ID.nl logo
Artikel: Draadloze audio: gelinkt geluid
© CIDimport
Huis

Artikel: Draadloze audio: gelinkt geluid

Nu muziek steeds minder vaak op een schijfje staat, blijkt een vaste audio-opstelling steeds vaker beperkingen op te werpen vanwege de vereiste kabels. Gelukkig zijn daarvoor talrijke goede alternatieven.

Nu de muziekbronnen overwegend digitale bestanden zijn, is het nut van meerdere cd-spelers, radio’s en cassettespelers gering. Feitelijk is niet meer nodig dan een versterker en een stel speakers, al dan niet in één verpakking. Hiervoor zijn behoorlijk wat verschillende methodes, waarvan we de belangrijkste bespreken.

©CIDimport

Een bluetooth-speaker (afgebeeld: Jawbone Jambox) is feitelijk een combinatie van versterker, voeding, speaker en aansluiting voor een bronsignaal.

Bluetooth

Bluetooth beloofde medio jaren 90 van de vorige eeuw dé technologie te worden die kabels zou vervangen, maar een echt universele standaard is het nog altijd niet. Voor bepaalde, specifieke toepassingen is het wel succesvol gebleken, zoals voor draadloze headsets voor mobiele telefoons. Met nieuwere technieken is het mogelijk stereogeluid en dus ook muziek via bluetooth te verzenden. Hoewel sommige bluetooth-speakers geavanceerde signaalprocessors bevatten, die het door compressie beschadigde signaal weer enigszins proberen op te kalefateren, klinken de meeste modellen toch minder goed, dan wanneer met een kabel verbinding wordt gemaakt.

©CIDimport

Onder andere Sony gebruikt tegenwoordig bluetooth in sommige van zijn speakers.

De meest gebruikte bluetooth-variant heeft een theoretisch bereik van 10 meter en dat is zeker te halen, mits er geen storingsbronnen zijn en er geen grote obstakels tussen zender en ontvanger zijn. Een gewapende betonnen muur heeft kan het signaal geheel tegenhouden. Om die reden is deze draadloze verbinding vooral binnen één kamer geschikt. Momenteel zien we een ware explosie aan bluetooth-speakers op de markt verschijnen die speciaal voor dit doel bestemd zijn.

Handig aan modernere systemen is dat deze met tot drie apparaten tegelijk verbinding kunnen maken. Zo kan een groep gebruikers dus afwisselend muziek van een eigen bron (smartphone) afspelen. Daarbij geldt het principe dat wie het laatste verbinding maakt, de beluisterde bron bepaalt. Doorgaans onthouden bluetooth-ontvangers zo’n zes tot acht apparaten, dus steeds opnieuw verbinding maken is niet snel nodig.

Om verbinding te maken moet gepaird worden. In de regel is dat zo eenvoudig als een knop op het afspeelapparaat wat langer ingedrukt houden en vervolgens het afspelende apparaat laten zoeken naar nieuwe bluetooth-partners. Cijfercodes intoetsen is zelden meer nodig. De modernste manier van pairen is nog eenvoudiger en gaat met nfc (near-field communication). Door eenvoudigweg een smartphone met nfc-chip naast een bluetooth-speaker met dezelfde voorziening te houden, wordt de verbinding tot stand gebracht.

De Sony SRS-BTX500 bluetooth-speaker kan middels NFC verbinding maken.

Wifi

Wilt u meer dan twee apparaten met elkaar laten communiceren, dan is een andere technologie dan bluetooth noodzakelijk. wifi is hiervoor de aangewezen keuze: de meeste huishoudens beschikken al over een draadloze router en deze standaard wordt inmiddels in tal van consumentenelektronica toegepast. Televisies, thuisbioscoopsets en versterkers, alle beschikken steeds vaker over een draadloze netwerkadapter.

wifi heeft een veel hogere reikwijdte dan bluetooth én een veel hogere bandbreedte, zeker de modernere varianten.

