Dit zijn de beste HDR-monitoren van dit moment
Al jaren adverteren tv-merken met gigantische, onrealistische contrastwaardes. Maar écht goed contrast zorgt wel degelijk voor een betere beeldkwaliteit. Combineer een hoger contrast met rijkere kleuren en een flinke maximale helderheid en je hebt een display-walhalla. Dan is precies de basis van de HDR-standaard. In dit artikel bespreken we wat HDR is, kijken we naar de stand van zaken bij computermonitoren en lees je waar je op moet letten als je er een uitzoekt. Ook bespreken we de beste HDR-monitoren van dit moment.
Het is héél hard gegaan met HDR (High Dynamic Range) bij televisieschermen. Heb je een beetje chique tv van maximaal een paar jaar oud, dan zit er waarschijnlijke HDR-ondersteuning op. Start je de Netflix-, Amazon Prime Video- of de Disney Plus-app, dan zie je een melding bij de meeste films en series dat er HDR-content aankomt, iets wat je merkt aan een zichtbaar betere beeldkwaliteit. Want in tegenstelling tot sommige twijfelachtige marketinglogo’s uit het verleden, valt er veel te zeggen voor HDR. Heel kort samengevat: sta je op het punt een nieuwe tv te kopen, dan wil je als het even kan echt een HDR-model hebben.
©PXimport
Wat is HDR?
De toepassing van HDR in computermonitoren verloopt helaas minder vlot. Voor we ons buigen over de oorzaken daarvan, kijken we eerst naar wat HDR is. HDR betekent in de basis dat het dynamische bereik, of dynamische contrast, van het scherm hoger is. Een hoger dynamische bereik is het verschil tussen de helderste delen en de donkerste delen in beeld. Je kunt zoiets uiteraard op verschillende manieren bereiken. Zo kun je de maximale helderheid verhogen, maar ook de donkere delen donkerder maken.
Een goede HDR-tv of -monitor richt zich op beide aspecten en toont dus lichtere pieken en donkerdere dalen. Het kleurbereik is het derde wiel van HDR, want écht indrukwekkend beeld vereist ook nog een breder kleurbereik. Rijkere kleuren met een hoger contrast zorgen zo voor een veel mooier beeld.
Content is leidend
HDR op je monitor hebben alleen is niet voldoende om ervan te profiteren, de content die je bekijkt moet ook klaar zijn voor HDR. De meeste moderne films en series worden opgenomen rekening houdend met HDR en profiteren dus van deze moderne techniek. Hierin ligt dan ook hét grote argument waarom de HDR-ontwikkeling bij computermonitoren wat trager gaat: de meeste content op computers kan er niet veel mee. Windows zelf weet pas sinds de laatste grote update redelijk met HDR om te gaan. In de eerste helft van 2019 was HDR vaker wel dan niet een probleem op pc’s. En dan is Windows zelf alleen maar een doorgeefluik.
Programma’s en apps binnen Windows zijn ook maar beperkt HDR-ready. Slechts een handjevol games profiteert écht van een HDR-monitor, een zeer select aantal YouTube-kanalen is in HDR te bekijken en toepassingen zoals browsers of Office-programma’s profiteren ook totaal niet van de HDR-functie. Sterker nog: die zien er soms zelfs slechter uit als je HDR inschakelt, waardoor je als HDR-monitorbezitter geregeld even de HDR-modus moet uitschakelen.
In theorie speelt het feit dat er meerdere HDR-formaten zijn, zoals HDR10, Dolby Vision en HDR10+, ook een rol bij de ontwikkelingen. Maar dat feit lijkt vooralsnog geen enorme rol te spelen vergeleken met de ontwikkelingen aan de content- en hardwarekant.
©PXimport
De VESA DisplayHDR-standaard
Laat het aan de fabrikanten over om HDR in te voeren en je krijgt één grote chaos. Zowel bij tv’s als bij monitoren werd te pas en te onpas met HDR-labels gestrooid. In theorie kan iets een HDR-scherm zijn zolang het met het signaal om kan gaan, maar een garantie voor een betere beeldkwaliteit is dat zeker niet. Tijd voor wat regulering dus. Hiervoor is de VESA DisplayHDR-standaard ontwikkeld, waar alle grote fabrikanten zich gelukkig achter hebben geschaard.
