Het is een misverstand om te denken dat de productie van e-books is voorbehouden aan professionele uitgevers. Wij laten zien hoe u zelf een e-book in elkaar knutselt. Tal van documenten kunnen prima worden omgezet naar een elektronisch boek: teksten met of zonder afbeeldingen, delen van een webpagina of blog, of bijvoorbeeld uw eigen levensverhaal.

1. Eigen e-book

Een groot voordeel van een e-book is dat u het op veel verschillende apparaten kunt lezen. Zodra u weet hoe u zelf een e-book kunt maken, kunt u allerlei documenten uitwisselen en ze overal mee naartoe nemen, bijvoorbeeld op een e-reader, smartphone of tablet. Beschikt u niet over zo'n mobiel apparaat? E-books kunnen ook prima op een gewone pc worden gelezen. De exemplaren die we in dit artikel gaan maken zijn onbeveiligd. Hierdoor zijn ze moeiteloos en zonder beperking over te zetten naar nagenoeg elk apparaat dat e-books ondersteunt. Dit staat in schril contrast tot wat u met betaalde e-books kunt doen. Die zijn vaak zwaar beveiligd, waardoor ze amper tussen uw apparaten kunnen worden uitgewisseld. Omwille van de leesbaarheid noemen we in dit artikel ieder apparaat waarop u een e-book kunt lezen een e-reader.

2. Sigil

Om een e-book in elkaar te zetten, hebt u een programma nodig zoals Sigil. U haalt de software op via Downloads, bovenaan de pagina. Er zijn versies voor Windows, Linux en de Mac. Voor Windows kunt u ook nog kiezen tussen een 32- en een 64bit-versie. In dit artikel gebruiken we versie 0.3.4, maar de software wordt regelmatig bijgewerkt. Het is dus goed denkbaar dat u met een hoger versienummer krijgt te maken. Tijdens het installeren wordt gevraagd of u een extra programma wilt installeren (Registry Reviver). Die software heeft geen enkele functie in het kader van wat wij gaan doen, kies dus Registry Reviver niet installeren.

©PXimport

Sigil is prima freeware om zelf een e-book mee te maken.

3. De ePub-standaard

Met Sigil kunt u e-books maken en onderhouden die aan de ePub-standaard voldoen. Er zijn meerdere standaarden voor elektronische boeken, maar ePub wordt momenteel erg veel gebruikt. Daarom gaan we er in dit artikel ook mee aan de slag. Behalve e-readers kunnen ook de iPad, iPhone, iPod Touch en apparaten met het Android-besturingssysteem met Sigil overweg. Zodra u Sigil start, ziet u een scherm dat in twee delen is gesplitst. Links bevindt zich de Book Browser. Dit is een soort verkenner waarin u de onderdelen ziet waaruit een e-book is opgebouwd. Elk hoofdstuk dat u straks maakt, zal hierin zijn terug te vinden in de vorm van een bestandje, net als bijvoorbeeld alle plaatjes die u aan het boek toevoegt.

4. Tekstopmaak

In het grote vlak rechts kunt u tekst intikken. Dat werkt ongeveer zoals in Wordpad of Notepad (Kladblok). Als we Sigil vergelijken met Microsoft Word, kent het maar bar weinig opmaakmogelijkheden. Via een werkbalk kunt u kiezen voor vet, cursief, onderstrepen en doorstrepen. Tekst kan een stukje inspringen (Ident) en op een paar manieren worden uitgelijnd, zoals links of gecentreerd. Helemaal links ziet u een knop met de tekst Normal. Met deze knop kunt u een tekstregel veranderen in een kopregel. Hier komen we straks nog uitgebreid op terug. Elk hoofdstuk verschijnt links onder het kopje Text in de Book Browser en wordt in Sigil een sectie genoemd. In een leeg document is al één sectie voor u aangemaakt, Section0001.xhtml. Elk volgende hoofdstuk krijgt een hoger volgnummer. De namen zijn nietszeggend, maar gelukkig kunt u ze straks veranderen in een naam die wat zinvoller is.

©PXimport

Gebruik de pictogrammen op de werkbalk om uw tekst op te maken.

5. Kopiëren en plakken

We verwachten niet dat u lange documenten in Sigil gaat schrijven. Het ligt meer voor de hand om dat met een tekstverwerker te doen, waarna u de tekst in één keer overhevelt. Dat is dan ook hoe wij het gaan doen. Een tekst naar Sigil overbrengen kan op een aantal manieren. De meest elementaire manier is via kopiëren en plakken. U opent een document in uw favoriete tekstverwerker, selecteert alle tekst of een gedeelte ervan en kopieert die naar het klembord. Dat gaat via een optie zoals Bewerken / Kopiëren (in Engelstalige programma's Edit / Copy). Het kan meestal ook met de toetscombinatie Ctrl+C. Daarna schakelt u over naar Sigil en haalt u de tekst op via de optie Bewerken / Plakken (Edit / Paste) of de toetscombinatie Ctrl+V. Let er wel op dat het rechtervlak actief moet zijn. Er is dan een cursor (knipperende verticale streep) te zien, ten teken dat er tekst kan worden ingegeven. Alle tekst komt in één hoofdstuk terecht, maar over de indeling gaan we ons pas in een later stadium buigen. Een nadeel van de kopiëren/plakken-methode is dat u alle opmaakcodes kwijtraakt. Gebruik hem daarom alleen om 'platte tekst' te kopiëren, of voor tekst waarbij de opmaak er niet toe doet. De tekstopmaak brengt u vervolgens aan in Sigil (zoals uitgelegd in de vorige tip).

