Wanneer je met een extra OS of met een extra installatie van je huidige besturingssysteem aan de slag wilt dan denk je wellicht aan een dualboot-configuratie. Zo’n constructie komt hier weliswaar ook aan bod, maar er zijn nog andere scenario’s mogelijk, zoals virtualisatie of een portable versie op een usb-medium.

We gaan er in dit artikel van uit dat Windows 10 op je pc geïnstalleerd staat en dat dit OS het besturingssysteem is waar je het meest vertrouwd mee bent. Maar misschien wil je af en toe ook met een ander OS experimenteren, of met een andere editie of versie van Windows kunnen werken, bijvoorbeeld omdat een van je applicaties niet goed onder Windows 10 draait. Of misschien ben je juist zo verknocht aan Windows 10 dat je dat ook onderweg op zak wilt hebben. En dan bedoelen we letterlijk, in portable vorm op een usb-stick. In dit artikel bekijken we uiteenlopende scenario’s om met zo’n extra besturingssysteem aan de slag te gaan.

01 Schijfkopiebestand

In ons eerste scenario gaan we ons besturingssysteem virtualiseren. Het OS blijft dan netjes binnen die gevirtualiseerde omgeving en komt in principe niet in het vaarwater van je reguliere, fysiek geïnstalleerde besturingssysteem. In het tekstkader ‘Virtualbox’ lees je hoe je een OS virtualiseert met behulp van het gratis VirtualBox. Wij focussen ons hier echter op een minder bekende oplossing: een dualboot-systeem met een Windows-installatie op een virtuele harde schijf, zonder externe virtualisatiesoftware.

Daarvoor hebben we wel een installatiemedium van Windows nodig. Heb je geen installatie-dvd of opstartbare usb-stick voorhanden, dan moet je eerst zelf zo’n medium aanmaken. Allereerst haal je een iso-schijfkopiebestand met de gewenste Windows-versie op. Voor de actuele versie van Windows 10 verwijzen we naar de volgende stap (zie ‘02 Installatiestick’); voor oudere Windows-versies kun je handig gebruikmaken van de gratis Microsoft Windows and Office ISO Tool. Open hier het tabblad Windows en selecteer de gewenste versie (7, 8.1 of 10), systeemtype (32 of 64 bit) en taal. Bevestig je keuzes en haal het bijhorende iso-bestand op.

©PXimport

02 Installatiestick

Het is nu de bedoeling dat je Windows op een opstartbare usb-stick krijgt. Gaat het om de actuele versie van Windows 10 dan ga je best aan de slag met Media Creation Tool: die haalt namelijk in één keer Windows op en zet die vervolgens netjes op een usb-stick. Heb je zelf al een Windows iso-bestand opgehaald (zie bij ‘01 Schijfkopiebestand’) dan kun het gratis Rufus downloaden. Stop een usb-stick in je pc, start Rufus op en verwijs naar de stick. Bij Opstartselectie kies je Schijf of ISO-image (selecteren) en verwijs je met de knop SELECTEREN naar je iso-beeldbestand. Afhankelijk van het toestel dat je via deze stick wilt opstarten kies je bij Partitie-indeling en Doelsysteem ofwel GPT en UEFI (geen CSM), ofwel MBR en BIOS (of UEFI-CSM) (zie ook ‘08 Bios of uefi’). De andere optie kun je het beste ongemoeid laten. Bevestig met STARTEN en met OK (twee maal). Zodra de melding ‘Klaar’ verschijnt, mag je op SLUITEN klikken.

©PXimport

VirtualBox

©PXimport

03 Vhd creëren

Gewapend met deze Windows-installatiestick kunnen we aan de slag. Start het beoogde toestel op met deze stick – afhankelijk van het systeem moet je hiervoor een speciaal opstartmenu oproepen (via een of andere functietoets) of moet je eventueel de bootvolgorde in het systeembios aanpassen. Raadpleeg desnoods de handleiding bij je pc. Als het goed is duikt dan even later een venster op waarin je wordt gevraagd taal en toetsenbordindeling in te stellen. Na je bevestiging met Volgende verschijnt dan ‘Nu installeren’. Hier druk je op Shift+F10. Je komt nu terecht op de opdrachtprompt. Hier voer je het commando diskpart uit, gevolgd door list volume, zodat je een overzicht van de partities krijgt. Vervolgens creëer je een geschikt vhd-volume (virtual hard disk), bijvoorbeeld van zo’n 30 GB: create vdisk file=x:\virtuelewindows.vhd maximum=30000 type=fixed (vervang x: door de gewenste stationsletter). In plaats van fixed kun je ook expandable intikken: je virtuele schijf groeit dan naargelang de behoefte tot aan het opgegeven maximum (in ons voorbeeld: 30000 MB).

