ACHTERGROND - Intel introduceerde eerder dit jaar een nieuwe generatie processors voor pc's en laptops met de codenaam Haswell. De vierde generatie Core-processors lijkt veel op zijn voorganger Ivy Bridge, maar beschikt over een nieuwe architectuur die een nog hogere efficiëntie mogelijk maakt.

1. Je hebt een nieuw moederbord nodig

Vooralsnog is de nieuwe processor alleen in de smaken Core i5- en i7-smaken beschikbaar. En niet geheel verrassend beginnen de modelnummers met een 4. Conform de strategie van Intel is deze vierde generatie (na de 'tick' van Ivy Bridge) een 'tock': dat houdt in dat er een gloednieuwe architectuur wordt geïntroduceerd op hetzelfde productieprocedé als zijn voorganger.

Haswell-processors maken dus net als de Ivy Bridge-modellen gebruik van 22 nm Tri-Gate '3D'-transistors. Haswell-processors vereisen wel een nieuwe socket (LGA 1150 genoemd) en dus een nieuw moederbord.

De belangrijkste vernieuwingen voor de cpu-architectuur zijn de ondersteuning voor nieuwe instructies (AVX 2) en transactional memory (TSX aldus de Intel-afkorting). TSX kan ervoor gaan zorgen dat multi-threaded software een stuk sneller gaat werken. Software moet wel geoptimaliseerd zijn, dus het is nog afwachten wat de winst in de praktijk zal zijn. Overigens bevatten niet alle Haswell-cpu's ondersteuning voor TSX.

Verder gaat Intel door met het integreren van chipset-functionaliteit in de processor. Na de integratie van de geheugencontroller bij 'Nehalem' en de PCI Express-controller bij 'Sandy Bridge' volgt nu een geïntegreerde voltage-controller. Voor ultrabooks en all-in-one-pc's komt er zelfs een complete system-on-a-chip-variant (SoC) van de processor, waarbij cpu en chipset geworden gecombineerd in een zogenaamd multi-chip-package.

©PXimport

Haswell is Intels codenaam voor de vierde generatie Core-processors.

2. Haswell is grafisch veel sterker

De geïntegreerde grafische chip (ofwel gpu) is in Haswell flink sneller geworden en heeft nu ondersteuning voor DirectX 11.1. Intel komt met verschillende varianten: met 6 gpu-cores (GT1), 20 gpu-cores (GT2) en zelfs 40 gpu-cores (GT3). Van Haswell-processors met deze GT3-variant komen zelfs exemplaren met 128 MB grafisch geheugen ingebakken in de cpu (eDRAM in jargon), wat de prestaties verder doen toenemen.

Die GT3-versie zal echter alleen in laptops en all-in-one-pc's belanden. De GT1- en GT2-varianten gaat Intel als vanouds HD Graphics noemen. Voor de GT3 en GT3e gebruikt men een nieuwe merknaam: Iris Graphics en Iris Pro Graphics. Daarmee geeft Intel aan nu de directe concurrentie aan te gaan met GeForce- en Radeon-gpu's voor de laptop.

©PXimport

We kunnen duidelijk de vier processor-cores en de grafische core (rechts) onderscheiden.

3. Haswell is voor desktops en laptops

Intel heeft vijftien Haswell-processors voor desktops uitgebracht, alle in de Core i5 en Core i7-klasse. Het topmodel en de opvolger van de Core i7-3770K is de Core i7-4770K. Deze bevat vier cores met HyperThreading, met een kloksnelheid van 3,5 GHz en een maximale turbo van 3,9 GHz. De Core i5-4670K volgt de Core i5-3570K op. Wederom is het belangrijkste verschil tussen de i7's en i5's het ontbreken van HyperThreading op de en een kleinere cache op de i5.

Het grote aantal modellen bij introductie wordt mede verklaard door de vele varianten met verschillende verbruiksindicaties ofwel TDP (Thermal Design Power). De snelste modellen verbruiken in theorie iets meer dan de Ivy Bridge voorgangers en hebben een TDP van 85 watt.

Intel heeft daarnaast ook varianten met een TDP van 65 W (te herkennen aan de -S in het typenummer), 45 W (-T) en 35 W (-T). Deze varianten hebben wat lagere klokfrequenties, met name de basisfrequentie valt lager uit.

Bij de introductie had Intel nog maar een paar mobiele Haswell-processors die allemaal in de duurste Core i7-reeks vallen. Wel meldde het al dat er nog dit jaar minstens dertien nieuwe modellen moeten komen. Bijzonder aan de mobiele Haswell-processors is de S0ix-slaapstand, waarin synchronisatie met webdiensten mogelijk is zonder de processor (en notebook) echt te wekken.