6. Behoud van opmaak

Als u een document wilt gebruiken dat al mooi is opgemaakt, gaat u anders te werk. Als voorbeeld nemen we Microsoft Word. Open uw document en klik links bovenin op de Office-knop. Kies Opslaan als en dan Andere indelingen. Blader naar een map, tik de bestandsnaam in en kies bij Opslaan als voor het bestandsformaat Webpagina, gefilterd (*.html,*.html). Let hierbij goed op! Het is essentieel dat u niet kiest voor Webpagina maar voor Webpagina, gefilterd. Word kent enorm veel opmaakmogelijkheden en verschillende e-readers kunnen daar erg van in de war raken. Door voor dit bestandsformaat te kiezen, zal Word zich beperken tot de strikt noodzakelijke ingrediënten en dan gaat het wel goed. Zodra u het document in deze indeling bewaart, zal een waarschuwing verschijnen dat bepaalde functionaliteit verloren gaat. Bevestig middels de knop Ja.

©PXimport

Bewaar het te kopiëren document met behoud van de relevante opmaak.

7. Beperkingen

Hierna gaat u naar Sigil en laadt u het zojuist aangemaakte bestand in via de optie File / Open. Uw tekst komt wederom in één hoofdstuk terecht en deze sectie krijgt dezelfde naam als het gebruikte bestand. Hij zal dus niet niet Section0001.xhtml heten. In vergelijking met de kopiëren/plakken-actie die we eerder gebruikten, moet de opmaak er nu al een stuk beter uitzien. Omdat de opmaakmogelijkheden van een ePub-document erg beperkt zijn, is er helaas altijd nog wat nawerk nodig. Hoeveel? Het hangt er maar net vanaf hoe 'ingewikkeld' uw document in elkaar steekt. Vooral plaatjes die u op een vaste plek wilt vastprikken leveren problemen op. Dat is niet om u te pesten; het heeft ermee te maken dat een e-book op allerlei soorten apparaten moet kunnen worden gelezen.

8. Schermformaat

Smartphones, tablets en computers hebben allemaal een ander schermformaat. Hierdoor varieert het aantal woorden dat op een regel past en ook het aantal regels per schermpagina. Uw e-book past zich hier naadloos op aan. Dat is goed nieuws, want dat betekent dat u zich daar niet druk over hoeft te maken. De indeling van de tekst wordt altijd optimaal afgestemd op het scherm waarop hij wordt getoond. Vandaar dat er flexibel met de lay-out wordt omgesprongen en u weinig kunt afdwingen. Is de lay-out voor u essentieel, dan is een pdf-document wellicht beter geschikt dan een e-book. In een pdf'je kunt u wel exact aangeven wat waar moet komen, desnoods tot op de millimeter. Dit soort documenten is echter weer lastiger te lezen op apparaten met een afwijkend schermformaat. Voor alle duidelijkheid: met Sigil kunt u geen pdf-documenten maken.

9. Tekst indelen

Alle tekst staat nu in één hoofdstuk en dat leest niet prettig. In di­gitale boeken kunt u het beste met korte, hapklare brokken werken. We gaan de tekst daarom opsplitsen in korte hoofdstukken. Zoek in uw tekst een logisch punt om het tweede hoofdstuk te beginnen. Ga één regel hoger staan (dus in de vorige alinea, of op een lege regel) en kies Insert / Chapter Break of gebruik de toetscombinatie Ctrl+Enter. Links in de Book Browser verschijnt onder het kopje Text meteen een nieuwe sectie. In het rechter schermdeel wordt met tabbladen gewerkt, zodat u alle hoofdstukken open kunt houden om snel heen en weer te springen. Til bij het indelen van de tekst niet al te zwaar aan het begrip 'hoofdstuk'. Het gaat erom dat u de tekst leesbaar houdt door hem op te delen in korte stukken, oftewel secties. Hoe u dat doet, is volledig aan u.

©PXimport

Verdeel de tekst in korte hoofdstukken.

10. Secties hernoemen

Sigil werkt nog niet volledig foutvrij en wil nog wel eens 'verongelukken'. Daarom is het verstandig om uw e-book regelmatig te bewaren. De eerste keer dat u dit doet, maakt u een nieuw ePub-bestand aan via Edit / Save As. Daarna kan het bestand steeds worden bijgewerkt via Edit / Save of via de toetscombinatie Ctrl+S. De namen die Sigil aan de hoofdstukken (secties) geeft zijn nogal nietszeggend, het is dus lastig om snel een bepaald hoofdstuk terug te vinden. Daarom is het verstandig de secties duidelijke namen te geven. Klik één keer op een sectienaam om hem te selecteren. Klik er na een korte pauze opnieuw op of druk op F2. Met rechts op de sectie klikken en kiezen voor Rename kan ook.

11. Hoofdstukken onderhouden

Dubbelklikken op een sectienaam heeft tot gevolg dat het betreffende hoofdstuk wordt geopend. Het verschijnt dan in het rechterdeel van het scherm, in een eigen tabblad. Klikt u in de Book Browser echter met rechts op een sectienaam, dan komen er enkele handige opties in beeld. Een volledig hoofdstuk weggooien kan bijvoorbeeld met Remove. Een nieuw (leeg) hoofdstuk toevoegen doet u met Add new item. Hebt u de tekst op de verkeerde plek in hoofdstukken gesplitst, dan voegt u het nieuwe hoofdstuk weer samen met het voorgaande hoofdstuk via Merge with previous. De volgorde van de hoofdstukken bepaalt u door in de Book Browser een sectie naar de gewenste positie in de lijst te slepen.

