Bootstrap is een populair framework voor het werken met html, css en JavaScript. Je kunt er snel professionele websites mee ontwerpen. En dan in het bijzonder zogeheten responsieve websites, die mooi meeschalen met het type apparaat waarop ze bekeken worden. Hoe gaat dat in zijn werk?

Bootstrap is vooral een goede hulp bij het maken van ‘responsive’ of responsieve websites. Responsief houdt in dat de weergave wordt aangepast aan de beschikbare ruimte. Open maar eens een website als die van de NOS in een venster en maak dit venster steeds kleiner. Let op hoe de weergave zich aanpast. Op een klein scherm zal bijvoorbeeld het menu compacter worden en verhuist een kolom van de rechterkant naar onderen. De meeste websites werken al zo en dat is voor een groot deel te danken aan Bootstrap.

We gaan aan de slag met Bootstrap en we gaan handmatig een verse start maken. Maak daarvoor eventueel een nieuw mapje voor je Bootstrap-site aan en open deze map in je favoriete teksteditor. Wij gebruiken de teksteditor Brackets.

Starten met bootstrap

Ga naar getbootstrap.com. Zorg dat rechtsboven de laatste versie is geselecteerd. Zo heb je meteen de juiste bijbehorende documentatie. Klik dan op Get Started. Blader naar onderen, naar Starter template. Klik in dit venster op Copy. Hiermee kopieer je alle html-code naar het klembord. Plak het dan in een nieuw bestand in Brackets en bewaar het als html-bestand, bijvoorbeeld index.html. Open Live Voorbeeld om te zien hoe het eruitziet. Dit wordt ons vertrekpunt. 

De html-code zal weinig verrassingen hebben. Wel is de metatag viewport nieuw. Je weet dat de viewport het zichtbare gedeelte van een pagina is. De aanduiding width=device-width geeft in feite aan dat de browser de breedte van de pagina gelijk moet stellen aan de schermbreedte van het apparaat. Als het ontbreekt, zullen apparaten zelf de weergave aanpassen, wat ze zeker op smartphones verre van optimaal doen.

Stylesheets en scripts

In de head ziet je hoe het stylesheet van Bootstrap wordt geladen. Dit bevat alle vooraf gedefinieerde stijlen die je direct kunt gebruiken. We raden aan om onder dit stylesheet een verwijzing te maken naar een eigen, nu nog leeg stylesheet, waarin je aanpassingen maakt:

<link href="css/custom.css" rel="stylesheet" type="text/css">

Deze stijlen zullen, omdat het stylesheet later is geladen, voorrang hebben boven de standaardstijlen van Bootstrap. Onderaan het html-document zie je hoe de jQuery-bibliotheek en een Bootstrap-bundel worden geladen. Die laatste omvat ook Popper.js, een soort hulpbibliotheek voor JavaScript waarvan veel Bootstrap-componenten gebruikmaken. 

Alle onderdelen worden vanaf een zogenoemd Content Delivery Network (CDN) geladen. Als je zo’n CDN gebruikt, zal altijd automatisch de dichtstbijzijnde server worden gebruikt, zodat iedere bezoeker optimale prestaties heeft. Je mag de scripts natuurlijk ook op je eigen pc (of later je hostingaccount) zetten.

©PXimport

Om te zien welke mogelijkheden je hebt, is het slim om de documentatie erbij te houden. Onder Layout zie je tips voor bijvoorbeeld het werken met grids. Ook het kopje Content verdient je aandacht. Hier lees je over alle mogelijke manieren om met afbeeldingen te werken en om bijvoorbeeld tekst of tabellen op te maken. 

Onder Components vind je uiteenlopende componenten die je kunt opnemen in je pagina. Onder Utilities zie je handige opties die je kunt gebruiken. Zo kun je door een class toe te voegen bijvoorbeeld de tekst- of achtergrondkleur wijzigen, of marges en padding beïnvloeden.

