Servers worden vooral geassocieerd met zakelijk computergebruik, maar ook in huis biedt een server voordelen. Als u daarbij het onderste uit de kan wilt, kunt u uw thuisserver precies naar eigen wens samenstellen. Stelt u minder hoge eisen, dan bent u goedkoop uit door er de hardware uit een afgedankte pc voor te hergebruiken.

1. Waarom een thuisserver?

Juist nu bedrijven massaal hun servers virtualiseren en zelfs verplaatsen naar 'de cloud', krijgen steeds meer particuliere computergebruikers interesse in een eigen server. Een thuisserver is een ideaal apparaat om alle denkbare bestanden centraal mee op te slaan, om back-ups op te bewaren of om bijvoorbeeld torrents of bestanden van een nieuwsserver te downloaden terwijl alle 'gewone' computers op het netwerk zijn uitgeschakeld.

2. Server of NAS?

Als het om een thuisserver gaat, wordt al snel de vergelijking met een NAS gemaakt. Het klopt dat veel van wat een thuisserver kan, een NAS ook doet. Een verschil is dat de aanschaf van een NAS vaak duur kan uitpakken, zelfs wanneer u een model kiest met ruimte voor maar één schijf. Bovendien kunt u door zelf een server te bouwen heel gericht keuzes maken met betrekking tot de hardware die u wilt gebruiken, en daarbij eventueel kiezen voor onderdelen die u toch nog hebt liggen. Dit laatste maakt een eigen server al snel goedkoper dan een NAS uit de winkel. Veder biedt een eigen server meer vrijheid als het gaat om de te installeren software. Wilt u gebruiksgemak, dan is een NAS al snel de beste keuze, maar als u maatwerk zoekt, kunt u beter zelf aan de slag gaan.

©PXimport

Het be­sturingssysteem van een NAS biedt vaak minder vrijheid om functies toe te voegen dan een 'echte' Windows-installatie.

3. Behuizing

Een server staat de hele dag aan en hij moet dan ook stil en energiezuinig zijn en niet te veel ruimte in beslag nemen. Pure rekenkracht is minder belangrijk. De server voert immers geen taken uit waarvoor dat belangrijk is. De behuizing is in ieder geval een onderdeel om de nodige aandacht aan te besteden. U kunt natuurlijk een oude pc gebruiken, maar die is vaak niet geluidsarm, niet zuinig en relatief groot in formaat. Wellicht voldoet zo'n apparaat voor een korte testperiode, maar voor langer gebruik heeft een Mini-pc al snel de voorkeur. In de vorige Tips & Trucs hebben we uitgebreid gekeken naar Mini-ITX-apparaten: kleine systeemkasten die zijn voorzien van een moederbord en voeding, en soms zelfs van een bijpassende processor en een ingebouwde grafische kaart.

©PXimport

Een Mini-ITX- of barebone-behuizing kan een prima keuze zijn als ombouw voor een thuisserver.

4. Processor en moederbord

De Intel Atom is een energiezuinige processor die lange tijd erg populair is geweest voor gebruik in een thuisserver. Ook in NAS-apparaten komt u vaak een Atom tegen, vanwege de specifieke kwaliteiten van dit type processor. Toch dreigt deze processor langzaam terrein te verliezen. Hij heeft namelijk de beperking dat hij geen beeld produceert, u hebt dus ook nog een grafische kaart nodig of een moederbord met een geïntegreerde videoprocessor. Dat is anders bij de nieuwste Intel 'Sandy Bridge' Core i3-, Core i5- en Core i7-processors en AMD Fusion-processors. Deze processors bestaan uit een combinatie van een CPU (Central Processing Unit) en een GPU (Graphics Processing Unit). Ze zijn energiezuinig en leveren toch heel behoorlijke prestaties.

©PXimport

De Gigabyte GA-E350N-USB3 is een moederbord in het compacte ITX-formaat. Er zit een AMD E-350-processor op die zowel 'rekenwerk' uitvoert als beeld levert.

5. Processor plaatsen

Hebt u een behuizing met een ingebouwd moederbord waar nog geen processor op zit, let dan goed op de moederbordspecificaties voordat u een losse processor koopt. Moederborden bieden slechts plaats aan één specifiek type processor, en de manier waarop die processor moet worden geplaatst, verschilt ook. Lees dit dus goed na in de meegeleverde Installation Guide. In de meeste gevallen moet eerst het be­schermplaatje van de socket worden opengeklapt door een hendel los te klikken. Vervolgens wordt de processor geplaatst door hem in de socket te laten zakken. De pinnetjes van de processor moeten precies op de juiste plaats in de socket vallen, en ze passen maar op één manier. Als de processor correct is geplaatst, kan de hendel worden teruggeklapt en moet de koeler worden geplaatst.

©PXimport

Open de toegang tot de socket enplaats daarna de processor.

©PXimport

Als de processor is ge­plaatst, moet u de koeler er bovenop zetten of de passieve koeling vast­schroeven.

