Een Raspberry Pi leent zich uitstekend als downloadserver. Een recent model is snel genoeg om dit klusje te klaren en bovendien is het energieverbruik vele malen lager vergeleken met een traditionele pc. Nog een voordeel is natuurlijk de zeer lage aanschafprijs. Met wat werk draait je eigen downloadserver met SABnzbd als een zonnetje.

1 Voorbereiding

Gebruik voor de downloadserver bij voorkeur een Raspberry Pi 3. Die heeft meer rekenkracht dan zijn voorgangers en kan downloadtaken daarom soepeler verwerken. Voorzie allereerst de Pi van een micro-sd-kaart met de recentste versie van het besturingssysteem (zie kader). In deze workshop werken we met de distributie Raspbian Jessie with Pixel. Verder sluit je een toetsenbord, muis en monitor op de Pi aan. De Pi 3 ondersteunt weliswaar wifi, maar voor downloadtaken geniet een bekabelde ethernetverbinding de voorkeur. Door een micro-usb-voeding aan te sluiten, start je het systeem op.

Micro-sd-kaart prepareren

©PXimport

2 Wachtwoord en taal

Mocht je de Raspberry Pi voor het eerst opstarten, dan vraagt het besturingssysteem mogelijk naar inloggegevens. Standaard is de gebruikersnaam pi en het wachtwoord raspberry. Het wachtwoord wijzig je eenvoudig. Klik linksboven op het pictogram met de framboos om het menu te openen. Ga naar Preferences / Raspberry Pi Configuration en verander via Change Password desgewenst het wachtwoord. Alles binnen Raspbian is Engelstalig, maar je kunt eventueel een Nederlandse vertaling activeren. Open het tabblad Localisation en klik op de knop Set Locale. Achter Language kies je vervolgens voor nl (Dutch). Zodra je tweemaal bevestigt met OK, stelt Raspbian een herstart voor. Kies voor Yes.

©PXimport

3 Raspbian bijwerken

Allereerst is het zaak om alle software naar de nieuwste versie bij te werken. Je regelt dat door twee opdrachtregels uit te voeren. Ga binnen het Raspbian-menu naar Accessoires / LXTerminal. Je typt het commando sudo apt-get update, waarna je bevestigt met Enter. Raspbian haalt nu alle updates binnen. Zodra dit proces is afgerond, typ je het commando sudo apt-get upgrade. Wacht wederom totdat alles netjes is bijgewerkt. Er verschijnt een waarschuwing in beeld dat Raspbian extra archieven moet ophalen. Typ de letter J en druk op Enter om daarmee akkoord te gaan. Als je nog niet eerder upgrades hebt uitgevoerd, kan het wel een tijdje duren.

©PXimport

4 SABnzbd installeren

Hoewel Raspbian Jessie with Pixel een grafische gebruikersomgeving heeft, installeer je SABnzbd via een enkele opdrachtregel. Je gebruikt ook hiervoor het programma LXTerminal. Typ het commando sudo apt-get install sabnzbdplus. Er verschijnt een melding dat Raspbian extra archieven zal ophalen. Bevestig met J en druk daarna op Enter. Na afloop integreert SABnzbd in het menu. Klik linksboven op het pictogram met de framboos en navigeer naar Internet / SABnzbd+. De browser Chromium opent met het configuratiemenu. De bediening van het downloadprogramma voer je in het vervolg binnen deze browser uit.

©PXimport

Usenetprovider

©PXimport

5 Gegevens usenetprovider

Je selecteert eerst Nederlands / Start Wizard. Typ daarna alle gegevens van je usenetprovider: zoals de servernaam, het poortnummer, de inloggegevens en het aantal verbindingen naar de nieuwsserver. Een Raspberry Pi is niet superkrachtig, dus bedenk of je wel álle verbindingen wilt gebruiken. Zet een vinkje achter SSL als je de verbinding wilt versleutelen (dan zien internetproviders normaliter niet welke bestanden je downloadt). Bedenk wel dat een ssl-verbinding een ander poortnummer en mogelijk ook een ander serveradres vereist. Bovendien vraagt het meer rekenkracht. De meeste ssl-verbindingen gebruiken poortnummer 563. Klik op Test Server om de verbinding te controleren en ga naar de volgende stap.

