Het thuisnetwerk krijgt steeds meer bewoners. Na computers en printers zijn nu ook tablets, smart­phones en gameconsoles online, net als media­spelers en slimme televisies. Al deze apparaten koppelen heeft grote voordelen. Bijvoorbeeld dat u altijd bij uw gegevens en mediabestanden kunt en dat back-ups altijd op dezelfde plaats staan. Maar hoe regelt u dat allemaal?

Alles loskoppelen behalve één computer, belt u dan maar terug.' Jarenlang was het bij Nederlandse internetproviders niet toegestaan met meer dan één computer tegelijk 'hun' internetverbinding te gebruiken. Wie toch de bizarre wens had een tweede computer online te brengen, kon bijvoorbeeld bij @Home, de voorloper van Ziggo, voor tien gulden per maand een tweede IP-adres kopen. Inmiddels is deze situatie totaal veranderd. In 2012 is er eigenlijk geen huis meer zonder thuisnetwerk, en is het aantal apparaten per huis dat gebruikmaakt van de internetverbinding alleen maar toegenomen. Bovendien verandert het soort apparaten. Waren het eerst alleen personal computers en printers, nu zijn het steeds vaker ook gameconsoles, smartphones, tablets en computers met een ander besturingssysteem dan Windows, vooral Mac OS X. Dat al deze apparaten hetzelfde netwerk gebruiken, biedt in potentie veel voordelen. Het wordt ineens mogelijk om documenten en mediabestanden te centraliseren en te delen; om één plek in te richten voor het bewaren van back-ups, ongeacht op welk apparaat de gegevens staan; om de apparaten te laten samenwerken, waardoor ze nog nuttiger worden. Maar hoe regelt u dat je allemaal? Het thuisnetwerk dat al deze nieuwe vragen oproept is zelf ook het antwoord. Aan de slag dus!

Deel 1 Uw draadloze netwerk

1. Het netwerk verandert

Kenmerkend voor de nieuwe apparaten in het netwerk, is dat ze steeds meer afhankelijk zijn van het draadloze netwerk. Tablets en smartphones hebben nooit een aansluiting voor een netwerkkabel gehad en steeds vaker hebben ook printers en notebooks er geen. Maar ook om andere redenen neemt het gebruik van het draadloze netwerk snel toe. De nieuwe televisie en de spelcomputer hebben vaak nog wel de mogelijkheid om met een netwerkkabel met het netwerk verbonden te worden, maar vaak heeft draadloos aansluiten de voorkeur omdat er dan geen 'lelijke' kabels door de woonkamer getrokken moeten worden. Het draadloze netwerk is hierdoor steeds vaker niet een extraatje van het bedrade netwerk, het draadloze netwerk ís steeds vaker het netwerk.

2. Netwerk nader bekijken

Voordat wordt begonnen met het centraliseren van gegevens en back-ups, is het belangrijk om het netwerk eens kritisch te bekijken. Een draadloos netwerk is namelijk op verschillende vlakken anders dan een bedraad netwerk. Zo delen in een draadloos netwerk alle apparaten de bandbreedte, terwijl in een bedraad netwerk elk apparaat voor zichzelf de maximale bandbreedte heeft. Dit maakt het belangrijk om - ondanks het gemak - toch eens kritisch te kijken of het niet mogelijk is enkele grootverbruikers van het draadloze netwerk, over te zetten naar het bedrade netwerk. Draadloze netwerken zijn bovendien gevoeliger voor storingen en invloeden van buitenaf. Hebben de buren ook allemaal een draadloos netwerk actief, dan is de kans groot dat deze netwerken met uw netwerk strijden om de ruimte in de lucht. Dit kan worden beperkt of opgelost door het eigen draadloze netwerk op een ander kanaal te zetten. Bij zowel een 802.11g- als 802.11n-netwerk kunt u kiezen uit meerdere kanalen, en door een minder gebruikt kanaal te kiezen is vaak een flinke verbetering te behalen. Met het programma inSSIDer kunt u zien welke kanalen niet of minder worden gebruikt. Hebt u een vrij kanaal gevonden, dan kunt u vrij gemakkelijk het kanaal van uw draadloze netwerk veranderen. Log hiervoor in op de webinterface van uw router en kies in de opties van het draadloze netwerk het minst gebruikte kanaal. De exacte procedure verschilt helaas per router, dus u zult de handleiding even moeten raadplegen. U hoeft dus niets aan te passen op de verschillende verbonden apparaten.

©PXimport

Met het programma inSSIDer kunt u zien hoe de draadloze netwerken om u heen verdeeld zijn over de beschikbare kanalen.

©PXimport

Het kanaal dat een router standaard kiest voor het draadloze netwerk, is vaak niet de beste keuze voor uw situatie.

3. Plaatsing

U kunt het draadloze signaal vaak ook verbeteren door de router te verplaatsen. Muren tussen de router en draadloze apparaten zijn onvermijdelijk, maar door de router slim te plaatsen kan het aantal muren vaak wel worden gereduceerd. Evenals dat de kwaliteit van de verbinding flink verbetert wanneer router en draadloze apparaten op dezelfde verdieping staan. Een televisie staat doorgaans op de begane grond en tablets en smartphones worden weliswaar mobiel gebruikt, maar ook dit gebeurt veelal op de begane grond. Het verplaatsen van de router naar de verdieping met de meeste of de meest veeleisende gebruikers, kan een belangrijke bijdrage leveren aan de kwaliteit van het draadloze netwerk.

Deel 2 NAS in uw thuisnetwerk

1. NAS als middelpunt

De belangrijkste speler bij het centraliseren van gegevens is de NAS. In de eenvoudigste vorm bestaat een NAS uit een kastje met daarin een harde schijf en een netwerkpoort. Door de NAS aan te sluiten op het netwerk, kan vanaf een computer een netwerkkoppeling gemaakt worden met de NAS, en kunnen bestanden op het apparaat worden bewaard. Alle computers in het netwerk kunnen zo bestanden op de NAS opslaan, en bestanden bekijken en bewerken die (eventueel door anderen) op de NAS zijn geplaatst. NAS-apparaten die alleen maar opslag aanbieden komen we niet vaak meer tegen. Onder aanvoering van de Taiwanese toppers Synology en QNAP, zijn het meer mini-servers geworden. Bestanden opslaan en delen is nog altijd mogelijk, maar het is allang niet meer de enige taak en voor veel gebruikers van een NAS ook zeker niet de belangrijkste. Zij vinden het downloaden van torrents, het publiceren van foto's of het streamen van films en muziek, veel belangrijker. De functionaliteit van veel NAS-apparaten is daarbij schier oneindig doordat de firmware bijna zonder uitzondering op Linux is gebaseerd, en dus aangepast kan worden. Ook bieden de bouwers van NAS-apparaten uitbreidingen aan die op de NAS geïnstalleerd kunnen worden, die nog meer functionaliteit toevoegen.

Strikt genomen is een NAS niet noodzakelijk. Op een computer kunnen ook mappen worden gedeeld en toegankelijk worden gemaakt via het netwerk. En het is ook mogelijk om een afdruk te maken op een printer die op een andere computer is aangesloten, en dus niet direct op het netwerk. Het voordeel van een NAS is echter dat het netwerkverkeer veel efficiënter gaat. Nog een voordeel is dat u voor het opslaan van data of het maken van een afdruk, niet afhankelijk bent van het ingeschakeld zijn van een computer, maar van de NAS. En computers gaan vaker uit of in slaapstand, dan een NAS.