6. Werkgeheugen

De keuze van het werkgeheugen dat u voor uw server gebruikt, hangt samen met de moederbordspecificaties en het besturingssysteem dat u later zult installeren. Het geheugen moet compatibel zijn met het moederbord. Een belangrijk advies bij de bouw van een thuisserver, is dat u er vooral niet te veel geheugen in moet plaatsen. Eén GB is doorgaans voldoende, want een thuisserver zal geen zware taken uitvoeren. Wanneer u de nieuwste versie van Windows Home Server (versie 2011) wilt gebruiken, moet u echter minstens 2 GB inbouwen, anders kunt u deze software niet installeren. Een tweede advies is dat u voor zover mogelijk moet kiezen voor het gebruik van slechts één geheugenmodule. Dit heeft als voordeel dat uw server minder energie zal verbruiken. Het verlies aan snelheid dat optreedt doordat het geheugen niet als 'dual channel' werkt, is verwaarloosbaar bij de uitvoering van servertaken.

©PXimport

Door slechts één geheugenmodule te plaatsen, be­spaart u geld en energie.

7. Opslag

De keuze voor een opslagmedium vergt wat denkwerk. Als u meer dan één schijf inbouwt, biedt dat de mogelijkheid om RAID te gebruiken. Drie schijven is daarbij zelfs ideaal, omdat dan behalve RAID0 en RAID1 ook RAID5 kan worden ingesteld. Daar staat tegenover dat gebruik van meerdere schijven ervoor zorgt dat de geluids- en warmteproductie toeneemt en dat het wellicht zelfs noodzakelijk is om extra koeling in te bouwen. Bovendien bieden niet alle behuizingen genoeg ruimte om meer dan één of twee schijven in te bouwen. Zo valt op iedere mogelijkheid wel iets af te dingen. U zult uw keuze moeten afstemmen op de manier waarop u de server wilt gaan gebruiken. Als u er uw eigen gegevens op wilt bewaren, moet u minimaal voor twee schijven in een RAID1-opstelling kiezen, die voor meer dataveiligheid zorgt. U kunt het energieverbruik en de warmteproductie daarbij beperken door zogeheten 'groene schijven' van Western Digital of Samsung te kopen. Kies bovendien voor schijven met voldoende opslagcapaciteit. Door de keuze voor een RAID1-opstelling, waarbij alle gegevens op beide schijven worden gezet, hebt u in feite slechts de beschikking over de opslagcapaciteit van één schijf. Gebruikt u de thuisserver vooral voor niet-cruciale toepassingen en voor het delen van bestanden die ook al op een andere computer staan, of voor het downloaden van films die u altijd opnieuw kunt binnenhalen, dan lijkt de inbouw van één grote schijf de beste optie. Zoek de locatie in de behuizing waar de schijf moet worden geplaatst en schuif hem erin. Schroef de schijf vast en verbind hem met het moederbord en de voeding.

©PXimport

De beste keuze voor het aantal schijven en de opstelling hangt volledig af van de toepassing waarvoor u uw thuisserver wilt gebruiken.

8. Meer dan twee schijven

Wilt u uw thuisserver voorzien van meer dan twee schijven, dan is een compacte behuizing snel te klein, zodat u een grote pc-kast of omgebouwde desktop-pc moet gebruiken. Er zijn echter uitzonderingen. De Chenbro ES34069 en de nieuwere ES34169 zijn behuizingen van 14 centimeter breed en zowel 26 centimeter diep als hoog. Toch bieden ze ruimte aan liefst vier 'hot-swappable' harde schijven. Daar betaalt u uiteraard wel voor; de prijs van deze kasten ligt rond de 200 euro.

©PXimport

Het Koreaanse Chenbro levert kleine behuizingen die ruimte bieden voor meerdere schijven.

9. Dvd-speler

Een dvd-speler of dvd-brander hebt u nodig om bijvoorbeeld muziek en films rechtstreeks naar de thuisserver te rippen of wanneer u later back-ups wilt maken op de thuisserver. Of u dat vaak zult doen, is echter maar zeer de vraag en een server functioneert ook prima zonder dvd-speler of brander. Zo kunt u ook emulatiesoftware gebruiken om iso's te mounten. Voor de installatie van software is een dvd-speler uiteraard wel handig. U zou er een uit een andere computer kunnen halen om hem tijdelijk in de server in te bouwen. Let er daarbij op dat u dit onderdeel goed aansluit, anders kan er schade worden veroorzaakt.

©PXimport

Sluit de data- en stroomkabels van de dvd-speler correct aan.

©PXimport

Bouw een dvd-speler goed in, zelfs al gebruikt u hem slechts tijdelijk om software te installeren.

10. BIOS-instellingen

Is alle hardware correct geïnstalleerd? Dan kunt u de behuizing sluiten en dichtschroeven. Vervolgens kan alle randapparatuur worden aangekoppeld, zoals de monitor, een muis en het toetsenbord. Sluit de thuisserver ook aan op het netwerk en sluit tot slot de stroomkabel aan. Schakel nu het beeldscherm in en daarna de thuisserver. Controleer of de thuisserver start en of er geen foutmeldingen verschijnen. Ga nu naar het BIOS. Daar komt u op de meeste computers door de Del-toets in te drukken zodra de computer tijdens het opstarten de melding 'Press DEL to SETUP' of een variant daarvan toont. Open in het BIOS de Advanced- of Power-opties. Zoek in het geval u een AMD-processor hebt ingebouwd naar Cool 'N Quiet en bij een pc met een Intel-processor naar SpeedStep. Dit zijn energiebesparende opties waarmee de processor wordt teruggeklokt wanneer hij niet volledig wordt belast - en dat is bij een server het grootste deel van de tijd het geval. De processor verbruikt daardoor aanzienlijk minder stroom. Ga ten slotte naar Exit en sluit af via Exit & Save changes of een variant daarop.

