Terwijl de verkoop van traditionele navigatiesystemen onder druk staan, schieten de mobiele reisplanners voor de iPhone als paddenstoelen uit de grond. Maar hoe verhoudt zich zo’n navigatietelefoon ten opzichte van de gevestigde orde? We vergeleken het met de allernieuwste versies van TomTom en Navigon voor de iPhone – inclusief de bijbehorende carkit voor de iPhone.

Kunnen mobiele telefoons met een navigatiesysteem zich meten met een volwaardig navigatiesysteem? Enkele jaren terug zeker niet, want hoewel TomTom en een paar anderen toen navigatiesoftware voor diverse telefoons leverden, was het duidelijk dat men dit als bijzaak zag. Dankzij de sterke populariteit van smartphones – zoals de iPhone - en de beschikbaarheid van betaalbaar mobiel internet (tegen een vast tarief) is dat nu aan het veranderen. Sterker nog, op dit moment ontwikkelt navigatiesoftware op de iPhone zich veel sneller dan andere platformen. Dat wordt vooral veroorzaakt door concurrentie. De twee marktleiders TomTom en Navigon reageren sterk op elkaar en brengen met grote regelmaat nieuwe (gratis!) updates uit met nieuwe kaartinformatie én verbeteringen, die afgekeken zijn bij de concurrent. Navigon had steeds een kleine voorsprong omdat men iets eerder het iPhone-platform betrad. Deze fabrikant was de eerste met ondersteuning voor het afspelen van muziek tijdens de navigatie, automatische omschakeling van dag- naar nachtkleuren en (betaalde) file-informatie, maar sinds de laatste update (15 maart) is TomTom weer helemaal bij. Omdat beide fabrikanten met vernieuwingen blijven komen, is deze test een steekproef – over een paar weken kan er alweer nieuwe functionaliteit worden uitgebracht.

©PXimport

De iPhone in de houders van Navigon (links) en TomTom (rechts).

Prijzen en kaarten

Om met de meest saaie informatie te beginnen: de prijzen van TomTom en Navigon zijn redelijk vergelijkbaar. De Benelux-versies kosten beide 69,99 euro en beperken zich tot Nederland, België en Luxemburg. TomTom maakt onderscheidt tussen West- en Oost-Europa, waarbij de eerste 79,99 euro kost (en de tweede 69,99 euro). Navigon heeft daarom een streepje voor, omdat u voor 89,99 euro veel meer landen krijgt: 40 ten opzichte van de 23 van TomToms West-Europa (dat al stopt bij Tsjechië). Sinds kort heeft TomTom ook een Europa-versie (met West- en Oost in één) voor 99,99 euro.

Houder

Als u serieus wilt navigeren, hebt u ook een houder nodig (en bij voorkeur één op het raam vanwege de gps-ontvangst). Navigon biedt een bijpassende passieve houder voor 39,99 euro (met Belkin-oplaadsnoer). TomTom biedt een meer geavanceerde houder die ook als carkit dienst doet voor 99,99 euro. Deze bevat een ingebouwde speaker, Bluetooth, een aux-uitgang én een ingebouwde gps-chip. Dat laatste lijkt overbodig, maar is het niet. De TomTom-carkit maakt in een fractie van een seconde contact, terwijl de iPhone-gps daar flink de tijd voor neemt (gemiddeld een seconde of vijf, maar soms ook langer). Ook wil de gps van de iPhone nog wel eens de weg kwijtraken en dat komt bij de TomTom-carkit nauwelijks voor. Interessant detail: de TomTom-houder is ook voor andere navigatiesoftware, zoals Navigon geschikt.

Betaalde file-informatie

Beide fabrikanten bieden sinds kort ook file-informatie aan. Het gaat dan om een betaalde dienst, waar Navigon eenmalig 24,95 euro voor vraagt. Bij TomTom is de dienst af te nemen per dag, maand, drie maanden of jaar voor respectievelijk 0,79, 5,99, 14,99 en 49,99 euro. Dat is overigens de helft(!) goedkoper dan TomToms traditionele navigatiesystemen. De aanschaf verloopt via een zogenaamde ‘in-app’ aankoop (een aankoop vanuit de software zelf). Op die manier kan in de toekomst ook nieuw kaartmateriaal worden aangeschaft (of een upgrade van Benelux naar Europa), al is dat momenteel nog niet mogelijk.

