uw computer fysiek beschadigen, al komt het in de praktijk zelden voor. Verwijder altijd de stroomstekker van uw pc voordat u het apparaat opent. U opent de kast doorgaans eenvoudig door één zijplaat te verwijderen. Hiervoor moeten soms een of twee schroeven aan de achterkant worden losgedraaid, maar bij andere modellen is het verplaatsen van een schuifje ook al voldoende. Als de kast eenmaal open is, moet u ervoor zorgen dat u het aanraken van printplaten en andere elektronische delen vermijdt. Wees vooral erg voorzichtig en probeer uw schoonmaakactie te beperken tot het vrijmaken van de 'luchtwegen' van de computer (inlaat/uitlaat-koel­gaten) en koelventilators. Gebruik nooit een vochtige doek binnen de computerkast en laat u er absoluut niet toe verleiden om printplaten te stofzuigen.

©PXimport

Maak het binnenwerk van de computer voorzichtig stofvrij.

9. Ventilators stofvrij

In een computer zitten meerdere ventilators. Sommige zorgen voor luchtdoorstroming in de behuizing en andere werken als actieve koelers voor onderdelen die erg warm kunnen worden, zoals de processor. De gemiddelde computer heeft minimaal drie ventilators:

1. Actieve voedingkoeling: uitsluitend van buitenaf uitzuigen, de voeding nooit openen!

2. Processor-fan: zorgt voor de koeling van de processor. De behuizing moet worden geopend om erbij te kunnen.

3. Systeem-fan: zorgt voor de luchtdoorstroming in de behuizing. Deze ventilator (soms zijn er meerdere aanwezig) kan zowel aan de voorzijde zitten als aan de achter- of bovenzijde. De behuizing moet worden geopend om erbij te kunnen.

Stof in de ventilator kan zowel tot slijtage van de fan als tot slechte koeling leiden. Let op: een ventilator mag nooit meedraaien als u hem uitzuigt! Houd met een pen of een wattenstaafje (in ieder geval geen metaal!) de ventilator tegen terwijl u hem schoon zuigt met het hulpborsteltje op de stofzuiger. Controleer ook de ventilatiegleuven en gaten en zuig deze voorzichtig uit.

©PXimport

Houd de ventilator tegen met een pen, zodat hij niet mee kan draaien terwijl u hem schoonzuigt.

Kruimeldief en kwast

Hoewel u voor het schoonmaken van de computer waarschijnlijk alles al in huis hebt, kunt u nog voor een paar slimme extra hulpmiddelen zorgen. Om stof in kleine hoekjes los te peuteren, is een penseel of kleine schilderskwast handig. Hiermee kunt u ook in de hoeken van bijvoorbeeld uw monitor en touchpad komen.

Als u de computer van de buren regelmatig een beurtje geeft en ook die van vrienden weleens onder handen neemt, is een kruimeldief met opzetslang geen overbodige luxe. Deze ministofzuigers vindt u voor een paar euro op de markt of voor een paar tientjes in de winkel. Zo'n apparaat heeft een licht gewicht en een compacte vormgeving, en de slang ervan is dunner dan die van een normale stofzuiger. Een ministofzuiger is daardoor beter geschikt voor het wegzuigen van stof in kleine hoekjes.

10. Processor-ventilator

Soms biedt het uitzuigen van de ventilator van de processor niet voldoende soelaas om al het stof te verwijderen. De ventilator zit vaak vastgeklemd op een koellichaam en tussen de ribben van het koellichaam kan zich stof ophopen. Dit kunt u alleen uitzuigen door de ventilator te verwijderen. Gebruik een penseel of kwastje om het stof tussen de koelribben te verwijderen en zuig het weg met de stofzuiger. Let op: dit klusje is alleen bestemd voor experts! Verwijder bij voorkeur uitsluitend de ventilator en niet het koellichaam. Haal hoe dan ook nooit de pasta weg die tussen het koellichaam en de processor zit. Het lijkt viezigheid, maar deze pasta is noodzakelijk om de warmte van de processor af te voeren naar het koellichaam.

©PXimport

De 'viezigheid' aan de onderzijde van een koellichaam is koelpasta. Die moet u zeker niet verwijderen!