©PXimport

Schakel in het BIOS energiebesparende functies in.

11. Windows of Linux

Uiteraard speelt de softwarekeuze een belangrijke rol bij de inrichting van uw thuisserver. Vaak wordt hier Linux voor gebruikt, dat als voordeel heeft dat het gratis beschikbaar is en er bovendien veel gratis software voor wordt ontwikkeld. De meeste mensen zijn echter minder bekend met dit besturingssysteem. Het kan daardoor lastig zijn om de software goed te configureren en om er zelf nieuwe software aan toe te voegen. Windows is uiteraard niet gratis, maar veel computeraars hebben nog wel ergens een ongebruikte licentie of een oude Windows-versie die ook kan worden gebruikt. Bovendien is Windows 'bekend' en net als voor Linux is er veel software voor beschikbaar. Als u voor Windows kiest, moet u vervolgens bepalen met welke versie u aan de slag gaat. Op basis van de naam lijkt Windows Server het meest voor de hand te liggen, maar deze versie is met name voor zakelijke servers ontwikkeld. De keuze lijkt daardoor beperkt tot 'gewone' Windows-versies als Windows Vista of Windows 7, en Windows Home Server. Windows Home Server biedt functies die erg handig zijn voor gebruik in een thuisnetwerk, zoals de automatisch back-up en systeemherstel van alle aangesloten computers. Bovendien is Windows Home Server gebaseerd op Windows Server, en dus beter toegerust voor gebruik in een server dan de 'gewone' Windows-versies.

12. Windows Home Server

De kans dat u over een exemplaar van Windows Home Server beschikt, is klein. De software kopen is vreemd genoeg erg lastig, want dat kan alleen in combinatie met hardware. Windows Home Server wordt niet los verkocht maar alleen als OEM-product (al zijn er enkele webwinkels die het wel los aanbieden). Wilt u toch aan de slag met Windows Home Server, zoek dan op internet naar 'Windows Home Server Trial'. U zult dan bijvoorbeeld worden gewezen op deze pagina, waar u via de knop Gratis Proefversie een proefversie van Windows Home Server kunt downloaden. Het gaat daarbij nog om de eerste editie, maar die heeft als voordeel dat hij ook met een 32-bitprocessor werkt en al tevreden is met 'slechts' 512 MB RAM. Binnenkort zal de 2011-versie van dit besturingssysteem online komen. Deze werkt alleen met een 64-bitprocessor en hij vereist minimaal 2 GB werkgeheugen. De proef­versie van de oude editie is Engelstalig; van de 2011-editie komt ook een Nederlandstalige variant, maar het is nog niet duidelijk of u hier te zijner tijd ook een proefversie van kunt downloaden.

©PXimport

Wilt u binnenkort Windows Home Server 2011 gaan gebruiken? Houd dan nu alvast rekening met de strengere hardware-eisen die deze editie stelt.

13. 'Gewone' Windows-versie

Kiest u voor een 'gewone' versie van Windows? Plaats de Windows-installatieschijf in de dvd-speler van de server en schakel hem in. Laat de server vanaf de dvd opstarten (stel dit eventueel in het BIOS in) en doorloop de stappen van de installatie. Er valt tijdens de installatie van Windows 7 weinig te configureren, behalve bijna aan het einde, wanneer u de netwerklocatie kunt kiezen. U kunt er daarbij voor kiezen of het netwerk wordt benaderd als Thuisnetwerk, Bedrijfsnetwerk of Openbaar netwerk. De keuze heeft gevolgen voor de beveiliging van de server en voor de mate waarin andere computers in het netwerk de thuis­server kunnen zien. U kunt het beste kiezen voor Thuisnetwerk.

©PXimport

Merk de actieve netwerkverbinding aan als thuisnetwerk, zodat de computers op het netwerk elkaar gemakkelijk kunnen vinden.

14. De werkgroep instellen

Zodra de installatie is voltooid, kunt u de werkgroep aanpassen waar de computer onderdeel van uitmaakt. Standaard staat dit altijd op 'workgroup' maar dat is niet handig. Klik op Start en dan met de rechtermuisknop op Computer. Het eigenschappenvenster dat wordt geopend, toont (ongeveer op driekwart) het onder­deel Instellingen voor computernaam, domein en werkgroep. Klik daar op Instellingen wijzigen en dan nogmaals op Wijzigen. Typ dan bij Werkgroep de naam van de werkgroep die u op al uw computers gebruikt en bevestig via tweemaal OK. U krijgt nu de melding dat om deze wijziging door te voeren de computer opnieuw moet worden opgestart. Bevestig die melding en wacht tot de server weer is opgestart. Voer deze wijziging ook door op alle andere computers in het netwerk, zodat ze allemaal in deze werkgroep terechtkomen.

©PXimport

Plaats uw computers en de thuisserver in dezelfde werkgroep.

