Al jaren adverteren tv-merken met gigantische, onrealistische contrastwaardes. Maar écht goed contrast zorgt wel degelijk voor een betere beeldkwaliteit. Combineer een hoger contrast met rijkere kleuren en een flinke maximale helderheid en je hebt een display-walhalla. Dan is precies de basis van de HDR-standaard. In dit artikel bespreken we wat HDR is, kijken we naar de stand van zaken bij computermonitoren en lees je waar je op moet letten als je er een uitzoekt. Ook bespreken we de beste HDR-monitoren van dit moment.

Het is héél hard gegaan met HDR (High Dynamic Range) bij televisieschermen. Heb je een beetje chique tv van maximaal een paar jaar oud, dan zit er waarschijnlijke HDR-ondersteuning op. Start je de Netflix-, Amazon Prime Video- of de Disney Plus-app, dan zie je een melding bij de meeste films en series dat er HDR-content aankomt, iets wat je merkt aan een zichtbaar betere beeldkwaliteit. Want in tegenstelling tot sommige twijfelachtige marketinglogo’s uit het verleden, valt er veel te zeggen voor HDR. Heel kort samengevat: sta je op het punt een nieuwe tv te kopen, dan wil je als het even kan echt een HDR-model hebben.

©PXimport

Wat is HDR?

De toepassing van HDR in computermonitoren verloopt helaas minder vlot. Voor we ons buigen over de oorzaken daarvan, kijken we eerst naar wat HDR is. HDR betekent in de basis dat het dynamische bereik, of dynamische contrast, van het scherm hoger is. Een hoger dynamische bereik is het verschil tussen de helderste delen en de donkerste delen in beeld. Je kunt zoiets uiteraard op verschillende manieren bereiken. Zo kun je de maximale helderheid verhogen, maar ook de donkere delen donkerder maken.

Een goede HDR-tv of -monitor richt zich op beide aspecten en toont dus lichtere pieken en donkerdere dalen. Het kleurbereik is het derde wiel van HDR, want écht indrukwekkend beeld vereist ook nog een breder kleurbereik. Rijkere kleuren met een hoger contrast zorgen zo voor een veel mooier beeld.

Content is leidend

HDR op je monitor hebben alleen is niet voldoende om ervan te profiteren, de content die je bekijkt moet ook klaar zijn voor HDR. De meeste moderne films en series worden opgenomen rekening houdend met HDR en profiteren dus van deze moderne techniek. Hierin ligt dan ook hét grote argument waarom de HDR-ontwikkeling bij computermonitoren wat trager gaat: de meeste content op computers kan er niet veel mee. Windows zelf weet pas sinds de laatste grote update redelijk met HDR om te gaan. In de eerste helft van 2019 was HDR vaker wel dan niet een probleem op pc’s. En dan is Windows zelf alleen maar een doorgeefluik.

Programma’s en apps binnen Windows zijn ook maar beperkt HDR-ready. Slechts een handjevol games profiteert écht van een HDR-monitor, een zeer select aantal YouTube-kanalen is in HDR te bekijken en toepassingen zoals browsers of Office-programma’s profiteren ook totaal niet van de HDR-functie. Sterker nog: die zien er soms zelfs slechter uit als je HDR inschakelt, waardoor je als HDR-monitorbezitter geregeld even de HDR-modus moet uitschakelen.

In theorie speelt het feit dat er meerdere HDR-formaten zijn, zoals HDR10, Dolby Vision en HDR10+, ook een rol bij de ontwikkelingen. Maar dat feit lijkt vooralsnog geen enorme rol te spelen vergeleken met de ontwikkelingen aan de content- en hardwarekant.

©PXimport

De VESA DisplayHDR-standaard

Laat het aan de fabrikanten over om HDR in te voeren en je krijgt één grote chaos. Zowel bij tv’s als bij monitoren werd te pas en te onpas met HDR-labels gestrooid. In theorie kan iets een HDR-scherm zijn zolang het met het signaal om kan gaan, maar een garantie voor een betere beeldkwaliteit is dat zeker niet. Tijd voor wat regulering dus. Hiervoor is de VESA DisplayHDR-standaard ontwikkeld, waar alle grote fabrikanten zich gelukkig achter hebben geschaard.

Fabrikanten als LG, Samsung, Philips, AOC, BenQ, HP, Dell en Gigabyte. Paneelbouwers zoals AU Optronics, Innolux en TPV, maar ook indirect betrokken partijen zoals Microsoft, Intel, AMD en Nvidia staan er ook achter. Kortom: de status van VESA DisplayHDR als dé standaard staat niet ter discussie.

©PXimport

Even hoog pieken

We kunnen beter spreken van DisplayHDR-standaarden. Het zijn er namelijk meerdere, variërend van DisplayHDR 400 tot DisplayHDR 1400, waarbij het getal overeenkomt met de piekhelderheid in nits. En hoe hoger de standaard voor helderheid, hoe strenger de eisen zijn voor de andere aspecten van beeldkwaliteit.

