Het programma Audacity biedt veel mogelijkheden om met audio aan de slag te gaan. Van het uitknippen van een fragment uit een mp3-bestand, tot het opnemen en exporteren van audio. En het allermooiste is dat Audacity gratis is. Het opensource programma is zowel voor Windows- als Mac- als Linuxgebruikers verkrijgbaar. In deze cursus leggen we u uit wat Audacity allemaal kan.

Audacity is een programma dat bedoeld is om geluidsbestanden nauwkeurig te snijden, effecten op fragmenten toe te passen en te converteren naar een ander formaat. Het programma kan met verschillende formaten goed omgaan en zit boordevol functies. Het programma is geschikt voor Windows 98 en hoger en Mac OS X 10.4 of hoger. Hebt u thuis een Linux-systeem, dan downloadt u gemakkelijk de broncode voor GNU/Linux. De meest recente versie is op het moment van publiceren schrijven 2.0.2. U kunt Audacity downloaden via de website.

©PXimport

Audacity is voor alle bekende besturingssystemen verkrijgbaar.

1. De vormgeving

Audacity is redelijk overzichtelijk. Aan de bovenkant vindt u de transportsectie met onder andere knoppen voor afspelen, opnemen en doorspoelen. Daarnaast zijn zes verschillende gereedschappen te vinden. Deze knoppen bepalen welke functie uw muis heeft. Zo kunt u inzoomen of bewerken, maar ook geluidsgolven tekenen of sporen in de tijd verschuiven. Hiernaast ziet u twee meters voor het weergavevolume en het opnamevolume, met de schuiven rechts ervan bepaalt u deze waardes. Eronder vindt u nog een paar selectievakken waar u uw audio-interface-instellingen kunt regelen en helemaal rechtsboven zijn een aantal snelkoppelingen voor functies uit het menu geplaatst. De projecteigenschappen zijn allemaal terug te lezen aan de onderkant van het scherm. Het middelste vlak is geheel gereserveerd voor de golfvorm van het te openen geluidsbestand.

©PXimport

Het uiterlijk van Audacity.

Woordenlijst

Kanaal Geluidsbestanden bestaan uit één (mono) of twee kanalen (stereo)

Spoor Een spoor is in Audacity een mono- of stereo-geluidsbestand. Sporen kunt u onder elkaar zetten en zijn tegelijkertijd af te spelen.

Golfvorm De visuele weergave van geluid heet een golfvorm. Golfvormen zijn lijnen die op en neer bewegen, daarbij kruisen ze steeds de nullijn in Audacity.

Latency Vertraging die optreedt omdat de processor een bewerking uitvoert.

Oversturing Ook wel distortion genoemd vanwege het gelijknamige gitaar-effect. Dit ontstaat als het ingangssignaal te hard binnenkomt bij uw audio-ingang. Een overstuurd opgenomen signaal is later niet meer te repareren.

2. Bestandsformaten begrijpen

Klik op Bestand / Openen en kies een geluidsbestand. Er bestaan twee soorten audioformaten: gecomprimeerde audio en ongecomprimeerde audio. Ongecomprimeerde geluidsbestanden zijn groot, maar hebben meestal een goede kwaliteit. Bekende voorbeelden zijn wav- of aif-bestanden. Het bekendste formaat is ongetwijfeld mp3. Als u een ongecomprimeerd bestand opent in Audacity, krijgt u een waarschuwing te zien. Er wordt gevraagd of u het bestand direct op uw harde schijf wilt bewerken of dat u een kopie naar het Audacity-project wilt kopiëren. De laatste optie is standaard geselecteerd en raden wij u ook aan. Zo voorkomt u dat u bewerkingen op uw geluidsbestand niet meer ongedaan kunt maken. Een gecomprimeerd bestand wordt altijd naar Audacity gekopieerd, omdat het programma niet direct met gecomprimeerde bestanden kan omgaan. Een conversie is dan altijd noodzakelijk. Als u de standaardkeuze niet bij elke actie wilt bevestigen, zet dan een vinkje bij Mij niet meer waarschuwen en altijd bovenstaande keuze toepassen. Het geluidsbestand wordt geopend en u ziet meteen een visuele weergave van de geluidsgolven. Als u een stereobestand hebt geopend, ziet u twee kanalen onder elkaar. De bovenste is altijd het linkerkanaal, de onderste het rechterkanaal. U start het afspelen door op de Play-knop te klikken of op de spatiebalk te drukken. Links van de golfvorm vindt u informatie over het bestand. De cijfers boven de golfvorm geven de tijd aan. De combinatie van het linker- en rechterkanaal heet in Audacity een spoor.

©PXimport

Een kopie maken voordat u begint aan bewerkingen is een goed idee.