Containers en jumbotrons

We beginnen met wat tips voor de lay-out. Uitgebreide details hierover vind je in de documentatie in het betreffende gedeelte. Als voorbeeld zullen we de kop <h1> in een zogenoemde container zetten:

Omdat we hier container als classnaam gebruiken, wordt de breedte in sprongetjes aan de vensterbreedte aangepast. Dat komt door enkele @media-regels in het stylesheet, waaronder deze twee:

Wat hier wordt bepaald, is dat indien de breedte van het venster minimaal 576 pixels is, de container maximaal 540 pixels groot moet zijn. En als het venster minimaal 768 pixels is, moet de container een maximale breedte van 720 pixels aannemen. 

Gebruik je container-fluid, dan zijn zulke regels er niet en wordt steeds de volledige breedte gebruikt. Deze @media-regels vormen ook de basis voor responsieve websites. Dit soort details kun je achterhalen via het volledige stylesheet van Bootstrap (zie onderstaande alinea’) of via de ontwikkelaarstools, door rechts op een element te klikken en dan Inspecteren te kiezen.

Het is handig om de bronbestanden van Bootstrap bij de hand te hebben. Deze vind je op deze pagina onder Source files. Pak het zip-bestand na het downloaden uit in een map op je pc. Je kunt nu altijd even spieken hoe iets precies wordt aangepakt in bijvoorbeeld het stylesheet van Bootstrap, die in het mapje dist/css staat.

Met een kleine aanpassing van de classnaam maak je een zogenoemde jumbotron, een grote grijze box die de volledige schermbreedte inneemt en vooral is bedoeld om de aandacht op bepaalde content te vestigen.

Als je in de documentatie naar Utilities gaat, zie je onder Colors hoe je met een paar extra classes de kleur van de achtergrond en tekst kunt veranderen, bijvoorbeeld bg-primary om het de standaard (blauwe) achtergrondkleur te geven en text-white voor een witte tekstkleur:

Meer mogelijkheden

Op een vergelijkbare manier kun je bijvoorbeeld mooie buttons of strakkere formulieren maken. De documentatie is een onmisbare hulplijn en gelukkig heel verzorgd. En omdat het framework zo populair is, vind je op internet enorm veel voorbeelden of zelfs kant-en-klare sites die ermee zijn gebouwd. Je hebt de volledige versie van de Bootstrap-bibliotheek en kunt naar vrijheid alle componenten proberen. Ben je wat verder en heb je een goed beeld van wat je wel of niet gaat gebruiken, dan is het slim die bibliotheek wat terug te brengen.

Bootstrap maakt gebruik van Sass, een soort vereenvoudigde taal om css in te schrijven. Je herkent de bestanden aan de .scss-extensie. Zulke bestanden moeten worden omgezet naar css voordat de browser ze kan gebruiken. Daarvoor gebruik je een zogenoemde pre-processor. Het proces wordt ook wel compileren genoemd. Het voordeel van deze benadering is dat je precies kunt aangeven welke componenten van Bootstrap je wel of niet nodig hebt, zodat de uiteindelijke bibliotheek niet groter wordt dan nodig. Ook kun je persoonlijke aanpassingen mee laten nemen, bijvoorbeeld aangepaste standaardkleuren of een andere aanvangsgrootte voor het lettertype.

©PXimport

Werken met grids

Mede dankzij Bootstrap werken veel websites responsief, waarbij met een grid wordt gewerkt om de pagina in vlakken te verdelen. We laten zien hoe je dit toepast. Bij Bootstrap kun je een pagina flexibel verdelen in maximaal twaalf kolommen. Meestal zul je die niet allemaal nodig hebben en zul je ze groeperen om bredere kolommen te maken. Het grid is responsief en de kolommen kunnen zich herschikken, afhankelijk van de schermgrootte. De achterliggende techniek die Bootstrap gebruikt heet Flexbox. Dat kun je samen met CSS Grid gebruiken om complexere lay-outs te maken met alleen css.