Een DisplayHDR 400-scherm hoeft niet veel meer te kunnen dan kortstondig 400 nits aan helderheid bereiken. Al voldoen de meeste écht goedkope schermen niet aan de 8bits-eis van deze standaard. DisplayHDR 400 is niet slecht, maar de lat ligt verre van hoog. Een DisplayHDR 1400-scherm vereist echter een extreem kleurbereik (95 procent DCI-P3 met 10-bitsprocessing), en moet ook in staat zijn minimaal 900 nits vast te houden bij een volledig wit beeld. Eventjes hoog pieken is dan niet meer voldoende om aan deze standaard te voldoen.

©PXimport

Piekhelderheid versus langdurige helderheid

Hoge pieken in kleine stukjes van het scherm geven een flinke boost aan spectaculaire momentel. Denk aan een explosie, een flits of reflectie. Een hoge helderheid in grotere delen voor langere tijd zorgt voor prachtige scènes. Denk aan zonsopkomsten of opnames van besneeuwde bergen; zaken waar dus alleen de betere HDR-schermen echt een verschil maken. Het liefst kan een monitor allebei, maar het is erg duur om een scherm te maken dat voor langere tijd een hoge helderheid kan weergeven. De meeste betaalbare monitoren richten zich dan ook vooral op het kunnen weergeven van heldere pieken.

DisplayHDR 400 en 600, ook wel eens liefkozend ‘HDR-lite’ genoemd, komen het meest voor vanwege de milde eisen ervan voor langdurige helderheid. Dat, plus een gebrek aan echte eisen voor kleur en de donkere delen in het scherm. De 320- en 350nits-vereisten voor langdurige helderheid zijn niet per se slecht, maar nauwelijks hoger dan wat je van een degelijke monitor van de afgelopen jaren zou verwachten. Zo rond de 300 was al jaren een redelijke basis, en 320 of 350 is dan voor het blote oog nauwelijks helderder.

Het DisplayHDR 400- of 600-label moet je dan ook vooral zien als een extraatje bovenop de andere specificaties. Het scherm kan dan overweg met HDR-signalen en geeft dus iets indrukwekkendere pieken weer, maar daar blijft het wel bij. Hoop niet al te zeer op betere kleuren (al wisselt dat per scherm), of een echt beter contrast. Niet vreemd dat veel kopers van DisplayHDR 400- of 600-panelen teleurgesteld raken wat de HDR-prestatie betreft: de échte HDR-ervaring met hoge helderheid, extreem contrast en rijkere kleuren ontbreekt.

DisplayHDR 400 en 600 vermijden?

DisplayHDR 1000 en hoger: de echte innovatie.

Tot voor kort was DisplayHDR 1000 de hoogst beschikbare certificering. Onlangs is daar DisplayHDR 1400 aan toegevoegd, toen bleek dat een aantal fabrikanten in staat was om heel snel flinke stappen vooruit te zetten. Al is DisplayHDR 1400 vooral toegevoegd voor ontwikkelaars van HDR-content. DisplayHDR 1000 is daarom de drempelwaarde voor een échte HDR-ervaring voor consumenten. Een 1000nits-piekhelderheid is genoeg om je ogen even te laten samenknijpen. De 600nits-vereiste voor langdurige weergave is een enorme bak licht en VESA stelt stevige eisen wat kleur en contrast betreft.

Een fabrikant moet dus een kwalitatief zeer goed paneel gebruiken én een extreme lichtbron erachter zetten. Ook moet er een oplossing bedacht worden om de lichtbron plaatselijk te dimmen om het extreme contrast mogelijk te maken; het zogenoemde local dimming. Oledpanelen zijn een uitzondering, daarop kan elke pixel individueel worden uitgeschakeld. Om de huidige TN-, VA- en IPS-panelen aan de DisplayHDR 1000-standaard te laten voldoen, moet de achterliggende backlight in zones worden aangestuurd.

DisplayHDR 1000 is niet heilig

Hoe meer van die zones, hoe beter de beeldkwaliteit. Vandaar dat we veel fabrikanten zien opscheppen over hun aantal FALD-(Full Array Local Dimming) zones. Deze hebben tientallen tot honderden kleine zones die individueel dimmen of oplichten. Zelfs in de beste schermen met honderden zones zien we echter nog wat ongewenste neveneffecten, zoals het halo-effect. Dat is het zichtbaar oplichten van donkere delen in de nabijheid van erg lichte delen. Je zult reviews moeten lezen om er zeker van te zijn dat een scherm op andere fronten ook echt high-end is.

Het feit dat er slechts een tiental DisplayHDR 1000-monitoren op de markt is, waarvan slechts één onder de 1000 euro, is tekenend voor de complexiteit. Uiteraard bewaren fabrikanten dure technieken natuurlijk vaak voor monitoren die ook op andere fronten uitzonderlijk zijn, denk aan de gigantische Samsung C49RG90, een 49 inch Super Ultra Wide 120Hz-scherm, of de ASUS ROG Swift PG27UQ; de eerste 4K 144Hz ips-monitor.

©PXimport

HDR-monitor: nu of later?