©PXimport

De nieuwste DSM 4.0-firmware maakt van een Synology-NAS nog meer een mini-server, in plaats van alleen een apparaat om bestanden te bewaren.

2. De NAS inrichten voor gedeeld gebruik

Alleen een NAS in het netwerk plaatsen is niet voldoende om bestanden te delen. Daarvoor moet op de NAS eerst een volume worden gemaakt, dit is vergelijkbaar met het maken van een partitie op de harde schijf in de computer. Beschikt een NAS over meer dan één schijf, dan hebt u bij het maken van het volume de mogelijkheid om een RAID-configuratie te kiezen. RAID (redundant array of independent disks) is bij een NAS vooral bedoeld om de gegevens op de NAS te beveiligen tegen verlies. Dit geldt voor de RAID-typen 1 en hoger. JBOD en RAID0 bieden geen extra beveiliging tegen gegevensverlies. Bij JBOD functioneren alle schijven in de NAS volledig los van elkaar, bij RAID0 worden de schijven tot één hele grote schijf samengevoegd. Deze schijf is wel sneller, maar de data zijn extra kwetsbaar: wanneer een van de schijven stuk gaat of een fout maakt, zijn alle gegevens verloren. Zie ook het kader 'RAID'.

©PXimport

Striping is een andere benaming voor RAID0: het RAID-type waarbij meerdere schijven als één grote schijf worden gebruikt, en er geen extra dataveiligheid is. Voor NAS-apparaten is dit veelal niet aan te bevelen.

DHCP

De meeste netwerken gebruiken DHCP. De router is dan veelal de DHCP-server die een geldig IP-adres en een IP-configuratie uitdeelt aan elke computer, tablet, printer of televisie die zich op het netwerk meldt. Erg makkelijk. Toch is DHCP niet voor elk netwerkapparaat de juiste keuze. Het nadeel van DHCP is namelijk dat er geen garantie is dat een bepaald apparaat - zoals de NAS of de printer - altijd op hetzelfde IP-adres te vinden is. De oplossing is een combinatie maken van DHCP en vaste IP-adressen. Log in op de router en kijk bij de Netwerkinstellingen naar Instellingen voor DHCP. De DHCP-server zal veelal ingeschakeld zijn. De meeste netwerken hebben een 255.255.255.0-subnet, wat betekent dat er 256 adressen in het subnet zitten. Die zijn niet allemaal bruikbaar maar alles tussen de 1 en 254 wel. Afhankelijk van het aantal apparaten in het netwerk dat via DHCP gaat verbinden, kunt u het aantal adressen dat de DHCP-server krijgt beperken, bijvoorbeeld tot 50. De overige adressen kunt u dan zelf gebruiken voor de apparaten die een vast IP-adres nodig hebben. De gouden regel is dat apparaten die een functie aanbieden op het netwerk een vast IP-adres moeten hebben, en apparaten die alleen functies gebruiken een adres krijgen via DHCP.

©PXimport

Stel een beperking in voor het aantal adressen dat wordt gebruikt voor toewijzing via DHCP. De rest kunt u dan zelf toewijzen als vast IP-adres.

RAID

Voor een NAS met meerdere schijven is RAID de beste optie. Bij twee schijven kiest u het best voor RAID1, bij drie schijven liefst RAID5 en bij meer dan drie schijven RAID6 of RAID10. Het voordeel van elk van deze RAID-typen is dat wanneer een schijf een fout maakt of defect raakt, de gegevens veilig zijn. U kunt de defecte schijf vervangen en de RAID herstellen. Daarna is het systeem weer optimaal veilig voor alle gegevens. Onthoud echter dat RAID beslist geen back-up is! Het beschermt immers niet tegen gebruikersfouten zoals het zelf verwijderen van een bestand. Een bestand is dan onmiddellijk van alle schijven verdwenen. Back-ups zijn dus altijd noodzakelijk. Combineer de NAS bijvoorbeeld met een externe schijf als back-up. Bijna elke NAS heeft wel een usb-poort waar een usb-schijf op aangesloten kan worden, waarna u in de firmware van de NAS aangeeft dat deze externe schijf als back-upschijf moet worden gekozen. Netwerksynchronisatie naar een andere NAS is ook een optie.

RAID heeft ook nadelen. Het gaat altijd ten koste van de opslagruimte. Bij RAID1 is dat zelfs de helft, bij de hogere vormen minder. Het verlies van zoveel opslagruimte betekent dat veel bezitters van een NAS met twee schijven liever voor JBOD of RAID0 kiezen. Het voordeel van JBOD ten opzichte van RAID0, is dat bij een defecte schijf alleen de gegevens op die schijf verloren zijn. De niet-defecte schijf bevat nog alle gegevens. Bij RAID0 is dat niet zo, die combineert de schijven tot één schijf om de doorvoersnelheid zo hoog mogelijk te maken. Doordat de gegevens bij RAID0 over beide schijven verdeel zijn, zijn bij één defecte schijf alle data verloren. Uiteraard moet u ook bij JBOD of RAID0 back-ups maken. Bij het verlies van een schijf zult u de back-ups zelf weer terug moeten zetten op de NAS om weer verder te werken.

©PXimport

Door een usb-schijf op de NAS aan te sluiten en te gebruiken voor back-up van de NAS, is ook een RAID0-configuratie veilig te maken.

3. Bestanden delen

Is het volume klaar, dan kunt u mappen en gebruikers aanmaken. Mappen om bestanden in te bewaren, gebruikers om de verschillende leden van een gezin toegang tot de mappen te geven, en eventueel ook informatie voor elkaar te kunnen afschermen. Bijna met elke NAS kunt u via een wizard groepen en gebruikers aanmaken. Elke groep of gebruiker kunt u een eigen map geven, waarin die gebruiker de baas is over alle bestanden. Ook kunnen gebruikers lees- en schrijfrechten krijgen voor andere mappen. De rechtenstructuur op een NAS omvat meestal drie niveaus. Heeft een gebruiker Lezen/Schrijven dan heeft hij alle rechten op de bestanden in de map. Hij kan bestanden maken, bewerken en verwijderen, en dat geldt ook voor bestanden die hij er niet zelf heeft neergezet. Heeft een gebruiker het recht Alleen-lezen dan kan hij bestanden openen en vaak ook downloaden, maar niet wijzigen of verwijderen. Wilt u een gebruiker geen toegang tot de documenten in een bepaalde map geven, geef de gebruiker dan het recht Geen toegang.

©PXimport

Gebruikers aanmaken en mappen delen behoort tot het basispakket van de NAS.

Om de rechten overzichtelijk te houden en fouten en conflicten te voorkomen is het aan te bevelen alleen op hoofdmappen rechten te zetten, en niet ook nog eens op submappen. Bij Synology is dit laatste helemaal niet mogelijk. Bij QNAP wel maar pas na het inschakelen van de Geavanceerde mapmachtigingen. Wij bevelen het dus niet aan. In de meeste situaties is het handig om een map aan te maken waarin iedereen onbeperkte rechten heeft, voor alle bestanden die u gewoon met iedereen wilt kunnen gebruiken op het netwerk. Bij QNAP kan dit bijvoorbeeld door bij het maken van een map te kiezen voor Volledige toegang. Zijn de rechten goed ingesteld, dan kan de gedeelde map gewoon met de Windows Verkenner worden geopend.

©PXimport

Voor bestanden die iedereen mag bekijken of bewerken kan het handig zijn gewoon iedereen volledige rechten te geven.