Fabrikanten als LG, Samsung, Philips, AOC, BenQ, HP, Dell en Gigabyte. Paneelbouwers zoals AU Optronics, Innolux en TPV, maar ook indirect betrokken partijen zoals Microsoft, Intel, AMD en Nvidia staan er ook achter. Kortom: de status van VESA DisplayHDR als dé standaard staat niet ter discussie.
©PXimport
Even hoog pieken
We kunnen beter spreken van DisplayHDR-standaarden. Het zijn er namelijk meerdere, variërend van DisplayHDR 400 tot DisplayHDR 1400, waarbij het getal overeenkomt met de piekhelderheid in nits. En hoe hoger de standaard voor helderheid, hoe strenger de eisen zijn voor de andere aspecten van beeldkwaliteit.
Een DisplayHDR 400-scherm hoeft niet veel meer te kunnen dan kortstondig 400 nits aan helderheid bereiken. Al voldoen de meeste écht goedkope schermen niet aan de 8bits-eis van deze standaard. DisplayHDR 400 is niet slecht, maar de lat ligt verre van hoog. Een DisplayHDR 1400-scherm vereist echter een extreem kleurbereik (95 procent DCI-P3 met 10-bitsprocessing), en moet ook in staat zijn minimaal 900 nits vast te houden bij een volledig wit beeld. Eventjes hoog pieken is dan niet meer voldoende om aan deze standaard te voldoen.
©PXimport
Piekhelderheid versus langdurige helderheid
Hoge pieken in kleine stukjes van het scherm geven een flinke boost aan spectaculaire momentel. Denk aan een explosie, een flits of reflectie. Een hoge helderheid in grotere delen voor langere tijd zorgt voor prachtige scènes. Denk aan zonsopkomsten of opnames van besneeuwde bergen; zaken waar dus alleen de betere HDR-schermen echt een verschil maken. Het liefst kan een monitor allebei, maar het is erg duur om een scherm te maken dat voor langere tijd een hoge helderheid kan weergeven. De meeste betaalbare monitoren richten zich dan ook vooral op het kunnen weergeven van heldere pieken.
DisplayHDR 400 en 600, ook wel eens liefkozend ‘HDR-lite’ genoemd, komen het meest voor vanwege de milde eisen ervan voor langdurige helderheid. Dat, plus een gebrek aan echte eisen voor kleur en de donkere delen in het scherm. De 320- en 350nits-vereisten voor langdurige helderheid zijn niet per se slecht, maar nauwelijks hoger dan wat je van een degelijke monitor van de afgelopen jaren zou verwachten. Zo rond de 300 was al jaren een redelijke basis, en 320 of 350 is dan voor het blote oog nauwelijks helderder.
Het DisplayHDR 400- of 600-label moet je dan ook vooral zien als een extraatje bovenop de andere specificaties. Het scherm kan dan overweg met HDR-signalen en geeft dus iets indrukwekkendere pieken weer, maar daar blijft het wel bij. Hoop niet al te zeer op betere kleuren (al wisselt dat per scherm), of een echt beter contrast. Niet vreemd dat veel kopers van DisplayHDR 400- of 600-panelen teleurgesteld raken wat de HDR-prestatie betreft: de échte HDR-ervaring met hoge helderheid, extreem contrast en rijkere kleuren ontbreekt.
DisplayHDR 400 en 600 vermijden?
Nee! Hoewel de standaarden té minimaal zijn voor een echte HDR-ervaring, wil dat niet zeggen dat ze slecht zijn. Echt matige monitoren komen niet eens in aanmerking voor deze certificeringen. Als je slechts incidenteel een spelletje speelt of film kijkt op de pc kan het toch fijn zijn om de HDR-modus van zo’n scherm te activeren voor net wat meer helderheid. De HDR-ervaring is niet hetzelfde als die van een DisplayHDR 1000-scherm of een middenklasse tv, maar de HDR-functie zit niet in de weg en je kunt hem altijd uitschakelen.
DisplayHDR 1000 en hoger: de echte innovatie.
Tot voor kort was DisplayHDR 1000 de hoogst beschikbare certificering. Onlangs is daar DisplayHDR 1400 aan toegevoegd, toen bleek dat een aantal fabrikanten in staat was om heel snel flinke stappen vooruit te zetten. Al is DisplayHDR 1400 vooral toegevoegd voor ontwikkelaars van HDR-content. DisplayHDR 1000 is daarom de drempelwaarde voor een échte HDR-ervaring voor consumenten. Een 1000nits-piekhelderheid is genoeg om je ogen even te laten samenknijpen. De 600nits-vereiste voor langdurige weergave is een enorme bak licht en VESA stelt stevige eisen wat kleur en contrast betreft.
