Lasergamen maakt het kind in me los. Ik kan niet zeggen dat ik er erg goed in ben, maar leuk is het altijd. Je kunt vast ergens kant-en-klare lasergames kopen, maar waarom zou je als je zelf iets kunt maken? Wat je er voor nodig hebt en hoe je vervolgens je eigen lasergame-geweer bouwt, lees je hier.

Tekst: Cor van Essen

Om zelf een lasergame-systeem te ontwerpen, moest ik bedenken hoe ik überhaupt een geweer iets kan laten sturen dat een ander geweer dan ook weer zou kunnen herkennen. Ik kon me niet voorstellen dat de lasergamegeweren echt lasers zouden gebruiken om te schieten. Een heel simpele en veelgebruikte manier om berichten te sturen, is infrarood (ir), zoals in bijna elke afstandsbediening die je thuis hebt liggen.

De afstandsbediening laat een ir-led heel snel knipperen en de tv of stereo-installatie kan de gestuurde code ontcijferen. Voor zover ik weet is dat ook precies hoe de normale lasergame-systemen werken. Ir-ledjes en -ontvangers kosten maar weinig en zijn eenvoudig aan te sluiten op microprocessors zoals bijvoorbeeld een Arduino Uno.

Het plan is dus om een ir-led en meerdere ontvangers in twee speelgoedgeweren te bouwen, zodat ze berichten naar elkaar kunnen sturen. Ik moet toegeven dat het niet zo spannend klinkt als ik het zo omschrijf, maar wees gerust: daar komt snel verandering in.

De benodigdheden

Naast het zend- en ontvanggedeelte moet er natuurlijk een microprocessor zijn die deze dingen kan aansturen en de signalen kan verwerken. Ik had een paar vereisten die mijn keuze hebben bepaald. Het moest klein zijn, het moest zelf een LiPo-batterij kunnen opladen, genoeg aansluitingen hebben én zijn voorzien van bluetooth. Waarom bluetooth? Nou, ik wilde op een of andere manier ergens kunnen opslaan of weergeven wat er tijdens het spel gebeurt. Via bluetooth kun je het geweer verbinden met je smartphone, die vervolgens de informatie het internet op kan sturen.

Daarnaast moet je natuurlijk tijdens het spel ook direct kunnen merken dat je geraakt bent. Daarvoor heb je feedback nodig, bijvoorbeeld in de vorm van felle lichtjes. En er moet natuurlijk een aan/uitschakelaar zijn. En een trekker. En een laser om te richten (oké, die is niet echt noodzakelijk, maar wel erg tof). Nu begon het me een beetje te duizelen: ik kreeg lichte twijfels of dit nu wel zo’n goed idee was … Maar zoals met elk groot probleem moet je het gewoon in kleine problemen opdelen en aan de slag gaan.

Al die onderdelen moeten om te beginnen natuurlijk ergens in. De simpelste oplossing is een speelgoedgeweer van een paar euro. Het exemplaar dat ik op de kop tikte was van binnen nagenoeg leeg. Er was alleen een trekker die een ratelend mechanisme aanstuurt. Doordat ik wist hoeveel plaats er beschikbaar was, heb ik bijvoorbeeld beter kunnen bepalen wat voor batterij ik zou kopen. Het gaf me ook de gelegenheid om te plannen waar ik alle onderdelen kwijt kon.

Feather M0 Bluefruit-microprocessor

Met de eerder genoemde vereisten kwam ik uiteindelijk uit bij de Feather M0 Bluefruit van Adafruit. Het is een microprocessor die je net als een Arduino kunt programmeren, maar een paar serieuze voordelen heeft ten opzichte van een Arduino Uno.

Hij is allereerst veel kleiner: 51 x 23 x 8 mm. Hij heeft een ingebouwde bluetoothmodule en is in staat automatisch via de usb-aansluiting LiPo-batterijen op te laden. Bovendien heeft de Feather M0 een veel snellere chip en ook meer plaats voor je eigen programma.

©PXimport

Arduino en een Feather zijn niet volledig uitwisselbaar, dus ik zal af en toe, waar ik tegen verschillen aanliep, een opmerking plaatsen. Voor mensen die met een Feather aan de slag gaan wil ik vooral zeggen: lees goed de productpagina’s, want misschien zie je wel iets over het hoofd waardoor je denkt dat de Feather stuk is, terwijl dat eigenlijk niet zo is (ik spreek uit ervaring). Aangezien er veel onderdelen zijn, heb ik een stukje perfboard gebruikt om alle 3volt- en GND-aansluitingen te bundelen.

