Opnieuw heeft een grote ransomwareaanval duizenden bedrijven over de hele wereld getroffen. De aanval met 'Petya' begon gistermiddag, maar in de loop van de dag bleek dat het hier om misschien wel méér gaat dan WannaCry...

Eerst maar eens de feiten: gistermiddag meldde een aantal bedrijven in voornamelijk Oekraïne en Rusland slachtoffer te zijn van een ransomwareaanval. Al snel leek het om dezelfde uitbraak te gaan. Later die dag bleken ook een aantal Nederlandse bedrijven getroffen door dezelfde aanval, zoals de Rotterdamse containeroverslag RPM Terminals, een dochteronderneming van het eveneens getroffen Maersk.

Nederlandse bedrijven

Op Tweakers komen ook verschillende reacties binnen van lezers die bij 'grote bedrijven' zeggen te werken waar de ransomware ook heeft toegeslagen - al noemen zij uit veiligheidsoverwegingen geen namen. Het lijkt er echter op dat de ransomware zich grotendeels nog op Oekraïense bedrijven.

Oekraïne

Dat blijkt ook uit hoe de ransomware is verspreid, want dat is inmiddels bekend. Dat is gebeurd via een accountingprogramma dat door een Oekraïens bedrijf genaamd MeDoc is gemaakt. MeDoc is geïnfiltreerd, en hackers hebben de ransomware in een update voor het programma verstuurd die op 22 juni naar klanten is gepusht. Het virus heeft daar 5 dagen in wacht gelegen tot het op de 27e plotseling werd ingeschakeld. De timing is toevallig, omdat 27 juni de Dag van de Onafhankelijkheid is in Oekraïne.

MeDoc heeft inmiddels een verklaring uitgebracht op Facebook. Ook Microsoft zegt dat het virus op die manier rondgaat.

Losgeld

De ransomware vraagt 300 dollars in bitcoin aan losgeld, een opvallend laag bedrag voor malware die zich juist op bedrijven richt. Bedrijven zijn doorgaans sneller bereid hogere bedragen te betalen. Dat kan erop duiden dat de ransomware niet bedoeld is om geld te verdienen, maar dat er meer achter zit...

Op dit moment zijn er slechts 36 transacties gedaan naar het bitcoinadres, waarvan er zelfs een paar transacties maar een paar cent zijn. Net als WannaCry is ook Petya geen vetpot...

Email in plaats van Tor

Een paar dingen aan de ransomware zijn opvallend, zoals de betaalmethode. Waar dat normaal gesproken via een .onion-site en Tor gaat, vragen de hackers in dit geval om de unieke identificatiecode naar een mailadres te sturen. Maar: de hostingpartij heeft wowsmith12345@posteo.net inmiddels op nonactief gezet. Emails komen daar dus niet meer binnen, en dat betekent dat ontsleutelcodes (als die er al waren) ook niet meer kunnen worden verstuurd.

Dat is tot groot ongenoegen van sommige beveiligingsexperts, die zeggen dat het emailadres één van de weinige manieren was om de daders op te sporen.

Gelukkig zijn er nog wel mogelijkheden de ransomware te stoppen. Petya werkt namelijk in 2 fases. In de eerste wordt de computer geïnfecteerd en wordt het virus uitgevoerd op de achtergrond. Daarna herstart de computer automatisch, en pas bij het herstarten wordt een nieuwe bootloader gestart die het scherm versleutelt. Ook dat is pas het moment dat de bestanden versleuteld worden.

Het is daarom mogelijk de ransomware te stoppen door 'Automatisch herstarten bij problemen' uit te schakelen. Ook hebben security-onderzoekers ontdekt dat het virus zoekt naar een bestand genaamd perfc in C:\windows staat. Het is niet duidelijk waarom het dat doet, maar als dat bestand bestaat wordt de ransomware niet uitgevoerd. Zo blijf je toch een beetje beschermd.

Is dit wel Petya?

Maar het meest opvallende aan 'Petya'? Niemand weet of het echt om Petya gaat... Aanvankelijk werd dat wel aangenomen, omdat de ransomware dezelfde methode had als de eerste varianten van Petya, die in april 2016 voor het eerst rondgingen.

Harde schijf

Petya versleutelt namelijk geen individuele bestanden, zoals veel ransomware dat doen. In plaats daarvan maakt Petya een kleine custom bootloader die direct naar een kernel gaat waarop alleen maar de losgeldbrief te lezen is. Daarbij wordt de master boot record van de schijf overschreven, zodat de bestanden niet meer te benaderen zijn. De bestanden zelf worden echter ook nog versleuteld met AES-128 encryptie, dus zelfs als je die kunt terughalen heb je er nog niets aan.