11. Muis erger je niet!

Vroeger was de muis een computeronderdeel dat erg gevoelig was voor stof. De lichtdoorlatende radertjes werden door stof geblokkeerd, zodat de registratie van muisbewegingen stagneerde. Het oude type muis waarbij dit speelt, kan worden herkend aan het balletje aan de onderzijde. Gebruikt u een muis met een bal aan de onderkant en ondervindt u problemen met de besturing van de muisaanwijzer? Hoogstwaarschijnlijk is stof de boosdoener. U kunt de bal verwijderen en de binnenzijde schoonmaken met een tandenstoker en een wattenstaafje, maar uw muis vervangen is eigenlijk een betere optie. Met een muis die met een rood lampje werkt (of met een lasermuis zonder lampje) raakt u de cursorcontrole niet kwijt door een beetje stof. De buitenkant kunt u eenvoudig reinigen met het bekende licht bevochtigde microvezeldoekje. Aan de onderzijde bevindt zich op de rubbers vaak wat opgehoopt vuil, maar dit is eenvoudig te verwijderen.

©PXimport

Verwijder het vuil rond de rubbers aan de onderzijde van uw muis.

12. Bekabeling

Ook voor het schoonmaken van computerkabels kunt u het inmiddels bekende sopje gebruiken. Omdat vuil hardnekkig kan zijn vastgekoekt aan kabels en stekkers, kunt u ook een stevige theedoek gebruiken. Trek de computerkabels bij voorkeur los voordat u ze schoonmaakt. Dit is niet altijd handig, omdat het opnieuw aansluiten een hele klus kan zijn, maar haal in ieder geval de stroomkabel van uw pc of notebook uit het stopcontact. Zo voorkomt u een stroomschok als een contactpunt van een kabel per ongeluk in aanraking komt met een vochtige doek.

©PXimport

Computerkabels kunt u het beste schoonmaken met een stevige theedoek.

13. Aansluitingen

Ook de aansluitlocaties van uw computer kunnen stof verzamelen, bijvoorbeeld de plekken waar u uw usb-kabels inplugt. U kunt de aansluitingen voorzichtig uitzuigen met een borstelopzetstuk, maar dit is niet per se nodig. De aansluitingen leiden direct naar het moederbord van uw computer, waardoor een schoonmaakactie voor extra risico op schade door statische elektriciteit kan zorgen. Maak de aansluitingen daarom alleen schoon als u problemen ondervindt met kabels of usb-stekkers.

Sinds LG de OLED C-serie introduceerde, heeft dit model door zijn combinatie van prestaties en prijs een reputatie opgebouwd als de maatstaf voor andere oled-tv’s. Sinds de lancering van die eerdere serie is er echter flink wat concurrentie bij gekomen. Tijd dus om te kijken of deze nieuwe LG OLED65C4 nog steeds als referentie kan dienen.

De LG C4 mag dan wel geen topmodel zijn, een premium uitstraling heeft hij wel. Er zit een dunne metalen rand om het slanke scherm en dat detail geeft deze tv scherpe lijnen. De behuizing van de elektronica en aansluitingen is natuurlijk wat dikker, maar een profiel van 48 mm blijft slank en oogt ongetwijfeld mooi aan de muur.

De donkerbruine achterkant (LG noemt dat Umber Brown) heeft een opvallende textuur die aan stof of leer doet denken. De C4 staat op een centrale voet met geborstelde metaalkleur. Wil je een soundbar bij deze televisie aanschaffen, houd er dan rekening mee dat je onder het scherm slechts 5,5 cm ruimte hebt. 

Aansluitingen

De vier HDMI-poorten van de C4 bieden allemaal de maximale HDMI 2.1-bandbreedte (48 Gbit/s). Ze ondersteunen ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en Nvidia G-Sync) en op één poort kun je ARC/eARC gebruiken. Dat maakt het toestel interessant voor gamers die een soundbar willen, want zelfs met een soundbar op de eARC-poort houd je drie HDMI-poorten over die 4K op 120 Hz aankunnen voor high end-gameconsoles, of zelfs 4K op 144 Hz als je een game-pc aansluit. Ook de input-lag (vertraging) bewijst dat we hier met een gamevriendelijke tv te maken hebben: bij 4K60 bedraagt die 10,1 ms, en bij 2K120 slechts 5,5 ms.