Gebruikers en groepen

In sommige situaties is het handig om te werken met groepen. U hoeft dan niet telkens de rechten voor alle individuele gebruikers in te stellen. Stel de rechten in voor de groep en maak gebruikers lid van die groep. U stelt voor de gebruikers nu geen rechten in, ze krijgen automatisch de rechten van hun groep toegewezen. Een gebruiker kan lid zijn van meerdere groepen, maar pas op voor conflicten of gaten in de beveiliging.

Voorkom dataverlies

Een risico van gebruikers die alle rechten hebben, is dat men bestanden verwijdert die niet verwijderd hadden mogen worden. Los dit op door de netwerk- of CIFS-prullenbak of soortgelijke functie op de NAS in te schakelen. Die prullenbak zorgt dat bestanden die gebruikers verwijderen, niet echt weg zijn maar in een verborgen map op de NAS worden geplaatst. Bestanden kunnen van daaruit door gebruikers hersteld worden. U kunt instellen dat de prullenbak alleen geleegd mag worden door gebruikers met Admin-rechten op de NAS, zoals uzelf. U hebt dan altijd de controle en het laatste woord of een bestand ook echt verwijderd mag worden.

©PXimport

Zowel QNAP als Synology biedt een netwerkprullenbak, waarmee door gebruikers verwijderde bestanden en mappen kunnen worden hersteld.

4. Netwerkverbinding maken onder Windows

Bestanden delen werkt het gemakkelijkst wanneer er een netwerkverbinding is gemaakt. De map op de NAS is dan binnen Windows of Mac OS X gewoon via de Verkenner of Finder te benaderen. Onder Windows maakt u een netwerkverbinding via rechtermuisklik op Computer / Netwerkverbinding maken. Selecteer de gewenste Stationsletter en typ in het vak Map het netwerkadres van de gedeelde map. De notatie daarvoor is \\\mapnaam, bijvoorbeeld \\192.168.1.13\Media. Om de verbinding altijd te kunnen gebruiken laat u het vinkje staan bij Opnieuw verbinding maken bij aanmelden. Is een gebruikersnaam en wachtwoord nodig om de map te mogen openen, zet dan een vinkje bij Verbinding maken met andere referenties en geef daarna de gebruikersnaam en het wachtwoord op.

©PXimport

Een netwerkverbinding maakt het gemakkelijker bestanden op de NAS te openen, te bewerken en op te slaan.

5. Netwerkverbinding maken onder Mac OS X

Ook voor de Mac-computers is het handig om de gedeelde mappen eenvoudig te kunnen benaderen. De locatie wordt dan standaard in de Finder getoond zodat u uw bestanden er eenvoudig opent, bewerkt en opslaat. Om vanaf een Mac met OS X een verbinding te maken naar de NAS opent u eerst de Finder. Klik op Finder / Voorkeuren. Zet een vinkje bij Verbonden servers. Dit zorgt ervoor dat gekoppelde mappen direct op het bureaublad te zien zijn. Klik dan op Ga / Verbind met server. Nu moet het netwerkadres ingevoerd worden, inclusief het protocol. Wat eigenlijk altijd werkt is het protocol SMB. Mogelijk hebt u op de NAS het Apple Filing Protocol (AFP) ingeschakeld, maak dan verbinding via dat protocol. Het adres via SMB luidt smb:///mapnaam, bijvoorbeeld smb://192.168.1.13/Media. Gebruikt u AFP dan wordt het afp:///mapnaam, bijvoorbeeld afp://192.168.1.13/Media. Klik dan op Verbind om de koppeling te activeren. Vul in het volgende venster uw gebruikersnaam en wachtwoord in en zet een vinkje bij het Bewaren van deze gegevens. Wilt u dat Mac OS X de netwerkverbinding automatisch maakt wanneer de Mac start, klik dan op het Apple-logo links bovenin / Systeemvoorkeuren. Open het onderdeel Gebruikers en groepen. Controleer of links het juiste account is gekozen, klik dan op Inlogopties / Inloggen. U kunt nu op het plusteken klikken en de map opzoeken, maar het is sneller om de map die nu op uw bureaublad staat, naar het venster te slepen. Hij wordt dan automatisch aan de lijst toegevoegd. Zet een vinkje voor de netwerkkoppeling en klik op het hangslot om de instellingen vast te leggen. Sluit dan de verschillende vensters.

©PXimport

Een netwerkverbinding maken onder Mac OS X.

Deel 3 Film en muziek via het netwerk

1. DLNA

Muziek en video zijn de twee belangrijkste mediatypen om te delen op het netwerk. Wanneer u deze bestanden deelt via een NAS, hebt u het voordeel dat muziek en video op één plek bewaard worden, maar toch op elk apparaat af te spelen zijn. Er zijn veel verschillende manieren om dit te doen, waarbij het altijd belangrijk is dat de apparaten elkaar kunnen 'vinden' in een gedeeld protocol. Veel van deze protocollen zijn ontwikkeld onder de vlag van de DLNA (Digital Living Network Alliance), een non-profit samenwerking van grote spelers in de elektronicamarkt. De gedachte achter DLNA is dat steeds meer apparaten in het thuisnetwerk met elkaar moeten kunnen communiceren, bijvoorbeeld om digitaal beeld of geluid te streamen, en dat dit zo gemakkelijk mogelijk in te stellen moet zijn. Veel NAS'en, routers, gameconsoles, slimme tv's en blu-ray-spelers ondersteunen DLNA. Ook al zijn ze van verschillende fabrikanten en gebruiken ze verschillende soorten mediaservers, ze kunnen toch met elkaar samenwerken.

2. Mediaserver gebruiken

Op veel NAS-apparaten is een DLNA-compatibele mediaserver te activeren. Vaak is deze van TwonkyVision, maar er zijn nog heel veel andere. Een mediaserver biedt een interface voor de verschillende mediabestanden op de NAS. Zo is de inhoud van de mediaserver te zien wanneer u er vanaf een apparaat verbinding mee maakt. Ook neemt de mediaserver soms het transcoderen van de bestanden voor zijn rekening, dat wil zeggen: het zet bestanden om van het ene formaat naar het andere. Dat vergt echter vaak wel stevige hardware en niet iedere NAS heeft dat.

©PXimport

Dankzij DLNA vinden mediaspelers en mediaserver elkaar bijna automatisch.

Om de mediaserver te gebruiken moet eerst de configuratie worden aangepast. De mediaserver is doorgaans een add-on op de NAS, en de configuraties komen niet automatisch overeen. Alleen het aanmaken van mappen op de NAS en deze vullen met muziek en film is dus niet voldoende: de mediaserver moet nog over deze acties geïnformeerd worden. In de Twonky-server gaat dit via Basic Setup / Sharing waar een of meer mappen kunnen worden toegevoegd als Content locations. Geef per map ook aan wat voor soort mediabestanden in die map worden geplaatst: muziek, foto, video of combinaties hiervan. Een andere belangrijke optie is de interval waarmee de mediaserver kijkt of er ook nieuwe bestanden op de NAS zijn geplaatst.

©PXimport

De Twonky-mediaserver moet weten waar het welke content kan vinden.

3. Films via het netwerk

Nadat u de mediaserver in hebt gesteld, kunt u de mediabestanden op andere apparaten openen. Om films te bekijken is een DLNA-compatibele speler nodig. Dat kan een slimme tv zijn, maar ook een echte mediaspeler of een gameconsole. Zowel de Sony PlayStation 3 als de Microsoft Xbox 360 zijn volledig DLNA-compatibel. Ze beschikken over de mogelijkheid een verbinding te maken met een DLNA-mediaserver, en kunnen de mediabestanden op de server afspelen op een aangesloten televisie. Helaas is het bij een gameconsole vaak zo dat niet alle codecs ondersteund worden. Ondersteuning van DLNA wil namelijk niet zeggen dat bijvoorbeeld een film sowieso wordt afgespeeld. Dit is afhankelijk van het bestandsformaat.

