ID.nl logo
Wat zijn de gevaren van de cloud?
© PXimport
Huis

Wat zijn de gevaren van de cloud?

Publieke clouddiensten, zoals Dropbox, SkyDrive, Google Drive en iCloud, zijn zo ingeburgerd dat iedereen het gebruikt. Handig, want je kan hiermee eenvoudig bestanden delen met anderen en je eigen data online beschikbaar maken. Maar waar consumenten over het algemeen weinig weet van hebben, is dat (met name Amerikaanse) clouddiensten een serieus risico kunnen zijn voor je privacy. Hoe zit dit precies?

Mappen delen via Dropbox, bestanden die te groot zijn om te mailen versturen via WeTransfer, Office-documenten opslaan in Microsoft SkyDrive of Google Docs, en gegevens synchroniseren via iCloud. Vijf jaar geleden was dat nog toekomstmuziek, maar tegenwoordig kunnen we bijna niet meer zonder. Met een muisklik beschik je gratis over gigabytes aan extra opslagcapaciteit die je bovendien overal ter wereld kan inzien en delen met anderen. Maar pas op, want hoewel deze diensten uitermate praktisch zijn, is het wel belangrijk dat je je bewust bent van mogelijke consequenties voor je privacy.

©PXimport

Cloudopslagdiensten zijn handig, maar je verliest de controle wie de bestanden kunnen inzien.

Amerikaanse clouddiensten

De Verenigde Staten lopen ver voorop met cloud-computing, dus het is ook geen wonder dat het overgrote deel van de clouddiensten afkomstig is van Amerikaanse bedrijven. Denk dan aan Google, Microsoft en Apple en het eveneens Amerikaanse Dropbox. Een andere grote speler is Amazon.com die clouddiensten verhuurt aan andere bedrijven (onder andere aan Twitter, Spotify, Dropbox, WeTransfer, FourSquare en Shazam). De meeste Amerikaanse bedrijven hebben hun datacenters ook in de VS staan, oftewel jouw gegevens staan niet in Europa, maar in Amerika. Daardoor vallen jouw data onder het Amerikaanse rechtssysteem.

Patriot Act

Amerikaanse bedrijven en datacenters op Amerikaans grondgebied vallen dus onder het Amerikaanse rechtssysteem. Sinds 2001 (formeel bekrachtigd in 2003) is daar de Patriot Act actief. Dit is een omstreden wet die door George W. Bush werd ingevoerd naar aanleiding van de aanslagen op 11 september 2001. De Patriot Act geeft Amerikaanse opsporingsdiensten (zoals de FBI) verregaande bevoegdheden om gegevens van burgers op te vragen. Dat kan zelfs zonder tussenkomst van de rechter. Een opsporingsdienst moet alleen een zogenaamde ‘National Security Letter’ afgeven, die de Federale overheid wettelijk toestaat om direct gegevens op te eisen.

Minstens zo schokkend is dat de personen om wie het gaat niet op de hoogte hoeven worden gebracht. Oftewel, het is bij wijze van spreken een vrijbrief voor de overheid om iemands huis te doorzoeken terwijl de bewoners weg zijn, zonder hen voor- of achteraf hiervan op de hoogte te stellen. Het is daarom niet voor niets dat het (Amerikaanse) onderzoeksbureau Forrester de VS op dit vlak op hetzelfde niveau positioneert als China en Rusland (potentieel gevaar voor de privacy).

De Patriot Act geldt niet alleen voor Amerikaanse burgers, maar ook voor immigranten, buitenlandse toeristen en internationale ‘klanten’ van Amerikaanse bedrijven. Het doel van de Patriot Act is het tegengaan van terrorisme, maar in de praktijk lijkt daar weinig van terecht te komen. Uit openbare gegevens blijkt dat er tussen 2003 en 2005 143.074 van dergelijke ‘Letters’ door de FBI zijn uitgegeven, die resulteerden slechts in 53 veroordelingen (waarvan nul gerelateerd aan terrorisme).

©PXimport

Onderzoeksbureau Forrester plaatst een uitroepteken bij de VS vanwege een potentieel gevaar voor de privacy, net als bij China en Rusland.

Gevolgen voor Europese gebruikers

De Patriot Act is een directe bedreiging voor cloudgebaseerde diensten, ook voor Europese gebruikers. Alle gegevens die op servers in Amerikaanse datacenters staan, vallen onder de Amerikaanse wet. Oftewel, om het concreet te maken: dat geldt voor alle data die je in Dropbox, Google Drive, Microsoft SkyDrive en Apple iCloud bewaart.

