Heb je je mini-pc klaar en heb je er een praktische toepassing voor gevonden? Dan is het belangrijk om na te denken over het besturingssysteem dat je erop installeert. De voor de hand liggende keuze is Windows 8 of 7, maar er zijn genoeg andere opties. We vergelijken de belangrijkste mogelijkheden.

De keuze voor een besturingssysteem hangt allereerst af van wat je ermee wilt doen. Wil je je mini-pc als een volwaardige desktopvervanger gebruiken, dan heb je een algemeen besturingssysteem nodig. Windows 8 of 7 zijn dan goede keuzes. Maar als het de zoveelste pc in huis is, wil je misschien wel wat besparen op de licentiekosten voor het besturingssysteem, want die wegen dan zwaar door in de totaalprijs. Waarom installeer je er dan geen Linux op? Lees ook: Intel Nuc - Een compacte mini-computer.

Ubuntu is de bekendste Linux-versie, maar met de afgeleide Linux Mint haal je een traditionelere interface in huis die eenvoudiger in gebruik is. Ook openSUSE is een optie, vooral als je wat meer mogelijkheden wilt.

Wij verwachten dat de meeste mensen een mini-pc in de huiskamer zullen gebruiken, en hem aansluiten op het televisiescherm. Dan gebruik je de computer vooral om films of gemist-diensten van de televisiezenders te bekijken, of misschien zelfs om spelletjes te spelen. Dat kan allemaal met Windows of een van de Linux-distributies, eventueel met een extra programma zoals het XBMC-mediacenter.

Als je de mini-pc enkel voor die toepassingen gaat gebruiken, kun je beter kiezen voor een gespecialiseerd mediacenterbesturingssysteem, zoals OpenELEC. Ben je wat avontuurlijker aangelegd, dan kun je zelfs overwegen om Android op je mini-pc te installeren. In deze test bekijken we hoe al die besturingssystemen scoren in verschillende scenario's met een mini-pc.

Windows 8.1

Het meest voor de hand liggende besturingssysteem om op je mini-pc te zetten is Windows 8. Zeker als je de mini-pc in de woonkamer zet en hem op je televisiescherm aansluit, is de tegelinterface van Windows 8 op het eerste gezicht heel geschikt, omdat je toepassingen op het volledige scherm getoond worden. Dat is prettig als je wat verder weg van het scherm zit. Aan de aanraakfunctionaliteit heb je dan echter niets. Het is dus een wat dubbele ervaring.

©PXimport

De tegelinterface van Windows 8 leent zich uitstekend voor een scherm in je woonkamer.

Een andere leuke functie die Windows 8 in petto heeft, is Windows To Go, waarmee je Windows 8 vanaf een usb-stick draait en er iedere computer van kunt opstarten. Zo heb je altijd je documenten én je besturingssysteem op zak. Gebruik je je mini-pc in de woonkamer bijvoorbeeld alleen 's avonds terwijl je de rest van de dag op je desktop werkt, dan plaats je Windows 8 en al je documenten op een (grote) usb-stick die je van je desktop naar je mini-pc meeneemt. Nog een voordeel: je mini-pc heeft dan in principe geen harde schijf nodig.

Om films te bekijken is Windows 8 uiteraard prima. Meer en meer software kan nu ook met de Modern UI van Windows 8 overweg. Zo is er sinds kort een app van VLC opgenomen in de Windows 8 Store.

VLC staat erom bekend dat je er allerlei soorten videobestanden mee opent. Aan de andere kant heeft Mozilla de ontwikkeling van een Modern UI-versie van Firefox stopgezet, dus het is duidelijk dat de softwarewereld Windows 8 nog altijd niet voluit omarmd heeft.

©PXimport

De Windows 8 Store bevat nog altijd niet zoveel apps.

Score: 4,5 / 5

Pluspunten

+ Heel wat beschikbare software

+ Modern UI past goed op een televisiescherm

Minpunten

- Modern UI vereist gewenning

- Nog niet alle software gebruikt Modern UI

Specificaties

Prijs: 110 euro (OEM-versie), 149 euro (OEM-versie Pro)

Website: www.microsoft.nl

Systeemvereisten: 1 GHz processor, 1 GB (32-bit) of 2 GB (64-bit) RAM, 16 GB (32-bit) of 20 GB (64-bit) vrije schuifruimte

Desktopomgevingen in Linux

Windows-gebruikers hebben pas in Windows 8 verschillende desktopomgevingen leren kennen: de desktopmodus en de Modern UI. Onder Linux is dat echter al lang gebruikelijk. Elke Linux-distributie biedt een handvol tot soms tientallen desktopomgevingen aan.