Flexbox en CSS Grid zijn bedoeld om samen te gebruiken. Met CSS Grid is elke denkbare lay-out te maken, in een denkbeeldig grid met horizontale en verticale lijnen. Flexbox werkt maar in één richting tegelijk en is daarom eenvoudiger te doorgronden. Je kunt het ook gebruiken binnen een met CSS Grid gedefinieerde rij (horizontaal) of kolom (verticaal). Flexbox lost problemen op die met standaard css uitdagend zijn, zoals een gelijkmatige verdeling van elementen binnen de ruimte of een aantal kolommen met precies dezelfde hoogte, ongeacht de inhoud.

©PXimport

Gelijke kolommen

We vergeten Flexbox even en richten ons op het werken met grids in Bootstrap. Als eerste voorbeeld maken we een lay-out met drie kolommen die in de browser steeds dezelfde breedte moeten krijgen, onafhankelijk van de schermgrootte van het apparaat. We beginnen met een container, waar we vervolgens één rij aan toevoegen met in die rij drie kolommen met col als class:

Verschillende schermgroottes

Stel dat bovenstaande opmaak zich niet leent voor kleinere apparaten, zoals een smartphone, maar eigenlijk alleen voor tablets of groter. Dan zul je een andere class moeten gebruiken dan col. We gaan de weergave richten op alle schermen vanaf een bepaalde breedte. Alle opties zie je in de documentatie van Bootstrap onder Layout / Grid. 

De belangrijkste zijn je col-sm-* voor kleine schermen zoals smartphones, col-md-* voor gemiddelde schermen zoals tablets, col-lg-* voor grotere schermen als een desktop-pc en col-xl-* voor nog grotere schermen. Het sterretje staat voor een bepaald getal, waarbij de som van de kolommen steeds twaalf is. We zullen dat demonstreren.

Lay-outs voor tablets

Om de lay-out op tablets en groter te richten, veranderen we alleen voor elke kolom de class col naar col-md-4. De kolommen staan dan nog steeds netjes naast elkaar vanaf een schermbreedte van 768 pixels, maar op kleinere schermen worden ze onder elkaar gezet. Merk op dat de som van de kolommen (4-4-4) twaalf is. Andere combinaties zijn ook mogelijk, zoals een 3-6-3 opstelling:

Nog meer responsiviteit

We gaan een nog wat flexibelere lay-out maken. Het doel is dat op apparaten met groot scherm (aangegeven door col-lg-*) de kolommen naast elkaar staan, zoals hierboven in 3-6-3-opstelling. Bij een gemiddelde schermbreedte (col-md-*) moeten de eerste twee kolommen in een verhouding van 1:2 naast elkaar staan en moet de derde kolom naar onderen verhuizen. Dat kun je als volgt bereiken:

Zoals je ziet is er een klein beetje rekenwerk nodig. Op apparaten met gemiddeld scherm worden de eerste kolom (col-md-4) en tweede kolom (col-md-8) naast elkaar in een 1:2-verhouding gezet, en omdat de som twaalf is, wordt de derde kolom (col-md-12) automatisch daaronder gezet. Bootstrap geeft je die flexibiliteit. Op grotere schermen wordt de pagina normaal volgens 3-6-3 opgebouwd.

Probeer het in je browser door de vensterbreedte langzaam kleiner of groter te maken. Er zijn meer trucjes, maar de belangrijkste basisprincipes hebben we nu doorgenomen, waarmee je nu verder kunt experimenteren! 

Kom je er niet helemaal uit? Op de website van Bootstrap vind je bij Examples handige voorbeelden van lay-outs die met het framework zijn gemaakt. Je kunt het als inspiratie voor je eigen creaties gebruiken of zelfs voorbeelden een-op-een overnemen, als je dat wilt.

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Is het weer tijd om te klussen en moet je materialen op maat zagen? Met een decoupeerzaak wordt het zware werk je uit handen genomen. Wij vonden vijf mooie exemplaren voor je.