De Patriot Act gaat zelfs nog verder: ook data buiten Amerikaans grondgebied, in beheer van Amerikaanse bedrijven, vallen onder de Patriot Act. Amerikaanse bedrijven zijn namelijk verplicht om data aan te leveren, ongeacht de locatie. Microsoft en Amazon hebben ook Europese datacenters, maar dat biedt dus geen garanties. Er zijn wel afspraken gemaakt de VS en de EU, waaronder een zogenaamde ‘Safe Harbor’ om de privacy van burgers te waarborgen, maar er zijn zoveel uitzonderingen en vaagheden dat dit compromis weinig voorstelt.

In praktijk

Nu zal je je wellicht afvragen of het in de praktijk allemaal zo’n vaart zal lopen. Wat moet de Amerikaanse overheid immers met jouw persoonlijke data? Maar dat de Patriot Act in de praktijk een bedreiging kan zijn, bleek begin 2011. Naar aanleiding van de WikiLeaks-affaire gaf de Amerikaanse federale overheid Twitter de opdracht om alle persoonlijke data (zoals ip-adressen, privéberichten en andere gegevens) van drie personen over te dragen. Het betrof een IJslandse parlementariër Birgitta Jónsdóttir, de Amerikaanse hacker Jacob Applebaum en de Nederlandse XS4ALL-oprichter en hacker Rop Gonggrijp.

De Amerikanen wilden in eerste instantie verhinderen dat de betrokkenen op de hoogte werden gebracht van het verzoek, maar Twitter ging hier succesvol tegen in beroep, waardoor de aanvraag toch openbaar werd gemaakt. Los van deze aanvraag is het waarschijnlijk dat de Amerikaanse douane deze personen uitgebreid zal willen ondervragen wanneer ze voet op Amerikaanse bodem zouden zetten.

©PXimport

Ook WikiLeaks heeft zo zijn twijfels over de Patriot Act.

Dat overkwam Applebaum, meerdere malen. Na een bezoek aan Nederland op 29 juli 2010 keerde hij terug naar de VS en werd na aankomst vervolgens drie uur ondervraagd, waarbij zijn tas en laptop werden doorzocht, kopieën werden gemaakt van bonnetjes en zijn drie mobiele telefoons werden afgepakt. In een interview stelde Applebaum later dat personen die in de adresboeken van zijn telefoons voorkwamen, vervolgens ook problemen kregen bij de douane. Het voorval bleek geen incident te zijn: in januari 2011 ging Applebaum opnieuw door de mangel bij de douane, evenals in april, juni en oktober van datzelfde jaar.

Europese cloud

Je kan best gebruik maken van Amerikaanse clouddiensten, zolang je je maar bewust bent van de mogelijke risico’s. Ondanks protesten tegen de Patriot Act, heeft de Amerikaanse president Barack Obama de wet diverse keren verlengd en is het niet aannemelijk dat er op korte termijn iets gaat veranderen. Dat roept de vraag op of er geen Europese alternatieven zijn voor de Amerikaanse clouddiensten, die onder de Europese wetgeving vallen en hun gegevens alleen in de EU opslaan. Ja, die zijn er, al zijn de diensten niet zo uitgebreid als hun Amerikaanse concurrenten.

©PXimport

Ondanks verzet van de ACLU (Amerikaanse organisatie vergelijkbaar met Bits of Freedom) wordt de Patriot Act nog steeds in stand gehouden.

De bekendste Dropbox-alternatieven zijn Strato HiDrive en Wuala (die beiden gratis 5 GB opslag bieden). Laatstgenoemde is een Zwitsers bedrijf met datacenters in Frankrijk, Zwitserland en Duitsland. Wuala is inmiddels grotendeels in handen van Seagate, een harddiskmaker uit de VS, wat de deur in principe open zou moeten zetten voor overheidsgluurders. Gelukkig versleutelt de dienst de bestanden aan de gebruikerskant, waardoor anderen (zelfs Wuala-medewerkers) geen toegang kunnen krijgen.

©PXimport

Wuala maakt gebruik van versleuteling om pottenkijkers buiten te houden.

CloudMe

Een cloudprovider die nog steeds honderd procent Europees is, is het Zweedse CloudMe (voorheen iCloud geheten, tot Apple die naam overkocht). CloudMe gebruikt een eigen datacenter in Zweden en is net als Wuala een (uitgebreider) alternatief voor Dropbox. CloudMe bevestigt de negatieve gevolgen van de Patriot Act. Zij adviseren, uiteraard ook in eigen belang, om persoonlijke data alleen op te slaan op Europese servers. Uiteraard moet CloudMe zich wel houden aan de Europese wetgeving, dus als er sprake is van een gerechtelijk bevel, bijvoorbeeld in verband met criminele activiteiten, zal ook CloudMe gegevens aan de overheid moeten overdragen. Het verschil met de VS is dat de gebruiker hier wel over geïnformeerd wordt.

