Uw smartphone of tablet heeft u flink wat geld gekost. Logisch dus dat u die investering wilt beschermen tegen dataverlies en diefstal. Tools voor back-ups en tracering op afstand passen prima in dit beveiligingsplaatje, maar in welke mate geldt dat ook voor antivirus-apps?

Veel scherper dan hoe Chris DiBona (open source-manager bij Google) het formuleerde, kan het niet: "Antivirusbedrijven spelen in op angstgevoelens om nutteloze beveiligingssoftware voor Android, RIM of iOS te verkopen. Het zijn schaamteloze charlatans en ­oplichters." Reacties van de op de korrel genomen bedrijven bleven niet lang uit. Rik Ferguson, manager bij antivirusbedrijf Trend Micro, verweet DiBona dat hij zich ten onrechte vastklampte aan de term 'virus', en dat er heus wel andere criminele software is die een ernstige bedreiging voor het mobiele platform vormt. Mikko Hypponen, hoofdonderzoeker bij F-Secure, verweerde zich op een andere manier: "De meeste (commerciële) pakketten voor mobiele beveiliging bieden veel méér dan alleen een antivirusmodule. Te denken valt aan antidiefstal, vergrendeling op afstand, back-up, ouderlijk toezicht en webfiltering. Antivirus krijgen de gebruikers als bonus." Beiden lijken dus te suggereren dat virussen - in de strikte zin van het woord - niet het voornaamste probleem zijn, maar dat er toch voldoende redenen en risico's zijn om apps voor mobiele beveiliging bestaansrecht te geven. In dit artikel gaan we na hoe dwingend die redenen zijn en hoe groot de risico's. We laten ook een aantal experts van antimalwarebedrijven aan het woord en confronteren hen met enkele kritische vragen.

©PXimport

"Mobiele bedreigingen: 65% heeft Android in het vizier!" (Kaspersky, 2011)

1. Opmars

"Dat mobiele apparaten meer en meer de aandacht trekken van malwaremakers, hoeft op zich niet te verbazen", stelt Tom Welling, technisch accountmanager bij Symantec, in een telefonisch interview. Zulke apparaten bieden steeds meer functies aan die we van een standaardcomputer gewend zijn. Financiële transacties op een mobieltje zijn stevig in opmars, en hordes zakelijke gebruikers brengen hun toestel ook het bedrijfsnetwerk binnen: de zogenaamde BYOD-filosofie (bring your own device). Vaak in een hoger tempo dan netwerkbeheerders kunnen verwerken. Dat verhoogt meteen het risico op 'targeted attacks', waarbij specifieke bedrijven het doelwit zijn.

Uit diverse studies blijkt nu dat Android tegenwoordig veruit het meest geliefde mobiele platform is onder malwaremakers en hackers. "Negen op de tien mobiele malwares vinden we op Android terug", aldus Welling. Vooral sinds augustus 2011 schoot het aantal malwares voor Android als een raket omhoog. Kaspersky tekende in december 2011 bijvoorbeeld 1199 malwaremodificaties op, die op 20 stuks na allemaal op Android waren gericht.

2. Updates

Eddy Willems, security evangelist bij G Data, voegt hier tijdens een gesprek nog aan toe dat ook het hele updateverhaal binnen Android weinig doorzichtig is naar de eindgebruiker toe. Updates kunnen nodig zijn om de veiligheid op langere termijn te waarborgen. Of deze updates worden aangeboden, hangt echter vaak af van de fabrikant van het toestel, en in sommige landen zelfs van de provider. Een proces waar weken of zelfs maanden overheen kunnen gaan. Welling tekent daarbij aan dat er zeer goedkope Android-tablets op de markt zijn met een niet-gecertificeerde Android-variant, wat meteen de mogelijkheid uitsluit apps te downloaden uit de officiële Android Play Store en de gebruikers zo richting alternatieve kanalen dwingt.

Motief, middel, gelegenheid

Dat vooral Android wordt belaagd, heeft volgens Eddy Willems met drie cruciale factoren te maken. Net als bij iedere andere vorm van misdaad zijn dat: motief, middel en gelegenheid.