De meeste moderne apparaten zijn tegenwoordig compatibel met de 802.11n-standaard, die voldoende bandbreedte biedt voor videostreaming; audio moet dus helemaal geen probleem vormen, zelfs niet in ongecomprimeerd formaat. 802.11n Kan ook beter omgaan met storingen en obstakels: het heeft een hogere zendkracht en kan gebruikmaken van gereflecteerde deelsignalen om het oorspronkelijke signaal te reconstrueren.

Belangrijker is dat het gebruik kan maken van een tweede frequentie, op 5 GHz. In Amerika was dat altijd al de meest gebruikte frequentie voor wifi, en werd 2,4 GHz juist minder benut. In Nederland wordt er veel minder gebruikgemaakt van die frequentie. Bovendien overlappen de kanalen binnen deze frequentie elkaar niet. Daardoor is er (veel) minder storing op 5 GHz, maar het is niet alles goud wat er blinkt: een hoogfrequenter signaal is gevoeliger voor obstakels en de reikwijdte is korter. Daar staat tegenover dat het door de minder drukke bezetting op die kortere afstand wel in de meeste gevallen veel meer bandbreedte kan leveren.

Dlna

Er zijn meerdere manieren waarop apparaten via wifi met elkaar kunnen communiceren. De meest gebruikte is upnp ofwel dlna. Via deze standaard kunnen mediabestanden uitgewisseld worden, waaronder digitale audio. Dlna kent drie typen apparaten: servers, afspeelapparaten (renderers) en bedieningsapparaten (controllers). De server is een softwarepakket (dat ook geïnstalleerd kan zijn op een mediaspeler), dat mediabestanden beschikbaar stelt. De server verzorgt waar nodig het vertalen naar een bestandstype dat een afspeelapparaat begrijpt.

Vaak vervult één apparaat meerdere functies. In veel televisies is bijvoorbeeld een dlna-renderer opgenomen (al krijgt die vaak een andere, eigen naam van de fabrikant, zoals ‘AllShare’ bij Samsung), maar veel modellen beschikken óók over een ingebouwde server – de televisie kan dan geschikte afspeelapparaten voorzien van foto’s, muziek of video, afkomstig van ingebouwde of aangesloten opslag. Hetzelfde geldt voor mediaspelers en home cinemasets.

Voor smartphones zijn er heel wat apps voor zowel server- als afspeeltoepassingen, zoals bijvoorbeeld upnplay in de Google Play Store voor Android. Uiteraard zijn er zo mogelijk nog meer controller-apps, want een smartphone is een prima afstandsbediening. Een controller bedient een dlna-opstelling: u kunt zowel de server vertellen op welk apparaat er moet worden afgespeeld, als wat er moet worden afgespeeld. Hebt u meerdere dlna-apparaten in huis, dan kunt u die met één controller alle bedienen. Om die goed te laten samenwerken is het het beste om gebruik te maken van de grotere, bekendere namen. Zo wordt de serversoftware Twonky bijzonder veel gebruikt. Ook Plex is een populair voorbeeld.

©CIDimport

Plex is een uitstekende dlna-server.

Airplay

Airplay, voorheen bekend als AirTunes, is Apples technologie om draadloos media te streamen. Dat is niet beperkt tot muziek, ook video kan via deze weg verstuurd worden. Zo kan bijvoorbeeld de inhoud van een iPad-scherm via een Apple TV op een televisie getoond worden. Hoewel deze manier om audio draadloos te streamen specifiek voor en door Apple bedacht is, is er geen absolute vereiste om een Apple-product aan te schaffen. Voor het versturen kunt u namelijk de (gratis) iTunes-software gebruiken, terwijl Apple voor ontvangers ook producten van derden van een licentie voorziet. Er zijn ook de nodige softwareproducten van derden, zowel voor Windows, Linux als Mac OS X.

Airplay werkt echter doorgaans het beste binnen Apples eigen ecosysteem: een AirPort- (Express) router, al dan niet in combinatie met een Apple TV en een iPad of iPod Touch voor de bediening.

©CIDimport

Apple verkoopt licenties aan derden voor het maken van Airplay-compatibele apparaten, zoals deze Philips AD7000.

Overig

Naast de genoemde, veel toegepaste standaarden, zijn er ook fabrikanten die een eigen draadloze systeem gebruiken. Vaak maakt dat gebruik van de wifi-techniek, maar doorgaans is het gebruikte protocol afgesloten, al wordt het soms ook voor derden toegankelijk gemaakt.

