Amerikaanse gekte

De iPhone is op dit moment alleen verkrijgbaar in de VS en vanaf het najaar ook in een viertal Europese landen, waaronder Duitsland en Frankrijk. De lancering ging vooral in de VS gepaard met veel gekte en publiciteit. Terecht? Om dat te kunnen inschatten moeten we vooral kijken naar de situatie in de VS: Amerikanen zijn nog niet gewend aan snelle dataverbindingen (3G) en gebruiken hun telefoon vrijwel alleen om te bellen. Modieuze toestellen zoals die van Nokia en LG en Sony Ericsson dringen maar mondjesmaat door tot de gemiddelde Amerikaan. Muziek luisteren en videokijken is iets compleet nieuws. Geen wonder dat de Amerikanen onder de indruk waren van een mobiele telefoon die er niet alleen goed uitziet, maar die ook nog eens opmerkelijk gemakkelijk te bedienen is. Voor Amerikanen is de iPhone echt revolutionair: niet alleen maken ze kennis met onontdekte mogelijkheden, waardoor de vraag naar muziektelefoons spectaculair is gestegen, maar zelfs de verhoudingen bedrijfstak wordt op z'n kop gezet. Voor het eerst is er een hardwarefabrikant die een mobiele operator voorwaarden kan dicteren en daarbij een groot deel van de inkomsten opstrijkt. Voorheen was dat ondenkbaar: mobiele operators in de VS hebben de markt in een stevige greep en kunnen grote fabrikanten als Nokia verbieden om Wi-Fi-functionaliteit in hun toestellen in te bouwen.

Europees realisme

Kijken we naar de rest van de wereld, dan zijn er op dit moment maar een paar mobiele telefoons waar mensen echt enthousiast over worden: de Nokia N95 en de BlackBerry Pearl bijvoorbeeld. Maar omdat het smartphones met uitzondelijk veel mogelijk heden zijn, zijn ze voor de gewone gebruiker lastig te bedienen. Apple probeert daar met de iPhone iets aan te doen: niet alleen het design klopt, maar ook de gebruikersinterface, die opvallend gemakkelijk te bedienen is. De echte smartphonegebruiker zal al snel de beperkingen ontdekken: geen zoekfunctie, geen mogelijkheid om teksten te knippen en te plakken, geen mogelijkheid om eigen software te installeren en zelfs niet de mogelijkheid om extra beltonen toe te voegen. Slimme hackers - meestal te vinden op het forum van Hackint0sh.org - zijn er inmiddels in geslaagd om de meeste van deze beperkingen te omzeilen. Toch zijn zij niet de doelgroep van de iPhone; het toestel is gericht op de gewone consument, niet op de power user of zakelijke gebruiker. We verwachten dat de iPhone in de Europese landen niet dezelfde gekte zal veroorzaken: een kleine groep voorlopers zullen het toestel meteen aanschaffen, de grote massa wacht nog een jaartje of twee, net als ze eerder met de iPod hebben gedaan.

Gebruik in Nederland

Wij kochten een iPhone in de VS en namen het toestel mee naar Nederland. Omdat er een simlock op het toestel zit, is het voorlopig alleen te gebruiken met simkaarten van AT&T, waardoor twee van de drie functies te gebruiken zijn. De iPod-functies (muziek luisteren, video's kijken) zijn na activatie probleemloos te gebruiken en via Wi-Fi krijgen we toegang tot de internetfuncties: browser, weerbericht, wereldklok, aandelenkoersen en dergelijke. Ook andere functies waarvoor geen externe verbinding nodig is, zoals de rekenmachine, het notitieblok, het fotoalbum en de ingebouwde 2 megapixel camera zijn gewoon te gebruiken. Zelfs het synchroniseren van agenda en contactpersonen met Outlook op de pc werkt meteen. Wat niet werkt, is de telefoonverbinding (spraak en dataverkeer), visuele voicemail en het bekijken van YouTube-filmpjes.

Uiterlijk

De iPhone arriveert in een opvallend kleine verpakking. Hierin vinden we de iPhone, een set oordopjes, usb-kabel, stroomadapter en dock. De connector is identiek aan de iPod, zodat een Europese laadkabel zonder problemen is aan te sluiten. De iPhone is platter dan gangbare telefoons. Blikvanger is het grote krasbestendige touchscreen, dat met een meegeleverd doekje opgepoetst kan worden. De matzilverkleurige achterzijde met Apple-logo is heel wat krasgevoeliger en wekt eerder een goedkope indruk. De iPhone ligt goed in de hand, ook bij het intikken van teksten op het toetsenbord. Het is daarbij aan te raden om met de wijsvinger te tikken en niet met twee duimen, zoals gebruikers van smartphones met een duimtoetsenbordje gewend zijn.