©PXimport

04 Virtueel installeren

Nadat het proces is afgerond koppel je het gecreëerde vhd-bestand aan het systeem met de volgende twee commando’s:

select vdisk file=x:\virtuelewindows.vhd

attach vdisk

(met detach vdisk kun je de schijf als je wilt weer ontkoppelen).

Sluit het venster van de opdrachtprompt en zet de Windows-installatie verder met Nu installeren. Let er wel op als doellocatie de niet-toegewezen ruimte van je virtuele harde schijf te selecteren! Negeer de melding ‘Windows kan niet worden geïnstalleerd op dit station’ en druk op Volgende, waarna de installatie daadwerkelijk van start gaat.

Als het goed is krijg je bij het herstarten van je pc voortaan een opstartmenu te zien met naast je fysieke Windows-installatie ook de virtuele op je vhd-schijf. Met EasyBCD kun je makkelijk sleutelen aan dit opstartmenu en bijvoorbeeld de standaard opstartvolgorde of de time-out aanpassen; dat kan via de knop Edit Boot Menu.

©PXimport

05 Windows To Go

Met enige moeite is het ook mogelijk een portable versie van Windows te creëren. In Windows 10 Enterprise en Education zit zo’n mogelijkheid ingebouwd. Open het Windows Configuratiescherm, start Windows To Go op en volg de instructies. Zorg er voor dat je een geschikt usb-medium hebt ingeplugd. Een externe usb-schijf lukt normaliter wel, maar het aantal usb-sticks dat voor Windows To Go is gecertificeerd, is beperkt.

Laten we er echter van uitgaan dat je over Windows Home of Professional beschikt. In dit geval kun je je toevlucht nemen tot een externe tool.

Precies zo’n tool hebben we al vermeld bij ‘02 Installatiestick’, namelijk Rufus. Je gaat op dezelfde manier te werk als we daar hebben beschreven, alleen kies je Windows To Go in het uitklapmenu bij Image-optie (in plaats van Standaard Windows-installatie); deze optie hoort beschikbaar te zijn in Windows 8, 8.1 en 10. Idealiter gebruik je een stick die voor Windows To Go is gecertificeerd, maar hoe dan ook moet die minstens 16 GB groot zijn. Wil je van de stick op kunnen starten op een systeem met een klassiek bios, kies dan MBR als Partitie-indeling; in het andere geval kun je voor GPT opteren. Stel het Bestandssysteem in op NTFS met een Standaard Clustergrootte. Verwijs naar je Windows 10 iso-bestand en bevestig met Starten en met OK (twee maal). Dit proces kan erg lang duren, maar als het goed is heb je na afloop wel Windows op een stokje.

©PXimport

Nog meer ‘to go’…

©PXimport

06 Snel opstarten via dualboot (fysiek)

Ons derde scenario is wellicht de meest klassieke benadering om van een tweede OS op te kunnen starten, maar het is tegelijk ook de meest complexe en delicate. Immers, we gaan het extra OS op reguliere wijze installeren op een afzonderlijke, fysieke partitie. Als voorbeeld nemen we hier de populaire Linux-distributie Ubuntu.

We raden je alvast aan om eerst een complete systeemback-up van je huidige installatie te maken: je weet nooit of er onverhoopt iets fout loopt. Een gratis en gebruiksvriendelijke back-uptool is EaseUS Todo Backup Free.