Volgens het Amerikaanse onderzoeksbureau Gartner draaide in het derde kwart van 2011 bijna 53% van alle verkochte smartphones op (een versie van) Android, op afstand gevolgd door Symbian met minder dan 17%. Het motief is dan niet ver te zoeken. Voor malwaremakers loont het natuurlijk zich te focussen op het populairste platform, en dat is dus Android. Dit verhaal laat zich overigens goed vergelijken met de situatie op desktopcomputers. Hier moeten vooral Windows-gebruikers op hun hoede zijn. Niet omdat Windows inherent onveiliger zou zijn dan bijvoorbeeld Mac OS X, maar omdat het veel meer gebruikers telt.

In tegenstelling tot Symbian, het vaakst belaagde mobiele platform in voorgaande jaren (waarbij bluetooth nog de meest 'efficiënte' manier bleek om malware te verspreiden), biedt Android malwaremakers bovendien een veel eenvoudiger middel aan. Te weten apps, vooral ook in combinatie met de zwakste schakel in de beveiliging: de gebruiker. Om u een idee te geven: eind 2011 kondigde Google aan dat er al meer dan 10 miljard apps uit de Android Market waren gedownload.

Apple biedt voor iOS weliswaar ook apps aan, maar daar gebeurt dat volgens een veel meer gesloten - en dus uiteindelijk ook veiliger - systeem. Het distributiemodel van Android-apps geeft malafide ontwikkelaars duidelijk veel meer gelegenheid.

©PXimport

Zo goed als alle mobiele malware is erop gericht de gebruiker geld afhandig te maken!

3. Soorten malware

Malwaremakers hebben dus hun oog vooral op Android laten vallen. De vraag is echter ook: om welke soorten malware gaat het zoal? Denis Maslennikov, senior malware analist bij Kaspersky, wist ons te vertellen dat 99,9% van alle mobiele malware erop gericht is de gebruikers geld te ontfutselen. Wat moet u zich daar nu bij voorstellen? De allereerste malware voor Android die in het wild werd gespot, was FakePlayer (augustus 2010). Dit bleek de voorbode van heel wat gelijkaardige malwares. FakePlayer was een trojan die na installatie enkele dure sms'jes naar premiumdiensten verstuurt, waar de nietsvermoedende gebruiker vervolgens voor mag opdraaien. De app was vermomd als een bonafide mediaspeler.

Al gauw verschenen er ook trojans die ongemerkt allerlei persoonlijke data uit Android-apparaten lichtten en die naar een of andere server verstuurden. Een ervan was Fake Netflix, die nauwelijks van de officiële Netflix-streaming app te onderscheiden viel, maar stiekem de toegangsgegevens voor die videoservice ontfutselde. Sommige varianten verwijderden zich daarna weer onmiddellijk, om zo alle sporen van de aanval te wissen. Andere trojans registreerden smartphones ongemerkt voor betaalde services. Stuurt zo'n service een bevestigingsbericht terug naar de smartphone, dan is de trojan wel zo slim om dat te onderscheppen. De gebruiker merkt dus pas dat er iets aan de hand is wanneer hij de rekening ontvangt.

Intussen blijken ook 'backdoors' steeds meer voor te komen. Backdoors zijn malafide apps die zonder medeweten van de gebruiker de deur openzetten voor hackers of andere malware. Een bekend voorbeeld hiervan is LeNa (Legacy Native). Net als veel andere backdoors bevat die een exploit die erop gericht is het toestel te 'rooten'. Dat houdt in dat het toestel voortaan met de rechten van een administrator ('super user') te benaderen is. Het spreekt voor zich dat deze status de aanvaller nog veel meer mogelijkheden geeft. Het mag dan zo zijn dat veel exploits alleen op verouderde Android-versies werken, feit is dat tal van gebruikers hun systeem maar uiterst zelden updaten en dus nog altijd kwetsbaar zijn.

Eind 2011 werd overigens ook de eerste 'hacktivistische' malware gespot (Arspam). Deze stuurde links met een politieke boodschap door naar alle contactpersonen in het adresboek van de geïnfecteerde smartphone.

©PXimport

FakePlayer: mediaspeler met een dure twist.

©PXimport

Denis Maslennikov (Kaspersky): "Jailbreaken en rooten geven malware vrij spel!"

4. Distributie

Wie tussen de regels door heeft gelezen, zal het niet zijn ontgaan dat mobiele malware nagenoeg uitsluitend op smartphones belanden via trojans. Meegelift met apps die dus niet (alleen) zijn wat ze beloven te zijn. Anders geformuleerd: zonder actieve betrokkenheid van de gebruiker lukt het niet.

