Mooie nieuwe hardware kopen is hartstikke leuk, maar hoe neem je nou verantwoord afscheid van je oude spullen? Hoe voorkom je dat jouw harde schijf ineens op Marktplaats staat of nog erger, jouw gegevens op internet? Of kun je computerspullen ook op een veilige manier een tweede kans te geven? Wat je mogelijkheden zijn, legt ID.nl je graag uit.

Eerst doen: bestanden exporteren 

Voordat je hard- of software wegdoet, moet je er zeker van zijn dat je het ook echt niet meer nodig hebt. Soms is er sprake van specifieke software waarmee je documenten hebt gemaakt of bestanden hebt bewerkt en is die software nodig wanneer je die documenten en bestanden ooit weer wilt openen of bewerken. Een proefversie kan dan soms uitkomst bieden, maar er is geen garantie dat die er is en alle functionaliteit bezit. Gaat het om minder gangbare software, exporteer dan alle bestanden en documenten naar een gangbaar bestandsformaat van een ander bekender programma. Het vergroot de kans dat je de bestanden in de toekomst nog kunt openen. 

Kijk hierbij vooral ook naar opensource-programma’s; die zijn gratis en volledig functioneel en de meeste worden altijd trouw vernieuwd en onderhouden. OpenOffice opent en schrijft Microsoft Office-documenten, OBS en Shotcut doen hetzelfde met muziek en films, terwijl Paint.NET grafische bestandsformaten aankan. Gooi in elk geval nooit de originele bestanden en documenten weg, maar maak een back-up. 

Gebruik de import- óf exportfunctie van software om bestanden naar een populair formaat om te zetten. 

Van dvd tot diskette 

Gaat het om hardware, dan speelt het kunnen lezen van de media vooral bij videocamera’s en gameconsoles. De cassettes of cartridges die daarbij horen, zijn vaak zeer specifiek voor een bepaald type camera of console. Computers en notebooks hebben hier minder last van, maar ook zij kennen soms opslag (diskettes, cd’s, dvd’s, harde schijven met een oude interface) die niet meer in elke nieuwe computer gebruikt kan worden. 

Maak daarom voor je de oude pc wegdoet, een back-up van die media en bewaar die op een nieuwe pc of een NAS. Bewaar het liefst een hele cd, dvd of disk in één bestand, dat je dan later als virtueel apparaat kunt inladen. Dit kan met het iso- of img-formaat. CDBurnerXP is een van vele gratis programma’s waarmee je iso-bestanden kunt maken. Het is te downloaden via www.cdburnerxp.se. 

Met CDBurnerXP maak je kopieën van schijven en cd/dvd’s in één bestand, zodat je die oude cd/dvd-player niet meer nodig hebt. 

Check: zijn alle data echt verwijderd? 

Alle apparaten verzamelen tijdens het gebruik (on)gemerkt een enorme hoeveelheid gegevens. Een deel van die gegevens is privacygevoelig. Als iemand anders het apparaat in gebruik neemt of met speciale tools verwijderde gegevens terughaalt, dan krijgt hij een flink inkijkje in het persoonlijk leven van de gebruikers van het apparaat. Dit is echt de ultieme nachtmerrie en moet je te allen tijde zien te voorkomen. 

Controleer daarom bij elk apparaat en elke datadrager (harde schijf, ssd, cd, dvd, usb-geheugenstick) die je wegdoet, of er persoonlijke gegevens op staan en zo ja, zorg er dan voor dat die niet met het apparaat de deur uitgaan. Alle bestanden selecteren in Verkenner en handmatig verwijderen, is namelijk niet voldoende, want met recovery-software zijn de gegevens ook dan nog eenvoudig terug te halen. 

Hoewel er altijd verschillen kunnen zijn, is per soort apparaat redelijk voorspelbaar of er (persoonlijke) gegevens opgeslagen zijn, en waar en hoe die te verwijderen. 

Wissen of resetten 

Wat de juiste methode is om gegevens te verwijderen, hangt af van het soort apparaat. Het eenvoudigste zijn apparaten waar in principe geen persoonlijke gegevens op bewaard worden en waarvan ook de configuratiegegevens niet (per se) gebonden zijn aan een account dat je ook elders gebruikt. Denk aan netwerkapparaten zoals modem en routers. Deze configureer je éénmaal en daarna doet het apparaat jarenlang zijn werk. Er staat alleen wat configuratie op in de vorm van het wifi-wachtwoord en een login-account met een wachtwoord. Om alle gegevens te verwijderen, is het dan voldoende het apparaat terug te zetten naar de fabrieksinstellingen. 