We uitten hiervoor wat kritiek op de zwakke DisplayHDR 400- en in mindere mate 600-standaard, en stellen dat ook de DisplayHDR 1000-standaard niet heilig is. Doe je er dan verstandig aan nu in een HDR-monitor te investeren?

De ontwikkeling van monitoren is in een stroomversnelling geraakt. We zijn in korte tijd naar veel grotere en snellere panelen gegaan, oled komt op, nieuwe backlighttechnieken zoals mini-led en FALD zijn in opmars en ook andere technieken brengen flink wat verschuivingen met zich mee. Zo zien we tegenwoordig ook FreeSync en G-Sync HDR-monitoren die HDR combineren met een soepeler beeld in games.

Het lijkt dan ook heel aantrekkelijk om nog even te wachten. Elke paar maanden komt er tenslotte wat nieuws uit en zakken de prijzen.

Maar anderzijds houden de forse ontwikkelingen van de laatste jaren ook in dat als jouw huidige monitor wat jaartjes oud is, je met een scherm van nu er enorm op vooruitgaat. Zoals met menig ander computeronderdeel kun je tot in de eeuwigheid blijven wachten, de ontwikkelingen houden nooit op. Daarbij verwachten we niet dat komend jaar opvallende veranderingen met zich meebrengt, we zullen vermoedelijk geleidelijk wat meer HDR-modellen op de markt zien verschijnen.

Daarom hebben we voor iedereen die aan een nieuwe scherm toe is de beste HDR-schermen van dit moment op een rijtje gezet.

Dell Ultrasharp U2518D

Degelijke consumentenmonitor met HDR als bonus

Zoals gezegd, zijn échte HDR-monitoren prijzig. Dus kijken we voor ons instapadvies naar een degelijke allroundmonitor voor zo’n 300 euro, waarbij de HDR-ondersteuning gewoon een klein, zinvol extraatje is. De Dell Ultrasharp U2518D is alweer een jaartje of twee oud, dat verklaart waarom hij geen DisplayHDR-certificaat heeft. Een scherm van 25 inch is een praktisch formaat, de hogere 2560x1440-resolutie geeft hem een mooie scherpte en wat extra werkruimte voor foto- en videobewerking. Het is ook een enorm degelijk scherm, met een stevige bouw en een in hoogte verstelbare voet. Met een 60Hz-refreshrate is het geen scherm waar gamers warm voor lopen, maar de beeldkwaliteit is uitstekend en een incidenteel spelletje spelen, is geen probleem.

De HDR-ondersteuning is vooral een bonus, maar dat maakt hem niet vervelend. De pieken benaderen op een haar na de 600 nits en hoewel Dell officieel 350 nits sustained opgeeft, haalde ons eigen model ruimschoots de 400. Het is geen echte wide-gamut monitor voor ultieme HDR-kleuren, maar het kleurbereik is prima en de nauwkeurigheid vanuit de fabriek zelfs heel goed. Daarmee weet de U2518D met HDR-content toch nét dat beetje extra te geven waar je op hoopt, iets wat we zelden zien op dit prijsniveau.

©PXimport

Dell Ultrasharp U2518D

Prijs
€ 299,-
Formaat
25 inch
Resolutie
2560 x 1440 pixels
Refreshrate
60 Hz
Paneeltype
IPS
HDR
HDR10 (geen DisplayHDR-certificering)
Websitewww.dell.nl8Score80

Philips Momentum 436M6VBPAB

Echte HDR voor weinig

De Philips Momentum 436M6VBPAB heeft het voordeel met ruime voorsprong het voordeligste DisplayHDR 1000-scherm te zijn. Met 579 euro kost hij grofweg de helft van het eerstvolgende alternatief. Kijken we puur naar de HDR-prestatie, dan laat Philips zien dat ze het snappen: uitstekend contrast, extreme helderheid (meer dan 700 nits voordat je in HDR-modus gaat), diepe zwartwaardes en een allround prima beeldkwaliteit. Met zijn 60Hz-verversingssnelheid is het echter geen echte gamemonitor voor pc-fanaten.

De lage prijs kent ook zijn consequenties. Zo wiebelt het scherm redelijk wat als we tegen ons (zeer stevige) bureau duwen, is de local dimming teleurstellend en zijn de kijkhoeken niet zo goed als ips-alternatieven. Het voornaamste punt is echter de enorme diagonaal van 43 inch, die hem voor velen simpelweg onpraktisch maakt; op een meter afstand zitten van zo’n scherm werkt niet lekker. Deze Philips levert dus de beste HDR-prestaties van elke monitor in deze prijsklasse, maar of het dé monitor voor jou is, is maar zeer de vraag. Zelf zien we dit meer als een console-gamingmonitor dan een desktopmonitor.

©PXimport

Philips Momentum 436M6VBPAB

Prijs
€ 579,-
Formaat
43 inch
Resolutie
3840 x 2160 pixels
Refreshrate
60 Hz
Paneeltype
VA
HDR
DisplayHDR 10007Score70

Gigabyte Aorus FI27Q

De échte alleskunner met een beetje HDR

Voor onze echte alleskunner, een monitor die én de resolutie en topbeeldkwaliteit biedt voor creatieve professionals én de echte snelheid voor gamers zonder een vermogen te kosten, moeten we een stapje terugzetten wat HDR betreft. En dat doen we met de Gigabyte Aorus FI27Q. Met 27 inch en een 1440p-resolutie kent hij een mooie balans tussen voldoende pixels voor serieus werk én niet te veel pixels, iets waardoor een degelijke videokaart er moeite mee heeft games in die resolutie aan te sturen.