Ingebruikname

De iPhone is voor zover wij weten de eerste telefoon die de gebruiker thuis via de computer moet activeren. Apple levert geen software-cd mee, dus u moet zelf zorgen dat u de nieuwste versie van iTunes (7.3 of hoger) ophaalt van internet. U kunt de activatie uitvoeren onder Windows of Mac. Wij gebruikten een prepaid-simcard van AT&T om te activeren onder Windows Vista. De meegeleverde handleiding is eveneens karig uitgevoerd: alleen een foldertje met 'Finger Tips', meer krijgt u niet. Als de activatie start, stelt iTunes meteen voor om muziek, video's, foto's en podcasts te synchroniseren. Daarna kunnen we webfavorieten (bookmarks) kopiëren, gegevens uit Microsoft Outlook synchroniseren en e-mail instellen. Het hele proces is goed doordacht; zelfs mensen die niet eerder een smartphone of een andere geavanceerde telefoon hebben gebruikt zullen zien dat het niet veel moeilijker is dan het ingebruiknemen van een iPod.

Telefoon

Op het hoofdscherm van de iPhone bevinden zich twaalf iconen met daaronder een rijtje van vier veelgebruikte functies. De telefoonfunctie is prominent aanwezig in dit rijtje. Bij het aantikken verschijnt het nummerpad, met grote knoppen die gemakkelijk met de vingers aan te tikken zijn. Hard drukken is niet nodig; de iPhone herkent wanneer u het scherm licht aantikt. De audiokwaliteit via de speaker en de speakerphone is goed. Een van de vernieuwingen die Apple heeft doorgevoerd is Visual Voicemail: dit houdt in dat voicemail als berichtenlijst op het scherm verschijnt, zodat u ze in willekeurige volgorde kunt beluisteren. Visual Voicemail werkt alleen als de provider voorzieningen hiervoor heeft getroffen; omdat we de simcard van AT&T in verband met de hoge roamingkosten niet actief gebruiken, hebben we dit niet uitgebreid getest.

Toetsenbord

Het toetsenbord was al voor de lancering van de iPhone het grootste kritiekpunt. Volgens Apple is het schermtoetsenbordje zonder fysieke knoppen superieur aan de 'plastic' toetsenbordjes van de BlackBerry's en Treo's, maar gebruikers geven aan dat ze toch een week moeten wennen om een e-mail te kunnen tikken. Engelstalige gebruikers kunnen daarbij vertrouwen op de spellingscorrectie, waardoor een fout getikte letter automatisch wordt vervangen, maar voor anderstaligen is de spellingscorrectie eerder een vloek dan een zegen. Helaas kunt u de spellingscorrectie niet uitschakelen en de woordenlijst vervangen gaat ook al niet makkelijk.

Camera

Een tweede tegenvaller: de ingebouwde camera. Twee megapixels is misschien veel voor mensen die overstappen van een vijf jaar oude telefoon, maar als de iPhone in Nederland beschikbaar komt is vijf megapixel voor een high-end telefoon al wel de standaard. Een andere moeilijk te begrijpen beslissing is dat Apple het in dit YouTube-tijdperk waagt om een camera mee te leveren, die geen videofilmpjes kan opnemen. De kwaliteit van de camera is acceptabel, maar zoals bij zoveel cameramobieltjes zijn er te weinig instellingsmogelijkheden, alleen bedoeld voor toevallige snapshots.

Gebruik als iPod

Europeanen die al vroegtijdig een iPhone hebben aangeschaft, zullen deze vooral als veredelde iPod gebruiken. Ook daar is iets verbeterd: de interface is voor het eerst in zes jaar aangepast, met vijf aanpasbare knoppen langs de onderkant van het scherm, die toegang geven tot afspeellijsten, artiesten, nummers, video's en meer. Roteert u het scherm 90 graden, dan wacht er een tweede verrassing: Cover Flow. Voor het eerst ingevoerd in iTunes, maar op de iPhone een nuttige aanvulling waarbij u met uw vinger door albumhoezen kunt bladeren. Even aantikken en het album of een los muzieknummer begint te spelen. Voor het afspelen van video zit u vast aan H.264, dat u met programma's van derden zoals DVD to iPhone (www.dvdtoiphone.com) kunt omzetten.