Bij een pc of notebook is de situatie heel anders. Daar staan juist heel veel persoonlijke gegevens op, en daar is een eenvoudige reset dus ook niet voldoende. Deze apparaten bevatten met harde schijf en/of ssd ook specifieke onderdelen die juist bedoeld zijn om gegevens langdurig te bewaren. Deze apparaten opschonen vereist een speciale aanpak. 

Het opschonen van oude harde schijven verdient een andere aanpak dan bij een netwerkcamera of router. 

Voorkom verlies van gegevens, maak altijd een back-up voor je een schijf wist of een pc definitief wegdoet. 

Terugzetten naar fabrieksinstellingen 

Wil je een apparaat waarop nauwelijks persoonlijke gegevens worden bewaard, zoals een router of ip-camera, terugzetten naar de fabrieksinstellingen, dan zijn er twee gangbare methoden. De eerste is via de software. Kun je met de webbrowser verbinding maken en inloggen om het apparaat te beheren, kijk dan bij een optie als Beheer of bij Update/Systeemupdate of een reset mogelijk is. Kies dan Systeemherstel of Terugzetten naar fabrieksinstellingen. Deze actie verwijdert de configuratie en als het goed is ook de opgeslagen gegevens, en zet het apparaat terug naar de situatie zoals het uit de verpakking werd gehaald. 

Ontbreekt de softwarematige reset, dan is er vaak een fysieke reset mogelijk door met een paperclip een kleine knop of schakelaar in het apparaat een of enkele seconden in te drukken. De manier waarop dit precies werkt verschilt per apparaat en het is raadzaam hiervoor de handleiding van het apparaat te volgen. 

Steeds meer apparaten bieden de mogelijkheid via de software het apparaat terug naar de fabrieksinstellingen te zetten. 

Pc of harddisk wipen 

Moet je een harde schijf, ssd of een complete computer opschonen, dan spreken we van ‘wipen’ of ‘erasen’, en hiervoor is speciale software nodig. Gelukkig is hierin ruime keuze en veelal zijn die programma’s nog gratis ook. Onze voorkeur gaat uit naar een programma waarmee je de pc vanaf cd of usb-stick opstart, om dan buiten het besturingssysteem om de schijf of schijven leeg te maken. Dit leegmaken betekent dat de schijf een of meerdere keren overschreven wordt met willekeurige data. 

Wij waren altijd fan van Darik’s Boot and Nuke (DBAN), maar gebruiken inmiddels het van DBAN afgeleide ShredOS. Download het via github.com/PartialVolume/shredos en maak er met Rufus een opstartbare usb-stick mee. Start dan de pc op met de stick en wacht tot ShredOS is geladen. Het toont dan de schijf of schijven in de pc. Via m kun je de methode van overschrijven kiezen en via r het aantal keren dat die methode wordt uitgevoerd. Met Spatiebalk selecteer je daarna de schijf of schijven en met S start je het wipen. Daarna is het wachten tot het klaar is, wat afhankelijk van het systeem en de gekozen methode geruime tijd kan duren. 

Met ShredOS verwijder je alle gegevens van een datadrager en minimaliseer je de kans dat iemand de gegevens alsnog herstelt. 

Veel ssd-fabrikanten bieden gratis software voor het wipen van ssd’s. 

Mobiel en tablet wipen 

Wil je afscheid nemen van een smartphone of tablet, realiseer je dan dat ook hierop veel persoonlijke gegevens staan. Bovendien heeft de smartphone met zijn sim of e-sim nog een extra hardware-onderdeel aan boord dat aan de gebruiker gekoppeld is. Wil je een smartphone of tablet verkopen of wegdoen, reset het dan naar de fabrieksinstellingen. Op iPhone of iPad gaat dit via Instellingen / Algemeen / Zet over of stel iPhone opnieuw in / Wis alle inhoud en instellingen. iOS laat zien welke gegevens op het apparaat aanwezig zijn, zoals apps, de Apple ID maar ook betaalpassen of kaartjes in de Apple Wallet. Weet je zeker dat dit allemaal veilig in de iCloud beschikbaar is, kies dan Ga door en bevestig (door de ontgrendelingscode in te voeren) dat alle gegevens verwijderd mogen worden en het apparaat gereset kan worden naar de fabrieksinstellingen. 