Tot nog toe is er inderdaad geen malware opgedoken die zonder enige vorm van medewerking van een (goedgelovige) gebruiker een smartphone weet te infecteren. Begin mei 2012 rolden echter berichten binnen van een 'drive-by download' op een Android. Een bezoekje aan een website bleek voldoende om een apk-pakket te downloaden dat zich als een Android-update voordeed. Een echte drive-by download is het echter niet, gezien de gebruiker nog altijd toestemming moet geven voor de installatie. Denis Maslennikov vertelt ons echter: "We zijn er zo goed als zeker van dat zulke aanvallen zeer binnenkort zullen gebeuren." Eddy Willems beaamt dit onder verwijzing naar een RSA-conferentie in San Francisco (maart 2012), waarop precies de mogelijkheid van een 'volautomatische' malware-installatie werd aangetoond.

©PXimport

Staat de Android-gebruiker in de nabije toekomst een echte drive-by download te wachten?

5. Gebruiker

De gebruiker lijkt dus vooralsnog niet alleen het slachtoffer van de malware te zijn, maar ook van zijn eigen goedgelovigheid en onvoorzichtigheid. Tot op zekere hoogte mag dat kloppen, maar er zijn ook 'verzachtende omstandigheden'...

Hoewel de meeste malware te vinden is op vaak schimmige alternatieve app-markten (met name ook van Chinese origine), is ook de officiële Android Play Store niet immuun gebleken. Een eerste geïnfecteerde app dook daar al in maart 2011 op en er volgden er meer. Google greep naderhand wel in met de beveiligingsservice Bouncer, die alle nieuwe apps automatisch op mogelijke malware screent en tevens de accounts van ontwikkelaars controleert. Dat leidde volgens Google tot een daling van 40% van mogelijk schadelijke apps. John Veldhuis, sales engineer bij Sophos, stelt echter dat die service niet feilloos is. Vooral niet bij apps die zich voordoen als bonafide software en pas enige tijd na de installatie aanvullende (malafide) software binnenhalen. Denis Maslennikov bevestigde dat er ook na de introductie van Bouncer nog malware-incidenten in de Play Store zijn geweest.

Het klopt ook dat apps net voor de eigenlijke installatie expliciet toestemming aan de gebruiker vragen voor bepaalde functies, maar volgens Tom Welling werkt dat 'permissiemodel' in de praktijk niet echt. "Acht van de tien gebruikers gaan zomaar akkoord met de gevraagde permissies", zegt hij. Eddy Willems vult aan: "Voor de doorsneegebruiker is die lijst met permissies niet duidelijk genoeg. Ook op dit vlak liggen er kansen voor mobiele beveiligings-apps." Ook John Veldhuis vindt dat zulke apps de gebruiker kunnen helpen bij het nemen van de juiste beslissing. Willems wijst er bovendien op dat updates van al geïnstalleerde programma's - die gebruikmaken van dezelfde permissies - de gebruiker niet langer om toestemming (hoeven te) vragen. Ook dat, weet Willems, biedt malwaremakers een extra opening: ze bieden in eerste instantie een onschadelijke app aan, maar stoppen stiekem malware in de updates.

©PXimport

Eddy Willems (G Data): "Voor de doorsneegebruiker is het lastig om het kaf van het koren te scheiden."

©PXimport

John Veldhuis (Sophos): "Android an sich is wel goed geregeld; het grootste probleem is de gebruiker."

Glazen bol

Volgens Tom Welling van Symantec kunnen we de huidige situatie van mobiele malware vergelijken met de jaren negentig van de virusbedreigingen op pc's. Hij is er dan ook van overtuigd dat ons nog heel wat onaangename verrassingen te wachten staan, zeker gezien het groeiende aantal zakelijke apps en financiële transacties met smartphones. John Veldhuis van Sophos zit op dezelfde lijn. Volgens hem vallen zelfs aanvallen via NFC (near field communication, waarbij communicatie plaatsvindt tussen uw smartphone en een ander apparaat, vergelijkbaar met het inchecken met de ov-chipkaart) in de nabije toekomst niet uit te sluiten, bijvoorbeeld tijdens grote (sport)evenementen. Een potentiële bedreiging die volgens hem in eerste instantie door bedrijven als NXP moet worden geneutraliseerd.