©PXimport

Voor cloudopslag-aanbieder Strato zijn Duitse datacenters juist een marketingproduct geworden.

Encryptie

Een gedeeltelijk oplossing voor het probleem is encryptie. Of je nu gebruikmaakt van Amerikaanse of Europese clouddiensten, het kan geen kwaad om je persoonlijke data te beveiligen met encryptie. Veel clouddiensten, zoals Wuala, Backblaze en CloudMe, bieden standaard al encryptie aan. Je maakt dan een ‘persoonlijke sleutel’, oftewel een soort wachtwoord, waarmee alle gegevens versleuteld worden. Zonder dit wachtwoord zijn de gegevens niet te lezen, ook niet door de cloudprovider zelf.

Dropbox maakt ook gebruik van encryptie, maar heeft zelf de ‘sleutel’ in beheer en kan dus in theorie overal bij. Dit bleek recentelijk toen bekend werd dat Dropbox ruimte bespaart door identieke bestanden (van verschillende gebruikers) maar één keer op te slaan. Dat is alleen mogelijk wanneer de inhoud van een bestand wordt vergeleken. Er bestaan wel verschillende plug-ins voor Dropbox, waar je zelf je eigen encryptie kan toepassen (zoals BoxCryptor, Viivo en Cloudfogger).

©PXimport

Met BoxCryptor versleutel je jouw online opgeslagen bestanden.

De meest gebruikte encryptievorm van dit moment is AES-256 (Advanced Encryption Standard). AES heeft een blokgrootte van 128 bit en een sleutel van 128, 192 of 256 bit. Hoe langer de sleutel en hoe groter het aantal bit, des te lastiger de encryptie te kraken is. De kanttekening die hierbij gemaakt moet worden, is dat geen enkele encryptiemethode onkraakbaar is. Alle encryptie is te ontsleutelen als daar aanzienlijke moeite voor wordt gedaan. Dat kan bijvoorbeeld met behulp van clusters van supercomputers, al kan dat dagen, weken, maanden of zelfs jaren duren.

Gebruiksvoorwaarden

Een ander aandachtspunt als je van clouddiensten gebruik maakt, zijn de gebruiksvoorwaarden (oftewel de ‘Terms of Use’). Hier staan jouw rechten met betrekking tot de data, wat de aanbieder er mee mag doen en welke aansprakelijkheid er geldt. Stel dat een clouddienst niet bereikbaar is vanwege een storing, terwijl je dringend bij je bestanden moet? In het geval van gratis clouddiensten is het vrijwel altijd zo dat je dan geen rechten hebt en de aanbieder niet juridisch aansprakelijk kan stellen. De dienst is immers kosteloos.

Welke data niet in de cloud?

Voor zakelijke gegevens zijn er duidelijke richtlijnen wat wel en niet in de cloud mag worden bewaard. Zo mogen persoonlijke gegevens, van bijvoorbeeld een gemeente, niet bij een Amerikaanse cloudaanbieder worden opgeslagen omdat deze gegevens de landsgrenzen niet mogen verlaten. Dat is ook een handige richtlijn voor persoonlijk gebruik. Wat voor gegevens kan jij beter niet (zonder encryptie) bij een Amerikaanse cloudprovider opslaan?

* Dagboeken

* Medische gegevens

* Privacygevoelige privéfoto’s

* Illegale software (zonder geldige licentie)

* Illegaal gedownloade films, boeken en muziek

* Adres- en contactgegevens (hoewel dit in de praktijk bijna onvermijdelijk is)

* Bankgegevens en andere financiële informatie

* Wachtwoorden

Als je betaalt voor diensten geldt een zogenaamde Service Level Agreement (SLA). Cloudproviders claimen vaak 99% uptime, maar tegelijkertijd gelden er allerlei uitzonderingen voor ‘downtime’, zoals onderhoud. Bovendien staat 1% op jaarbasis gelijk aan bijna vier volledige dagen, dus ook bij een serieuze storing valt dat binnen de voorwaarden. Mocht de limiet toch overschreden worden, dan staat er in de SLA een bepaalde vergoeding. Maar deze is vrijwel altijd ‘virtueel’ (gratis verlenging van het abonnement) en nooit financieel. Zelfs als persoonlijke data per ongeluk gewist wordt, kan de aanbieder zelden financieel aansprakelijk worden gesteld (met name bij gratis consumentendiensten). Er hebben zich de afgelopen jaren verschillende incidenten voorgedaan, onder andere met Hotmail en Google Docs.