Op een Android-toestel kan het per merk en Android-versie iets verschillen, maar begin met een swipe vanuit het startscherm naar boven of beneden en kies Instellingen. Ga naar Algemeen beheer / Resetten / Fabrieksgegevens herstellen / Resetten. Het toestel zal dan alle gegevens verwijderen en schoon opstarten. Vergeet ook de simkaart niet. Bij Apple en Samsung ligt deze in een kleine lade die met een paperclip of meegeleverd pinnetje naar buiten kan worden gedrukt. 

Persoonlijke gegevens op smartphone en tablet worden via de software verwijderd door een reset naar de fabrieksinstellingen. 

Windows-pc resetten 

Sinds enkele versies beschikt Windows over een eigen mogelijkheid om een pc of notebook terug te zetten naar de fabrieksinstellingen én daarbij alle persoonlijke bestanden te wissen. Hiervoor klik je met de rechtermuisknop op Start en kies je Instellingen. Vervolgens selecteer je Systeemherstel / Deze pc opnieuw instellen. Kies daarna Alles verwijderen en vervolg met het opnieuw opstarten en opschonen van de pc. De volgende gebruiker treft een lege Windows-pc aan, al sluiten we niet uit dat een nerd met gespecialiseerde herstelsoftware alsnog gegevens terug kan halen. 

Windows kan zichzelf terugzetten in de fabrieksinstellingen en alle persoonlijke gegevens wissen. 

Een Mac resetten 

Gebruik je een Mac en wil je die verkopen of wegdoen, maak dan eerst een goede back-up. Gebruik hiervoor Time Machine en eventueel een externe schijf of ssd. Daarna kun je de Mac resetten en wipen. Hiervoor klik je op het Apple-logo linksboven en kies je Systeemvoorkeuren. Klik dan opnieuw op Systeemvoorkeuren en daarna op Wis alle inhoud en instellingen. De wisassistent van macOS vraagt dan om je gebruikersnaam en wachtwoord, en toont daarna de verschillende gebruikersaccounts op de Mac en per gebruiker de extra’s die zullen worden gewist. Controleer dit en klik op Ga door. Vervolg daarna de instructies op het scherm tot de actie klaar is. 

Ontbreekt de wisassistent, upgrade de Mac dan eerst naar de nieuwste macOS. De wisassistent werkt namelijk zoveel beter en makkelijker dan hoe dit in oudere versies van macOS moest. 

Elke up-to-date Mac biedt een eigen methode om het systeem te wipen en terug te zetten naar de fabrieksinstellingen. 

Via Apple Trade In kun je oude Apple-hardware inruilen voor cash of tegoedbonnen. 

Stuk? Herstellen! 

‘Niet weggooien, repareren!’ is het motto van de Repair Cafés. Een gratis toegankelijke bijeenkomst waar de kennis en kunde van de aanwezigen wordt gebruikt om apparaten te repareren. Wasmachines, meubels, kleding, maar ook digitale apparaten zoals pc’s, notebooks, smartphones en tablets worden weer gebruiksklaar gemaakt. Alleen in Nederland zijn er al 540 Repair Cafés. Kijk voor adressen en tijden op www.repaircafe. 

©Stichting Repair Café

In een Repair Café repareren de aanwezigen samen de kapotte spullen (Foto: Stichting Repair Café International). 

Echt vernietigen 

Geen vertrouwen in wipe-software en wil je bijvoorbeeld toch een harde schijf wegdoen, dan rest alleen fysiek vernietigen. In geval van een harde schijf is het dan belangrijk te weten dat in de schijf roterende platen zitten waarop de data staan. Je kunt met een kleine schroevendraaier de behuizing openen en de platen bekrassen of breken. Een andere optie is de schijven met een ijzerboor te doorboren. Zet alles wel goed vast en bescherm jezelf op z’n minst met handschoenen en een beschermbril tegen rondspringende ijzersplinters. Het is voor eigen risico, wij zijn er geen fan van. 

