Technologie is doorgedrongen in alle facetten van ons leven. De dagelijkse gang van zaken wordt geregeld door een elektronische agenda, het huis staat vol met aan elkaar gekoppelde gadgets en je bent 24 uur per dag bereikbaar. Daarom is nu het moment aangebroken om ook dat laatste bastion van analoog vermaak te slechten: tijd voor tech om je tuin zomerklaar te maken.

Veel mensen associëren de tuin juist met het tegenovergestelde van het geautomatiseerde leven. Loop een paar meter over het grasveld en het wifi-signaal wordt al slechter. Achterin staan de tuinmeubels waar je even onbezorgd kunt genieten van een moment van rust. Ongestoord door het gepiep en getril van de mobiele telefoon en vrij van het geluid van dreunende bassen.

Maar de tuin aan de andere kant van de schutting heeft misschien een heel andere functie voor je buren. Zij zien deze juist als het verlengstuk van hun ‘connected’ leven. En dan blijkt dat moderne technologie en domotica allang voorbij de muren van het huis reiken. Hoezo geen wifi in de tuin? Waarom niet de moderne gemakken naar buiten brengen in dat kleine stukje ‘natuur’?

Wie wel van een weelderige groene oase houdt, maar niet te veel tijd kwijt wil zijn met het onderhouden ervan, kan de verzorging voor een groot deel uitbesteden aan slimme apparaten. Een grasmaaier die autonoom zijn rondjes rijdt en het gazon zo strak als een biljartlaken houdt, is een goed voorbeeld. Ook een irrigatiesysteem dat aangaat als het weer en de bodem daarom vragen, is gewoon verkrijgbaar in de (online)winkel.

Ook voor de tuin geldt: gemak dient de mens. Daarom hebben we tien technologische hulpmiddelen voor de tuin verzameld die het leven veraangenamen. Van slimme lampen die de tuin uitgekiend uitlichten tot als rotsen vermomde bluetooth-speakers die de barbecue opleuken met zonnige reggae. Sommige gadgets zijn plug-and-play, andere hebben iets meer installatietijd nodig. Maar als je morgen begint met de transformatie tot slimme tuin, lig je er straks ontspannen bij in de hangmat, terwijl om je heen alles automatisch wordt geregeld.

Philips Hue Amarant

©PXimport

Iedereen die zijn tuin serieus neemt, moet goed bedenken hoe het groene paradijsje eruitziet als de zon achter de horizon is gezakt. Met een goed lichtplan krijgt de tuin een tweede leven in het donker. Philips heeft in de serie slimme lampen van Hue ook een mooie oplossing voor buiten: de Amarant.

Deze langwerpige lichtbak is IP65-gecertificeerd en dat betekent dat hij uitstekend is beschermd tegen stof en water. De lamp is zowel in de aarde te plaatsen als aan de muur of onder een afdak, en door de gelijkmatige spreiding van het licht wordt een groot oppervlakte beschenen.

De Amarant werkt op laagspanning en kan eenvoudig op een (buiten)stopcontact worden aangesloten. Meerdere Amarants kunnen als een ketting aan elkaar worden geschakeld en met één stekker van stroom worden voorzien. Let wel, dat kan een dure hobby worden als je een grote tuin hebt, want één lamp kost rond de 150 euro.

Verbind de tuinverlichting met de Philips Hue Bridge en je hebt alle functionaliteit zoals timers en kleurkeuze eenvoudig op een smartphone of tablet. Door de link met spraakassistenten zoals Alexa, Siri en Google is alles ook met de stem te bedienen.

Gardenature Smart Birdbox

©PXimport

Liefhebbers van vogels doen er vaak alles aan om de tuin zo aantrekkelijk mogelijk te maken voor de gevederde vriendjes. De moordlustige kat van de buren wordt geweerd en in de winter ligt er zaad voor de hongerige beestjes. Als tegen de lente de vogels een gezin willen stichten, is het misschien een goed idee om ze een handje te helpen door ze onder te brengen in het slimme vogelhuis van Gardenature.

Dit handgemaakte, PEFC-gecertificeerde cederhouten vogelhuis beschikt namelijk over een ingebouwde Sony EFFIO CCD 700TVL hogeresolutiecamera. De 3,6mm-lens heeft een kijkhoek van 92 graden en is vooraf ingesteld op de beste afstand. Als een ware Big Brother is het prille geluk van het kersverse vogelpaar te volgen op de smartphone of tablet. Dankzij de gevoelige microfoon is ook het gekwetter van het jonge kroost goed hoorbaar.

De opnames moeten nog wel naar de router geleid worden en daarvoor komt een enkele kabel uit het vogelhuis. Is het nestseizoen ten einde, hang dan de camera voor het meegeleverde voederhuisje. Zo kan er het hele jaar genoten worden van beelden van vogels uit eigen tuin. Pas wel op voor de kat van de buren.