3. Audio bewerken

Om een fragment uit het geluidsbestand te snijden, moet u allereerst inzoomen op de passage waar het uitgehaald moet worden. Klik op het zoom-gereedschap (naast de transportsectie met bedieningsknoppen) en zoek de passage op. Als u een goed idee hebt welk fragment uit de golfvorm gesneden moet worden, verandert u uw cursor weer naar het selectie-gereedschap (de I). Selecteer het fragment en u ziet dat het een donkergrijze kleur krijgt. U hebt nu twee mogelijkheden. De eerste mogelijkheid verwijdert het gehele fragment en maakt het bestand korter. Klik op de Delete-toets op uw toetsenbord of kies voor Bewerken / Audio verwijderen / Verwijderen. Wilt u het gesneden fragment ergens anders neerzetten, dan kiest u niet voor Verwijderen, maar voor Knippen (Ctrl+X). Het fragment wordt naar het plakbord gekopieerd en u kunt het ergens anders inzetten door voor Bewerken / Plakken (Ctrl+V) te kiezen.

©PXimport

Het geselecteerde fragment voor verwijdering.

Met de tweede mogelijkheid creëert u stilte op de plek van het fragment, de lengte van het geluidsbestand wordt hierdoor niet aangepast. Selecteer het fragment en kies voor Bewerken / Audio verwijderen / Audio dempen. U zult merken dat er bij het snijden soms klikjes ontstaan. Dit komt omdat een golfvorm dan wordt afgesneden op een ongelukkige positie. De beste positie om een golfvorm te snijden is bij de nullijn. Als u een geluidsbestand extreem inzoomt, ziet u dat de golfvormen steeds weer omhoog en naar beneden bewegen. Steeds passeren ze daarbij de nullijn. Audacity kan voor u naar het dichtstbijzijnde nulpunt zoeken. Hebt u een selectie gemaakt, klik dan even op Bewerken / Nulpunten zoeken en de selectie wordt geoptimaliseerd. Helemaal zeker is deze methode bij stereo-bestanden niet. Aangezien een stereospoor uit twee golfvormen bestaat, is de kans klein dat de golfvormen van het linkerkanaal en het rechterkanaal op exact hetzelfde moment de nullijn raken. Nulpunten zoeken kunt u ook door op de Z-toets van uw toetsenbord te drukken.

©PXimport

Het fragment is verwijderd, maar er is een stilte voor in de plaats gekomen.

Effecten

Audacity wordt met een aantal effecten geleverd. Onder Effecten ziet u een hele rij staan, waaruit u het gewenste effect selecteert. Het wordt op het gehele spoor of op een selectie toegepast. Het is heel eenvoudig om zo bijvoorbeeld galm aan uw stem toe te voegen door GVerb te kiezen of een muziekstuk sneller af te laten spelen met het effect Snelheid wijzigen. Met Normaliseren optimaliseert u het geluidsniveau van een spoor zonder deze te laten oversturen en met Omkeren draait u een spoor of fragment achterstevoren.

©PXimport

Met het effect Snelheid wijzigen kunt u muziek langzamer of sneller afspelen.

4. Audio opnemen

Met Audacity kunt u ook audio opnemen. Als u een microfoon hebt, is het gemakkelijk om podcasts of andere gesproken teksten op te nemen. U moet hiervoor wel eerst uw audio-interface of geluidskaart selecteren. Dit kan de interne geluidschip op uw moederbord zijn, maar als u echt professioneel aan de slag wilt, is een aparte audio-interface een goed idee. Wilt u geen audio-interface aanschaffen, dan kunt u tegenwoordig ook goed uit de voeten met usb-microfoons. Ook een computer-microfoon die u op de roze audio-ingang van uw computer aansluit, kan al voldoende zijn, al kunt u van dit soort microfoons meestal niet teveel verwachten. In de werkbalk vindt u, naast de ingangs- en uitgangsweergave, vier selectievakken. In het eerste vak kiest u de audio-host. In Windows hebt u meestal de keuze uit MME of Windows DirectSound. Welk protocol u kiest, hangt af van uw systeem. MME is het veiligst op oude systemen, maar als u een nieuw systeem hebt, kan Windows DirectSound zorgen voor minder latency (vertraging). Ernaast selecteert u uw audio-interface of interne geluidskaart. Achter het microfoon-icoontje vindt u de ingangsinstellingen. De eerste is de audio-ingang, hier selecteert u uw usb-microfoon of uw audio-interface waar de microfoon op is aangesloten. In het laatste veld kiest u voor een mono- of stereo-ingangskanaal. Een microfoon is altijd mono, dus als u alleen uw stem op wilt nemen dan gaat u voor 1 (mono) invoerkanaal. Spreek vervolgens duidelijk in uw microfoon en u zult zien dat de rechtermeter uit zal slaan. Zorg ervoor dat de meter altijd groen of lichtoranje blijft. Rood is nooit goed, dit betekent dat uw signaal overstuurt. Dit is naderhand niet meer te repareren. U kunt het ingangsvolume aanpassen door de schuif achter het microfoontje bovenin iets naar links te zetten. Hebt u een audio-interface, dan zult u dit waarschijnlijk moeten regelen in de mixer van de audio-interface, de schuif in Audacity is dan gedeactiveerd. Om op te nemen, klikt u op de opnameknop (het rode rondje). Audacity maakt automatisch een nieuw audiospoor aan.

©PXimport

Stel de ingangsvoorkeuren in om audio te kunnen opnemen.