De Milieustraat 

Bedrijven hebben vaak een overeenkomst met een professioneel bedrijf dat volgens de DIN66399-norm hun data vernietigt. Voor particulieren te duur. Burgers kunnen hun elektronische apparaten, waaronder computers, tablets, smartphones, losse harde schijven en ssd’s, gratis inleveren bij de gemeente. Wij vroegen aan vijf van hen of zij voor datadragers die zijn afgegeven bij de Milieustraat garanderen dat de gegevens veilig worden verwijderd. Van drie kregen we antwoord. Allemaal adviseren ze zelf de data te verwijderen, zij geven deze garantie in elk geval niet. 

Software-licenties overzetten naar nieuwe hardware (als dat kan) 

Een lastig item bij het verkopen en hergebruiken van computerspullen zijn de softwarelicenties. Sommige licenties, zoals vaak die van Windows, zijn gekoppeld aan het apparaat. Zo’n licentie gaat dus met het apparaat mee naar de volgende gebruiker. Betreft het echter een persoonlijke licentie of abonnementen, dan blijft het gebruiksrecht voor de software bij de licentiehouder. Je moet de software dan zelf van het apparaat halen of in elk geval deactiveren. Hiervoor bieden steeds meer softwareleveranciers een handige optie of online portal. Daarna kun je de software weer installeren en gebruiken op een ander apparaat. Er is helaas geen eenvoudige manier om te weten welke licentievormen allemaal op jouw apparaten aanwezig zijn. De enige manier is om van de programma’s die je gebruikt via Info / Help / Over te bekijken of daar licentiegegevens staan en anders de gebruikersovereenkomst erop na te slaan. 

Online kun steeds vaker software ontkoppelen voor herinstallatie op een ander apparaat. 

Verkopen, weggeven 

Tenzij een apparaat echt stuk is, kun je er vaak nog een ander blij mee maken of zelfs geld voor krijgen. Die ander kan een familielid zijn, iemand in de vriendenkring, maar ook een onbekende. Via Facebook en Marktplaats kun je oude hardware eenvoudig aanbieden en ook verkopen. Je maakt zelf een advertentie en regelt zelf de verkoop. Een andere optie zijn kringloopwinkels en soms ook scholen en verenigingen. 

Geef je je apparaat liever weg, kijk dan eens naar Wecycle, een online initiatief voor hergebruik van apparatuur. Zij hebben 13.000 inleverpunten (vooral bij winkels) waar je gratis een apparaat kunt inleveren voor hergebruik of milieuverantwoord recyclen. 

Op Marktplaats of Facebook maak je zelf een advertentie en regel je zelf de verkoop van je oude computerspullen. 

Een laptop meenemen op vakantie lijkt handig. Even foto's uitzoeken, een filmpje kijken of wat werk afronden. Maar afhankelijk van je bestemming en manier van reizen zijn er een paar dingen waar je van tevoren goed over na moet denken. Of je nu gaat kamperen in een tent, met de caravan op pad gaat of een huisje of hotel boekt, iedere situatie stelt z'n eigen eisen aan hoe je je laptop gebruikt, beschermt en voorbereidt.

Lees ook: Alternatieve checklist: 19 tips voor een zorgeloze vakantie

Kamperen: zonder stroom of wifi

Wie gaat kamperen in een tent, heeft meestal geen stroomvoorziening of wifi tot zijn beschikking. De laptop moet het dus doen op de accu, en je internetverbinding moet je zelf regelen. Zorg daarom dat je laptop volledig is opgeladen voordat je vertrekt. Als je meerdere dagen zonder stopcontact zit, kan een powerbank met een hoge capaciteit uitkomst bieden, al moet die dan wel geschikt zijn voor laptops. Niet elk model levert voldoende vermogen.

Wifi is er op de meeste campings wel, maar vaak alleen bij de receptie of het sanitairgebouw, en meestal niet gratis of stabiel. Wil je toch online kunnen, dan kun je je smartphone gebruiken als hotspot. Dat heet tethering: je telefoon fungeert dan als een soort draagbare wifi-router via je mobiele dataverbinding. Check vooraf bij je provider of je databundel groot genoeg is en of tethering is toegestaan in het buitenland. Grote downloads, zoals systeemupdates of cloudsynchronisatie, kunnen je databundel snel opslokken. Zet automatische updates daarom uit en pauzeer de synchronisatie met diensten als OneDrive of Google Drive zolang je via je telefoon online bent.

Houd er ook rekening mee dat in afgelegen gebieden mobiel internet soms traag of onbetrouwbaar is. Download daarom bij voorkeur alles wat je nodig denkt te hebben voor je vertrekt, van kaarten en routes tot films of series. Zo houd je grip op je verbruik én voorkom je onaangename verrassingen bij thuiskomst.