Een voorbeeld van de laatstgenoemde variant is de Logitech Media Server, bekend van de inmiddels niet meer verkochte Squeezebox-audiostreamers. Afgezien van een flink aantal nas-apparaten was de enige ‘zender’ de genoemde software, die gratis beschikbaar is voor onder andere Windows, Linux en Mac OS X.

©CIDimport

Een van de laatste Logitech Squeezebox-modellen. De opvolger verkoopt Logitech als Logitech UE Smart Radio.

Sonos is zonder meer de bekendste aanbieder van draadloze audiosystemen, het bedrijf timmert al sinds 2005 aan de weg met producten die bekendstaan als gebruiksvriendelijk, betrouwbaar, maar niet echt goedkoop.

Het bijzondere aan de hardware van Sonos is dat iedere ontvanger ook een zender is. De dekking van een Sonos netwerk is dan ook beduidend beter dan van een standaard wifi-netwerk en een reden voor de superieure prestaties op dit vlak.

©CIDimport

De Sonos Play:3 beschikt over een dual-band radio en kan dus ook via 5 GHz verbinding maken.

Storingsbronnen

Er zijn veel verschillende zaken die een draadloos signaal negatief kunnen beïnvloeden, maar aan veel van die dingen is iets te doen. Er is één vorm van interferentie die zich lastiger laat oplossen en dat is de materiaalkeuze van het doorsnee Nederlandse nieuwbouwhuis: gewapend betonnen plaatmateriaal is zo ongeveer de slechtste optie om in het hele huis goed draadloos bereik te hebben.

De enige echt effectieve oplossing is ethernetkabels trekken, al dan niet in combinatie met draadloze access-points; wie daar geen mogelijkheden voor heeft kan uitwijken naar powerline-adapters. Gelukkig werkt netwerken via het stroomnet juist in nieuwbouwwoningen met moderne bedrading vaak beter en de nieuwste generatie adapters behaalt heel behoorlijke snelheden. Deze zijn ook beschikbaar met ingebouwde access-points, zodat laptops, tablets en smartphones gewoon met het netwerk verbinding kunnen maken.

©CIDimport

Een powerline adapter met ingebouwd access point kan helpen om storingsbronnen te omzeilen.

Storing openbaart zich op verschillende manieren. Bij een digitaal geluidssignaal is het mogelijk dat bits gedeeltelijk niet goed aankomen, wat zorgt voor artefacten in het geluid: plopjes, klikjes of het onderwatergeluid dat hoorbaar is bij slechte (te sterke) compressie. Wanneer de bits geheel niet arriveren, valt het geluid weg.

Problematisch zijn oudere analoge video zend/ontvangsystemen, die permanent aan staan om verbinding met elkaar te behouden. Te denken valt aan ouderwetse manieren om bijvoorbeeld het tv-signaal in de slaapkamer te krijgen, maar ook (video-)babyfoons kunnen van deze frequentie gebruikmaken.

Andere beruchte storingsbronnen zijn oudere magnetrons. Deze zijn slecht afgeschermd en als de magnetron aan staat in het pad van de verbinding, kan dat een flinke invloed hebben op het signaal.

Storing oplossen

Dat geldt ook voor de andere storingsvormen. Bij het oplossen is het zaak vast te stellen of de slechte verbinding ligt aan een actieve storingsbron (zoals een magnetron of autoalarm) of een passieve (zoals een gewapende muur). Met behulp van spectrumanalysesoftware is dat goed te doen. Het gaat wat ver om direct een speciaal apparaat als de Wi-Spy van Metageek aan te schaffen (al is dat een zeer effectieve oplossing). Met een gratis pakket als inSSIDer van hetzelfde bedrijf kan iedere laptop met wifi-adapter omgetoverd worden in een analyseapparaat om in ieder geval de beste ofwel minst gebruikte frequenties en kanalen in kaart te brengen. Overigens is inSSIDer ook beschikbaar voor Android.

inSSIDer

Met een laptop en het gratis programma inSSIDer kunt u wifi-netwerken in kaart brengen en de optimale frequentie binnen het 2,4 GHz-gebied te lokaliseren.