©PXimport

Klik met rechts op een sectie om in het snelmenu te komen.

12. Inhoudsopgave maken

Net als een 'gewoon' boek, heeft een e-book een inhoudsopgave nodig. Die hoeft u echter niet zelf in de tekst op te nemen, het is voldoende om hier en daar een kop neer te zetten. Sigil zorgt er dan voor dat alle koppen in de inhoudsopgave terechtkomen. Het ligt daarom voor de hand om ieder hoofdstuk te beginnen met een duidelijke kop. Selecteer de tekst van de kopregel en kies links in de werkbalk voor Heading 1. Herhaal dit voor ieder hoofdstuk. Er zijn zes niveaus van koppen mogelijk, eventueel kan elk hoofdstuk dus nog verder worden onderverdeeld. Om de inhoudsopgave kort en overzichtelijk te houden, kunt u het beste alleen niveau één en niveau twee opnemen. Dit geeft u aan via Tools / Toc Editor. U ziet de inhoudsopgave niet terwijl u door de tekst bladert, maar een e-reader herkent hem vanzelf.

©PXimport

Voeg aan ieder hoofdstuk een kopregel toe.

©PXimport

Sigil genereert zelf een inhoudsopgave.

13. Afbeeldingen toevoegen

Het is leuk om ook plaatjes of foto's in uw e-book op te nemen. U gaat ergens in de tekst staan, kiest Insert / Image en zoekt het in te voegen bestand op. De afbeelding zal altijd tussen twee alinea's in worden geplaatst. Gaat het om een grote foto, dan is het verstandig om hem eerst met een fotoprogramma te verkleinen. Het scherm van een smartphone of tablet is niet zo groot, en bovendien neemt de ingevoegde plaat daardoor minder opslagruimte in beslag. Iedere afbeelding is in de Book Browser zichtbaar onder het kopje Images. Zo hebt u altijd een overzicht van alle plaatjes die in uw e-book staan. Plaatjes kunnen net als tekst worden uitgelijnd (links, rechts of centreren), maar u hebt niet de geavanceerde mogelijkheden die Word biedt en waarbij tekst netjes om een foto kan worden gedrapeerd.

14. Boekomslag ontwerpen

Uw e-book krijgt meerwaarde als het wordt gesierd met een echte voorpagina. Met een mooie foto of illustratie en de titel en een auteursnaam erop, krijgt het e-book een professionele uitstraling. Een boekomslag maakt u door een extra sectie toe te voegen. U klikt in de Book Browser met rechts op Text en kiest Add New Item. Hernoem de nieuwe sectie naar bijvoorbeeld Omslag of Voorpagina. Staat de sectie niet bovenaan de lijst? Sleep hem dan helemaal naar boven. De titel en uw naam kunt u als gewone tekst op het omslag zetten, maar het is veel fraaier als u ze met een fotobewerker rechtstreeks op de foto of illustratie aanbrengt.

15. Beeldverhouding

Digitale camera's hebben een beeldverhouding van 4:3 of 3:2. Omdat de beeldverhouding van het scherm van veel e-readers er niet mee overeenkomt, is het meestal nodig dat de foto voor uw omslag op maat wordt gesneden. Voor een e-book hebt u eigenlijk een staande foto nodig, maar het bijsnijden van een liggende foto werkt prima. Maak de foto bijvoorbeeld 600 punten breed en 900 punten hoog. Uw naam, de titel en eventueel nog een subtitel brengt u met het tekstgereedschap van een fotobewerker aan. De letters moeten groot genoeg zijn om leesbaar te blijven terwijl het omslag als miniatuur wordt bekeken. Daarna zet u de omslagfoto via Sigil op de omslagpagina, via Insert / Image. Centreren via het bijbehorende pictogram in de werkbalk zorgt meestal voor het beste resultaat.

©PXimport

Met een fotobewerker maakt u het omslag van het boek.

16. Naamplaatje

Het is erg belangrijk uw e-reader begrijpt dat uw omslagpagina een bijzondere status heeft en geen onderdeel van de rest van het boek uitmaakt. Het klinkt misschien vreemd, maar dat een pagina helemaal voorin het e-book zit, is voor een reader niet automatisch het signaal dat het om een omslag gaat. Alleen als u een speciaal etiketje toevoegt, weet een e-reader dat. Klik met rechts op de naam van de sectie en kies Add semantics / Cover. Vervolgens is de betreffende pagina gemarkeerd als boekomslag.

17. Boekenkast

Digitale boeken op bijvoorbeeld de iPhone en de iPad komen in de virtuele boekenkast van iBooks te staan. Daar zal straks ook een miniatuur van uw eigen e-book in pronken. Althans, als u duidelijk weet te maken waar uw mooie omslagfoto zich bevindt. In het verlengde van wat we in de vorige tip hebben uitgelegd, begrijpt een e-reader niet zomaar uit zichzelf dat de foto op uw omslag als omslagfoto is bedoeld. U moet dus ook nog een etiketje aan de afbeelding hangen. Klik onder Images met rechts op de omslagfoto en kies Add semantics / Cover Image. Vervolgens is ook dit weer geregeld.