De bijgeleverde infraroodmodule kun je gebruiken om brontoestellen te besturen met de LG-afstandsbediening, ook wanneer deze uit het zicht staan. De C4 ondersteunt ook het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association). Daarmee kun je compatibele draadloze luidsprekers aansluiten. Een draadloze surround-opstelling is echter niet mogelijk; je bent in dat geval beperkt tot 2.1-configuraties.

©Eric Beeckmans | ID.nl

Premium piekhelderheid

De LG C4 is uitgerust met een Evo-oledpaneel en Brightness Booster-algoritme. Dit type paneel nestelt zich qua prestaties tussen de oledpanelen met microlenzen (zoals de G4) en standaard oledpanelen (zoals de B4). De piekhelderheid scoort uitstekend: 1060 nits op een 10%-venster, en zelfs iets meer bij 2%. 

LEES OOK: Zo testen we tv's voor ID.nl

Een volledig wit beeld haalt 198 nits. Vergelijkbare modellen zoals de Sony Bravia 8 en de Panasonic Z85A zitten daar duidelijk onder. De Philips OLED809 komt meer in de buurt, maar de C4 pakt duidelijk de leiding. Qua kleurbereik presteren alle modellen vergelijkbaar met ongeveer 97% P3-dekking. Het Evo-oledpaneel heeft een goede kijkhoek en gaat reflecties goed tegen, maar de G4 doet het net iets beter. De beelduniformiteit ziet er uitstekend uit: er is geen dirty screen-effect zichtbaar. 

©LG

Dat LG goed weet hoe het prachtige beelden op het scherm tovert, zagen we al op de G4. En we merken dat de C4 die lijn mooi doorzet. In SDR is de HDR Filmmaker-modus erg goed gekalibreerd, met een accurate kleurweergave. Er is voldoende schaduwdetail, al was dat iets donkerder dan verwacht. Dolby Vision IQ met Precision Detail blijft de beste keuze voor topkwaliteit, al wordt het verschil met HDR10 steeds kleiner.

Voor HDR10 is de Filmmaker-modus een tikje te helder gekalibreerd, vooral in donkere en midtinten. Maar die afwijking is klein genoeg om door de vingers te zien. Ondersteuning voor HDR10+ ontbreekt, maar LG compenseert dat met slimme dynamische tone mapping. Net als de G4 analyseert de tv het beeld in verschillende zones voor optimale aanpassing. Met 1000 nits piekhelderheid is tone mapping niet per se nodig, maar door die slimme aanpak kun je het veilig aan laten staan. Als het algoritme moet ingrijpen, levert het uitstekend witdetail met rijke kleuren. Ook in moeilijke, donkere HDR-scènes laat de tv zich niet op een fout betrappen en toont hij zeer goede schaduwnuances. 

Uitstekende beeldverwerking

De Alpha9 Gen7-beeldprocessor verschilt maar heel weinig van de Alpha 11-processor in de G4. De features die ontbreken, lieten op de G4 geen sterke indruk achter (AI Directors Processing en Perceived Object Enhancing), dus lijkt de C4 het nauwelijks beter te doen. Bij het testen merken we dat ook. Zowel upscaling als ruisonderdrukking scoren zeer goed. Hinderlijke kleurstroken in zachte kleurovergangen kan de processor duidelijk elimineren, zonder dat je aan detail hoeft in te leveren.

Oledpanelen hebben een erg goede bewegingsscherpte, te danken aan de snelle pixelresponstijd. Dat heeft echter een nadeel: filmbeelden in 24 fps kunnen zichtbaar beginnen te stotteren als de camera snel beweegt. Dat effect kun je wegwerken met de functie Trumotion, al speelt persoonlijke smaak daarbij een grote rol. Voor vloeiende beelden is de Vloeiend-stand prima, al creëert die soms wel beeldfouten als de achtergrond erg complex is.

De instelling Cinematografische Beweging is voor filmpuristen; persoonlijk opteren we liever voor de stand Natuurlijk. Dat is een mooi compromis dat veel van het gestotter wegwerkt, zonder andere beeldfouten te introduceren. 