Weber Connect Smart Grilling Hub

©PXimport

Een goede barbecue is de kroon op een mooie zomerdag. En hoe geëmancipeerd we ook zijn met zijn allen, het barbecueën is en blijft een mannentaak. Het is een ritueel dat met veel bombarie wordt uitgevoerd. De Weber wordt uit de schuur gehaald en afgestoft. Het rooster wordt ontdaan van de verkoolde resten van de vorige keer (deze keer maken we ‘m na afloop wél meteen schoon, beloofd). We schudden de zak kolen, pardon briketten, zorgvuldig uit in de bak en gebruiken netjes de starter met een prop krantenpapier. Als al deze voorbereidingen zijn voltooid, begint het belangrijkste deel: het vlees bakken.

Gelukkig kun je ook daarbij tegenwoordig profiteren van moderne technologie. De Weber Connect Smart Grilling Hub laat je vier kabeltjes inpluggen die de temperatuur van het vlees op de barbecue meten. Afhankelijk van het soort en het gewicht krijg je na verloop van tijd bericht op je smartphone dat je de biefstuk moet omdraaien of dat de entrecote klaar is. De bijbehorende app geeft ook recepten en andere nuttige tips die ervoor zorgen dat er nooit meer verkoolde sateetjes op tafel komen. En zoals je weet, hoeft de barbecuechef-kok niet af te wassen.

Flymo Easilife 200

©PXimport

Een goede grasmat is geen gemakkelijke klus, vraag maar aan de terreinmannen van de Johan Cruijff Arena. De Flymo Easilife 200 is een grasmaaier die een handje kan helpen door het gras automatisch netjes kort te houden. Zet het basisstation op elke gewenste plek en laat de Flymo systematisch zijn werk doen op een oppervlak van maximaal 200 vierkante meter.

Easilife komt in een serie oplopende getallen die het te maaien oppervlak aangeven. Dus kies afhankelijk van de omvang van het grasveld voor de 250, 350, 500 of 800. Alle instellingen zijn met handige tiptoetsen in te voeren op het apparaat zelf, dat beschikt over een lcd-scherm dat alle weersomstandigheden aankan. Verbind hem met de handige app en je hoeft niet eens meer naar buiten om iets in te stellen.

Er zijn verschillende programma’s om een grasmat te onderhouden of juist te herstellen. Daarvoor kun je denken aan maaifrequentie en maaihoogte. Regelmatig maaien zorgt voor een natuurlijke bemesting van de grond door de geknipte grassprieten die verteren op de bodem. Mocht het te koud zijn op de geplande maaidag, dan detecteert de Flymo dat zelf en gaat hij niet maaien om het gras te sparen. Trouwens, hij is ook te beveiligen met een pincode!

Gardena Smart Irrigation Control

©PXimport

Dit slimme besproeiingssysteem is onderdeel van het Gardena Smart System. Het bestaat uit een (niet meegeleverde) gateway, sensor en besproeiingscomputer. Je kunt het systeem desgewenst uitbreiden met een robotmaaier voor een volledige verzorging van de tuin.

De gateway is de centrale hub die in verbinding staat met het wifi-netwerk, de sensor en de tuinapparaten. De Smart Irrigation Control stuurt maximaal zes irrigatieventielen aan van 24 volt, zodat er zes verschillende zones in de tuin tegelijk kunnen worden besproeid. Daarvoor heeft Gardena verschillende soorten sproeiers (zoals zwenk-, nevel- en cirkelsproeiers), sprinklers en druppelsystemen die ondergronds hun water krijgen en heel gericht afgemeten hoeveelheden water afgeven.

Uiteraard is het hele systeem in te stellen en te besturen met de smartphone, maar ook met je stem. Het is op deze manier mogelijk om volgens schema de tuin te bewateren, ook als je tijdens een vakantie niet aanwezig bent. En dankzij de smart-sensor wordt er ook nooit te veel water gegeven, want als de natuur zijn werk heeft gedaan en de bodem dus nat is, slaat het slimme systeem de sproeibeurt gewoon over. Dit pakket kost rond de 200 euro, maar reken op het drievoudige voor een werkend geheel.

Arlo Pro 3

©PXimport

Een mooie tuin die vol ligt met allerlei slimme apparatuur wil je het liefst zo houden. Het is dan misschien geen gek idee om de boel te beveiligen met camera’s. De Arlo Pro 3 is een camerasysteem dat komt met twee, drie of vier losse camera’s en een basisstation. De camera’s werken draadloos via het wifi-netwerk en hebben een oplaadbare accu die enkele maanden mee moet gaan voor de volgende oplaadbeurt.

Om alle functies te kunnen gebruiken, is een extra abonnement nodig. Daarbij betaal je voor elke camera een bedrag. Hierdoor worden opnames een maand in de cloud bewaard en heb je toegang tot de helpdesk. Je kunt ook een microSD-kaart in het basisstation prikken om de opnames lokaal te bewaren. Die opnames zijn overigens in een 2K-resolutie (2560 × 1440 pixels).

Je kunt zelf instellen op welk moment en binnen welk gebied de camera’s moeten opletten op onverwachte bewegingen. Is het donker, dan springen de ingebouwde lampen erbij aan om een beter beeld te krijgen van een potentiële tuinkabouterdief. Met de ingebouwde luidspreker kun je een indringer vermanend toespreken en als dat niet werkt, laat je een indringende sirene klinken. Niet op het gras lopen!