Een decoupeerzaag is perfect voor het fijnere zaagwerk. Denk aan het zagen van cirkels, het afronden van hoeken, het zagen van laminaat of het uitzagen van kleine stukken uit een materiaal. Dankzij de grote wendbaarheid kun je met een decoupeerzaag makkelijk aan de slag voor allerlei klusjes in en om het huis, of je nu met hout, metaal of kunststof werkt. Hieronder vind vijf decoupeerzagen voor al jouw klusjes.

Black & Decker BES610K

De Black & Decker BES610K is een robuuste decoupeerzaag die je helpt bij allerlei zaagklussen. Hij heeft een 650W motor en variabele snelheid, waardoor je nauwkeurig en gecontroleerd kunt werken. De pendelfunctie is instelbaar en de led-werklamp en stofblazer geven je een goed zicht op de zaaglijn. En dankzij de gereedschapsloze zaagbladwissel en de mogelijkheid om de zaaghoek tot 45 graden in te stellen, is deze zaagmachine voor alle toepassingen geschikt.

DeWalt DW331K

Deze decoupeerzaag is geschikt voor zowel de professionele klusser als de serieuze doe-het-zelver. Met zijn sterke motor en variabele snelheid zaag je moeiteloos door diverse materialen. De zaag ligt prettig in de hand dankzij de softgrip en het anti-vibratiesysteem, waardoor je geen last krijgt van je handen. Het snelspansysteem maakt het wisselen van zaagbladen eenvoudig, en met de instelbare zaaghoek kun je ook schuine snedes maken. Een degelijke machine van een gerenommeerd merk.

Makita 4351FCT

De Makita 4351FCT valt op vanwege de beugelgreep. Daardoor kun je deze zaag perfect sturen, zelfs als je een bocht of een detail wilt zagen. Je hebt hier veel meer controle over. Wisselen van zaagjes gaat vlot dankzij het snelspansysteem. De zaaghoek van deze Makita is instelbaar, waardoor je zelfs schuine snedes kunt maken. En met de stevige koffer erbij blijft alles netjes bij elkaar.

Bosch EasySaw 18V-70

De Bosch EasySaw 18V-70 is een handige zaag die je er makkelijk even bij pakt als je wat klusjes in en om het huis moet doen. Omdat hij op een accu werkt, zit je niet meer vast aan snoeren die altijd in de weg zitten. De zaag ligt lekker in de hand en is zo licht dat je er lang mee kunt doorwerken zonder lamme armen te krijgen. De zaagbladen wissel je in een handomdraai, geen gedoe met extra gereedschap. Houd er wel rekening mee dat je de accu en lader er los bij moet kopen, maar als je al Bosch-gereedschap in huis hebt, kun je die accu's gewoon gebruiken.

Makita JV0600K Decoupeerzaag

De Makita JV0600K is een handige decoupeerzaag waarmee je flexibel aan de slag kunt. Het apparaat ligt fijn in de hand en is niet te zwaar. Hij is krachtig genoeg om netjes door hout en zelfs metaal te zagen, en door het lichte gewicht kun je er lang mee werken zonder dat je polsen moe worden. Bij deze zaag krijg je een stevige kunststof koffer, dus je kunt 'm makkelijk meenemen en netjes opbergen. En als je liever heel schoon werkt, kun je hem ook aansluiten op een stofzuiger.

De Nuki Smart Lock Ultra zet de nieuwe standaard voor slimme sloten en is ontworpen voor een volledig sleutelloze levensstijl. Dit premium alles-in-één-pakket kost 349 euro en combineert een stille, razendsnelle motor met geïntegreerde wifi en een meegeleverde veiligheidscilinder.

De Nuki Smart Lock Ultra is het paradepaardje van het merk, gemaakt voor wie echt zonder sleutel door het leven wil. Het strakke ontwerp in roestvrij staal oogt modern en degelijk, terwijl onder de motorkap een nieuwe borstelloze motor zit die het slot stiller én sneller maakt dan eerdere modellen. Je kiest zelf hoe snel het moet gaan, met als snelste optie de opvallend pittige ‘Insane’-modus. Omdat wifi standaard is ingebouwd, heb je geen aparte bridge meer nodig – alles wat je nodig hebt, zit al in het slot zelf.

