Een speed pedelec is een elektrische fiets. Maar dan wel een extra snelle met een maximumsnelheid van 45 km/u. Daarmee is hij net zo snel als een bromfiets en wordt door wet in principe ook als zodanig beschouwd. Waar moet je op letten bij aanschaf?

Wettelijke plichten

Door de veel hogere snelheid ten opzichte van een reguliere elektrische fiets neemt de speed pedelec (ook wel bekend als speedbike) een bijzondere plek in de wetgeving in. Ten eerste is er helmplicht, waarbij geldt dat er diverse exemplaren speciaal ontwikkeld voor dit type fiets bestaan. Een goedgekeurde helm is te herkennen aan een erop aanwezige cirkel met de letter E erin.

Verder geldt dat je je aan dezelfde regels hebt te houden als een bromfiets. Ofwel: je wordt geacht gebruik te maken van de rijbaan die tevens bedoeld is voor autoverkeer. Tenzij er een duidelijk gemarkeerd bromfietspad aanwezig is. Verder geldt dat de maximumsnelheid binnen de bebouwde kom op het fietspad 30 km/u is (45 km/u op de rijbaan) en buiten de bebouwde kom 40 km/u.

In de praktijk zal oom agent daar waarschijnlijk niet echt op 5 km/u meer kijken, dus dat scheelt. Nog een verplichting voor de speed pedelec is een linker achteruitkijkspiegel. Last but not least: een bromfietsrijbewijs (type AM) is verplicht. Wat automatisch weer inhoud dat jongeren onder de 16 géén gebruik mogen maken van dit type fiets.

WA-verzekering en VIN

Niet onbelangrijk om te vermelden is, dat je een WA ofwel wettelijke aansprakelijkheidsverzekering moet hebben. Verder behoort een geel bromfietsplaatje tot de standaarduitrusting en dien je tijdens het ‘fietsen’ altijd je kentekenbewijs (en ook je rijbewijs) bij je te hebben.

Vanzelfsprekend zijn zaken als (werkende…) verlichting alsmede rode en witte reflectoren eveneens verplicht. En om het wettelijk eisenpakket dan maar helemaal compleet te maken: je speed pedelec moet ook een voertuigidentificatienummer ofwel VIN hebben.

Tijdens het rijden mag je géén elektronische apparaten vasthouden, denk aan een muziekspeler of telefoon. Handsfree bellen en naar muziek luisteren is wel toegestaan, mits dat geen gevaar in het verkeer oplevert. Ook rijden onder invloed is niet toegestaan, waarbij het niet uitmaakt of het gaat om alcohol, drugs, bepaalde medicijnen of een combinatie hiervan.

Zo denkt de Fietsersbond over speed pedelecs

Lijken een hoop eisen en plichten, maar valt in de praktijk gelukkig allemaal erg mee. Zo’n helmpje op bij snelheden boven de 25 km/u is geen onverstandig iets. Wat heb je op een overbevolkt fietspad te zoeken als je ruim baan hebt op de rijbaan die veelal ook nog eens uit hobbelvrij asfalt bestaat?

Wel geldt dat ‘we’ met z’n allen toch ook moeten wennen aan de snelle speed pedelecs. Zeker buiten de bebouwde kom waar reguliere fietsers, bromfietsen, snorfietsen, elektrische fietsen en speed pedelecs samen te vinden zijn. Zo’n razendsnelle fiets doet een gewone zich op spierkracht bewegende fietser vaak lijken alsof deze stil staat. En dan zijn er ook nog kinderen. De Fietsersbond is dan ook niet gelukkig met dit snel in populariteit stijgende vervoermiddel. Te langzaam voor de rijbaan (auto’s rijden sneller) en te snel voor het fietspad, zo vinden zij.

Als gebalanceerde oplossing stellen zij voor om speed pedelecs op fietspaden langs drukke verkeersaders toe te staan gebruik te maken van dat fietspad. Of de snelheid van ál het verkeer op de rijbaan verlagen naar 30 km/u. Verder is de Fietsersbond van mening dat speed pedelecs gebruik moeten kunnen maken van snelfietsroutes.