De Feather kunnen we met de Arduino IDE-software programmeren. Download hier de laatste versie. In de Arduino IDE moet je nog enkele aanpassingen doen. Onder File / Preferences vul je onder Additional Boards Manager URLs het volgende in:

Onder Tools / Board / Boards Managers moet je eerst Arduino SAMD boards installeren en daarna Adafruit SAMD Boards.

Nu zou je onder boards de Feather M0 moeten kunnen selecteren. Als je Windows 7 hebt draaien, moet je nog drivers te installeren die je kunt vinden op de Adafruit-website. Op andere systemen is dat niet nodig.

Op de Feather zit een heel klein ingebouwd ledje. Probeer dus eerst eens het Blink-voorbeeldprogramma uit om te zien of het lukt om iets up te loaden.

Ir-zender en ir-ontvanger

Het zendgedeelte van dit project is een led die infraroodlicht uitzendt. Belangrijk bij het aansluiten van een led is het altijd om de richting juist te hebben. De led heeft een lange en een korte aansluiting, waar de lange aan de positieve spanning (3 volt) wordt aangesloten en de korte aan aarde (GND). Direct aan de lange aansluiting heb ik een 330ohm-weerstand gesoldeerd. Om genoeg spanning voor de led te realiseren, heb ik een transistor gebruikt. De spanning komt dan van de 3volt-uitgang van de Feather die door de transistor loopt. Er is dan nog wel een pin nodig die de transistor schakelt.

De ontvanger heeft drie aansluitingen: 3 volt, GND en eentje om informatie door te geven. Per geweer heb ik twee ontvangers aangesloten. De informatie-aansluitingen heb ik naar pinnen 5 en 6 gestuurd.

Om de complexe signalen te ontcijferen die worden gebruikt bij het verzenden, kunnen we gelukkig gebruikmaken van een uitgebreide bibliotheek (library) genaamd IRLib2. Deze kun je van internet downloaden en in de subdirectory ‘Libraries’ in de Arduino-map plaatsen.

©PXimport

Deze library kent veel voorkomende protocollen die worden gebruikt door grote elektronicabedrijven. Voor dit project heb ik de voorbeeld-sketch ‘record.ino’ uit de IRLib2-library als uitgangspunt genomen. Dit script wacht op een signaal van een afstandsbediening en kan datzelfde signaal ook weer versturen zodra je in de Serial Monitor op een knop van het toetsenbord drukt. Met de Serial Monitor kun je via een usb-kabel berichten ontvangen van en versturen naar de Feather. Je vindt hem rechtsboven in de Arduino-IDE – enorm handig tijdens het debuggen van sketches.

Na te hebben gecontroleerd of dat fatsoenlijk werkt ben ik begonnen met het aan te passen. Het versturen van een bericht moet immers pas gebeuren als we op een fysieke knop drukken. En, ook niet onbelangrijk, als we een bericht ontvangen moeten we dat merken.

NeoPixel Stick aansluiten

Om aan de speler te laten zien dat er iets gebeurt, zoals schieten of geraakt worden, heb ik een strip met rgb-leds aangesloten: een zogenoemde NeoPixel Stick. Deze strip heeft acht led-elementen, waarbij je elke kleur kunt kiezen die je maar wilt. Nu moet ik toegeven dat ik me van tevoren niet voldoende had verdiept in de wisselwerking tussen de NeoPixel en de Feather. Ik heb eerder zonder problemen NeoPixels gebruikt in combinatie met de Arduino Uno.

Het verschil tussen een Arduino Uno en een Feather is dat de eerste werkt met 5 volt en de tweede met 3 volt. Door de lagere spanning ontstaat er dit geval een soort miscommunicatie tussen de NeoPixels en de Feather. De leds lichten nog steeds net zo fel op, maar de kleuren zijn niet de juiste. Om dat te voorkomen kun je een zogenoemde Level Shifter gebruiken. Deze zet de 3 volt om naar de 5 volt die de NeoPixels nodig hebben. In de praktijk volstaat het vaak om de plus-aansluiting van de ledstrip te verbinden met 5 volt, waarbij de min-aansluiting van die voeding wordt verbonden met die van de Feather.

Ik heb uiteindelijk twee animaties geprogrammeerd: eentje die de leds om beurten in- en uitschakelt als er geschoten wordt, de tweede animatie laat de lichtjes een aantal seconden heel snel knipperen wanneer het geweer geraakt is. Hierdoor zijn de twee animaties goed te onderscheiden.