Conclusie

De verbinding tussen bron en afspeelapparaat hoeft niet meer fysiek tot stand gebracht te worden. Op de korte afstand en voor incidentele verbindingen is bluetooth inmiddels een uitstekende, volwassen optie met zeer acceptabele geluidskwaliteit. Voor dekking van het gehele huis heeft wifi de voorkeur, met als voordeel dat u zelf kunt kiezen welke techniek het meest aanspreekt: AirPlay indien u de nodige Apple-apparaten hebt, dlna bij een mix van merken en producten of wellicht een merkgebonden systeem als u echt verzekerd wilt zijn van een goede verbinding en werking en daarvoor bereid bent wat meer te investeren.

Tekst: David van Dantzig

Dit artikel komt uit Computer Idee 26, jaargang 2013.

▼ Volgende artikel
Waar voor je geld: 5 grote 65 inch 4K smart-tv's voor minder dan 600 euro
© jon anders wiken
Huis

Waar voor je geld: 5 grote 65 inch 4K smart-tv's voor minder dan 600 euro

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Waar je een paar jaar geleden nog de hoofdprijs betaalde voor een goede 65 inch smart-tv, zijn deze tv's nu al een stuk betaalbaarder. Wij vonden vijf exemplaren die voor minder dan 600 euro te koop zijn.

Een 65 inch 4K smart-tv is natuurlijk de ultieme televisie voor het kijken van series en films in de hoogste kwaliteit. Voordeel is verder ook dat je niet al te dicht op je scherm hoeft te zitten: voor een 65 inch televisie geldt een afstand vanaf zo'n drie tot drieënhalve meter. En dankzij de smart-functionaliteit heb je toegang tot tal van streamingdiensten. Wij bekeken de mooiste modellen die je voor minder dan 600 euro kunt kopen.

LG 65UR73006LA

Voor wie houdt van heldere beelden en natuurlijke kleuren is de LG 65UR73006LA.AEUQ een prima keuze. Het 4K-paneel met ondersteuning voor HDR10 en HLG laat films en series mooi uitkomen. Wat direct opvalt is het brede kijkhoekpaneel, zodat je vanuit elke hoek goed beeld hebt. Drie HDMI 2.1-poorten zijn aanwezig, handig voor bijvoorbeeld een spelcomputer of soundbar. Het geluid is degelijk, met 20 watt RMS, al kan een extra speaker geen kwaad. De televisie zelf is niet overdreven dik, ongeveer 57 mm, en draait op WebOS dat vlot en makkelijk werkt.

Besturingssysteem: WebOS
Aantal HDMI-poorten
: 3
Audio-output (RMS)
: 20W

TCL 65C655 Pro

Deze TCL 65C655 Pro is een goede keus als je graag series kijkt of een filmavond houdt. Dankzij de QLED-techniek komen de kleuren mooi tot leven en ook HDR10+ en Dolby Vision helpen mee voor extra diepte. Google TV zorgt ervoor dat je toegang hebt tot de meeste (streaming-)apps van Netflix tot YouTube. Het geluid springt eruit: met 50 watt RMS en een ingebouwde subwoofer krijg je een stevig geluid. De tv zelf is daardoor wel een tikje dikker, zo’n 80 mm. Er zijn drie HDMI-poorten voor het aansluiten van extra apparaten.

Besturingssysteem: Google TV
Aantal HDMI-poorten
: 3
Audio-output (RMS)
: 50W

Hisense 65A7NQ

Ben je iemand die vooral van gemak houdt? De Hisense 65A7NQ biedt precies dat. De tv is simpel in gebruik, draait op het VIDAA-besturingssysteem en start razendsnel op. Met zijn 4K-beeld en ondersteuning voor Dolby Vision zie je mooie kleuren en scherpe beelden. Er zijn drie HDMI-poorten, voldoende voor al je apparaten. De tv heeft een redelijk slank ontwerp, ongeveer 80 mm dik. Het geluid van 20 watt RMS is prima voor dagelijks gebruik, al klinkt het met een soundbar net even beter.