©PXimport

Markeer de omslagfoto, zodat u hem in uw digitale boekenkast ziet.

18. Metadata

Nu staat u nog één ding te doen voordat uw e-book helemaal klaar is. E-readers werken met een bibliotheek of catalogus, waarin van elk boek informatie is terug te vinden, zoals de titel, de naam van de auteur, het genre en een korte beschrijving van de inhoud. Zulke gegevens zijn handig als u bijvoorbeeld snel alle boeken van uw favoriete auteur op wilt snorren. Wilt u dat uw boek wordt gevonden? Dan moet u deze gegevens, de zogeheten metadata, zelf aan uw e-book toevoegen. Dat klinkt als een omvangrijke klus, maar het is zo gepiept. Kies voor Tools / Meta Editor. In een venster kunt u de titel (Title), auteur (Author) en de taal (Language) waarin het boek is geschreven opgeven. Met de knoppen Add Basic en Add Adv. kunt u eventueel nog meer labels toevoegen, bijvoorbeeld voor de omschrijving, een ISBN-nummer en de naam van de uitgever.

©PXimport

Door bepaalde gegevens toe te voegen als metadata, kunt u uw e-book gemakkelijker terugvinden in de catalogus van de reader.

19. E-book overzetten

Hoe u uw e-book daadwerkelijk op een e-reader zet, hangt af van het type apparaat dat u gebruikt. Als we de iPad en de iPhone van Apple als voorbeeld nemen, dan gebruikt u hier iTunes voor. Kies in de menubalk voor Bestand / Bestand aan bibliotheek toevoegen. Blader naar de map met het ePub-bestand, selecteer het en klik op Open. Nog gemakkelijker is het om uw e-book gewoon naar de iTunes-bibliotheek te slepen. Vervolgens komt het elektronische boek automatisch in iBooks terecht, op ieder iOS-apparaat (iOS is het besturingssysteem van onder meer de iPhone en de iPad) dat u gebruikt. Let op: als u achteraf uw boek in Sigil wijzigt, moet u het eerst even uit iBooks en iTunes verwijderen voordat u de aangepaste versie er weer aan toevoegt. Overigens kunt u, ook als iPad- of iPhonebezitter, ook zonder iTunes aan de slag. Open op het lees-apparaat het ePub-bestand vanuit een e-mail of vanuit de online dienst Dropbox. Zodra de optie Openen met verschijnt, kiest u voor iBooks - of voor een andere reader die op het apparaat aanwezig is.

20. Calibre

Hebt u geen e-reader of bent u een e-book aan het maken en wilt u het niet steeds overzetten om te zien of het mooi wordt? Dan kunt u het ook gewoon op de pc bekijken, met behulp van het gratis programma Calibre. U kunt deze software downloaden op Calibre E-book, waar u een Windows-, Linux- en Mac-versie aantreft. Als u het programma opstart, kunt u een e-book aan de bibliotheek van Calibre toevoegen door op het grote pictogram met een rood boek en een plusteken te klikken. Al uw elektronische boeken kunnen zo aan een lijst worden toegevoegd. Selecteert u een exemplaar, dan is rechts ervan het omslag te zien. U kunt het e-book vervolgens gewoon openen en lezen. Blader er op uw gemak doorheen om eventuele onvolmaaktheden in de lay-out op te sporen. Verbeteringen brengt u daarna aan in Sigil. Hebt u een nieuwe versie van uw e-book gemaakt? Verwijder de oude versie dan uit Calibre en voeg de nieuwe eraan toe.

©PXimport

Met Calibre is het mogelijk om de pc als e-reader te gebruiken.

21. EPub of zip?

Zodra u een document in een tekstverwerker zoals Microsoft Word maakt, wordt alles wat u intikt netjes in één bestand opgeslagen, samen met eventuele tabellen en plaatjes die u hebt toegevoegd. Een e-book oogt ook als één bestand, maar een wat nauwkeuriger blik leert dat het eigenlijk om een zip-bestand gaat. Alle onderdelen van uw e-book, zoals de hoofdstukken (secties) en plaatjes, zijn als losse bestanden in dit zip-bestand terug te vinden. U hebt daar geen last van, want zowel Calibre en Sigil als alle e-readers herkennen vanzelf dat een ePub-bestand in feite een e-book huisvest.

©PXimport

Tijdens het downloaden is dit e-book hernoemd. Via de Windows-verkenner kan dit worden hersteld, maar beter is het om dit probleem te voorkomen.

22. Transformatie

Als u uw e-book op een website neerzet, kan er alsnog iets misgaan met de identificatie van het bestandstype. Als iemand uw ePub-bestand downloadt, kan het ineens het achtervoegsel .zip krijgen. Sommige browsers, zoals Internet Explorer, 'gluren' in bestanden om te bepalen waar ze mee te maken hebben. Zoals in de vorige tip werd uitgelegd, is een ePub-bestand in feite een zip-bestand en een browser kan daarom besluiten om uw e-book ongevraagd van de 'correcte' extensie te voorzien. Dit kan weliswaar worden hersteld door de extensie van de bestandsnaam bijvoorbeeld via Windows Verkenner weer terug te veranderen naar .epub, maar dat moet degene die uw e-book binnenhaalt zelf maar net bedenken. Het is daarom beter om het bestand zelf in een zip-bestand te verpakken, dus nog voordat u het uploadt. Dan kunnen uw lezers het zelf uitpakken zodra ze het hebben gedownload. Dat is wat omslachtig, maar een e-book dat is verpakt in een zip-bestand wordt in ieder geval met rust gelaten door de browser waarmee het wordt binnengehaald.