Anker Nebula Solar Portable

©PXimport

Wat is er fijner dan op een zwoele zomeravond lekker onderuit te hangen in de zachte kussens van de tuinbank met een koel drankje binnen handbereik? Nou, er ook nog een filmpje bij kijken bijvoorbeeld. Gelukkig wordt je dat wel heel makkelijk gemaakt met de Solar Portable-projector van Nebula.

Dit handzame apparaatje heeft buiten geen stopcontact nodig dankzij de ingebouwde accu die drie uur kijkplezier belooft. De ledlamp heeft een lichtopbrengst van 400 ANSI-lumen en dat is niet overdreven veel, dus om het Full-HD-beeld goed te zien, is het wel handig als de zon echt onder is gegaan.

De projector draait op Android TV 9 en dus zijn vrijwel alle mogelijke streamingdiensten vertegenwoordigd met een app. Mocht de wifi nou niet sterk genoeg zijn in de tuin, dan zijn er nog genoeg andere manieren om content naar de projector te sturen. Stream bijvoorbeeld vanaf je telefoon, sluit met een HDMI-kabel de laptop aan of plug een harde schijf of stick in de usb-poort.

De kleine 3watt-speakers geven nou niet bepaald een groots bioscoopgeluid, dus koppel een fatsoenlijke bluetooth-speaker voor het beste resultaat. Nog een keertje Groundhog Day kijken dan maar?

Smart Garden 9 PRO

©PXimport

Niet iedereen is gezegend met een tuin. Een klein deel van de woningen in Nederland heeft helemaal geen buitenruimte en ongeveer een kwart heeft alleen een balkon. De Smart Garden 9 PRO laat mensen met weinig tot geen tuin toch hun groene vingers gebruiken, al zullen die vingers vooral het beeldscherm van hun smartphone of tablet beroeren.

De Smart Garden is een 60 centimeter lange bloembak van strak wit plastic met een soort oversized handvat, waarin negen groeiledlampen zijn verwerkt. In de bak is ruimte voor negen potjes waar speciaal geprepareerde blokjes ‘slimme aarde’ met zaadjes van een keuze uit 75 kruiden, planten, groenten en bloemen in passen. Daaronder zit een reservoir voor 4 liter water, ongeveer genoeg voor een maand.

Na het planten is het mogelijk om de Smart Garden alles zelf te laten doen. Het zoekt de juiste balans van genoeg water en de juiste hoeveelheid licht. Via de bijbehorende app is alle vooruitgang precies te volgen. Met een eenvoudige veeg over de bovenkant is de rij met ledlampen te bedienen, veeg aan, veeg uit. Nog nooit was het zo gemakkelijk om verse groenten en kruiden aan huis te kweken.

TIC RB505

©PXimport

Zijn alle belangrijke zaken in de tuin geregeld? Het gras is gemaaid (door de robotmaaier), de planten hebben water (van het volautomatische irrigatiesysteem) en het geheel ziet er magisch uit (dankzij de gekleurde lampen). Tijd om te genieten! Ga lekker liggen in de hangmat en zet je tuinspeakers aan. Tuinspeakers? Maar waar staan die dan? Kijk nog eens goed, die onopvallende stenen daar tussen de plantjes zijn heuse boxen!

TIC Audio heeft een hele range aan buitenspeakers, van de meer traditioneel uitziende waterdichte speakers die je op je patio of terras plaatst tot omnidirectionele speakers in plastic behuizing die je door de hele tuin kunt plaatsen. Maar de show wordt gestolen door de speakerstenen. Door de bluetooth5.0-chipset stream je muziek over maximaal 80 meter naar een ingebouwde versterker van tweemaal 50 W die een 6,5inch-woofer en 2inch-tweeter aanstuurt.

De speakers worden geleverd als paar (een actieve en een passieve box), maar je kunt wel honderd TIC-rotsen synchroon aansluiten tot een ware muzikale rotstuin! De stenen zijn beschikbaar in drie kleuren en zijn volledig weerbestendig. Voeding moet wel van een stopcontact komen en daarvoor krijg je 10 meter waterdichte kabel die je onder de grond kunt neerleggen.

Gira KNX Weerstation Plus

©PXimport

Voor de serieuze domoticaliefhebber is het weerstation van Gira een onmisbare schakel tussen alle aan elkaar gekoppelde systemen in en buiten het huis. Het Gira KNX Weerstation Plus kan eenvoudig aan een vlaggenmast of aan het huis bevestigd worden en registreert een indrukwekkende hoeveelheid weerdata. Het meet de windsnelheid, neerslag, windrichting, buitentemperatuur, schemering, relatieve luchtvochtigheid, luchtdruk en de stand van de zon.

Natuurlijk zijn al deze data tot in detail te bekijken op de smartphone en tablet, maar het wordt pas echt leuk als andere slimme apparaten toegang krijgen tot deze informatie. Is het al een tijdje zonnig, warm en droog? Dan weet het slimme irrigatiesysteem dat de sproeiers vanavond weer aan moeten. Schijnt de zon fel? Dan gaan automatisch de jaloezieën naar beneden.