Een laatste aandachtspunt betreft de rechten van jouw data. Aanbieders hebben de vrijheid om hun voorwaarden op ieder moment aan te passen. Zo haalde Dropbox in 2011 de woede van gebruikers op de hals door in de gebruiksvoorwaarden te stellen dat Dropbox royalty-vrij zou mogen beschikken over de data op zijn servers en deze wereldwijd te mogen gebruiken, kopiëren en distribueren. Dit impliceerde dat Dropbox bijvoorbeeld foto’s van gebruikers ongevraagd mocht doorverkopen. Dit is later weer rechtgezet, maar het geeft aan dat je alert moet blijven. Fotodienst Instagram maakte eind 2012 dezelfde misstap, maar kwam hier eveneens op terug na forse kritiek. Gebruiksvoorwaarden bestaan uit juridische taal en zijn daardoor vaak voor meerdere uitleg vatbaar.

©PXimport

Microsoft-medewerkers mogen door jouw SkyDrive-bestanden snuffelen en zonder opgaaf van reden je account opheffen.

Conclusie

Voor de meeste consumenten is cloud-computing een ‘ver van m’n bed show’. Data in de cloud lijken gevoelsmatig niet anders dan lokale data. Bovendien is het gebruik van de diverse clouddiensten enorm praktisch en nog gratis ook. Allemaal terecht, maar wees je bewust van de risico’s van de cloud, hoe klein deze ook mogen lijken. We leven in een tijdperk waarbij leveranciers verplicht zijn om klantgegevens jarenlang te bewaren. Wat vandaag de dag geen probleem lijkt te zijn, kan in de toekomst wel een probleem worden. En omstreden wetten als de Patriot Act helpen niet om het vertrouwen in clouddiensten te vergroten. Je beperkt het risico in ieder geval door bewust te zijn welke gegevens beter wel en niet in een publieke cloud thuishoren en door encryptie te gebruiken.

▼ Volgende artikel
Review Sony ULT Field 3 – Krachtpatser op de achtergrond
© Wesley Akkerman
Huis

Review Sony ULT Field 3 – Krachtpatser op de achtergrond

De Sony ULT Field 3 lijkt op het eerste gezicht wat onopvallend, maar de reflecterende ULT-knop heeft een hoop te bieden. Die belooft een diepe, voelbare bas, wat samen met zijn robuuste, waterdichte bouw de belangrijkste beloftes van dit model zijn.

Goed
Conclusie

Voor 199 euro (online al voor minder te vinden) is de Sony ULT Field 3 zeker een aanrader. De speaker transformeert met de ULT-knop van een subtiele achtergrondspeler naar een krachtpatser met een diepe bas. Gecombineerd met zijn robuuste bouw, lange accuduur en handige multipoint-connectiviteit, biedt hij een zeer compleet pakket. Het voornaamste nadeel is de beperkte equalizer, die je dwingt te kiezen. De luidspreker is minder geschikt voor de audiofielen onder ons – maar voor alle andere mensen is dit echt geen verkeerde aankoop.

Plus- en minpunten
  • Robuust en waterdicht
  • Lekker vol geluid
  • Meegeleverde schouderband
  • Doet dienst als powerbank
  • Equalizer niet altijd te gebruiken
  • Zonder ULT-knop wat karig

De Sony ULT Field 3 is een compacte en draagbare bluetoothspeaker met een adviesprijs van 199 euro. Op het eerste gezicht is dit een onopvallende luidspreker, met twee opvallende elementen. Zowel het Sony-logo als de bijzondere ULT-knop zijn voorzien van reflecterend materiaal, waardoor die een andere kleur dan zilver laten zien wanneer het licht erop valt. We zien groene, blauwe, roze en gele tinten voorbijkomen, waardoor het model toch een unieke uitstraling heeft. Om die ULT-knop (ULT staat trouwens voor Ultimate) is overigens een hoop te doen: dit is namelijk een centraal element.

Sony ULT Field 3

Wanneer je die knop indrukt, dan activeer je volgens Sony een diepe en voelbare bas. Daar vertellen we verderop in deze recensie meer over. De speaker beschikt daarnaast over Sound Field Optimization, dat het geluid aanpast aan de omgeving. Ook daar zou dan een betere geluidservaring uit moeten komen. Via de gratis te downloaden Sony Music Connect-app kun je een zevenbands equalizer gebruiken. Dit kun je alleen doen wanneer je de ULT-modus niet geactiveerd hebt, aangezien die de muziekbeleving al grotendeels aanpast voor je.