©PXimport

Feedback, richtlaser en schakelaars

Om de speler nog meer feedback mee te geven heb ik een trillende motor aangesloten. Dit motortje heeft aan de draaias een asymmetrisch gevormd stukje metaal zitten waardoor het geheel gaat schudden wanneer de motor draait. In principe begint de motor al te bewegen zodra je er spanning op zet – ook bij 3 volt. Bij een test met een Arduino werkt dit door één kant te verbinden met een uitgangspin en de andere kant aan GND. Door de pin op HIGH te zetten is er in dat geval voldoende spanning en stroom om de kleine motor aanzienlijk te laten trillen.

Op de Feather is dat helaas iets ingewikkelder. De motor vraagt waarschijnlijk te veel stroom voor de Feather, waardoor er iets misgaat. De spanning die ik meet over de pin en GND is maar een fractie van de 3 volt die er zou moeten zijn. Dat heb ik opgelost door de motor met een transistor te schakelen. Parallel aan de motor heb ik nog een condensator geplaatst om snelle spanningsverschillen op te vangen, want doorgaans houden microcontrollers daar niet van.

De laser is een simpele klasse-A-laser die een mooie rode straal geeft als je er spanning op zet, ook bij slechts 3 volt. De rode draad gaat naar de 3volt-uitgang van de Feather en de blauwe draad gaat naar GND. Om de stroom te onderbreken heb ik tussen de rode draad een drukknop geplaatst die terugveert als je hem loslaat.

©PXimport

We hebben nog twee schakelaars nodig: een aan-uitschakelaar en een trekker. De Feather heeft een handige manier om te worden aan- en uitgezet: je kunt een tuimelschakelaar tussen GND en de EN-pin aansluiten. Als er niks op de EN-pin is aangesloten, is de Feather altijd ingeschakeld. Met de schakelaar verbonden gaat de Feather echter pas aan zodra de schakelaar geopend is.

De trekker heb ik achter de originele trekker van het speelgoedgeweer geplaatst. Als je de plastic trekker indrukt, raakt die de schakelaar. Om een schakelaar goed te laten werken als input voor de Feather, sluiten we één kant aan op de 3volt-aansluiting, de andere kant via een 10kilo-ohm-weerstand op GND en aan dezelfde kant een draad naar een pin om de input te lezen.

Bluetooth en Internet of Things

Nu nog even het doel omschrijven. We willen immers weten hoe vaak we het doel hebben getroffen. Het zou ook leuk zijn om te weten hoe vaak je uiteindelijk geschoten hebt. Hierdoor kun je zien of je nu echt de Willem Tell van je eigen sciencefictionavontuur bent. Ik had natuurlijk ook een display kunnen maken, maar het leek me beter om de gegevens online te krijgen. Hierdoor kunnen we meteen de informatie die de geweren versturen en ontvangen met elkaar vergelijken.

Zonder een verzamelpunt kun je alleen maar weten hoe vaak je hebt geschoten en hoe vaak je bent getroffen. Bovendien zouden ook andere mensen live kunnen zien wat er gebeurt, zelfs aan de andere kant van de wereld – best cool, toch?

De Feather is ontwikkeld door Adafruit en dat bedrijf staat erom bekend producten snel bruikbaar te maken. Het heeft een app gebouwd waarmee je bluetoothproducten heel snel kunt verbinden, maar die ook andere nuttige opties biedt. Zo kun je met deze app ook de kleur van de NeoPixel Stick instellen of informatie van de smartphone naar de Feather sturen. Wat wij nodig hebben is de optie MQTT (Message Queue Telemetry Transport, zie kader), die berichten van de Feather online stuurt.

Je hoeft niet zelf een website, een app én bluetoothcommunicatie op te tuigen

Score bijhouden

Nog een traktatie van Adafruit om je op weg te helpen is deze website. Nadat je hier een account hebt aangemaakt kun je data afkomstig van je apparaten naar je persoonlijke webpagina sturen. Dat kan je smartphone zijn, maar ook een microprocessors als de populaire ESP8266-chip. Het kanaal waar we iets naartoe sturen noemen we een stream. Deze streams kun je weergeven op een dashboard. Hier kun je weer grafieken, snelheidsmeters of een plattegrond maken. En dat allemaal zonder code.