Maar ook in andere weersomstandigheden heeft het weerstation zijn nut. Wordt het kouder, dan wordt binnen automatisch de verwarming wat hoger gezet. Gaat het harder waaien, dan rollen de zonneschermen weer in. En natuurlijk gaat de tuinverlichting aan als het donker wordt. Klinkt aanlokkelijk, nietwaar? Dit alles is geïntegreerd in het KNX-systeem dat een lieve duit kost, maar het leven zoveel aangenamer maakt.

Tuin-wifi

Met al die smart-applicaties in je tuin is een goede wifi-ontvangst natuurlijk essentieel. Maar ook voor ongestoord appen, internetten en streamen van beeld en geluid is een speciaal wifi-punt voor buiten onmisbaar.

De keuze voor de beste router of versterker is afhankelijk van de omvang van de tuin en de plaatsing van het zitgedeelte. Zit je voornamelijk op de veranda direct naast je huis, dan kom je misschien nog weg met het signaal dat uit je router komt of uit een eventuele repeater in de buurt van de achterdeur. Ook een powerline-adapter in het buitenstopcontact kan uitkomst bieden, want het signaal via het stroomnet wordt in theorie niet gehinderd door muren. Dit werkt overigens niet als je ‘m in een verlengsnoer plugt die je tien meter uitrolt de tuin in.

Wil je verderop in de tuin genieten van een ongestoorde Netflix- en Spotify-stream, dan kun je denken aan een outdoor accesspoint. Deze weerbestendige zender koppel je met een router of switch aan het netwerk voor een krachtig, stabiel wifi-signaal buiten. Hoewel goede outdoor accesspoints IPX-gecertificeerd zijn en dus stof en (spat)waterdicht, is het aan te raden ze te installeren onder een afdak of tegen een beschutte muur.

Conclusie

Tuinbeleving is voor iedereen iets anders. Waar de een zijn ziel en zaligheid legt in het aanleggen van een groene oase, is het voor de ander alleen een hangplek op warme dagen. Voor alle tuinbezitters geldt dat de mate waarin je de tuin ‘verslimt’, helemaal afhangt van de functie die de tuin voor jou heeft.

Ben je helemaal voor de zen van het tuinieren? Is de verzorging van de planten juist waar je het plezier uit haalt, blijf dat dan vooral zelf doen. Zelf grasmaaien en het groen besproeien kan heel ontspannend werken. Maar houd je wel van een verzorgde tuin, maar niet van al dat onderhoud? Laat die taken dan overnemen door slimme gereedschappen. Er is inmiddels behoorlijk wat keuze in tijdbesparende gadgets, dus inventariseer wat je écht nodig hebt en doe vergelijkend warenonderzoek (online).

Zie je het verder wel zitten om de tuin ‘s avonds mooi te verlichten of een feestje te geven met goed verzorgd beeld en geluid? Investeer dan vooral in outdoor elektriciteit en wifi, daar maak je iedereen blij mee.

Professionele hulp nodig in jouw tuin?

Houd je van knutselen én automatiseer je alles in en om je huis met Home Assistant? Kijk dan zeker eens naar ESPHome. Je kunt eindeloos variëren met componenten. Dankzij de koppeling met Home Assistant bouw je gemakkelijk en voor weinig geld een lichtschakelaar of sensor, om maar wat te noemen. De LVGL-bibliotheek zorgt ervoor dat je nu ook eenvoudig met een touchscreen en zelfbedachte gebruikersinterface kunt werken. We laten zien hoe dat werkt met tips voor passende projecten.

ESPHome maakt het heel makkelijk om apparaten te maken voor een slim huis, zoals je eigen sensors. Zo bouwden we eerder al eens een luchtkwaliteitsmonitor, een infraroodzender/ontvanger en een controller met drukknoppen en leds, waarmee je apparaten kunt bedienen en de status aflezen. Hoe je dat doet, lees je in dit artikel: Zo maak je met ESPHome apparaten geschikt voor je smarthome.

De basis voor ESPHome is een kleine, voordelige en zuinige microcontroller, meestal de ESP32. ESPHome ondersteunt enorm veel componenten en biedt daardoor haast onbegrensde mogelijkheden. We helpen je kort op weg met ESPHome, maar gaan ook meteen een stapje verder met de toevoeging van een touchscreen en de LVGL-bibliotheek. Daar kun je sinds augustus 2024 officieel gebruik van maken binnen ESPHome.

Met LVGL kun je aan de hand van widgets een grafische gebruikersinterface opbouwen en weergeven (zie kader ‘Grafische interfaces met widgets’). Soms kom je de term HMI (Human Machine Interface) tegen, waarmee een grafische gebruikersinterface voor het bedienen van apparatuur wordt bedoeld.

De kracht van ESPHome is dat je niet alleen lokaal aangesloten apparaten bedienbaar kunt maken, bijvoorbeeld via een relais, maar ook alle apparaten die je binnen Home Assistant gebruikt.