Stemmen verwijderen

Stemmen verwijderen uit muzieknummers belooft Audacity ook te kunnen. Stelt u zich hier niet teveel van voor, want feitelijk is dit bij de meeste muziek onmogelijk. De meeste muziek is zó gemixt dat vocalen altijd precies in het midden van de luidsprekers worden gezet, in tegenstelling tot bijvoorbeeld gitaren of achtergrondgeluiden, die alleen uit de linker of rechter luidspreker kunnen komen. Het effect Vocal Remover verwijdert alle informatie uit een muziekstuk dat in het midden zit. Helaas zitten er meestal meer dingen precies in het midden, zoals de baslijn en sommige drums. Deze worden dan ook verwijderd. Effecten op de hoofdvocalen, zoals galm en echo, zijn meestal stereo en hiervan wordt ook alleen het middelste deel verwijderd. Op de linker en rechter luidspreker is dus wel de galm van de stem te horen, ook al is de directe zangstem verwijderd.

©PXimport

Stemmen verwijderen doet u met Vocal Remover, al werkt dit niet zonder fouten.

5. Meerdere sporen samenvoegen

Hebt u een muziekbestand geopend en een microfoonopname gemaakt, dan is het heel eenvoudig om deze twee sporen tot één spoor samen te voegen. Dit kunt u vervolgens weer opslaan als één bestand. Selecteer beide sporen door Bewerken / Selecteren / Alles te kiezen en klik op Sporen / Mixen en doorrekenen. Wilt u de onderlinge volumes bepalen voor u de sporen samenvoegt, zorg dan eerst dat u met de schuif links van het spoor een volume bepaalt. De weergave van de golfvorm verandert niet mee, dus u moet dit op gehoor doen. Wilt u dat uw stem alleen op het rechterkanaal is te horen, zet dan de schuif eronder helemaal naar rechts, richting de letter R. Pas bij het samenvoegen zal Audacity de golfvormen opnieuw voor u tekenen. U kunt de individuele sporen ook naar voren of achteren verschuiven. Selecteer het gereedschap Tijd verschuiven, aangegeven met de twee pijltjes. U verschuift nu een heel spoor in de tijd door erop te klikken en het naar links of rechts te bewegen.

©PXimport

In Audacity kunt u meerdere sporen tegelijkertijd geopend hebben en afspelen.

Automatisch dempen

Een slim hulpmiddel in Audacity is de functie Automatisch dempen. Automatisch dempen verlaagt het volume van één of meer sporen als het volume van een ander spoor een bepaald niveau bereikt. Radio-dj's maken hier veel gebruik van, de muziek wordt automatisch zachter wanneer de dj gaat praten. Hebt u een spoor met tekst opgenomen en wilt u hetzelfde effect bereiken, laad dan een muzieknummer als tweede spoor in door op Bestand / Importeren / Audio te klikken. De twee sporen staan nu onder elkaar. Sleep het muziekspoor naar boven door links van de golfvorm te klikken en te slepen. Het stemspoor staat. Selecteer het muziekspoor en kies voor Effecten / Automatisch dempen. Hoeveelheid demping bepaalt hoeveel decibel (dB) het muziekspoor gedempt wordt en met Maximum pauze bepaalt u hoelang de pauzes in uw stemspoor mogen zijn alvorens het volume in het muziekspoor weer omhoog gaat. Fade-in en fade-out zijn ook nog aan te geven, het is aan te raden deze op de standaardwaarden te laten staan. Klik op OK om de demping toe te passen.

6. Audio exporteren

U kunt uw gemaakte projecten op verschillende manieren opslaan. Het gehele project, met bijvoorbeeld drie of vier sporen onder elkaar, is op te slaan als Audacity-project. Klik op Bestand / Project opslaan als, er wordt een bestand gemaakt met de extensie aup. Dit kan alleen door Audacity worden geopend. Wilt u geluidsbestanden exporteren, dan kiest u voor Bestand / Exporteren. Kies een bestandsnaam en locatie en kies achter Opslaan als het gewenste formaat. U hebt hier veel mogelijkheden. Wilt u een ongecomprimeerd bestand, kies dan bijvoorbeeld voor WAV (Microsoft) signed 16 bit PCM. Dit is vergelijkbaar met cd-kwaliteit. Uiteraard zorgt dit wel voor grote bestanden. Wilt u ruimte besparen, kies dan voor mp3-bestanden. Het is wel belangrijk om nog even op Opties te klikken. Naast Kwaliteit moet u niet een te lage waarde kiezen. Een goede tip is om het project eerst als aup-project op te slaan en een aantal mp3-kwaliteitsniveau's te proberen. Vergelijk de geluidskwaliteit van bijvoorbeeld een 128 kbps-bestand met een 320 kbps-bestand en kies de voor u beste optie. Het aup-project kunt u desgewenst van uw harde schijf verwijderen. Kiest u voor mp3, dan kunt u in het volgende venster nog metadata meegeven aan het bestand. Dubbelklik op een waarde, geef de informatie in en sluit af met OK. Andere formaten die ondersteund worden zijn .flac en .ogg (Ogg Vorbis).

©PXimport

U kunt vanuit Audacity als mp3 opslaan.