©LG

Dolby Atmos en DTS:X

Bij die knappe beeldprestaties hoort ook aangenaam geluid. De LG C4 beschikt over 2.2-kanalen, 40 watt vermogen en hij ondersteunt Dolby Atmos en DTS:X. Voor echte hoogte-effecten is een goede soundbar vereist, maar de surround-ervaring van de C4 is prima. De AI Sound-modus klinkt te scherp, zeker bij muziek, maar bij films viel dat gelukkig mee.

We raden aan om de Standaard-, Muziek- of Bioscoop-stand te kiezen, afhankelijk van wat je kijkt of luistert. We zijn vooral gecharmeerd van de warme, goed gebalanceerde klank van de C4. Die bevat ook aardig wat bas en er is meer dan voldoende volume voor de doorsnee huiskamer. Wie de volumeknop iets te enthousiast opendraait (verder dan echt noodzakelijk), kan wel vervorming horen. 

webOS 24 en webOS Re:New

Wie een C4 in huis haalt, krijgt webOS 24 als besturingssysteem. Maar dankzij het webOS Re:New-programma krijg je gedurende vijf jaar de meest recente versie van webOS op je tv. Dat is in elk geval een mooie garantie dat je smart-tv nog wel even up-to-date blijft. Houd er wel rekening mee dat de eerste update (naar webOS 25) vermoedelijk pas in het najaar van 2025 naar deze modellen komt. Hier lees je meer over WebOS. Het artikel behandelt webOS 23, maar de meeste wijzigingen zijn puur cosmetisch.

©Eric Beeckmans | ID.nl

De belangrijkste nieuwe functie is de toevoeging van Google Cast. Omdat LG al AirPlay 2 ondersteunde, maakt de C4 het nu voor zowel Android- als iOS-gebruikers erg eenvoudig om content naar het tv-scherm te streamen. De Quick Cards op het startscherm zijn iets compacter geworden, maar functioneren nog steeds op dezelfde manier. Ze groeperen bepaalde functies, zoals Games, Muziek, de Thuis-hub, Thuiskantoor, Sport, Leren en Toegankelijkheid.

©Eric Beeckmans | ID.nl

Het app-aanbod is bijzonder volledig; zowel internationale als lokale streaming-apps zijn ruim vertegenwoordigd. De lay-out werkt prima en je navigeert vlot door het aanbod. De Magic Remote is een integraal onderdeel van het gebruiksgemak. Je beweegt de cursor op het scherm eenvoudig door met de remote naar het scherm te wijzen.

Helaas, we hebben ook een negatieve opmerking. LG plaatst advertenties op het Home-scherm en in de screensaver. En dan bedoelen we niet de gebruikelijke aanbevelingen voor content, maar echte ongerelateerde reclame (automerken, sportwinkels, dat werk). Gelukkig kun je het wel uitschakelen: je leest in dit artikel hoe je reclame verwijdert. 

Conclusie

De conclusie is duidelijk: de LG OLED65C4 is nog steeds een referentie voor wie de echte topmodellen te duur vindt, maar toch premium beeld wenst. Reclame op het Home-scherm en in de screensaver is echt ongewenst, maar je kunt het via de instellingen gelukkig wel uitschakelen. Voor de volledigheid zien we graag HDR10+-ondersteuning, maar door de uitstekende dynamische tone mapping vinden we dat niet meer zo belangrijk.

Wat krijg je dan wel? De beste piekhelderheid in deze categorie, uitstekende kalibratie in de Filmmaker-modus, prachtige, levensechte kleuren en een natuurlijk perfect contrast. De beeldverwerking levert betrouwbare en erg goede resultaten – ook met oudere bronnen. Dankzij het webOS Re:New-programma krijg je nu vijf jaar updates op het webOS smart-tv-systeem. Een zeer ruim app-aanbod, AirPlay2 en Google Cast maken het entertainment-aanbod erg volledig. Ook gamers vinden alles wat ze nodig hebben op de C4. De prijs is wat ons betreft eveneens gerechtvaardigd.

Stel, je wilt je thuisnetwerk beter afschermen en beveiligen. Wellicht heb je hiervoor een oude pc of mini-pc ter beschikking of je zet een hypervisor in. Dan is de gratis en opensource-firewall en -routersoftware OPNsense precies wat je zoekt. We geven je hier een solide basis.