In de praktijk

Beide softwarepakketten bieden een prettige navigatiebeleving. Bij TomTom ‘hangt’ u vlak boven de weg, waardoor u iets minder overzicht hebt dan bij Navigon. Ook is het beeld erg minimalistisch zoals we dat van TomTom gewend zijn. Het zichtveld van Navigon is een stuk rijker, waardoor u ook meer geografische details en straten in de directe omgeving ziet. Dat kan misschien als afleidende informatie gezien worden, wij vonden het veel prettiger (en interessanter) om naar te kijken. Wel biedt TomTom meer directe informatie op het scherm. Zo leest u duidelijk op welke weg u nu zit, ziet u de verwachte aankomsttijd, het resterende aantal minuten reistijd, de actuele snelheid, afslaginformatie en het resterende aantal kilometers in één overzicht (onderaan). Bij Navigon ziet u alleen de weg waarop u rijdt, het aantal kilometers voor de volgende instructie en één variabele keuze (snelheid, aankomsttijd en het resterende aantal kilometers). Beide systemen bieden rijbaaninstructies, waarbij u duidelijk ziet welke afslag u moet hebben. Navigon toont alle borden met daarop de ANWB-gegevens zoals u die ook boven de weg ziet, terwijl TomTom alleen het relevante bord toont met enkel en alleen de te volgen plaatsnaam. IQ-routes van TomTom, waarbij de route wordt berekend op basis van historische gegevens (zoals dag en tijdstip) is een prettig aanvulling.

©PXimport

Het beeld van Navigon (links) oogt veel rijker en biedt meer zicht dan dat van TomTom (rechts).

Stemmen

De stemmen zijn redelijk gelijk aan elkaar. Plaats- en straatnamen worden ook genoemd, wat wel zo prettig is. Alleen gebruikt Navigon daar een spraaksysteem voor dat dit digitaal ‘voorleest’ waardoor de klemtoon soms net even verkeerd is of er sprake lijkt van een vreemd accent (“àm-ster-dàm”). Bij TomTom lijken de grote steden te zijn voorgeprogrammeerd (oftewel letterlijk ingesproken).

Dag en nacht

Beide systemen kunnen automatisch wisselen van de dag- naar de nachtstand, wat erg prettig is. De weergave verschilt echter sterk. TomTom toont een vrij monochrome weergave (zoals die ook op de meeste TomTom-navigatiesystemen gebruikt wordt). De standaardweergave toont alles in verschillende blauwtinten: de auto, de weg waarop u rijdt, de andere wegen en de achtergrond. Deze keuze is opvallend, want hierdoor is het erg slecht te zien welke aansluitende wegen u moet nemen. Blijkbaar is hier meer kritiek op gekomen, want de nieuwste TomTom-systemen zijn iets gewijzigd: de auto is blauw, de achtergrond is donkergrijs en de weg waarop u rijdt is donkerrood). Navigon toont alles in donkere tinten, waarbij de te volgen weg oranje is en de auto geel, wat ons inziens veel duidelijker is. Klein minpuntje hier is dat de Navigon-applicatie opstart met een fel wit scherm, wat tijdens het rijden verblindend is.

©PXimport

TomToms (rechts) monochroom-blauwe nachtstand maakt het onderscheidt tussen verschillende wegen lastig zichtbaar. Bij Navigon (links) is dat veel duidelijker.