Hij heeft een goed afgesteld ips-paneel en is met een 165Hz-verversingssnelheid ook nog eens lekker snel. De gamer rgb-verlichting en ietwat agressieve vormgeving zullen niet iedereen aanspreken, maar we moeten Gigabyte punten geven voor de uitstekende bouwkwaliteit, stabiliteit en verzameling aansluitingen. Het is een uitstekend gebalanceerde monitor.

Met een bovengemiddelde constante helderheid van meer dan 450 nits in SDR-modus, en pieken nabij de 600 nits in HDR-modus, weet hij als HDR-monitor net als de Dell UD2518D in elk geval íets toe te voegen aan HDR-games en -films. Local dimming ontbreekt, maar gezien de prestaties in de Philips-monitor zien local dimming liever ontbreken dan matig uitgevoerd. Echte HDR zullen we het niet noemen, maar ook hier mogen we het in elk geval een bescheiden aantrekkelijke toevoeging noemen op een uitstekend totaalplaatje.

©PXimport

Gigabyte Aorus FI27Q

Prijs
€ 499,-
Formaat
27 inch
Resolutie
2560 x 1440 pixels
Refreshrate
165 Hz
Paneeltype
IPS
HDR
DisplayHDR 4009Score90

ASUS ROG Swift PG35VQ

De ultieme (HDR) Monitor

Voordat iemand te enthousiast wordt: de ASUS ROG Swift PG35VQ kost 2799 euro en is daarmee simpelweg geen optie voor de meeste consumenten. Maar heb je het geld ervoor over, dan krijg je in elk geval wél zowel een ultieme monitor als een praktisch ultieme HDR-ervaring. Deze 35 inch 3440x1440p Ultrawide is zowel op papier als in de praktijk ultiem: 200Hz-verversingssnelheid, HDR 1000, G-Sync Ultimate en FALD met 512 zones. Asus heeft bovendien wat tijd en moeite geïnvesteerd om het halo-effect weg te nemen. Het is niet helemaal weg, maar de vooruitgang vergeleken met eerdere FALD-opties is duidelijk zichtbaar.

Er is niet veel dat we niet leuk vinden aan dit scherm, en om de ervaring te beschrijven komen we superlatieven tekort. Kleuren kloppen, de helderheid klopt, de local dimming maakt indruk, de afstelling vanuit de fabriek is goed, de bouwkwaliteit en afwerking zijn goed en de firmware van Asus met de nodige extraatjes voor gamers is zeer welkom. Alleen tja, die prijs maakt hem vermoedelijk meer een voorbeeld van hoe mainstream gamingmonitoren er over een jaar of twee uit gaan zien dan een echt reële optie.

©PXimport

ASUS ROG Swift PG35VQ

Prijs
€ 2799,-
Formaat
35 inch
Resolutie
3440 x 1440 pixels
Refreshrate
200 Hz
Paneeltype
VA
HDR
DisplayHDR 10008Score80

ASUS ProArt PA32UCX

Voor de HDR-ontwikkelaar

De Asus ProArt PA32UCX is nog extremer dan de PG35VQ, maar dit is een monitor met een compleet andere insteek. Hij is namelijk voor ontwikkelaars van HDR-content bedoeld. Ondersteuning voor zowel Dolby Vision, HDR-10, Hybrid Log Gamma en de optie tot hardwarematige kalibratie tonen aan dat deze monitor draait om simpelweg met alle content overweg kunnen. Dit scherm geeft ons echter wel de uitgelezen kans om te ervaren hoe HDR-content er nu écht uit hoort te zien, want dat is wat hij doet.

De PG32UCX is indrukwekkend op papier: mini-led-backlight met 1152 zones waarmee het halo-effect praktisch verdwenen is, een true 10bits-paneel met extreem kleurbereik, een accurate kalibratie vanuit de fabriek voor zowel sRGB-, AdobeRGB- als DCI-P3 profielen. De piekhelderheid claim staat op 1200 nits. In de praktijk gaat hij nog verder: meer dan 1600 nits. Het scherm wist zelfs meer dan 1500 nits te produceren met 75 procent van het scherm op wit. Op dat moment heb je een zonnebril nodig, plus enkele ventilatoren in het scherm om het geheel te koelen.

Zelfs moderne tv’s zijn niet in staat zoveel helderheid weer te geven en zeker niet op grotere delen van het scherm tegelijk. Een koopadvies zullen we niet direct geven, maar we zouden wel adviseren dit scherm een keer ergens te gaan bekijken. Als geen ander laat de ProArt PA32UCX namelijk zien hoe indrukwekkend HDR is.