©PXimport

De topmodellen inde Core i5- en i7-reeks worden het eerst op de markt gebracht.

4. Geringe snelheidswinst

We hebben de nieuwe Haswell-processors uitvoerig getest en vergeleken met vrijwel alle op dit moment verkrijgbare processors. Uit de test blijkt dat de cpu-prestaties ten opzichte van de vorige generatie met zo'n 7 procent zijn toegenomen. In de Cinebench 11.5-benchmark behaalt Ivy Bridge topmodel i7-3770K bijvoorbeeld een score van 7,58 punten terwijl de Core i7-4770K op 8,08 punten komt. Dat valt toch wat tegen van een geheel nieuwe architectuur.

De verbeteringen op grafisch vlak zijn (veel) groter, daar zien we een winst van gemiddeld wel 50 procent. Een andere grote verbetering is dat het gemiddelde stroomverbruik zowel in idle-stand als onder belasting flink is afgenomen. Zelfs de topmodellen met hogere TDP dan de Ivy Bridge-tegenhangers blijken in de praktijk zuiniger, al wordt dat grotendeels verklaard door de nieuwe chipsets (8-serie). Die worden met veel modernere 32nm-transistors gebouwd dan de 7-serie, die nog van een 65nm-procedé gebruik maakte.

In dat licht is de geringe snelheidstoename van de cpu zelf beter verteerbaar, te meer als we bedenken dat de markt tegenwoordig draait om mobiele apparaten. Hogere desktop-prestaties zijn minder van belang: er zijn al weinig reguliere toepassingen die de enorme rekenkracht van een moderne processor volledig kunnen benutten.

Chipsets met bug: 8-serie

Bij een nieuwe generatie processors horen nieuwe chipsets. De 7-serie wordt opgevolgd door de 8-serie, die dezelfde varianten kent. We zien dus een Z87, Z85, Q87, Q85 en een B85.

De onderlinge verschillen zijn zoals we die kenden van de Z77-lijn. De grootste verbetering van de nieuwe generatie is ondersteuning voor meer SATA 6Gbit/s- en usb3.0 -aansluitingen, alsmede een lager stroomverbruik.

In de huidige versie van de chipsets is een usb3.0-bug aanwezig. Deze zorgt ervoor dat de verbinding met een aangesloten apparaat tijdelijk verbroken kan worden wanneer een systeem weer actief wordt uit slaapstand. Open bestanden op die apparaten moeten daardoor in bepaalde gevallen opnieuw geopend worden (wat overigens niet tot dataverlies leidt).

Deze bug treedt alleen op in combinatie met bepaalde usb-chips en zal eind juli met een nieuwe C2-revisie verholpen worden, aldus Intel. Rond het najaar zullen de bugvrije moederborden, systemen en laptops dan verkrijgbaar zijn.

Conclusie

Haswell ofwel de vierde generatie Intel Core-processors brengt niet de spectaculaire prestatieverbetering op de desktop die we doorgaans associëren met een nieuwe Intel-architectuur. In plaats daarvan heeft men zich gericht op het verder terugdringen van het stroomverbruik en het implementeren van technieken waarvan het profijt pas bij toekomstige software duidelijk zal worden.

Haswell is vooral voor mobiele processors een significante vooruitgang en het is de verwachting dat de verschillen bij laptops dan ook een stuk groter zijn, zowel in grafische prestaties als qua accuduur.

Als je een nieuwe inbouwkoelkast of -vriezer koopt, kom je voor een keuze te staan waar je misschien nog nooit eerder over hebt nagedacht: welk deursysteem kies je? Bij inbouwapparaten zijn er namelijk twee manieren waarop de keukendeur aan het apparaat vastzit. Welke dat zijn en hoe ze werken, lees je in dit artikel.

Voor inbouwapparaten zoals koelkasten en vriezers heb je de keuze uit twee verschillende deursystemen: deur-op-deur en sleepdeur. Beide systemen werken op een andere manier, maar zijn in de basis eenvoudig. In dit artikel leggen we je uit wat het verschil is, wat de voor- en nadelen zijn, en waar je op moet letten bij het kiezen van het juiste systeem.

Vaste deur

Bij een deur-op-deur-systeem wordt het keukenpaneel rechtstreeks vastgeschroefd op de deur van de koelkast of vriezer. De twee deuren vormen dus samen één geheel. Als je de keukendeur opent, gaat de deur van het apparaat automatisch mee. Het voordeel van dit systeem is dat het er strak en stevig uitziet. De deuren blijven goed op hun plek zitten en het geheel voelt degelijk aan. Ook kun je de keukendeur meestal helemaal openzetten, wat handig is als je grote spullen in of uit de koelkast wilt halen. Daarnaast is er minder kans op slijtage aan de scharnieren, omdat alles in één beweging meebeweegt. Bij een vaste deur heeft de inbouwkoelkast extra sterke scharnieren die zowel het gewicht van de koelkastdeur zelf moeten dragen alsmede de opbouw van de keukendeur.