Parallel met WannaCry

De ransomware heeft daarnaast ook nog eens veel weg van een ander incident: WannaCry. Dat is de ransomware die in mei van dit jaar toesloeg bij duizenden bedrijven over de hele wereld, en die uiteindelijk bleek uit te schakelen met een simpele killswitch. Petya blijkt die niet te hebben, al is er wel een mogelijkheid om de ransomware te stoppen door een bepaald bestand op de computer aan te maken.

NSA-exploit

De meest in het oog springende overeenkomst met WannaCry is de exploit die wordt gebruikt. Dat is namelijk opnieuw EternalBlue, een gelekte exploit die afkomstig was van de NSA en werd gelekt door hackersgroep ShadowBrokers. EternalBlue maakt gebruik van een kwetsbaarheid in het SMB-protocol van Windows.

Geavanceerde ransomware

Maar, en dit is belangrijk, waar WannaCry nogal slordig in elkaar was gezet lijkt Petya veel geavanceerder. Zo krijgt de ransomware namelijk toegang tot de admin-rechten van een pc om zich zo makkelijker naar andere computers op het netwerk te verspreiden, waarbij de SMB-exploit niet eens nodig is. De m,alware maakt ook gebruik van PSexec om beheerdersrechten te krijgen. Dat is alleen mogelijk door andere NSA-exploits te gebruiken. Zulke zero-days zijn zeldzaam, en doen juist ook denken aan andere grote cyberwapens zoals Stuxnet, dat destijds gebruik maakte van een ongekend aantal van 4 zero-days.

(Not)Petya

Omdat Petya zo veel geavanceerder lijkt dan veel andere ransomware zeggen sommige beveiligingsonderzoekers dat het virus juist niets te maken heeft met Petya - ze noemen het zelfs NotPetya.

Als we de feiten onder elkaar zetten zien we een schrikbarend beeld:

- De ransomware zit professioneel in elkaar

- De betaalmethode is juist erg simplistisch en wel érg makkelijk offline te halen (wat ook gebeurd is)

- De ransomware is gericht om systemen onbruikbaar te maken in plaats van bestanden

- De ransomware begon in Oekraïne en treft vooral daar veel bedrijven

Vragen

En dat alles doet de vraag rijzen: hebben we hier wel te maken met een vorm van ransomware, of is er meer aan de hand? Gaat het hier niet om een grootschalige sabotage-aanval? En welk doel had die dan?

Te vroeg voor antwoorden

Het is nog veel te vroeg om iets te zeggen over de aard van de aanval. Daarvoor weten we nog te weinig over de details van de ransomware. Bij WannaCry duurde het bijvoorbeeld weken tot de onderzoekers de ransomware linkten aan Noord-Korea - en zelfs dan gaat het nog om alleen een vermoeden.

Voorlopig weten we nog niet genoeg over aanval, maar nu er steeds meer feiten boven tafel komen ontstaat een beeld dat niet bepaald rooskleurig is...

In de rubriek Waar voor je geld gaan we op zoek naar bijzondere producten voor een mooie prijs. Vinyl is de laatste jaren weer helemaal terug, maar die kun je natuurlijk alleen afspelen op een platenspeler. Wij vonden vijf interessante modellen voorzien van een stofklep, voor minder dan 275 euro.

Platenspelers worden steeds vaker aangeboden, en ook op Kieskeurig.nl zien we ze meer en meer in de verschillende aangesloten webshops. Wij vonden vijf mooie exemplaren voor je die ook nog eens zijn voorzien van een klep om het mechanisme en je platen te beschermen tegen stof.

Sony PS-LX310BT

De Sony PS-LX310BT is een volautomatische platenspeler. Dit betekent dat je met een druk op de knop de arm naar de plaat kunt bewegen om het afspelen te starten. Aan het einde van de plaat keert de arm automatisch terug naar zijn beginpositie. De speler is aangedreven met een snaar. Een kenmerkende functie is de ingebouwde Bluetooth-zender, waarmee je het geluid van je vinyl draadloos kunt doorsturen naar een Bluetooth-speaker, -soundbar of -hoofdtelefoon.

Mocht je de voorkeur geven aan een bekabelde opstelling, dan kan dat ook via de RCA-uitgang. De platenspeler heeft een ingebouwde phono-voorversterker. Dit maakt het mogelijk om de speler direct aan te sluiten op een versterker of actieve luidsprekers die geen speciale phono-ingang hebben. De aluminium draaischijf is ontworpen om trillingen te minimaliseren en een stabiele rotatie te waarborgen. De meegeleverde stofkap beschermt de plaat en de naald tegen stof.

Lenco L-3808

Bij de Lenco L-3808 heb je te maken met een direct aangedreven platenspeler, wat inhoudt dat de motor de draaischijf direct aandrijft zonder tussenkomst van een snaar. Dit zorgt voor een snelle start- en stoptijd. Een bijzondere eigenschap is de USB-aansluiting. Hiermee kun je de platenspeler verbinden met een computer om je vinylplaten te digitaliseren.

