Hoe Adobe Flash het spoor bijster raakte
Adobe heeft lang gedroomd van Flash als voornaamste platform voor rijke content op verschillende apparaten, maar de hoop lijkt intussen vervlogen. De concurrentie wordt steeds groter en sterker en dat lijkt ongunstig voor Flash.
Adobe kondigde onlangs de komst van Flash Player 11 en AIR 3 aan, de laatste iteratie van de Adobe Integrated Runtime desktop applicatie die gebaseerd is op Flash-technologie. Tot de voornaamste functionaliteiten van de nieuwe versies is behoort hardwaregebaseerde vide acceleratie voor zowel 2D als 3D, waarbij Adobe belooft dat Flash-content "tot duizend keer sneller" zal draaien.
Daarnaast heeft Adobe toegezegd dat het op de aanstaande Max-conferentie "een nieuw initiatief" zal lanceren dat content authoring zal "hervormen" en dat hiermee het "creatieve proces" voor alle mobiele apparaten, pc's en cloud getransformeerd zal worden.
Zelfs wanneer Adobe deze grote woorden weet waar te maken, dan nog is het waarschijnlijk te weinig en te laat. Ooit was Flash vrijwel onkwetsbaar. Tegenwoordig kiezen mensen vaker voor een mobiel apparaat dan een pc om internetcontent te consumeren en neemt de invloed van Flash af. Apple levert de Flash Player niet langer standaard met nieuwe Mac's mee en krijgt nog altijd geen toegang tot iOS-apparatuur. Ex-CEO Steve Jobs liet zich een tijdje terug in niet mis te verstane bewoordingen uit over waarom hij het niet in de technologie zag zitten. Nu is ook nog eens bekend geworden dat de Internet Explorer 10 browser voor Metro, Microsoft's nieuwe desktopomgeving voor Windows 8, geen plug-ins zal ondersteunen, dus ook geen Flash.
Als Adobe het platform nieuw leven in wil blazen, dan kan hetgeen ze nu willen uitbrengen eigenlijk geen iteratie meer zijn. Het moet iets simpelweg spectaculairs worden.
Silverlight
Fans van Flash zullen uiteraard zeggen dat Windows 8 ook een 'ouderwetse' desktopomgeving zal bevatten met IE10 waarin nog wel gewoon plug-ins gebruikt kunnen worden. Ook Google Chrome blijft Flash standaard meeleveren met de browser. Toch is dit niet het punt. Op het web groeit de concurrentie van HTML5. Het duurt niet lang voordat webontwikkelaars enkel Flash zullen kiezen voor de meest mediarijke applicaties, zoals webapps die toegang willen hebben tot webcams en microfoons.
Sommige mensen zullen daarnaast zeggen dat IE10 voor Metro naast Flash ook geen ondersteuning biedt voor de Silverlight plug-in. Silverlight werd lange tijd beschouwd als de voornaamste concurrent voor Flash. Maar critici zien de laatste ontwikkelingen als een overwinning voor Flash op Silverlight. Zij zeggen dat Microsoft hiermee feitelijk toegeeft dat Silverlight gefaald heeft. Maar dat zien ze verkeerd.
Silverlight als merk heeft misschien zijn langste tijd gehad, maar de technologie is zeker niet dood. De voornaamste manier om apps voor de Metro-interface van Windows 8 te ontwikkelen, is via een combinatie van HTML 5, JavaScript, XAML en .NET code - met andere woorden, ongeveer dezelfde ingrediënten waarmee Silverlight-apps gebouwd worden. Ontwikkelaars voor Metro, zijn eigenlijk Silverlight-ontwikkelaars.
De boodschap lijkt me duidelijk: In plaats van Silverlight content te maken die via het web met een plug-in bekeken kan worden, kunnen developers dezelfde vaardigheden, technologie ën en technieken inzetten om dezelfde content als eersteklas Windows-applicaties neer te zetten, via de (touch) gebruiksinterface van Metro.
Ik zeg daarom dat niet Silverlight gefaald heeft, maar Flash. Flash op Android-tablets presteert erbarmelijk en Adobe doet er weinig aan om developers ertoe te bewegen meer met touch te doen. Daarnaast slaat Microsoft Metro-ontwikkelaars om de oren met touch. Adobe stelt ontwikkelaars in staat om met AIR desktopapplicaties te maken, maar de populariteit onder gebruikers valt tegen. In tegenstelling tot Metro zijn AIR-applicaties niet het besturingssysteem geïntegreerd en moeten gebruikers een aparte runtime installeren voordat ze ermee aan de slag kunnen. Adobe had eerder een "AIR-desktop" kunnen bouwen, maar daarvoor ontbrak het 't bedrijf aan visie.