Hoewel de services van de verschillende mediaservers niet zoveel verschillen, zijn er wel wat variaties in de manier van presenteren en in de opties als het automatisch downloaden van informatie over films en muziek. Topmerken als Synology en QNAP bieden ook de mogelijkheid zelf nog andere mediaservers op de NAS te plaatsen, zoals Plex. Deze heeft een mooiere interface en ook meer opties rondom het beheren en presenteren van de mediabestanden. Er zijn ook Plex-apps voor gebruik op een iOS- of Android-apparaat, deze zijn niet gratis. Plex is overigens niet de enige mediaserver die apps heeft om de mediabestanden in een netwerk te delen en te streamen. Steeds meer leveranciers van NAS-apparaten hebben eigen apps die gratis te downloaden zijn via de App Store of Android Market en waarmee films en muziek kunnen worden gestreamd vanaf de NAS.

©PXimport

De luxere NAS-merken bieden de mogelijkheid ook een andere mediaserver op de NAS te plaatsen, en die te gebruiken voor het streamen van mediabestanden.

©PXimport

Een luxe mediaserver komt ook met een luxe app, maar die is zowel voor iOS als Android niet gratis.

©PXimport

NAS-bouwers QNAP en Synology bieden eigen apps voor het luisteren van muziek en het bekijken van films vanaf de NAS, voor zowel Apple als Android.

4. Muziek via het netwerk

Voor het delen van muziek zijn er zo mogelijk nog meer mogelijkheden dan voor film. Verstokte Apple-gebruikers kunnen hun muziek centraal op de NAS zetten en via een iTunes-server ontsluiten. Het is dan direct ook mogelijk om met meerdere gebruikers en apparaten tegelijk van de muziek te genieten. De muziek die op de NAS in een map staat die door de iTunes-server wordt geïndexeerd, verschijnt in iTunes links in de kantlijn onder het kopje Gedeeld. Klaar om af te spelen. Naast delen via iTunes zijn er nog talloze andere opties. Opnieuw zijn er diverse apps, zowel gratis als betaald, om muziek vanaf de NAS te streamen naar een of meer apparaten. Hebt u bijvoorbeeld een Sonos-systeem, dan kunt u de muziek centraal op de NAS zetten en verbinding maken via de Sonos Desktop Controller. Veel NAS'en bieden ook een Squeezebox-server zodat muziek gestreamd kan worden naar Logitech Squeezebox-apparaten. Net als Sonos vereist ook de Squeezebox het gebruik van bepaalde apparatuur.

©PXimport

Een iTunes-server op de NAS in combinatie met iTunes op de pc of Mac is misschien wel de eenvoudigste manier om muziek te delen op het netwerk.

©PXimport

Sonos kan gebruikt worden met Spotify, maar u kunt ook muziek streamen vanaf uw eigen NAS.

Deel 4 Centraal printen

1. Printen vanaf ieder apparaat

De oorspronkelijke benaming voor netwerkfuncties in Windows was 'bestands- en printerdeling'. Behalve bestanden delen is het namelijk ook erg handig om een printer te delen. In plaats van slechts op één computer te kunnen printen - namelijk die waarmee de printer verbonden is - kan met een netwerkprinter vanaf elke computer worden afgedrukt. Op iedere pc staat de printerdriver, maar de printopdrachten worden niet naar de usb-poort gestuurd maar naar een netwerkadres. Dankzij het gebruik van het netwerk kunnen er ook gemakkelijk meerdere printers aangesloten worden, elk op een eigen IP-adres. Beschikt uw printer niet over een netwerkaansluiting maar wel over usb, dan kunt u de printer aansluiten op de NAS, en hem via de printserver in de NAS alsnog delen met het hele netwerk. Helaas zijn vooral goedkopere usb-printers hier niet voor geschikt, in dat geval zult u ze via een pc moeten delen die u aan laat staan als iemand via het netwerk wil printen. In de NAS-configuratie kunnen vaak nog aanvullende protocollen worden ingeschakeld voor het afdrukken vanaf een Mac (Bonjour) of een iPad (AirPrint).

©PXimport

De netwerkprinter is met Windows verbonden op IP-adres.

©PXimport

Vaak kunt een printer aansluiten op uw NAS.

Browsen met de printer

Dat de router en de NAS via de webbrowser te bedienen zijn, is algemeen bekend. Dat dit ook voor nagenoeg alle netwerkprinters geldt, is minder bekend. Test dit door de browser te openen en te surfen naar het IP-adres van de printer, bijvoorbeeld http://192.168.1.50. Wacht even tot de printer reageert. Vaak is via de webpagina van de printer te zien wie er wanneer geprint heeft, maar ook of de inkt of toner aan vervanging toe is. In het laatste geval is de knop om nieuw toebehoren te kopen nooit ver weg.

©PXimport

Bijna elke netwerkprinter biedt op een webpagina een overzicht van de configuratie, het gebruik en de status van de inkt of toner.

2. Netwerkprinter koppelen

Het opsporen en koppelen van de netwerkprinter gebeurt vaak door de printersoftware die ook de driver installeert. Windows 7 zelf biedt deze functionaliteit ook via Start / Apparaten en printers / Een printer toevoegen en dan Netwerkprinter, draadloze printer of Bluetooth-printer toevoegen. Windows zoekt meteen de bijbehorende driver op via Windows Update. Wilt u afdrukken vanaf een iPad of Android-apparaat, kijk dan naar het artikel Printen vanaf uw iPad voor een uitleg over hoe u dat moet configureren.

Deel 5 Centraal back-uppen

1. Windows-computers centraal back-uppen

Een van de voornaamste gebruiksdoelen van een NAS is het bewaren van back-ups van de apparaten in uw huishouden. Om dit in te stellen, moet u het back-upprogramma dat u gebruikt, vertellen dat het de opslagruimte op de NAS moet gebruiken als opslaglocatie. Het is aan te bevelen hiervoor een aparte map te maken op de NAS, bijvoorbeeld 'Windowsbackup' genaamd. Ook is het handig om een aparte gebruiker te maken, bijvoorbeeld ­'BackupAdmin' en die als enige schrijfrechten op die map te geven. Alle andere gebruikers krijgen 'Geen toegang'.

©PXimport

Maak voor de back-up een aparte map met alleen schrijfrechten voor de BackupAdmin.

In Windows 7 is Windows Back-up een heel volwassen programma geworden, maar wel met een omissie: een back-up bewaren op een netwerklocatie lukt alleen in Windows 7 Professional en Ultimate. Gebruikt u een andere versie, zorg dan voor andere back-upsoftware die kan opslaan op een netwerklocatie, en bestudeer de handleiding voor de werkwijze. Beschikt u wel over een van deze twee versies, start dan de back-up via Start, typ back in het zoekvak en kies voor Back-up maken en terugzetten.

©PXimport

Helaas is het in Windows 7 Home Basic en Home Premium niet mogelijk een back-up op een netwerklocatie te bewaren.