E-mail

Als we de reacties van vroege gebruikers mogen geloven, is de e-mailfunctie van de iPhone geniaal. Wij vinden het eerlijk gezegd de mogelijkheden wat beperkt: het sorteren van e-mailberichten in mappen is niet mogelijk en zelfs het bcc-vak ontbreekt bij het verzenden van een bericht. Nu verwachten we niet dat u nieuwsbrieven en andere massamailings vanaf uw iPhone gaat versturen, maar in andere e-mailclients is het een standaard opties. Aan encryptie en SSL is wel gedacht, net als ondersteuning voor POP3, IMAP en Exchange. Het openen en bekijken van Word- en Excel-bijlagen is mogelijk, maar u kunt ze niet bewerken. Als u dat al zou willen doen, want het schrijven van lange berichten is lastig door de eerder genoemde autocorrectie. Gemakkelijk in gebruik is het wel en de teksten zijn scherp en zo prettig leesbaar, dat u de neiging om een e-mailbericht te printen voorgoed is verdwenen.

Safari

Datzelfde geldt de iPhone-versie van de Apple-webbrowser Safari: webpagina's zien er haarscherp uit en mocht u de tekst niet goed kunnen lezen dan is even tikken voldoende om te zorgen dat het geselecteerde stuk tekst op schermbreedte wordt afgebeeld. Voor in- en uitzoomen gebruikt u de pinch-methode met twee vingers op het scherm: twee vingers naar elkaar toe bewegen alsof u iets wilt oppakken betekent uitzoomen, de vingers verder uiteenspreiden is inzoomen. Vreemd genoeg is Safari de enige applicatie waarbij het toetsenbord ook liggend te gebruiken is, waardoor de toetsen iets groter zijn. Dit is een functie die we graag ook in het e-mailprogramma en in het notitieblok hadden gezien. Omdat de iPhone nog niet beschikbaar is in een 3G-versie bent u in Nederland aangewezen op GPRS. Via de snelheidstest op speedtest.dslreports.com registreerden we op het Nederlandse netwerk van T-Mobile een snelheid van maximaal 41 kbps, een heel verschil met EDGE in de VS (140 kbps) en met UMTS (in de praktijk ca. 200 kbps). Wi-Fi is daarom een betere keuze en gelukkig is de iPhone daarbij in staat om ongemerkt te wisselen tussen Wi-Fi en GPSr.
Safari voor de iPhone is gebaseerd op dezelfde rendering engine als Safari voor Windows en Mac, namelijk WebKit. Over leesbaarheid en overzichtelijkheid van de getoonde webpagina's hebben we niet te klagen, maar de ondersteuning voor zaken als Flash, Quicktime en dus ook voor het afspelen van embedded video's in een webpagina, ontbreekt. Websites die veel gebruik maken van JavaScript en Ajax-technieken worden echter meestal wel goed weergegeven.

Overige applicaties

Applicaties zoals de rekenmachine, het notitieblok en de agenda doen simpelweg waarvoor ze bedoeld zijn en de instellingsmogelijkheden zijn niet al te uitgebreid. Twee applicaties verdienen nog wel wat aandacht: Google Maps en YouTube. Bij het bekijken van een kaart of satellietbeeld in de iPhone-versie van Google Maps blijkt opnieuw de scherpte van het scherm, ook al is de resolutie van 480 x 320 niet veel anders dan sommige smartphones. Het bekijken van YouTube-filmpjes is de enige functie die dienst weigert bij iPhones die niet met het AT&T-netwerk zijn verbonden. Op zich is dat een vreemde keuze, want juist voor het bekijken van de video's schiet EDGE echt tekort: de speciale YouTube-selectie (in H.264-formaat) die voor de iTunes is gemaakt kunt u toch echt beter via een snellere Wi-Fi-verbinding bekijken.