1 Wat gaan we doen?

Met ESPHome kun je relatief eenvoudig apparaatjes voor je slimme huis maken. Een voordeel ten opzichte van bijvoorbeeld Arduino en MicroPython is dat je niet hoeft te programmeren. Je hoeft alleen een configuratiebestand te maken waarin je de gebruikte microcontroller, verbindingsgegevens voor je wifi-netwerk en alle aangesloten componenten aanduidt. Hierna wordt firmware gemaakt en weggeschreven op je microcontroller. Alleen die eerste keer is dit soms wat lastig. Heb je het eenmaal werkend? Alle keren erna kun je heel eenvoudig de configuratie aanpassen en over-the-air (OTA) naar de microcontroller sturen.

In dit artikel gaan we met LVGL werken. Hiermee kun je binnen ESPHome grafische interfaces maken via widgets. Voor veel projecten zul je daarom niet eens componenten hoeven aan te sluiten, maar heb je genoeg aan een touchscreen. Denk bijvoorbeeld aan een lichtknop en helderheidsregeling voor een slimme lamp in Home Assistant, zoals we in dit artikel demonstreren. Je kunt natuurlijk ook geavanceerdere gebruikersinterfaces maken voor vrijwel elk apparaat in Home Assistant.

©pozitivo - stock.adobe.com

Je kunt bijvoorbeeld zelf een gebruikersinterface voor je slimme lampen bouwen, zodat je ze eenvoudig kunt bedienen.

2 Wat heb je nodig?

Wat hardware betreft, is het vrij eenvoudig. De ESP32-chip heeft snel de voorkeur boven de verouderde ESP8266-versie, zeker als je met een touchscreen gaat werken. De Raspberry Pi Pico W (zie gelijknamig kader) is ook een optie, maar die wordt nog niet volledig ondersteund binnen ESPHome.

Makkelijk om mee te starten is een eenvoudig ontwikkelbordje rondom de ESP32 dat je voor ongeveer 5 euro kunt aanschaffen. Het is wel fijn als je hier goede documentatie bij hebt, zodat je op zijn minst weet waar alle aansluitingen zitten.

Er zijn diverse varianten van de ESP32-module. Bekende opties zijn de ESP-WROOM-32E, ESP32-C3 en ESP32-S3. De ESP32-C3 wordt vaak in extra compacte bordjes gebruikt, die je onder de naam ‘super mini’ tegenkomt – handig als je niet veel aansluitingen nodig hebt of niet veel ruimte hebt.

De ESP32-S3 is een fijne optie vanwege de beschikbaarheid van PSRAM (Pseudo Static RAM), een voordelig type werkgeheugen dat onder meer nuttig is bij grafische toepassingen. Staat een touchscreen centraal in jouw project en wil je snel van start, overweeg dan een model met ingebouwde ESP32-chip (zie volgende paragraaf).

De ESP32-module is in verschillende uitvoeringen verkrijgbaar.

3 Touchscreen

Als je een touchscreen gaat gebruiken in je ESPHome-project, dan kun je eventueel een los exemplaar op de microcontroller aansluiten en configureren. Maar je kunt ook een touchscreen met ingebouwde ESP32 kiezen. Dat is vaak veel handiger en goedkoper. Je hoeft niet te solderen en kunt direct een gebruikersinterface bouwen in YAML-code. Het scheelt ook wat tijd. Bovendien zijn er zelfs modellen compleet met behuizing.

Kies een scherm dat door ESPHome wordt ondersteund. De website van ESPHome geeft goede suggesties. Je kunt ook afgaan op ervaringen van anderen. Het kan dan een iets grotere uitdaging zijn om de juiste configuratie voor je display in ESPHome te vinden. Je zult daarbij waarschijnlijk wel even moeten experimenteren, niet alleen bij het instellen van je display, maar ook bijvoorbeeld voor het touchgedeelte. Zelfs bij het vrij gangbare touchscreen dat we in dit artikel gebruiken, was dat een beetje prutsen.

Kies een touchscreen dat door ESPHome wordt ondersteund.

4 Scherm met ESP32

Voor dit artikel hebben we een eenvoudige ESP32-2432S028 gebruikt, met een resistief touchscreen van 2,8 inch met 240 × 320 pixels. Dit model wordt ook wel de ‘Cheap Yellow Display’ genoemd, wat vooral met de gele printplaat te maken heeft.

Er zijn meerdere varianten. Zo wordt in de schermpjes vaak de ILI9341-chip als aansturing gebruikt, maar soms ook de ILI9342, zoals in ons exemplaar. Dat vergt dan een heel kleine, maar noodzakelijke aanpassing in je configuratie.

Je kunt het scherm flexibel inzetten voor je IoT-projecten. Zoek je een wat groter touchscreen, dan kun je bijvoorbeeld de CrowPanel van Elecrow overwegen. Die is er in een versie van 5 inch (ca. 32 euro) en 7 inch (ca. 42 euro), inclusief acrylbehuizing en verzending via de fabrikant. Beide versies hebben een touchscreen met hoge resolutie van 800 × 480 pixels en zijn voorzien van de modernere ESP32-S3-chip. Het touchscreen is capacitief, wat zeker voor kleinere bedieningselementen fijner werkt dan het resistieve touchscreen in ons goedkope alternatief.