Je router zorgt al voor enige bescherming van je netwerk en waarschijnlijk gebruik je ook een softwarematige firewall, zoals de Windows Firewall. Maar als je meer flexibiliteit wilt en liever alles zelf instelt, dan is OPNsense een uitstekend alternatief. Het is gratis en opensource. Het tweede betekent dat iedereen de broncode kan bestuderen, wat de kans op achterdeurtjes verkleint. De naam ‘opensense’ is dus zeker niet toevallig gekozen.

OPNsense is een afsplitsing van pfSense, een firewallproject dat op zijn beurt weer gebaseerd is op m0n0wall (dat ongeveer twintig jaar geleden begon). Toen het pfSense-team tien jaar later aankondigde te willen commercialiseren, leidde dit in 2015 tot de lancering van OPNsense door het Nederlandse netwerkbedrijf Deciso. In tegenstelling tot pfSense blijft OPNsense volledig gratis en opensource onder de BSD-licentie.

De software heeft een moderne, gebruiksvriendelijke webinterface en ondersteunt functies als IPS/IDS (Intrusion Detection/Prevention System), VPN (zoals WireGuard), verkeersmonitoring en bandbreedtebeheer, en biedt een architectuur voor opensource-plug-ins.

1 Benodigdheden

OPNsense draait op diverse hardware en er zijn zelfs ‘security appliances’ beschikbaar waarop OPNsense reeds is geïnstalleerd. Voorbeelden zijn de DEC700-serie van Deciso voor kleinere netwerken en de DEC4200-serie voor grotere bedrijven (geschikt voor 19inch-racks). Maar in dit artikel installeren we OPNsense zelf. We gebruiken hiervoor een gratis en opensource hypervisor, Oracle VM VirtualBox, maar je kunt dit op vrijwel identieke wijze op bijvoorbeeld een bare-metal-machine doen, zoals een oude pc of een mini-pc (zie ook het kader ‘Zuinige mini-pc’).

De minimale systeemeisen zijn bescheiden, zeker voor een thuisnetwerk. Je kunt al starten met een 1GHz-dualcore-processor, 2 GB RAM en 4 GB opslagruimte. In de praktijk is het beter om iets krachtigere hardware te gebruiken: minstens een 1,5GHz-processor met meer dan twee cores, 4 tot 8 GB RAM en minimaal 40 GB. Dit hangt natuurlijk ook af van welke functies je activeert. Een cache-webproxy zoals Squid of een Captive Portal kunnen bijvoorbeeld flink wat cpu-belasting veroorzaken.

Deciso maakt ook eigen hardware voor kleine en grote bedrijven.

2 Fysieke machine

De benodigde schijfkopiebestanden voor OPNsense vind je op de officiële website. Op het moment van schrijven is versie 24.7 Thriving Tiger de meest recente stabiele versie. Klik op de Download-knop en selecteer amd64 als architectuur. Ga je voor een fysieke installatie, zoals op een (mini-)pc, dan kies je vga als image-type.

De download komt weliswaar in de vorm van een bz2-archief, maar dit kun je naar een img-schijfkopiebestand uitpakken met een gratis tool als 7-Zip. Dit img-bestand kun je vervolgens naar een bootstick schrijven, bijvoorbeeld met het gratis Rufus of balenaEtcher. Bij deze laatste selecteer je Install from file, verwijs je naar het img-bestand, kies je bij Select target een usb-stick en start je de procedure met de Flash!-knop.

De pc die je vervolgens met dit bootmedium opstart, dient wel over minstens twee netwerkadapters te beschikken. Of zelfs drie voor bijvoorbeeld een gastnetwerk of een DMZ-zone voor servers die je van je primaire netwerk wilt isoleren. In de meeste scenario’s is een van deze adapters direct met je modem(/router) verbonden.

In paragraaf 4 lees je meer over de installatieprocedure.

Je kunt het img-bestand omzetten naar een bootstick met balenaEtcher.

3 Virtuele machine

Doe je liever een installatie op een virtuele machine, kies dan voor dvd als image-type om een iso-schijfkopiebestand te krijgen. Zo’n virtuele installatie kan bijvoorbeeld handig zijn om een veilig testlab te bouwen met meerdere virtuele machines. De gratis en opensource-hypervisor Oracle VM VirtualBox is een goed programma om te gebruiken.