Headset

Bij de iPhone ontvangt u het nieuwe type oordopjes; in dit geval met geïntegreerde microfoon. Prima om muziek te luisteren en dus ook om te bellen. De microfoon levert aan de andere kant van de verbinding even goede spraakkwaliteit op. Wie liever draadloos belt kan bij Apple voor $129 een minimalistische Bluetooth-headset kopen - en nu we het daar toch over hebben: het aantal Bluetooth-profielen dat de iPhone ondersteunt is minimaal. Ook hier blijkt weer dat design en gebruiksgemak voorrang hebben gekregen op techniek: het relatief nieuwe A2DP-profiel waarmee u draadloos in stereo kunt luisteren via Bluetooth, wordt niet ondersteund. Nog even terug naar de standaard meegeleverde oordopjes: Apple heeft de aansluiting zo smal gemaakt, dat andere oordopjes alleen passen als u een extra adapterkabel van Belkin, Griffin of een andere accessoiremaker koopt.

Batterijduur

Het lijkt het eerste waar gebruikers naar kijken bij een telefoon die net iets meer kan dan bellen. Vooral door voortdurend internetten, muziek luisteren en video's kijken moet de batterij wel snel leegraken. Eerdere geruchten dat de batterij al na 40 minuten leeg zou zijn, bleken een broodje aap-verhaal. Bij normaal gebruik, waarbij u een halfuurtje muziek luistert, wat op internet opzoekt en regelmatig in uw agenda kijkt, komt u met gemak de dag door en hoeft u niet vaker van elke twee dagen op te laden. Er is echter wel een punt van aandacht: de batterij is niet verwisselbaar en gaat maar 300 tot 400 laadcycli mee. Over ongeveer twee jaar is de batterijcapaciteit zo verslechterd, dat u elke dag zult moeten opladen, waardoor de kwaliteit van de batterij versneld achteruitgaat. Gelukkig zijn er al vervangende batterijen (ca. $25) op de markt, die u eventueel zelf kunt inbouwen. U kunt het ook door Apple laten doen voor $85.

Wat er mist

Een tip van veel Apple-gebruikers: koop nooit de eerste versie van een apparaat. Dat geldt helemaal wanneer dat apparaat een compleet nieuwe productcategorie is, zoals bij de iPhone. Toch is onze ervaring dat de iPhone eigenlijk op alle punten goed presteert: alleen de dataverbinding had iets sneller mogen zijn en het toetsenbord kan ook op punten nog worden verbeterd. Dat deze eerste generatie iPhone zo stabiel is en goed presteert, heeft er ongetwijfeld mee te maken dan Apple de functionaliteit bewust beperkt heeft gehouden. Alleen een beperkte selectie van applicaties, geen applicaties van derden en geen gekkigheden die de stabiliteit van de telefoon in gevaar kunnen brengen.
We missen nog een takenlijst, de mogelijkheid om eigen beltonen toe te voegen, een mobiele versie van iChat, een MMS-applicatie, de mogelijkheid om video's op te nemen, allemaal punten die hopelijk in de tweede generatie zijn toegevoegd, net als een uitbreidingsslot voor geheugenkaartjes.PluspuntenMinpuntenConclusie

De aanvankelijke vraag 'Revolutie of technisch achterhaald?' is op twee manieren te beantwoorden. Het percentage smartphonegebruikers schommelt al geruime tijd rond de 10%. Voor de resterende 90% van de bevolking is de iPhone een grote stap voorwaarts: het toestel laat ze op een makkelijke manier nieuwe functies ontdekken, die ze voorheen te complex vonden. Toch zal deze groep - net als eerder bij de iPod - tot het laatste moment wachten om er eentje te kopen. We kunnen het ook op een andere manier benaderen: kijken we naar losse componenten, dan loopt de iPhone met uitzondering van het scherm inderdaad achter. Kijken we echter naar gebruikersinterface en gebruiksgemak, dan is de iPhone z'n tijd ver vooruit.Besturingssysteemeigen besturingssysteemSchermgrootte (inch)3,5Schermresolutie480 x 320Intern geheugen (MB)4096Uitbreidbaar geheugen-
Netwerken (GSM)quadbandNetwerken (draadloos)802.11 b/g
Bluetooth 2.0+EDR
GPRS
Camera-resolutie (megapixel)2Aanraakgevoelig schermjaQwerty-toetsenbordneeGPS-receiverneeBatterijduur spraak (uren)10Batterijduur standby (dagen)10ProcessorARM 667 MHzAfmetingen115 x 61 x 11,6 mmGewicht (grammen)135