Gebruikers kunnen daaruit hun favoriet kiezen. Toch hebben de meeste distributies hun voorkeursinterface. Zo biedt Ubuntu standaard de interface Unity, met een balk met knoppen links en één menu bovenaan voor de actieve toepassing. Linux Mint en openSUSE hameren minder op een standaardinterface en bieden de keuze uit heel wat omgevingen.

Windows 7

Als Windows 8 je niet aanstaat en je nog een ongebruikte retaillicentie van Windows 7 hebt liggen, dan kun je dit besturingssysteem prima op je mini-pc installeren. Windows 7 wordt nog tot januari 2015 volledig ondersteund, en daarna krijgt het besturingssysteem nog beveiligingsupdates (maar geen andere verbeteringen) tot januari 2020.

Dat volstaat waarschijnlijk ruimschoots voor een pc die je waarschijnlijk alleen 's avonds in de woonkamer gebruikt voor ontspanning. Heb je geen licentie liggen en wil je een nieuwe licentie voor Windows 7 aanschaffen, dan is het wel even zoeken. Microsoft verkoopt deze versie namelijk niet meer.

Het voordeel van Windows 7 is dat je waarschijnlijk vertrouwd bent met dit besturingssysteem, en dus geen aanpassingsproblemen hebt. De meeste software is geschikt voor Windows 7 en ook drivers zullen zelden een probleem zijn. Je mini-pc is dus snel operationeel. Zeker als je een verwoed gamer bent en ook op je televisiescherm wilt gamen, zal Windows 7 je nog jaren plezier bezorgen. Zorg dan wel dat je een geschikte mini-pc hebt. Ook mediacentersoftware zoals XBMC of Microsofts eigen Windows Media Center draai je probleemloos. Kortom, eigenlijk hoeven we je Windows 7 niet meer voor te stellen.

©PXimport

Met Windows Media Center maak je van je mini-pc een volwaardig mediacenter.

Er is niets mis met het besturingssysteem en je draait het gewoon op een mini-pc zoals je het op iedere andere pc draait.

©PXimport

Als je Windows 7 al jaren gebruikt, is het besturingssysteem eenvoudig te configureren.

Score: 4 / 5

Pluspunten

+ Goed gamesplatform

+ Vertrouwde werking

+ Heel wat beschikbare software

Minpunten

- Verkrijgbaarheid

Specificaties

Prijs: Ca. € 90,-

Website: www.microsoft.nl

Systeemvereisten: 1 GHz processor, 1 GB (32-bit) of 2 GB (64-bit) RAM, 16 GB (32-bit) of 20 GB (64-bit) vrije schuifruimte

Linux-distributies?

Velen spreken over het besturingssysteem Linux, maar dat is eigenlijk niet correct. De naam Linux slaat op de kernel, het fundamenteelste onderdeel van het besturingssysteem. De kernel handelt de basistaken af om met je computer te werken, zoals het opslaan van bestanden en communicatie met internet, en bestaat ook uit de drivers die al je hardware aansturen.

Omdat de Linux-kernel opensource is, mag iedere softwareontwikkelaar de kernel gebruiken en op basis hiervan een besturingssysteem bouwen. En dat is ook gebeurd, waardoor we ondertussen heel wat hierop gebaseerde besturingssystemen hebben. Sommige systemen willen een volwaardig alternatief voor Windows aanbieden, zoals Ubuntu, Linux Mint en openSUSE. Andere specialiseren zich in één taak, zoals OpenELEC dat van je computer een mediacenter maakt.

Al deze besturingssystemen noemen we 'Linux-distributies'. Ze zijn gebaseerd op dezelfde Linux-kernel en ondersteunen dus in principe dezelfde hardware. De verschillen zitten in de software die erop draait.