Files

Beide systemen bieden momenteel file-informatie. Dit gaat beduidend verder dan TMC (wat via radiomeldingen wordt opgevangen), omdat het gebaseerd is op mobiel internet. Verkeersinformatie, van zowel A- als N-wegen wordt op een centrale server verzameld en via mobiel internet naar de iPhone-applicatie gedownload. Navigon is wat vaag over manier waarop de gegevens worden verzameld, maar stelt dat dit ook gebeurd op basis van live-informatie van vrachtwagens en bussen, verkeerscamera’s en snelheidssensoren om opstoppingen waar te nemen. Daarnaast wordt de traditionele informatie hieraan gekoppeld. Bij TomTom weten we dat de informatie tot stand komt via een live-analyse van actieve Vodafone-simkaarten. In de praktijk blijven beide systemen in de basis een goed overzicht te bieden van files. Navigon loopt soms iets achter de feiten aan door te wijzen op een file die al opgelost is of een net ontstane file niet te melden. TomTom is een stukje accurater en geeft ook een goed beeld van de intensiteit van de files (zoals langzaam rijdend of stilstaand). Het is ook jammer dat Navigon pas file-informatie toont wanneer er een gps-signaal is, waardoor u binnenshuis de files niet kunt raadplegen (bij TomTom kan dit wel). TomTom heeft op dit vlak dus een streepje voor, al is de dienst wel een stuk duurder. Overigens zijn beide systemen alleen in Nederland bruikbaar, want buiten de landsgrenzen betaalt u zich blauw voor dataverkeer.

©PXimport

De file-informatie van TomTom (rechts) is veel uitgebreider, accurater en beter zichtbaar.

Vergelijking met een ‘echte’ gps

Parallel aan de test hebben we ook een ‘echt’ navigatiesysteem meegenomen in de vorm van de TomTom Go 950 (identiek aan de 750, maar dan ook met kaarten van de VS en Canada). Het voornaamste onderscheid is dat de iPhone-applicaties alleen maar één manco hebben: Apple staat multitasking niet toe. Zodra u gebeld wordt of een andere applicatie opstart, verdwijnt de navigatie. Dat is bijzonder onhandig omdat u daardoor een belangrijke afslag kunt missen. Overigens is het wel mogelijk om het gesprek niet aan te nemen (of na een gesprek met één klik weer terug te gaan naar de navigatie), maar het blijft onhandig. TomTom en Navigon kunnen hier niets aan doen, omdat dit voortkomt uit het beleid van Apple (overigens is het gerucht dat multitasking vanaf iPhone OS 4.0 wel mogelijk wordt). Andere verschillen zijn het beduidend kleinere scherm in vergelijking met andere navigatiesystemen (zoals de Go 750/950), maar de omvang is wat ons betreft wel voldoende. Wat betreft bedienbaarheid hebben de applicaties van de iPhone een streepje voor, omdat het capacitieve scherm directer reageert. Ook wordt multitouch door de Navigon- en TomTom-applicaties ondersteunt. Zonder TomTom-carkit heeft een traditioneel navigatiesysteem een betere ontvangst dan de iPhone-gps en daarnaast natuurlijk ook een goede ingebouwde speaker en Bluetooth. Ook bieden navigatiesystemen vaak wat extra’s zoals spraakherkenning. Dit zal op de iPhone ongetwijfeld volgen, maar is momenteel nog niet beschikbaar.

©PXimport

We hebben de iPhone navigatiesystemen vergeleken met een normale TomTom.

Conclusie

Navigeren via de iPhone heeft als voordeel dat u uw navigatiesysteem altijd bij de hand hebt en dat deze zonder probleem in de broekzak past. Voor een optimale beleving raden wij u wel aan om een goede carkit aan te schaffen - zoals de TomTom-houder - omdat deze een betere speaker bevat en de gps-ontvangst een stuk beter is. Als we de prijs van de software en de carkit bij elkaar optellen, blijkt echter dat het verschil met een traditioneel navigatiesysteem erg klein is (die zijn er - inclusief verkeersinformatie - al vanaf 150 euro en TomToms goedkoopste HD Traffic-uitvoering kost 199,95 euro). Vanwege het gebrek aan multitasking slaat het voordeel daardoor op dit moment nog uit richting traditionele navigatiesystemen. De iPhone-gebruiker krijgt echter wel meer waar voor z’n geld met frequente updates (met nieuwe functionaliteit én actuele kaartinformatie) en goedkopere file-informatie. Nu nog multitasking en dan kan een aparte navigator echt de deur uit. Als we moeten kiezen tussen Navigon en TomTom, dan gaat onze lichte voorkeur uit naar de eerste vanwege het prettige beeld en de lagere kostprijs voor kaartmateriaal en files. TomTom biedt echter betere file-informatie en meer informatie onderin het scherm.