©PXimport

ASUS ProArt PA32UCX

Prijs
€ 3299,-
Formaat
32 inch
Resolutie
3840 x 2160 pixels
Refreshrate
60 Hz
Paneeltype
IPS (Mini LED)
HDR
DisplayHDR 10009Score90

Alle monitoren op een rij

©PXimport

Je wilt bestanden delen met jezelf op een ander apparaat in je netwerk of met anderen via internet, bij voorkeur zonder deze data onderweg tijdelijk op te slaan. Je kiest dus voor een directe peer-to-peer overdracht, zonder externe opslagservers in de cloud.

Veel mensen delen gegevens via cloudopslagdiensten als Google Drive, OneDrive of Dropbox. Dit werkt prima, maar de bestanden worden wel tijdelijk online opgeslagen. Wil je dit vermijden, dan moet je een methode vinden om de data rechtstreeks naar de ontvanger te sturen, desnoods via een relay die enkel als doorgeefluik fungeert en de (bij voorkeur versleutelde) data niet opslaat. Hiervoor bestaan verschillende tools en technieken, zoals een SMB-, FTP- of P2P-verbinding.

In dit artikel bespreken we diverse tools, zodat je op basis van je opzet en technische vaardigheden voor jezelf de beste oplossing kunt kiezen. Eerst komen tools aan bod die vooral geschikt zijn voor directe datatransfers binnen je eigen netwerk. Daarna laten we methodes zien die ook over het internet werken. Op het laatst tonen we je nog hoe je snel een eigen VPN-netwerk opzet, om ook andere servers voor bestanden delen op afstand veilig te kunnen benaderen.

1 Via je thuisnetwerk

Om binnen je thuisnetwerk bestanden te delen, zijn er verschillende mogelijkheden. Windows heeft weliswaar het ingebouwde SMB-protocol (Server Message Block), waarmee je mappen kunt delen en lees- of schrijfrechten kunt instellen, maar in dit artikel richten we ons vooral op externe, gratis tools.

Een eenvoudige oplossing is Winpinator, dat dataoverdrachten tussen Windows-apparaten ondersteunt. Bij File / Preferences / Connection kun je onder meer de netwerkinterface en binnenkomende poorten instellen. Specifiek voor dataoverdrachten tussen iOS- en macOS-apparaten biedt Apple de functie AirDrop aan.

Voor meer flexibiliteit is er LANDrop, beschikbaar voor vrijwel alle platformen, inclusief mobiel. We nemen als voorbeeld een Windows-pc en een Android-apparaat. We installeren de app op onze Windows-pc en geven desgevraagd de firewall toestemming om verbindingen toe te staan. We installeren daarna de mobiele app en zorgen dat beide apparaten met hetzelfde netwerk zijn verbonden. Als alles correct werkt, verschijnen de aangesloten toestellen in de LANDrop-app. We selecteer de bestanden en het doelapparaat, en meteen na de bevestiging start de overdracht.

Bestanden delen tussen apparaten binnen je netwerk, vanuit een grafisch venster.

2 Android

Wissel je regelmatig bestanden uit tussen je Android-apparaat en andere apparaten in je netwerk, zoals Windows-pc’s, dan is de gratis bestandsbeheerder Cx File Explorer een handige oplossing. Deze app, beschikbaar in de Google Play Store, is ook geschikt voor lokaal bestandsbeheer op Android.

Start de app, ga naar Network en tik op New Location. Via Cloud kun je bestanden delen via cloudopslagdiensten, maar voor ons doel kies je Remote. Hier vind je verschillende protocollen voor netwerktoegang en bestandsdeling. Local Network en SMB werken beide via het Windows-protocol SMB. De eerste optie detecteert netwerkshares automatisch, terwijl je bij de tweede handmatig de hostnaam of het ip-adres en inloggegevens invoert om toegang te krijgen tot gedeelde mappen op bijvoorbeeld een Windows-pc. Het WebDAV-protocol laten we buiten beschouwing, aangezien het buiten NAS-omgevingen weinig wordt gebruikt.

De opties FTP en SFTP veronderstellen dat er elders in je netwerk al een (S)FTP-server draait waarmee je kunt verbinden (meer hierover lees je in de volgende paragraaf). Maar je kunt het ook makkelijk omkeren en op je Android-apparaat een FTP-server opzetten. Ga opnieuw naar Network en kies Access from network. Bevestig met Start service en je krijgt een url (bijvoorbeeld ftp://192.168.0.165:6094) en de inloggegevens te zien. Neem deze gegevens over in een FTP-client, zoals FileZilla, op een ander apparaat in je netwerk om bestanden in beide richtingen uit te wisselen. Na afloop klik je op Stop service.

Met Cx File Explorer wissel je op verschillende manieren data uit, waaronder met FTP.

3 FTP

Dataoverdracht-tools zoals LANDrop zijn minder geschikt voor grote bestanden of langdurige overdrachten, en bieden geen gescheiden toegang per apparaat of gebruiker. In zo’n geval is een eigen FTP-server een betere optie. Dit kan eenvoudig met het gratis FileZilla, waarvan zowel de server- als clientversie beschikbaar is op www.filezilla-project.org.

