ID.nl logo
Automatische back-ups van al uw apparaten
© PXimport
Zekerheid & gemak

Automatische back-ups van al uw apparaten

Op uw pc bevinden zich allerlei bestanden die u niet wilt kwijtraken. Maar ook op smartphones en tablets worden steeds meer belangrijke gegevens opgeslagen. Wat dacht u van bestanden, contactgegevens, afspraken, instellingen en berichten zoals sms'jes? Ook deze apparaten kunt u back-uppen. Hier leest u hoe u een reservekopie maakt van uw Windows-pc en van Apple- en Android-apparaten.

Deel 1. Back-up van uw pc

1. Windows back-up

In Windows 7 is standaard een faciliteit aanwezig om back-ups te maken. In veel gevallen is extra software dus niet eens nodig. Naar keuze back-upt u het volledige systeem of een gedeelte, u beslist zelf wat er bewaard wordt. Misschien wilt u alleen de systeembestanden van Windows bewaren, of alleen uw eigen gegevens, of juist allebei. Om een back-up te maken gaat u naar Start / Configuratiescherm / Systeem en beveiliging / Back-up maken en terugzetten. De eerste keer dat u hier komt klikt u op Back-up instellen. Wijs vervolgens een schijf aan waarop de reservekopie geplaatst moet worden. In de volgende stap kunt u het aan Windows overlaten wat er bewaard gaat worden, maar het is altijd beter dit zelf te regelen via de optie Zelf bepalen. U vinkt dan de schijven en mappen aan die in de back-up meergenomen moeten worden. Aanvullend kan onder in het venster gekozen worden om meteen ook een systeemkopie van Windows te maken.

©PXimport

In Windows 7 kunt u back-ups maken van uw eigen gegevens en van het Windows-systeem.

2. Automatisch uitvoeren

Zelf back-ups maken schiet er al snel bij in. U kunt dit dan ook beter automatiseren. Na het instellen van de back-up ziet u een scherm met daarop een samenvatting van alle instellingen. Onderin staat wanneer de eerstvolgende back-up plaatsvindt. Voor een andere dag en tijdtip kunt u op de link Schema wijzigen klikken. Vervolgens kunt u de dag, het tijdstip en ook het ritme (dagelijks, wekelijks, maandelijks) aangeven. Los van het schema dat u instelt, zal er na het inregelen van een nieuwe back-up alvast een eerste reservekopie gemaakt worden. Gebeurt dit bij u niet, doe het dan zelf.

©PXimport

Stel het schema naar wens in en back-ups zullen volledig automatisch worden uitgevoerd.

3. Back-up op een interne schijf

Besteed extra aandacht aan de plek waar u de back-ups opslaat. Kies nooit de schijf waarop de originele gegevens staan. Een back-up maakt u om gegevens veilig te stellen, en dat doet u hiermee natuurlijk niet. Windows Back-up waarschuwt u als u een partitie op de systeemschijf kiest. Het risico is dan namelijk te groot dat u bij een calamiteit zowel het origineel als de kopie van de gegevens verliest.

Mocht er een extra schijf in uw computer passen, dan kunt u die speciaal voor back-ups reserveren. Het voordeel hiervan is dat hij razendsnel en altijd aanwezig is. Dat maakt het makkelijker om automatisch back-ups te maken. Er is echter ook een risico: omdat die schijf gewoon bereikbaar is zodra de pc aanstaat, kunt u alsnog alle gegevens kwijtraken, bijvoorbeeld bij besmetting met een virus.

©PXimport

Bevindt de partitie zich op de systeemschijf, dan krijgt u een waarschuwing.

4. Back-up op een externe schijf

Het is veiliger om in plaats van een interne schijf, te kiezen voor een back-up op een externe schijf. Bijvoorbeeld eentje die op een usb-poort wordt aangesloten. Kies hierbij het liefst voor aansluiting via usb 3.0, dit is vele malen sneller dan de oudere versies. Dat scheelt u veel tijd als u veel gegevens te bewaren hebt. Uw computer moet dan natuurlijk wel usb 3.0 ondersteunen.

Wanneer u een externe schijf gebruikt, gaan uw back-ups niet mee ten onder wanneer er iets met de computer gebeurt. Extra voordeel is dat u de externe schijf gescheiden van de pc kunt bewaren. Dat kan in huis, maar een externe locatie is nog beter. Bewaart u een back-up extern, dan is het handig om meerdere back-up-schijven te hebben. Eentje bewaart u thuis en een tweede exemplaar buitenshuis. Dit kan eventueel een wat oudere reservekopie zijn. Bij inbraak of brand verliest u dan niet alle back-ups. Maakt u automatisch back-ups, dan moet u wel zorgen dat u de externe schijf tijdig aansluit.

©PXimport

Bewaar back-ups op een externe harde schijf voor meer veiligheid.

5. Naar het netwerk

Het kan ook handig zijn om de back-up naar een netwerkschijf weg te schrijven. Dit kan op twee manieren, namelijk naar een NAS, of naar een tweede computer bij u thuis. Wilt u dit met Windows Back-up doen, dan hebt u wel Windows 7 Professional, Ultimate of Enterprise nodig. In het artikel Thuisnetwerken leest u gedetailleerd hoe u dit instelt. Het voordeel van een netwerklocatie is dat u niet steeds een externe schijf hoeft te koppelen en na afloop weer moet opbergen. Let er wel op dat de netwerkschijf snel genoeg te benaderen is. Bijvoorbeeld door gebruik te maken van een bekabeld thuisnetwerk, of een plek in huis te kiezen waar het draadloze signaal op z'n sterkst is. Let er ook nu weer op dat de back-ups en de originele data strikt gescheiden blijven. Er zijn ook online back-updiensten. U bewaart de gegevens dan automatisch buiten de deur, alleen hebt u wel met lage uploadsnelheden te maken.