Installeer VirtualBox, start deze op en druk op de knop Nieuw. In het dialoogvenster geef je OPNsense op bij Naam, kies je een geschikte map (met voldoende opslagruimte) en verwijs je bij ISO-image naar het uitgepakte iso-bestand. Stel Type in op BSD, Subtype op FreeBSD, en Versie op FreeBSD (64-bit).

Open de sectie Hardware, waar je afhankelijk van je systeembronnen en het beoogde gebruik het veld Basisgeheugen instelt op bijvoorbeeld 4096 MB, en Processoren op 2. Stel Harde schijf in op bijvoorbeeld 40 GB en bevestig met Afmaken. De nieuwe virtuele machine wordt nu toegevoegd.

Voor je deze start, klik je eerst met rechts op de (nog uitgeschakelde) VM en kies je Instellingen. In het onderdeel Netwerk moet je nu minimaal twee netwerkadapters instellen. In het kader ‘Virtuele netwerkconfiguratie’ en in de tabel lees je meer over hoe je dit kunt aanpakken.

Stel de nodige parameters in voor de virtuele machine van OPNsense.

4 Installatie

Start de installatie van OPNsense door de bootstick of virtuele machine op te starten en het proces te voltooien. Dit duurt grofweg vijf minuten. Aan het eind hoor je doorgaans een korte piep. De live-versie van OPNsense draait nu en is bereikbaar via het standaard ip-adres 192.168.1.1, zowel via de webinterface als via SSH met bijvoorbeeld met het gratis Putty. De standaard inloggegevens zijn gebruikersnaam root met wachtwoord opnsense.

Omdat deze live-omgeving in het geheugen draait, wordt de configuratie niet permanent opgeslagen. Dit geeft je de kans om de omgeving eerst te testen. Voor een permanente installatie moet je opnieuw installeren. Meld je hiervoor aan in de consoleprompt met de naam installer en wachtwoord opnsense. Als dit toch niet lukt: log dan in als root, kies Shell in het menu (optie 8) en typ opnsense-installer, of gebruik hiervoor SSH.

Tijdens de installatie kies je: het toetsenbord (keymap); het bestandssysteem (bij voorkeur ZFS of eventueel UFS); de partitie-opties (doorgaans stripe zonder redundantie bij een enkele schijf); en de schijf zelf (meestal da0 of nvd0). Bevestig met Yes om de schijf te partitioneren en formatteren (kies bij UFS ook Yes voor de swap). Stel een sterk root-wachtwoord in (let op de correcte toetsenbordindeling) en bevestig dit. Selecteer tot slot Complete Install – Exit and reboot.

De ‘echte’ installatie van OPNsense is volop bezig.

5 Netwerkinterfaces

Na de herstart verschijnt, na aanmelding als root, het configuratiemenu van OPNsense. Hier vind je opties als Logout, Power off system en Reboot system. Boven dit menu zie je de toegewezen netwerkinterfaces, bijvoorbeeld:

LAN (em0) -> v4: 192.168.1.1/24

WAN (em1) -> v4/DHCP4: 192.168.0.171/24

De WAN-toewijzing kan per systeem verschillen. Als er geen WAN is toegekend, kies dan menuoptie 1 (Assign interfaces). Beantwoord de vraag over LAGG’s (Link Aggregation Groups) en VLAN’s met N. Voer eventueel zelf de naam in van de nog niet toegewezen netwerkadapter (in ons voorbeeld em1). Je kunt dit proces altijd nog onderbreken en terugkeren naar het menu met Ctrl+C.

Ga na of de netwerkinterfaces correct zijn toegewezen aan de LAN- en WAN-instellingen.

6 Informatie

Na de installatie van OPNsense kun je beginnen met de configuratie en optimalisatie via het grafische dashboard. Dit is toegankelijk via de webinterface op 192.168.1.1, waar je inlogt met je (inmiddels gewijzigde) inloggegevens.

Klik linksboven op het OPNsense-logo om widgets te bekijken met statusinformatie. Bij Traffic Graph en Interface Statistics zie je bijvoorbeeld live-grafieken voor inkomend en uitgaand verkeer. Ook kun je op de Firewall-grafiek klikken om gefilterd verkeer door de firewall te bekijken. Verder geeft een widget inzicht in het geheugen-, schijf- en cpu-gebruik en toont het blok Services welke services actief zijn, zoals DHCPv4Server, Unbound DNS en Web GUI. Hier kun je services (her)starten en sommige ook stopzetten.