OpenELEC 3.2.4

Wil je je mini-pc puur als mediacenter inzetten, dan is een algemeen besturingssysteem overkill. Twee populaire mediacenterbesturingssystemen zijn XBMCbuntu en OpenELEC. We verkiezen de tweede, omdat die het snelste opstart en voor de minste ballast zorgt. Beide systemen zien er in het dagelijks gebruik echter bijna identiek uit, omdat ze allebei gebaseerd zijn op de mediacentersoftware XBMC.

Het voordeel van OpenELEC (inmiddels versie 3.2.4) is dat de ontwikkelaars het besturingssysteem volledig gestript hebben tot wat er minimaal nodig is voor een mediacenter. Het systeem start dan ook in enkele seconden rechtstreeks naar de XBMC-interface en heeft slechts 125 MB opslagruimte nodig. OpenELEC biedt heel wat builds aan die geoptimaliseerd zijn voor verschillende chipsets en grafische kaarten. Je moet dus even opletten dat je de juiste downloadt, maar dan heb je wel een systeem dat alles uit je hardware haalt.

De installatie zelf wordt op de wiki van OpenELEC duidelijk uitgelegd. Het gedownloade bestand (met de extensie .tar) pak je in Windows uit met een programma zoals 7-Zip. In de uitgepakte map zit een programma genaamd create_livestick, waarmee je het installatieprogramma van OpenELEC op een usb-stick schrijft. Start daarna je mini-pc van de usb-stick en volg de instructies op het scherm. Kies voor Quick Install en selecteer de harde schijf waarop je OpenELEC wilt installeren. Let op: eventuele bestaande gegevens daarop worden gewist! Na de installatie haal je de usb-stick uit je mini-pc en herstart je die naar je verse OpenELEC-installatie.

©PXimport

Het installatieprogramma van OpenELEC moet je met het meegeleverde programma op een usb-stick schrijven.

Het systeem is met heel wat XBMC-add-ons uit te breiden, maar een nadeel is dat je geen willekeurige software kunt installeren. Wil je dat wel, dan kies je beter voor XBMCbuntu. Deze biedt een volledige Ubuntu-omgeving met alle flexibiliteit (en complexiteit) die daarbij hoort. OpenELEC ondersteunt overigens ook heel wat afstandsbedieningen, waaronder de Microsoft Windows Media Center Remote. Je kunt het ook besturen met allerlei XBMC-apps voor je smartphone. Wel een belangrijk nadeel: beveiligde blu-rays kan XBMC (en dus ook OpenELEC) nog niet afspelen.

©PXimport

OpenELEC is eenvoudig uit te breiden met allerlei XBMC-add-ons.

©PXimport

Met een Android-app zoals Yatse stuur je je mini-pc met OpenELEC aan.

Score: 4,5 / 5

Pluspunten

+ Geoptimaliseerde builds

+ Geen ballast rond XBMC

+ XBMC-apps

Minpunten

- Extra software installeren niet mogelijk

- Speelt geen beveiligde blu-rays af

Specificaties

Prijs: Gratis

Website: www.openelec.tv

Systeemvereisten: 1 GB RAM, 125 MB vrije schuifruimte

Android-x86 4.4-RC1

Android is een besturingssysteem voor smartphones en tablets, maar de laatste jaren zijn er al enkele pogingen geweest om Googles mobiele besturingssysteem naar de (al dan niet mobiele) desktop te brengen. Ook wordt Android meer en meer ingezet in smart-tv's, waardoor je allerlei apps op je tv-scherm draait. Als je geen smart-tv met Android hebt, waarom zou je Android dan niet op je mini-pc installeren?

Een probleem is dat Android voor de ARM-processors in smartphones en tablets wordt geschreven. Gelukkig is er een onofficieel project dat Android ook op de x86-processorarchitectuur van pc's beschikbaar maakt: Android-x86. De kans is echter groot dat problemen met de compatibiliteit van de hardware de pret bederven. Het project focust zich vooral op netbooks, laptops en x86-tablets. Je kunt Androix-x86 gewoon eens op je mini-pc uitproberen, waarbij je maar moet hopen dat alles werkt.

©PXimport

Tover allerlei Android-apps op je televisiescherm met Android-x86 op een mini-pc.