©PXimport

Het voordeel van een back-up naar een NAS, is dat u er altijd toegang tot hebt.

Systeemherstelschijf

Gegevens uit een eerder gemaakte back-up herstellen doet u in Windows 7 op hetzelfde scherm als waar u de back-up hebt ingericht. U kiest de back-up waaruit u gegevens wilt terughalen en wijst de mappen of bestanden aan. Als u het systeem niet opgestart krijgt, kunt u natuurlijk niet bij dit scherm komen. In dat geval moet eerst Windows hersteld worden. Daar hebt u herstelschijven voor nodig. Vergeet daarom niet om die meteen even aan te maken via Een systeemherstelschijf maken. U vindt deze optie terug in de linkerkolom van het back-upscherm (Start / Configuratiescherm / Systeem en beveiliging / Back-up maken en terugzetten). Hopelijk lukt het met deze schijf om het systeem alsnog te repareren. Zo niet, dan moet een systeemkopie teruggezet moeten worden. Zo'n systeemkopie kan een onderdeel van uw reguliere back-up zijn, of een los exemplaar die u met de optie Een systeemkopie maken hebt aangemaakt.

©PXimport

Vergeet niet om systeemherstelschijven aan te maken voor echte noodgevallen.

6. Alternatieve software

Wilt u uw eigen mappen met bestanden veiligstellen, dan kan dit ook met andere programma's dan Windows Back-up. Het gratis Cobian Back-up is een aanrader, een back-up kan hierbij ook naar een netwerklocatie worden weggeschreven. Helaas begint het programma wel wat stoffig te worden, maar volgens de maker wordt er hard aan een nieuwe versie gewerkt. Vergeet niet dat u met dit programma geen beschadigd Windows-systeem kunt herstellen (systeemherstel). Voor een back-up van Windows en het aanmaken van systeemherstelschijven, kunt u dan gewoon de back-upfaciliteiten van Windows 7 gebruiken.

Een andere freeware-programma waarmee u kunt back-uppen naar onder andere netwerklocaties, is Comodo Backup. Bent u op zoek naar een totaaloplossing en wilt u er wel wat voor betalen, dan is Acronis True Image Home 12 wellicht iets voor u (49,95 euro). Er is een gratis 30-dagen-probeerversie.

©PXimport

Cobian Backup is een handig en gratis alternatief om back-ups van uw bestanden te maken.

Deel 2. Android

7. Android veiligstellen

Als u een tablet of smartphone hebt met Android als besturingssysteem, zijn de standaardmogelijkheden om een back-up te maken redelijk beperkt. Toekomstige versies van het besturingssysteem kunnen vast meer. Tot die tijd kunt u het beste gebruikmaken van een back-upprogramma uit de Android Market. Er zijn er behoorlijk wat. We noemen hier even MyBackup van RerWare LLC, hiermee kunt u veel gegevens van uw Android-apparaat veiligstellen. Er is zowel een gratis 30-dagen-probeerversie als een betaalde pro-versie (€ 3,89). U kunt de app dus vrijblijvend uitproberen om te zien of het iets voor u is. MyBackup bewaart onder meer uw foto's, apps, afspeellijsten, belgeschiedenis, tekstberichten (sms en mms), apparaatinstellingen, agenda en contactgegevens. De back-ups worden naar keuze op een SD-kaartje in het apparaat zelf weggeschreven of online opgeslagen.

©PXimport

U kunt MyBackup dertig dagen lang gratis uitproberen op uw Android-apparaat.

Agenda en contacten

Als u een Android-apparaat gebruikt, kunnen uw contactpersonen en de agenda zich op twee plekken bevinden: op het apparaat zelf, of online via uw Google-account. Wanneer uw contacten en agenda online staan, kunt u ze ook via een browser op een willekeurige computer benaderen, net als uw e-mail bij Gmail. Gegevens in uw online account hoeft u niet handmatig te back-uppen. Zolang u zorgt dat de gegevens op uw telefoon over en weer gesynchroniseerd worden, ziet u zowel op uw smartphone of tablet als online in een browser, de meest recente gegevens. Dit regelt u op een Android-apparaat via de optie Instellingen / Accounts & synchronisatie. Hier geeft u op of accounts op de achtergrond gesynchroniseerd mogen worden en of dit automatisch dan wel handmatig moet gebeuren.

8. Werken met MyBackup

U installeert de app MyBackup vanuit de Android Market. Na het opstarten kunt u zich registreren voor online opslagruimte. Dit mag u eventueel overslaan, dan kunt u alleen back-ups maken naar een SD-kaartje. Voor handmatige back-ups kiest u in het hoofdmenu voor Backup. Handiger is het om de back-ups automatisch te laten draaien, zodat u er niet zelf aan hoeft te denken. Dat regelt u met de optie Schedule. U kiest als back-uplocatie Local (dit is de SD-kaart) of Online en geeft daarna met vinkjes aan welke gegevens u wilt bewaren. Met Select All neemt u in één klap alle categorieën mee. Vervolgens selecteert u het ritme (dagelijks of wekelijks), kiest u een geschikt tijdstip en tikt u op Schedule. Om alles of een gedeelte van een back-up weer te herstellen, moet u bij het onderdeel Restore zijn.

©PXimport

Via Schedule laat u MyBackup automatisch back-ups maken.