Toepassingsgebied

En daarmee komen we op het ‘toepassingsgebied’ van de speed pedelec. Want waarvoor is deze het meest geschikt? Vaak wordt deze superfiets ingezet als vervanger voor woon-werkverkeer. Mits de afstand niet al te groot is, is dat natuurlijk het meest voor de hand liggende gebruiksscenario.

We stipten hierboven ook al even de snelfietspaden aan. Ook die zijn – hoewel officieel dus (nog?) niet toegestaan voor speed pedelecs vanzelfsprekend een voor de hand liggende optie. Hiermee zou het vervoermiddel ook een alternatief kunnen worden voor net wat langere afstanden (waarbij je dan wel rekening moet gaan houden met de actieradius op een volle accu van jouw fiets). Je kunt de speed pedelec ook inzetten voor recreatief gebruik, maar de vraag is dan wel of de ‘lol van fietsen’ er nog echt is. Die keuze laten we wijselijk aan jouzelf over.

Aanschaf

Een speed pedelec is niet goedkoop, de allergoedkoopste exemplaren hebben een prijskaartje dat – op dit moment – net de 2000 euro niet aantikt. De betere speed pedelecs zijn meestal een stuk duurder. Het maakt dat ’t voor velen een aankoop is waar je toch even stil bij moet staan. Bedenk vooraf waar je je beoogde superfiets voor wilt gebruiken. Maak je wensen kenbaar aan de dealer. En maak zeker ook een proefrit. Let daarbij op dingen als hoe soepel de fiets de maximale snelheid van 45 km/u haalt. Een ‘slome’ speed pedelec komt niet goed mee in het verkeer op de rijbaan en kan daarom al snel gaan vervelen en zelfs gevaarlijk zijn. Anderzijds moet je ook weer niet het gevoel hebben dat tijdens het gas opendraaien je fiets onder je vandaan zelfstandig wil vertrekken. De snelheidsregeling moet soepel verlopen. Ook het zitcomfort is van belang. Zeker als je de fiets voor de langere afstanden wilt gebruiken. Een ander ding waar je – al naar gelang je gevoeligheid daarvoor – op kunt letten is het geluidsniveau van de elektrische motor. Een heel belangrijk punt van aandacht is de accucapaciteit, die direct in verband staat met de actieradius. Met name die actieradius verschilt per type en model enorm, goed op letten dus. Verder hebben sommige speed pedelecs versnellingen en zijn anderen traploos regelbaar. Het is zeker zaak om je niet alleen blind te staren op de prijs, maar zeker ook in ’t achterhoofd te houden dat je vele jaren veelvuldig gebruik gaat maken van je beoogde nieuwe vervoermiddel. En dan kan bezuinigen op de verkeerde onderdelen – hoe aanlokkelijk wellicht ook – uiteindelijk voor veel ergernis zorgen.

Blijvertje

De speed pedelec is ongetwijfeld een blijvertje. Een ideaal vervoermiddel voor woon-werkverkeer, ook over de net wat langere afstanden. Misschien op natte herfst- en gladde winterdagen minder praktisch, maar dan kun je altijd nog terugvallen op OV of een auto. Het is in ieder geval een fiets waar veel toekomst in zit, en eentje die ook nog eens relatief milieuvriendelijk is. En ach, net als bij elk nieuw vervoermiddel is het zoals gezegd allemaal nog even wennen. Gaat vast helemaal goedkomen!

VERGELIJK ELEKTRISCHE FIETSEN OP KIESKEURIG.NL

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.

Bij veel moderne stofzuigers kom je de term HEPA-filter tegen. Dat is niet voor niets: het speelt een grote rol in het filteren van kleine, schadelijke deeltjes uit de lucht. Maar wat doet zo'n uitblaasfilter precies, waar moet je op letten en is zo'n filter echt nodig?

Wat is een HEPA-filter?