TomTom iPhone 1.3

Prijs € 69,99 (Benelux), € 79,99 (West-Europa), € 99,99 (Europa)

Info TomTom

Oordeel 8/10

Pluspunten

IQ-routes

HD Traffic vrij accuraat

Minpunten

Nachtstand

HD Traffic duurder dan Live Traffic

Geen multitasking

Navigon Navigator iPhone 1.4

Prijs € 69,99 (Benelux), € 89,99 (Europa)

Info Navigon

Oordeel 9/10

Pluspunten

Eenmalig betalen voor file-informatie

Europa-editie is voordeliger

Minpunten

Geen IQ-routes

File-informatie minder accuraat

Geen multitasking

Wat hebben organisaties als KRO-NCRV, NS, Bits of Freedom en Oxfam Novib met elkaar gemeen? Dat ze niet langer actief zijn op het socialmediaplatform X. Waarom willen ze dat niet meer? Wat speelt er bij X? Welke alternatieven zijn er?

Sinds juli 2023 voegden veel media maandenlang ‘Twitter’ toe achter elke vermelding van X. Velen moesten namelijk nog wennen aan de nieuwe naam. Elon Musk, die Twitter in oktober 2022 voor 44 miljard dollar kocht, vond dat X beter paste bij zijn visie om het microblogging-platform om te vormen tot een allesomvattend digitaal ecosysteem, vergelijkbaar met WeChat in China. Musk lijkt trouwens een opvallende affiniteit te hebben met de letter X, wat ook zichtbaar is in projecten als SpaceX, Tesla Model X en xAI. Veel gebruikers waren niet gerust op deze overname, en niet geheel onterecht, want Musk heeft inmiddels ingrijpende veranderingen doorgevoerd.

X: aanpassingen

Kort na de overname herstelde Musk eerder geschorste accounts, waaronder die van controversiële figuren als Donald Trump, Andrew Tate en Kanye West. Het platform stopte bovendien met het handhaven van het beleid tegen desinformatie rond Covid-19. En waar vroeger een gratis verificatiesysteem was, waarbij Twitter invloedrijke personen en organisaties een blauw vinkje gaf, is dat nu puur commercieel: wie betaalt, krijgt een vinkje. Het staat niet langer voor authenticiteit, maar toont enkel aan dat een gebruiker betaalt voor X Premium en zo extra functionaliteit en zichtbaarheid krijgt.

Daarnaast introduceerde X de For You-feed, een sectie met aanbevelingen op basis van gebruikersvoorkeuren en -gedrag, maar ook beïnvloed door strategische beleidsbeslissingen. Dit gebeurt via een AI-gestuurd algoritme, waarvan slechts delen openbaar zijn gemaakt, wat vragen oproept over transparantie en mogelijke bias.

Het moderatiebeleid veranderde eveneens. Tweets die de richtlijnen schenden, worden niet meer verwijderd, maar zijn enkel minder zichtbaar (‘Freedom of Speech, Not Reach’). Daarnaast is er een verschuiving naar gemeenschapsgestuurde moderatie (‘Community Notes’), waardoor factchecking minder centraal en vaak trager verloopt.

De algoritmen van X roepen bij velen vragen op over de transparantie en mogelijke bias.

Fediverse

Musk zelf noemt deze aanpassingen democratischer, maar voor veel gebruikers hebben deze aanpassingen geleid tot een meer toxische inhoud. Daarbij worden specifieke groepen kritisch bekeken en beoordeeld, onder wie liberalen en de LGBTQ+-gemeenschap.

