Het einde van de absurd hoge roamingkosten is nu echt in zicht. Vanaf 1 januari 2017 mogen providers geen extra bedragen meer rekenen voor het internetten in het buitenland, maar nu al zijn er Nederlandse providers die dat steeds minder doen. Een overzicht van de kosten die verschillende providers rekenen voor hun buitenlandbundels.

Internet in het buitenland

"Nee niet op internet, we zijn in het buitenland!" Dat was wat je een paar jaar geleden nog vaak hoorde op de camping of ergens anders in het buitenland. Even het nieuws checken, een mailtje ophalen of de route opzoeken leverde toen nog een gepeperde rekening op. Iedereen kent wel iemand met een horrorverhaal over een rekening van 80 euro omdat hij heel even verdwaald was geraakt en op Google Maps moest.

Roaming in het buitenland was altijd prijzig. In de beginjaren van 3G, toen universeel internet steeds toegankelijker werd op telefoons, betaalde je makkelijk 5 euro per megabyte. Dat loopt snel op als je bijvoorbeeld een kaarten-app laadt met veel gegevens.

Nepneutraliteit

Dat veranderde rond 2011, toen er voor het eerst gesproken werd over 'netneutraliteit'. Dat betekent dat telecomproviders bepaalde diensten niet mogen achterstellen op het netwerk, of juist mogen voortrekken. Alle verbindingen moeten op dezelfde manier worden behandeld. In Amerika is er geen netneutraliteit, en dat heeft daar geleid tot grote problemen. Zo begon de provider Time Warner de streamingdienst Netflix te blokkeren, omdat dat zogenaamd 'te zwaar voor het verkeer was'. Netflix-gebruik kelderde onder abonnees aanzienlijk.

Het omgekeerde is ook mogelijk. Sommige providers bieden een dienst 'gratis' aan, zoals KPN dat doet met Spotify. Wanneer je met dat abonnement muziek streamt, gaat die data niet uit je bundel. Dat is mooi voor de consument, maar het zorgt voor oneerlijke concurrentie en mag niet volgens de wet op netneutraliteit.

In Nederland werd netneutraliteit al wel altijd toegepast, maar per 2012 werd het ook officieel in de wet vastgelegd. Dat was historisch, want de Nederlandse wet was de eerste ter wereld. Het werd dan ook vaak aangehaald als voorbeeld voor een soortgelijke wet in Europa.

In 2014 werd er een Europese wet op netneutraliteit aangenomen door de Europese Unie. Die garandeerde dat in heel Europa al het internetverkeer gelijkwaardig behandeld moest worden. Dat betekent ook dat providers geen extra kosten meer mogen rekenen voor verkeer in het buitenland.

Welke providers zijn het goedkoopst

Inmiddels worden providers steeds toegankelijker wat betreft internet in het buitenland. We zetten hier onder elkaar wat de verschillende providers aanbieden aan mobiel internet in het buitenland. Voor alle onderstaande providers geldt dat we hebben gekeken naar de kosten van internet in 'Zone 1'. Dat zijn de landen van de Europese Unie, en daarnaast vaak ook Noorwegen en Zwitserland.

KPN

KPN heeft tot nu toe het meest uitgebreide manier om 'gratis' te roamen. De nieuwe 'Zorgeloos'-abonnementen kunnen worden aangevuld met een extra € 5,-, waarbij je je hele abonnement in de EU kunt gebruiken.

T-Mobile

T-Mobile biedt buitenlandbundels aan onder de noemer 'Travel and Surf'. Sinds april krijg je bij Stel Samen & Stel Bij-abonnementen een paar MB gratis. Dat is afhankelijk van de hoogte van je bundel.

De losse abonnementen zijn een stuk beperkter dan de abonnementen van KPN.

NaamPrijsAantal MBGeldigXS€ 1,9535 MB24 uurS€ 4,99100 MB72 uurM€ 14,99500 MB7 dagenL€ 24,991 GB14 dagen

Met de laatste bundel (de L-bundel) kun je echter nog onbeperkt verder internetten als je door je gigabyte heen bent, met een verlaagde snelheid van 64 kb/s.

Vodafone

Vodafone heeft een pakket genaamd 'Alles-in-1 op Reis'. Je betaalt daarbij € 2,- per dag bovenop je bestaande abonnement, en kunt daarvoor 50 MB per dag gebruiken (en 50 minuten bellen en 50 sms'jes versturen). Er is ook een groter abonnement genaamd 'Dagbundel op Reis XL', waar je voor € 4,- per dag 125 MB internet en 125 belminuten krijgt.

Als je doorgaat met internetten nadat je bundel op is, betaal je echter gewoon weer per MB. Als je dat niet doorhebt, kunnen de kosten dus hoog oplopen. Gelukkig krijg je een sms'je als je 80% of 100% van je bundel hebt verbruikt.
 