©PXimport

6 Netwerktoegang

SABnzbd bedien je desgewenst vanaf andere apparaten, zoals een smartphone, tablet of pc. Selecteer in dat geval de optie Ik wil SABnzbd kunnen gebruiken vanaf iedere PC in mijn thuisnetwerk. Verder vink je het onderdeel Wachtwoord beveiliging voor SABnzbd (aanbevolen) aan, waarna je de gebruikersnaam en het wachtwoord invult. Bepaal voor jezelf of je het programma via een beveiligde https-verbinding wilt gebruiken. Verder is het handig wanneer bij het starten van SABnzbd automatisch de browser opent. Klik tweemaal op Volgende zonder iets te wijzigen.

©PXimport

7 SABnzbd verkennen

Als je in de voorgaande stap een gebruikersnaam en wachtwoord hebt opgegeven, vul je die nu in. Je komt terecht in het hoofdvenster van SABnzbd. Onder meer de onderdelen Wachtrij en Geschiedenis springen in het oog, al zijn die logischerwijs nog leeg. Verder kun je vanuit dit browserscherm instellingen aanpassen en nzb’tjes van leuke muziek en films toevoegen. Belangrijk om te weten is dat je via het webadres http://localhost:8080/sabnzbd altijd toegang hebt tot het downloadprogramma. In het geval van een https-verbinding gebruik je de url https://localhost:9090/sabnzbd.

©PXimport

8 Uitpakprogramma

In tegenstelling tot de desktopversie van SABnzbd bevat de versie voor de Pi geen uitpakprogramma. Op usenet zijn mediabestanden overwegend verpakt in archieven, dus een automatisch uitpakprogramma mag eigenlijk niet ontbreken. Je voegt die functie alsnog toe door het tooltje unrar-nonfree te integreren. Hiervoor zijn diverse handelingen vereist. Als eerste pas je een bronbestand aan. Open LXTerminal en typ sudo nano /etc/apt/sources.list. Voeg vervolgens de regel deb-src http://archive.raspbian.org/raspbian wheezy main contrib non-free rpi toe en bevestig met Ctrl+X, Y en Enter. Typ als laatste sudo apt-get update om alle updates binnen te halen.

©PXimport

9 Uitpakprogramma installeren

Voor de installatie van unrar-nonfree voer je de volgende commando’s uit. Via mkdir ~/unrar-nonfree && cd ~/unrar-nonfree maak je eerst een directory aan. Vervolgens download je de installatiebestanden: met sudo apt-get build-dep unrar-nonfree en sudo apt-get source -b unrar-nonfree. Nu hoef je alleen nog maar de installatie te starten met het commando: sudo dpkg -i unrar_4.1.4-1+deb7u1_armhf.deb. Verschijnt er een foutmelding? Het is belangrijk dat het versienummer klopt. Om dat te controleren, typ je ls gevolgd door Enter. Pas op basis van deze informatie zo nodig het laatstgenoemde commando aan.

©PXimport

10 Werking controleren

Je test eenvoudig of de uitpakfunctie op jouw Raspberry Pi goed werkt. Typ in LXTerminal simpelweg unrar en druk op Enter. Als het goed is, verschijnt er een uitgebreide lijst met beschikbare opties. Via cd && rm -r ~/unrar-nonfree ruim je eventueel wat restbestanden op. Is de foutmelding binnen SABnzbd wegens het ontbreken van een uitpakprogramma je eigenlijk al opgevallen? Die staat er nu ten onrechte! Gelukkig verdwijnt deze melding na een herstart: open het hoofdvenster van SABnzbd en kies voor Opties / Herstarten / OK.

Externe schijf aansluiten

©PXimport

11 Mediamappen

Je bepaalt zelf in welke mappen je de mediabestanden wilt opslaan. Aangezien de micro-sd-kaart van de Raspberry Pi relatief weinig opslagcapaciteit bevat, sluit je hiervoor het beste een externe schijf aan. Ga in het Raspbian-menu naar Hulpmiddelen / Bestandbeheerder en open de inhoud van het externe opslagstation. Maak vervolgens de mappen Downloads en Tijdelijke downloads aan. Je gaat in SABnzbd daarna naar Instellen / Mappen. Klik bij de opties Tijdelijke download map en Map voor verwerkte downloads op Browse. Je wijst nu de juiste bestandslocaties op de externe harde schijf aan. Bevestig de wijzigingen onderaan met Opslaan en voer een herstart uit.