Alleen in een wereld waarin apps centraal staan
Het grotere plaatje - wat ik eerder hier schetste - duidt erop dat de grote platformleveranciers ontwikkelaars aanmoedigen om applicaties niet via de browser te laten binnenkomen, maar als native, platformgebaseerde apps. Dit gebeurt al lange tijd bij iOS en andere smartphoneplatforms en wordt nu ook binnen Windows de norm. Hoe je ook naar deze ontwikkeling kijkt, Adobe gaat hier niet in mee.
Een ander platform dat op HTML5, JavaScript, XAML en .NET als voornaamste ontwikkeltechnologieën vertrouwt is Windows Phone 7. Als je een ontwikkelaar voor Silverlight of Metro bent, voel je jezelf direct thuis in de SDK van Windows Phone 7. Adobe heeft lang met Microsoft samengewerkt om Flash naar Windows Phone te brengen, maar klaarblijkelijk is daar weinig van terecht gekomen.
De kaarten van Flash liggen voor andere platforms niet veel beter. Ik zei al dat de Flash Player op Android niet weet te overtuigen; AIR-apps doen het hier beter, maar slechts een handvol Android-developers hebben de technologie opgepikt. Op de BlackBerry PlayBook wordt Flash ervan beschuldigd dat het de accuduur aanzienlijk zou verminderen.
Adobe zegt dat de laatste versies van zijn Flash-tools gebruikt kunnen worden om ook voor iOS apps te ontwikkelen. Dat is waar, maar ook een beetje misleidend. Je kunt namelijk nog steeds geen Flash-content direct op iOS draaien; in plaats daarvan moet je je code verpakken als AIR-applicatie en dan Adobe's tools gebruiken om deze te hercompileren naar native iOS-code. Dit maakt cross-platform ontwikkeling gemakkelijker, maar echte portabiliteit is het niet. Ook zou Apple op ieder moment deze mogelijkheid uit kunnen schakelen door zijn API's te veranderen of de algemene gebruiksvoorwaarden te herzien. Tegelijkertijd verwacht Adobe dat "Flash-gebaseerde apps naar Metro via AIR" zullen komen, maar het is nog onduidelijk welk voordeel dit biedt ten opzichte van XAML, de native Silverlight-technologie.
Misschien is het grootste probleem van Adobe dat het geen geld verdient aan vertrekkende ontwikkelaars. Adobe verdient geen cent aan de runtime, die kan gratis gedownload worden. Wel komen er centen binnen bij het bedrijf door de verkoop van tools aan ontwikkelaars. Aangezien er zoveel gratis, open-source tools beschikbaar zijn, hebben leveranciers het moeilijk. Ken je Borland nog? Of Watcom?
Vergelijk het eens met wat Apple, Google en Microsoft aan het doen zijn. Zij bouwen complete, verticaal georganiseerde softwareontwikkeling, sales en distributiekanalen waarin ontwikkelaars alles geboden wordt: platforms, tools, SDK's en online winkels om hun apps te verkopen. Dit biedt voordelen, vooral voor kleinere ontwikkelaars. Belangrijker nog, het betekent dat de platformleveranciers ook een graantje meepikken van iedere verkoop die gedaan wordt.
Adobe heeft iets soortgelijks geprobeerd met Adobe InMarket en AIR Marketplace. Geen van beide kende succes bij developers of gebruikers. Belangrijker nog, beide leverden Adobe geen geld op. Adobe sloot de winkels op 31 augustus en zei dat ontwikkelaars hun AIR-apps beter in andere applicatiewinkels kunnen gaan verkopen. Daarmee gaan Apple, Microsoft en Google geld verdienen; Adobe krijgt niets - dat is opnieuw een gemiste kans.
Hoewel ik me verheug op de aankondigingen tijdens de Max-conferentie, kan ik mijn scepsis niet verhullen. Als Adobe zegt dat het het "creatieve proces gaat transformeren", vraag ik me direct af: voor wie? Heeft Adobe niet door dat die transformatie allang heeft plaatsgevonden?