Installeer de servercomponent met de standaardopties en stel een beheerwachtwoord in. De server kan automatisch met Windows starten, zelfs zonder dat je bent aangemeld. Start de tool, klik op Connect to Server, en bevestig met OK en Ja.

Ga naar Server / Configure en voeg onder Users via Add een nieuwe gebruiker toe, bij voorkeur met een wachtwoord. Bij Mount points klik je op Add, stel je bij Native path de map in die je wilt delen (bijvoorbeeld C:\fotos) en geef je bij Virtual path een duidelijke naam (bijvoorbeeld /gedeeldefotos). Kies bij Access Mode voor Read only of Read+Write en bevestig met OK.

Installeer nu een FTP-client, zoals FileZilla, op een ander apparaat in je netwerk of gebruik de FTP-functie van Cx File Explorer. Vul de connectiegegevens in: de hostnaam of het interne ip-adres van de server, standaardpoort 21, gebruikersnaam en wachtwoord. Als de firewall aan serverzijde de verbinding blokkeert, voeg dan een regel toe die TCP-poorten 20 en 21 doorlaat (zie kader ‘Firewallregels’).

Een FTP-server met FileZilla heb je snel opgezet, met gescheiden gebruikersrechten.

4 Magic Wormhole

We hebben ons tot nu toe gericht op bestandsuitwisselingen binnen het thuisnetwerk. Dit is veiliger en technisch eenvoudiger, omdat de router aan de publieke zijde niet hoeft te worden gepasseerd. In het vervolg van dit artikel gaat het over het delen van data met een apparaat op het internet, zonder online opslag te gebruiken.

Laten we beginnen met het gratis en opensource Magic Wormhole. Deze tool verstuurt bestanden tussen apparaten zonder complexe netwerkconfiguratie zoals portforwarding. Hoe dit precies werkt, lichten we toe in het kader ‘Relay’.

Magic Wormhole is vooral handig voor incidentele, maar veilige bestandsoverdrachten. Het is beschikbaar voor macOS en Linux en kan ook met enkele extra stappen op Windows worden geïnstalleerd. De eenvoudigste manier is via de pakketbeheerder Chocolatey. Installeer deze door PowerShell als administrator te openen en het volgende commando uit te voeren:

Open daarna de Opdrachtprompt als administrator en voer deze commando’s uit:

Hiermee installeer je de benodigde onderdelen. Gebruik de volgende opdrachten om een bestand of een volledige map (die automatisch gezipt wordt) te verzenden:

Je krijgt nu een code te zien. Op het ontvangende apparaat, waar Magic Wormhole ook geïnstalleerd moet zijn, voer je het onderstaande commando uit om de overdracht te voltooien:

Bij elke datatransfer via Wormhole hoort een unieke code.

5 Syncthing

Wil je bestanden (continu) selectief beschikbaar stellen voor meerdere apparaten, dan is Magic Wormhole minder geschikt. De gratis en opensource synchronisatie-tool Syncthing is hiervoor een betere mogelijkheid. Dankzij TLS kunnen je data veilig versleuteld blijven en net als Magic Wormhole probeert Syncthing apparaten eerst direct te verbinden. Lukt dat niet, ondanks NAT Traversal-technieken, zoals STUN, UPnP en NAT-PMP, dan worden publieke relayservers ingezet, zonder de verstuurde data op te slaan.

Ga naar www.syncthing.net/downloads (macOS, Windows, Linux). Download de Windows-versie door op Latest te klikken en syncthing-windows-setup.exe op te halen. Installeer deze met een dubbelklik. De standaardwaarden kun je behouden en indien gewenst start Syncthing automatisch met Windows op. Bevestig indien gevraagd of de firewall automatisch mag worden aangepast. Even later is de server toegankelijk in je browser via 127.0.0.1:8384.

De Syncthing-server heb je in een oogwenk klaar voor gebruik.

6 Beheer Syncthing

Via Acties / Instellingen kun je op het tabblad GUI een gebruikersnaam en wachtwoord instellen om de GUI-beheermodule af te schermen. Op het tabblad Verbindingen begrens je desgewenst de download- en uploadtransfers. Laat alle opties, zoals NAT traversalinschakelen en Relaying inschakelen, het best geactiveerd. Bevestig je aanpassingen met Opslaan.

In het hoofdvenster selecteer je een map om via Syncthing met andere apparaten te delen. Klik op +Maptoevoegen, vul een naam in bij Maplabel, kies een Map-ID en geef bij Maplocatie het pad op, zoals C:\GedeeldeData. Bevestig met Opslaan. Klik op de toegevoegde map voor details. Gebruik Bewerken voor aanpassingen of om de map eventueel te verwijderen.

Je kunt mooi volgen welke mappen je (hoe) hebt gedeeld.

7 Delen met Syncthing

De map is klaar, maar je moet Syncthing nog vertellen met welke apparaten je deze wilt delen. Daarvoor is minstens een tweede apparaat nodig. Laten we een Android-apparaat als voorbeeld nemen. Download en installeer de Syncthing Fork-app uit de officiële Play Store. Geef met Machtiging verlenen toestemming voor toegang tot je lokale bestanden. Een locatiemachtiging is niet nodig, tenzij je Syncthing alleen op geselecteerde wifi-netwerken wilt gebruiken. De optie Notification Permission schakel je liefst wel in.