Tegenwoordig bestaan er ook ronde touchscreens. Een leuke optie (zij het met beperkte schermruimte) is de ESP32-2424S012 met een ESP32-C3-microcontroller, een rond kleuren-touchscreen van 1,28 inch en in een witte of zwarte behuizing. Makerfabs heeft een vergelijk schermpje zonder behuizing. De LilyGo T-RGB heeft een wat groter 2,1inch-scherm (zonder behuizing), maar is ruim twee keer zo duur.

De ESP32-2432S028 is een voordelig scherm (onder), een wat duurder alternatief is het capacitieve 5inch-aanraakscherm met ESP32 van Elecrow (boven).

5 Add-ons voor ESPHome

Hoewel je bijvoorbeeld een pc met Python kunt gebruiken voor het bewerken van je configuratiebestanden en het flashen van de microcontroller met de software voor ESPHome, is het meestal veel makkelijker om de add-on voor ESPHome binnen Home Assistant te gebruiken. Dat geeft ook een ander groot voordeel: je kunt de configuratie voor alle apparaten met ESPHome binnen Home Assistant beheren. Je zult zeker in de testfase veel wijzigingen aan de configuratie moeten maken.

Via de add-on voor ESPHome voeg je eenvoudig microcontrollers toe.

6 Microcontroller toevoegen

We gaan nu een verse microcontroller toevoegen. Je kunt eventueel ESPHome Web gebruiken om de microcontroller voor te bereiden voor gebruik met ESPHome, maar wij geven zoals gezegd de voorkeur aan de ESPHome-add-on, die je binnen Home Assistant kunt openen.

Je kunt voor deze methode de microcontroller gewoon via usb aansluiten op je eigen pc, maar dit vereist wel dat je Home Assistant opent via een beveiligde https-verbinding. Lukt dat niet? Als alternatief kun je de microcontroller ook via usb aansluiten op het systeem met Home Assistant zelf, voordat je verder gaat in ESPHome.

Het dashboard van ESPHome toont alle toegevoegde apparaten.

Ook leuk: Werk met wat je hebt: creëer je eigen alarmsysteem met Home Assistant

7 Configuratie

Klik binnen ESPHome op New device om een nieuwe microcontroller te initialiseren. Vul bij Name een naam in voor het apparaat. Bij Network name vul je de naam (SSID) in van het wifi-netwerk waarmee de microcontroller moet verbinden en bij Password het bijbehorende wachtwoord. Klik dan op Next.

In de volgende stap zal ESPHome een configuratiebestand maken, firmware bouwen en de microcontroller flashen. Klik daarvoor dus eerst op Connect. Als het goed is, kun je nu de com-poort selecteren waarmee de microcontroller is verbonden. Zie je geen com-poort, dan zul je eerst drivers moeten installeren. De instructies krijg je als je het venster sluit zonder een com-poort te selecteren. Als de verbinding is gelukt, zal de installatie verdergaan. Lukt het niet? Dan kun je kiezen voor Skip this step gevolgd door een handmatige configuratie.

Vul een naam in en de details voor het wifi-netwerk.

8 Touchscreen met ESP32

We gebruiken in dit artikel zoals gezegd de ESP32-2432S028 als voorbeeld. Dit is een touchscreen met ingebouwde ESP32-chip. Dit apparaatje kun je direct toevoegen aan ESPHome: precies zoals in paragraaf 7 staat omschreven, al moesten we in dit geval na het aanwijzen van de com-poort wel de boot-knop even indrukken.

Overigens bevat het apparaat meestal een voorgeprogrammeerde demo met een gebruikersinterface op basis van LVGL. Die zie je als je hem zo uit de doos op een voeding aansluit. Je kunt daarmee meteen de werking controleren. Je zult bij een model met resistief aanraakscherm overigens iets harder moeten drukken dan je misschien gewend bent.

We gebruiken dit voordelige 2,8inch-aanraakscherm, dat ook wel ‘Cheap Yellow Display’ wordt genoemd.

9 Schermconfiguratie

Na het toevoegen van je touchscreen heb je direct een basisconfiguratie voor ESPHome. Via Edit kun je deze configuratie aanpassen. Zowel voor het aansturen van het display als de registratie van het aanraken wordt SPI (Serial Peripheral Interface) gebruikt. Voor onze ESP32-2432S028 is dit de configuratie, rekening houdend met de gebruikte interne GPIO-pinnen:

We voegen nu eerst de configuratie van het display toe en in paragraaf 11 het touchgedeelte. Voor het display is de configuratie als volgt:

Merk op dat er ook een (oudere) variant van dit touchscreen is met de ILI9341. In dat geval gebruik je model: ILI9341 en invert_colors: false. Na het maken van de aanpassingen kies je Install. Je kunt nu kiezen hoe je de firmware wilt overbrengen. Meestal kies je Wirelessly voor over-the-air-updates. Het apparaat hoeft daarbij niet meer met jouw pc te zijn verbonden.