23. Verborgen codes

Bent u handig in het maken van een eenvoudige homepage of website? Dan weet u vast hoe HTML-codes in elkaar steken. Daarmee bent u in het voordeel, want voor de opmaak van een e-book worden 'onder water' dezelfde codes gebruikt. In Sigil ziet u standaard alleen de opgemaakte tekst, maar klikt u helemaal bovenin op de knop Code View, dan ziet u plotseling ook de verborgen codes. Dit betekent dat u rechtstreeks aan de opmaak kunt knutselen, simpelweg door op de juiste plek de benodigde HTML-codes aan te brengen of te wijzigen. Ook kunt u op die manier een link naar een website opnemen. Een ePub-bestand kan in dat opzicht worden beschouwd als een kleine website, maar dan opgeslagen in een bestand! Als u heel handig bent, kunt u zelfs een geheel eigen lay-out bedenken en deze in de Book Browser onder het kopje Styles als stylesheet opnemen. Ook kan een vanuit Word geïmporteerd document flink worden opgeschoond zodra de codes zichtbaar zijn. Dat is belangrijk als u uw boek via de App Store van Apple wilt gaan verkopen. Voor ons doel - gewoon een mooi e-book maken - is dat echter niet nodig.

©PXimport

De tekst van uw e-book wordt met dezelfde codes opgemaakt als die voor de bouw van een website worden gebruikt.

Diensten als iCloud-foto’s en Google Foto’s zijn handig om je foto’s te back-uppen, beheren en delen. Alleen is de online opslagruimte beperkt. Ook je kijkt naar je privacy, zijn deze oplossingen niet altijd ideaal. Er zijn gelukkig gratis tools waarmee je bijna dezelfde ervaring hebt als bij deze online diensten. Je zet je foto’s niet in de cloud, maar gewoon op je eigen pc of NAS.

Er is weinig mis met de gespecialiseerde cloudopslagdiensten van Apple, Google, Microsoft (OneDrive) en Dropbox. Je kunt hiermee prima foto’s bewaren en delen. De tools zijn voor dit gebruik zelfs uitstekend, maar de opslagruimte is vaak beperkt en het blijven cloudoplossingen. Je bestanden staan dus ergens anders opgeslagen.

Overweeg je een alternatief om foto’s te synchroniseren zonder cloudopslag, dan zijn er meerdere opties, zoals Nextcloud (met de Photos-app), PhotoPrism, digiKam en Piwigo. Wij zijn gecharmeerd van de opensource-dienst Immich en Synology Photos, die je specifiek voor de Synology-NAS kunt gebruiken. Beide tools bieden functies als automatische fotoback-ups, album- en gebruikersbeheer, gezichtsherkenning, tijdlijnweergave, tagging, locatiegebaseerd zoeken, delen, raw-bestanden en toegang via een webinterface. Kortom, er is weinig in de cloudoplossingen dat je bij deze gratis tools niet vindt. We maken eerst kennis met Immich (uitgesproken als het Engelse ‘image’) en daarna met Synology Photos. We focussen ons hierbij op de installatie, de initiële configuratie en het basisgebruik.

Immich

Docker-installatie

Immich wordt frequent geüpdatet en is beschikbaar voor meerdere platformen. Wij gaan aan de slag met de installatie onder Windows. Dit doen we via het gratis Docker Desktop. Docker Desktop beheert containers, een soort lichte, afgescheiden virtuele omgevingen met alle benodigde apps, services en instellingen. Installeer de app met enkele muisklikken en start deze op (de eerste keer kun je op Accept en tweemaal op Skip klikken). Minimaliseer vervolgens het venster, maar laat de app actief.

Goed om te weten: je kunt Immich via Docker ook op je NAS installeren, wat hier ook wel Container Manager (Synology) of Container Station (QNAP) genoemd. In dit artikel gaan we hier alleen niet verder op in.

Docker Desktop heb je met een paar muisklikken geïnstalleerd en opgestart.

Voorbereiding

Immich installeren we dus als Docker-container. Eerst voer je enkele voorbereidingen uit. Open de verkenner en ga naar de map Linux (onderaan). Open vervolgens de submap docker-desktop en dan Home. Maak hier een map met jouw naam en daarbinnen de submap Docker. Binnen deze docker-map maak je de map Immich-app aan. Het pad wordt dus: \\wsl.localhost\docker-desktop\home\<je_naam>\docker\immich-app.

Creëer nu twee submappen in een andere map op een schijf met genoeg opslagruimte: Library en Postgres (bijvoorbeeld C:\Users\<je_accountnaam>\Docker\Immich\library).

Navigeer nu in de verkenner naar de map Immich-app. Houd de Shift-toets ingedrukt, klik met rechts op een lege plek en kies PowerShell-venster hier openen. Houd de verkenner geopend en ga via deze pagina naar de downloadsite. Klik bij Get docker-compose.yml file op het documenten-pictogram (Copy), plak dit in PowerShell met Ctrl+V en druk op Enter om het yml-bestand te downloaden. Herhaal dit voor het commando bij Get .env file, zodat zowel het yml-bestand als het env-bestand in de map Immich-app staan.