Besturingssysteem: VIDAA U
Aantal HDMI-poorten
: 3
Audio-output (RMS)
: 20W

Samsung QE65Q80DAT

Wat deze Samsung QE65Q80DAT meteen bijzonder maakt, is het strakke ontwerp en de Direct Full Array-achtergrondverlichting. Daardoor zijn de zwarttinten diep en het contrast sterk. De tv is heel geschikt voor wie sportwedstrijden of actiefilms kijkt. Hij heeft vier HDMI 2.1-poorten en een krachtig geluid van 40 watt RMS, wat zorgt voor een volle klank bij films. Het scherm is vrij dun, met 54 mm, en draait op het vertrouwde Tizen-besturingssysteem dat soepel werkt.

Besturingssysteem: Tizen
Aantal HDMI-poorten
: 4
Audio-output (RMS)
: 40W

Philips 65PUS7609/12

Bij de Philips 65PUS7609/12 draait het om eenvoud en betaalbaarheid. De beeldkwaliteit is prima voor dagelijks gebruik, met 4K-resolutie en ondersteuning voor Dolby Atmos voor beter geluid. De tv werkt met Titan OS, dat simpel is en vlot laadt. Er zijn drie HDMI 2.1-poorten, genoeg om bijvoorbeeld een spelcomputer of extra box aan te sluiten. De tv is iets dikker dan sommige andere modellen, ongeveer 92 mm, en levert 20 watt RMS geluid. Philips is voor deze serie afgestapt van Google TV en levert de modellen nu met Titan OS.

Besturingssysteem: Titan OS
Aantal HDMI-poorten
: 3
Audio-output (RMS)
: 20W

▼ Volgende artikel
Brug te laag? Bocht te krap? Met campernavigatie verloopt je reis wél probleemloos
© ID.nl
Mobiliteit

Brug te laag? Bocht te krap? Met campernavigatie verloopt je reis wél probleemloos

Ga je op vakantie met je camper of met de caravan? Dan wil je vooral ontspannen rijden, zonder zorgen over te lage viaducten, smalle haarspeldbochten of weggetjes waar je amper kunt keren. Toch gebruiken veel mensen nog steeds een standaard autonavigatie, terwijl die niet is afgestemd op de afmetingen en het rijgedrag van een groter of zwaarder voertuig. In dit artikel lees je wat campernavigatie anders doet – en waarom dat handig is.

📍 Wat het verschil is tussen gewone navigatie en campernavigatie 📍 Waarom standaard navigatie niet altijd geschikt is voor campers of caravans 📍 Welke problemen speciale campernavigatie voorkomt 📍 Welke extra functies campernavigatie biedt 📍 Wanneer campernavigatie echt nodig is 📍 Waar je op moet letten als je campernavigatie wilt kopen 📍 Waarom een groter scherm handig is in een camper

Lees ook: Een airco in je caravan of camper? Dit zijn de mogelijkheden!

Een gewone navigatie – los toestel of via smartphone – is gebouwd voor personenauto's. Je voert een bestemming in, kiest eventueel tussen snelste of kortste route, en krijgt aanwijzingen gebaseerd op normale verkeersregels en gangbare voertuigafmetingen. Voor dagelijks gebruik werkt dat prima. Maar zodra je met een grote camper of een caravan op pad gaat, kom je al snel beperkingen tegen. Denk aan tunnels met een beperkte doorrijhoogte, wegen met maximale asdruk of gewichtslimiet, scherpe bochten in bergachtig gebied of dorpskernen waar je amper kunt keren of parkeren. Een standaard navigatie houdt daar geen rekening mee. Dat kan onderweg voor behoorlijk wat stress zorgen, of in het slechtste geval zelfs voor schade.

Wat doet campernavigatie anders?

Een speciaal campernavigatiesysteem is ontworpen met campers en auto's met aanhanger in gedachten. Je voert vooraf de lengte, breedte, hoogte en het gewicht van je combinatie in. Op basis daarvan worden alleen routes getoond die ook echt geschikt zijn voor jouw voertuig. En dat maakt een wereld van verschil.