15. Thuisgroep instellen

Het instellen van een Thuisgroep is een manier om gemakkelijk bestanden te delen tussen meerdere Windows-pc's in een netwerk. Dat kunnen afbeeldingen, muziekbestanden of video's zijn, maar u kunt er ook een printer mee delen. De eerste pc in het netwerk richt hiertoe de Thuisgroep op en genereert een wachtwoord. Op alle andere pc's hoeft nu alleen nog het wachtwoord te worden ingetypt als bewijs dat ze bij dezelfde Thuisgroep horen. Een nadeel van deze methode is dat alleen Windows 7-computers hem ondersteunen. Omdat het niet voor de hand ligt dat er alleen Windows 7-computers in uw netwerk zitten, kunt u er ook voor kiezen om de Thuisgroep buiten beschouwing laten. Hebt u alleen computers met Windows 7 in het netwerk en vindt u het handig om de genoemde onderdelen snel te kunnen delen? Dan kiest u er uiteraard wel voor om met de Thuisgroep aan de slag te gaan. Noteer het wachtwoord (of druk het af) en gebruik het om ook de andere netwerkcomputers lid van de Thuisgroep te maken.

©PXimport

Via een Thuisgroep kunt u bestanden snel en eenvoudig met andere computers delen.

16. Drivers installeren

Behalve een besturingssysteem zult u ook drivers op uw thuisserver moeten installeren. Deze zijn nodig om alle hardware - en misschien zelfs wel om de netwerkkaart - te kunnen gebruiken. Gebruik hiervoor de driver-cd's die met het moederbord en alle andere hardware is meegeleverd of, beter nog, downloadt de laatste versie van alle benodigde drivers via de websites van de bijbehorende fabrikanten. Door het op deze manier te doen installeert u veelal nieuwere versies die minder fouten bevatten en vaak betere prestaties geven. Door met rechts op Computer te klikken (in het menu Start) en dan Beheren / Apparaatbeheer te kiezen, kunt u zien voor welke onderdelen al drivers zijn geïnstalleerd en voor welke nog niet. Ieder uitroepteken wijst op een onderdeel dat nog van een driver moet worden voorzien.

©PXimport

Pas als alle apparaten zijn voorzien van een driver en door het systeem worden herkend, is uw server klaar voor verdere installatie en configuratie.

17. Vast IP-adres

Het is erg handig als een computer die een taak in het netwerk vervult altijd op hetzelfde adres is te vinden. Dat betekent dat de computer in kwestie geen gebruik moet maken van DHCP, maar een vast IP-adres moet gebruiken. Na het opnieuw opstarten van de thuisserver klikt u naast de klok in de taakbalk op het pictogram van het netwerk. Kies hier Netwerkcentrum openen. Klik nu links in de kantlijn van het venster op Adapterinstellingen wijzigen. Selecteer eerst de juiste LAN-verbinding in het geval er daar meerdere van worden getoond. Doorgaans is er één LAN-verbinding waar geen rood kruis bij staat, en dat is de actieve netwerkverbinding. Klik met de rechtermuisknop op deze LAN-verbinding en kies Eigenschappen. Selecteer dan in de lijst met onderdelen voor Internet Protocol versie 4 en vervolgens Eigenschappen. In het venster dat nu wordt geopend, is standaard twee keer gekozen voor het automatisch toewijzen van instellingen. Kies eerst voor Het volgende IP-adres gebruiken en vul in de regels eronder de juiste gegevens in voor IP-adres, Subnetmasker en Standaardgateway. Onderin het venster is de instelling nu veranderd, van Automatisch in De volgende DNS-serveradressen gebruiken. Hier vult u de DNS-servers in van uw internetprovider of van uw eigen router, het gaat hier dus om hetzelfde adres als van de standaardgateway. Bevestig alles door twee maal op OK te klikken.

©PXimport

Geef de thuisserver een eigen, vast IP-adres op het thuisnetwerk.

18. Energiebeheer

Een belangrijk verschil tussen een personal computer en een server, is dat een server nooit wordt uitgeschakeld. Terwijl een pc pas in actie komt wanneer de gebruiker zich meldt, verricht een server zijn diensten ook als niemand oplet of erom vraagt. Daarom moet een server van een ander type energiebeheer worden voorzien dan een pc. Als u een thuisserver hebt waar een pc-versie van Windows op draait, 'weet' het besturingssysteem niet dat het op een server wordt gebruikt. U moet het energiebeheer daarom zelf aanpassen. Klik op Start en kies Configuratiescherm / Systeem en beveiliging / Energiebeheer. Standaard kent Windows drie schema's: Gebalanceerd, Energiebesparing en Hoge prestaties. Selecteer Hoge prestatie en klik daarna op De schema-instellingen wijzigen. U ziet nu dat de computer bij dit schema nooit in de slaapstand gaat. Dat is correct. Verander de tijd voor Uitschakelen beeldscherm in 10 minuten. Klik nu op Geavanceerde energie-instellingen wijzigen en vervolgens op Harde schijf / Harde schijf uitzetten na / 20 minuten. Maak hier 30 minuten van. Ga dan naar PCI Express / Link State Power Management en zet deze op Normale energiebesparing. Ga ten slotte naar Energiebeheer voor processor. Kies bij Minimale processorstatus voor 5 procent. Hiermee geeft u de onderste limiet aan van de processorbelasting. Een hogere waarde leidt tot betere prestaties, maar ook tot meer stroomverbruik. Bevestig met OK, OK en klik dan op Wijzigingen opslaan.