Klik op Back-up instellen. Windows Back-up is verder helemaal gebouwd in de vorm van een wizard, zodat u stap voor stap begeleid wordt. U kiest eerst een back-uplocatie. De gedeelde map bedoeld voor back-ups is hier niet te zien maar u kunt die wel toevoegen. Klik op In een netwerklocatie opslaan. Voer de netwerklocatie in volgens \\\mapnaam en geef de gebruikersnaam en het wachtwoord op van het account dat u hiervoor hebt aangemaakt (BackupAdmin). Bevestig met OK en wacht tot Windows de toegang tot de gedeelde map heeft gecontroleerd. Daarna kunt u de wizard vervolgen om de juiste bestanden te selecteren. Ook kiest u wanneer de back-up voortaan automatisch moet worden uitgevoerd.

©PXimport

De gedeelde map hoeft u maar één keer toe te voegen. Windows onthoudt de locatie, de gebruikersnaam en het wachtwoord.

2. Bestanden herstellen vanaf de NAS met Windows Back-up

Om later bestanden te herstellen uit de back-up, start u opnieuw Windows Back-up. Klik dan op Mijn bestanden terugzetten. Er zijn verschillende opties. U kunt alle bestanden terugzetten naar een bepaalde datum door te klikken op Een andere datum selecteren en een van de eerdere back-ups te kiezen. Wilt u echter niet alle bestanden terugzetten, klik dan op Zoeken / Bladeren naar bestanden of Bladeren naar mappen. Windows opent dan een soort Verkenner-venster met daarin de bestanden uit de vorige back-up. Zoek hierin naar de bestanden of mappen die u wilt terugzetten en selecteer ze. Voordat de bestanden daadwerkelijk worden teruggezet, krijgt u nog de keuze of ze op de oorspronkelijke locatie terecht moeten komen, of op een alternatieve. Kiest u voor de Oorspronkelijk locatie dan wordt een eventueel bestand met dexelfde naam dat daar nog staat, overschreven.

©PXimport

Windows 7 bewaart oude back-ups. U kunt dus altijd kiezen uit een aantal vorige back-ups om alle gegevens te herstellen.

©PXimport

Net als bij het maken van een back-up gaat ook het terugzetten van een bestand via een wizard.

Systeemherstel vanaf de NAS

Windows 7 Back-up bevat de mogelijkheid het systeem te herstellen wanneer dat onverhoopt nodig is. Hiervoor is de Windows-installatieschijf nodig. Plaats deze in de computer en start de computer op vanaf de schijf. De installatie van Windows begint. Klik één keer op Volgende en kies dan Uw computer herstellen. Selecteer dan Computer met behulp van een eerder gemaakte systeemkopie herstellen en klik op Volgende. Wacht tot Windows meldt dat er geen systeemkopie gevonden kan worden, klik op Annuleren. Nu is de optie Een andere systeemkopie herstellen voorgeselecteerd, klik op Volgende en daarna Geavanceerd / Een systeemkopie zoeken in het netwerk. Bevestig dat u verbinding wilt maken met het netwerk. Voer dan de netwerklocatie in waar de back-up te vinden is. Geef zo nodig de gebruikersnaam en het wachtwoord. Selecteer de gewenste back-up en in het volgende scherm de schijf waarop het systeem hersteld moet worden. Klik op Volgende om het systeemherstel te starten. Als het proces klaar is, wordt de computer nieuw opgestart en zal Windows in zijn oude glorie hersteld zijn.

©PXimport

Ook het systeemherstel van Windows 7 Back-up werkt prima vanaf een centrale back-uplocatie.

3. Mac OS X-computers centraal back-uppen

Net als Windows beschikt ook Mac OS X over een eigen back-upprogramma. En anders dan bij Windows 7 met zijn vele versies en verschillen, hebt u hier geen gezeur dat de functionaliteit voor een netwerkback-up ontbreekt. Time Machine is altijd in OS X aanwezig. Time Machine is eigenlijk gemaakt om een back-up te maken naar een externe schijf of draadloos op een Apple Time Capsule, maar het kan ook naar een NAS. Daarvoor moet de NAS wel de Time Machine-service ondersteunen. Extra lastig is dat Apple het protocol in Mac OS X 10.7 heeft gewijzigd ten opzichte van oudere versies. Helaas doen dus niet alle NAS-apparaten met Time Machine-ondersteuning het in combinatie met Mac OS X 10.7. Doet de NAS dat wel, dan is deze service veelal niet standaard ingeschakeld. Log daarom in op de NAS en maak eerst een nieuwe map aan, met bijvoorbeeld de naam 'TimeMachine'. Zorg ervoor dat in de instellingen van de NAS Time Machine actief is, de werkwijze hiervan verschilt helaas per NAS. Omdat u de ondersteuning voor Time Machine nog moet instellen en daarbij naar deze map gaat verwijzen, is het veelal niet nodig om op dit moment extra rechten in te stellen.

Zoek op uw Mac naar Time Machine en kijk of de service is ingeschakeld. Zo niet, schakel deze dan in en koppel de service aan de map. Klik op Selecteer schijf en wacht tot de Time Machine-service op de NAS is gevonden. Selecteer deze in de lijst en kies Gebruik reservekopieschijf. Daarna verschijnt mogelijk het venster waarin u de gebruikersnaam en het wachtwoord moet opgeven. Nadat u dit hebt gedaan klikt u op Verbind. U kunt de instellingen hierna vergrendelen door op het hangslot te klikken. De eerste back-up zal starten. Bij Time Machine omvat deze - net als bij Windows - een volledige systeemback-up, waardoor de eerste back-up een heel grote is. Het is aan te bevelen deze eerste back-up via een bedrade verbinding te laten lopen, om het proces sneller te laten verlopen en de kans op fouten te reduceren.

©PXimport

De Time Machine-service moet op de meeste NAS-apparaten apart ingeschakeld worden.

©PXimport

De eerste reservekopie zal groot zijn, back-up de eerste keer daarom bij voorkeur bedraad.

4. Bestanden herstellen vanaf de NAS met Mac OS X

Om bestanden van de NAS te herstellen op Mac OS X klikt u op het Time Machine-symbool in de balk boven in het OS X-venster. Klik op Activeer Time Machine. De verbinding met de back-up wordt gemaakt en even later ziet u de bekende weergave van Time Machine, waar u door de bestanden kunt bladeren. Kijk goed naar de tijdbalk onder in het beeld en naar de tijdlijn in de rechterkantlijn. Selecteer de bestanden die u wilt herstellen en klik op Zet terug in de balk onderin het scherm.

©PXimport

Time Machine heeft een heel eigen uiterlijk.

5. Back-up van de NAS

De laatste jaren is het veel gemakkelijker geworden om documenten en mediabestanden centraal in het netwerk op te slaan, en vervolgens op elk apparaat te bekijken. Hierbij spelen meerdere dingen een rol. Ten eerste de ontwikkeling van steeds betere NAS-software, ten tweede komst van apps voor mobiele apparaten, en ten derde het gemak waarmee DNLA-compatibele hardware elkaar nagenoeg zonder configuratie weet te vinden.

Maar door alles centraal te plaatsen worden de data ook kwetsbaarder. Om dat op te vangen moet de NAS niet de enige plaats zijn waar de data staan. Een kopie of back-up is noodzakelijk, zeker wanneer er ook gekochte muziek en films of eigen vakantiefoto's op de NAS staan. Data die op de NAS staan kunt u eenvoudig back-uppen naar een externe usb-schijf. Om de gegevens veilig te stellen op een externe schijf, sluit u een exemplaar met voldoende opslagcapaciteit aan op de NAS. Zoek dan in de webinterface naar een optie als Externe opslagapparaat / Extern opslag apparaat. De disk kan meestal naar EXT4, EXT3, maar ook gewoon naar FAT32 worden geformatteerd. Wilt u de disk eenvoudig aan een Windows-pc kunnen koppelen en de bestanden kunnen lezen, dan is FAT32 de beste keuze. Is het apparaat herkend en heeft het de status Klaar, dan kunt u hem gebruiken om een back-up op te slaan.