Om data te kunnen sturen heb je wel een sleutel nodig, die wordt aangemaakt zodra je een account aanmaakt. Deze code kun je ook terugvinden in je account. Om die lange sleutel niet over te hoeven tikken hebben ze in de BlueFruit-app een qr-codelezer ingebouwd (en in je account uiteraard de passende qr-code). Ten slotte moet je in de app aangeven naar welke website de data precies moet (jouw persoonlijke Adafruit.io-pagina).

De website heeft wat beperkingen op het gebied van data, maar aangezien de meesten onder ons niet zelf een website, een smartphone-app én bluetoothcommunicatie kunnen optuigen, is Adafruit.io een mooi startpunt.

Wat nu nog rest is alles inbouwen in het speelgoedgeweer. Ik heb de meeste onderdelen met een lijmpistool vastgemaakt. Voor de schakelaars en dergelijke heb ik natuurlijk openingen moeten maken.

©PXimport

Tot slot

En nu? Allereerst moet ik het bereik zien te vergroten, want voorlopig is dat maar een paar meter. Mijn doel is bovendien dat je in een uiteindelijke versie niet alleen ziet hoe vaak je geschoten hebt en hoe vaak je geraakt bent, maar ook dat je op een kaart precies kunt zien waar iedereen tijdens het spel was. En dat is best mogelijk.

In deze opstelling heb je sowieso een smartphone met gps bij je. Het enige dat ontbreekt is een app die de gps-locatie met de andere informatie meestuurt. En als je de locatie van al je teamgenoten eenmaal op een kaart hebt, kun je ook een commandocentrum instellen waar iemand tips geeft over waar je het best heen kunt gaan.

En waarom stoppen bij locatie? Waarom geen hoofdcamera die livebeelden doorstuurt? Een Raspberry Pi Zero W met wifi en bluetooth ingebouwd is zo geregeld. En daar heb je zelfs minicamera’s met infraroodlicht voor beschikbaar, om in het donker te kunnen filmen.

Nog meer? Wat te denken van een hartslagmeter of een temperatuursensor om bij te houden hoe spannend je het vindt. En misschien nog andere tools? Iets om de locatie van de tegenstanders te raden op basis van gedragsroutines? Infraroodlandmijnen? Het enige wat mij op dit moment tegenhoudt, is tijd. Ik hoop dat er ergens een fabrikant zit mee te lezen. Hoewel … Nee, eigenlijk niet. Ik hoop dat er gewone mensen zijn die dit lezen en er meteen mee aan de slag gaan!

In oktober stopt de ondersteuning voor Windows 10, en niet alle computers zijn geschikt voor Windows 11. Dit is een goed moment om over een nieuwe pc na te denken. Begin meteen met een frisse start! Waar let je op bij het aanschaffen van een nieuwe computer? Zelfs in een wereld vol laptops, tablets en smartphones is er nog volop keus.

Tip 1 Besturingssysteem

Veel mensen zijn al jarenlang vertrouwd met Windows en zullen daarom niet snel overstappen op een ander systeem. Daar is niets mis mee, want Microsoft ontwikkelt al decennialang gebruiksvriendelijke besturingssystemen. Op dit moment zijn er veel pc’s te koop met een voorgeïnstalleerde versie van Windows 11. Zodra je de computer aanzet, kun je binnen enkele seconden inloggen met een (Microsoft-)account en meteen aan de slag.

Soms tref je op een nieuwe computer nog een oudere versie van Windows 11 aan, maar via Windows Update krijg je altijd de nieuwste versie, momenteel is dat 24H2. Uiteraard kun je ook voor een ander besturingssysteem kiezen. MacOS is bijvoorbeeld gebruiksvriendelijk en ziet er fraai uit, al heb je daar uiteraard wel een Mac voor nodig die meestal een flink prijskaartje heeft.

Tot slot kun je ook een pc zonder voorgeïnstalleerd besturingssysteem kopen, wat nuttig is als je Linux Mint, Ubuntu of een andere gratis Linux-distributie wilt proberen.

Via Windows Update krijg je altijd de nieuwste versie van Windows 11 aangeboden.

Tip 2 Grootte behuizing

In tegenstelling tot twintig jaar geleden zijn pc’s nu verkrijgbaar in verschillende formaten. De traditionele desktop, met een rechtopstaande systeemkast (tower), is echter nog altijd vertrouwd. Deze behuizing heeft twee belangrijke voordelen. Ten eerste is er veel ruimte om pc-componenten te vervangen en nieuwe onderdelen toe te voegen, bijvoorbeeld een videokaart of extra opslag. Daarnaast zorgt de grotere behuizing voor een betere luchtcirculatie, waardoor de kans op oververhitting van essentiële componenten afneemt.