Open het env-bestand in een teksteditor, bijvoorbeeld Notepad++ of Kladblok, en pas de volgende variabelen aan:

Zorg ervoor dat de paden kloppen met jouw situatie en sla het aangepaste bestand op.

Voordat je de container installeert, moet je eerst enkele variabelen aanpassen in het env-bestand.

Installatie

Alles is nu klaar om de Docker-container met Immich te draaien. Ga terug naar de map Immich-app en voer het commando docker-compose up -d uit. Dit zorgt ervoor dat alle benodigde onderdelen worden gedownload en uitgevoerd. Na enkele minuten zie je in het Docker Desktop-venster, bij Containers, dat de vier Immich-onderdelen actief zijn. Test dit direct door Localhost:2283 op de adresbalk van je browser in te vullen. Dit is de standaardpoort waarop Immich draait; dit zie je bij Immich_server in het Docker-containeroverzicht. Als het nodig is, kun je het poortnummer aanpassen in het yml-bestand. Klik in de webinterface op Aan de slag om daadwerkelijk met Immich te starten.

Je kunt de containers op elk moment stoppen en starten vanuit Docker Desktop. Dit doe je in de rubriek Containers: selecteer Immich en druk op Stop of Start.

De vier containers zijn gestart en Immich is nu bereikbaar vanuit de webinterface.

Configuratie

Je begint met het aanmaken van een beheerdersaccount. Vul de gevraagde gegevens in en bevestig met Registreren. Log daarna in met het opgegeven e-mailadres en wachtwoord.

Klik in het welkomstvenster op Thema, kies Licht of Donker, en ga naar Privacy. Hier kun je de kaartfunctie inschakelen (om foto’s via coördinaten op een kaart te tonen) en de versiecontrole activeren (voor het ontvangen van updates).

Ga vervolgens naar Opslagtemplate en bepaal of je fotobestanden automatisch wilt ordenen op basis van metadata. Als dit ingeschakeld is, kun je bij Voorinstelling een structuur kiezen met een sjabloon. Kies bijvoorbeeld voor {{y}}-{{MMMM}}-{{dd}}/{{filename}}. Bevestig met Klaar.

Je kunt via een sjabloon je foto’s bewaren op basis van bepaalde metadata.

Basisgebruik

Links in de webinterface zie je een venster met onderdelen als Foto’s, Verkennen, Kaart, Delen, Favorieten, Albums en Gereedschap. Open Foto’s, klik op de plusknop en selecteer de gewenste fotobestanden. De geüploade foto’s verschijnen als miniaturen in een tijdlijn. Bovenaan zie je een zoekbalk met rechts een filterknop om media te selecteren op onder meer naam, plaats, camera, datum en type. Gebruik Uploaden (rechtsboven) om extra foto’s toe te voegen.

Selecteer een of meer foto’s. Rechtsboven verschijnen meerdere knoppen, zoals Toevoegen aan favorieten (voor de rubriek Favorieten) en een menu om de selectie te downloaden, archiveren, verwijderen, de datum of locatie te wijzigen, of miniaturen en metadata te vernieuwen.

Via Toevoegen aan kun je foto’s aan een album toevoegen. Klik op +Nieuw album om een album te maken dat je terugvindt in de rubriek Albums. Gebruik Verkennen in het linkervenster om foto’s gegroepeerd te zien op tijd, locatie of – via AI – op herkenbare objecten, gezichten of thema’s, zoals berglandschappen.

De webinterface van Immich heeft wel wat weg van Google Foto’s.

Back-ups en delen

Je vindt in de webinterface ook de optie Delen. Klik hierop, voeg een beschrijving toe en eventueel een wachtwoord. Geef aan of de ontvanger foto’s mag downloaden en/of uploaden. Stel hiervoor een verloopdatum in, bijvoorbeeld over 1 dag. Klik op Link maken om een link te genereren. Deze link is mogelijk http://localhost<…>, maar je kunt dit aanpassen naar het interne ip-adres van je Immich-server, of een extern adres dat vanaf internet bereikbaar is (zie tekstkader ‘Vanaf het internet’).

Wil je media delen met specifieke personen? Klik hiervoor rechtsboven op je accountpictogram en kies Beheer. Ga naar Gebruikers, klik op Gebruiker aanmaken, vul de gegevens in en bevestig. Bij het openen van een fotoselectie of album kun je dan via de deelknop direct de gewenste gebruiker(s) selecteren, zodat de media in hun webomgeving beschikbaar zijn.

Voor Android en iOS kun je de mobiele Immich-app installeren. Vul het ip-adres van je Immich-server in en meld je aan. Tik op de upload-knop, geef Immich de nodige machtigingen en kies Selecteer om aan te geven welke fotoalbums de app moet back-uppen naar je server. Zet Albums synchroniseren aan om dit te automatiseren en bevestig met Back-up uitvoeren.

Immich is ook beschikbaar als mobiele app, wat handig is voor (automatische) mediaback-ups.

Synology Photos

Voorbereiding

We gaan uit van een Synology-NAS (Network Attached Storage) die via een webinterface toegankelijk is. Verbind via je browser met de webinterface van DSM, het Synology-besturingssysteem.

Open nu eerst het Configuratiescherm, kies Gebruiker en groep, ga naar Geavanceerd en zorg dat Gebruiker basismap inschakelen is ingeschakeld (op het gewenste volume). Bevestig met Toepassen. Open daarna de app File Station, waar je ziet dat de mappen Home en Homes (met persoonlijke submappen voor elke NAS-gebruiker) zijn aangemaakt.