De cijfers lopen uiteen, maar de meeste bronnen zijn het er wel over eens dat heel wat gebruikers en organisaties het platform hebben verlaten sinds de overname door Musk.

Twee jaar geleden leek er maar één echt alternatief te zijn: Fediverse, dat gebruikers meer controle gaf over hun data en de moderatie.

Fediverse is een samentrekking van ‘federated’ en ‘universe’ en kun je zien als een netwerk van onderling verbonden platformen en servers, die onafhankelijk worden beheerd door organisaties of individuen. Bij traditionele socialmediaplatforms ben je afhankelijk van één centrale organisatie. Daardoor kun je met bijvoorbeeld een Instagram-account niet zomaar gebruikers van X bereiken. De gemeenschappelijke protocollen binnen het Fediverse, zoals het populaire ActivityPub, maken onderlinge communicatie juist wel mogelijk. Je kunt dus een account aanmaken op een server en vervolgens communiceren en gegevens uitwisselen met gebruikers op andere platformen. Binnen het Fediverse beweeg je dus vrijelijk tussen verschillende servers en platformen.

Het Fediverse-netwerk bevat talrijke platformen, waarvan de meeste door het ActivityPub-protocol zijn verbonden (afbeelding: Per Axbom, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons).

Mastodon

Mastodon was – en is nog steeds – het populairste Fediverse-platform, maar dat bleek helaas niet geschikt voor het grote publiek. Veel (mainstream) gebruikers vonden het namelijk verwarrend dat ze zelf een server moesten kiezen bij registratie. Ook de interface en gebruikerservaring waren minder gestroomlijnd dan bij Twitter/X. Door de decentrale structuur werkten sommige servers ook traag of werden ze slecht beheerd.

Daarnaast bood Mastodon slechts beperkte ondersteuning voor video en live-updates en ontbraken universeel doorzoekbare inhoud en trending topics, waardoor populaire discussies moeilijker te volgen waren. Bekende personen waren er ook nauwelijks actief, en veel gebruikers hadden moeite om hun sociale netwerk opnieuw op te bouwen. Eind 2023 bereikte Mastodon een piek in regelmatige bezoekers, maar de groei vlakte al snel af.

De interface van Mastodon, met vertrouwde ingrediënten als tijdlijn, meldingen en favorieten.

Threads

Mastodon behoudt weliswaar een niche bij privacybewuste en opensource-enthousiastelingen, maar bleek dus te ingewikkeld en gefragmenteerd voor de doorsneegebruiker. Vanaf eind 2023 zochten velen daarom hun toevlucht tot traditionelere sociale netwerken als LinkedIn, Instagram en vooral Threads.

Dit laatste platform werd medio 2023 door Meta (Mark Zuckerberg) gelanceerd als reactie op de groeiende kritiek op Twitter/X. Het is direct gekoppeld aan Instagram, waardoor gebruikers hun bestaande account kunnen gebruiken.

De interactiemogelijkheden binnen Threads lijken sterk op die van X, met opties als liken, citeren, posten en reageren. Ook doet het veel denken aan het oude Twitter: je volgt zelf mensen of vertrouwt op het algoritme. Volgens veel gebruikers is dit algoritme vooral ontworpen om politieke discussies en nieuwsverwijzingen te mijden. Al kun je zelf wel bepaalde mensen volgen. Het platform toont daarnaast vaak berichten die reacties willen uitlokken (‘engagement bait’). Op dit platform vind je veel beroemdheden en influencers, en de meeste content is vrij luchtig.

Threads werkt trouwens ook aan ondersteuning voor het ActivityPub-Fediverse, wat de dienst compatibel maakt met onder meer Mastodon.

Ook bij Threads kun je zelf bepalen wie je wilt volgen.

Bluesky

Hoewel Threads momenteel veel meer maandelijkse gebruikers heeft (circa 275 miljoen), trekt ook het microblogging-platform Bluesky tegenwoordig een groeiend aantal voormalige X-gebruikers aan (circa 30 miljoen). Ter vergelijking: X zou nu nog zo’n 500 miljoen maandelijkse gebruikers tellen, terwijl Mastodon er ongeveer 15 miljoen heeft.