Tegenwoordig doen de prestaties van een goede mini-pc niet meer onder voor die van een klassiek torenmodel. Deze systemen zijn vaak stiller, doordat energiezuinige onderdelen minder intensieve koeling vereisen. Sommige modellen zijn bovendien opvallend compact. Zo ontwikkelt de bekende fabrikant MSI met de Cubi-lijn bijvoorbeeld vierkante behuizingen van slechts 12,4 bij 12,4 centimeter. Je kunt zo’n mini-pc volledig uit het zicht plaatsen door de behuizing achterop een pc-monitor te bevestigen, wat werkt via de universele VESA-standaard.

Let bij de aanschaf van een mini-pc op dat sommige modellen, bijvoorbeeld van ASUS en Gigabyte, niet alle componenten bevatten. Dit noemen ze een barebone en dan installeer je zelf nog werkgeheugen en een opslagdrager.

De MSI Cubi 5 is zeer compact, terwijl deze mini-pc evengoed snel kan rekenen.

Tip 3 Rekenkracht

De processor in een pc heeft grote invloed op de uiteindelijke prijs. Hoe sneller hij rekent, hoe meer je met het systeem kunt doen. De beste processor hangt vooral af van de taken die je ermee wilt uitvoeren.

Er zijn twee fabrikanten die op grote schaal desktopprocessors maken: AMD en Intel. Gebruik je de computer voornamelijk voor basistaken, zoals internetten, e-mailen, bankieren, webwinkelen en eenvoudige spelletjes? Dan zijn er betaalbare desktops verkrijgbaar met een AMD Ryzen 3/5- of Intel Core (i)3/(i)5-processor. Gebruik je zware programma’s, zoals beeldbewerkingssoftware en 3D-games, dan is een snelle processor een must. In dat geval is een AMD Ryzen 7/9- of Intel Core (i)7/(i)9-processor een goede optie; hierdoor ondervind je nauwelijks wachttijden. Bij de nieuwste generatie Intel-processors is de ‘i’ overigens uit de productnamen verdwenen.

Elke processor heeft een of meerdere rekenkernen, ook wel cores genoemd, die functioneren op een bepaalde kloksnelheid. Hoe hoger het aantal gigahertz (GHz), hoe sneller de core rekent. Veel moderne processors bevatten meerdere kernen met een variabele kloksnelheid. Naast diverse reguliere cores hebben deze processors vaak twee of vier supersnelle rekenkernen.

Kijk op de productpagina van de beoogde processor om te zien hoe snel dit onderdeel kan rekenen.

Tip 4 Videochip

Elke moderne processor bevat een geïntegreerde videochip (gpu). Deze verwerkt de berekeningen tot een videosignaal, waardoor er beeld op de monitor verschijnt. De kwaliteit van hedendaagse geïntegreerde videochips is doorgaans uitstekend. Je kunt er probleemloos YouTube- en Netflix-video’s mee bekijken en bovendien foto’s bewerken of eenvoudige spelletjes spelen.

Speel je weleens games op hoge resolutie, monteer je films en/of werk je aan 3D-ontwerpen? Dan is een computer met een aparte videokaart doorgaans beter geschikt voor deze complexe grafische taken. Met een gespecialiseerde grafische kaart van AMD of Nvidia verschijnen de beelden vloeiend op de monitor. Om die reden hebben de meeste game-pc’s standaard al een geschikte videokaart. Bedenk wel dat je voor systemen met extra grafische rekenkracht een hogere prijs betaalt. Verder kunnen de prijsverschillen tussen losse videokaarten aanzienlijk zijn. De duurste producten zijn geschikt om videospellen op een resolutie van 3840 × 2160 pixels of hoger te spelen.

Een geavanceerde videokaart is bijvoorbeeld nuttig voor 3D-games en veeleisende ontwerpsoftware.

Tip 5 Beeldaansluitingen

Elke computer heeft een of meer beeldaansluitingen. Controleer vooraf hoe je jouw pc-monitor wilt aansluiten. Vooral bij goedkopere pc’s bezuinigen fabrikanten regelmatig op het aantal uitgangen. Als er een HDMI-uitgang aanwezig is, zit je meestal goed. Vrijwel alle pc-schermen hebben zo’n aansluiting, die je herkent aan twee ‘afgesneden’ hoekjes. Verder zijn veel pc’s en monitors voorzien van een DisplayPort-aansluiting, met slechts één afgesneden hoekje.