Ga vervolgens naar Package Center in het hoofdmenu. Als de app Synology Photos nog niet is geïnstalleerd, zoek dan naar de naam van deze app. Klik vervolgens op Installeren en daarna op Openen. Klik rechtsboven op je profielicoon, kies Instellingen en open het tabblad Gedeelde ruimte. Schakel eventueel Gedeelde ruimte in en bevestig met Opslaan. Gedeelde media worden nu standaard opgeslagen in de map \photo.

Het is even wennen, maar je persoonlijke media en je gedeelde media belanden voortaan in de daarvoor bestemde mappen.

Gedeelde media

Als je nu foto’s met bijvoorbeeld familieleden wilt delen die toegang hebben tot je NAS, volg dan deze stappen. Ga naar Configuratiescherm / Gebruiker en groep, open het tabblad Groep en klik op Maken. Geef een groepsnaam op (bijvoorbeeld Familie) en druk op Volgende. Selecteer de gewenste leden, druk drie keer op Volgende en vink Synology Photos in de kolom Toestaan aan. Bevestig met Volgende (tweemaal) en met Voltooid.

Open vervolgens de app Synology Photos. Bij Instellingen / Gedeelde ruimte klik je op Toegangsmachtigingen instellen. Selecteer de groep (Familie) en kies Volledige toegang in de uitklapmenu’s. Bevestig met de plusknop en klik op Opslaan. Zet daarna op het tabblad Gedeelde ruimte een vinkje bij zowel Gezichtsherkenning inschakelen in Gedeelde ruimte als Onderwerpherkenning inschakelen in Gedeelde ruimte. Bevestig met Opslaan.

Test de instellingen door een gebruiker uit de groep aan te melden op je NAS, bijvoorbeeld via een incognito-tabblad in je browser. Zodra deze gebruiker Synology Photos opent, kan ook hij media uploaden in zowel de persoonlijke ruimte als de gedeelde ruimte. Links bovenaan in het applicatievenster kun je tussen deze ruimtes schakelen. De inhoud van deze ruimtes kun je overigens ook op bestandsniveau beheren via de overeenkomstige mappen in File Station (althans als administrator).

Als lid van de groep Familie krijgt deze gebruiker meteen ook toegang tot de gedeelde ruimte.

Basisgebruik

We laten nu zien hoe je met fotoalbums werkt. Gebruik eerst de knop Filter tonen (rechtsboven) om filters te activeren en snel de gewenste foto’s te vinden. Selecteer vervolgens een reeks foto’s; er verschijnt een rode balk. Klik hier op de plus-knop Toevoegen aan album, kies +Nieuw album, vul een naam in en druk op OK. Ga naar Albums (tweede knop) in het applicatievenster. Hier kun je foto’s opvragen volgens Recent toegevoegd, Labels en Locaties en, indien eerder ingeschakeld, volgens Mensen (gezichtsherkenning) en Onderwerpen (objectherkenning). Je albums vind je hier ook. Met de plus-knop rechtsboven kun je hier nieuwe albums maken.

Ga met de muisaanwijzer boven een album staan; er verschijnt een knop met drie puntjes. Klik op Delen. Schakel Koppeling delen in en stel bij Privacy-instellingen in of het album Privé of Openbaar is (eventueel met downloadmachtiging). Bij Privé selecteer je bij Lijst van genodigden de gewenste gebruiker(s) of groep(en) en geef je de machtigingen aan: Weergave, Downloaden of Provider (beheerder). Je kunt ook een wachtwoord en vervaldatum instellen. Kopieer de link en bevestig met Opslaan.

Klik op Delen (derde knop) in het applicatievenster en kies Fotoverzoek. Klik op Fotoverzoek maken, vul een onderwerpsregel in, selecteer een bestemmingsmap en bevestig met Verzoek maken. Je hoeft nu alleen maar de link te sturen naar de mensen van wie je graag foto’s wilt ontvangen voor je collectie.

Goed om te weten: er is ook een mobiele app voor Android en iOS van Synology Photos met de functie Photo Backup. Daarmee synchroniseer je opgeslagen foto’s en video’s.

Je kiest zelf met wie je albums deelt en met welke machtigingen je dat doet.

De Denon AH-C500W-oortjes beloven vanwege de open pasvorm comfort en omgevingsbewustzijn. In de praktijk pakt dit concept echter minder goed uit. Het ontbreken van rubber oortips resulteert in een pasvorm die niet echt aansluit op de gehoorgang.

Het ontwerp van de Denon AH-C500W is volgens de fabrikant gericht op comfort; daarvoor heeft de fabrikant een zogenaamde 'open pasvorm' in het leven geroepen die niet diep in je gehoorgang zit. Hierdoor voelen de oordopjes licht aan en kun je ze lang zonder enige irritatie dragen. Bovendien blijf je goed in verbinding met je omgeving, omdat er geen ruisonderdrukking is en de dopjes zelf niets tegenhouden. Dat zijn allemaal mooie manieren van omdenken. De AH-C500W-dopjes hebben dan ook geen rubber tips die in je oren gaan en de boel afsluiten, maar vallen bij bewegingen daardoor ook makkelijk uit je oren.