De nieuwste stabiele versie is gebaseerd op Android 4.0, wat al vrij oud is. Daarna heeft het Android-x86-project blijkbaar even stilgelegen. Op het moment van schrijven was er een release candidate uit gebaseerd op Android 4.4 (KitKat), en deze hebben we getest. Het iso-bestand schrijf je naar een cd-rom of usb-stick (met een tool zoals Linux Live USB Creator of UNetbootin), waarna je je mini-pc hiervan opstart. De installatieprocedure is niet zo eenvoudig. Je moet zelf een Linux-partitie op je harde schijf aanmaken en deze opstartbaar maken. Daarop moet je een ext3-bestandssysteem creëren.

©PXimport

De installatie van Android-x86 is niet bepaald gebruiksvriendelijk.

De stappen erna wijzen zichzelf wel. Na de installatie herstart je je mini-pc, waarna je het vertrouwde Android op je scherm te zien krijgt. In principe kun je ook een dualbootconfiguratie opzetten met Windows, maar daarvoor moet je zelf de handen uit de mouwen steken. Op de website van Android-x86 staat uitgelegd hoe je dit kunt doen.

Na installatie koppel je je Google-account en kun je apps installeren uit de applicatiewinkel Google Play, zoals je dat gewend bent bij je smartphone of tablet. Niet alle apps werken en sommige kunnen niet overweg met het grote computer- of televisiescherm. Al met al blijft Android op je mini-pc dus eerder een experiment dan een bruikbaar systeem voor elke dag.

©PXimport

Android-apps (waaronder die van Computer!Totaal) beschouwen Android-x86 op een mini-pc als een tablet.

Score: 3 / 5

Pluspunten

+ Android-apps op je pc

+ Beperkte systeemvereisten

Minpunten

- Niet alle apps kunnen om met het grote scherm

- Hardwareondersteuning

- Installatie niet gebruiksvriendelijk

Specificaties

Prijs: Gratis

Website: www.android-x86.org

Systeemvereisten: 512 MB RAM, 1 GB vrije schuifruimte

Linux Mint 16

De bekendste Linux-distributie is Ubuntu, maar er zijn verschillende redenen waarom we toch eerder Linux Mint (versie 16) aanraden. Ten eerste heeft Ubuntu enkele jaren geleden zijn interface drastisch omgegooid en vinden velen het resultaat toch niet echt geslaagd. Ten tweede wordt Linux Mint steeds populairder (op bijvoorbeeld DistroWatch.com staat hij boven Ubuntu in populariteit). En ten derde is Linux Mint gewoon gebaseerd op Ubuntu, zodat het meeprofiteert van de software, tips en trucs en documentatie die voor Ubuntu bestaan.

Het installatieprogramma van Linux Mint is vrij gebruiksvriendelijk. Je schrijft het iso-bestand op een cd-rom of op een usb-stick en start je mini-pc daarvan op. Daarna leidt het installatieprogramma je in zeven stappen door de installatie. Als je eerst Windows op je mini-pc installeert en daarna Linux Mint, herkent die laatste automatisch de aanwezigheid van Windows en stelt een dualbootconfiguratie voor.

©PXimport

Linux Mint laat zich heel gemakkelijk installeren en stelt zelfs een dualbootconfiguratie voor indien nodig.

Er bestaan verschillende versies van Linux Mint, die er allemaal iets anders uitzien. De standaardversie met Cinnamon ziet er vrij klassiek uit, je hebt ook een versie met MATE die er nog wat ouderwetser uitziet, eentje met KDE waar je je als Windows-gebruiker zeker in thuis zult voelen en een versie met Xfce, een wat meer minimalistische desktopomgeving.

Het voordeel van een Linux-distributie is dat er standaard al heel wat software aanwezig is. Een groot deel zul je ook al wel herkennen van Windows. Zo heb je in de Cinnamon-versie standaard het kantoorpakket LibreOffice, de browser Firefox, de messenger Pidgin, de mediaspeler VLC enzovoort. Ook Adobe Flash en allerlei multimediacodecs zijn al geïnstalleerd, zodat je onmiddellijk aan de slag kunt. Extra software installeren gaat ook veel eenvoudiger dan in Windows. In het onderdeel Softwarebeheer heb je toegang tot meer dan 60.000 pakketten die je met enkele klikken installeert.