7. Oude opnames digitaliseren

Met Audacity kunt u oude elpees of cassettes digitaliseren. Het belangrijkste hierbij is dat u de apparatuur op de juiste manier aansluit. Hiervoor moet u de uitgang van het apparaat met een kabel verbinden met de ingang van de computer. Bij de meeste computers is de ingang een roze mini-jack ingang. Dit is een kleine aansluiting van 3,5 millimeter doorsnee. Uw cassettedeck of versterker moet natuurlijk wel een uitgang hebben, een simpele cassettespeler heeft dit meestal niet. Een platenspeler moet aangesloten zijn op een versterker met phono-ingang, omdat het signaal uit een platenspeler te zwak is om te verwerken in de computer. Een uitgang is bij de meeste hi-fi-apparaten een tulpstekker, ook wel RCA-stekker genoemd. U zult dus waarschijnlijk een 'stereo tulp naar mini-jack'-kabel moeten hebben. In Audacity gebruikt u dezelfde instellingen als voor het opnemen van een microfoonsignaal, let er alleen wel op dat u bij de invoerkanalen 2 (stereo) invoerkanalen hebt geselecteerd. Speel een elpee of cassette af, pas het ingangssignaal aan en neem op door op de opnameknop te klikken. U kunt een hele elpee-kant in één keer opnemen en daarna de opname in stukken verdelen. Audacity heeft een handige functie om meteen meerdere nummers op te slaan zonder te snijden. Ga met uw cursor naar de positie waar het eerste nummer begint en klik op Sporen / Label toevoegen bij selectie of gebruik de toetscombinatie Ctrl+B. Audacity opent nu een extra labelspoor onder het audiospoor. Ga met uw cursor naar het begin van het tweede nummer en druk nog eens op Ctrl+B. Doe dit tot u alle nummers hebt gelabeld. U geeft de labels een naam door in het paarse rechthoekje te dubbelklikken en de naam van het nummer in te voeren. Klik vervolgens op Bestand / Meervoudig exporteren. In het volgende venster vult u een exportlocatie in en kiest u onder Bestanden benoemen hoe u wilt dat de bestanden gaan heten. Achter Exportformat kunt u uw favoriete formaat kiezen. Het is aan te raden een ongecomprimeerd formaat te kiezen als u de maximale geluidskwaliteit wilt behouden. Sluit af door op Exporteren te klikken.

©PXimport

Met het labelspoor verdeelt u een geluidsbestand in meerdere stukken.

©PXimport

Exporteren naar verschillende bestanden gaat vervolgens heel eenvoudig.

Smarthome-apparaten zijn handig, maar vaak ook relatief prijzig. Dan wil je natuurlijk niet dat de fabrikant na een paar jaar de ondersteuning stopt. Daar hoef je niet bang voor te zijn als je spullen koopt die gebruikmaken van standaarden die door iedereen gebruikt kunnen worden. Wij hebben allerlei smarthome-spullen voor je gezocht die werken met open standaarden, zoals Zigbee, Z-Wave of wifi, die je daardoor met een eigen systeem als Home Assistant of Homey kunt gebruiken.

5x Beveiliging

Aqara Deur en Raam Sensor T1

Aqara is een fabrikant van smarthomeproducten die bedoeld zijn om te gebruiken in combinatie met een eigen hub, maar vaak gebruikmaken van Zigbee. Zo is de Deur en Raam Sensor T1 een compact deur- of raamcontact die je via Zigbee kunt koppelen met onder andere Home Assistant. Je plakt de twee delen van de sensor met bijgeleverde tape op je raam of deur, waarna gedetecteerd kan worden of je raam of deur openstaat. De sensor werkt op een CR1632-knoopcel die ongeveer twee jaar meegaat.

Aeotec Multipurpose Sensor

De Aeotec Multipurpose Sensor is in eerste instantie een deur- of raamcontact waarmee je kunt detecteren of een raam of deur open of dicht is. Aeotec heeft daarnaast een temperaratuursensor en accelerometer ingebouwd. Hierdoor kan de Multipurpose Sensor de temperatuur en de hoek van de sensor detecteren, maar ook trillingen. Met die hoek kun je bijvoorbeeld bepalen of een raam in de kiepstand openstaat, terwijl trillingen naast inbraakdetectie voor allerlei dingen gebruikt kunnen worden.

De sensor communiceert via Zigbee en werkt op een CR2450-knoopcelbatterij die het ongeveer een jaar uithoudt.

IKEA Vallhorn

Het grootste voordeel van de IKEA Vallhorn is de prijs, want voor 10 euro heb je een bewegingssensor die je kunt koppelen via Zigbee. Veel van IKEA’s slimme producten gebruiken Zigbee voor communicatie met de eigen hub. De bewegingssensor heeft een ingebouwde timer die je kunt instellen op één of vijf minuten waarmee de status na het verstrijken van die tijd weer op geen beweging wordt gezet.

Je kunt hem neerzetten, maar de behuizing is ook voorzien van gaten waarmee je hem aan de muur kunt monteren. De IKEA Vallhorn werkt op twee AAA-baterijen waarbij je het best oplaadbare batterijen kunt gebruiken. Een nadeel is dat de behuizing door deze normale batterijen vrij groot is.