We raden je aan om voordat je met je dualboot-installatie begint eerst een functie in Windows 10 uit te schakelen die ervoor zorgt dat het OS bij het opstarten in een soort slaapstand gaat. Deze functie kan namelijk problemen opleveren in een dualboot-scenario. Druk op de Windows-toets, tik configuratie in, start Configuratiescherm en kies Systeem en beveiliging / Het gedrag van de aan/uit-knoppen wijzigen bij Energiebeheer. Klik op Instellingen wijzigen die momenteel niet beschikbaar zijn en verwijder het vinkje bij Snel opstarten inschakelen. Bevestig met Wijzigingen opslaan.

©PXimport

07 Partitie

Je moet er uiteraard ook voor zorgen dat er voldoende vrije schijfruimte is voor de fysieke partitie van het extra OS. Dat check je snel door Windows-toets+R in te drukken en diskmgmt.msc uit te voeren. Heb je onvoldoende niet-toegewezen ruimte – voor Ubuntu heb je pakweg 15 GB nodig – dan zit er wellicht weinig anders op dan een al bestaande partitie te verkleinen. Dat kan door de partitie in de grafische weergave met de rechtermuisknop aan te klikken en Volume verkleinen te kiezen. Geef aan met hoeveel MB je die wilt verkleinen, bijvoorbeeld 15000. Bevestig met Verkleinen.

Lukt het niet op deze manier, dan kun je het nog proberen met een externe partitiemanager als EASEUS Partition Master Free.

©PXimport

08 Bios of uefi

Het is dus de bedoeling dat je op je pc een tweede besturingssysteem gaat installeren. Er kunnen echter problemen opduiken wanneer je beide OS’en in verschillende ‘bootmodi’ installeert: uefi versus de klassieke (legacy) bios- of csm-modus (compatibility support module). Nu is het wel zo dat de meeste pc’s van de afgelopen jaren met uefi zijn uitgerust, maar zelfs als je over een recente pc beschikt betekent dat nog niet noodzakelijk dat Windows ook daadwerkelijk in uefi-modus opstart.

Je doet er dus verstandig aan de bootmodus van je Windows-installatie eerst te controleren voor je er een tweede OS op zet. Start Windows op, druk op Windows+R en voer de opdracht msinfo32 uit. Bij Systeemoverzicht merk je het item BIOS-modus op. Staat hier UEFI, dan start Windows daadwerkelijk in uefi-bootmodus op. In het andere geval staat hier Verouderd of Legacy.

Uefi is dus de moderne variant en die biedt enkele voordelen ten opzichte van het klassieke bios. Zo start het systeem iets sneller op, kun je booten van schijven groter dan 2 TB en er is in principe geen bootmanager nodig voor een dualboot-manager (zie ook tekstkader ‘Bootselectie’). Wat echter als Windows op je pc in klassieke bios-modus blijkt op te starten? Dan kun je in feite twee kanten op: je installeert ook het tweede OS in die modus of je herinstalleert Windows eerst compleet in uefi-modus. Het mag duidelijk zijn dat deze laatste optie de meest bewerkelijke zal zijn.

©PXimport

Bootselectie

09 Secure boot

Zelfs wanneer Windows in uefi-modus opstart ben je er nog niet helemaal uit. In hetzelfde Systeemoverzicht duikt namelijk ook de optie Status beveiligd opstarten op. Dit item verwijst naar de functie ‘secure boot’. Is deze optie op jouw pc niet ingeschakeld dan moet je wel extra oplettend zijn. Immers, sommige uefi-bios-versies durven in dat geval zomaar over te schakelen op een legacy/csm-modus wanneer je een bijkomend OS installeert. Nu zou je kunnen overwegen om de secure-boot-functie dan maar snel in te schakelen in het uefi-bios, maar dan zal je reeds geïnstalleerde Windows niet meer willen opstarten. Is de optie inderdaad niet ingeschakeld dan kun je ook het beste in het uefi-bios nagaan of je zo’n automatische omschakeling (naar legacy/csm) niet kunt tegengaan: raadpleeg desnoods de handleiding bij je systeem.

Hoe dan ook is het aan te raden om de bootmodus van je nieuwe OS meteen na de installatie te controleren, zodat je zeker bent dat het OS niet in een andere bootmodus is geïnstalleerd. In Linux (Ubuntu) kan dat als volgt: klik in de desktop op Show applications / Terminal en voer het commando efibootmgr uit, waarna je met de Enter-toets bevestigt. Wordt het commando niet herkend dan installeer je nog snel even het bijhorende pakket met sudo apt install efibootmgr. Resulteert dit commando in bootvariabelen dan is het OS in uefi-bootmodus opgestart. In het andere geval verschijnt een foutmelding (‘not supported’).