Verder beschikt dit model over een ingebouwde phono-voorversterker, die je naar wens kunt in- of uitschakelen. Hierdoor kun je hem aansluiten op een breed scala aan audiosystemen, zowel met als zonder specifieke phono-ingang. De arm is S-vormig en voorzien van een afneembare headshell, wat het wisselen van het element vereenvoudigt. De aanwezigheid van pitch control geeft je de mogelijkheid om de afspeelsnelheid handmatig fijn te stellen. Een doorzichtige stofkap houdt stof op afstand.

Audio-Technica AT-LP60XBT

De Audio-Technica AT-LP60XBT functioneert als een volautomatische, snaaraangedreven platenspeler. Het bedieningsgemak staat hierbij centraal: met knoppen voor start en stop kun je het afspeelproces eenvoudig beheren. De arm plaatst zichzelf op de groef en keert na afloop van de plaat vanzelf weer terug. Net als de Sony beschikt dit model over een geïntegreerde Bluetooth-functionaliteit. Dit maakt het mogelijk om draadloos verbinding te maken met maximaal acht verschillende Bluetooth-apparaten, zoals luidsprekers of een koptelefoon.

Voor een standaard opstelling is er een RCA-uitgang beschikbaar. De ingebouwde phono-voorversterker is uitschakelbaar, waardoor je de keuze hebt tussen aansluiting op een phono- of een lijningang van je versterker. De draaischijf is vervaardigd uit gegoten aluminium. Het meegeleverde element is een Dual Magnet-cartridge met een vervangbare naald. De stofkap is scharnierend en afneembaar.

Denon DP-29F

Dit model, de Denon DP-29F, is een snaaraangedreven en volautomatische platenspeler. Je bedient de speler met de start- en stopknoppen, waarna de toonarm automatisch naar het begin van de plaat beweegt en aan het einde weer terugkeert. Een belangrijk kenmerk is de ingebouwde, inschakelbare RIAA phono-equalizer. Dankzij deze voorversterker kun je de DP-29F direct aansluiten op een versterker of receiver via een standaard AUX- of lijningang, zonder dat een aparte phono-ingang nodig is.

De draaischijf is gemaakt van gegoten aluminium en de platenspeler wordt geleverd met een MM-element (Moving Magnet), zodat je na het aansluiten direct kunt beginnen met luisteren. Het geheel wordt beschermd door een stofkap die het mechanisme en je platen vrijhoudt van stof en vuil.

Lenco LBT-188

Ook deze Lencois uitgerust met een snaaraandrijving. Een opvallende functie van dit model is de ingebouwde Bluetooth-zender. Hiermee heb je de mogelijkheid om het geluid van je vinylplaten draadloos te streamen naar een compatibele Bluetooth-luidspreker of -hoofdtelefoon. Daarnaast is de platenspeler voorzien van een USB-aansluiting, waarmee je hem aan een computer kunt koppelen. Dit stelt je in staat om je platencollectie te digitaliseren.

De Lenco LBT-188 beschikt over een geïntegreerde phono-voorversterker, wat betekent dat je hem direct kunt aansluiten op de aux-ingang van vrijwel elke versterker of set actieve speakers. De toonarm is voorzien van een instelbaar contragewicht voor een nauwkeurige naalddruk. Het geheel wordt geleverd met een afneembare, doorzichtige stofkap die de draaitafel en de plaat beschermt.

Europese consumenten geven duidelijk de voorkeur aan routers die binnen Europa worden ontwikkeld. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van marktonderzoeksbureau YouGov. De resultaten sluiten aan bij de vandaag gehouden European Summit on Digital Sovereignty 2025, waar de controle over digitale infrastructuur centraal staat.

Het onderzoek, uitgevoerd in augustus onder ruim 5.000 consumenten in vijf Europese landen, laat zien dat routers van Europese merken als het meest betrouwbaar worden gezien. In Nederland zegt bijna de helft van de respondenten weinig vertrouwen te hebben in apparaten uit China of Rusland, terwijl Europese merken juist als veilig worden ingeschat. Betrouwbaarheid, snelheid en beveiliging zijn voor vrijwel alle deelnemers de belangrijkste aankoopcriteria. De Nederlandse steekproef, goed voor 1.030 respondenten, sluit aan bij de trend in andere landen.

©YouGov

Fritz!Box populair

In alle onderzochte landen komt FRITZ!Box naar voren als het merk met de hoogste aanbevelingsscore. In Nederland is de Net Promoter Score +18, terwijl veel andere merken negatief scoren. Een derde van de FRITZ!Box-gebruikers noemt zichzelf zeer tevreden over de router.