©PXimport

Het hoofdmenu van Linux Mint Cinnamon geeft je toegang tot alle geïnstalleerde programma's.

©PXimport

Met het Softwarebeheer in Linux Mint installeer je in enkele klikken tienduizenden programma's.

Score: 4 / 5

Pluspunten

+ Veel standaardprogramma's meegeleverd

+ Eenvoudige installatie extra toepassingen

+ Gratis te downloaden

+ Eenvoudig uit te proberen

+ Beperkte systeemvereisten

+ Elk halfjaar nieuwe versie

Minpunten

- Alles werkt wat anders dan in Windows

Specificaties

Prijs: Gratis

Website: http://linuxmint.com

Systeemvereisten: 512 MB RAM, 8 GB vrije schijfruimte

openSUSE 13.1

Een andere populaire Linux-distributie is openSUSE, waarvan op het moment van schrijven versie 13.1 uit was. OpenSUSE geeft heel wat meer keuzevrijheid aan de gebruiker en zal daardoor meer in de smaak vallen bij ervaren computergebruikers. Maar ook als je nog niet zo veel ervaring met Linux hebt, laat openSUSE je niet in de steek, al vragen heel wat configuratiestappen (vooral als het over multimedia gaat) wat meer moeite dan in Linux Mint. Die extra flexibiliteit en complexiteit merk je al in het installatieprogramma, dat omslachtiger is maar wel meer mogelijkheden biedt om van de standaardconfiguratie af te wijken.

Wil je de werking van het besturingssysteem op je mini-pc tot in de kleinste puntjes naar je hand zetten, dan is openSUSE zeker iets voor jou. Je zult je vlug thuis voelen in YaST (Yet Another Setup Tool), het configuratieprogramma waarmee in openSUSE allerlei systeeminstellingen aan te passen zijn. Het nadeel van al die mogelijkheden is dat je soms door de bomen het bos niet meer ziet. OpenSUSE raadt KDE aan als desktopomgeving, maar biedt de keuze uit heel wat andere. KDE is een moderne desktopomgeving die ook vertrouwde concepten gebruikt, zoals een taakbalk met menu om programma's op te starten en een bureaublad met widgets.

©PXimport

Het installatieprogramma van openSUSE biedt heel wat mogelijkheden

Onder de motorkap van openSUSE draait heel wat geavanceerde technologie. Als je tijdens de installatie Btrfs als bestandssysteem kiest, kun je instellen dat openSUSE periodiek snapshots maakt van je harde schijf (met het programma Snapper). Als je dan je configuratie in het honderd laat lopen of per ongeluk een bestand wist, kun je de situatie snel herstellen. Dat is erg handig als je graag zorgeloos experimenteert.

©PXimport

YaST verzamelt alle systeeminstellingen.

Programma's installeren gaat in openSUSE even eenvoudig als in Linux Mint, maar het aanbod is heel wat kleiner. Je kunt wel onofficiële repository's toevoegen die je toegang geven tot meer programma's, maar dat zorgt soms voor compatibiliteitsproblemen. Populaire repository's zijn die van het Packman-project, waar je codecs en multimediatoepassingen in vindt, evenals allerlei opensourcegames.

©PXimport

KDE is een moderne desktopomgeving voor Linux, die toch vertrouwd aanvoelt.

Score: 4 / 5

Pluspunten

+ Veel configuratiemogelijkheden

+ Veel standaardprogramma's meegeleverd

+ Eenvoudige installatie extra toepassingen

+ Gratis te downloaden

+ Eenvoudig uit te proberen

+ Beperkte systeemvereisten

+ Elke acht maanden nieuwe versie

Minpunten

- Complexere installatie en configuratie

- Minder software dan Linux Mint

- Alles werkt wat anders dan in Windows

Specificaties

Prijs: Gratis

Website: www.opensuse.org

Systeemvereisten: 1 GB RAM, 5 GB vrije schijfruimte

Conclusie

We gaan in deze vergelijkende test van besturingssystemen voor mini-pc's geen awards uitdelen, omdat een besturingssysteem voor een groot deel een kwestie van smaak is en in veel gevallen ook nauw samenhangt met de hardware en met het gebruiksdoel. Hopelijk is wel duidelijk dat alle hier besproken besturingssystemen hun voor- en nadelen hebben en dat ze zich elk op wat andere situaties richten.