©PXimport

Nu we steeds meer gegevens centraal opslaan op een NAS, wordt het belang van een goede back-up ook van de NAS steeds groter.

6. Back-up van NAS naar NAS

Back-uppen naar een externe usb-schijf is niet de enige optie. De luxe variant van de back-up naar usb-schijf is rsync. Hiermee kunnen bestanden tussen twee NAS-apparaten worden gekopieerd. U hebt dus wel twee NAS'en nodig, ze hoeven niet van hetzelfde merk te zijn en ze hoeven ook niet even nieuw te zijn. Het enige dat telt is dat beide rsync ondersteunen. De twee NAS-apparaten die bij een rsync betrokken zijn, veranderen tijdens de rsync in een server en een client. Er wordt geback-upt van de client naar de server. Welke NAS aangewezen wordt als de server en welke als client, hangt af van de gekozen werkwijze. Is de rsync-verbinding gemaakt, dan kan een nieuwe taak worden geformuleerd. Daarbij wijst u aan welke mappen of bestanden geback-upt moeten worden, en waar de gegevens op de rsync-server geplaatst moeten worden. Hoewel het met twee NAS-apparaten op het eigen netwerk het snelste werkt, kan het ook over internet gebeuren, omdat rsync na de eerste back-up alleen incrementele back-ups maakt. U kunt dan uw NAS-apparaat over het internet back-uppen naar de NAS van een familielid of vriend.

Pas na het back-uppen van uw NAS kunt u erop vertrouwen dat de gegevens die erop geplaatst zijn, ook echt behouden worden.

©PXimport

Met rsync kunnen alle unieke en kostbare bestanden op een NAS worden geback-upt naar een tweede NAS.

Stem tijden af

Bij een NAS is het belangrijk dat de documenten en mediabestanden die u centraal geplaatst hebt, bereikbaar zijn wanneer u dat wilt. Omgekeerd geld ook: op tijden dat u zeker weet dat u niet thuis bent of in elk geval geen gebruik zult maken van de bestanden op de NAS, kan de NAS gerust uitstaan. De laatste jaren zijn veel NAS'en uitgerust met een klok, waarmee voor elke dag van de week kan worden aangegeven wanneer de NAS aan en uit moet staan. Bij Synology vindt u het onder Configuratiescherm / Power bij QNAP via Systeembeheer / Energiebeheer / Herstartschema.

©PXimport

De NAS kan gerust automatisch uitschakelen wanneer er toch niemand zal luisteren of kijken.

Je hebt nét je auto gewassen of je ramen gelapt… en dan is alles weer bedekt met een waas van stof. Vooral in de zomer is het vaak geen gewone luchtvervuiling, maar stuifmeel (pollen), Saharazand of een combinatie van beide. Hoe verwijder je dat spul snel én veilig, zonder krassen of vlekken?

Lees ook: Zonnepanelen onderhouden: moet dat?!

Een paar dozijn keer per jaar komt het voor, dat alles ineens onder een roodbruine of gelige stofwaas zit. Het eerste is Saharazand, dat ontstaat in de woestijn en door sterke luchtstromen duizenden kilometers wordt meegenomen. Het komt via regen of droge luchtstromen in Nederland terecht, vooral in het voorjaar (maart-juni) en in het najaar (oktober-november). Het geelgroene stof zijn pollen: stuifmeelkorrels van bomen, grassen en planten. In het voorjaar zijn elzen, berken en hazelaars actief. In de zomer en nazomer volgen grassen en kruiden. Pollen zijn licht en plakkerig, hechten zich makkelijk aan oppervlakken en zijn lastig te verwijderen. Voor zowel Saharazand als pollen geldt dat het geen kwestie is van gewoon even wegvegen. Onder de tabel lees je wat je wél moet doen.

*Met 'in de lak branden' wordt bedoeld dat Saharazand zich onder invloed van zonlicht en warmte kan hechten aan de lak van je auto. Dit gebeurt vooral wanneer het zand niet tijdig wordt verwijderd en de zon fel schijnt. Het resultaat zijn doffe plekken of vlekken die moeilijk te verwijderen zijn en soms alleen met polijsten kunnen worden hersteld. Dit effect is vergelijkbaar met wat er gebeurt bij vogelpoep of boomhars die te lang op de lak blijft zitten. Daarom is het belangrijk om Saharazand zo snel mogelijk en op de juiste manier van je auto te verwijderen.

Auto

Zowel Saharazand als stuifmeel zijn schurend. Veeg je het droog af, dan ontstaan microscopische krasjes in de lak of op het glas. En bij zon of regen kunnen er doffe vlekken ontstaan, omdat het vuil zich vastzet.

Laat de auto dus nooit alleen in de regen staan in de hoop dat het vanzelf wegspoelt. Spoel eerst royaal af met schoon water. Pas daarna gebruik je een spons, zachte borstel of microvezeldoek. Ga je naar de wasstraat? Kies dan een programma met voorwas en hogedruk. Overweeg ook een waxbehandeling: dat maakt de lak water- en vuilafstotend, waardoor vuil zich minder snel hecht.

©Kärcher

Ramen

Na een Saharazandbui blijft er vaak een bruinig stoflaagje achter op de ramen en kozijnen. Laat dit niet te lang zitten: zonlicht en regen kunnen het zand als het ware 'inbakken', met doffe plekken als gevolg. Spoel de ramen daarom altijd eerst ruim af met schoon water. Zo voorkom je dat het zand krassen maakt tijdens het zemen. Gebruik daarna een raamwisser of een snoerloze raamreiniger voor een streeploos resultaat. Ook buitenvensterbanken verdienen aandacht: daar hoopt het stof zich vaak in hoekjes op.

Pollen zijn minder zichtbaar dan zand, maar kunnen een plakkerige laag vormen op glas. Op ramen kunnen ze zich hechten aan condens of lichte verontreinigingen, waardoor je een doffe waas ziet. Binnenramen kun je het best afnemen met een licht vochtige doek. Hebben er ventilatieroosters open gestaan, dan is het slim ook die in de schoonmaak mee te nemen: pollen komen daar makkelijk door naar binnen.

Zonwering, parasols en rolluiken

Op textiel en kunststof mengt Saharazand zich met pollen, roet en stof tot een hardnekkige laag. Vooral zonneschermen, parasols, rolluiken en buitenjaloezieën raken snel vervuild. Stel schoonmaken niet uit: bij regen trekt het vuil in de vezels of ontstaan er vlekken.

Gebruik een zachte borstel of een opzetstuk van je hogedrukreiniger om het vuil voorzichtig los te weken. Werk van boven naar beneden. Spoel goed na en laat het doek volledig drogen, bij voorkeur uitgeklapt. Behandel textiel daarna met een impregneermiddel dat vuil en vocht afstoot. Zo blijft het langer schoon én beschermd.

Lees ook: Je zonnescherm schoonmaken doe je zo

Terras en tuinmeubels

Op je terras lijkt het zand of stuifmeel misschien onschuldig. Maar wie het laat liggen, loopt het al snel naar binnen. En dat kan krassen veroorzaken op parket, pvc of laminaat. Bovendien blijven fijne stofdeeltjes aan schoenen plakken.