©TeTe Song

Caravan: iets meer luxe, maar nog steeds beperkingen

Wie met een caravan reist, heeft het vaak net wat makkelijker. Sommige staanplaatsen hebben een stroomaansluiting en er zijn meestal meer voorzieningen. Toch geldt ook hier dat je niet kunt rekenen op snel of onbeperkt internet. Installeer een VPN op je laptop als je gebruik wilt maken van publieke netwerken. Daarmee versleutel je je verbinding, zodat anderen niet zomaar kunnen meekijken of gegevens onderscheppen. Dit is vooral belangrijk als je e-mails checkt, online bankiert of inlogt op accounts.

Zelfs als je een wifi-netwerk kunt gebruiken, is het verstandig om automatische updates op je laptop tijdelijk uit te schakelen. Het klopt dat bij gebruik van wifi dataverbruik in principe geen rol speelt, tenzij je op een plek zit waar je moet betalen per MB of waar het netwerk bewust is afgeknepen. Wat wél vaak speelt op campings of in hotels: de verbinding is traag, instabiel of wordt gedeeld met veel andere gasten. Grote downloads zoals systeemupdates kunnen dan het netwerk zwaar belasten, waardoor alles tergend langzaam gaat of zelfs vastloopt. Door updates uit te stellen, houd je de verbinding werkbaar voor jezelf en anderen.

Heb je helemaal geen wifi tot je beschikking, dan ben je aangewezen op mobiel internet via je smartphone. Hoe je dat het beste aanpakt, heb je al eerder in dit artikel kunnen lezen.

©InsideCreativeHouse

Huisje of hotel: alles bij de hand, maar blijf alert

In een vakantiewoning of hotel hoef je je over de stroomvoorziening doorgaans geen zorgen te maken en ook is er meestal wel een wifinetwerk dat redelijk functioneert. Toch blijft het belangrijk om alert te zijn. De beveiliging van dit soort vakantienetwerken is vaak minimaal. Zonder VPN is je verbinding eenvoudig te onderscheppen. Gebruik daarom altijd een VPN-dienst of kies ervoor om vertrouwelijke zaken, zoals het inloggen op je bank, uit te stellen tot je op een vertrouwd netwerk zit.

Zorg ook in deze situatie voor een recente back-up. Denk aan synchronisatie met OneDrive, Google Drive of iCloud, maar ook aan een kopie op een externe ssd of usb-stick. Mocht je laptop gestolen worden of beschadigd raken, dan heb je in elk geval je bestanden nog.

In het buitenland: adapter, handbagage en verzekering

Ga je naar het buitenland, dan zijn er extra zaken om op te letten. Niet elk land gebruikt dezelfde stopcontacten en netspanning. Een universele wereldstekker is daarom handig, zeker als je meerdere apparaten mee hebt. Voor sommige bestemmingen heb je ook een spanningsomvormer nodig, hoewel moderne opladers vaak meerdere voltages aankunnen. Check dit op het label van je oplader.

Bij vliegreizen moet je goed kijken naar de bagageregels. Bij budgetmaatschappijen zoals Ryanair of Easyjet mag je soms maar één stuk handbagage meenemen. Dat betekent kiezen: een rugzak met je laptop of een trolley met kleding. Wil je beide, dan moet je bijbetalen. Stop je laptop liever niet in ruimbagage. Niet alleen vanwege de kans op beschadiging, maar ook omdat lithiumbatterijen daar eigenlijk niet thuishoren en zelfs geweigerd kunnen worden. Als het echt niet anders kunt, gebruik dan een stevige hoes of laptoptas, leg je laptop midden in je bagage tussen kleding en meld bij het inchecken dat er elektronica in zit.

Nog even dit: voorbereid op pad

Een goede voorbereiding voorkomt veel gedoe. Werk je besturingssysteem en antivirussoftware bij vóór vertrek, zodat je onderweg niet verrast wordt door verplichte updates. Kijk of je genoeg opslagruimte hebt voor je vakantiefoto's of -video's. Denk ook aan offline gebruik: stel je e-mailclient in op offline modus, download navigatiekaarten en sla films of series lokaal op. Apps als Netflix en Disney+ bieden standaard de mogelijkheid om titels offline te bewaren.