9. Eigen bestanden bewaren

Helaas bewaart een programma zoals MyBackup niet de complete inhoud van uw Android-apparaat. Het draait vooral om apps, instellingen en gegevens zoals de belgeschiedenis en sms- of mms-berichten. Er wordt blijkbaar vanuit gegaan dat u belangrijke eigen bestanden op de SD-kaart opslaat. Prima, maar daarmee zijn ze niet beveiligd tegen elke calamiteit, zoals verlies of diefstal. Zorg daarom dat u regelmatig de volledige inhoud van het kaartje naar uw computer kopieert. Dit is niet lastig, de SD-kaart en het telefoongeheugen zijn als gewone schijf te benaderen onder Windows. U sluit het toestel aan op uw computer, en kopieert de hele inhoud van het kaartje naar uw harde schijf. Helaas is dit wel iets wat u zelf moet doen, en dat dus niet automatisch plaatsvindt. Maakt of bewerkt u documenten op uw telefoon of tablet, sla dan eventueel meteen een kopie online op. Bijvoorbeeld in Dropbox of bij Google Docs. Van beide diensten zijn apps beschikbaar voor een Android-apparaat.

Beperkte leestoegang

Programma's die op een Android-smartphone of -tablet draaien, kunnen niet zomaar overal bij. Verder kan een app er nog voor kiezen om zijn eigen gegevens af te schermen. Helaas: dit betekent dat MyBackup ook niet overal bij kan. Het kan daarom gebeuren dat sommige apps na een herstel door MyBackup, weer terug bij af zijn. Instellingen die u ooit hebt aangepast staan weer op de beginwaarde, of u bent uw vorderingen in een game kwijt. Dit zal niet gebeuren als apps ervoor kiezen hun gegevens automatisch op te slaan in uw Google Account (zie stap 10). Probleem is alleen dat u meestal niet weet of Google dan wel MyBackup de gegevens van een bepaalde app bewaart. Wilt u gegarandeerd alle gegevens van uw telefoon of tablet veiligstellen, dan is root-toegang nodig (een soort administrator-account).

10. Instellingen en persoonlijke gegevens

In Android kunt u enkele persoonlijke gegevens online bewaren in uw Google-account. Zodra u een apparaat naar de fabrieksinstellingen terugzet of wanneer u een nieuw toestel in gebruik neemt, kunt u er dan voor kiezen om die gegevens weer terug te zetten. Het gaat hierbij voornamelijk om apparaatinstellingen, gegevens over bekende wifi-netwerken, favorieten die u in de browser hebt aangemaakt, een lijst van geïnstalleerde apps en de woorden die u via het virtuele toetsenbord aan het woordenboek hebt toegevoegd. Inschakelen van deze mogelijkheid doet u via Instellingen / Privacy met de optie Back-up mijn gegevens. Ook sommige apps kunnen zo hun gegevens in uw Google-account opslaan. Bij het opnieuw installeren van een app worden de gegevens dan weer netjes hersteld, mits op het zojuist genoemde scherm de optie Automatisch herstellen aanstaat.

©PXimport

Android kan gegevens in uw online account bewaren, zodat ze later zijn te herstellen.

Deel 3. iOS

11. Apples iCloud

Sinds iOS versie 5, het meest recente besturingssysteem van de iPhone en de iPad van Apple, kunt u gegevens opslaan in de cloud. U kunt dus via een draadloze internetverbinding, uw data op de servers van Apple opslaan. Hierdoor is het kinderlijk eenvoudig om bestanden tussen verschillende Apple-apparaten te synchroniseren, maar ook om back-ups te maken. U hoeft het mobiele apparaat in principe nooit meer met een kabeltje aan uw pc of Mac te hangen.

©PXimport

Sinds iOS 5 kunt u gebruikmaken van iCloud voor online opslag van uw gegevens.

12. iCloud back-up

De back-up gaat automatisch van start zodra aan een aantal voorwaarden is voldaan. Het apparaat moet in ieder geval via een draadloos netwerk (wifi) verbonden zijn met internet. Over het mobiele telefoonnetwerk worden geen back-ups gemaakt en gezien de hoeveelheid gegevens is dat maar goed ook. Ook moet uw iPhone of iPad op netstroom zijn aangesloten en mag u niet op het apparaat aan het werk zijn. Eens per dag zal de back-up gemaakt worden. Overigens kan het eventueel ook handmatig via hetzelfde scherm als waar u iCloud back-ups inschakelt. Namelijk via Instellingen op het hoofdscherm. Zoek het onderdeel iCloud op en kies onderin voor Opslag en reservekopie. Activeer de optie iCloud-reservekopie. Belangrijk om te weten is dat er vanaf dat moment geen back-up meer gemaakt wordt via iTunes.

©PXimport

Back-ups volledig automatisch maken via een draadloos wifi-netwerk.

Ouderwets via iTunes

Wie zijn of haar iPhone of iPad nog regelmatig aan de kabel hangt, kan iTunes gebruiken om automatisch back-ups te maken. Zodra u het apparaat met de computer verbindt en een synchronisatie uitvoert, zal er meteen een back-up gemaakt worden. Om deze mogelijkheid te activeren, kiest u in de linkerkolom van iTunes uw mobiele apparaat. Vervolgens zet u onder het kopje Reservekopie een vinkje bij Reservekopie maken op deze computer. Let echter goed op, want als u al back-ups via iCloud maakt, staat er al een vinkje bij Reservekopie maken op iCloud. U moet dan kiezen op welke manier u voortaan uw back-ups wilt maken, beide methoden gebruiken mag namelijk niet. Zodra u kiest voor back-ups op de computer, wordt het maken van back-ups via iCloud ogenblikkelijk uitgeschakeld op de iPhone of iPad.