©PXimport

10 Installatie

Je hebt nu alle voorbereidende stappen en controles uitgevoerd en je bent klaar om het tweede OS te installeren. Dan heb je natuurlijk een installatiemedium nodig en ook hiervoor maken we dankbaar gebruik van het gratis Rufus. De werkwijze hebben we al beschreven bij ‘02 Installatiestick’. Let er wel op dat je de juiste parameters instelt die hoort bij ofwel gebruik op een uefi-systeem, ofwel een legacy/csm-systeem. Na afloop is de usb-stick klaar en plug je die in het doelsysteem in.

Allereerst kies je de gewenste taal (Nederlands) en klik je op Ubuntu installeren. Duid je juiste Toetsenbordindeling aan en druk op Verder. Geef aan of je een Normale installatie (inclusief kantoorsuite, spelletjes en mediaspelers) dan wel een Minimale installatie verkiest. Bevestig nogmaals met Verder. Normaliter stelt Ubuntu vast dat Windows 10 al op je pc is geïnstalleerd en komt de optie Installeer Ubuntu naast Windows 10 beschikbaar. Selecteer bij voorkeur deze optie, tenzij je goed vertrouwd bent met de typische Linux-partitionering. In dit laatste geval kun je Iets anders aanklikken en zelf de nodige partities creëren, zoals root (/), swap en home. Bevestig met Installeer nu en met Verder. Stel de tijdzone in, stel een naam en wachtwoord in en start de eigenlijke installatie. Nu een herstart zal je een Grub-bootmenu zien verschijnen waarmee je tussen Ubuntu en Windows 10 kunt kiezen.

©PXimport

Bootmanager Grub

©PXimport

Bij ID.nl zijn we gek op producten voor een mooie prijs of die iets extra's of bijzonders te bieden hebben. Daarom gaan we een paar keer per week voor jullie op zoek naar leuke deals. Tegenwoordig is overal een app voor, zelfs wasmachines kun je voor een groot deel op afstand bedienen met je smartphone. Wij bekijken vijf van zulke exemplaren voor minder dan 500 euro.

Het bedienen van je wasmachine door middel van een app is handig. Zo kun je bijvoorbeeld zelf aangeven wanneer je je programma start, kun je deze tussendoor pauzeren als je wil dat de was op een bepaald tijdstip klaar is, zodat je je wasgoed kunt ophangen en krijg je een signaal wanneer de machine klaar is. Wij bekijken vijf via een app te bedienen wasmachines die minder kosten dan 500 euro.

Hoover H‑WASH 500 HWE 49AMBS/1‑S

Met de Hoover H‑WASH 500 HWE 49AMBS/1‑S kun jij wassen via wifi en een smartphone‑app. De machine heeft een capaciteit van 9 kg en een toerental van 1 400 rpm. Dankzij de Eco‑Power‑invertermotor werkt hij energiezuinig en valt hij in energieklasse A. Via de app stel je de startuitstel tot 24 uur in en kun je het wasprogramma of de resterende tijd bekijken.

Het Mix Power System + mengt water en wasmiddel voor een efficiënte reiniging. Daarnaast zijn er programma’s voor wol, katoen, snelle was of stoom. Een trommelreinigingsfunctie helpt om geurtjes te voorkomen en een resttijd‑indicator laat zien hoelang het programma nog duurt.

Hoover H‑WASH 500 HW 49XMBB/1‑S

De Hoover H‑WASH 500 HW 49XMBB/1‑S is een voorlader met 9 kg trommelinhoud. Het toerental bedraagt 1400 rpm en het energie‑etiket is A. Dit model is uitgerust met Wi‑Fi; via de Hoover‑app op je smartphone kun je programma’s kiezen, extra cycli downloaden en een startuitstel instellen. De invertermotor zorgt voor een stille werking en een lange levensduur.