Met usb-c is er een extra mogelijkheid om beeld in hoge kwaliteit naar een scherm te sturen. Controleer in de pc-specificaties via welk videoprotocol dat gebeurt, bijvoorbeeld DisplayPort of thunderbolt. De usb-c-poort van de monitor moet dan hetzelfde protocol ondersteunen. Bedenk wel dat niet elke usb-c-aansluiting van de pc automatisch een beeldsignaal kan verwerken: dat hangt af van de toegewezen protocollen.

Als er meerdere beeldaansluitingen op de achterkant van je pc zitten, kun je twee (of meer) schermen aansluiten. Dat is vooral handig als je vaak tegelijkertijd in meerdere programmavensters werkt. Zo kun je bijvoorbeeld op het ene scherm tekst typen en op het andere scherm tegelijk webpagina’s open hebben. Heeft je pc een aparte videokaart, dan heeft het moederbord waarschijnlijk ook beeldaansluitingen. Gebruik in dat geval de aansluitingen op de videokaart.

Deze Medion-pc heeft bovenaan de achterkant een HDMI- en DisplayPort-aansluiting.

Tip 6 Werkgeheugen

De processor gebruikt het werkgeheugen om tijdelijk gegevens op te slaan, zoals data van actieve programma’s. Hierdoor is die informatie snel beschikbaar en kun je vlot programma’s oproepen die al geopend waren. In tegenstelling tot een ssd of harde schijf is het werkgeheugen ongeschikt voor permanente opslag. Zodra je de computer uitschakelt, wordt de inhoud gewist. Dit werkgeheugen wordt ook wel intern geheugen of RAM (Random Access Memory) genoemd.

Hoe meer werkgeheugen een computer heeft, hoe sneller hij data kan verwerken. De goedkoopste computers hebben 4 GB RAM, wat volstaat voor lichte taken zoals internetten en webwinkelen. Sommige apps, bijvoorbeeld foto- en videobewerkingssoftware, slaan veel data in het werkgeheugen op. In dat geval is 8 of 16 GB werkgeheugen een betere keuze. Een hogere capaciteit is ook handig wanneer je regelmatig meerdere apps tegelijk gebruikt. Voor de meest veeleisende gebruikers bestaan er pc’s met 24, 32, 48 of zelfs 64 GB RAM. De meeste computers bieden bovendien de mogelijkheid om later een grotere of extra geheugenmodule toe te voegen. Controleer hiervoor de specificaties van de pc.

©Alejandro Bernal Rodriguez

Zorg ervoor dat je op een later moment een extra geheugenmodule kunt bijplaatsen.

Tip 7 Opslagcapaciteit

Vanzelfsprekend beschikt elke pc over een interne opslagdrager, tegenwoordig vrijwel altijd een ssd. In tegenstelling tot een traditionele harde schijf heeft dit opslagtype geen bewegende onderdelen, wat de kans op een lange levensduur vergroot. Bovendien is een ssd een stuk sneller dan een conventionele harde schijf. De opslagcapaciteit varieert doorgaans van 128 GB tot 2 TB.

Uitgebreide desktops hebben naast een ssd ook een tweede opslagdrager. Dat is handig voor wie een grote muziek-, foto- of videocollectie op de computer wil bewaren. Met name HP levert diverse desktops met een ingebouwde secundaire harde schijf. In de meeste torenmodellen kun je bovendien eenvoudig zelf een interne schijf plaatsen, bijvoorbeeld van 4, 6 of 8 TB. Het toevoegen van een tweede ssd is ook mogelijk, maar dit opslagtype is duurder.

Overweeg je de aanschaf van een mini-pc? Houd er dan rekening mee dat de uitbreidingsmogelijkheden meestal beperkt zijn. Vaak kun je wel een ssd-insteekkaart (voor M.2-ssd’s) toevoegen. Verdiep je vooraf in de mogelijkheden.

©Ruslan Lytvyn

De opslag in een moderne pc is doorgaans een NVMe-M.2-ssd.

Tip 8 Netwerktoegang

Wanneer je een computer met een bekabeld netwerk wilt verbinden, kun je vrijwel altijd een fysieke netwerkpoort aan de achterzijde gebruiken. Voor bepaalde toepassingen is een hoge netwerksnelheid belangrijk, zoals het streamen van video’s, het spelen van netwerkgames en het downloaden van mediabestanden. Dat is doorgaans geen probleem, omdat de meeste aansluitingen snelheden tot maximaal 1000 Mbit/s ondersteunen. Dit wordt ook wel een gigabitaansluiting genoemd. Er bestaan bovendien pc’s met een ethernetpoort van 2,5 Gbit/s of sneller, ook wel multi-gigabit genoemd. Deze systemen zijn vooral gericht op de zakelijke markt; thuis is een multi-gigabitnetwerk meestal nog niet beschikbaar.