13. Online opslagruimte

Met iCloud stelt Apple gratis vijf gigabyte online opslagruimte aan u beschikbaar. Dat lijkt misschien best veel, maar die ruimte is niet alleen voor back-ups bedoeld. Ook bestanden die u tussen uw Apple-apparaten synchroniseert, zoals documenten, spreadsheets en presentaties, worden er neergezet. Hebt u meerdere Apple-apparaten en laat u van elk een back-up maken via iCloud, dan is de opslagruimte vol voordat u er erg in hebt. Wat zit er eigenlijk in de back-up? Bewaard worden onder meer foto's en films uit uw filmrol, boeken, apparaatinstellingen, gegevens van apps, berichten (iMessage, sms en mms) en de indeling van de beginschermen. Muziek, boeken, films en apps die u in de iTunes Store koopt, zitten er niet in. Deze worden gewoon rechtstreeks op het apparaat teruggeplaatst zodra dat nodig is. Sommige dingen - bijvoorbeeld muziek die niet uit de iTunes Store komt - moet u handmatig terugzetten, bijvoorbeeld door via iTunes te synchroniseren.

14. iTunes draadloos

Ook als u niet met iCloud maar nog met iTunes werkt, mag u het witte synchronisatiekabeltje opbergen. Een iPad of iPhone kan namelijk draadloos synchroniseren en back-ups maken. Om dit in te schakelen is het nodig om het apparaat nog één keer met een kabeltje op de computer aan te sluiten. Kies het apparaat in de linkerkolom en zet behalve een vinkje bij Reservekopie maken op deze computer (in het onderdeel Reservekopie) ook nog een vinkje bij Met deze iPad synchroniseren via WiFi (in het onderdeel Opties). Staat uw computer aan en is iTunes opgestart, sluit dan de iPhone of iPad aan op netstroom. Prompt wordt er draadloos een synchronisatie uitgevoerd en een back-up gemaakt. Voorwaarde is wel dat beide apparaten met hetzelfde draadloze wifi-netwerk zijn verbonden.

©PXimport

Lokale back-ups maken via iTunes kan tegenwoordig ook draadloos gebeuren.

▼ Volgende artikel
Zo bespaar je flink met groenten, fruit en kruiden uit eigen tuin*
© encierro - stock.adobe.com
Huis

Zo bespaar je flink met groenten, fruit en kruiden uit eigen tuin*

Groenten, fruit en kruiden uit eigen tuin kunnen een flinke besparing opleveren. Zeker als je kiest voor soorten die in de winkel duur zijn, weinig verzorging vragen en jaar na jaar opnieuw groeien. Je hoeft er geen groene vingers voor te hebben en ook geen grote tuin. In dit artikel lees je welke planten slim zijn om te kweken, hoe je begint en waar je op moet letten om zoveel mogelijk uit je oogst te halen.

* Of van je eigen balkon natuurlijk

In dit artikel lees je: • Waarom zelf kweken geld bespaartWelke groenten je makkelijk zelf kweekt, ook in pottenWelke fruitplanten jarenlang opbrengst gevenOf je beter kruiden kunt kopen of zelf zaaienWelke kruiden goed groeien in pottenWanneer je het beste kunt zaaien of plantenHoe je je oogst beschermt tegen slakken, rupsen en vogelsWaarom avocado's kweken in Nederland nauwelijks zin heeftHoe je eenvoudig begint, ook zonder moestuin

Lees ook: Ingemaakt! 4 manieren om zelf thuis voedsel te conserveren

Waarom zelf kweken loont

In de supermarkt kunnen verse bessen, kruiden en biologische groenten behoorlijk aantikken. Een klein bosje rozemarijn kost al snel meer dan een euro, terwijl een rozemarijnplantje je jarenlang voorziet als je 'm goed behandelt. Ook courgettes, cherrytomaatjes en paprika's zijn flink aan de prijs, terwijl je ze zelf makkelijk kweekt, zelfs in een pot.

Daarnaast scheelt het in verpakkingsmateriaal, voorkom je verspilling en smaakt alles verser dan vers. Zelfs op een balkon of klein terras kun je met een paar bakken al behoorlijk wat opbrengen.

Groenten: veel opbrengst, dus dat bespaart geld!

Voor deze groenten heb je weinig ruimte of moeite nodig, terwijl ze wel een goede opbrengst geven.

1. Courgette

Courgette groeit snel, vraagt weinig aandacht en geeft veel vruchten. Eén plant kan je wekenlang oogst opleveren. Toegegeven, in de zomermaanden zijn ze best betaalbaar in de winkel. Maar juist door de grote opbrengst kun je er makkelijk ook iemand anders blij mee maken en je kunt ze inmaken voor de winter.

  • Zaaien: april binnen, mei buiten

  • Zon: veel zon

  • Grond: luchtige, voedzame grond

  • Let op: geef genoeg water, vooral bij warm weer

  • Oogsten: juli t/m september; regelmatig plukken stimuleert nieuwe groei

2. Cherrytomaten

Perfect voor op het balkon. In pot of in de volle grond.

  • Zaaien: maart binnen, uitplanten in mei

  • Zon: volle zon, uit de wind

  • Grond: goed doorlatend en rijk aan voeding

  • Let op: bind ze op en haal regelmatig dieven (zijscheuten) weg

  • Oogsten: juli t/m september; regelmatig plukken stimuleert nieuwe groei

3. Prei

Prei is populair en veelzijdig. Je kunt het hele jaar door zaaien, afhankelijk van de soort (zomer- of winterprei).

  • Zaaien: februari tot juni

  • Zon: zon of halfschaduw

  • Grond: losse, voedzame grond

  • Let op: plant jonge prei diep, dat zorgt voor lange witte stelen

  • Oogsten: juli t/m september; regelmatig plukken stimuleert nieuwe groei

4. Paprika

Paprika's doen het goed in een pot op een zonnig balkon of in een kas. Ze vragen iets meer aandacht, maar zijn het waard.