Pas ook je tweestapsverificatie aan voordat je vertrekt. Wie normaal via sms een code ontvangt, kan in het buitenland tegen problemen aanlopen, vooral als het Nederlandse nummer niet werkt of buiten bereik is. Gebruik liever een authenticator-app, zoals Google Authenticator of Authy. Daarmee ontvang je je inlogcodes ook zonder mobiele verbinding, zolang je je smartphone maar bij je hebt.

Tot slot: laat je laptop niet in de volle zon liggen, in een warme auto of op een vochtige plek in de tent. Hitte en vocht zijn funest voor de elektronica. Gebruik bij voorkeur een waterdichte hoes of sleeve en bewaar hem op een droge plek in de schaduw. Fijne vakantie!

Hisense richt zijn pijlen op het middensegment, en deze 65U7Q Pro is daar een goed voorbeeld van. Het toestel verbetert een aantal zwakke punten van zijn voorganger en stoot daarmee duidelijk door naar de betere toestellen. Maar Hisense heeft niet alle minpunten weggewerkt. Bovendien toont de nieuwe versie van het VIDAA U-systeem dat niet alle aanpassingen een verbetering zijn.

Wie in het middensegment voor een televisie shopt, levert onvermijdelijk wat in op het gebied van design. De U7Q Pro is daarop geen uitzondering. Het toestel oogt degelijk, maar springt niet in het oog als een staaltje van topdesign. In tegenstelling tot zijn voorganger heeft hij nu wel een relatief vlakke rug. Daardoor springt het 7,5 cm dikke profiel wat meer in het oog, al maskeren de schuine zijdes dat enigszins. Het toestel staat op een centrale voet die bestaat uit twee voetsteunen afgedekt met een kunststof plaat. Het resultaat oogt wat saai en verraadt zijn middenklasse-roots. De afwerking van het toestel zelf is degelijk, de voet mocht misschien iets geraffineerder.

Aansluitingen

Hisense is overgeschakeld op een nieuw hardwareplatform en dat komt in elk geval met één voordeel. De U7Q Pro beschikt nu over vier HDMI 2.1-poorten die de volle 48 Gbit/s bandbreedte leveren. Dat is vooral voor hardcore gamers van belang. Die kunnen nu een soundbar aansluiten via ARC/eARC en hebben daarnaast de mogelijkheid om meerdere 4K120-bronnen te gebruiken.

Pc-gamers krijgen nog meer goed nieuws: zij kunnen nu een verversingsfrequentie tot 165 Hz in 4K gebruiken, en zelfs tot 288Hz in Full HD. De tv ondersteunt bovendien ALLM, HDMI VRR en AMD FreeSync, en is bovendien NVIDIA G-Sync Compatible. De input-lag scoort geen topresultaat, maar wel meer dan behoorlijk: 14,2 ms bij 4K60 en 10,1 ms bij 2K120.

De U7Q Pro is daarnaast uitgerust met twee usb-poorten, een minijack-ingang voor composiet video en stereo, een hoofdtelefoonaansluiting, optisch digitale audio-uitgang, ethernet, wifi 5 en bluetooth. Even opletten bij wandmontage, want de ethernetpoort, een van de usb-poorten en de optisch digitale audio-uitgang wijzen naar achteren. De rest van de aansluitingen bevindt zich aan de zijkant. De tv heeft een enkelvoudige DVB-T/T2/C-tuner, een DVB-S/S2-tuner en een CI+-slot. Met behulp van externe usb-opslag kun je live-tv pauzeren of opnemen.

©Eric Beeckmans | ID.nl

Verbeterde piekhelderheid en contrast

Vorig jaar worstelde de U79NQ met een matig contrast en doorsnee piekhelderheid. De U7Q Pro probeert dat duidelijk te verbeteren. Net als de voorganger gebruikt hij een VA-paneel met miniled-achtergrondverlichting, maar het aantal zones is opgetrokken van 384 naar 560 (28 x 20). In de HDR Filmmaker-modus meten we 1537 nits piekhelderheid op het 10%-venster; dat is 40 procent verbetering ten opzichte van het voorgaande model. Daartegenover haalt het volledig witte scherm maar 423 nits, en dat is dan weer 25 procent lager dan vorig jaar. Mogelijk heeft Hisense de optimalisatie gericht op speculaire highlights in plaats van algemene helderheid.