©PXimport

Via Energiebeheer kunt u ervoor zorgen dat uw server zo zuinig mogelijk werkt.

19. Dvd-emulatie

Wanneer u voor de installatie van Windows een dvd-speler in de thuisserver hebt gebruikt die eigenlijk in een andere pc hoort, dan kunt u die nu verwijderen. Schakel de thuisserver uit via Start / Afsluiten. Open de computerbehuizing en schroef de dvd-speler los. Verwijder ook de bekabeling en haal de dvd-speler uit de behuizing. Verwijder de dvd-speler en schroef de computerbehuizing weer dicht. In plaats van een fysieke dvd-speler, kunt u nu een virtuele variant installeren. Start de server weer op en download Daemon Tools Lite of een van de andere versies. Lite is gratis voor thuisgebruik, voor Pro en Advanced moet u betalen. De downloadpagina zit een beetje 'tricky' in elkaar. Klik niet direct op de eerste de beste downloadknop maar kijk even naar de onderstreepte link Download, halverwege rechts op het scherm. Installeer nu de software. De Daemon-tools laten Windows geloven dat er een dvd-speler aanwezig is. Het programma kan ISO-bestanden laden in de virtuele dvd-speler, waarna u ze kunt openen in Windows Verkenner. U kunt ook de software installeren die op de ISO staat. Het voordeel van Daemon Tools is dat het geen stroom verbruikt of lawaai maakt zoals een echte dvd-speler, terwijl u toch over de bijna volledige dvd-functionaliteit beschikt.

©PXimport

Verwijder of koppel de dvd-speler los wanneer u die niet meer gebruikt in de server. Het is een prima optie om hem te vervangen door een dvd-emulator zoals Daemon Tools.

20. Beveiligingssoftware installeren

Het is belangrijk om te beseffen dat de thuisserver tegelijkertijd een gewone pc is, waar (in de meeste gevallen) een 'gewone' Windows-versie op staat, met alle daarbij behorende risico's. Het is dan ook belangrijk om op de thuisserver minimaal dezelfde antimalwaresoftware te installeren als die op uw gewone pc hoort te staan. Denk daarbij aan antivirus en aan Windows Defender of andere anti-spyware. Scan ook regelmatig de hele server op de aanwezigheid van virussen, spyware of andere ongewenste soft­ware. Dit is bij een server minstens zo belangrijk als bij de andere pc's in uw netwerk.

©PXimport

Installeer antimalware-pro­g­ramma's om de thuisserver vrij van virussen en spyware te houden.

21. Windows-updates

Behalve spyware zijn ook Windows-updates belangrijk. Fouten en beveiligingslekken in de software kunnen daarmee worden verholpen. Windows 7 downloadt de updates automatisch en installeert ze 's nachts om drie uur of tijdens de de eerstvolgende keer dat uw server wordt opgestart. Opstarten doet een server echter niet zo vaak, behalve juist nadat er updates zijn binnengehaald - want daar hoort vaak een reboot bij. Weet u dat de server 's nachts niet al te vaak wordt gebruikt, dan kunt u de instellingen voor Windows Update ongewijzigd laten. Wilt u liever zelf bepalen wanneer updates worden geïnstalleerd en of dan ook direct een herstart van de thuisserver volgt, wijzig dan de instellingen voor Windows Update. Ga naar Start / Alle programma's / Windows Update. Klik op Instellingen wijzigen en kies eventueel voor Updates downloaden maar laat mij bepalen of ik ze wil installeren. Wanneer u hiervoor kiest, moet u niet vergeten om regelmatig in te loggen en te controleren of er updates zijn.

©PXimport

Het schema voor het downloaden en installeren van updates kan worden gewijzigd.

22. Toegang op afstand

Als laatste is het belangrijk om te regelen dat de server op afstand kan worden beheerd. Hiertoe beschikt Windows over Remote Desktop (of Extern Bureaublad). Klik op Start en daarna met de rechtermuisknop op Computer. Kies Eigenschappen en Instellingen voor externe verbindingen. Kies op het tabblad Externe Verbindingen voor Extern Bureaublad / Verbindingen met computers toestaan ongeacht de versie van Extern Bureaublad of, wanneer u toch alleen verbinding gaat maken vanaf een andere computer die ook met Windows 7 is uitgerust, voor Alleen verbindingen toestaan met computers waarop Extern Bureaublad met netwerkniveauverificatie wordt uitgevoerd. Bevestig met OK. Hierna kunt u uitloggen en de monitor uitschakelen of loskoppelen. De thuisserver kan nu ook op een slecht te bereiken plek in huis worden neergezet. U kunt de thuisserver beheren en verder configureren vanaf een andere Windows-pc, door naar Start / Uitvoeren te gaan, hier het commando mstsc uit te laten voeren en vervolgens het IP-adres van de thuisserver op te geven. Klik daarna op Verbinden en log in op uw eigen thuisserver.

©PXimport

U kunt de thuisserver vanaf een andere pc in het netwerk beheren.

LG blijft verbetert de oled-techniek nog veel verder en dat werpt dit jaar eindelijk zijn vruchten af. De LG OLED EVO 65G56LS is uitgerust met een nieuw type oled-paneel dat aanzienlijk meer piekhelderheid en kleurbereik levert. Daarnaast heeft LG webOS 25 uitgerust met een aantal AI-functies die het gebruiksgemak moeten verbeteren.