Er zijn speciale programma’s voor bijvoorbeeld wol, een snelle cyclus of een antiallergie-programma. Een resttijd‑indicator en trommelverlichting maken het gebruik eenvoudiger, en een automatische waterniveau‑sensor past het waterverbruik aan de lading aan. Door het toerental van 1400 rpm blijft het restvocht laag en hangt de was minder lang te drogen.

Beko B5WT5941082W

De Beko B5WT5941082W heeft een trommel van 9 kg en een maximaal toerental van 1400 rpm. Dit apparaat is voorzien van een Bluetooth‑module voor bediening via de HomeWhiz‑app. Via deze app kun jij programma’s selecteren, het resterende verloop volgen en extra programma’s (zoals mix, gordijnen of lingerie) downloaden. De wasmachine valt in energieklasse A (‑10 %) en gebruikt een stille inductiemotor.

Dankzij de Aquatech‑technologie wordt water en wasmiddel effectief over het wasgoed gesproeid. Er zijn 15 standaardprogramma’s, waaronder handwas, wol, dark en Outdoor/Sport. Je kunt kiezen voor opties zoals stoom, extra spoelen of trommelreiniging. Het digitale display toont de resterende wastijd, er is startuitstel tot 24 uur en een aquasafe‑functie sluit de watertoevoer af bij lekkage.

Hisense WF5I8043BWF

De Hisense WF5I8043BWF is een slanke voorlader (ongeveer 47 cm diep) met een laadvermogen van 8 kg en een toerental van 1 400 rpm. De machine valt onder energieklasse A(‑30 %) en is uitgerust met wifi om hem via de ConnectLife‑app te bedienen. In een review wordt als voordeel genoemd dat je de wasmachine met een app op afstand kunt bedienen om het soort was en de centrifugeerstand te kiezen, en dat je een melding krijgt wanneer de was klaar is.

Het product heeft een stoomfunctie om kreuken te verminderen en een trommelverlichting zodat je geen sokken vergeet. Dankzij de compacte diepte is het model geschikt voor kleinere ruimtes. De app maakt het mogelijk extra programma’s te downloaden en het energieverbruik te volgen. Met 8 kg capaciteit is de machine geschikt voor een middelgroot huishouden; de maximale
centrifugesnelheid zorgt ervoor dat het restvocht beperkt blijft.

Samsung EcoBubble WW80CGC04AAH

De Samsung EcoBubble™ WW80CGC04AAH is een voorlader met een trommelcapaciteit van 8 kg en een centrifugesnelheid van 1400 rpm. Het apparaat gebruikt EcoBubble‑technologie om wasmiddel op te lossen en belletjes te creëren voor een grondige reiniging bij lage temperaturen. Het energieverbruik bedraagt volgens de specificaties 47 kWh per 100 cycli. Op de officiële Samsung‑pagina staat dat je via de SmartThings‑app de AI Energy Mode kunt inschakelen; daarmee monitor je het energieverbruik en kun je de temperatuur verlagen, de programmaduur
verleng‑ en en tot 70 % energie besparen.

In de app zie je jouw dagelijkse, wekelijkse en maandelijkse stroomverbruik per apparaat. Behalve de app‑bediening biedt de wasmachine een programma voor hygiënestoom, 10 % extra energiebesparing ten opzichte van oudere modellen en een digitale inverter‑motor voor een lager geluidsniveau. Met een geluidsniveau van circa 72 dB tijdens het centrifugeren en een A‑label behoort de machine tot de stille en zuinige klasse.

Bluetooth-speakers zijn er in overvloed, waardoor fabrikanten zich maar moeilijk kunnen onderscheiden. Met zijn kersverse Grip doet JBL een dappere poging. Volgens het Amerikaanse merk is deze draadloze luidspreker met ingebouwde verlichting erg krachtig. Bijzonder, want de behuizing is niet veel groter dan een colablikje. Maakt JBL zijn belofte waar?

De Grip is een begrijpelijke toevoeging binnen het uitgebreide gamma van de bekende audiofabrikant. Ten opzichte van de goedkopere GO 4 en Clip 5 is dit nieuwe model weliswaar iets groter, maar je krijgt daar een voller geluid voor terug. Vergelijken we de Grip met de iets duurdere Flip 7, dan is de cilindervormige behuizing van 6,4 × 15,3 × 6,5 centimeter juist weer iets compacter. Logischerwijs zag JBL dus een kans om dit gat in zijn assortiment te vullen. De speaker heeft een adviesprijs van 99,99 euro.