Ook het contrast is verbeterd, al blijft het eigen ANSI-contrast van het VA-paneel onveranderd op een eerder bescheiden 3190:1. Maar in de Filmmaker-modus verbetert de local dimming (in de Laag-stand) dat naar een mooie 7100:1 en zelfs 18.930:1 op eenvoudiger testpatronen. Dat is een degelijk resultaat, maar loopt nog steeds wat achter op concurrenten.

De zone-aansturing is prima, hoewel aan de leidende randen van heldere objecten een subtiele dimming zichtbaar kan zijn, vooral tegen een erg donkere achtergrond. Hogere local dimming-instellingen bieden geen substantiële contrastverbetering, maar introduceren wel merkbaar verlies van zwartdetail en onderdrukking van kleinere lichtaccenten. De voorzichtige dimming-aanpak zorgt er ook voor dat vage halo-effecten zichtbaar blijven, met name op donkere achtergronden en in HDR-content.

Door de matige kijkhoek wordt dat duidelijk zichtbaar als je te ver opzij zit. Kijk je echt bij volledige verduistering, dan kun je overwegen om de lokale dimming naar de medium-stand te schakelen. Het paneel van ons testmodel had wat beperkte uniformiteitsproblemen, waardoor soms een 'dirty screen effect' zichtbaar was bij heldere beelden. Denk eraan dat dit kan variëren tussen individuele toestellen.

HDR-content en kalibratie

Met ondersteuning voor HDR10, HDR10+, Dolby Vision IQ met Precision Detail is de U7Q Pro perfect uitgerust voor het breedste aanbod aan HDR-content. Dolby Vision IQ levert consistent de beste resultaten met uitstekende diepte en nuance. HDR10-prestaties zijn dankzij betere tonemapping duidelijk mooier dan vorig jaar. Er blijft meer contrast in het beeld en het 92% P3-kleurbereik ondersteunt rijke, verzadigde kleuren.

De HDR Tonemapping geeft een wat gemengd resultaat. Het kan witdetail en heldere kleurtinten beter zichtbaar maken, maar donkere beelden worden donkerder, terwijl heldere fragmenten helderder worden. Dat is zelden gewenst, dus het gebruik van deze instelling blijft twijfelachtig.

Zowel de SDR als de HDR Filmmaker-modus zijn redelijk goed gekalibreerd; de fouten die we opmerken zijn zelden duidelijk zichtbaar. In SDR merken we dat de grijsschaal wat naar geel uitwijkt, maar gelukkig zonder kwalijke gevolgen op huidskleuren. In HDR is het resultaat beter: de grijsschaal is neutraal, maar iets te donker terwijl kleuren dan weer vaak wat te helder zijn. Beide leveren uitstekende schaduwdetails, alleen heel donkere HDR-beelden ondervinden wat last van het beperkte contrast.

©Hisense

Beeldverwerking

De Hi-View AI Engine Pro levert prestaties die grotendeels in lijn liggen met die van de vergelijkbare modellen van vorig jaar. Dat betekent prima deinterlacing van 1080i-content en prima ruisonderdrukking voor willekeurige ruis. De prestaties met blokruis (gevolg van MPEG-compressie) blijven echter wat aan de zwakke kant. De upscaling levert mooie resultaten die weliswaar relatief zachte beelden opleveren. Je kunt de scherpte-instelling iets verhogen of met behulp van de superresolutie-instelling wat extra detail zichtbaar maken.

Hoe dan ook blijft het opletten met dvd-beelden, omdat die van relatief lage kwaliteit zijn en fouten daardoor makkelijker zichtbaar zijn. Zo kan superresolutie daar voor een overmatig uitgevlakte look zorgen, of voor onnatuurlijk scherpe randen. Voor de meeste instellingen (ruisonderdrukking, superresolutie) is de laagste stand bovendien erg voorzichtig, terwijl de medium-stand soms juist wat te sterk is.

Goede punten zijn er voor de weergave van 10 bit-gradienten, zoals in HDR-content. Die zijn mooi geleidelijk zonder duidelijke strookvorming. In SDR-content zijn zichtbare kleurstroken weg te werken met de Kleurverloop-instelling. Je kunt ook deze het best op de laagste stand zetten, ook al werkt die niet alle problemen weg. De medium stand is ook hier iets te agressief en kan detail verwijderen.