De nieuwe G-serie van LG is verkrijgbaar in twee versies. Een met een centrale voet in doos zoals ons testmodel, te herkennen aan de letters ‘LS’ achteraan en een model met een meegeleverde wandbeugel, die modellen hebben de letters ‘LW’ achteraan. De G-reeks mikt nog steeds in eerste instantie op wandmontage. Het toestel zelf is 24mm diep, dat lijkt misschien veel, maar die dikte heeft het wel over het hele oppervlak. Er is geen behuizing voor elektronica die verder uitsteekt. De rand is afgewerkt met een zilverkleurige strip, en dat geeft deze tv van opzij bekeken echt een premium look. De wandbeugel is verstelbaar, je kunt het toestel beperkt links en rechts draaien. De voet kun je monteren in twee posities, hoog en laag, in de hoge positie is er ruim plaats voor een soundbar. Het moet gezegd ook op een tv-meubel ziet hij er prima uit, wandmontage is zeker geen verplichting. 

Aansluitingen

De selectie aansluitingen die LG gebruikt is al enige tijd onveranderd gebleven, maar is dan ook erg goed. Met vier hdmi-poorten die allemaal de maximale hdmi 2.1-bandbreedte (48Gbps) leveren, zitten gamers in ieder geval gebeiteld. Verdere gamingfuncties zijn ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync). PC-gamers kunnen zelfs tot 4K165 gaan, dat is een duidelijke upgrade ten opzichte van vorig jaar. Input-lag is altijd een sterk punt geweest bij LG, dat is dit jaar niet anders, in 4K60 meten we 10,5ms, in 2K120 zelfs maar 5,5ms. Op poort 2 kan je ARC/eARC gebruiken, gamers die een soundbar willen aansluiten, houden nog steeds drie volwaardige HDMI-poorten over. 

Wil je de opstelling zo netjes mogelijk houden, altijd mooi bij een premium tv, dan kun je de bijgeleverde IR-blaster gebruiken om brontoestellen te besturen met de LG-afstandsbediening, ook als die apparaten bijvoorbeeld in een kast staan. De G5 ondersteunt het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association), maar is beperkt tot 2.1-configuraties. Daarmee is jammer genoeg geen draadloze surroundopstelling mogelijk. Alle kabels kun je via twee clips en twee verzonken kanalen wegleiden naar de voet. 

Nieuw oled-paneel, nieuw record

Nieuwe ontwikkeling op vlak van oled-technologie zijn niet uitzonderlijk. Twee jaar geleden introduceerde LG bijvoorbeeld oled-panelen met een laag microlenzen die voor een mooie verbetering in helderheid zorgden. Die microlenzen zijn op de G5 echter niet meer aanwezig. In ruil gebruikt dit model een gloednieuw paneel dat een andere opbouw van de oled-materialen gebruikt. Onder de naam OLED evo Met Brightness Booster Ultimate belooft de G5 hogere piekhelderheid en een breder kleurbereik. En dat blijken geen loze beloftes. Op het 10%-venster haalt de G5 2409 nits, en op een volledig wit beeld zelfs 356 nits. 

Dat alles gemeten in de uitstekend gekalibreerde HDR Filmmaker mode. Ter verduidelijking, dat is een 50 procent verbetering tegenover de G4 van vorig jaar, en voldoende om de kop van het oled-peloton aan te voeren. Vooral de verbetering op het volledig wit veld is impressionant. Daardoor moet de G5 nu de helderheid veel minder laten dalen als het beeld veel wit bevat, iets wat op vorige generaties nog merkbaar was. Ook het kleurbereik is weer groter geworden, en met 99,9% P3 is de G5 perfect uitgerust voor prachtige HDR-beelden. Het paneel had een uitstekende uniformiteit en weert zeer goed reflecties. De kijkhoek is prima.

De Filmmaker Mode is er voor wie minimale beeldverwerking wil, en de mooiste beelden getrouw aan de intentie. In SDR laat dat prachtige resultaten zien, maar de echte pracht van de G5 komt tevoorschijn bij HDR-beelden. Ook hier is de kalibratie nagenoeg perfect met enorm veel witdetail, intense kleuren, en dankzij de hoge piekhelderheid tintelende lichtaccenten. Kleuren worden goed bewaard als ze zeer helder zijn, dat dankt de tv aan het nieuwe paneel. Enkel in de donkerste beelden laat de G5 wat steken vallen. Er is veel schaduwdetail, maar in sommige beelden merken we veel ruis die het beeld ruw maakt en detail verbergt. In een ander geval was er wat blokvorming en bandvorming zichtbaar. We hopen dat LG nog wat aan de software kan sleutelen. 

Prima beeldverwerking

De Alpha11 beeldprocessor is aan zijn tweede generatie toe, maar nieuwe features lijken er niet te zijn. De upscaling en ruisonderdrukking zijn erg goed. In deinterlacing van 1080i-beeld merkten we op een testpatroon opnieuw een foutje waardoor kamvorming zichtbaar was, al bleek dat bij de meeste content niet tot problemen te leiden. Kleurstroken in zachte gradiënten elimineer je met de Vloeiende Gradatie-instelling, maar activeer die enkel als je het echt nodig acht, en dan alleen in de laagste stand. In een van onze testclips veegde die instelling ook wolken uit de lucht. Ook de dynamische tonemapping waar we gebruikelijk erg tevreden over zijn, laat je op dit model beter uit inactief.