Heb je geen vaste internetaansluiting in de buurt, dan kun je de computer eenvoudig via wifi verbinden. De meeste desktops hebben standaard een draadloze netwerkadapter. Controleer bij twijfel in de specificaties met welke wifi-standaard de adapter overweg kan. Hoe hoger de standaard, hoe stabieler en sneller de verbinding. Computers met ondersteuning voor wifi 6 of 6E volstaan prima. Er zijn zelfs al systemen met wifi 7 verkrijgbaar, maar die zijn nog behoorlijk prijzig. Computers met wifi 5 of lager kom je nauwelijks meer tegen.

Deze mini-pc van MSI heeft twee ethernetpoorten met een maximale snelheid van 2,5 Gbit/s.

Kooptips

Ben je van plan een nieuwe computer te kopen? Wij vergelijken drie interessante desktop-pc's in verschillende prijsklassen.

Medion Akoya T80 (MD34580)

Medion, een Duitse fabrikant, produceert al jarenlang degelijke pc’s voor een schappelijke prijs. Dit exemplaar uit de Akoya T80-serie is daar een goed voorbeeld van. Het kloppend hart van het systeem wordt gevormd door de Intel Core i5-12450H, een processor met vier reguliere rekenkernen die een maximale kloksnelheid van 3,3 GHz bereiken. Bij zwaardere programma’s komen er nog vier zogenoemde Performance-cores bij, met een turbosnelheid tot 4,4 GHz. Verder is er 8 GB werkgeheugen aanwezig, dat je kunt uitbreiden tot maximaal 32 GB. Windows 11 Home staat op een ssd van 512 GB, zodat je meteen aan de slag kunt. Tot slot kun je via HDMI en DisplayPort desgewenst twee beeldschermen aansluiten.

HP Victus 15L Gaming Desktop (TG02-0035nd)

Speel gerust videospellen op deze HP-pc, want de systeemkast bevat een aparte videokaart. De Nvidia GeForce RTX 3050 kan 3D-games in Full-HD-kwaliteit verwerken. Daarnaast gebruik je deze computer voor allerlei andere toepassingen, zoals videostreaming en beeldbewerking. De zes rekenkernen van de AMD Ryzen 5 5500-processor presteren op een klokfrequentie van 4,2 GHz. In combinatie met 16 GB werkgeheugen voer je soepel meerdere taken tegelijk uit. Open bijvoorbeeld tientallen tabbladen in de browser en schakel vlot tussen verschillende apps. Op een ssd van 512 GB is Windows 11 Home voorgeïnstalleerd. Wanneer je meer opslagruimte wilt, plaats je er optioneel een tweede opslagmedium bij. Deze desktop is verkrijgbaar in een witte (TG02-0035nd) of zwarte (TG02-0030nd) uitvoering.

Lenovo IdeaCentre Mini 01IRH8 (90W2006JMH)

Ondanks het compacte formaat van 19,1 × 19,5 × 3,9 centimeter biedt deze mini-pc flink wat rekenkracht. De Intel Core i7-13620H-processor heeft tien kernen, waarvan vier Performance-cores op 4,9 GHz en zes kernen op 3,6 GHz draaien. Met 16 GB werkgeheugen werk je soepel met meerdere taken tegelijk. Is dat niet voldoende, dan kun je nog 16 GB RAM bijplaatsen. De ssd van 1 TB biedt voldoende ruimte voor zowel Windows 11 Home, en alle apps, foto’s en video’s. Aan de achterzijde zijn drie video-uitgangen aanwezig: DisplayPort, HDMI en usb-c. De usb-c-poort ondersteunt bovendien het thunderbolt-protocol.

Een wasdroger doet meer dan alleen je kleding drogen. Veel modellen hebben een anti-kreukfunctie, waardoor je minder hoeft te strijken, schakelen automatisch uit wanneer de was droog is of zijn op afstand bedienbaar. In dit artikel lees je welke functies op een wasdroger je allemaal kunt tegenkomen.