©Wesley Akkerman

Je kunt de Sony ULT Field 3 zowel binnen als buiten gebruiken, dankzij het IP67-certificaat. Het apparaat is niet alleen stof- en waterdicht, maar ook schokbestendig en roestvrij. De accu gaat tot 24 uur mee, maar dat is mede afhankelijk van het volume en overige instellingen. Voor een dagje weg is de accuduur meer dan prima. Je kunt de speaker bovendien als powerbank inzetten, voor als je onderweg je smartphone moet opladen. Sony levert tot slot een schouderband mee, wat het draagbare karakter van de Field 3 verder benadrukt.

Tweedeling van het geluid

De geluidskwaliteit van de speaker draait om de tweedeling die de ULT-knop creëert. Zodra je die functie activeert, dan hoor je een behoorlijke basversterking en vollere middentonen, zonder dat de zang aan helderheid verliest. Zonder die modus klinkt de muziek gedetailleerd, maar ook merkbaar vlakker. Prima voor op de achtergrond, maar de audio mist dan wel wat impact. Bij sommige genres, zoals hiphop, kan de verhoogde bas de vocalen soms wat overstemmen. De equalizer biedt in die gevallen dan helaas ook niet altijd soelaas.

©Wesley Akkerman

Je kunt het apparaat zowel liggend als staand gebruiken, maar we hebben gemerkt dat horizontaal gebruik fijner klinkt. Het volume kan ook lekker hoog, zonder dat dit ten koste gaat van de kwaliteit, waardoor je deze speaker prima in een tuin zou kunnen gebruiken. Ondanks dat we ons nooit ondergedompeld voelen in het geluid, zijn we toch positief over de Sony ULT Field 3. Dit is typisch zo'n speaker die je onderweg meeneemt of ergens neerzet waar je geen andere speakers kunt installeren. Denk dan aan de badkamer of misschien wel een slaapkamer.

De speaker bedienen

Je bedient de Sony ULT Field 3 op twee manieren: via de Music Connect-app of via de strip bovenop. Binnen de applicatie regel je diverse instellingen, zoals de bluetoothkwaliteit en geluidsoptimalisatie. We hebben de optimalisatie op een gegeven moment uitgeschakeld en gemerkt dat de speaker dan beter klinkt dan voorheen. Verder is het zo dat je zowel die stand als de ULT-knop moet uitschakelen om de equalizer te kunnen gebruiken. Dat is best jammer, zeker in het geval van ULT. Je eigen instellingen evenaren die van de Sony-geluidsoptie namelijk niet.

©Wesley Akkerman

De meeste functies zijn gelukkig direct toegankelijk via de knoppenstrip bovenop het apparaat. Hier vind je de standaard bediening en de specifieke ULT-toets. Aan de achterzijde bevindt zich een handige usb-c-poort voor het opladen van zowel de speaker als je telefoon. Daarnaast beschikt dit model over bluetooth multipoint (waardoor je gemakkelijk twee apparaten aansluit) en Party Connect. Door die laatste functie sluit je de ULT Field 3 naadloos aan op andere Sony-speakers die over dezelfde functionaliteit beschikken (bijna honderd momenteel).

Sony ULT Field 3 kopen?

Voor 199 euro (online al voor minder te vinden) is de Sony ULT Field 3 zeker een aanrader. De speaker transformeert met de ULT-knop van een subtiele achtergrondspeler naar een krachtpatser met een diepe bas. Gecombineerd met zijn robuuste bouw, lange accuduur en handige multipoint-connectiviteit, biedt hij een zeer compleet pakket. Het voornaamste nadeel is de beperkte equalizer, die je dwingt te kiezen. De luidspreker is minder geschikt voor de audiofielen onder ons – maar voor alle andere mensen is dit echt geen verkeerde aankoop.

▼ Volgende artikel
Dicteren in Word: typen is zilver, spreken is goud
© natrot - stock.adobe.com
Huis

Dicteren in Word: typen is zilver, spreken is goud

Je stem gebruiken om supersnel te typen wordt steeds makkelijker en veelzijdiger! De dicteerfunctie in Microsoft Word is zowel beschikbaar in de desktop-, web- als mobiele versie. Bovendien kan deze toepassing een audio-opname transcriberen en samenvatten.