Wat de Ultra extra bijzonder maakt, is de meegeleverde veiligheidscilinder met SKG***-keur. Die vervangt je bestaande cilinder en is speciaal ontworpen om perfect samen te werken met het slimme slot. Zo zit je meteen goed qua veiligheid én gebruiksgemak. En ook aan de toekomst is gedacht: met ondersteuning voor Matter over Thread haak je moeiteloos aan bij platforms als Apple Home en Google Home. De verbinding is volledig versleuteld, dus je digitale sleutels blijven net zo veilig als je voordeur.

©Wesley Akkerman

Pro of Ultra?

Het grootste verschil met de Nuki Smart Lock Pro zit 'm in de manier waarop je het slot installeert. Bij de Ultra vervang je de cilinder helemaal, terwijl je de iets goedkopere Pro gewoon over je bestaande slot en sleutel heen schuift. Die laatste is dus een zogenaamde retrofit-oplossing, wat hem iets dikker maakt – hij steekt net wat meer uit aan de buitenkant. Verder zijn de twee modellen in de basis gelijk: allebei hebben ze die snelle motor, ingebouwde wifi en ondersteuning voor Matter. De keuze komt dus vooral neer op hoe je het wilt installeren en hoeveel je eraan wilt uitgeven.

Volgens Nuki gaat de ingebouwde accu van de Ultra tot zes maanden mee. Na een maand intensief gebruik – vooral in de eerste weken klikten we de deur vaak open en dicht – zagen we het accuniveau dalen tot zo'n 60 procent. Daarna vlakte het verbruik duidelijk af. Of die zes maanden echt gehaald worden, kunnen we na één testperiode nog niet met zekerheid zeggen, maar bij normaal gebruik lijkt dat een realistische verwachting. Met een paar keer per dag ont- en vergrendelen moet je het moeiteloos een paar maanden redden.

Opladen doe je met een usb-c-kabel die via een magnetisch klikmechanisme aan het slot bevestigt. Die magnetische kop – speciaal door Nuki ontwikkeld – is afneembaar, en dat is handig. Als iemand per ongeluk de deur opent terwijl het slot aan de lader hangt, schiet de kop los zonder schade aan kabel of poort. De kabel valt gewoon op de grond en het slot blijft werken. Wel jammer: je bent voor een nieuwe kabel aangewezen op Nuki zelf.

©Wesley Akkerman

Het slimme slot installeren

De installatie van de Nuki Smart Lock Ultra verloopt over het algemeen soepel, al zijn er een paar momenten waarop je graag iets meer houvast zou willen. Het vervangen van de cilinder zelf is rechttoe rechtaan en werkt zoals je verwacht. Wat lastiger is, is het bepalen welke verlengstukken je nodig hebt voor jouw deur. Die worden netjes meegeleverd voor verschillende diktes, maar de instructies in de app laten op dat punt wat te wensen over. Uiteindelijk kwamen we er wel uit – een kwestie van logisch nadenken en gewoon even proberen – maar echt intuïtief is het niet.

Een tweede puntje: het is niet meteen duidelijk dat je de montageplaat, waar het slot op vastklikt, moet vastzetten met een klein schroefje. Als je die stap overslaat, merk je dat pas zodra de deur voor het eerst draait: dan komt het slot los. Een beetje technisch inzicht helpt dus wel bij het afronden van de installatie. Op dit vlak doen merken als Tedee en Yale het net iets beter, met helderdere instructies en meer begeleiding. Gelukkig is dit een eenmalige handeling, dus echt storend wordt het niet.

©Wesley Akkerman

Nuki Smart Lock Ultra-app

De Nuki-app biedt een ruime keuze aan instellingen waarmee je het slot precies naar wens afstemt. Zo zie je altijd direct hoe vol de batterij nog is, en kun je de helderheid van de ledverlichting op het slot aanpassen of helemaal uitschakelen. De nachtmodus is een slimme toevoeging: die vergrendelt de deur automatisch op een vast tijdstip en schakelt tegelijk over op een stillere, energiezuinige stand – ideaal als je 's avonds laat thuiskomt zonder het hele huis wakker te maken. Met functies als Autolock en Lock 'n' Go sluit de deur zich vanzelf, wat het dagelijkse gebruik net wat makkelijker maakt.