Die maakte het beeld te helder, waardoor het aan contrast en impact verliest. Bovendien levert de G5 ook zonder dynamische tonemapping knap beeld. Goede punten waren er voor de bewegingsscherpte. Het oled-paneel laat nauwelijks of geen dubbele rand optekenen rond bewegende voorwerpen. Wie in 24Hz-filmmateriaal te veel last heeft van judder bij snelle camerabewegingen, activeert best TruMotion, bijvoorbeeld in ‘Cinematografische Beweging’ als je minimale invloed wenst. Maar ook hogere instellingen leverden goede resultaten, en de G5 toonde erg weinig beeldfouten zelfs met TruMotion in de Vloeiend-stand. 

Geen DTS-ondersteuning meer

Het is jammer, maar de G5 ondersteunt alleen nog maar Dolby Atmos, geen DTS meer. Vooral voor mensen met een uitgebreide bibliotheek Blu-ray schijven is dat een tegenvaller. Streaming gebruikt overwegend Dolby Atmos, dus daar weegt dat gebrek minder. De 60 Watt 4.2 kanaalsoplossing leek ons onveranderd. De klank is goed gebalanceerd, met een warm karakter en duidelijke baslijn. Zelfs surround is goed hoorbaar. Voor veel mensen zal dit volstaan, maar voor echte bioscoop audio zal een soundbar toch vereist zijn. Nieuw dit jaar is de Personal Sound Wizard. Die laat je een aantal keer in groepen van vier fragmenten horen met verschillende geluidsinstellingen, jij duidt aan wat je het best vindt klinken. Na de test bepaalt de processor op basis van je keuzes je geprefereerde klankinstellingen. Iets gelijkaardig bestond vorig jaar al voor beeld, maar we vinden dat je daar beter voor Filmmaker Mode of Cinema beeldmode kiest. Bij audio mogen persoonlijke voorkeuren wat meer doorwegen. 

WebOS 25, AI als persoonlijk hulpje

Kunstmatige intelligentie moet de nieuwe troef zijn van webOS 25, maar al deze nieuwe functies bleken niet te werken in het Nederlands. Voice ID, waarbij de tv je herkent op basis van je stem is nog niet beschikbaar in Nederlands. Maar ook andere functies, zoals de AI Chatbot die je moet helpen bij eenvoudige vragen zoals het aanpassen van beeldkwaliteit of aanbevelingen geven voor content, leek zelden te weten wat hij met onze vragen moest doen. LG kondigde ook generatieve kunst aan die je kan gebruiken in de screensaver, maar ook dit was nog niet beschikbaar. Nu missen we die AI-functies wel niet, de G5 is zo ook gebruiksvriendelijk, maar we hopen toch dat dit via software updates verbeterd wordt. 

In dit overzichtsartikel vind je alle informatie over webOS. WebOS 25 is van uitzicht niet echt veranderd op wat details na. Zo kan je live tv en HDMI-ingangen nu als tegels toevoegen in de rij met apps op het Home-scherm. Apps en Quick Cards die je niet gebruikt, kan je verbergen. Het app-aanbod is erg ruim en de G5 ondersteunt Airplay2 en Google Cast. LG toont helaas reclame op het Home-scherm en in de screensaver, lees in dit artikel hoe je reclame verwijdert.

De ‘Magic Remote’ heeft een nieuw ontwerp gekregen. Een rechthoekige vorm met afgeronde hoeken, en vooral minder toetsen. Weg zijn de cijfer- en kleurtoetsen, de volume- en kanaaltoetsen zijn nu kanteltoetsen. De mute-toets is verdwenen, muten doe je door de volume knop lang naar beneden te duwen. De ingangen-toets is vervangen door een Home Hub-toets, maar wanneer je die lang indrukt, toont de tv de ingangen. De aanwijsfunctie is gebleven, je kan de cursor op het scherm besturen door de afstandsbediening te bewegen. De afstandsbediening oogt moderner, en het gebruiksgemak is prima, maar we zouden hem niet beter noemen dan de oude versie. 

Conclusie

LG toont met de G5 dat er nog flink wat vooruitgang geboekt kan worden in oled-technologie. Perfect is deze tv echter nog niet, vooral in heel donkere beelden moet LG de software nog aanpassen om ruis en zichtbare gradaties te vermijden.  De OLED65G56LS haalt uit het nieuwe oled-paneel echter wel een indrukwekkende piekhelderheid, en erg ruim kleurvolume. We durven bijna zover gaan om te zeggen dat hij de klassieke zwakke punten van oled elimineert. Samen met de uitstekende kalibratie geniet je zo in Filmmaker Mode van bijna referentie beeldkwaliteit.

De ingebouwde luidsprekers leveren een aangename klank, wel jammer dat LG DTS-ondersteuning geschrapt heeft. De nieuwe AI-features in webOS 25 moeten duidelijk nog verder rijpen, voorlopig leveren ze geen meerwaarde, maar webOS blijft wel erg gebruiksvriendelijk. De nieuwe afstandsbediening sluit aan bij de moderne trend met minder toetsen. Gamers tot slot vinden op de G5 alles wat ze maar kunnen wensen. Dit is een topmodel, met een bijhorend prijskaartje, maar hij is het zeker waard.