©ID.nl

Geleide deur of sleepdeur

Bij het sleepdeursysteem is de keukendeur niet direct vastgeschroefd op de koelkastdeur. In plaats daarvan zit er een soort schuifsysteem tussen. Als je de keukendeur opent, ‘sleep’ je de koelkastdeur met je mee via een geleiderail. De twee deuren bewegen dus los van elkaar, maar wel tegelijk. Het voordeel is dat het makkelijker te vervangen is als je ooit een ander model koelkast neemt, omdat je niet alles opnieuw hoeft uit te lijnen. Ook kun je de deuren iets onafhankelijk van elkaar bewegen, wat soms handig is bij montage of onderhoud.

©ID.nl

Voorkeuren

Welk systeem je kiest, hangt af van je keuken én van je voorkeuren. Heb je een moderne keuken met een strakke afwerking? Dan is deur-op-deur vaak de beste keuze, omdat het er netter uitziet en steviger aanvoelt. Heb je een oudere keuken en wil je een inbouwapparaat vervangen zonder te veel gedoe? Dan kan een sleepdeur een praktische oplossing zijn.

Let wel op: je kunt niet zomaar een apparaat met deur-op-deur-systeem in een kast zetten die bedoeld is voor een sleepdeur, en andersom. De scharnieren en montagepunten zitten op een andere plek, en ook de manier waarop de deur opent verschilt. Controleer dus altijd goed welk systeem je nu hebt voordat je iets nieuws aanschaft. En kijk ook hoe je keuken is ingedeeld, zodat je ook weet of alles wel past.

Systeem monteren

Het installeren van zo’n systeem is iets wat je misschien niet zelf wilt doen, tenzij je handig bent. Vooral bij een deur-op-deur-systeem is het belangrijk dat alles precies recht hangt, anders gaat de deur niet goed dicht of krijg je scheve kieren. Veel mensen kiezen er daarom voor om de koelkast of vriezer te laten plaatsen door een vakman. Dan weet je zeker dat alles goed en netjes zit en heb je garantie op het werk.

©ID.nl

Onderhoud

Beide systemen zijn in principe onderhoudsvrij, zolang ze goed gemonteerd zijn. Toch kan het geen kwaad om af en toe te checken of de scharnieren nog stevig vastzitten of de sleepgeleiders soepel lopen. Gewoon wat eenvoudig keukenonderhoud.

Tot slot

Of je nu kiest voor een stevig deur-op-deur-systeem of het wat flexibelere sleepdeur-systeem: het is vooral belangrijk dat het past bij jouw keuken en jouw wensen. Vraag bij twijfel altijd om advies bij de winkel of installateur. Zo voorkom je verrassingen, en kun je weer jarenlang genieten van je ingebouwde koelkast of vriezer.

Ben je lid van Amazon Prime? Dan krijg je vanaf 26 augustus 2025 te maken met advertenties tijdens films en series. Wil je geen advertenties zien? Dan moet je bijna 60 procent van de abonnementsprijs bijbetalen.

Volgens het bedrijf het tonen van reclames nodig om te blijven investeren in de content waar abonnees van genieten — en om dat ook op de lange termijn vol te houden. Ze gaan het tonen van advertenties volgens de e-mail die klanten deze week ontvingen, in 'beperkte mate' doen.

Lees ook: Zo bespaar je op streamingdiensten

Wie liever geen advertenties ziet, moet nu ook extra gaan betalen. Amazon biedt dan vanaf 26 augustus een advertentievrije optie aan. Voor een bedrag van 2,99 euro extra per maand kun je dan zonder advertenties kijken, waardoor een abonnement op Prime uitkomt op 7,98 euro per maand. Amazon Prime was eerder altijd al een van de goedkoopste streamingdiensten, maar als je geen advertenties wil zien, komt daar nu dus verandering in.

Er verandert volgens Amazon verder niets aan de prijs of inhoud van het standaard Prime-lidmaatschap, wat betreft functionaliteit. Ook heeft deze wijziging verder geen invloed op het bezorgen van producten van de webshop van Amazon.

Bestaande leden hoeven niets te doen om de nieuwe situatie met advertenties te krijgen; de standaardversie van Prime Video wordt automatisch aangepast. Wie liever overstapt op de advertentievrije versie, kan dat vanaf 26 augustus zelf regelen via zijn of haar accountinstellingen. Als je nog twijfelt of je je lidmaatschap wilt behouden, kun je je abonnement beheren of eventueel stopzetten via je Amazon-account. Je ontvangt dan (een deel van) het abonnementsgeld terug.