Een fabrikant moet dus een kwalitatief zeer goed paneel gebruiken én een extreme lichtbron erachter zetten. Ook moet er een oplossing bedacht worden om de lichtbron plaatselijk te dimmen om het extreme contrast mogelijk te maken; het zogenoemde local dimming. Oledpanelen zijn een uitzondering, daarop kan elke pixel individueel worden uitgeschakeld. Om de huidige TN-, VA- en IPS-panelen aan de DisplayHDR 1000-standaard te laten voldoen, moet de achterliggende backlight in zones worden aangestuurd.
DisplayHDR 1000 is niet heilig
Hoe meer van die zones, hoe beter de beeldkwaliteit. Vandaar dat we veel fabrikanten zien opscheppen over hun aantal FALD-(Full Array Local Dimming) zones. Deze hebben tientallen tot honderden kleine zones die individueel dimmen of oplichten. Zelfs in de beste schermen met honderden zones zien we echter nog wat ongewenste neveneffecten, zoals het halo-effect. Dat is het zichtbaar oplichten van donkere delen in de nabijheid van erg lichte delen. Je zult reviews moeten lezen om er zeker van te zijn dat een scherm op andere fronten ook echt high-end is.
Het feit dat er slechts een tiental DisplayHDR 1000-monitoren op de markt is, waarvan slechts één onder de 1000 euro, is tekenend voor de complexiteit. Uiteraard bewaren fabrikanten dure technieken natuurlijk vaak voor monitoren die ook op andere fronten uitzonderlijk zijn, denk aan de gigantische Samsung C49RG90, een 49 inch Super Ultra Wide 120Hz-scherm, of de ASUS ROG Swift PG27UQ; de eerste 4K 144Hz ips-monitor.
©PXimport
HDR-monitor: nu of later?
We uitten hiervoor wat kritiek op de zwakke DisplayHDR 400- en in mindere mate 600-standaard, en stellen dat ook de DisplayHDR 1000-standaard niet heilig is. Doe je er dan verstandig aan nu in een HDR-monitor te investeren?
De ontwikkeling van monitoren is in een stroomversnelling geraakt. We zijn in korte tijd naar veel grotere en snellere panelen gegaan, oled komt op, nieuwe backlighttechnieken zoals mini-led en FALD zijn in opmars en ook andere technieken brengen flink wat verschuivingen met zich mee. Zo zien we tegenwoordig ook FreeSync en G-Sync HDR-monitoren die HDR combineren met een soepeler beeld in games.
Het lijkt dan ook heel aantrekkelijk om nog even te wachten. Elke paar maanden komt er tenslotte wat nieuws uit en zakken de prijzen.
Maar anderzijds houden de forse ontwikkelingen van de laatste jaren ook in dat als jouw huidige monitor wat jaartjes oud is, je met een scherm van nu er enorm op vooruitgaat. Zoals met menig ander computeronderdeel kun je tot in de eeuwigheid blijven wachten, de ontwikkelingen houden nooit op. Daarbij verwachten we niet dat komend jaar opvallende veranderingen met zich meebrengt, we zullen vermoedelijk geleidelijk wat meer HDR-modellen op de markt zien verschijnen.
Daarom hebben we voor iedereen die aan een nieuwe scherm toe is de beste HDR-schermen van dit moment op een rijtje gezet.
Dell Ultrasharp U2518D
Degelijke consumentenmonitor met HDR als bonus
Zoals gezegd, zijn échte HDR-monitoren prijzig. Dus kijken we voor ons instapadvies naar een degelijke allroundmonitor voor zo’n 300 euro, waarbij de HDR-ondersteuning gewoon een klein, zinvol extraatje is. De Dell Ultrasharp U2518D is alweer een jaartje of twee oud, dat verklaart waarom hij geen DisplayHDR-certificaat heeft. Een scherm van 25 inch is een praktisch formaat, de hogere 2560x1440-resolutie geeft hem een mooie scherpte en wat extra werkruimte voor foto- en videobewerking. Het is ook een enorm degelijk scherm, met een stevige bouw en een in hoogte verstelbare voet. Met een 60Hz-refreshrate is het geen scherm waar gamers warm voor lopen, maar de beeldkwaliteit is uitstekend en een incidenteel spelletje spelen, is geen probleem.