Het is misschien niet het eerste waar je aan denkt, maar ook Android heeft – net als Windows – een klembord. Daarmee kun je gemakkelijk tekst kopiëren van de ene app naar de andere. Maar hoe open je dat klembord eigenlijk? En waar vind je wat erop staat? Je leest het in dit artikel!

Tekst of afbeeldingen kopiëren en plakken: het is een van de basisfuncties van elk besturingssysteem. Ook Android ondersteunt dit natuurlijk. Je kunt iets kopiëren in de ene app en het vervolgens plakken in een andere. Maar het Android-klembord kan meer dan alleen dat. Alles wat je kopieert, wordt daar namelijk tijdelijk opgeslagen. Handig als je per ongeluk iets hebt weggehaald, iets wilt terugvinden of gewoon even wilt kijken wat je allemaal hebt gekopieerd.

Let wel: hoe je precies bij het klembord komt, hangt af van je toestel en de Android-versie die je gebruikt. Zo hebben merken als Samsung en LG hun eigen klembordfunctie ingebouwd. Andere toestellen vereisen meestal een specifieke toetsenbord-app om het klembord te kunnen openen. In dit artikel leggen we je uit hoe je dat doet met zo’n toetsenbord-app.

Klembord binnen toetsenbord-apps

Om toegang te krijgen tot het klembord, heb je een toetsenbord-app nodig die die functie ondersteunt. Populaire keuzes zijn Gboard van Google en SwiftKey van Microsoft. Beide bieden vergelijkbare klembordfuncties, dus je kunt zelf kiezen welke je het prettigst vindt. Download en installeer de app, en stel deze daarna in als je standaard toetsenbord.

©PXimport

Met een ander toetsenbord in Android heb je meer mogelijkheden.

Dat instellen doe je via het instellingenmenu van je Android-telefoon. Gebruik het zoekveld bovenin het scherm en typ 'toetsenbord'. Je krijgt dan een lijst met resultaten. Kies de optie waarmee je het standaard toetsenbord kunt wijzigen en tik daarop.

Kies vervolgens de toetsenbord-app die je net hebt geïnstalleerd, zoals Gboard of SwiftKey. Let op: de vormgeving van de instellingen kan per toestel verschillen. Gebruik je liever een andere toetsenbord-app met klembordfunctie? Geen probleem – zolang je maar de juiste app selecteert bij het instellen.

Tekst kopiëren en plakken

Het klembord werkt meestal alleen met tekst. Wil je iets kopiëren naar een andere app? Selecteer dan een stuk tekst en kopieer het. Open bijvoorbeeld WhatsApp, ga naar een chat en houd het tekstveld even ingedrukt om de tekst direct te plakken. Soms zie je ook een klembordsymbooltje verschijnen, net boven het toetsenbord en onder het tekstveld. Tik daarop om het volledige klembord te openen.

Zie je dat symbooltje niet meteen? Dan krijg je waarschijnlijk eerst de suggestie om alleen de laatst gekopieerde tekst te plakken. Tik in dat geval op het witte rondje met het pijltje naar rechts – zo krijg je alle opties te zien.

Onder het kopje Recent zie je een lijstje met wat je als laatste hebt gekopieerd. Tik op een item om het direct in het tekstveld te plakken. Let wel: deze lijst wordt na een tijdje automatisch geleegd. Gebruik je vaak dezelfde tekst? Dan kun je die vastpinnen, zodat hij bewaard blijft. Zowel Gboard als SwiftKey ondersteunen deze functie: houd het item ingedrukt en kies voor Vastpinnen.

Klembord sinds Android 13

Sinds Android 13 is het klembord flink verbeterd. De basis is nog steeds hetzelfde: je kopieert tekst of een afbeelding in de ene app en plakt die in een andere. Maar de manier waarop je het klembord gebruikt, is een stuk handiger en overzichtelijker geworden. Dat maakt het werken met meerdere fragmenten tegelijk een stuk efficiënter.

Een van de grootste vernieuwingen is dat je nu meerdere items kunt bewaren – zowel tekst als afbeeldingen. Alles wat je kopieert, verschijnt in een nieuw klembordpaneel. Je opent dat paneel via het meldingscentrum of door een tekstveld lang ingedrukt te houden. Daar kun je door je gekopieerde items bladeren, kiezen wat je wilt plakken, en dingen die je niet meer nodig hebt, direct verwijderen. Je kunt zelfs een tekstfragment nog aanpassen voordat je het plakt.

Het klembordpaneel dat in Android 13 zijn intrede heeft gemaakt.

Met de komst van Android 13 werden er ook meteen een aantal nieuwe privacyfuncties voor het klembord geïntroduceerd. In eerdere versies konden apps op de achtergrond soms ongemerkt meelezen wat je had gekopieerd – met alle risico’s van dien. Nu heb je als gebruiker veel meer controle. Zo is er een nieuwe toestemmingsvraag voor klembordtoegang én krijg je een melding als een app probeert mee te kijken. Een stuk veiliger dus.