Bluesky wordt gerund door Bluesky Social. Het werd begin 2023 officieel gelanceerd, maar ontstond al in 2021, opgericht door Jack Dorsey, medeoprichter van Twitter.

Net als Mastodon is Bluesky een gedistribueerd netwerk, maar het is wel gebruiksvriendelijker, mede dankzij het modernere, open protocol AT (Authenticated Transfer). Het platform streeft naar transparantie en wil ook gebruikers zelf hun eigen algoritme laten maken en verfijnen.

Er zijn nog geen advertenties en de tijdlijn toont berichten in chronologische volgorde, zonder verborgen algoritme. In principe kun je ook zelf een server kiezen, al is dat in de praktijk nagenoeg altijd hostingprovider bsky.social. Gevorderde gebruikers kunnen zelfs een eigen server hosten (PDS, personal data server).

Bluesky wordt momenteel vooral bevolkt door Amerikaanse gebruikers, en het valt nog af te wachten in welke mate ook het aantal actieve Nederlandse en Vlaamse gebruikers zal toenemen. In het vervolg van dit artikel maken we grondiger kennis met Bluesky, waarbij we vooral focussen op hoe je volgaccounts en berichtgeving meer naar eigen hand kunt zetten, met onder meer migratie, startpakketten, lijsten, feeds en ook extra diensten.

Meer dan Threads verwelkomt Bluesky ook politieke discussies.

Account

Je kunt Bluesky gebruiken via je browser of de app, beschikbaar in de officiële appstores van Android en Apple. Na installatie kies je de interface-taal (waaronder Nederlands) en registreer je je met een e-mailadres, wachtwoord, geboortedatum en ‘gebruikershandle’. Vervolgens upload je een profielafbeelding of kies je een avatar, en na het aanduiden van je interesse(s) kun je direct aan de slag. Je moet nog wel even een verificatiecode invullen die je via e-mail krijgt.

Bluesky: na een snelle registratie ben je er klaar voor.

Ontdekken en volgen

Wanneer je de startpagina opent, zie je twee secties: Discover en Following. In Discover verschijnen direct berichten, gebaseerd op de interesses die je bij registratie hebt opgegeven. Je ziet hier ook trending topics en populaire posts binnen de gemeenschap. Je kunt deze feed personaliseren via aangepaste feeds, door er zelf een te creëren of een passend algoritme te kiezen.

In de sectie Following zie je berichten van accounts die je volgt. Aanvankelijk is deze leeg, behalve het Bluesky-account. Om iemand te volgen, houd je de muis boven de post header (met accountnaam, tijdstip en berichttitel) en klik je op +Volgen. Dit verandert in Volgend; klik hierop als je het account niet langer wilt volgen. Berichten van gevolgde accounts verschijnen vervolgens in de sectie Following.

Het vergt slechtsr een muisklik om iemand te (ont)volgen.

Zoeken en migreren

Er zijn verschillende manieren om snel extra accounts aan je volglijst toe te voegen. Open de rubriek Zoeken (tik in de mobiele app op het pictogram met drie streepjes) en vul in de zoekbalk een onderwerp in, zoals Artificial intelligence. Selecteer een geschikt account en klik op +Volgen.

Wil je accounts van Twitter/X ook op Bluesky volgen, dan gaat dit het snelst met de browserextensie Sky Follower Bridge, beschikbaar in de officiële Chrome- en Firefox-webstores. Na installatie start je de extensie en meld je je aan met je Bluesky-handle of e-mailadres en een app-wachtwoord.

Om zo’n wachtwoord (met beperkte machtigingen) te maken, ga je in Bluesky naar Instellingen, kies je Privacy en beveiliging, selecteer je App-wachtwoorden en klik je op +App-wachtwoord toevoegen. Geef het een naam, bijvoorbeeld SkyFollowerBridge, bevestig met Volgende, kopieer of noteer het wachtwoord en klik pas daarna op Gereed.