Verwijder Saharazand en pollen met een zachte buitenbezem of een nat-droogzuiger. Daarna kun je het terras grondig reinigen met een hogedrukreiniger. Een terrasreiniger-opzetstuk verdeelt het water gelijkmatig, voorkomt opspattend vuil en zorgt voor een egaal resultaat zonder modderspetters tegen je gevel. Denk ook aan je tuinmeubels: hout of kunststof moet je direct afspoelen en zacht afborstelen om vlekvorming te voorkomen.

Zonnepanelen

Pollen en Saharazand laten een dunne laag achter die de lichtinval op zonnepanelen vermindert. Zeker na enkele droge dagen kan het rendement met meerdere procenten dalen. Je merkt dit vooral aan een lager opgewekt vermogen in je app of omvormerdisplay.

Spoel de panelen voorzichtig af met een tuinslang of zachte borstel met water. Vermijd schurende materialen of hogedruk, want die kunnen de coating beschadigen. Gebruik alleen een neutraal schoonmaakmiddel als dat écht nodig is. Zijn je panelen moeilijk bereikbaar? Laat dan een professioneel bedrijf langskomen. Zij reinigen de panelen veilig en controleren direct of alles nog goed werkt.

©Marina Lohrbach

Ook binnen kun je last hebben

Heb je ramen of deuren open gehad tijdens een stofwolk of stuifmeelperiode? Dan ligt er vaak een fijne laag op vensterbanken, vloeren en meubels. Gebruik een stofzuiger met HEPA-filter om te voorkomen dat het stof wordt rondgeblazen. Microvezeldoekjes (licht vochtig) zijn ideaal om het stof op te nemen. Droog afnemen heeft weinig effect en verspreidt het alleen maar. Heb je hooikoorts? Dan is grondig schoonmaken extra belangrijk. Fijnstof en pollen kunnen allergische klachten verergeren.

Minder last met de juiste voorbereiding

Wanneer er Saharazand wordt verwacht, hoor je dat vaak bij het weerbericht op radio, tv of online. En ook van pollen is redelijk bekend wanneer je er last van kunt hebben – omdat dat meestal seizoensgebonden is. Met een paar simpele maatregelen beperk je de overlast:

☐ Houd een tuinslang, zachte borstel en een paar microvezeldoeken binnen handbereik.

☐ Impregneer zonwering en parasoldoek elk voorjaar.

☐ Plan vaste schoonmaakmomenten in het voorjaar en na de zomer.

☐ Overweeg wax of coating voor je auto.

☐ Houd ramen gesloten tijdens droge, stoffige dagen – zeker als je gevoelig bent voor pollen.

Je hebt eerder een kopie gemaakt van een map met heel veel bestanden, maar je twijfelt of de inhoud van beide mappen nog wel volledig overeenkomt. In zo’n situatie – en in vele andere – wil je heel graag eenvoudig mappen, documenten en afbeeldingen kunnen vergelijken. We gaan kijken op welke manieren je de verschillen kunt vinden.

Uiteraard kun je handmatig mappen openen om vervolgens de inhoud met elkaar te vergelijken. Bijvoorbeeld wanneer je een back-up wilt controleren. Maar als er in zo’n map tientallen of honderden submappen en bestanden zitten, dan is een handmatige vergelijking onbegonnen werk. Voor een dergelijk scenario is er een efficiëntere aanpak nodig. We kijken naar wat er in Windows en Word kan, en schakelen ook de hulp in van het externe programma WinMerge.

Eigenschappen naast elkaar

Een eenvoudige manier om snel na te gaan of de inhoud van mappen met elkaar overeenkomt, is naar de eigenschappen te kijken. Hiervoor hoef je de map niet eens te openen. Klik met de rechtermuisknop op de eerste map en kies Eigenschappen in het contextmenu. Hiermee open je een klein venster waarin je de details leest over de map zoals de grootte, het aantal bestanden en mappen en de tijd en datum waarop de map is aangemaakt. Om dit te vergelijken met een andere map, sleep je het venster even opzij en herhaal je het proces bij de tweede map. Deze handmatige controle is alleen niet geschikt voor grootschalige vergelijkingen. En als je een verschil ziet, weet je ook nog niet om welke bestanden het gaat.

Beide mappen zijn identiek; ze bevatten elk 36.431.519 bytes aan gegevens.

Met de opdrachtprompt

In Windows zit een uitgekiende hulpfunctie voor bestandsvergelijking, maar die werkt niet met een GUI (grafische interface) maar met een cmd-opdracht. Je moet dus naar het terminalscherm om de vergelijkingsopdracht nogal oldskool in te voeren. Typ cmd in het startmenu en open de Opdrachtprompt. Typ hier de opdracht robocopy gevolgd door de paden naar de twee mappen die je wilt vergelijken. Om het pad van een bepaalde map te kopiëren, druk je Shift in en klik je met de rechtermuisknop op de map. In het contextmenu kies je dan de opdracht Kopiëren als pad.

In ons voorbeeld gaat het om twee mappen die op het bureaublad staan. Deze informatie plak je achter de robocopy-opdracht. De opdracht wordt dan:

Je typt uiteraard je eigen gebruikersnaam. Druk nog niet op Enter, want deze opdracht is bedoeld om de inhoud van de ene map naar de andere te kopiëren. Je wilt tenslotte vergelijken en niet kopiëren. Daarom moet je nog enkele opties toevoegen, namelijk /L /NJH /NJS /NP /NS. De volledige opdracht voor de vergelijking ziet er in dit voorbeeld als volgt uit:

Zodra alles op zijn plaats staat, druk je wel op Enter. Je ontvangt een samenvatting van de verschillen. Unieke bestanden in de eerste map worden weergegeven bij New File, terwijl verschillende bestanden in de tweede map staan bij Extra File. Gaat het om dezelfde bestanden maar andere versies? Dan worden ze gelabeld als Older of Newer op basis van de aanmaakdatum in de eerste map.

Op deze manier krijg je de vergelijking vanuit de opdrachtprompt.

Vergelijken in Word

Microsoft Word heeft ook een uitstekende optie om twee versies met elkaar te vergelijken en op elkaar af te stemmen. Open een leeg document in Word. Ga naar het tabblad Controleren en in de groep Vergelijken klik je op de knop Vergelijken. In de pop-up die verschijnt, selecteer je het oorspronkelijke document en het gereviseerde document met de knop Bladeren. Bevestig met OK. Er opent nu een samengevoegd document waar de verschillen in rood zijn gemarkeerd. Op die manier kun je op je eenvoudig nagaan welke suggesties de beste zijn.

In het deelvenster Revisies worden alle wijzigingen ook nog eens opgesomd. Door met de rechtermuisknop op een stukje gemarkeerde tekst te klikken, kun je de revisie behouden of verwerpen. Bij het opslaan vraagt Word om het gewijzigde document onder een nieuwe naam op te slaan. Je hoeft dus niet bang te zijn dat je het geopende bestand verknoeit.

Microsoft Word heeft een uitstekende optie om versies te vergelijken.

WinMerge installeren

Gaat het om mappen met allerlei submappen en veel bestanden, dan raden we een tool van derden aan: WinMerge 2.16. Er zijn meerdere oplossingen te vinden, maar WinMerge is de populairste en kost je niets. Download dit hulpprogramma via de officiële website van WinMerge.