©PXimport

Downloadwetgeving

12 Nzb-bestanden

SABnzbd is er nu helemaal klaar voor. Je hebt nu alleen nog maar een nzb-bestand van een leuke film, serie of muziekalbum nodig. In een nzb-bestand staan alle verwijzingen van een mediabestand genoteerd, zodat SABnzbd precies weet welke data het uit welke nieuwsgroep moet ophalen. Open in de browser een nieuw tabblad en ga naar de website www.nzbserver.com. Je ziet hier precies welke mediabestanden er op usenet te vinden zijn. Zie je een leuke titel staan? Klik erop om een beschrijving en specifieke bestandsinformatie op te vragen. Om te achterhalen of het om een betrouwbare spot gaat, is het soms zinvol om de reacties even door te nemen. Klik op de blauwe knop Download NZB om het nzb-bestand op te slaan.

©PXimport

13 Downloadopdracht starten

Heb je eenmaal een nzb-bestand gevonden, dan start je eenvoudig een downloadopdracht. Klik binnen SABnzbd rechtsboven op NZB toevoegen. Via Bestand kiezen wijs je het gewenste nzb-bestand aan. Standaard vind je die in de map Downloads. Kies bij het onderdeel Modus voor de optie +Opschonen. SABnzbd repareert daarmee zo nodig beschadigde bestanden en pakt rar-archieven automatisch uit. Na het uitpakproces gooit het programma alle overbodige dataresten direct weer weg. Bedenk eventueel nog een relevante bestandsnaam en klik als laatste op Ophalen. Het downloadproces begint direct.

©PXimport

14 Downloadproces volgen

In het hoofdvenster van SABnzbd volg je nauwlettend het downloadproces. Zo zie je hoeveel data er nog resteert en hoeveel tijd het downloadproces in beslag neemt. Verder zie je ook hoeveel vrije schijfruimte er nog beschikbaar is. Bedenk goed dat de Raspberry Pi krachtig genoeg is om downloadtaken te verwerken, maar voor andere taken blijft er wel weinig rekenkracht over. Wil je dus iets anders doen, dan is het slim om het downloadproces even te pauzeren. Na het downloaden vind je de uitgepakte mediabestanden terug in de daarvoor bestemde mappen op je externe schijf.

©PXimport

Je wasmachine aan je smartphone koppelen klinkt misschien als overbodige luxe, maar het kan wasjes draaien een stuk simpeler én goedkoper maken. Zo kies je met een slimme wasmachine nooit meer het verkeerde wasprogramma, bedien je je wasmachine eenvoudig vanaf je werk en verspil je nooit meer wasmiddel. En er is meer. 

Beste wasprogramma kiezen

Twijfel je regelmatig welk wasprogramma het beste is voor een bepaald type wasgoed, zoals ondergoed of delicate zomerse kleding? Met een slimme wasmachine hoef je je daar nooit meer druk om te maken. Je geeft gewoon in de app aan wat voor kleur je was heeft, welk type textiel het is en hoe vuil het is. De app geeft vervolgens een suggestie voor het meest geschikte programma. Lastige vlek in je kleding? Voer in de app in om wat voor soort vlek het gaat, en de wasmachine weet precies welk programma moet draaien om 'm te verwijderen. Een slimme wasmachine kan zelfs voor je uitrekenen hoe je je wasjes zo goedkoop mogelijk draait door rekening te houden met de actuele energieprijzen. Fijn voor het milieu én je portemonnee!

Op afstand bedienen

Een slimme wasmachine stopt nog net niet je wasgoed voor je in de trommel. Waarom zou je je wasmachine op afstand willen bedienen als je er toch naartoe moet? Nou, bijvoorbeeld omdat je het wasprogramma pas wilt starten als je op je werk zit, zodat je kleding niet uren gekreukt in de trommel blijft liggen. Of omdat je je wasmachine tijdens de daluren wilt laten draaien, maar je in die uren net op een verjaardag bent. Bedienen op afstand is om meerdere redenen nuttig. Zo geeft de app je een seintje wanneer je was schoon is en wanneer het wasmiddel bijna op is. Veel slimme modellen werken ook met spraakbediening. Handig als je drie dingen tegelijk doet en om welke reden dan ook het wasprogramma wilt onderbreken – bijvoorbeeld omdat je een verloren sok op de grond vindt die bij de was moet. 