Binnen ESPHome kun je eenvoudig de configuratie bewerken.

10 LVGL-bibliotheek

Binnen ESPHome kon je voorheen met displays werken door binnen de component display met lambda bijvoorbeeld teksten met een bepaald lettertype naar je scherm te sturen. Als je LVGL gaat gebruiken, gebruik je geen lambda meer, maar alleen LVGL en widgets. Als eerste voegen we de LVGL-bibliotheek toe aan de YAML-code:

De optie buffer_size is ons geval noodzakelijk, vanwege de afwezigheid van PSRAM. In paragraaf 13 voegen we ook nog widgets toe. Omdat we dat hier nog niet hebben gedaan, zie je na het flashen als het goed is een demo met een knop, checkbox, cirkel met tekst en schuifbalk.

11 Configuratie touchscreen

Bediening via het scherm is nog niet mogelijk. Daarvoor moeten we het touchscreen toevoegen aan de configuratie van ESPHome:

Bewaar de aanpassingen en installeer de nieuwe firmware. Controleer of je de demo goed kunt bedienen. De regels onder on_touch zorgen dat in de logs de geregistreerde coördinaten worden getoond. Er kunnen aanpassingen nodig zijn in de regels onder calibration en transform.

12 Backlight

Het display is voorzien van een achtergrondverlichting (backlight) via pin 21. We definiëren deze output als volgt:

Daarna configureren we de achtergrondverlichting, waarbij we verwijzen naar de hierboven gedefinieerde output.

Na het flashen zal de backlight standaard aanstaan. Eventueel kun je deze vanuit Home Assistant aan- en uitzetten en de helderheid ervan regelen, bijvoorbeeld op basis van afwezigheid. Je kunt ook een script maken om de helderheid bij inactiviteit terug te brengen. Daarvoor verwijzen we je naar het uitgewerkte voorbeeld op GitHub (zie kader ‘Code downloaden’).

Binnen Home Assistant kun je eventueel ook de backlight aan- en uitzetten.

13 Widgets toevoegen

Onder de regel lvgl kun je nu de gewenste LVGL-componenten toevoegen aan je YAML-configuratie. Denk aan bijvoorbeeld knoppen, schuifregelaars, grafieken of labels. In dit voorbeeld voegen we aan de bovenkant alleen twee widgets toe voor een dimbare led, te weten een schakelaar (button) en schuifregelaar (slider).

De meeste opties dienen voor het positioneren van de widget. We geven bijvoorbeeld de breedte (width) en hoogte (height) aan, halen de widgets iets van de rand of met x en y, en regelen de uitlijning met align. Het gedeelte bij on_click zorgt dat de bewuste lamp in Home Assistant wordt omgeschakeld bij het klikken op de button. Voor de slider doen we hetzelfde onder on_release. Die acties zijn overigens om veiligheidsredenen niet direct mogelijk. In paragraaf 16 leggen we uit hoe je dit kunt toestaan.

We voegen in dit voorbeeld alleen twee eenvoudige widgets toe.

14 Interactie met Home Assistant

De entiteit voor de dimbare lamp heeft in Home Assistant de naam light.wledkantoor. De waardes zijn nodig om de widgets de juiste status te kunnen geven. Daarom voegen we hieronder een binary_sensor toe voor de status (aan of uit) en een sensor voor het helderheidsniveau. We werken vervolgens bij on_state en on_value de widgets bij als de status verandert in Home Assistant. Bij id vul je uiteraard de id van de betreffende widget in.

Gebruik de logfunctie om te zien of bijvoorbeeld een status verandert.

15 Toevoegen aan Home Assistant

De add-on voor ESPHome hebben we gebruikt om de microcontroller van firmware te voorzien. Maar je zult het apparaat hierna nog wel moeten toevoegen aan Home Assistant. Dat is heel eenvoudig: het wordt automatisch gevonden. In Home Assistant zie je via Instellingen / Apparaten en diensten het bewuste apparaat direct terug op het tabblad Integraties. Klik op de knop Toevoegen om het aan Home Assistant toe te voegen.

Het apparaat met ESPHome moet je nog toevoegen aan Home Assistant.

16 Acties toestaan

Als je het touchscreen bedient, zal Home Assistant een melding geven dat het ESPHome-apparaat heeft geprobeerd een actie in Home Assistant uit te voeren. Standaard is dit om veiligheidsredenen niet toegestaan, maar dit is eenvoudig op te lossen.

Ga naar Instellingen / Apparaten en klik dan onder het kopje Geconfigureerd op ESPhome. Achter het bewuste apparaat klik je vervolgens op Configureren. Zet een vinkje bij Toestaan dat het apparaat Home Assistant-acties uitvoert. Klik op Verzenden. Hierna zijn alle acties zoals het omschakelen van de lamp en regelen van de helderheid wel toegestaan.

Zorg dat het apparaat acties in Home Assistant mag uitvoeren.