Wil je dataverbruik beperken, tik linksboven op het menu-icoon, open Instellingen / Uitvoervoorwaarden en stel Run on Wi-Fi selecteren in (of eventueel Run on specifieke Wi-Fi-netwerken).

Nu moeten beide apparaten elkaar vinden. Open op je pc de Syncthing-beheermodule, ga naar Acties / ID weergeven, en noteer of kopieer dit. Ga op je mobiele apparaat naar Apparaat-ID, open het tabblad Apparaten, tik op de plus-knop, en vul de ID en een geschikte apparaatnaam in. Als beide apparaten in hetzelfde netwerk zitten, wordt de ID waarschijnlijk automatisch ingevuld. Bevestig je invoer.

Herhaal dit op je pc via +Extern apparaat toevoegen in het hoofdvenster. Open daarna een gedeelde map, kies Bewerken, ga naar het tabblad Delen, vink het gekoppelde apparaat aan en bevestig met Opslaan. Accepteer de meldingen in de Syncthing-app op je mobiele apparaat en in het dashboard om de koppeling en het delen te voltooien. De synchronisatie kan beginnen.

Je moet de gevraagde mapsynchronisatie wel nog even bevestigen.

8 Set-up Tailscale

Een eenvoudige oplossing om snel een eigen VPN-netwerk op te zetten is een dienst als Tailscale. Deze vereist aan beide kanten een beperkte configuratie en gebruikt onderliggend ook het WireGuard-protocol om een versleuteld privé-VPN-netwerk op te zetten. Een Tailscale-relayserver zorgt ervoor dat je apparaat bereikbaar is vanaf internet, in principe zonder firewall-instellingen aan te passen of routerpoorten door te sturen.

Ga naar www.tailscale.com/download en download de app voor je besturingssysteem (Linux, macOS, Windows, iOS of Android). We gaan aan de slag met Windows. De installatie verloopt met een paar muisklikken. Start de app en klik nu eerst op Sign up om een account aan te maken. Je kunt hiervoor onder meer een Google- of Microsoft-account gebruiken (voor Personal Use). Terug in de app klik je op Sign in to your network. Na aanmelding klik je op Connect en maakt je apparaat deel uit van het privé-VPN-netwerk van Tailscale, met een ip-adres dat typisch begint met 100.). Aangemeld op de Tailscale-website kun je de status van je netwerk altijd bekijken.

Het eerste apparaat is aan het Tailscale-VPN-netwerk toegevoegd.

9 Externe toegang Tailscale

Een VPN-netwerk met slechts één apparaat heeft weinig zin, dus voegen we snel een tweede toe. We nemen een Android-apparaat als voorbeeld. Download en installeer de Tailscale-app uit de officiële Google Play Store en start deze op. Tik op Get Started / OK / Get Started. Meld je aan met je Tailscale-account en klik na succesvol inloggen op Connect. In het dashboard op de site zie je nu dat je toestel met het VPN-netwerk is verbonden.

Wil je apparaten van andere gebruikers tijdelijk toegang geven tot je VPN-netwerk zonder je eigen inloggegevens te delen, ga dan naar het dashboard op de site en open Users. Klik op Invite external users en vul het e-mailadres van de ontvanger in. Standaard wordt deze als Member toegevoegd, maar je kunt bijvoorbeeld ook Admin selecteren.

Let op: Heb je jezelf via een Google-account aangemeld, dan moet het e-mailadres van de ontvanger ook aan een Google-account gekoppeld zijn om zich hiermee te kunnen aanmelden. De ontvanger hoeft enkel de link in het e-mailbericht te openen, Tailscale te downloaden, zich met dit e-mailadres aan te melden en zijn apparaat aan het VPN-netwerk te koppelen.

Je kunt ook anderen uitnodigen om zich met je Tailscale-netwerk te verbinden.

10 Overdracht met Tailscale

Stel nu dat je op je apparaat een server op poort 8080 hebt draaien (zoals Abyss Webserver), dan kun je deze via Tailscale voortaan makkelijk extern bereiken. Vul in je browser het Tailscale ip-adres van dat apparaat in, gevolgd door het poortnummer, bijvoorbeeld 100.66.72.65:8080. Alle datatransfers van en naar die server verlopen nu veilig binnen de VPN-tunnel van Tailscale.

Via het Tailscale VPN-netwerk is onze server nu ook van buitenaf bereikbaar.

Een inbouw-magnetron is ideaal als je op zoek bent naar een vaste plek voor je magnetron in een strakke, opgeruimde keuken. Maar hoe weet je welke je moet kiezen? De opties zijn uitgebreid: van compacte solo-magnetrons tot volwaardige combi-magnetrons met stoomfunctie. In dit artikel lees je waar je op moet letten zodat je een model vindt dat past bij jouw keuken én bij de manier waarop je kookt!