©ID.nl

Automatische wasmiddeldosering

Het is een bekende valkuil bij het wassen: te veel wasmiddel gebruiken. Hoe meer, hoe beter, denken we al gauw. Maar dat is niet waar: hoe meer wasmiddel je gebruikt, hoe groter de kans dat je kleding beschadigt. Zeepsop blijft dan in de kleding zitten, waardoor je kleding stijf wordt en soms zelfs méér vlekken krijgt. Een slimme wasmachine voorkomt dat er te veel wasmiddel wordt gebruikt door rekening te houden met de hoeveelheid wasgoed en hoe vuil het is. Het enige wat jij hoeft te doen, is deze gegevens invoeren in de app. Automatische wasmiddeldosering is niet alleen beter voor je kleding, het zorgt er ook voor dat je langer met je wasmiddel doet. En dat bespaart weer geld. 

Lees ook: Nooit meer te veel wasmiddel: zo werkt automatisch doseren in je wasmachine

Extra wasprogramma's downloaden

Soms heb je speciale was: denk aan vuile outdoorkleding van je wandelvakantie of sportkleding met een sterke zweetgeur. Een traditionele wasmachine geeft je in dat geval enkel keuze uit standaardwasprogramma's, die mogelijk je was beschadigen, doen krimpen of niet voldoende reinigen. Een slimme wasmachine geeft je de mogelijkheid om, via de app, wasprogramma's voor speciaal wasgoed te downloaden. Denk daarbij niet alleen aan programma's voor sterk vervuilde kleding, maar bijvoorbeeld ook aan programma's voor spijkerbroeken, delicate babykleding en het verwijderen van dierenharen van kleding. Soms zijn er ook speciale wasprogramma's voor het reinigen van je wasmachine, bijvoorbeeld met stoom. 

©wachiwit

Onderhoudsmeldingen

Als je zo lang mogelijk van je wasmachine wilt genieten, zul je hem goed moeten onderhouden. Dat betekent: regelmatig grondig reinigen, de afvoer ontstoppen en kalkaanslag verwijderen. Vaak doen we dit niet – we hebben er geen tijd voor en weten ook niet goed wanneer en hoe vaak we dit moeten doen. Een slimme wasmachine vergeet je nooit te onderhouden, want hij vertelt je precies wanneer het weer tijd is voor een schoonmaakbeurt. In de app vind je ook allerlei handige tips hoe je zo'n schoonmaakbeurt uitvoert. Is je slimme wasmachine stuk? Via de app krijg je heel makkelijk contact met de klantenservice, die op afstand kan zien wat het probleem is én het vaak meteen voor je kan oplossen. Scheelt weer dagen wachten op een monteur.

Iedereen gebruikt het gewone Startmenu van Windows 11. Je vindt er apps, instellingen, aanbevelingen en tegels. Overzichtelijk, maar je moet soms flink doorklikken voordat je eindelijk bent waar je zijn wilt. Kan dat niet handiger? Zeker: er bestaat ook een tweede Startmenu: een stuk eenvoudiger en vooral sneller. Waar je het vindt en hoe je het gebruikt, lees je in dit artikel.

Lees ook: Laptop met Windows 11? Zo doe je langer met de accu

Gewone Startmenu versus verborgen Startmenu

Het gewone Startmenu van Windows 11 is het startpunt voor de meeste gebruikers. Hier vind je je apps, recente bestanden, een zoekbalk en knoppen voor instellingen en afsluiten. Het menu is visueel ingericht, met tegels en iconen, en richt zich vooral op dagelijks gebruik.

©ID.nl

Het reguliere Startmenu is overzichtelijk, maar je moet nog wel doorklikken wanneer je op zoek bent naar Instellingen.

Het verborgen Startmenu ziet er heel anders uit. Geen tegels of visuele opsmuk, maar een compacte lijst met systeemfuncties. Denk aan apparaatbeheer, taakbeheer, netwerkverbindingen en terminal. Dit menu is vooral bedoeld voor wie snel iets wil aanpassen, controleren of oplossen.