HEPA staat voor High-Efficiency Particulate Air. Het is een type luchtfilter dat extreem kleine deeltjes uit de lucht kan halen. Deze filters werden in de jaren veertig ontwikkeld voor laboratoria en militaire toepassingen, oorspronkelijk om de verspreiding van radioactieve verontreinigingen via de lucht te voorkomen. Tegenwoordig worden ze vooral gebruikt voor het filteren van pollen, fijnstof, schimmelsporen, huisstofmijt, bacteriën en in sommige gevallen zelfs virussen.

Een filter krijgt het label HEPA alleen als het voldoet aan de Europese norm EN 1822. Die schrijft voor dat het filter minimaal 99,95% van alle deeltjes van 0,3 micrometer moet tegenhouden. Filters die daaraan voldoen, krijgen een H-waarde: hoe hoger deze waarde (bijvoorbeeld H13 of H14), hoe fijner het filter werkt.

Waarom is een HEPA-filter belangrijk in een stofzuiger?

Bij het stofzuigen komt onvermijdelijk lucht vrij. Zonder goed filter worden kleine stofdeeltjes en allergenen weer terug de kamer in geblazen. Met een HEPA-filter in je stofzuiger wordt juist die uitblaaslucht gezuiverd. Zo blijft het stof in de opvangbak, en adem je tijdens het schoonmaken geen ongezonde deeltjes in.

Voor mensen met astma, allergieën of hooikoorts is dat een groot voordeel. Maar ook wie geen klachten heeft, profiteert van schonere lucht in huis. Vooral in goed geïsoleerde woningen, waar lucht minder makkelijk circuleert, kan zo'n filter verschil maken.

Waar moet je op letten bij aankoop?

Bij stofzuigers is het niet alleen belangrijk dat er een HEPA-filter in zit, maar dat het ook goed geïntegreerd is in het ontwerp. Bij oudere of goedkope modellen lekt er soms nog lucht weg langs het filter, waardoor de werking niet optimaal is. Kies liever voor een model dat volledig luchtdicht is gebouwd en waarin het filter daadwerkelijk de volledige luchtstroom zuivert.

Let op de H-waarde van het filter. H13 is meestal de standaard bij huishoudelijke toepassingen. H14 biedt nog meer filtering, maar is vaak prijziger. In praktijk merk je het verschil vooral als je erg gevoelig bent voor allergenen.

Controleer of het filter wasbaar is . Kan dat niet, dan zul je om de zoveel tijd een nieuw filter moeten kopen ter vervanging. Spoel wasbare filters minstens één keer per maand schoon onder de kraan, met koud water. Laat ze daarna goed drogen (minstens 24 uur) voordat je ze terugplaatst. Niet-wasbare filters moet je meestal elke zes tot twaalf maanden vervangen, afhankelijk van hoe vaak je de stofzuiger gebruikt.

Hoe zit het met onderhoud?

Als het filter vol zit, kan de lucht minder goed doorstromen en neemt de zuigkracht af. Ook houdt het filter dan minder stofdeeltjes tegen. Controleer het daarom regelmatig. Zie je dat het vies is, verstopt raakt of merk je dat de stofzuiger minder goed werkt? Spoel het dan schoon of vervang het als dat nodig is.

©M. Shamil

Wanneer is een HEPA-filter écht nodig?

Voor mensen met een allergie, luchtwegproblemen of een gevoeligheid voor stof heeft een HEPA-filter echt nut. Het helpt klachten te verminderen en zorgt voor een merkbaar frissere lucht in huis. Maar ook zonder medische noodzaak kan het bijdragen aan een gezonder binnenklimaat. Zeker als je in een drukke stad woont of een huisdier hebt, loont het om te kiezen voor een apparaat met HEPA-filter.

Tot slot

Een HEPA-filter is geen luxe, maar een slimme manier om je leefomgeving schoner en gezonder te maken. Kies wel het juiste type, let op de inbouw en vergeet het onderhoud niet. Bij de meeste stofzuigerverkopers kun je bij de specificaties selecteren op de aanwezigheid van een HEPA-filter.