  • Zaaien: februari binnen

  • Zon: veel zon, liefst beschut

  • Grond: voedselrijke potgrond

  • Let op: paprika's houden van warmte – een kas of warm hoekje helpt enorm

  • Oogsten: augustus t/m oktober; zodra paprika's volledig gekleurd zijn oogsten

5. Rucola

Korte groeicyclus, dus je kunt meerdere keren per seizoen zaaien.

  • Zaaien: maart tot september

  • Zon: liefst halfschaduw, anders wordt het snel bitter

  • Grond: normale tuingrond, niet te droog

  • Let op: jonge rucola is het lekkerst – wacht niet te lang met oogsten

  • Oogsten: mei tot oktober; al 4-6 weken na zaaien

©Brent Hofacker

Fruit: planten voor jarenlange opbrengst

Met fruitstruiken of -bomen leg je de basis voor een structurele besparing. Na het eerste jaar begint de oogst, en die wordt vaak elk jaar groter.

1. Blauwe bes

Duur in de winkel, maar als struik jarenlang opbrengst.

  • Planten: november tot maart

  • Zon: volle zon

  • Grond: zure grond (meng turf door de aarde)

  • Let op: geef bij droogte water met regenwater (geen kalkrijk kraanwater)

  • Oogsten: juli t/m september; vruchten regelmatig plukken als ze volledig blauw zijn

2. Framboos

Geeft snel oogst, kan ook in grote pot op balkon.

  • Planten: najaar of vroeg voorjaar

  • Zon: liefst veel zon

  • Grond: goed doorlatend, voedzaam

  • Let op: snoei oude takken na de oogst voor meer vruchtvorming

  • Oogsten: juni t/m oktober; afhankelijk van ras, pluk zodra rijp

3. Aardbeien

Makkelijk, ook in hangpotten.

  • Planten: maart of augustus

  • Zon: volle zon

  • Grond: luchtige aarde, niet te nat

  • Let op: verjong elk jaar door nieuwe stekken te planten

  • Oogsten: juni t/m september; direct oogsten zodra ze volledig rood zijn

4. Vijg (in pot)

Zelfs op een balkon kun je een vijgenboom houden.

  • Planten: voorjaar

  • Zon: volle zon, beschut plekje

  • Grond: voedzame, goed doorlatende grond

  • Let op: bescherm bij strenge vorst

  • Oogsten: augustus t/m oktober; vijgen oogsten als ze zacht en volledig gekleurd zijn

©Valery Sheiko | draw05 - stock.adobe.com

Kruiden: kopen of zaaien?


Kopen: sneller en makkelijker

Bij kruiden als rozemarijn, tijm, munt en bieslook is een plantje van het tuincentrum of zelfs de supermarkt vaak de handigste optie.

  • Je hebt direct een oogstbare plant

  • Je ziet meteen of de plant gezond is

  • Je bespaart tijd, want kiemen duurt bij sommige soorten weken

  • Vooral houtige kruiden (rozemarijn, tijm) groeien langzaam uit zaad

Belangrijk is wel dat je supermarktplantjes niet als wegwerpkruid gebruikt. Verpot ze in voedzame aarde, geef ze licht, en knip regelmatig bij. Zo gaan ze makkelijk maanden (soms jaren) mee.

Zaaien: zinvol bij snelle groeiers

Kruiden als basilicum, koriander, dille en peterselie kun je prima zaaien, vooral als je ze in grotere hoeveelheden gebruikt.

  • Goedkoop: één zakje zaad geeft veel planten

  • Leuk om te doen in de lente

  • Je kunt steeds nieuwe rondes opkweken

Maar ook hier geldt: zaaien vraagt aandacht. Je hebt een warme, lichte plek nodig en moet zorgen dat de kiemplantjes niet uitdrogen of omvallen.

Kruiden: altijd vers binnen handbereik

Verse kruiden zijn duur, terwijl een plantje vaak jarenlang meegaat. Deze soorten zijn eenvoudig in onderhoud en groeien goed in potten.

1. Rozemarijn

  • Zon: volle zon

  • Grond: droge, arme grond

  • Let op: geef weinig water, winterhard tot -10 °C, snoei regelmatig takjes om groei compact te houden

  • Oogsten: het hele jaar

2. Tijm

  • Zon: veel zon

  • Grond: doorlatend, kalkrijk

  • Let op: snoei regelmatig voor compacte groei, regelmatig toppen

  • Oogsten: hele jaar door

3. Munt

  • Zon: halfschaduw of zon

  • Grond: vochtig, niet te droog

  • Let op: woekert, dus altijd in pot houden

  • Oogsten: maart t/m november; jonge blaadjes smaken het beste

4. Bieslook

  • Zon: halfschaduw tot zon

  • Grond: voedzaam, vochtig

  • Let op: bloeit in zomer, maar dan kun je nog steeds de stengels oogsten

  • Oogsten: maart t/m oktober; knip regelmatig voor verse aanwas

©stockcreations

Wanneer zaaien of planten?

GewasBinnen zaaienBuiten zaaienPlantenOogsten vanaf
Courgetteaprilmeimeijuli–sept
Cherrytomaatmaartmeimeijuli–sept
Preifebruari–maartapril–juni-juli–dec
Paprikafebruari–maartmeimeijuli–sept
Rucola-maart–sept-april–okt
Blauwe bes--nov–maartjuli–aug
Framboos--okt–mrtjuni–aug
Aardbei--maart/augjuni–juli
Vijg--voorjaaraug–okt
Rozemarijn-maart–julimaart–meihet hele jaar
Tijm-maart–julimaart–meihet hele jaar
Munt-maart–julimaart–meihet hele jaar
Bieslook-maart–julimaart–meihet hele jaar
Basilicummaart–meimei–juli-juni–sept
Koriandermaart–aprilapril–juni-mei–aug
Dillemaart–aprilapril–juni-mei–aug
Peterseliefebruari–aprilmaart–juli-mei–okt

Wat te doen tegen slakken, rupsen en vogels?