Vink tijdens de installatie de Nederlandstalige menu’s en vensters aan. In het volgende venster selecteer je de optie Contextmenu-integratie in Verkenner inschakelen. Hierdoor kun je WinMerge rechtstreeks aanspreken in Windows Verkenner. In de derde stap geef je aan of je wilt dat de app in de Opstarten-map komt. Daarmee wordt WinMerge actief wanneer je de pc opstart. We zien daar het nut niet van in en klikken daarom op de knop Voltooien.

Zorg dat WinMerge zich integreert in het contextmenu.

Mappen selecteren

Wanneer je WinMerge opent, begin je met een leeg venster, want je moet nog mappen selecteren. Ga naar Bestand / Openen of klik op het tweede pictogram van links in de knoppenbalk. Vervolgens opent een keuzevenster waar je maximaal drie mappen kunt selecteren en vergelijken. Door op de knop Bladeren bij elk veld te klikken, selecteer je de locaties van de mappen die je wilt vergelijken.

Bij deze methode lijkt het alsof je mappen kunt blijven openen. Om dit probleem te voorkomen, kun je ook in de verkenner de Shift-knop indrukken en met de rechtermuisknop op een doelmap klikken. Daarna selecteer je de optie Kopiëren als pad en die gegevens plak je in de locatievelden van WinMerge. Vink de optie Submappen bijvoegen aan wanneer de mappen die je vergelijkt submappen bevatten. Druk op Enter als je klaar bent.

Selecteer de mappen die je wilt vergelijken.

Inhoud vergelijken

WinMerge vergelijkt de geselecteerde mappen en verzamelt de relevante informatie. Wanneer de scan klaar is, krijg je een rapport met als belangrijkste kolom het Vergelijkingsresultaat. Lees je bij items de status Binaire bestanden zijn identiek, dan weet je dat het perfecte dubbelgangers zijn. Gaat het om een map, dan lees je in dat geval gewoon Identiek. Deze status herken je ook aan het groene pictogram vooraan.

Wanneer er twee gelijknamige bestanden worden gevonden die toch inhoudelijk verschillend zijn, dan krijgen die een rood pictogram en het label Binaire bestanden zijn verschillend. In bepaalde gevallen zie je ook het label Alleen links of Alleen rechts voor de items die in de ene map wel voorkomen maar in de andere map niet.

In de kolom Vergelijkingsresultaat kun je de verschillen bekijken.

Selectieve weergave

Met de standaardinstelling toont WinMerge zowel de identieke bestanden als de bestanden die verschillen. Om het jezelf gemakkelijker te maken, pas je de weergave-opties aan in het menu Beeld. Als je het vinkje weghaalt bij Identieke items weergeven, dan krijg je alleen de verschillen te zien en op die manier wordt de lijst al heel wat korter.

Wil je uitsluitend de bestanden zien die links en rechts niet met elkaar overeenkomen? Dan vink je alleen de optie Verschillende items weergeven aan. Op dezelfde manier is het ook mogelijk om de items te zien die links of rechts ontbreken met de opdrachten Linkse unieke items weergeven of Rechtse unieke items weergeven.

Pas de weergaveopties aan om de lijst korter te maken.

Inhoud identiek maken

Ondertussen heb je via WinMerge een helder zicht gekregen op wat er verschillend is in beide mappen. Nu kun je zorgen dat de inhoud identiek wordt. Wanneer er links of rechts bestanden ontbreken, dan kun je die gemakkelijk overbrengen. Klik op het kopje van de kolom Vergelijkingsresultaat om alle resultaten volgens hun status te rangschikken.

Begin bijvoorbeeld bij de bestanden waar je leest Alleen links. Selecteer de bestanden met dit label tegelijk door de Ctrl- of de Shift-toets ingedrukt te houden. De Shift-toets gebruik je wanneer alle bestanden netjes aansluiten. Dan klik je op het eerste bestand dat je wilt kopiëren. Vervolgens druk je de Shift-toets in en dan klik je op het laatste bestand in de reeks. Alle tussenliggende bestanden worden meteen geselecteerd. De Ctrl-toets gebruik je om de selectie één na één uit te breiden.

Vervolgens selecteer je in het menu Samenvoegen de opdracht Links naar rechts. Daarna selecteer je de bestanden van het label Alleen rechts en daar pas je de opdracht toe: Samenvoegen / Rechts naar links. Na deze bewerking zie je dat de vergelijkingsstatus van deze bestanden wijzigt in Identiek.

Ook met de rechtermuisknop kun je van de ene kant naar de andere kopiëren.

Handige knoppenbalk

In plaats van elke keer opnieuw naar het menu Samenvoegen te gaan, kun je eenvoudig de knoppenbalk gebruiken. Bovenaan zie je groene pijltjes met telkens een rood blokje. Om de namen van deze knoppen te lezen, ga je met de muisaanwijzer over zo’n knop.

Klik op de knop Eerste verschil. Als het item alleen links voorkomt, licht de knop Naar rechts kopiëren op. Je kunt je dus eigenlijk niet vergissen. Daarna klik je op de knop Volgende verschil en ook daar licht de knop op om het bestand naar de kant te kopiëren waar het ontbreekt.

Alleen wanneer de bestanden verschillend zijn en in beide mappen voorkomen, zullen beide knoppen beschikbaar zijn: Naar links kopiëren en Naar rechts kopiëren. Door op zo’n bestand te dubbelklikken, opent dat in een gesplitst scherm. Op basis daarvan kun je beslissen welke versie je wilt behouden.

Je kunt ook snel door de verschillen gaan met behulp van de knoppen.

Tekst vergelijken

In WinMerge kun je ook tekst vergelijken. Daarmee bedoelen we platte tekst en geen opgemaakt Word-document. Dat kan op verschillende manieren, maar wij geven de voorkeur aan deze.

Kopieer de tekst uit het eerste bestand. Open WinMerge en klik op de eerste knop om bestanden te vergelijken. Je krijgt een gesplitst scherm te zien, daarin plak je links de gekopieerde tekst. In de rechterhelft plak je de tweede tekst. In de standaardinstelling van WinMerge zie je geen automatische terugloop. Dat betekent dat een alinea als één ontzettend lange regel in beeld komt. Dat is niet praktisch en daarom selecteer je in het menu Beeld de optie Automatische terugloop.

Er gebeurt nog niets totdat je in de knoppenbalk op de knop Vernieuwen klikt. De paragraaf waar iets verschillend staat, krijgt een kleur en ook de woorden die verschillen worden gemarkeerd. Ook hier kun je de knoppen Naar links kopiëren en Naar rechts kopiëren gebruiken om een eensluidende versie te maken.

De verschillen worden in kleur gemarkeerd.

Afbeeldingen vergelijken

Denk je dat twee afbeeldingen niet identiek zijn, maar kun je niet zomaar het verschil vinden? Is de bestandsgrootte of de datum niet hetzelfde? WinMerge verraadt waar de verschillen zitten. Open de twee afbeeldingen in WinMerge en vink de optie Markeren aan. Daaronder staat de optie Knipperen. Hiermee komen de wijzigingen knipperend in beeld.

Met de optie Blokgrootte bepaal je hoe groot de blokjes worden die de verschillen aanduiden. Met het schuifje Alpha bepaal je de transparantie van de gekleurde blokjes die de verschillen markeren. Wil je de verschillen nog duidelijker zien? Dan selecteer je Overlay / XOR. Daarmee komen de aangepaste pixels in kleur in beeld tegen een zwarte achtergrond.

Met de XOR-weergave zie je de verschillen in de afbeeldingen nog duidelijker.