Lees ook: Condens of warmtepomp: welke wasdroger moet je hebben

Anti-kreukfunctie met of zonder stoom

Kleding kan flink gekreukt uit de wasdroger komen. Dat komt doordat de hitte de vezels laat samentrekken, waardoor de stof iets krimpt. Bovendien blijft de was vaak nog even in de trommel liggen na het drogen. Die combinatie zorgt voor vouwen en kreukels. Veel moderne wasdrogers hebben daarom een anti-kreukfunctie.

Hoe die precies werkt, verschilt per merk en model. Meestal draait de trommel nog een tijdje zachtjes door nadat het programma is afgelopen. Zo blijft de stof in beweging en ontstaan er minder kreukels. Sommige drogers gaan nog een stap verder en gebruiken stoom. Daarbij wordt na het drogen stoom in de trommel geblazen om de stof soepel te houden. Dat vermindert de kans op kreukels nog meer. Houd er wel rekening mee dat modellen met stoomfunctie vaak wat duurder zijn.

Vochtsensor met automatische uitschakeling

Veel moderne wasdrogers hebben een vochtsensor die tijdens het drogen meet hoe vochtig de was nog is. Zo weet de droger precies wanneer alles droog is en schakelt hij zichzelf automatisch uit. Dat is niet alleen zuinig, maar ook beter voor je kleding. Te lang drogen kan stoffen namelijk beschadigen. Bovendien voorkomt de automatische uitschakeling dat de droger onnodig belast wordt.

Wol- en delicate programma's

Gebruik je altijd het standaard droogprogramma, zelfs voor je kasjmier trui? Geen goed idee. Veel wasdrogers hebben aparte standen voor kwetsbare stoffen zoals wol of zijde. Die werken met een lagere temperatuur en een zachtere droogmethode. Zo blijft je kleding in goede conditie en voorkom je dat je trui krimpt of zijn zachte structuur verliest.

©Viktoria

Kinderbeveiliging

Heb je jonge kinderen in huis, dan is een wasdroger met kinderbeveiliging geen overbodige luxe. Met deze functie kunnen kinderen de droger niet openen of aan de instellingen zitten. En dat is wel zo veilig, want tijdens het drogen wordt de trommel behoorlijk heet. Het kinderslot helpt zo ongelukken te voorkomen. Bij de meeste modellen schakel je het slot in of uit met een combinatie van toetsen. Staat het aan, dan verschijnt er een slot-icoon op het display.

Smart connect

Sommige wasdrogers zijn op afstand te bedienen via wifi, ook wel smart connect of home connect genoemd. Handig als je op je werk bent en wilt dat de was klaar is zodra je thuiskomt – of als de droger op zolder staat en je geen zin hebt om steeds op en neer te lopen.

Je koppelt de droger eenvoudig aan een app op je smartphone of tablet. Daar geef je aan wat voor soort was je wilt drogen, waarna de app het beste programma selecteert. Zodra de was klaar is, krijg je een melding. Zo hoef je niet steeds zelf te controleren. De app laat ook weten wanneer het filter moet worden schoongemaakt of wanneer er onderhoud nodig is.

©Samsung

Stapelbaarheid

Heb je weinig ruimte, dan is het handig als je de wasdroger op de wasmachine kunt zetten. Maar let op: stapelen is niet zo simpel als het ene apparaat op het andere plaatsen. Beide zijn zwaar en kunnen tijdens het centrifugeren bewegen of trillen. Zonder goede bevestiging kunnen ze daardoor gaan schuiven of elkaar beschadigen.

Zorg er dus voor dat ze stevig en veilig staan. Veel wasmachines en drogers hebben standaardafmetingen en zijn stapelbaar, maar controleer dit altijd vooraf. Gebruik bij het stapelen een speciale stapelkit. Die vangt trillingen op en zorgt voor een stabiele verbinding, zodat de droger niet kan verschuiven. Je kunt zo'n kit doorgaans kopen bij de (web)winkel waar je je wasdroger koopt. Hebben ze hem niet in het assortiment, dan kunnen ze hem meestal wel voor je bestellen.

Geschikt voor onderbouw

Een wasdroger is meestal geen blikvanger. Wil je hem netjes wegwerken onder een werkblad of aanrecht, dan heb je een model nodig dat geschikt is voor onderbouw. Deze drogers zijn compacter en hebben een afneembaar bovenblad, zodat ze precies passen.

Om warmte goed kwijt te kunnen, is bij dit type extra gelet op ventilatie. En door hun kleinere formaat zijn onderbouwdrogers vaak ook wat zuiniger dan standaardmodellen. Dat maakt ze niet alleen praktisch, maar ook aantrekkelijk voor wie op energie wil besparen.