De oordopjes beschikken over moderne technologie zoals bluetooth 5.3 met multipoint-connectiviteit, waardoor je met twee apparaten tegelijk kunt verbinden. De totale batterijduur bedraagt 24 uur, inclusief de oplaadcase. Dankzij de IPX4-classificatie zijn ze bestand tegen zweet en spatwater, maar gezien de vorm zijn ze niet echt geschikt voor sporters. De bediening verloopt via gevoelige aanraakoppervlakken op de oordopjes of via de gratis app. Verder hebben ze microfoons met beamforming voor heldere telefoongesprekken.

©Wesley Akkerman

Gladde oortjes

Aan de functionaliteit ligt het dus zeker niet. Denon zet daarmee in op een breed publiek. We vinden het alleen jammer dat de oortjes geen rubber tips hebben, want die helpen vaak bij het blijven zitten in de gehoorgang. We realiseren ons dat dit een persoonlijke voorkeur is; er zijn immers nog steeds mensen die liever gladde oordopjes hebben dan rubber of siliconen oortips die je dieper in je oor moet duwen. Maar als je lang haar hebt, je veel met je hoofd beweegt of de oordopjes met de hand (en niet via de app) bedient, is de kans groot dat je ze verplaatst of dat ze uit je oren vallen.

We vinden de bediening op de oortjes sowieso behoorlijk gevoelig, maar gelukkig kun je die uitschakelen via de gratis Denon Headphones-app. Dat hebben wij dan ook gedaan. We hebben ze regelmatig beter in onze oren moeten draaien, omdat ze niet bleven zitten, en hebben daardoor regelmatig onbedoeld functies geactiveerd. Bovendien beschikt de app over een vijfpunts equalizer. Heel handig, want daarmee verbeter je het geluid daadwerkelijk. Helaas kun je je eigen instellingen niet opslaan; als je terug wilt naar oude settings, dan moet je die handmatig invoeren.

©Wesley Akkerman

Het open karakter

Omdat de Denon AH-C500W een open karakter heeft, zijn ze lastig te vergelijken met oordopjes die wel beschikken over enige afsluiting. Maar dat is dan ook precies de bedoeling. Het is maar net wat je van een setje oortjes verlangt. En eerlijk is eerlijk: ze zijn zo licht dat je ze bijna niet voelt zitten. Door dit karakter klinkt de muziek heel helder, terwijl je ondertussen alles nog meekrijgt vanuit je omgeving. In het openbaar vervoer is dat een nachtmerrie, maar we denken niet dat Denon verwacht dat je ze overal gebruikt.

Verder is ons duidelijk dat de Denon AH-C500W flink wat kracht mist. Zonder equalizerinstellingen vallen de lagere tonen helemaal weg, waardoor je voornamelijk naar de vocalen en hogere segmenten luistert. Met de traditionele glimlachinstellingen van de equalizer (zie de screenshots verderop) trek je het middensegment verder weg van de audioweergave, maar geef je wel een flinke boost aan het onderste deel. Daardoor klinkt de muziek al wat aangenamer. Maar oordopjes met een betere afsluiting zullen in dit geval altijd beter klinken dan de AH-C500W.

©Wesley Akkerman

Open of gesloten?

Je zou de Denon AH-C500W daardoor beter kunnen vergelijken met oordopjes die je meer boven je gehoorgang plaatst – denk aan de Openfit 2+ van Shokz. Daar klinkt de soundstage daadwerkelijk warm, vol en gedetailleerd, en daar kunnen we de Denon-oortjes niet altijd op betrappen. Helemaal eerlijk is de vergelijking trouwens niet, omdat het producten uit twee technisch verschillende groepen zijn. Maar in onze beleving legt dit setje het af tegen oortjes met afsluiting en écht open oordoppen. Het is het net niet, zogezegd.

Daar speelt het ontwerp ook een grote rol in. De Denon AH-C500W's blijven minder goed zitten dan open modellen die je met een haakje om je oren bevestigt. Je bent ze bovendien voortdurend aan het bijdraaien om maar een goede pasvorm te vinden. Wellicht ligt dat deels aan de oren van ondergetekende, maar dat is nu eenmaal wel de ervaring. Ze doen bovendien sterk denken aan de AIrPods. En daardoor hebben we ook het idee dat Denon meer het Apple-publiek wil aanspreken. Een onbegonnen zaak, aangezien die mensen meestal al voorzien zijn.

©Wesley Akkerman

Denon AH-C500W kopen?

De Denon AH-C500W wil zichzelf met zijn open ontwerp neerzetten als een alternatieve keuze voor wie omgevingsbewust wil blijven. In de praktijk pakt dit concept echter minder goed uit. Het ontbreken van rubber oortips resulteert in een onrustige pasvorm, waardoor de oordopjes bij de minste beweging al dreigen uit te vallen. Deze constante noodzaak tot bijstellen leidt tot frustratie, mede door de overgevoelige aanraakbediening. Gelukkig kun je die via de app uitschakelen, maar dat verandert verder niets aan het idee dat ze niet echt lekker zitten.

Ook op audiogebied overtuigen de oortjes niet helemaal. Het open karakter levert een helder geluid op, maar de basweergave is ondermaats en vereist flinke aanpassingen via de equalizer, waarvan je de instellingen frustrerend genoeg niet kunt opslaan. De AH-C500W's vallen hierdoor in een lastig niemandsland: ze missen de geluidsisolatie en krachtige bas van afgesloten oordopjes en de stabiele pasvorm van échte open-ear modellen met oorhaken. Uiteindelijk voelen de oordopjes aan als een compromis dat op de belangrijkste vlakken helaas tekortschiet.