©PER LIEDBERG

Aeotec Sirene 6

De Aeotec Siren 6 is een sirene die gebruikmaakt van Z-Wave. Het apparaat kan hard geluid maken en lichtsignalen geven als er alarm is, maar je kunt hem ook voor andere doeleinden gebruiken. Het is namelijk mogelijk om verschillende geluiden te programmeren waardoor de speaker ook te gebruiken is voor bijvoorbeeld een deurbel of andere situatie waarin je een melding wilt horen. De sirene werkt op een netspanningsadapter, maar is voorzien van een back-upbaterij voor wanneer de stroom uitvalt.

Philips Hue Motion Sensor

De Hue Motion Sensor is uiteraard bedoeld voor Philips’ eigen Hue-bridge, maar maakt gebruik van Zigbee en je kunt hem ook koppelen met andere smarthome-systemen. Het grootste voordeel van de Hue Motion Sensor is dat de compacte behuizing een fraai uiterlijk heeft. Behalve neerzetten, kun je hem ook aan de muur monteren, bijvoorbeeld bovenaan in een hoek je van het plafond. De sensor werkt op twee AAA-batterijen.

3x Rookmelder

FIBARO Smoke Sensor 2

Uiteraard is het primaire doel van een rookmelder om bij brand jouw leven te redden als je thuis bent en de Fibaro Smoke Sensor 2 waarschuwt daarom met licht- en geluidsignalen als er rook gedetecteerd wordt. Daarnaast wordt een signaal verstuurd naar je smarthome-systeem. Er wordt hiervoor gebruikgemaakt van Z-Wave, dus die draadloze standaard moet dus wel ondersteund worden door je smarthome-systeem. Deze rookmelder werkt op een verwisselbare CR123A-batterij die ongeveer twee jaar meegaat.

KlikAanKlikUit ZSDR-850

Ook als je Zigbee gebruikt, is er een geschikte rookmelder voor Home Assistant of andere smarthome-systemen in de vorm van de KlikAanKlikUit ZSDR-850. Hoewel je dit merk waarschijnlijk kent van zijn 433MHz-producten, maakt de fabrikant tegenwoordig ook Zigbee-producten. Dezelfde producten worden ook onder de merknaam Trust verkocht.

De rookmelder heeft een luid alarm van 85 dB, dat afgaat als rook gedetecteerd wordt. Hij werkt op een verwisselbare CR123A-batterij, die volgens de fabrikant zo’n drie jaar meegaat. De rookmelder geeft uiteraard ook een luid geluidssignaal als er rook gedetecteerd wordt.

Shelly Plus Smoke

Heb je geen Zigbee- of Z-Wave-radio in je smarthome-systeem, dan kun je terecht bij de Shelly Plus Smoke. Deze rookmelder gebruikt wifi voor de verbinding met onder andere Home Assistant.

Ook de rookmelder heeft een verwisselbare CR123A-batterij, die volgens de fabrikant vijf jaar meegaat. Dat lijkt ons wat optimistisch, zorg er bij iedere rookmelder voor dat je een reservebatterij op voorraad hebt, zodat je deze direct kunt vervangen als de batterij leeg is.

3x Tuinverlichting

Philips Hue Buitensensor

Wil je de buitenverlichting niet de hele tijd laten branden, maar wel als er beweging gedetecteerd wordt? Dan heeft Philip met de Hue Buitensensor een bewegingssensor in het assortiment die je dankzij een weerbestendige behuizing buiten kunt gebruiken.

De bewegingssensor is in eerste instantie bedoeld om te koppelen aan een Hue Bridge, maar maakt gebruik van Zigbee en is hiermee ook direct te koppelen aan Home Assistant. De sensor werkt op twee AA-batterijen, die minimaal twee jaar meegaan.

Innr Outdoor Smart Pedestal Light Colour

De Innr Outdoor Smart Pedestal Light Colour is een setje van drie lichtpaaltjes waarmee je verlichting in ieder denkbare kleur kunt maken met een lichtopbrengst van maximaal 230 lumen per paaltje.

De paaltjes zijn voorzien van scherpe punten die je in de grond of een plantenbak kunt prikken. De lampen zelf werken op 24volt-gelijkspanning, er wordt een adapter meegeleverd die je in een stopcontact steekt. Als de meegeleverde kabels te kort zijn, levert Innr verlengkabels in twee of vijf meter. Verbinden doe je via het Zigbee-protocol.

Philips Hue Impress Sokkellamp

Philips levert diverse Hue-buitenlampen, waaronder deze Impress-buitenlamp op sokkel. Er is zowel een variant die je direct op de netspanning aansluit als in een variant die je aansluit op een 24volt-adapter. Beide varianten hebben een lichtopbrengst van maximaal 1180 lumen en kosten hetzelfde.

Voor de laagspanningsvariant moet je de benodigde buitenvoeding wel los aanschaffen, waarbij de goedkoopste 40watt-variant 50 euro kost en genoeg is om bijvoorbeeld vijf Impress-buitenlampen op sokkels van energie te voorzien.