Denis Maslennikov van Kaspersky voorspelt evenmin veel goeds voor de nabije toekomst. Hij verwacht steeds meer aanvallen die zich van allerlei exploits zullen bedienen om zo het (Android) OS te infecteren en zich van root-toegang te verzekeren. Hij ziet in 2012 ook de eerste massaworm voor Android verschijnen, die zich via tekstberichten zal verspreiden. Tot slot denkt hij dat 2012 ook het jaar van het eerste mobiele botnet op Android zal zijn. Kortom, zo stelt hij, er zit een heuse malware-industrie aan te komen tegen 2013!

©PXimport

Tom Welling (Symantec): "Mobiele malware staat nog in de kinderschoenen."

6. Bescherming

Mobiele bedreigingen, en dan vooral op het Android-platform, zijn dus wel degelijk reëel. Alleen is er op dit moment nog geen sprake van echte virussen, wormen of drive-by downloads. Dat betekent eigenlijk dat gebruikers die zich goed bewust zijn van de huidige risico's en daar ook consequent naar handelen, weinig gevaar lopen. Concreet betekent dit: niet gaan (s)hoppen op schimmige app-markten, niet zomaar op nieuwe apps springen maar afwachten tot die veelvuldig zijn gedownload en goede recensies hebben gekregen, zeer bewust alle permissies controleren waar apps om vragen, kritisch omspringen met links en bijlagen, en toestellen bij voorkeur ook niet jailbreaken of rooten. Voor zulke gebruikers zijn antimalwareproducten - of althans de antiviruscomponent uit die 'suites' - dus geen must ... tenminste nog niet op dit moment. Voor minder securitybewuste gebruikers kunnen antimalware-apps wel degelijk nut hebben. Niet alleen omdat ze narigheid kunnen detecteren, maar ook omdat sommige producten beter in kaart brengen wat bepaalde beslissingen (met name op het gebied van permissies) precies inhouden.

Er zijn natuurlijk heel wat antimalware-apps op de markt. Het onafhankelijke onderzoeksinstituut AVTest toonde aan dat de kwaliteit van de antiviruscomponent heel uiteenlopend kan zijn. Dit instituut testte in februari en maart van dit jaar 41 antimalware-apps. Slechts 10 apps wisten meer dan 90% van de aangeleverde malware te detecteren. Daar zaten zowel gratis (avast! Free Mobile Security, IKARUS mobile.security LITE, Zoner AntiVirus Free, ...) als commerciële (Kaspersky Mobile Security, McAfee Mobile Security, ...) apps tussen.

Andere bekende namen deden het duidelijk minder goed: Norton en Trend Micro tussen 65% en 90%, G Data minder dan 65%. Er waren zelfs twee (weinig bekende) producten die helemaal geen malware detecteerden! Eddy Willems van G Data is zich bewust van het povere resultaat, maar wijst er wel op dat het correct testen van mobiele antivirus-apps allesbehalve helder is. Niettemin zou versie 2 van G Data's mobiele beveiligings-app (gepland voor juni 2012) het ongetwijfeld veel beter doen, aldus Willems. Op onze vraag waarom gebruikers het niet bij gratis producten zouden houden, in plaats van soms wel 30 euro neer te tellen voor een commerciële beveiligings-app, wezen alle geïnterviewden op de nuttige extra's van hun producten. Maslennikov voegde eraan toe dat een antivirusproduct eigenlijk nooit echt helemaal gratis wordt aangeboden. Het gaat volgens hem in de meeste gevallen om 'freemium-producten': eigenlijk is alleen de basis gratis. Zodra u bijvoorbeeld automatische updates, verwijderfuncties of andere extra's wilt, moet er geld op tafel komen.

©PXimport

AVTest testte 41 antimalware-apps voor Android: minder dan een kwart daarvan detecteerde meer dan 90% van de malware.

©PXimport

Avast! Free Mobile Security: volgens AVTest een van de beste beveiligings-apps voor Android en bovendien gratis.

Wanneer je naar Windows 11 overstapt, zijn er ongetwijfeld zaken waaraan je moet wennen. Maar soms kunnen die dingen ronduit irritant zijn. Daarom bekijken we de grootste ergernissen van Windows 11 én de manieren om ze te verhelpen.

Wat voor de een ergernis is, kan voor de ander simpelweg een verrassende functie zijn. Alles draait om persoonlijke perceptie. We zijn in de fora van Windows 11-gebruikers gedoken om de pijnpunten te vinden. De belangrijkste klachten zijn: de dagelijkse prestatieproblemen die worden veroorzaakt door te veel achtergrondprocessen, Microsoft stuurt je voortdurend richting haar betaalde diensten en overdreven bemoeizucht bij meldingen, badges en reclame. In plaats van te klagen, zorgen wij voor een oplossing. 