©Maikel Dijkhuizen

Luistertijd en bouwkwaliteit

Wie de JBL Grip koopt, moet zelf voor een usb-c-kabel zorgen, want deze kabel zit niet in het productdoosje. Eenmaal opgeladen gaat de accu van 2600 mAh op een gemiddeld volumeniveau ongeveer veertien uur mee. Normaal gesproken hebben JBL-speakers een stevige constructie. Dat is bij de Grip ook het geval, al kunnen we de behuizing op bepaalde plekken diep indrukken. Gelukkig veren het textiel en kunststof soepel terug. Wellicht verklaart het flexibele materiaal het lichte gewicht van 385 gram. Toch gaat deze luidspreker naar verwachting niet zo gauw stuk. JBL claimt dat de Grip een val van één meter hoogte op beton moeiteloos overleeft. Bovendien voldoet dit product aan de eisen van de IP68-norm. Het speakerkastje is dus volledig dompel- en stofdicht. Zeker voor luistersessies in de buitenlucht is dat natuurlijk een pluspunt. Dankzij de geïntegreerde lus hang je de Grip makkelijk ergens aan op.

©Maikel Dijkhuizen

Muziek luisteren

Zodra de Grip met een bluetooth-bron is verbonden, bedien je de muziekweergave eenvoudig vanaf de speaker. Boven het JBL-logo vind je twee volumeknoppen en een play/pauze-toets. Door tweemaal op laatstgenoemde knop te drukken, kun je nummers skippen. Bovenop is er nog een optie om een andere geschikte JBL-speaker draadloos te koppelen. Je profiteert dan van een grootser geluid. Hoewel veel cilindervormige luidsprekers een zogeheten 360 graden-geluid ondersteunen, is dat bij dit exemplaar helaas niet het geval. De achterkant klinkt beduidend minder dan de voorkant.

Bij eenvoudige muziekcomposities, podcasts en luisterboeken is de geluidskwaliteit goed. Het is nogal verrassend hoeveel volume dit kleine apparaatje kan produceren. Met name bij opzwepende genres als dance en hiphop komt dat goed van pas. Verder zijn mensen duidelijk te verstaan, zodat je bijvoorbeeld een radioshow of audioboek makkelijk kunt volgen. Bij bombastische muziekstukken met veel instrumenten schiet de Grip iets tekort. Denk bijvoorbeeld aan genres als rock, metal en klassiek. Logisch, want het is ondoenlijk om de benodigde audiofrequenties uit een enkele fullrange-audiodriver te persen. Zeker op een wat hoger volumeniveau klinken dergelijke nummers ietwat chaotisch. Geen schande, want dat is vrijwel bij alle bluetooth-speakers met slechts één actieve audiodriver het geval.

©Maikel Dijkhuizen

Sfeerverlichting en app

Op de achterkant zit een ledstrip van zo'n 6,5 centimeter. Dat geeft met name in het donker een leuk effect. Druk meermaals op de bijbehorende lichtknop voor verschillende thema's. Via de JBL Portable-app pas je optioneel de lichtintensiteit en kleur aan. Ook om andere redenen loont het de moeite om deze app op je smartphone te installeren. Je zet hiermee onder andere diverse equalizerinstellingen naar je hand. Kies bijvoorbeeld voor Chill, Vocal of Energetic. Tot slot stelt JBL vanuit de app regelmatig software-updates beschikbaar.

©Maikel Dijkhuizen

JBL Grip kopen?

Als je een compacte luidspreker met IP68-certificering wilt kopen, is de JBL Grip het overwegen waard. Je haalt voor amper honderd euro een degelijke speaker in huis die in alle weersomstandigheden blijft doorspelen. Overige pluspunten zijn de respectabele accuduur en geïntegreerde verlichting. Voor audiopuristen is de aanwezigheid van één actieve driver een nadeel. Dat geeft op audiovlak namelijk beperkingen. Zoek je een bluetooth-speaker die alle muziekstijlen op een hoog volumeniveau zonder vervorming laat horen, dan is de Grip niet de beste keuze.