Zodra het groen gaat groeien, ontdekken ook dieren je tuin. Met deze tips houd je de schade beperkt:

Slakken:

  • Leg koperen munten rond potten of bedden

  • Zet schuilplaatsen zoals omgekeerde bloempotten om ze weg te vangen

  • Kies planten die slakken minder lekker vinden (zoals rozemarijn of tijm)

  • Zet een schoteltje met bier neer

Rupsen:

  • Controleer planten regelmatig op eitjes (onder bladeren)

  • Plant afrikaantjes of dille tussen je groenten – die trekken natuurlijke vijanden aan

  • Gebruik fijnmazig net als je veel last hebt

Vogels:

  • Span vogelnetten over bessenstruiken

  • Hang oude cd's of glimmend lint op om ze af te schrikken

  • Zet een nep-roofvogel in de buurt van je fruit

©APISIT Wilaijit

Kun je zelf avocado's kweken? Hoewel avocado's duur zijn in de winkel, is het niet realistisch om ze zelf te kweken met het idee dat je er ooit van zult oogsten. Je kunt de pit laten kiemen – bijvoorbeeld in een glas water of direct in potgrond – en daar groeit met wat geduld een mooie plant uit. Maar een echte avocado-oogst? Die blijft in Nederland vrijwel altijd uit. De boom heeft jaren nodig om vrucht te dragen, meestal tussen de zeven en tien jaar, en stelt hoge eisen aan temperatuur en licht. Buiten overleeft hij onze winters niet. Zelfs in een kas is het lastig om genoeg warmte en luchtvochtigheid te bieden. Daarbij komt dat veel soorten alleen vruchten dragen als er een tweede, genetisch afwijkende boom in de buurt staat voor kruisbestuiving. Leuk dus als groene kamerplant, maar niet als serieuze manier om geld te besparen op avocado's.

Begin klein, groei vanzelf

Je hoeft niet meteen een hele moestuin aan te leggen. Begin met drie bakken op je balkon of een paar vaste planten in een zonnig hoekje. Kies soorten die je vaak gebruikt en die je veel geld schelen in de winkel. Na een eerste jaar weet je wat werkt en kun je stap voor stap uitbreiden.

 

Moestuinzaden?

Heel veel keus

▼ Volgende artikel
Boost je productiviteit met Copilot Pro
© Putu - stock.adobe.com
Huis

Boost je productiviteit met Copilot Pro

Als je AI slim inzet, kun je meer plezier beleven aan je computer en het werk dat je ermee doet. Copilot is de slimme assistent van Microsoft, die nauw integreert met Office. Hoe maak je optimaal gebruik van deze AI en hoe zet je de assistent naar je hand? Wij gaan aan de slag met Copilot Pro.

In dit artikel laten we zien hoe je Microsoft Copilot Pro gebruikt om efficiënter te werken:

  • Voeg Copilot toe aan de taakbalk of browser voor snelle toegang
  • Gebruik Copilot in Word en Excel om documenten te samenvatten en teksten te genereren
  • Stel slimme e-mails op in Outlook met AI-ondersteuning
  • Integreer Copilot in WhatsApp en Telegram

Handig om te weten: Wat zijn Copilot+-laptops en wat kun je ermee?

Er zijn van Copilot verschillende versies beschikbaar. Zo is er Copilot, Copilot Pro en Copilot for Microsoft 365. De eerste versie – Copilot – kun je gratis gebruiken en biedt je de basisfunctionaliteit. Deze instapversie is ideaal als je wilt kennismaken met de AI en wilt kijken of Copilot voor je geschikt is.

Copilot Pro is het betaalde abonnement waarmee je extra functies tot je beschikking krijgt. Je betaalt 22 euro per maand voor deze uitgebreidere versie. In dit artikel gaan we hoofdzakelijk met Copilot Pro aan de slag. Tot slot is er ook nog Copilot for Microsoft 365. Dit is een dienst die hoofdzakelijk is gericht op zakelijke gebruikers en bedrijven. Deze versie laten we buiten beschouwing.

De Copilot-app kun je los downloaden.

Proberen

Je hoeft niet direct een abonnement op de Pro-versie af te sluiten. Je kunt de betaalde variant van Copilot eerst een maand proberen door op de Copilot-website te kiezen voor Probeer de gratis proefversie.

Vanaf de taakbalk

Er zijn verschillende manieren om toegang tot Copilot te krijgen. Wil je snel toegang, dan kun je de assistent toevoegen aan de Windows Taakbalk. Je vindt de officiële Copilot-app in de Microsoft Store. Typ Microsoft Copilot in het zoekvak bovenin om de app uit de winkel te downloaden. Eenmaal geopend, klik je met de rechtermuisknop op de knop van Copilot in de taakbalk en kies je Aan taakbalk vastmaken. Je kunt Copilot ook gebruiken via de browser. Op https://copilot.microsoft.com vind je de webversie.

Geschiedenis

Als je al wat langer gebruikmaakt van Copilot, is het handig om terug te kunnen keren naar eerdere gesprekken. Dit voorkomt onder meer dat je informatie moet herhalen of een gesprek opnieuw moet beginnen. Links naast de gespreksbalk vind je de knop Geschiedenis weergeven. Klik hierop voor een overzicht van eerdere gesprekken. Je kunt ook specifieke gesprekken verwijderen. Je klikt hiervoor op het pictogram van de prullenbak naast een eerder gesprek.