Opstartvertraging

Onnodige opstartapps zijn altijd al een bron van ergernis geweest in Windows. Ze belasten de pc doordat ze waardevolle cpu-bronnen aanspreken en zorgen voor een opstartvertraging. Windows 11 bevat zelfs meer bloatware dan Windows 10. Bloatware is een term voor toepassingen die je niet nodig hebt en die het systeem afremmen. Deze toepassingen worden vaak voor de aankoop op nieuwe apparaten geïnstalleerd of ze sluipen op je pc via downloads waarin ze gebundeld zitten. Hoe meer programma’s je hebt, hoe meer achtergrondprocessen die het opstarten kunnen vertragen.

Je kunt ze te slim af zijn door ze te beëindigen in Taakbeheer. Klik met de rechtermuisknop op de taakbalk en kies voor Taakbeheer. Klik met de rechtermuisknop op alle processen die zijn gekoppeld aan ongebruikte applicaties en gebruik de opdracht Beëindigen. Daarna schakel je de onnodige opstartapps definitief uit. Druk op Windows-toets+I om de Instellingen te openen. Ga naar Apps / Opstarten en zet de apps uit waarvan je niet wilt dat ze samen met het systeem automatisch opstarten.

Wees terughoudend wat betreft toepassingen die automatisch opstarten.

Nieuwsfeeds uitschakelen

Widgets zijn een soort mini-apps. Ze tonen bijvoorbeeld de weersverwachting, een overzicht van je agenda-afspraken of de voetbalresultaten. Standaard toont Microsoft ook zijn nieuwsfeed van het MSN-netwerk, wat doorgaans geen toegevoegde waarde heeft. Oorspronkelijk waren widgets bedoeld om nieuwsfeeds en sociale media in het besturingssysteem te integreren.

Sommige gebruikers houden ervan, anderen haten de widgets hartgrondig, omdat er toch al van alle kanten steeds meer nieuws en sociale info op ons afkomen. Wie zit te wachten op de volgende vondst die meer van hetzelfde levert? Als je tot deze laatste groep behoort, dan kun je de functie uitschakelen. Ga naar Instellingen / Persoonlijke instellingen / Taakbalk / Taakbalkitems en schakel daar Widgets uit.

Gebruik je de widgets zelden of nooit, zet ze dan uit.

OneDrive beperken

Microsoft heeft er een handje van om je met zachte hand naar haar online opslagdienst OneDrive te dirigeren. Bij de eerste set-up krijg je de vraag om OneDrive te gebruiken en daarna maakt OneDrive automatisch en zonder waarschuwing verschillende back-upmappen op OneDrive aan. Dat lijkt op een assertieve dienstverlening, maar de waarheid is dat je als gebruiker op die manier sneller tegen de limiet van 5 gigabyte gratis OneDrive-opslagruimte aanbotst. Het is een marketingtactiek van Microsoft waardoor je gedwongen wordt om te upgraden. Hierdoor ga je sneller overwegen om een betaald abonnement te nemen. Met een Personal Microsoft 365-account krijg je 1 TB aan opslag en 6 TB met een Microsoft Family-abonnement.

Je kunt je overigens afvragen in hoeverre hier een loopje wordt genomen met je privacy. Online back-ups zijn handig, maar ben je ermee gediend dat je gegevens op de servers van Microsoft worden opgeslagen? Misschien wil je liever gebruikmaken van een andere online back-updienst? Nu wordt de indruk gewekt dat de concurrentie tweede keuze is. Ben je het niet eens met deze overijverige OneDrive-synchronisatie, dan klik je met rechts op het pictogram van OneDrive in het systeemvak. Vervolgens selecteer je het tandwieltje rechtsboven om de Instellingen van OneDrive te openen om naar het tabblad Synchroniseren en back-up maken te gaan. Dan klik je op Back-up beheren. Daar kun je aangeven om documenten, afbeeldingen of je bureaublad niet online te bewaren.

Bepaal zelf de mappen waarvan OneDrive een back-up moet maken.

OneDrive ontkoppelen

Wanneer je OneDrive niet vaak gebruikt, kun je deze dienst op je Windows-apparaat ontkoppelen en zelfs verwijderen. Door de koppeling met je Microsoft-account zijn de persoonlijke bestanden in OneDrive beschikbaar op elk apparaat waarop je bent ingelogd met hetzelfde Microsoft-account. Je bent dus niet meer aan een vaste werkplek gebonden. Door te ontkoppelen weet je zeker dat de lokale map niet meer kan synchroniseren met de online opslag.