Ben je verknocht aan je vertrouwde Windows, dan is dat een prima keuze voor een mini-pc, al moet je dan wel rekening houden met de licentiekosten. Heb je dat er niet voor over, dan kun je kiezen uit een van de vele Linux-distributies. Linux Mint en openSUSE zijn beide goede keuzes. De eerste vooral als gebruiksgemak heel belangrijk voor je is, de tweede als je wat meer keuzevrijheid wilt en niet vies bent van wat configureren.

Windows 7, Windows 8.1, Linux Mint en openSUSE zijn vier algemene besturingssystemen, waarop je dus ieder programma kunt installeren.

Ook Android-x86 valt eigenlijk onder die categorie, maar je zult het dan moeten doen met apps uit de Play Store van Google. Doorgaans bieden die heel wat minder functionaliteit dan je gewoon bent van software op een pc. Android-x86 is bovendien meer een experiment dan een echt afgewerkt en bruikbaar besturingssysteem voor een pc. Als je weinig speciale vereisten hebt, kan het echter zeker voldoen. Het voordeel tegenover Linux is dat je Android waarschijnlijk al gewend bent van een smartphone of tablet. Wil je je mini-pc uitsluitend gebruiken om films te zien, dan kies je beter voor OpenELEC. Daarmee haal je een geoptimaliseerd mediacentersysteem in huis, al ondersteunt het geen beveiligde blu-rays.

Bitcoin heeft deze week opnieuw zijn hoogste koers ooit bereikt. De verleiding is groot om mee te doen, zeker als je bekenden hoort over hun winst. Maar wie nu overweegt om in crypto te stappen, moet ook stilstaan bij de risico's én de beveiliging van zijn investering. Want hoe zorg je dat je je digitale munten veilig bewaart? Veel ervaren beleggers kiezen voor een hardware wallet: een klein apparaatje dat je crypto offline beschermt tegen hackers en fouten. In dit artikel lees je hoe het werkt, wat de voor- en nadelen zijn, en hoe je veilig begint.

Partnerbijdrage - in samenwerking met Bitcoinmagazine.nl

Wat is een hardware wallet?

Een hardware wallet is een fysiek apparaatje (vaak een soort USB-stick) dat je private keys offline bewaart. Die private keys zijn nodig om toegang te krijgen tot je cryptomunten. In tegenstelling tot een software wallet op je computer of telefoon, is een hardware wallet niet constant verbonden met het internet. Daardoor is je crypto beter beschermd tegen hackers en malware.

Bekende merken zijn Ledger en Trezor. Bij transacties sluit je de wallet kort aan op je computer of telefoon. De transactie wordt daar voorbereid, maar pas op de hardware wallet zelf goedgekeurd. Je private key verlaat het apparaat nooit.

Waarom is dit veiliger dan een software wallet?

• Offline opslag: hackers kunnen niet zomaar bij je sleutels, omdat die fysiek op het apparaat staan.
• Geen afhankelijkheid van apps of browsers: een phishing-link of malware op je pc krijgt geen toegang tot je wallet.
• Bevestiging op apparaat zelf: elke transactie moet je fysiek goedkeuren op het apparaat, bijvoorbeeld via een knop of touchscreen.

Let op: veilig gebruik vereist wel discipline. Wie zijn pincode of herstelzin (seed phrase) kwijtraakt, kan zijn crypto definitief verliezen. Schrijf deze dus op en bewaar hem veilig, bijvoorbeeld in een kluis.

©rawcaptured

Wanneer kies je voor een hardware wallet?

Een hardware wallet is vooral slim als:

• je voor langere tijd crypto wilt bewaren (hodlen);
• je meer dan een paar honderd euro aan crypto bezit;
• je waarde hecht aan maximale controle en veiligheid.

Voor wie af en toe wat koopt en verkoopt via een app als Bitvavo of Binance is een software wallet of custodial wallet voldoende. Maar als je serieus bezig bent met investeren in crypto, is een hardware wallet een logische stap.

Zijn er ook nadelen?

Zeker. Een paar punten om rekening mee te houden:

• Je moet het apparaat kopen: reken op 50 tot 200 euro.
• Je moet de seed phrase handmatig opslaan en beveiligen.
• Een hardware wallet is minder snel toegankelijk dan een mobiele app.
• Als je hem kwijtraakt zonder back-up, ben je alles kwijt.