4x Schakelen

Sonoff ZBMiniL2

Met een inbouwmodule kun je een wandschakelaar slim maken en zo normale lampen opnemen in je smarthome. Veel inbouwmodules hebben een nuldraad nodig, maar zo’n draad ontbreekt in de meeste inbouwdozen voor wandschakelaars. Gelukkig hoeft een draad trekken niet per se, want de Sonoff ZBMiniL2 vereist geen nuldraad.

De inbouwmodule gebruikt Zigbee en is lekker compact, waardoor hij achter de meeste wandschakelaars moet passen.

Innr Outdoor Smart Plug

Met een slimme stekker kun je allerlei apparaten schakelen via je smarthome-systeem, waaronder lampen. Ook buiten kan zo’n slimme stekker handig zijn, bijvoorbeeld voor kerstverlichting. Een willekeurige slimme stekker buiten gebruiken is natuurlijk niet zo’n goed idee, maar de Innr Outdoor Smart Plug met Zigbee is wel ontworpen voor buiten en is spatwaterdicht.

Let er op dat deze slimme stekker met randaarde maximaal een belasting van 10 ampère (2300 watt) aan kan.

Fibaro Walli Outlet

Je kunt een wandcontactdoos slim maken met een inbouwmodule, maar er bestaan ook complete slimme wandcontactdozen, zoals de Walli Outlet van Fibaro. Dit slimme stopcontact maakt gebruik van Z-Wave, en is er in een witte of zwarte uitvoering.

Fibaro levert het stopcontact inclusief afdekraam, maar de Walli Outlet is ook compatibel met schakelmateriaal van andere fabrikanten. Behalve schakelen kan de Walli Outlet ook het energieverbruik meten en wordt dit ook getoond middels een gekleurde ring.

EcoDim Draadloze schakelaar

EcoDim maakt onder andere diverse smarthome-producten met Zigbee of Z-Wave. De fabrikant heeft onder andere Zigbee-schakelaars in het assortiment, in een witte of zwarte uitvoering. Ze werken draadloos als een afstandsbediening en je kunt ze dus over al tegen de muur bevestigen, maar ze passen ook over een inbouwdoos. De schakelaars zijn er met één, twee of vier groepen, zodat je ook in een kamer met meerdere lampen toch een wandbediening kunt gebruiken.

4x Binnenklimaat

IKEA Vindstyrka

Voor een dashboard is het handig als je voor iedere kamer gegevens hebt als de temperatuur en luchtvochtigheid. Daar kun je de IKEA Vindstyrka voor gebruiken, die je kunt koppelen via Zigbee. De Vindstyrka meet fijnstof, de temperatuur en de luchtvochtigheid. Ook wordt aangegeven of vluchtige organische stoffen toe- of afnemen. Handig is dat deze luchtkwaliteitssensor ook zijn eigen schermpje heeft.

Awair Element

De Awair Element is een prettig ontworpen kastje dat de luchtkwaliteit in de gaten houdt en sensors heeft voor de temperatuur, luchtvochtigheid, CO2, luchtige organische stoffen en fijnstof. Het apparaat heeft een ingebouwd ‘scherm’ bestaande uit leds waarmee je de verschillende waarden kunt aflezen.

Awair-apparaten communiceren via wifi en gebruik je eigenlijk met een eigen app en clouddienst. Je kunt echter instellen dat Home Assistant het apparaat lokaal kan benaderen via een API-functie.

Lees ook: Slimme luchtkwaliteitsmeter: zo meet en verbeter je de luchtkwaliteit in huis

Aqara Temperature and Humidity Sensor T1

Wil je de temperatuur en luchtvochtigheid onopvallend in de gaten houden, dan heeft Aqara met de Temperature and Humidity Sensor een compacte optie. De behuizing heeft een afmeting van slechts 3,6 bij 3,6 centimeter en is nog geen centimeter plat. Een perfect apparaatje dus om op een onopvallende plek op de muur te plakken.

De sensor werkt op een CR2032-knoopcelbatterij, die zo’n twee jaar meegaat. Daarbij zijn ze ook nog eens redelijk betaalbaar, waardoor je je hele huis in de gaten kunt houden.

IKEA Badring

De IKEA Badring maakt gebruik van Zigbee voor de communicatie en detecteert waterlekkage. Leg hem dus onder je wasmachine, in je keukenkastje of andere plekken waar het risico op waterlekkage groot is en voorkom de schade die lekkage altijd veroorzaakt. Uiteraard kun je IKEA-sensors ook gebruiken in combinatie met IKEA’s eigen smarthome-systeem.

LG blijft verbetert de oled-techniek nog veel verder en dat werpt dit jaar eindelijk zijn vruchten af. De LG OLED EVO 65G56LS is uitgerust met een nieuw type oled-paneel dat aanzienlijk meer piekhelderheid en kleurbereik levert. Daarnaast heeft LG webOS 25 uitgerust met een aantal AI-functies die het gebruiksgemak moeten verbeteren.