Na aanmelding open je je lijst met gevolgde accounts op X via www.x.com/<je_accountnaam>/following. Klik op de extensieknop en kies Find Bluesky Users. De extensie zoekt naar actieve Bluesky-accounts in je lijst. Klik op View Detected Users en daarna op Follow on Bluesky om de gewenste accounts te volgen.

Sky Follower Bridge automatiseert het migratieproces van gevolgde accounts van X naar Bluesky.

Startpakketten

Een andere handige manier om je volglijst uit te breiden is met startpakketten. Als je een interessant account vindt, klik je erop om de profielpagina te openen en ga je naar het onderdeel Startpakketten. Met wat geluk heeft deze persoon al pakketten aangemaakt: dit zijn verzamelingen accounts rond een specifiek onderwerp. Open zo’n pakket, bekijk de tabbladen Personen en Berichten en volg gewenste accounts via de knop +Volgen.

Je kunt ook zelf startpakketten maken. Ga naar Profiel en open het tabblad Startpakketten. Klik op Aanmaken, geef je pakket een naam en voeg een beschrijving toe. Druk op Volgende en voeg minstens acht accounts toe die relevante berichten posten. Klik weer op Volgende om eventueel feeds toe te voegen of kies voor Overslaan. Daarna kun je anderen uitnodigen via een QR-code of door de link te kopiëren.

Je kunt ook je eigen startpakketten creëren en deze met anderen delen.

Lijsten en feeds

Je kunt zelf ook een reeks gebruikers opsommen en deze lijsten eventueel delen. Open hiervoor de rubriek Lijsten en klik op +Nieuw. Vul een naam en omschrijving in en bevestig met Opslaan. Voeg gebruikers toe en bekijk hun berichten vanuit de lijst. Klik op Vastzetten op startpagina om de lijst als aparte feed naast Discover en Following te tonen.

Je beheert feeds rechtstreeks via de rubriek Feeds. Onder Ontdek nieuwe feeds kun je voorgestelde feeds toevoegen of zelf zoeken via de zoekbalk. Klik op een feed bij Mijn feeds om de berichten te bekijken.

Gebruik het tandwielpictogram bij Feeds om feeds via het pinicoon op je startpagina vast te zetten of hieruit weg te halen. Niet-vastgezette feeds kun je hier ook verwijderen.

Je kunt eigen feeds creëren, bijvoorbeeld met een no-code tool als Skyfeed.app. Meld je aan met je Bluesky-account en een app-wachtwoord (zie ook de paragraaf ‘Zoeken en migreren’). Klik op Create your first feed en voeg in de Visual Editor (of JSON Editor) de gewenste blokken toe, zoals Input, Remove, RegEx, Sort by en Limit. Bevestig met Publish Feed.

Kopieer de feed-ID achteraan de gegenereerde link en deel deze met anderen. Zij hoeven alleen de rubriek Feeds in Bluesky te openen en het ID in de zoekbalk Search feeds te plakken om je feed toe te voegen.

Met een app als Skyfeed kun je ook eigen feeds creëren en deze met anderen delen.

Vandaag zijn het vooral Odido-abonnees die te kampen hebben met storing, maar ook als je klant bent bij bijvoorbeeld KPN, VodafoneZiggo, Ben, Simpel of Delta komt het voor: je kunt niet bellen en/of internetten. Als zo'n storing wat langer duurt, kun je recht hebben op compensatie. In dit artikel lees je wanneer je waar recht op hebt en hoe je die compensatie kunt aanvragen.

Een landelijke storing bij je internet, tv of telefoon is niet alleen vervelend, maar kan ook financiële gevolgen hebben. Gelukkig is in Nederland wettelijk vastgelegd dat je in sommige gevallen recht hebt op een vergoeding. Maar hoe werkt dat precies? Wanneer heb je recht op compensatie, hoe hoog is die vergoeding en waar kun je terecht bij jouw provider?