Zo vermijd je automatisch bruggen waar je niet onderdoor kunt, te smalle weggetjes in dorpjes of natuurgebieden, steile hellingen waar je niet comfortabel kunt rijden of keren en wegen waar een caravan officieel niet is toegestaan. Veel campernavigaties bieden ook aanvullende functies. Denk aan filters voor campings, servicepunten of camperplaatsen, kaarten die je offline kunt gebruiken in gebieden zonder bereik, weergave van hellingspercentages en scherpe bochten onderweg en waarschuwingen voor zijwind, milieuzones of tolwegen. Sommige systemen kun je zelfs koppelen aan een achteruitrijcamera, wat handig is bij parkeren of keren op krappe plekken.

Wat je bij campernavigatie ook vaak ziet: een groter scherm dan bij standaard modellen. Dat is geen luxe, maar een bewuste keuze. De zitpositie in een camper is meestal hoger en wat verder van het dashboard af. Een scherm van 7 inch of groter zorgt dan voor beter overzicht en leesbaarheid, zonder dat je moet turen of knijpen met je ogen. Zeker als je tijdens het rijden snel de kaart of de aanwijzingen wilt checken, is dat een voordeel.

©GARMIN International ©2022

Voorbeelden uit de praktijk

Stel: je rijdt met een camper door de Ardennen. De kortste route volgens je telefoon gaat dwars door een dorpje met een smal bruggetje en steile oprit. Een standaard navigatie stuurt je daar zonder waarschuwing heen. Een campernavigatie herkent de beperkingen en kiest een alternatieve route via een doorgaande weg, ook al is die iets langer. Of je rijdt in Zuid-Frankrijk met een caravan achter je auto. Je komt bij een tunnel waar voertuigen hoger dan 2,60 meter niet doorheen mogen. Een gewone navigatie weet dat niet – een campernavigatie voorkomt dit soort problemen.

Is het altijd nodig?

Als je met een compacte buscamper reist die nauwelijks groter is dan een gewone auto, heb je in de praktijk minder snel last van beperkingen. Maar zodra je camper langer of hoger is, of je met een flinke caravan rijdt, wordt specifieke navigatie al snel een stuk comfortabeler – en veiliger. Ook voor langere reizen of tochten buiten West-Europa is het verschil merkbaar. Niet elk land signaleert hoogte- of gewichtsbeperkingen even duidelijk. Dan is het prettig als je navigatie dat voor je bijhoudt.

Campernavigatie kopen? Hier moet je op letten

Niet elk navigatiesysteem voor campers biedt dezelfde functies. Let daarom goed op de specificaties voordat je iets aanschaft. Controleer of je de voertuigafmetingen (lengte, breedte, hoogte, gewicht) kunt invoeren. Alleen dan kan het systeem echt rekening houden met obstakels op de route. Kijk ook naar het kaartmateriaal: is het actueel en dekt het voldoende landen? Zeker als je buiten West-Europa reist, is dat belangrijk. Sommige modellen bieden gratis kaartupdates, anderen niet. Let daarnaast op of er specifieke camper-POI's in het systeem zitten, zoals camperplaatsen, servicestations of campings. Ook de gebruikersinterface speelt een rol: is het systeem vlot te bedienen, ook als je onderweg bent? En niet onbelangrijk: hoe groot is het scherm? Bij voorkeur is dat minstens 7 inch. Een groter scherm is niet alleen prettiger tijdens het rijden, maar maakt het ook makkelijker om in een oogopslag hellingen, bochten en alternatieven te overzien. Ten slotte: als je al een achteruitrijcamera hebt, controleer dan of deze te koppelen is aan het systeem. Dat maakt het manoeuvreren op een krappe camping een stuk makkelijker.

Fijne vakantie!

Een campernavigatie lijkt op het eerste gezicht misschien een extra uitgave, maar het levert je onderweg vooral rust en gemak op. Geen stress over bruggen, geen gedoe bij keren, en geen verrassingen bij tunnels of bergwegen. Zeker als je vaker met je camper of caravan op pad gaat, is het een investering die je reis een stuk comfortabeler en ontspannen maakt.

P.S. Ook handig als je vaak op pad bent:

Een compacte camping-wasmachine