Het paneel heeft een goede bewegingsscherpte, zeker met behulp van de optie 'Hoge Verversingssnelheid', die een verversingssnelheid van 240 Hz gebruikt in ruil voor het verlies van wat verticaal detail. Het is een prima optie voor sport en mogelijk zelfs voor film, al zien we daar minder noodzaak. Vind je het schokken bij lange camerabewegingen storend, activeer dan Ultra Smooth Motion; de processor creëert dan vloeiende beweging zonder veel beeldfouten.

Stevige audio

De audioconfiguratie is wat steviger dan vorig jaar. De 2.1-opstelling is uitgebreid met twee zijwaarts gerichte luidsprekers naar een 2.1.2-configuratie. Het totale vermogen gaat daarmee van 40 naar 50 watt. De Hisense haalt flink wat volume uit dat vermogen, maar heeft moeite om de controle te bewaren als je echt veel volume vraagt. Dan hoor je vervorming en af en toe zelfs wat klanken die doen vermoeden dat het chassis trilt.

De U7Q Pro ondersteunt Dolby Atmos en DTS:X, en met de zijwaarts gerichte luidsprekers is er een goed surround-effect en beperkt hoogte-effect. De woofer zorgt voor goede basondersteuning. In deze prijsklasse vinden we de prestaties goed; die zullen voor veel mensen dan ook volstaan.

©Eric Beeckmans | ID.nl

Erg druk thuisscherm

VIDAA U9 brengt een aantal veranderingen, maar blijft wel bij zijn basisprincipes. Dit 2023-artikel met een volledig overzicht van VIDAA U7 geeft aan je wat je zoal kunt verwachten. Wat is er veranderd? Het lokale aanbod aan apps groeit, zij het erg traag. HBO Max en Streamz (BE) zijn aan de lijst toegevoegd, maar NOS Live, NPO Start, Pathé Thuis, Ziggo Go, VRT Max en GoPlay ontbreken nog steeds.

Op het thuisscherm staat de lijst met apps nu onderaan; centraal in beeld staat voortaan een lijst aanbevelingen. Die heeft nu helemaal links een tegel voor de meest recent gebruikte bron en een tegel voor de ingangen. Dat zijn redelijke wijzigingen. Wat we echter storend vinden, is dat de reclame-carrousel bovenaan erg snel van item wisselt. Dat is op zich al verwarrend: wie een item in de app-lijst selecteert, ziet die twee rijen van plaats verwisselen, terwijl er onderaan nogmaals een banner met reclame de kop opsteekt. Dat zorgt ervoor dat er te veel activiteit is op het thuisscherm, zodat de gebruikservaring onrustig wordt. Hisense pusht ook heel hard zijn associatie met FIFA, ook niet echt aangenaam. Het begint op overmatige reclame te lijken.

De afstandsbediening is op wat kleine wijzigingen na overgenomen van vorig jaar. Ze is aangenaam in gebruik, vooral door de toetsen met zachte maar duidelijke aanslag. De ingebouwde oplaadbare batterij wordt gevoed door een fotovoltaïsch (zonne)paneel. Doordat dat aan de voorzijde is geplaatst, is de afstandsbediening relatief lang van vorm, maar dat stoort eigenlijk nooit.

©Eric Beeckmans | ID.nl

Conclusie

De Hisense 65U7Q Pro presenteert een duidelijk beter contrast dan zijn voorganger, die op dat vlak wat onderpresteerde. Een aantal minpunten is echter wel gebleven. Zo blijft dynamische tonemapping voor HDR een lastige zaak: soms verbetert het beeld, soms verslechtert het. VIDAA U heeft een paar extra lokale apps gekregen, maar redelijk wat lokale apps zijn na meerdere jaren nog steeds niet beschikbaar. De nieuwe layout van het thuisscherm lijkt ons ook te druk; dat kan verwarrend zijn.

Op het gebied van beeldkwaliteit is er duidelijke verbetering met sterkere contrastprestaties en meer piekhelderheid. Voor HDR heb je ruime formaat-ondersteuning en prima weergave met voldoende impact. Gamers krijgen extra mogelijkheden dankzij de vier HDMI 2.1-poorten en goede bewegingsscherpte met zelfs een optie om tot 4K165 of 2K288 te gaan. De nieuwe behuizing heeft ook plaats gegeven aan een iets ruimere audio-oplossing met degelijke resultaten. De 65U7Q Pro lijkt ons goed geprijsd voor wat hij biedt, maar heeft mogelijk wel stevige concurrentie van gelijkwaardige TCL-modellen.