In de widget System Information kun je via Click to check for updates controleren op updates. Scrol naar beneden en klik op Update om OPNsense bij te werken. Bevestig met OK om het systeem na de update te herstarten.

Om het dashboard aan te passen, klik je rechtsboven op het potloodpictogram Edit dashboard, waarna je ook extra widgets kunt toevoegen, zoals OpenVPN en WireGuard.

Extra rapporten vind je in de rubriek Reporting en subrubrieken als Health (met tabbladen Packets, System en Traffic) en Unbound DNS. Om de DNS-aanvragen te kunnen zien, moet je deze rapportage wel eerst activeren. Dit doe je bij Reporting / Settings, waar je Enables local gathering of statistics inschakelt. Ook interessant is Reporting / Traffic voor een live-weergave van het verkeer – kijk ook even op het tabblad Top Talkers, voor de actiefste systemen.

Dankzij live-widgets krijg je vanuit je dashboard een goed inzicht de status van je OPNsense.

7 Basisconfiguratie

Voordat je de geavanceerdere functies van OPNsense verkent, is het verstandig enkele basisinstellingen te controleren. Ga naar System / Settings / General, waar je de Hostname (standaard OPNsense), Domain (standaard localdomain, eventueel vervangen door je eigen domeinnaam) en Time zone (bijvoorbeeld Europe/Amsterdam) kunt instellen. De optie Dutch is vooralsnog niet beschikbaar bij Language.

Bij DNS servers kun je DNS-servers instellen voor het systeem, inclusief voor de DHCP-service. Wij laten deze lijst echter leeg en vinken Allow DNS server list to be overridden bij DHCP/PPP on WAN aan, zodat de DNS-servers van de internetprovider (mogelijk via je fysieke router) worden overgenomen. Klik altijd op Save (of soms Apply) om wijzigingen te bevestigen voordat je een andere rubriek in het dashboard opent.

Vervolgens kun je bij System / Settings / Administration de optie HTTP inschakelen bij Protocol als je het storend vindt om telkens het zelf-ondertekende SSL-certificaat te bevestigen (indien gewenst, kun je via System / Trust / Certificates trouwens een echt certificaat importeren). Je kunt bij Listen interface ook kiezen voor LAN in plaats van All als je alleen verbindingen van die specifieke netwerkinterface wilt accepteren.

Controleer als eerste een aantal basisinstellingen.

8 Interfaces

Standaard activeert OPNsense een DHCP-service binnen het LAN-subnet (192.168.1.0/24). Hierdoor krijgen clients die (wellicht via een switch) met de toegewezen netwerkinterface verbinden, automatisch een compatibel ip-adres en DNS-server (standaard 192.168.1.1) toegewezen. Je kunt dit controleren bij Services / ISC DHCPv4 / [LAN]. De optie Enable DHCP server on the LAN interface staat standaard aan met een ip-bereik van 192.168.1.100 tot 192.168.1.199, zodat je ruimte hebt om bepaalde apparaten een statisch ip-adres toe te kennen. Hier vind je trouwens ook diverse geavanceerde opties.

Als alles goed is ingesteld, ga dan naar Interfaces / Assignments. Hier controleer je welke interface met welk MAC-adres aan de LAN- of WAN-interface is gekoppeld. Heb je een extra netwerkinterface, bijvoorbeeld voor een DMZ of gastnetwerk, dan kun je die hier toewijzen. Selecteer de interface bij + Assign a new interface, klik op Add en dan op Save om de interface aan de rubriek Interfaces toe te voegen. Open de nieuwe interface en vink Enable Interface en eventueel ook Prevent interface removal aan. Stel IPv4 Configuration Type in op Static IPv4 en geef een ip-adres, zoals 192.168.2.1 / 24. Bevestig met Save en Apply changes.

Ga vervolgens naar Services / ISC DHCPv4 / [interfacenaam] om de DHCP-server in te schakelen en een passend ip-bereik in te stellen. Je doet er wellicht ook goed aan om Services / Unbound DNS / General te openen en daar Register ISC DHCP4 Leases en Register DHCP Statis Mappings in te schakelen, zodat je de machines ook via hun hostnaam kunt bereiken.