De nieuwe G-serie van LG is verkrijgbaar in twee versies. Een met een centrale voet in doos zoals ons testmodel, te herkennen aan de letters ‘LS’ achteraan en een model met een meegeleverde wandbeugel, die modellen hebben de letters ‘LW’ achteraan. De G-reeks mikt nog steeds in eerste instantie op wandmontage. Het toestel zelf is 24mm diep, dat lijkt misschien veel, maar die dikte heeft het wel over het hele oppervlak. Er is geen behuizing voor elektronica die verder uitsteekt. De rand is afgewerkt met een zilverkleurige strip, en dat geeft deze tv van opzij bekeken echt een premium look. De wandbeugel is verstelbaar, je kunt het toestel beperkt links en rechts draaien. De voet kun je monteren in twee posities, hoog en laag, in de hoge positie is er ruim plaats voor een soundbar. Het moet gezegd ook op een tv-meubel ziet hij er prima uit, wandmontage is zeker geen verplichting. 

Aansluitingen

De selectie aansluitingen die LG gebruikt is al enige tijd onveranderd gebleven, maar is dan ook erg goed. Met vier hdmi-poorten die allemaal de maximale hdmi 2.1-bandbreedte (48Gbps) leveren, zitten gamers in ieder geval gebeiteld. Verdere gamingfuncties zijn ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync). PC-gamers kunnen zelfs tot 4K165 gaan, dat is een duidelijke upgrade ten opzichte van vorig jaar. Input-lag is altijd een sterk punt geweest bij LG, dat is dit jaar niet anders, in 4K60 meten we 10,5ms, in 2K120 zelfs maar 5,5ms. Op poort 2 kan je ARC/eARC gebruiken, gamers die een soundbar willen aansluiten, houden nog steeds drie volwaardige HDMI-poorten over. 

Wil je de opstelling zo netjes mogelijk houden, altijd mooi bij een premium tv, dan kun je de bijgeleverde IR-blaster gebruiken om brontoestellen te besturen met de LG-afstandsbediening, ook als die apparaten bijvoorbeeld in een kast staan. De G5 ondersteunt het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association), maar is beperkt tot 2.1-configuraties. Daarmee is jammer genoeg geen draadloze surroundopstelling mogelijk. Alle kabels kun je via twee clips en twee verzonken kanalen wegleiden naar de voet. 

Nieuw oled-paneel, nieuw record

Nieuwe ontwikkeling op vlak van oled-technologie zijn niet uitzonderlijk. Twee jaar geleden introduceerde LG bijvoorbeeld oled-panelen met een laag microlenzen die voor een mooie verbetering in helderheid zorgden. Die microlenzen zijn op de G5 echter niet meer aanwezig. In ruil gebruikt dit model een gloednieuw paneel dat een andere opbouw van de oled-materialen gebruikt. Onder de naam OLED evo Met Brightness Booster Ultimate belooft de G5 hogere piekhelderheid en een breder kleurbereik. En dat blijken geen loze beloftes. Op het 10%-venster haalt de G5 2409 nits, en op een volledig wit beeld zelfs 356 nits. 

Dat alles gemeten in de uitstekend gekalibreerde HDR Filmmaker mode. Ter verduidelijking, dat is een 50 procent verbetering tegenover de G4 van vorig jaar, en voldoende om de kop van het oled-peloton aan te voeren. Vooral de verbetering op het volledig wit veld is impressionant. Daardoor moet de G5 nu de helderheid veel minder laten dalen als het beeld veel wit bevat, iets wat op vorige generaties nog merkbaar was. Ook het kleurbereik is weer groter geworden, en met 99,9% P3 is de G5 perfect uitgerust voor prachtige HDR-beelden. Het paneel had een uitstekende uniformiteit en weert zeer goed reflecties. De kijkhoek is prima.

De Filmmaker Mode is er voor wie minimale beeldverwerking wil, en de mooiste beelden getrouw aan de intentie. In SDR laat dat prachtige resultaten zien, maar de echte pracht van de G5 komt tevoorschijn bij HDR-beelden. Ook hier is de kalibratie nagenoeg perfect met enorm veel witdetail, intense kleuren, en dankzij de hoge piekhelderheid tintelende lichtaccenten. Kleuren worden goed bewaard als ze zeer helder zijn, dat dankt de tv aan het nieuwe paneel. Enkel in de donkerste beelden laat de G5 wat steken vallen. Er is veel schaduwdetail, maar in sommige beelden merken we veel ruis die het beeld ruw maakt en detail verbergt. In een ander geval was er wat blokvorming en bandvorming zichtbaar. We hopen dat LG nog wat aan de software kan sleutelen. 

Prima beeldverwerking

De Alpha11 beeldprocessor is aan zijn tweede generatie toe, maar nieuwe features lijken er niet te zijn. De upscaling en ruisonderdrukking zijn erg goed. In deinterlacing van 1080i-beeld merkten we op een testpatroon opnieuw een foutje waardoor kamvorming zichtbaar was, al bleek dat bij de meeste content niet tot problemen te leiden. Kleurstroken in zachte gradiënten elimineer je met de Vloeiende Gradatie-instelling, maar activeer die enkel als je het echt nodig acht, en dan alleen in de laagste stand. In een van onze testclips veegde die instelling ook wolken uit de lucht. Ook de dynamische tonemapping waar we gebruikelijk erg tevreden over zijn, laat je op dit model beter uit inactief.