Gebruiken via Edge

Microsofts browser Edge kent een nauwe integratie met Copilot. Je opent de assistent via een eigen knop, rechtsboven in het venster. Een zijvenster opent en je kunt aan de slag. Als je intensief gebruikmaakt van Copilot kun je er ook voor kiezen om het zijvenster altijd zichtbaar te maken. Klik op de knop Instellingen en meer (of gebruik Alt-toets+F) en klik op Instellingen. Kies voor Copilot en zijbalk en kies voor de optie Altijd aan.

Gebruik je Copilot niet (meer) via de browser en heb je geen behoefte aan de knop rechtsboven in Edge? Kies dan in hetzelfde instellingenvenster voor Copilot en zet de schuif op Uit bij Copilot weergeven.

Pas de instellingen van Copilot via Edge aan.

Meer functies na betalen

Of je betaalt voor het AI-model, bepaal je uiteraard zelf. Copilot Pro kent een paar belangrijke voordelen ten opzichte van de gratis variant. Zo krijgen betalende gebruikers op drukke momenten voorrang. Als gratis gebruiker kan het voorkomen dat je moet wachten of dat je tijdelijk geen toegang hebt.

Die voorrang vinden we ook terug op het gebied van AI-afbeeldingen. Met de Pro-versie kun je dagelijks honderd ‘boosts’ inzetten om een afbeelding ‘snel’ te maken. Bij de gratis versie kun je dit maar vijftien keer doen. Nieuwe functies worden ook als eerste in de Pro-versie aangeboden. Een belangrijk kenmerk van Copilot Pro is de integratie met Office-apps, zoals Word, Excel, PowerPoint en Outlook. Copilot Pro is hiermee direct toegankelijk vanuit die apps.

Ook online

De integratie van Copilot Pro is doorgevoerd in de online versies van apps zoals Word, Excel en PowerPoint. Gebruik je de apps in de browser, dan vind je de knop Copilot in het Office Lint bij de tab Start.

Aan de slag met Pro

Copilot Pro heeft de meest uitgebreide functies. Na activatie vind je de assistent in de verschillende Office-onderdelen terug. In de menubalk bovenin verschijnt een Copilot-knop. Is deze niet zichtbaar, dan meld je je eerst aan met het account waarmee je Copilot Pro hebt afgesloten. Typ in het Office-zoekvak (bovenin het venster) Copilot Pro en kies voor Copilot Pro gekocht? Meld u aan om te gebruiken. De knop Copilot verschijnt op het Office Lint, op de tab Start. Klik erop om te beginnen.

Copilot geeft uit zichzelf al enkele suggesties, gebaseerd op het document dat je mogelijk al hebt geopend. De opties zijn afhankelijk van het Office-programma waarin je Copilot opent. Via de eerste optie ‒ Begrijp ‒ kun je het geopende document samenvatten. De tweede optie ‒ Maak een afbeelding ‒ geeft je de mogelijkheid om een afbeelding te maken, gebaseerd op een beschrijving. Tot slot is er de optie Vraag, waarin je Copilot kunt vragen om een element uit het document duidelijker te beschrijven. Werkt Copilot nog niet? Controleer of de optie Automatisch opslaan voor het document is geactiveerd (via de optie linksboven in het venster). Alleen dan heeft Copilot toegang tot het actieve document.

Copilot Pro integreert met Office, zoals Word en PowerPoint.

Vragen stellen

Interessanter aan de integratie is de mogelijkheid om vragen te stellen over het document dat je hebt geopend. Dat doe je in het vak rechtsonder. Heb je geen inspiratie, dan kun je gebruikmaken van de standaardvragen die boven het tekstvak worden getoond. Klik op de knop Vernieuwen om een nieuwe set standaardvragen te genereren. Je kunt bijvoorbeeld vragen om de belangrijkste punten van het document op een rij te zetten of om de tekst in te korten. Zoals altijd bij AI geldt: controleer het resultaat telkens goed en neem de informatie nooit klakkeloos over.

Naast eigen vragen kun je ook standaardvragen kiezen.

Hulp bij prompts

Hoeveel nut Copilot je uiteindelijk biedt, is in grote mate afhankelijk van de kwaliteit van de gebruikte prompts. Een prompt kun je zien als een opdracht die je aan de AI-assistent geeft. Dit kan bijvoorbeeld een duidelijke instructie zijn, zoals ‘Vat dit document samen in drie belangrijke punten’ of ‘Benoem de voor- en nadelen uit dit document.’ Hoe duidelijker de prompt, hoe beter het resultaat. Copilot Pro kan je hierbij helpen.

In het invoervak vind je de knop Prompts weergeven. Je opent hiermee een nieuw venster met suggesties. De lijst is lang: je kunt gelukkig op zoek gaan naar specifieke prompts. Gebruik de filters bovenin. Klik op Taak en selecteer de categorie van de prompts die je wilt zien, bijvoorbeeld Begrijpen, Vragen en Analyseren. Bovendien vind je een tweede filter: Type functie. Dat filter kun je gebruiken om specifiek te zoeken naar prompts voor een afgebakend domein, zoals klantenservice, IT en non-profit. De prompts worden hierop aangepast. Kom je een interessante prompt tegen, bewaar deze dan. Klik bij de prompt op het pictogram Prompt opslaan. Kies vervolgens bovenin voor Opgeslagen prompts om een totaaloverzicht te bekijken.

Een overzicht van kant-en-klare prompts die je kunt bewaren.

Online galerie

Niet alle beschikbare prompts worden in het eerdergenoemde venster getoond. We willen die natuurlijk wel bekijken. Klik hiervoor op Alle prompts weergeven, rechtsonder in het venster. Een nieuw venster met een promptgalerie wordt geopend. Interessant aan deze galerie (ten opzichte van het venster dat je via Copilot in Office opent), is dat je ook kunt selecteren op prompts per app, bijvoorbeeld voor Excel, Word en PowerPoint. Ook op deze webpagina kun je prompts opslaan. Deze verschijnen vervolgens in de sectie Jouw prompts. In de sectie Verkennen in producten vind je bovendien per Office-app praktische voorbeelden om Copilot in te zetten.