En hoe zit het met regulering?

Cryptovaluta blijven risicovol. De Autoriteit Financiële Markten (AFM) adviseert particuliere beleggers om zich goed in te lezen voordat ze beginnen met beleggen in crypto. Op hun website vind je een praktische checklist waarmee je snel kunt zien of beleggen — in crypto of andere producten — iets voor jou is.

Ook handig: voor wie meer wil weten over actuele trends in crypto en blockchain, biedt Bitcoinmagazine.nl dagelijks nieuws, koersinformatie en uitleg. Dit soort bronnen helpen je op de hoogte te blijven zonder dat je blind ergens instapt.

Tot slot: hoe houd je overzicht?

Een hardware wallet gebruik je vaak in combinatie met desktopsoftware of een app. Daarmee kun je transacties voorbereiden, je saldo bekijken en notificaties instellen. Voor mobiel gebruik blijft een bankapp natuurlijk onmisbaar. Denk aan betalen, alerts en koppeling met je beleggingsrekening. De Consumentenbond heeft een overzicht gemaakt van wat je veilig mag verwachten van mobiel bankieren.

Een slimme strategie? Gebruik een hardware wallet voor opslag, je mobiel voor notificaties, en je desktop voor analyse. Zo heb je snelheid, overzicht én veiligheid in één.

Natuurlijk is het belangrijk hoe een keuken eruitziet, maar het draait vooral om hoe je hem gebruikt. Een goede keuken sluit aan op jouw manier van koken en leven, met een logische indeling en keuzes die het dagelijks gebruik makkelijker maken. In dit artikel laten we zien hoe je stap voor stap tot een ontwerp komt dat echt bij je past – van de eerste schetsen tot het kiezen van werkbladen, apparatuur en grepen.

Begin bij de ruimte en je gewoontes

Voordat je nadenkt over frontjes en kleuren voor je nieuwe keuken, kijk je naar de ruimte die je hebt. Is het een dichte keuken of is hij open en loopt hij naadloos door in je woonkamer? Hoeveel wandlengte is beschikbaar? Waar zitten de ramen, deuren en aansluitpunten? Het helpt om de plattegrond van je keuken op schaal te tekenen. Nog beter: gebruik een digitale tool waarmee je je ontwerp meteen in 3D ziet (zie kader verderop).

Daarna kijk je naar je eigen kookgedrag. Sta je vaak uitgebreid te koken of wil je vooral snel en makkelijk eten kunnen maken? Heb je veel spullen die opgeborgen moeten worden of houd je het graag minimalistisch? De antwoorden op die vragen bepalen welke indeling het best werkt: een rechte wandopstelling, een hoek, een U-vorm of juist een kookeiland.

Let bij het indelen op de zogeheten werkdriehoek. Daarmee bedoelen we de afstand tussen kookplaat, spoelbak en koelkast. Die drie punten vormen samen het hart van je keuken. Hoe dichter deze drie bij elkaar liggen, hoe makkelijker en sneller je werkt. Je hoeft minder heen en weer te lopen en hebt alles onder handbereik.

De ideale werkhoogte

De ideale hoogte van een aanrecht hangt af van je lichaamslengte. Werk je te laag, dan moet je steeds voorover buigen. Werk je te hoog, dan gaan je schouders omhoog. Beide zijn vermoeiend. Daarom loont het om bij het samenstellen van je keuken stil te staan bij de juiste werkhoogte. Een handig uitgangspunt: als je rechtop staat met je armen gebogen in een hoek van 90 graden, dan ligt het werkblad ongeveer 10 tot 15 cm onder je ellebogen. Hieronder zie je een indicatie op basis van je lengte.

Let op: dit zijn richtlijnen. De beste hoogte bepaal je uiteindelijk door zelf even te testen wat prettig voelt – bijvoorbeeld op een instelbaar werkblad of in een showroom met verschillende hoogtes.

Hoeveel opbergruimte heb je nodig?