De HDR-ondersteuning is vooral een bonus, maar dat maakt hem niet vervelend. De pieken benaderen op een haar na de 600 nits en hoewel Dell officieel 350 nits sustained opgeeft, haalde ons eigen model ruimschoots de 400. Het is geen echte wide-gamut monitor voor ultieme HDR-kleuren, maar het kleurbereik is prima en de nauwkeurigheid vanuit de fabriek zelfs heel goed. Daarmee weet de U2518D met HDR-content toch nét dat beetje extra te geven waar je op hoopt, iets wat we zelden zien op dit prijsniveau.
©PXimport
Dell Ultrasharp U2518D
Prijs
€ 299,-
Formaat
25 inch
Resolutie
2560 x 1440 pixels
Refreshrate
60 Hz
Paneeltype
IPS
HDR
HDR10 (geen DisplayHDR-certificering)
Website
www.dell.nl8Score80
Pluspunten
Beeldkwaliteit voor creatieve doeleinden
Een van de betere HDR-prestaties in deze prijsklasse
Uitstekende constructie
Minpunten
Geen échte HDR-ervaring
Relatief traag met 60 Hz
Philips Momentum 436M6VBPAB
Echte HDR voor weinig
De Philips Momentum 436M6VBPAB heeft het voordeel met ruime voorsprong het voordeligste DisplayHDR 1000-scherm te zijn. Met 579 euro kost hij grofweg de helft van het eerstvolgende alternatief. Kijken we puur naar de HDR-prestatie, dan laat Philips zien dat ze het snappen: uitstekend contrast, extreme helderheid (meer dan 700 nits voordat je in HDR-modus gaat), diepe zwartwaardes en een allround prima beeldkwaliteit. Met zijn 60Hz-verversingssnelheid is het echter geen echte gamemonitor voor pc-fanaten.
De lage prijs kent ook zijn consequenties. Zo wiebelt het scherm redelijk wat als we tegen ons (zeer stevige) bureau duwen, is de local dimming teleurstellend en zijn de kijkhoeken niet zo goed als ips-alternatieven. Het voornaamste punt is echter de enorme diagonaal van 43 inch, die hem voor velen simpelweg onpraktisch maakt; op een meter afstand zitten van zo’n scherm werkt niet lekker. Deze Philips levert dus de beste HDR-prestaties van elke monitor in deze prijsklasse, maar of het dé monitor voor jou is, is maar zeer de vraag. Zelf zien we dit meer als een console-gamingmonitor dan een desktopmonitor.
©PXimport
Philips Momentum 436M6VBPAB
Prijs
€ 579,-
Formaat
43 inch
Resolutie
3840 x 2160 pixels
Refreshrate
60 Hz
Paneeltype
VA
HDR
DisplayHDR 10007Score70
Gigabyte Aorus FI27Q
De échte alleskunner met een beetje HDR
Voor onze echte alleskunner, een monitor die én de resolutie en topbeeldkwaliteit biedt voor creatieve professionals én de echte snelheid voor gamers zonder een vermogen te kosten, moeten we een stapje terugzetten wat HDR betreft. En dat doen we met de Gigabyte Aorus FI27Q. Met 27 inch en een 1440p-resolutie kent hij een mooie balans tussen voldoende pixels voor serieus werk én niet te veel pixels, iets waardoor een degelijke videokaart er moeite mee heeft games in die resolutie aan te sturen.
Hij heeft een goed afgesteld ips-paneel en is met een 165Hz-verversingssnelheid ook nog eens lekker snel. De gamer rgb-verlichting en ietwat agressieve vormgeving zullen niet iedereen aanspreken, maar we moeten Gigabyte punten geven voor de uitstekende bouwkwaliteit, stabiliteit en verzameling aansluitingen. Het is een uitstekend gebalanceerde monitor.
Met een bovengemiddelde constante helderheid van meer dan 450 nits in SDR-modus, en pieken nabij de 600 nits in HDR-modus, weet hij als HDR-monitor net als de Dell UD2518D in elk geval íets toe te voegen aan HDR-games en -films. Local dimming ontbreekt, maar gezien de prestaties in de Philips-monitor zien local dimming liever ontbreken dan matig uitgevoerd. Echte HDR zullen we het niet noemen, maar ook hier mogen we het in elk geval een bescheiden aantrekkelijke toevoeging noemen op een uitstekend totaalplaatje.