Je moet de extra netwerkinterface wel nog even koppelen en configureren.

9 Firewall

Bij een extra netwerk zijn alle inkomende verbindingen standaard geblokkeerd door de firewall. Open Firewall / Rules en selecteer de LAN-interface. OPNsense heeft hier al pass-regels aangemaakt voor IPv4 en IPv6 (verwijder de IPv6-regel indien gewenst). De regel IPv4* LAN net * * * * * staat al het verkeer toe.

Voor je extra interface kun je regels toevoegen, bijvoorbeeld om toegang tot het LAN-netwerk te blokkeren. Klik op de rode plus-knop, stel Action in op Block, en kies DMZ bij Interface. Laat Protocol op any staan, stel Source in op DMZ net en kies LAN net bij Destination. Voeg een beschrijving toe, zoals Blokkeer LAN toegang. Sla deze wijzigingen op met Save en bevestig met Apply changes.

Om je DMZ wel toegang tot je DNS-server en gateway binnen het LAN te verlenen, kun je extra pass-regel toevoegen. Kies Pass bij Action, DMZ bij Interface, en Single host or network bij Destination. Vul hier het (standaard) ip-adres 192.168.1.1 in, stel Protocol in op TCP/UDP en kies bij Destination bij de optie Port (other) voor poort 53.

Kopieer deze pass-regel via de Clone-knop en pas deze aan voor TCP, en respectievelijk poort 80 en 443, zodat je HTTP(S)-verkeer naar je gateway toestaat. Zorg met behulp van de pijlknopjes dat de drie pass-regels boven de blokkeerregel staan, aangezien de firewall deze regels altijd van boven naar beneden doorloopt.

De kans is groot dat je de standaardfirewallregels nog wat moet verfijnen.

10 Firewall-regels voor DMZ-zone

Wil je wel verkeer van de DMZ naar het internet toestaan, voeg dan een extra regel toe. Kies Pass als Action en DMZ als Interface. Stel Source in op DMZ net en Destination op WAN net. Vul een beschrijving in, bijvoorbeeld Toegang naar internet toelaten, en bewaar de regel.

Voor het toegankelijk maken van services op de DMZ vanaf het internet, ga je naar Firewall / NAT / Port Forward. Klik op Add, kies WAN als Interface en stel het juiste protocol in, bijvoorbeeld TCP/UDP. Selecteer WAN address bij Destination en stel bij Destination Port Range de poort(en) in die je wilt openstellen, bijvoorbeeld HTTP. Vul bij Redirect target IP het ip-adres in van het DMZ-netwerk dat het verkeer moet ontvangen. Indien nodig stel je bij Redirect target Port een alternatieve poort in voor de service (bijvoorbeeld (other), 8080). Bewaar de regel en bevestig ook hier met Apply changes.

Zo zou de firewall-regelset van je extra netwerk (bijvoorbeeld een DMZ-zone) er eventueel uit kunnen zien.

11 Plug-ins

Zoals je aan de menu-opties in je dashboard kunt zien, biedt OPNsense allerlei mogelijkheden en services, zoals VPN (inclusief OpenVPN en WireGuard), OpenDNS en een Captive Portal. We hebben helaas niet de ruimte hier verder op in te gaan, maar tonen je nog wel hoe je de functionaliteit van OPNsense kunt uitbreiden met gratis plug-ins. Bekende namen zijn clamav, ddclient, freeradius, os-intrusion-detection, iperf, nginx, squid, tftp, VirtualBox en VMware guest additions, zabbix enzovoort.

Om bijvoorbeeld ClamAV toe te voegen, zorg je er eerst voor dat OPNsense up-to-date is. Ga vervolgens naar System / Firmware / Plugins en klik op de plusknop Install bij os-clamav. Op het tabblad Updates volg je de voortgang van de installatie.

Na de installatie vind je ClamAV in de rubriek Services. Ga naar Configuration, klik op Download signatures en zorg dat Enable clamd service is ingeschakeld. Pas waar nodig de instellingen aan en klik op Save om de wijzigingen op te slaan.

Veel configuratiewerk vergt ClamAV dus niet, andere plug-ins vergen juist wat meer aanpassingen.

ClamAV is slechts een van de tientallen beschikbare plug-ins voor OPNsense.