Gebruik je vaak pannen of bakvormen, dan heb je meer aan een paar brede lades dan aan een kast met planken. Je ziet in één oogopslag wat waar ligt, en je hoeft niet op je knieën om achter in het kastje iets te zoeken. Dat werkt net wat makkelijker – zeker als je dagelijks kookt. Zorg ook dat je je spullen straks logisch kunt verdelen. Het is handig om keukengerei bij de kookplaat op te bergen, schoonmaakspullen onder de spoelbak, en om je voorraad in een hoge kast of ladeblok te bewaren.

Nog iets om bij je ontwerp rekening mee te houden: laat voldoende ruimte over om kastdeuren te openen zonder dat ze elkaar raken. Ook is het prettig om rond het fornuis en de spoelbak minstens 90 centimeter loopruimte te hebben.

©Phurichai

Materialen en stijl: meer dan alleen smaak

Frontjes bepalen in grote mate de uitstraling van je keuken, maar het materiaal zegt ook iets over onderhoud en levensduur. Een gelakte keuken ziet er strak uit, maar is gevoeliger voor krassen en vingerafdrukken. Hout voelt warm aan, maar vraagt meer onderhoud. Kunststof of melamine is onderhoudsvriendelijk en budgetvriendelijk, maar minder duurzaam op de lange termijn.

Voor het werkblad is het goed om verder te kijken dan alleen uiterlijk. Composiet is sterk en makkelijk schoon te houden. Keramiek kan tegen hitte, maar is gevoelig voor harde klappen. Marmer en graniet hebben een unieke uitstraling, maar vereisen regelmatig onderhoud. Houd bij je keuze rekening met hoe je de keuken gebruikt en hoeveel tijd je aan schoonmaak en onderhoud wilt besteden.

Ook de grepen spelen een rol. Een greeploze keuken oogt strak, maar kan onpraktisch zijn als je snel iets wilt pakken. Met zichtbare grepen maak je het jezelf makkelijker – en kies je meteen een detail dat stijl en karakter toevoegt.

©Анастасия Купавц

Apparaten kiezen die bij je passen

Een keuken zonder apparatuur bestaat niet, maar de vraag is welke apparaten je nodig hebt – en hoe je ze slim plaatst. Veel mensen kiezen tegenwoordig voor een inductiekookplaat. Die werkt snel, is energiezuinig en makkelijk schoon te maken. Let wel op de aansluiting: sommige modellen werken op een gewoon stopcontact, maar krachtigere platen hebben een aparte 3-fasengroep nodig in de meterkast.

Belangrijker dan het type is de vraag hoeveel kookzones je nodig hebt. Kook je vaak met meerdere pannen tegelijk? Dan is een brede plaat met vijf of zelfs zes zones handig. Sta je meestal alleen eenpansgerechten te maken, dan volstaat een compactere uitvoering.

Bedenk of je een losse oven wilt, een combi-oven of een stoomoven. Denk na over het formaat en de plaatsing van je koelkast: vrijstaand of inbouw, met vriesvak of zonder. En vergeet de afzuiging niet. In een open keuken werkt een plafondunit of geïntegreerde afzuiging in het kookplaatblad vaak beter dan een klassieke afzuigkap aan de muur.

Bij de plaatsing geldt: apparaten die je vaak gebruikt, moeten makkelijk bereikbaar zijn. Een oven op ooghoogte voorkomt bukken. De vaatwasser naast de spoelbak scheelt heen en weer lopen. Kies je voor een Quooker of een losse kokendwaterkraan? Denk dan ook aan de benodigde ruimte voor het reservoir.

Van ontwerp naar uitvoering

Ben je tevreden met je ontwerp? Neem dan de tijd om alles nog één keer kritisch door te lopen. Kloppen de looproutes? Heb je voldoende werkruimte tussen kookplaat en spoelbak? Zit de oven op een prettige hoogte? Zijn alle opbergruimtes logisch ingedeeld? Kijk ook naar de plaats van je aansluitpunten: water, stroom en afzuiging moeten aansluiten op wat je hebt gepland.

Heb je je keuken in een 3D-tool ontworpen? Dan kun je die visualisatie gebruiken om een afspraak te maken met een adviseur of keukenwinkel. Samen kijk je dan of je ontwerp technisch haalbaar is en welke materialen en apparaten beschikbaar zijn. Pas als alles klopt – van de maatvoering tot de afwerking – is het tijd om je keuken echt te gaan bestellen.