In dit artikel laten we zien hoe je met Microsoft Word spraak omzet in tekst:

  • Activeer de dicteerfunctie in Microsoft Word
  • Spreek leestekens in of laat Word deze automatisch toevoegen
  • Laat Word opgenomen bestanden omzetten naar tekst met de transcribeerfucntie, of maak live-opnamen
  • Gebruik Copilot om lange transcripties automatisch samen te vatten

Vaker je stem gebruiken? Geen toetsenbord meer nodig: laat je stem het werk doen

Microsoft Word luistert naar je. Letterlijk. Het programma kan de tekst die je uitspreekt direct uitschrijven. Ook kan het een opname van een monoloog of zelfs een gesprek tussen verschillende mensen uitwerken. De spraakherkenning maakt deel uit van Microsoft 365 voor Windows en macOS. Het werkt ook op Microsoft Word online en in de mobiele Word-app voor Android en voor de iPad en iPhone.

Start met dicteren

Start Microsoft Word en open een nieuw leeg document. In het tabblad Start in de groep Spraak klik je op Dicteren. Als je deze knop ingedrukt houdt, heb je de keuze tussen Dicteren en Transcriberen. Op die tweede optie komen we dadelijk terug. Nadat je Dicteren hebt geselecteerd, verschijnt er een werkbalkje waarin een pictogram van een microfoon staat. Klik op deze knop en begin met praten.

Belangrijk: spreek ook alle leestekens uit die je wilt toevoegen. Klik opnieuw op het pictogram van de microfoon als je klaar bent met dicteren. Het is tijdens het inspreken mogelijk om via het toetsenbord tekst te corrigeren of gewoon iets extra bij te typen. Dan moet je natuurlijk even zwijgen en als je klaar bent, plaats je de cursor op de plek waar je verder wilt gaan met dicteren.

Wanneer de microfoonknop blauw is, weet je dat de opname loopt.

Instellingen regelen

In het werkbalkje staat een tandwieltje waarmee je de instellingen van de dicteerfunctie regelt. Bovenaan selecteer je de Gesproken taal. De functie is standaard ingesteld in het Nederlands. Daaronder kies je de microfoon die je aanspreekt. In dit voorbeeld werken we bijvoorbeeld met een laptop, waarop we een externe microfoon hebben aangesloten. Wij hebben er in de instellingen voor gezorgd dat Word onze woorden via een goede externe microfoon opvangt en niet via de interne microfoon van de laptop.

Daaronder kun je de Automatische interpunctie inschakelen. Met automatische interpunctie hoef je de leestekens als punt en komma in principe niet uit te spreken. De interpunctie wordt dan bepaald door de pauzes tijdens het dicteren. De onderste functie, Gevoelige woordgroepen filteren, gebruik je om grof taalgebruik te censureren. Wanneer de spraakherkenning een grof woord waarneemt, wordt de gemaskeerde versie getypt. Als je bijvoorbeeld het F-woord uitspreekt, typt Word ****. Ook deze optie staat standaard ingeschakeld.

Let erop dat de juiste microfoon is ingesteld.

Interpunctie

Zelfs als je de Automatische interpunctie hebt ingeschakeld, kun je voor de duidelijkheid toch nog de leestekens uitspreken. Word begrijpt dat en plaatst deze niet dubbel. Bij het inspreken van leestekens moet je ervoor zorgen dat ze op een manier worden uitgesproken die past bij hoe de dicteerfunctie ze verwerkt. Als je bijvoorbeeld zegt: “Nu moet je een komma plaatsen”, dan schrijft de dicteerfunctie deze woorden letterlijk uit in plaats van dat er daadwerkelijk een komma wordt ingevoegd.

De dicteerfunctie begrijpt daarnaast diverse opdrachten, zoals nieuwe regel, nieuwe alinea, euroteken, apostrof s, enkel aanhalingsteken, afbreekstreepje, vierkante haak openen, vierkante haak sluiten, aanhalingsteken open en aanhalingsteken sluiten. Tekst opmaken in vet of cursief en woorden verwijderen lukten bij ons met de dicteerfunctie niet. Dat moesten we handmatig doen. Na het inspreken kun je de tekst ter controle nog even laten voorlezen door Word. Gebruik de toetscombinatie Ctrl+A om alles te selecteren. Daarna ga je naar het tabblad Controleren en je klikt op de knop Voorlezen.

De dicteerfunctie begrijpt ook speciale tekens.

Ook mobiel

De dicteerfunctie werkt ook in de Word-app op een iPhone, iPad of Android-apparaat. Open de app en start een nieuw document door op het plusteken te tikken. Daarna tik je op het pictogram van de microfoon. Soms kan het nodig zijn om op een willekeurige plek in het document te tikken om de microfoon zichtbaar te maken. Weer spreek je de tekst in terwijl je de leestekens ook uitspreekt. Ben je klaar, dan tik je opnieuw op de knop Dicteren.