Klik met rechts in het systeemvak op het pictogram van OneDrive (het wolkje). Kun je dit pictogram niet zien? Klik dan eerst op het PijltjeOmhoog van het systeemvak. Daarna open je het instellingenvenster van OneDrive en ga je naar het tabblad Account. Onder je account selecteer je Deze pc ontkoppelen / Account ontkoppelen. De gegevens die al in OneDrive staan, blijven hierdoor onaangeroerd en de speciale OneDrive-map op de computer verandert in een normale map. Je kunt er bestanden in plaatsen, verwijderen en verplaatsen, maar ze worden niet langer automatisch gesynchroniseerd in de cloud.

Ook al ontkoppel of verwijder je OneDrive, de virtuele map blijft staan in het navigatievenster van Windows Verkenner.

Weg met OneDrive en Edge

Ben je OneDrive echt helemaal beu? Weet dan dat je OneDrive zelfs kunt verwijderen. Het zal je Windows-pc niet beschadigen. Ga naar Instellingen / Apps en open het lijstje met Geïnstalleerde apps. Daar vind je Microsoft OneDrive. Klik op de drie puntjes achter de naam van deze app en selecteer Verwijderen net zoals je dat met elk ander programma zou doen. Het duurt een paar seconden voor de app is verwijderd. Ondertussen heeft Microsoft er ook voor gezorgd dat je op dezelfde manier de browser Edge kunt verwijderen. In het begin van Windows 11 was deze functie nog lichtgrijs gemarkeerd.

Dankzij de nieuwe antimonopoliewet kun je sinds maart 2024 ook de browser van Microsoft verwijderen.

Game Bar voor niet-gamers

De instellingen van Windows 11 bevatten een speciaal onderdeel bedoeld voor gaming. Wanneer je de toetscombinatie Windows-toets+G gebruikt, open je de Windows Game Bar. Daarmee kun je schermafdrukken en clips vastleggen van games die door Microsoft zijn geverifieerd. Eigenlijk is deze functie bedoeld voor het vastleggen van Xbox-games, maar je kunt hem ook gebruiken voor schermopnames van gewone programma’s.

Geen kwaad woord over de Windows Game Bar. Maar als je geen of zelden games speelt, heeft het geen zin om de Game Bar en Game Mode op de computer in te schakelen. Bovendien kan deze applicatie veel cpu en geheugen gebruiken. Om de Game Bar uit te schakelen, ga je weer naar het instellingenvenster van Windows. Daar kies je Gaming / Game Bar. Vervolgens schakel je bovenaan de optie uit bij Je controller mag Game Bar openen. Daarna ga je terug naar het venster Gaming en je kiest het tabblad Gamemodus om ook hier de optie Gamemodus uit te zetten.

Ben je geen gamer, schakel dan de Game Bar uit.

Badges in de kiem smoren

Windows 11 toont voortdurend meldingen op de taakbalk die je waarschuwen voor onder meer updates en nieuwe e-mail. Deze zogenaamde badges staan standaard ingeschakeld. Ze blijven eindeloos opduiken. Bankwebsites sturen je constant badges, maar ook browserextensies doen dat. Het wordt snel te veel van het goede. Nogal wat gebruikers ergeren zich hieraan, wat heel begrijpelijk is.

Je kunt de badges uitschakelen door met rechts op de taakbalk te klikken en dan te kiezen voor Taakbalkinstellingen. Scrol aan de rechterkant naar beneden en klik op Taakbalk. Vervolgens scrol je nog wat verder naar beneden tot je bij Gedrag van taakbalk bent. Hier kun je de optie uitschakelen bij Badges weergeven in taakbalk-apps. Dit is trouwens ook de plaats waar je de uitlijning van de taakbalk wijzigt. Standaard staan de pictogrammen gecentreerd op de taakbalk. Hier kun je aangeven dat die links moeten worden uitgelijnd. Hierdoor wordt het Startmenu aan de linkerkant weergegeven zoals vroeger.

In de taakbalk kun je de badges verbergen.