Die maakte het beeld te helder, waardoor het aan contrast en impact verliest. Bovendien levert de G5 ook zonder dynamische tonemapping knap beeld. Goede punten waren er voor de bewegingsscherpte. Het oled-paneel laat nauwelijks of geen dubbele rand optekenen rond bewegende voorwerpen. Wie in 24Hz-filmmateriaal te veel last heeft van judder bij snelle camerabewegingen, activeert best TruMotion, bijvoorbeeld in ‘Cinematografische Beweging’ als je minimale invloed wenst. Maar ook hogere instellingen leverden goede resultaten, en de G5 toonde erg weinig beeldfouten zelfs met TruMotion in de Vloeiend-stand. 

Geen DTS-ondersteuning meer

Het is jammer, maar de G5 ondersteunt alleen nog maar Dolby Atmos, geen DTS meer. Vooral voor mensen met een uitgebreide bibliotheek Blu-ray schijven is dat een tegenvaller. Streaming gebruikt overwegend Dolby Atmos, dus daar weegt dat gebrek minder. De 60 Watt 4.2 kanaalsoplossing leek ons onveranderd. De klank is goed gebalanceerd, met een warm karakter en duidelijke baslijn. Zelfs surround is goed hoorbaar. Voor veel mensen zal dit volstaan, maar voor echte bioscoop audio zal een soundbar toch vereist zijn. Nieuw dit jaar is de Personal Sound Wizard. Die laat je een aantal keer in groepen van vier fragmenten horen met verschillende geluidsinstellingen, jij duidt aan wat je het best vindt klinken. Na de test bepaalt de processor op basis van je keuzes je geprefereerde klankinstellingen. Iets gelijkaardig bestond vorig jaar al voor beeld, maar we vinden dat je daar beter voor Filmmaker Mode of Cinema beeldmode kiest. Bij audio mogen persoonlijke voorkeuren wat meer doorwegen. 

WebOS 25, AI als persoonlijk hulpje

Kunstmatige intelligentie moet de nieuwe troef zijn van webOS 25, maar al deze nieuwe functies bleken niet te werken in het Nederlands. Voice ID, waarbij de tv je herkent op basis van je stem is nog niet beschikbaar in Nederlands. Maar ook andere functies, zoals de AI Chatbot die je moet helpen bij eenvoudige vragen zoals het aanpassen van beeldkwaliteit of aanbevelingen geven voor content, leek zelden te weten wat hij met onze vragen moest doen. LG kondigde ook generatieve kunst aan die je kan gebruiken in de screensaver, maar ook dit was nog niet beschikbaar. Nu missen we die AI-functies wel niet, de G5 is zo ook gebruiksvriendelijk, maar we hopen toch dat dit via software updates verbeterd wordt. 

In dit overzichtsartikel vind je alle informatie over webOS. WebOS 25 is van uitzicht niet echt veranderd op wat details na. Zo kan je live tv en HDMI-ingangen nu als tegels toevoegen in de rij met apps op het Home-scherm. Apps en Quick Cards die je niet gebruikt, kan je verbergen. Het app-aanbod is erg ruim en de G5 ondersteunt Airplay2 en Google Cast. LG toont helaas reclame op het Home-scherm en in de screensaver, lees in dit artikel hoe je reclame verwijdert.

De ‘Magic Remote’ heeft een nieuw ontwerp gekregen. Een rechthoekige vorm met afgeronde hoeken, en vooral minder toetsen. Weg zijn de cijfer- en kleurtoetsen, de volume- en kanaaltoetsen zijn nu kanteltoetsen. De mute-toets is verdwenen, muten doe je door de volume knop lang naar beneden te duwen. De ingangen-toets is vervangen door een Home Hub-toets, maar wanneer je die lang indrukt, toont de tv de ingangen. De aanwijsfunctie is gebleven, je kan de cursor op het scherm besturen door de afstandsbediening te bewegen. De afstandsbediening oogt moderner, en het gebruiksgemak is prima, maar we zouden hem niet beter noemen dan de oude versie. 

Conclusie

LG toont met de G5 dat er nog flink wat vooruitgang geboekt kan worden in oled-technologie. Perfect is deze tv echter nog niet, vooral in heel donkere beelden moet LG de software nog aanpassen om ruis en zichtbare gradaties te vermijden.  De OLED65G56LS haalt uit het nieuwe oled-paneel echter wel een indrukwekkende piekhelderheid, en erg ruim kleurvolume. We durven bijna zover gaan om te zeggen dat hij de klassieke zwakke punten van oled elimineert. Samen met de uitstekende kalibratie geniet je zo in Filmmaker Mode van bijna referentie beeldkwaliteit.

De ingebouwde luidsprekers leveren een aangename klank, wel jammer dat LG DTS-ondersteuning geschrapt heeft. De nieuwe AI-features in webOS 25 moeten duidelijk nog verder rijpen, voorlopig leveren ze geen meerwaarde, maar webOS blijft wel erg gebruiksvriendelijk. De nieuwe afstandsbediening sluit aan bij de moderne trend met minder toetsen. Gamers tot slot vinden op de G5 alles wat ze maar kunnen wensen. Dit is een topmodel, met een bijhorend prijskaartje, maar hij is het zeker waard.