Met slimme stekkers verander je je huis eenvoudig in een smart home: steek ze in een gewoon stopcontact, sluit er lampen of je televisietoestel op aan en regel via een app of met je stem bijvoorbeeld dat ze automatisch worden uitgeschakeld. Zo voorkom je onnodig stroomverbruik doordat apparaten niet meer op stand-by blijven staan. Maar slimme stekkers gebruiken zélf ook stroom. Welke zijn zuinig genoeg om écht geld te besparen?

Ook lezen: Stroomvreters: deze apparaten in huis verbruiken meer energie dan je denkt

Slimme stekker of slim stopcontact?

De termen slimme stekker en slim stopcontact worden door elkaar gebruikt. Dat is een beetje verwarrend, maar wel begrijpelijk: het is een apparaat met aan de ene kant een stekker (voor je 'domme' stopcontact) en aan de andere kant een slim stopcontact. In dit artikel hanteren we de benaming slimme stekker.

Zo bespaart een slimme stekker stroom

Een slimme stekker helpt je stroom besparen door apparaten automatisch uit te schakelen, bijvoorbeeld 's nachts. Zo verbruikt je televisie geen stroom meer in de stand-bymodus. Je kunt instellen dat alle apparatuur op vaste tijden uitschakelt, bijvoorbeeld zodra je gaat slapen. Je kunt ook met één druk op de knop alle lampen en andere apparaten uitschakelen, zodat je niets vergeet. Slimme stekkers uit een hogere prijsklasse bieden bovendien inzicht in je stroomverbruik. Daardoor kun je gerichter energie besparen.

©Proxima Studio - stock.adobe.com

Verbruik van een slimme stekker

Tegenover de besparing staat het eigen stroomverbruik van slimme stekkers. Dat begint bij zo'n 0,3 watt en loopt op tot 2 watt. Niet veel, maar ze staan wel 24 uur per dag en 365 dagen per jaar aan. De zuinigste modellen verbruiken daardoor op jaarbasis 2,6 kWh (0,3 watt × 24 uur × 365 dagen ÷ 1000). Bij een stroomprijs van 0,30 euro per kWh komt dat neer op 0,79 euro per jaar. Een slimme stekker die 2 watt verbruikt kost op jaarbasis 5,26 euro. In een slim huis gebruik je al snel 10 slimme stekkers, waardoor je op jaarbasis aardig wat geld kunt besparen door de zuinigste modellen uit te kiezen.

Denk aan de compatibiliteit

Alleen letten op het stroomverbruik van een slimme stekker is niet genoeg. Het is minstens zo belangrijk dat de stekker goed samenwerkt met jouw slimme netwerk. De meeste modellen werken met Google Home en Amazon Alexa, terwijl Apple HomeKit selectiever is. Check daarom altijd de productbeschrijving om zeker te weten dat de slimme stekker bij jou thuis werkt.

Stroomverbruik en verbindingstype

Waar komt het grote verschil in stroomverbruik tussen slimme stekkers vandaan? Dat heeft alles te maken met de verbinding met je thuisnetwerk. De meeste stekkers gebruiken wifi om bereikbaar te blijven, zodat jij ze op afstand kunt bedienen. Maar wifi verbruikt relatief veel energie – het signaal is eigenlijk krachtiger dan nodig is voor dit soort toepassingen.

Een zuiniger alternatief is een hub die het wifisignaal omzet naar een lichter protocol, zoals Zigbee of Z-Wave. Die vormen een soort schakel tussen je netwerk en de slimme stekkers. Het grote voordeel: dit soort verbindingen verbruiken vaak minder dan 0,5 watt.

©Proxima Studio - stock.adobe.com

Zigbee en Z-Wave

De zuinige protocollen die gebruikt worden zijn Zigbee en Z-Wave en die werken allebei prima. Maar ze zijn niet verenigbaar met elkaar. Je zult dus één systeem moeten kiezen. Daarnaast heb je een centrale hub nodig om alles aan elkaar te koppelen. Dat is een kleine investering die zich, door de lagere stroomkosten, snel terugverdient.

Verbruik van hubs voor Zigbee en Z-Wave

Voor een compleet beeld moeten we ook kijken naar het stroomverbruik van een Zigbee- of Z-Wave-hub. Zigbee-hubs verbruiken doorgaans tussen de 0,5 en 3 watt. Sluit je meerdere slimme stekkers of andere apparaten aan, dan verdien je dat al snel terug ten opzichte van wifi. Z-Wave-hubs verbruiken wat meer, meestal tussen de 2 en 10 watt.

Ook qua veelzijdigheid zijn er verschillen. De Philips Hue Bridge (Zigbee) is bijvoorbeeld erg zuinig, met een verbruik tussen de 0,5 en 1 watt. Maar deze werkt uitsluitend met Philips Hue-apparaten.

Een slimme start is het halve werk

Zoals je ziet, zijn er heel wat factoren om rekening mee te houden. Breng daarom vooraf in kaart wat je nu nodig hebt én wat je in de toekomst verwacht te gebruiken. Zo voorkom je onnodige kosten en bespaar je op de lange termijn, vooral als je ook let op het energieverbruik per apparaat.

Nog meer energie besparen? ⤵️