Terug naar bekend startmenu

Mis je het startmenu van Windows 10? Er is een interessante tweak waarbij je het Windows 11-startmenu vervangt door het type uit Windows 10. Download Open-Shell van de GitHub-website. De laatste versie op het moment van schrijven is OpenshellSetup 4.4.195. Je hebt de keuze tussen een zelfuitvoerbaar exe-bestand of een gecomprimeerd 7Z-bestand. Wij gaan voor het exe-bestand.

In de set-upwizard schakel je de opties Classic Explorer en Classic IE uit. De optie Create a start menu folder moet aangevinkt blijven. Zodra het installatieproces voltooid is, open je via Windows Zoeken de Open-Shell Menu Settings. Daarna kun je kiezen tussen de Classic Style, Classic with two columns of Windows 7 style.

Misschien wil je ook de knop naar het startmenu aanpassen zodat deze op die van Windows 10 lijkt. Hiervoor vink je de optie Replace start button aan. Vervolgens kies je een van de drie voorstellen uit, of je klikt op Pick Image. Zoek op het web naar een afbeelding van het Windows 10-startmenu en selecteer die. Wil je op je schreden terugkeren en Open-Shell verwijderen? Dat doe je via Instellingen / Apps / Geïnstalleerde apps. Selecteer Open-Shell en gebruik de optie Verwijderen.

Geef het startmenu zijn oude look terug.

Advertenties uitschakelen

Windows 11 genereert een unieke identifier, een zogenaamde reclame-ID, om je activiteiten te volgen. Hiervoor gebruikt Microsoft je zoekopdrachten, eerdere aankopen van Microsoft-producten en online activiteiten die gekoppeld zijn aan je Microsoft-account. Adverteerders kunnen die gebruiken om jou gerichte advertenties te sturen wanneer je apps gebruikt. Ben je gevoelig voor je privacy, dan zet je hier ook het mes in.

Open Instellingen en ga naar Privacy en beveiliging. Klik rechts op het onderdeel Algemeen. Zet de schakelaar uit bij Laat apps me persoonlijke advertenties zien door mijn reclame-id te gebruiken. Doe hetzelfde bij Websites hebben toegang tot mijn lijst met talen zodat er inhoud kan worden weergegeven die relevant is voor mijn locatie. Optioneel schakel je ook de optie daaronder uit: Start en zoekresultaten door Windows laten verbeteren door app-lanceringen bij te houden. Tot slot zet je ook de vierde optie uit: Suggesties voor inhoud in de app Instellingen weergeven.

Draag zorg voor je privacy en schakel reclamemeldingen uit.

Meldingen uitschakelen

In het Berichtencentrum komen ook systeemwaarschuwingen, ongelezen berichten, nieuwe artikelen van je favoriete websites en meer meldingen binnen. Deze kunnen nuttig zijn om je op de hoogte te houden van wat er gebeurt, maar het is best mogelijk dat de hoeveelheid meldingen en geluiden overweldigend is en op je zenuwen gaat werken. Daarom kun je meldingen uitschakelen om afleiding te minimaliseren. Open de Instellingen en klik op Systeem. Aan de rechterkant klik je op de pagina Meldingen. Hier kun je de schakelaar Meldingen uitschakelen omzetten. Wil je nog verder gaan, dan zet je de schakelaar Niet storen aan.

Zo, dat scheelt een hoop afleiding.

Snoeien in bloatware

Een nieuwe pc komt met een hoop bloatware en bij Windows 11 is dat niet anders. Het gaat om software waar je niet om hebt gevraagd. Bloatware neemt niet alleen geheugenruimte in beslag, hij verslechtert ook de prestaties van het systeem. Meestal gaat het om spelletjes, testversies van beveiligingssuites en virusscanners, cloudservices en zelfs fotoboeken.

Er zijn freewaretools die scannen naar bloatware, ook wel crapware genoemd, om die automatisch te verwijderen. Maar als je er niet goed in thuis bent, kun je hiermee meer kwaad dan goed doen. Sommige applicaties zijn immers noodzakelijk voor de goede werking van het systeem. De website Should I Remove It is gespecialiseerd in het vinden en verwijderen van bloatware. Hier vind je uitgebreide overzichten van bloatware bij alle belangrijke computermerken. Neem bijvoorbeeld Toshiba, die heeft meer dan dertig applicaties die als testversie worden geïnstalleerd. Snoei de bloatware dus handmatig. Dat doe je via Instellingen / Apps / Geïnstalleerde apps. Daar zie je alle programma’s die op de machine zijn geïnstalleerd. Blader door de lijst en controleer welke programma’s je kunt verwijderen.