Ook op een mobiel apparaat werkt de dicteerfunctie van Word uitstekend.

Opname voor transcriptie

Microsoft Word kan ook opnamen transcriberen. Transcriberen is alles wat wordt uitgesproken omzetten in tekst. Je kunt hiervoor een live-opname maken of een bestaand audiobestand importeren. Windows heeft voor het opnemen een uitstekende tool in het systeem zitten. In Windows 10 heet deze toepassing Voicerecorder, in Windows 11 heet de nieuwe versie Geluidsrecorder.

Plug een microfoon in en open de app. In de linkerbenedenhoek controleer je of Geluidsrecorder de juiste microfoon gebruikt. Vervolgens start je de opname met de rode knop onderaan of door de toetscombinatie Ctrl+R (met de R van record) in te drukken. Om de opname te pauzeren, gebruik je de Pauzeknop of druk je op Alt+P. Herhaal dit om de opname verder te zetten. Ben je klaar, dan druk je op de Stop-knop, of druk op Enter of Escape.

In de nieuwe versie van Geluidsrecorder wordt het geluid met een diagram weergegeven.

Geen computer bij de hand?

Een voicerecorder werkt net zo goed!

Benoemen en lokaliseren

In de linkerkolom van de app lees je de namen van de opname. Iedere opname krijgt standaard de naam Aan het opnemen gevolgd door de datum en tijd. Ook zie je hoelang de opname duurt. Geef het bestand dat je dadelijk wilt transcriberen een eigen naam door met de rechtermuisknop in de linkerkolom op het bestand te klikken. Selecteer vervolgens de opdracht Naam wijzigen. Typ een nieuwe naam en bevestig.

Alle opnamen worden samen opgeslagen. Klik met de rechtermuisknop op het geluidsbestand dat je nodig hebt en selecteer in het contextmenu de opdracht Weergeven in map. Windows Verkenner opent de juiste map. Eventueel kun je het bestand hier kopiëren om het bijvoorbeeld tijdelijk op je bureaublad te plaatsen.

Via de rechtermuisknop open je de locatie waar het geluidsbestand staat.

Transcriptie starten

Terug naar Microsoft Word waar je de opdracht Transcriberen onder de knop Dicteren terugvindt. Deze functie zit in de Windows-versie van Microsoft Word, maar niet in de macOS-variant. Wat die laatste betreft, geen nood. De Apple-club die deze functie toch wil gebruiken, kan net zo goed een beroep doen op de webversie van Word die minstens even goed werkt. Ga naar https://office.com en klik op de knop Aanmelden. Typ het e-mailadres en wachtwoord van je Microsoft-account en klik op Aanmelden.

Klik nu links op het Word-pictogram, open een nieuw leeg document en daarna vind je ook hier in het tabblad Start de knop Dicteren / Transcriberen. Het maakt niet uit of je de online- of desktop-versie gebruikt. Door op de knop Transcriberen te klikken, opent aan de rechterkant een zijbalk waar je eerst de taal selecteert voor de transcriptie. In het keuzemenu vind je de lijst van alle talen waaronder het Nederlands. Deze lijst is alfabetisch gerangschikt, maar Nederlands staat hier net onder Deens. Waarschijnlijk is dit een overblijfsel van de alfabetische rangschikking op basis van de term ‘Dutch’.

Selecteer de taal om het audiobestand te interpreteren en start de opname.

Live-opname starten

Wil je rechtstreeks gesproken tekst transcriberen? Klik dan op de blauwe knop Opname starten. Hiermee opent rechts het deelvenster Transcribe. Laat het deelvenster open tijdens de opname. Je ziet in het midden een blauwe microfoonknop. Als je daarop klikt, kun je de opname pauzeren. Klik er opnieuw op om door te gaan. Je kunt zo vaak starten en stoppen als je zelf wilt. Ondertussen loopt een teller die aangeeft hoelang de opname bezig is.

In tegenstelling tot bij de dicteerfunctie wordt tekst die je uitspreekt nog niet automatisch in het geopende Word-document toegevoegd. Alle geluidsopnamen die je op deze manier maakt, worden opgeslagen als wav-bestanden in de cloud in de map Onedrive / Documenten / Geluidsopnamen. Ben je klaar, dan gebruik je de knop Nu opslaan en een transcriptie maken. Zodra het bestand is geüpload, gaat Word aan de slag met het converteren van de gesproken tekst naar geschreven woorden. Voor langere opnamen kan het transcriberen echt even duren.