Meten = weten

Een inbouw-magnetron moet precies passen in de nis van je keukenmeubel. Daarom is het belangrijk om goed naar de afmetingen te kijken. Fabrikanten vermelden altijd de benodigde nishoogte, nisbreedte en nisdiepte in de specificaties. De standaard nishoogtes zijn meestal 38 cm of 45 cm. Sommige modellen zijn hoger, maar dan gaat het vaak om combi-ovens of apparaten met extra functies.

De nisbreedte is vrijwel altijd 56 cm. 60 cm komt ook voor, maar dat is eigenlijk meer geschikt voor een volledige oven dan voor een inbouw-magnetron. De nisdiepte varieert tussen de 55 en 58 cm. Meet de beschikbare ruimte goed op, inclusief de diepte van de achterwand en eventuele obstakels zoals elektriciteitsleidingen. Zit er een plint of deur onder? Controleer dan ook of de klep van de magnetron volledig open kan. Hieronder lees je nog wat meer over de afmetingen.

©RossandHelen

Solo of combi: welk type magnetron heb je nodig?

Een solo-magnetron gebruik je voor het opwarmen van voedsel, het ontdooien van diepvriesproducten of het bereiden van eenvoudige gerechten. Dit type magnetrons is eenvoudig in gebruik, vaak goedkoper en verbruikt minder stroom. Gebruik je de ovenfunctie nauwelijks, dan is dit een logische keuze.

Een combi-magnetron combineert de magnetronfunctie met een heteluchtoven. Je kunt er dus ook pizza's, taarten of ovenschotels in maken. Sommige combi-magnetrons hebben zelfs een grillstand of een stoomfunctie , waardoor je meerdere keukenapparaten kunt vervangen door één toestel. Houd er wel rekening mee dat een combi-magnetron doorgaans iets duurder is en iets langer nodig heeft om voor te verwarmen dan een volwaardige oven.

Voorbeeld: kook je veel met verse groenten en vis, dan is een model met stoomfunctie interessant. Warm je vooral soep en kant-en-klaarmaaltijden op, dan is een solo-magnetron vaak meer dan voldoende.

Bediening: draaiknop of touch?

Het gebruiksgemak verschilt per model. Traditionele modellen hebben vaak draaiknoppen: één voor het vermogen, één voor de tijd. Simpel en overzichtelijk, vooral geschikt als je de magnetron hoofdzakelijk gebruikt voor opwarmen en ontdooien.

Moderne inbouw-magnetrons zijn vaak uitgerust met touchbediening of zelfs een touchscreen. Je selecteert dan via het display het programma, de temperatuur of het gewicht. Sommige modellen hebben automatische programma's die zelf de bereidingstijd en het vermogen aanpassen. Handig, maar soms ook wat omslachtiger bij simpele taken.

Tip: probeer in een winkel of showroom hoe intuïtief het menu aanvoelt. Kies een bediening die past bij hoe jij graag kookt.

©Tom Baker | tab62

Let op de aansluiting en ventilatie

Een inbouw-magnetron werkt op een standaard stopcontact (230 volt), maar let goed op het vermogen. Sommige combi-modellen hebben een hoger piekverbruik; zorg dat de groep waarop je het aansluit dit aankan. Kijk ook waar de stekker zit: die moet je kwijt kunnen achter het meubel of via een uitsparing in de achterwand.

Daarnaast is ventilatie belangrijk. Tijdens het gebruik komt warmte vrij. In de handleiding van het apparaat staan minimale ventilatieruimtes aangegeven, bijvoorbeeld 2 cm boven en 5 cm achter. Houd je je daar niet aan, dan kan de magnetron oververhit raken of minder lang meegaan. Zit er al een oven onder of boven de plek waar je de magnetron wilt inbouwen? Controleer dan of de gecombineerde warmteafvoer goed geregeld is.

Praktische keuzehulp

Stel jezelf de volgende vragen voor je een keuze maakt:

☐ Waar komt de magnetron precies? In een hoge kast, boven een oven of op ooghoogte?
☐ Gebruik je nu vooral de magnetronfunctie of bak je ook regelmatig in de oven?
☐ Heb je al een aparte oven? Dan heb je vaak voldoende aan een solo-magnetron
☐ Wil je kunnen grillen of stomen?
☐ Wil je eenvoudige bediening of juist veel automatische programma's?
☐ Komt de magnetron in een bestaande nis of kastenwand, of wordt de keuken nog gebouwd?

Een voorbeeld: stel, je woont alleen, kookt snel en gebruikt de oven amper. Dan is een solo-magnetron van 38 cm hoog met draaiknoppen prima. Heb je een gezin, kook je gevarieerd en wil je ruimte besparen? Dan is een combi van 45 cm met grill en stoomfunctie een betere match.

Conclusie

Een inbouw-magnetron kiezen begint bij de afmetingen, maar gaat vooral over hoe jij kookt. Warm je snel iets op, dan is een eenvoudige solo-magnetron vaak genoeg. Bak je graag of heb je weinig ruimte, dan loont het om te investeren in een goede combi-magnetron. Let altijd op de inbouwmaten, ventilatie en bediening. Zo voorkom je verrassingen en haal je het meeste uit je keuken.