Volgens de Telecommunicatiewet heb je als consument of kleinzakelijke gebruiker recht op compensatie als er sprake is van een volledige netwerkstoring die twaalf uur of langer duurt. Dat betekent dat alle onderdelen van je abonnement uitvallen: dus bijvoorbeeld zowel internet als televisie en telefonie. Regionale storingen vallen ook onder deze regeling, zolang je binnen het getroffen gebied woont of werkt. Sommige providers hanteren uit zichzelf een iets soepelere norm en keren al bij acht uur storing een vergoeding uit, maar dat is niet verplicht. De wettelijke grens ligt op twaalf uur.

De hoogte van de vergoeding is gekoppeld aan de maandelijkse kosten van je abonnement. Bij een storing van twaalf tot vierentwintig uur ontvang je één dertigste van je maandbedrag. Duurt de storing langer, dan loopt het bedrag op met telkens nog een dertigste per extra dag. Voor prepaid-gebruikers geldt een vergoeding van vijftig cent per dag. De vergoeding wordt meestal verrekend op je volgende factuur. Je hoeft er als klant wel iets voor te doen: in de meeste gevallen moet je zelf een aanvraag indienen via de website of app van je provider.

Verzamel bewijs

Heb je last gehad van een storing, controleer dan altijd eerst hoe lang die precies heeft geduurd. De meeste providers publiceren actuele storingsmeldingen op hun website. Noteer de begindatum en -tijd en maak eventueel een screenshot als bewijs. Zodra de storing voorbij is, kun je je aanvraag indienen. Meestal kan dat nog tot enkele maanden na de storing, maar wacht niet te lang. Het aanvragen van compensatie gaat soms via een speciale pagina, in andere gevallen moet je daarvoor contact opnemen met de klantenservice. Hieronder staan handige links naar de grootste providers om je verder te helpen.

©Website Odido

Bron: Odido

Compensatie aanvragen doe je zo:

Bij KPN kun je een compensatieverzoek indienen via je persoonlijke KPN-pagina, waar je moet inloggen met je KPN ID.
👉 Meer lezen/aanvragen compensatie KPN

Vodafone-klanten kunnen hun aanvraag doen via de Vodafone-app of de klantenservice.

👉 Meer lezen/aanvragen compensatie Vodafone

Ziggo heeft een aparte compensatiepagina, waar je een storing kunt melden en direct je vergoeding kunt aanvragen. Die staat hier:

👉 Meer lezen/aanvragen compensatie Ziggo

Ook bij Odido geldt de wettelijke grens van twaalf uur. Op de veelgestelde vragen-pagina lees je hoe je een claim kunt indienen. Odido zegt zelf een formulier online te zetten wanneer een storing langer dan twaalf uur geduurd heeft.

👉 Meer lezen/aanvragen compensatie Odido

Ben, dat gebruikmaakt van het netwerk van Odido, heeft dezelfde regeling. Informatie over compensatie vind je op:

👉 Meer lezen/aanvragen compensatie Ben

Simpel, dat ook gebruikmaakt van het Odido-netwerk, verwijst je naar je persoonlijke accountomgeving voor het melden van een storing. De klantenservicepagina staat hier:

👉 Meer lezen/aanvragen compensatie Simpel

Bij Delta kun je compensatie aanvragen via MijnDELTA of per brief. Uitleg staat op:

👉 Meer lezen/aanvragen compensatie Delta

Dus: meer dan twaalf uur storing? Compensatie!

Samengevat: bij een volledige uitval van je netwerk van twaalf uur of meer heb je recht op een vergoeding van minimaal één dertigste van je maandbedrag. Bij sommige providers kun je al eerder compensatie krijgen, maar dat is geen wettelijke verplichting. De meeste providers maken het aanvragen makkelijk via hun eigen omgeving of app. Heb je geen toegang tot je account, dan kun je altijd contact opnemen met de klantenservice. De verwerking duurt meestal een paar weken. Laat je niet afschepen als je recht hebt op compensatie. De regeling is wettelijk vastgelegd!