Tijdens de opname loopt een teller die de duur aangeeft.

Transcriptie invoegen

Het resultaat krijg je te zien in de rechterbalk. Bovenaan staan de besturingsknoppen om de audio te beluisteren. Daaronder lees je de transcriptie. Is de tekst door dezelfde persoon ingesproken, dan lees je naast iedere tijdstempel Spreker 1.

Het transcript wordt opgeslagen en je kunt dit deelvenster sluiten en later teruggaan. Om de transcriptie in het Word-document in te sluiten klik je op de knop Toevoegen aan het document. Daarmee verschijnt er een keuzemenu met vier opties: Alleen tekst, Met sprekers, Met tijdcodes en Met tijdscodes en sprekers. Geef aan wat je nodig hebt. In het Word-bestand staat bovenaan een link naar het wav-bestand met de opname en daaronder komt de uitgeschreven versie. Helemaal rechts onderaan in de zijbalk staat de knop om een Nieuwe transcriptie te starten.

Er zijn vier manieren om de transcriptie in de Word-tekst toe te voegen.

Aandachtspunten

Transcriberen kan zelfs helpen om vergaderingen te notuleren. Als het om lange vergaderingen gaat, dan kun je de opname het beste vastleggen in onderdelen of agendapunten. Op die manier duurt het maken van de transcriptie niet te lang. Zorg vooral voor een goede microfoon. De kwaliteit van de audio is belangrijk om de transcriptie zo nauwkeurig mogelijk te maken. Wanneer het gaat om een vergadering in een grote ruimte, is een opname met de dictafoon van je mobiele toestel of je laptop niet van voldoende kwaliteit. Uiteraard kunnen ook verschillende dialecten de nauwkeurigheid van de transcriptie beïnvloeden. Microsoft zegt dat de audio-opname niet op haar servers wordt bewaard. Toch moet je uitkijken wanneer er privacygevoelige of vertrouwelijke onderwerpen worden besproken om die op te nemen en te transcriberen. Ten slotte moet je de transcriptie altijd nog controleren op fouten.

Voor de opname start, waarschuwt Microsoft dat je toestemming moet vragen van alle sprekers.

Opname inladen

De functie werkt ook met audio-opnamen die je vooraf hebt gemaakt met Windows Geluidsrecorder zoals we eerder hebben uitgelegd. Op die manier maak je rustig de opname om die achteraf thuis te verwerken. Nadat je in het tabblad Start de opdracht Dicteren / Transcriberen hebt gekozen, selecteer je eerst weer de taal en daarna gebruik je de knop Audio uploaden.

Voor de gelegenheid hebben we een dialoog opgenomen tussen twee personen. Opnieuw verschijnt het geluidsbestand bovenaan en de transcriptie in de zijbalk. Deze keer zie je duidelijk wat Spreker 1 heeft gezegd en hoe Spreker 2 heeft gereageerd. Om duidelijker te maken wie wat gezegd heeft, ga je met de muisaanwijzer over Spreker 1 en gebruik je het potloodje dat verschijnt. Op die manier wijzig je ‘Spreker 1’ bijvoorbeeld in de naam van deze persoon. Vink daarbij de optie Alles wijzigen Spreker 1 aan, zodat de aanpassing in de volledige transcriptie wordt uitgevoerd. Wanneer je met de muisaanwijzer over zo’n stukje tekst gaat, zie je niet alleen het potloodje, maar ook een plusteken. Door daarop te klikken voeg je dit stukje tekst toe aan het document zonder de link naar het audiofragment. Doorloop de tekst in de rechterbalk. Zitten er nog fouten in de tekst, dan kun je die daar corrigeren voordat je de inhoud toevoegt aan het openstaande Word-document.

Het is mogelijk om de aanduiding ‘Spreker 1’ en ‘Spreker 2’ te vervangen door namen of persoonsaanduidingen.

Transcriptie samenvatten

Heb je op deze manier een transcriptie gemaakt van een vergadering, dan kan dit behoorlijk uit de klauwen lopen. Om de tekst samen te vatten, zodat de lezer van dit verslag niet alles woordelijk moet verwerken, kun je een beroep doen op de AI van Copilot. Klik in het tabblad Start op de knop Copilot en voer een prompt in. Een prompt is een geschreven opdracht. Geef bijvoorbeeld als prompt: Dit document samenvatten. Klik op Enter en laat AI het werk doen.

Je kunt altijd Copilot inschakelen om een transcriptieverslag te laten samenvatten.

Watch on YouTube