Zo open je het verborgen Startmenu

De makkelijkste manier is simpelweg met de rechtermuisknop op de Startknop klikken (onderaan je scherm, links). Meteen verschijnt een menu met een lijst vol snelkoppelingen. Geen wachttijd, geen vertraging: het menu reageert direct.

Gebruik je liever het toetsenbord? Druk dan op Windows-toets + X. Deze sneltoets werkt overal in Windows, zelfs midden in een programma. Handig op een laptop, zeker als je geen muis bij de hand hebt.

Werk je op een touchscreen? Tik dan op de Startknop en houd die een paar seconden vast. Zodra Windows dit herkent als een 'lang tikken', verschijnt het menu automatisch.

Hoe je het ook opent, de inhoud is altijd gelijk. Het menu komt standaard naast de Startknop in beeld, dus je hoeft nooit te zoeken.

💡Door de Donkere Modus in te stellen (via Instellingen -> Persoonlijke instellingen -> Kleuren) krijgt het tweede Startmenu een donkere achtergrond. Dat zorgt ervoor dat het onderscheid met eventueel geopende programmavensters wat groter wordt.

Wat vind je in dit tweede Startmenu?

Alles wat je anders via Instellingen of het Configuratiescherm moet opzoeken, staat hier bij elkaar. In plaats van losse snelkoppelingen of visuele tegels, toont dit menu een strakke lijst.

Zo kom je met één klik bij Apparaatbeheer, Schijfbeheer, Taakbeheer, Netwerkinstellingen of PowerShell. Handig als je iets wilt aanpassen, controleren of snel een probleem moet oplossen.

Microsoft heeft de functies logisch gegroepeerd. De bovenste opties gaan over apps en energiebeheer, daaronder volgen tools voor systeembeheer en netwerkverbindingen. Verder naar beneden vind je opdrachten voor afsluiten of afmelden. Je herkent ze aan hun vertrouwde namen, wat zoeken overbodig maakt. Een voorbeeld: als je software wilt verwijderen, hoef je niet naar Instellingen > Apps > Geïnstalleerde apps. Je kiest gewoon 'Geïnstalleerde Apps' uit het menu en je bent er meteen.

©ID.nl

Via het tweede Startmenu heb je meteen toegang tot allerlei systeemtools waarvoor je anders zou moeten zoeken in Instellingen of in het Configuratiescherm.

Waarom het tweede Startmenu zo handig is

Hoewel de systeemtools die je via het tweede Startmenu kunt bereiken voor veel mensen Windows-onderdelen zijn die ze niet zo vaak zullen gebruiken, is het toch handig dt je ze direct 'onder de knop' hebt zitten. Stel: je hebt wifi-problemen. In plaats van drie keer klikken door Instellingen kun je direct 'Netwerkverbindingen' openen. Of je wilt zien of een usb-stick goed wordt herkend. Dan hoef je alleen maar te klikken op 'Apparaatbeheer'. Voor wie vaker met systeeminstellingen werkt, is dit menu eigenlijk helemaal onmisbaar. Je hoeft geen sneltoetsen te onthouden of eindeloos door menu's te klikken. Alles wat je vaak gebruikt zit binnen handbereik. En ook als je het niet dagelijks gebruikt, is het handig om te weten dat het er is. Het scheelt je hoe dan ook veel tijd en zoekwerk.

Ook fijn: het menu ziet er op elke Windows 11-pc hetzelfde uit. Of je nu thuis werkt, op kantoor zit of iemand anders helpt: je weet precies waar je moet zijn.

Dus?

Het verborgen Startmenu is een van de meest praktische onderdelen van Windows 11. Het geeft je directe toegang tot systeemfuncties en tools waarvoor je anders moet doorklikken en waar je naar moet zoeken. Het is geen vervanger van het gewone menu, maar een aanvulling voor wie meer uit z'n systeem wil halen. Of je nu snel iets wilt aanpassen, een probleem onderzoekt of gewoon minder wilt klikken: het tweede Startmenu maakt het net een stuk makkelijker!

⬇️Scrol omlaag en bekijk welke onderdelen je in het tweede Startmenu vindt en wat je ermee kunt