©PXimport
Gigabyte Aorus FI27Q
Prijs
€ 499,-
Formaat
27 inch
Resolutie
2560 x 1440 pixels
Refreshrate
165 Hz
Paneeltype
IPS
HDR
DisplayHDR 4009Score90
Pluspunten
Uitstekende beeldkwaliteit
Lekker snel voor gamers
Enige meerwaarde van de HDR vergeleken met de concurrentie
Minpunten
Geen volwaardige HDR
ASUS ROG Swift PG35VQ
De ultieme (HDR) Monitor
Voordat iemand te enthousiast wordt: de ASUS ROG Swift PG35VQ kost 2799 euro en is daarmee simpelweg geen optie voor de meeste consumenten. Maar heb je het geld ervoor over, dan krijg je in elk geval wél zowel een ultieme monitor als een praktisch ultieme HDR-ervaring. Deze 35 inch 3440x1440p Ultrawide is zowel op papier als in de praktijk ultiem: 200Hz-verversingssnelheid, HDR 1000, G-Sync Ultimate en FALD met 512 zones. Asus heeft bovendien wat tijd en moeite geïnvesteerd om het halo-effect weg te nemen. Het is niet helemaal weg, maar de vooruitgang vergeleken met eerdere FALD-opties is duidelijk zichtbaar.
Er is niet veel dat we niet leuk vinden aan dit scherm, en om de ervaring te beschrijven komen we superlatieven tekort. Kleuren kloppen, de helderheid klopt, de local dimming maakt indruk, de afstelling vanuit de fabriek is goed, de bouwkwaliteit en afwerking zijn goed en de firmware van Asus met de nodige extraatjes voor gamers is zeer welkom. Alleen tja, die prijs maakt hem vermoedelijk meer een voorbeeld van hoe mainstream gamingmonitoren er over een jaar of twee uit gaan zien dan een echt reële optie.
©PXimport
ASUS ROG Swift PG35VQ
Prijs
€ 2799,-
Formaat
35 inch
Resolutie
3440 x 1440 pixels
Refreshrate
200 Hz
Paneeltype
VA
HDR
DisplayHDR 10008Score80
Pluspunten
Uitstekende HDR-ervaring
De ultieme game-ervaring
Minpunten
Prijs
Nogmaals de prijs
ASUS ProArt PA32UCX
Voor de HDR-ontwikkelaar
De Asus ProArt PA32UCX is nog extremer dan de PG35VQ, maar dit is een monitor met een compleet andere insteek. Hij is namelijk voor ontwikkelaars van HDR-content bedoeld. Ondersteuning voor zowel Dolby Vision, HDR-10, Hybrid Log Gamma en de optie tot hardwarematige kalibratie tonen aan dat deze monitor draait om simpelweg met alle content overweg kunnen. Dit scherm geeft ons echter wel de uitgelezen kans om te ervaren hoe HDR-content er nu écht uit hoort te zien, want dat is wat hij doet.
De PG32UCX is indrukwekkend op papier: mini-led-backlight met 1152 zones waarmee het halo-effect praktisch verdwenen is, een true 10bits-paneel met extreem kleurbereik, een accurate kalibratie vanuit de fabriek voor zowel sRGB-, AdobeRGB- als DCI-P3 profielen. De piekhelderheid claim staat op 1200 nits. In de praktijk gaat hij nog verder: meer dan 1600 nits. Het scherm wist zelfs meer dan 1500 nits te produceren met 75 procent van het scherm op wit. Op dat moment heb je een zonnebril nodig, plus enkele ventilatoren in het scherm om het geheel te koelen.
Zelfs moderne tv’s zijn niet in staat zoveel helderheid weer te geven en zeker niet op grotere delen van het scherm tegelijk. Een koopadvies zullen we niet direct geven, maar we zouden wel adviseren dit scherm een keer ergens te gaan bekijken. Als geen ander laat de ProArt PA32UCX namelijk zien hoe indrukwekkend HDR is.
©PXimport
ASUS ProArt PA32UCX
Prijs
€ 3299,-
Formaat
32 inch
Resolutie
3840 x 2160 pixels
Refreshrate
60 Hz
Paneeltype
IPS (Mini LED)
HDR
DisplayHDR 10009Score90
Pluspunten
Laat zien hoe HDR echt hoort te zijn
Ongekende piek en sustained helderheid
Beeldkwaliteit op alle fronten
Minpunten
Prijs
Energieverbruik en actieve koeling
Alle monitoren op een rij
©PXimport