Volgens de website Should I Remove It bevat een Toshiba de meeste bloatware.

Na een uitgebreid diner of gewoon een simpele doordeweekse maaltijd is het heerlijk dat je de afwas niet met de hand hoeft te doen. De vaatwasser regelt het wel. Maar met al die programma's en knopjes is het niet altijd duidelijk wat je nou precies wanneer moet gebruiken. Daarom zetten we de belangrijkste vaatwasprogramma's én functies voor je op een rij.

De meest gebruikte vaatwasprogramma's

Vrijwel elke vaatwasser beschikt over een basisset van vijf tot zes programma's. Daarnaast zijn er vaak nog aanvullende functies die je met een druk op de knop kunt inschakelen. We beginnen bij de standaardprogramma’s die je op vrijwel elk apparaat zult vinden:

Standaardprogramma (55-65°C)

Ideaal voor licht vervuilde vaat zoals ontbijtborden, kopjes en bestek. Laat je er pannen met aangekoekte etensresten in meedraaien? Dan is dit programma meestal niet krachtig genoeg. Vaak is dit het hoofdprogramma, tenzij de machine een automatisch programma heeft.

Autoprogramma (50-70°C)

De slimme keuze voor normaal bevuilde vaat. De machine scant hoe vuil alles is en past daar automatisch de temperatuur, duur en waterhoeveelheid op aan. Hoe viezer de vaat, hoe intensiever het programma.

Ecoprogramma (rond 50°C)

Wil je energie en water besparen? Dan is het ecoprogramma de beste optie voor je dagelijkse afwas. Het resultaat is vergelijkbaar met het autoprogramma, al duurt het gemiddeld wel vier uur. Langzamer, maar zuiniger.

©Suzi Media

Kort programma (40-45°C)

Heb je vooral borden en glazen gebruikt die nauwelijks vuil zijn? Dan is dit programma handig. Het is snel klaar, maar droogt vaak minder goed en verbruikt relatief veel energie. Sommige vaatwassers hebben in plaats hiervan een 'kort'-knop met hetzelfde effect.

Intensief programma (70-75°C)

Voor vieze pannen, ovenschalen en andere sterk vervuilde vaat is dit de krachtigste optie. Het schoonmaakresultaat is uitstekend, maar het programma verbruikt ook meer stroom en water.

Glas- of delicaat programma

Glaswerk en gevoelige items vragen om een zachte aanpak. Dit programma gebruikt minder agressieve temperaturen en past de waterhardheid aan om glascorrosie te voorkomen. Het droogt ook wat langer voor een glanzend resultaat.

©Paolo

De meeste vaatwassers geven via een display of projectie aan hoelang het programma nog draait.

Extra functies en speciale programma's

Naast de standaardprogramma's hebben veel vaatwassers ook aanvullende functies die je naar behoefte kunt inschakelen:

Voorspoelen

Geen zin om eerst met de hand af te spoelen? Met deze functie wordt grof vuil verwijderd voordat je het hoofdprogramma start.

Multitablet-functie

Gebruik je all-in-one tabletten? Dan zorgt deze functie ervoor dat het programma daar optimaal op is afgestemd. Vaak wordt de programmaduur iets verlengd en krijg je een melding als het glansspoelmiddel bijna op is.

©Olga Yastremska, New Africa, Africa Studio

Uitgestelde start

Handig als je de machine pas ’s nachts wilt laten draaien of op een goedkoper stroommoment. Je kunt vaak instellen hoeveel uur later het programma moet starten.

Hygiëne- of antibacterieel programma

Bij dit programma draait de vaatwasser extra heet – vaak rond de 80°C – om bacteriën te doden. Sommige machines voegen ook een extra spoelbeurt toe voor optimale hygiëne.

Babyprogramma

Speciaal voor jonge gezinnen: dit programma reinigt flesjes, speentjes en babyservies extra grondig op hoge temperatuur.

Halve belading

Geen volle vaatwasser, maar toch dringend wat servies nodig? Kies dan voor halve belading. De machine maakt dan alleen een deel van de vaat schoon (bijvoorbeeld boven- of onderin), en is sneller klaar én zuiniger in verbruik.

Intensieve zone

Sommige vaatwassers hebben een speciale zone – vaak onderin – waar extra krachtige sproeiers actief zijn. Ideaal voor aangekoekte pannen of servies met hardnekkig vuil.