Ook handig is het logboek in de app, waarin je precies ziet wie het slot wanneer gebruikt heeft. Je kunt tijdelijke of permanente toegang verlenen aan anderen en accessoires toevoegen, zoals een keypad of sensor. De Auto-unlock-functie steekt daar wat ons betreft bovenuit: zodra je thuiskomt, gaat de deur vanzelf van het slot. Dat werkt verrassend precies: je moet echt vlak bij de deur staan voordat het systeem reageert, wat ongewenst ontgrendelen voorkomt. We zijn normaal wat sceptisch over zulke functies, maar tijdens de test werkte dit opvallend goed.

©Wesley Akkerman

Hoe bevalt-ie?

Tijdens onze test van vier weken gebruikten we het slot samen met de Nuki Keypad 2 – een accessoire dat echt iets toevoegt. Hiermee open je de deur via een pincode of je vingerafdruk. Het toetsenpaneel koppel je eenvoudig via de app aan het slot en werkt volledig lokaal, dus je hebt er geen internet voor nodig. Je kunt kiezen voor vaste of tijdelijke toegangscodes, en bij vertrek sluit je de deur met één druk op de knop. Zulke functies tillen het gebruiksgemak van een slim slot naar een hoger niveau.

Vooral de vingerafdrukscanner is een uitblinker. Binnen een paar seconden na het scannen gaat de deur open – snel, betrouwbaar en prettig in het dagelijks gebruik. Ook het invoeren van een pincode gaat vlot en zonder vertraging. Wat ons betreft is de Keypad 2 dan ook een waardevolle aanvulling op de Smart Lock Ultra. Het maakt toegang tot je huis eenvoudiger, sneller en intuïtiever. Met een simpele druk op de terugknop vergrendel je het slot weer, een functie die je via de app instelt.

Vergeleken met de bediening via de smartphone-app (die meerdere stappen vereist) is dit een stuk sneller en minder omslachtig. Hoewel de Auto-unlock op basis van locatie verrassend goed werkt, kiezen we zelf liever voor handmatige controle, om fouten uit te sluiten. En wat ons betreft blijft een fysieke sleutel onmisbaar als ultieme back-up. De Ultra levert drie sleutels mee, zodat je altijd binnenkomt, ook als de techniek je een keer in de steek laat. Dat vinden we geen luxe, maar een absolute vereiste bij slimme sloten.

©Wesley Akkerman

Nuki Smart Lock kopen?

De Nuki Smart Lock Ultra biedt een hoogwaardige en complete oplossing voor wie afscheid wil nemen van traditionele sleutels. Met een stille, vlot werkende motor, ingebouwde wifi en ondersteuning voor het nieuwe Matter-protocol, positioneert dit slimme slot zich overtuigend in het topsegment. De bijgeleverde SKG***-cilinder speelt daarbij een (ja ja) sleutelrol: die verhoogt niet alleen de veiligheid, maar zorgt er ook voor dat je altijd kunt terugvallen op een fysieke sleutel. Dankzij deze doordachte combinatie voelt de hogere prijs volledig gerechtvaardigd.

Na installatie blijkt de Smart Lock Ultra een bijzonder betrouwbaar en krachtig systeem, al mogen de montage-instructies wel iets duidelijker. De app biedt een uitgebreide set functies en het slot reageert snel en nauwkeurig. Ontgrendelen via de app vergt soms een extra handeling, maar wie kiest voor het optionele Keypad 2, opent en sluit de deur met één druk op de knop. Kleine kanttekeningen daargelaten, is dit slimme slot een uitstekende keuze voor wie zoekt naar een stil, geavanceerd en allesomvattend systeem dat jarenlang meegaat.