Met je stem

Geen zin om te typen? Je kunt de vragen ook stellen via een microfoon. Klik op de knop Microfoon in het tekstvak en begin met praten. De herkende woorden verschijnen in het tekstvak. Klik op Verzenden om de vraag uiteindelijk te stellen.

Je kunt prompts ook via een microfoon inspreken.

Beperkingen

Zoals bij elke technologie kent Copilot nog enkele beperkingen. Het is goed om hiermee rekening te houden, vooral als je werkt met documenten. Als je een vraag stelt over een onderwerp in je document, gaat dit nagenoeg altijd goed. Vraag je om een samenvatting van een document, dan is het even opletten geblazen. Copilot controleert namelijk een maximum aantal woorden en negeert de rest.

Bij grote documenten bestaat hierdoor de kans dat je eindigt met een incomplete samenvatting. Op dit moment ondersteunt Copilot documenten van ongeveer 80.000 woorden. Je kunt de beperking omzeilen door het document in meerdere delen op te knippen en deze delen telkens door Copilot te laten beoordelen. Wil je een document laten herschrijven, werk dan bij voorkeur met een documentlengte van maximaal 3000 woorden.

Terug in de tijd

Copilot onthoudt de gesprekken. Je kunt deze geschiedenis op elk moment wissen. Klik in het deelvenster van Copilot linksboven op het menu (Schakelen tussen Copilots). Onder in het venster vind je de optie Chatgeschiedenis. Klik erop en kies Gehele Copilot-geschiedenis verwijderen.

Eerdere gespreksgeschiedenis verwijderen.

Prompts verbeteren

Er zijn tips om een prompt (en daarmee het resultaat van Copilot) te verbeteren. Gebruik bij het maken van een prompt zo veel mogelijk details. Beschrijf bijvoorbeeld de context, wat je verwacht en welke bronnen Copilot mag gebruiken. Hanteer een positieve insteek: vertel wat er moet gebeuren en niet wat er niet moet gebeuren. Is het resultaat niet wat je verwacht, dan verbeter je je prompt en laat je het resultaat opnieuw genereren. De makers van Copilot hebben zelf een aantal voorbeelden online gezet.

Doordenken

Om de kwaliteit van de antwoorden en adviezen te verhogen, kun je bij Copilot Pro gebruikmaken van Think Deeper. Je vindt de gelijknamige knop rechts van het invoervak in de app van Copilot (dus niet in het Office-deelvenster). Een antwoord via Think Deeper laat wel wat langer op zich wachten. Copilot heeft tot een halve minuut nodig om het onderwerp vanuit verschillende perspectieven te bekijken. Je hoeft de functie uiteraard niet bij elk gesprek te gebruiken.

Mailen maar

Als je de e-mailclient Outlook gebruikt, kun je ook wat werk overdragen aan Copilot. De assistent werkt in zowel de klassieke als nieuwe versie van Outlook. Let wel even goed op, want Copilot verschijnt alleen bij het e-mailaccount waarop je het Copilot-abonnement hebt afgesloten. Heb je meerdere e-mailaccounts, dan kunnen deze niet gebruikmaken van de functies. Op zulke momenten verdwijnt de knop uit het venster. Een vreemde en weinig gebruiksvriendelijke zaak: hopelijk herzien de makers dit in de toekomst.

Copilot ondersteunt je op verschillende manieren bij het mailen. Allereerst kun je de assistent je e-mail laten opstellen. Klik op de knop Copilot en kies Concept met Copilot. Beschrijf duidelijk wat je wilt mailen en klik op Genereren. Een kant-en-klare mail wordt gemaakt. Controleer het resultaat. Ben je tevreden, dan kies je Behouden. Ook kun je kiezen voor Aanpassen en aangeven dat je het bericht bijvoorbeeld formeler, korter of losser wilt opstellen. Ben je helemaal niet tevreden, dan genereer je een nieuw concept (kies Opnieuw genereren).

Copilot kan een concept-e-mail opstellen.

Coaching

In plaats van al het werk uit handen te nemen, kun je er ook voor kiezen om Copilot je te laten begeleiden. Schrijf een e-mail van minimaal honderd woorden en kies voor Coaching door Copilot. De assistent stelt nu een bericht op, dat je vervolgens kunt beoordelen. Je hebt daarbij dezelfde opties als bij het volledig genereren van een mail: zo kun je de teksten inkorten, aanpassen of volledig opnieuw beginnen als je niet tevreden bent.

Niet tevreden over je eigen tekst? Laat deze herschrijven.

Sneller toegang

Door Copilot aan het startmenu of de taakbalk toe te voegen, heb je nog sneller toegang tot de assistent. Maak je gebruik van de losse app van Copilot? Klik op de drie puntjes rechtsboven in het venster of druk op Alt+F. Kies Aan taakbalk vastmaken of Vastmaken aan Startscherm.

Mobiel gebruik

Tot slot: Je kunt Copilot ook gebruiken op je iPhone en Android-toestel. Voor beide platformen download je de app via de bekende appstores. In plaats van een app, kun je Copilot op een mobiel ook gebruiken via WhatsApp en Telegram. Je voegt de assistent dan toe als contactpersoon met wie je via het normale chatvenster communiceert. Via deze link vind je directe koppelingen om de assistent aan WhatsApp en Telegram toe te voegen.

De assistent is ook beschikbaar op je mobiel, bijvoorbeeld via WhatsApp.

Watch on YouTube