Tele2

Tele2 biedt een drietal bundels aan voor het gebruik binnen Europa:

GroottePrijsGeldig100 MB€ 2,-30 dagen500 MB€ 6,-30 dagen1 GB€ 10,-30 dagen

Daarnaast is het mogelijk om voor andere landen buiten de EU aparte bundels te kopen. Die verschillen per land.
 

Telfort

Telfort heeft slechts één bundel om in het buitenland te internetten: 125 MB voor € 5,00. Dat komt neer op € 0,04 per MB. Je kunt echter ook los betalen per MB, dat kost dan € 0,06.
 

Ziggo

Bij Ziggo kun je geen gebruik maken van 4G in het buitenland, maar alleen van trager internet via 3G of zelfs 2G. Ziggo heeft geen buitenlandbundels, maar rekent per MB af. Dat kost € 0,06 per MB, maar die gaan ook nog eens van je gewone bundel af.

Simyo

Simyo biedt geen mogelijkheid om internetbundels voor het buitenland aan te schaffen. Wanneer je in Mijn Simyo ‘internet op je mobiel in het buitenland’ aanzet en ‘roaming’ op je smartphone inschakelt, kun je voor € 0,06 per MB internetten in de EU. Buiten de EU betaal je maar liefst €5,00 per MB. Een waarschuwing krijg je pas als je voor €50,00 heb verbruikt.
 

Simpel

Roamen gaat bij Simpel uit je normale bundel, maar kent een toeslag van €0,06 per MB in de EU (net als bij Ziggo). Wanneer je bundel volledig verbruikt is, betaal je € 0,24 per MB. In zone 2 en 3 gelden tarieven van respectievelijk € 7,63 en € 10,17 per MB.
 

Hollandsnieuwe

Hollandsnieuwe berekent per abonnement (en dat zijn er twintig) andere tarieven voor roaming in de EU. Alleen voor prepaidklanten is direct duidelijk hoeveel ze per MB betalen: €0,0605. Bij de sim-only abonnementen liggen die kosten iets hoger of lager, waarbij ook verschil wordt gemaakt of je binnen of buiten je bundel roamt. Alle tarieven vind je op deze pagina .
 

Robin Mobile

Bij Robin Mobile krijg je maandelijks zonder extra kosten 100 MB in de EU. Als dat op is, kun je voor € 0,06 per MB blijven internetten.
 

Youfone

Voor €2,00 per dag krijg je bij Youfone een EU-bundel van 50min/sms/MB. Dit kun je combineren: bijvoorbeeld 25 belminuten en 25MB’s. Zonder bundel betaal je €0,0605 per MB.
 

Ben

Ben maakt gebruik van zones, waarbij je in de EU (zone 1) €0,06 per MB betaalt. Dit tarief geldt voor zowel binnen als buiten je bundel roamen.

OPPO heeft de Reno14 Series gelanceerd. De smartphones, bestaande uit de Reno14 5G en Reno14 F(S) 5G, bieden AI-fotografie, verbeterde productiviteitsfuncties en een water- en stofbestendig ontwerp. Beide modellen zijn uitgerust met grote batterijen, snellaadtechnologie en ColorOS 15 op basis van Android 15. En ja, het is ook hier AI dat de klok slaat.

De nieuwe Reno14 5G en de Reno14 F(S) 5G combineren geavanceerde AI-functies met een ontwerp dat volgens de fabrikant is geïnspireerd op, eh, zeemeerminnen. Bijzonder ja... Beide modellen zijn uitgerust met verbeterde cameratechnologie en beschikken over een water- en stofbestendige behuizing met IP66, IP68 en IP69-certificeringen. De toestellen zijn per direct verkrijgbaar in Nederland.

Zeemeermin-look in glas

De Reno14 Series introduceert het zogenoemde Iridescent Mermaid Design, dat tot stand komt via twaalf coatinglagen en vijf fasen van microgravure, aldus Oppo. Hierdoor ontstaat een glanzende lichtreflectie op de achterkant. De Reno14 5G heeft een glazen afwerking uit één stuk gecombineerd met een aluminium frame, wat bijdraagt aan de stevigheid van het toestel. De behuizing is bestand tegen water en stof, en de usb-c-aansluiting is voorzien van een platina coating om corrosie te beperken, ook bij intensief gebruik.

©Oppo

Scherm reageert altijd

Beide modellen beschikken over een plat amoledscherm met smalle randen. De Reno14 5G heeft een 6,59-inch display, terwijl de Reno14 F 5G een 6,57-inch scherm biedt. Ze ondersteunen functies als Splash Touch en Glove Mode, waarmee het scherm dus ook bij natte handen of gebruik met handschoenen blijft reageren. Qua kleurstelling zijn er meerdere varianten beschikbaar. De Reno14 5G komt in Opal White en Luminous Green, terwijl de Reno14 F 5G verkrijgbaar is in Opal Blue en eveneens in Luminous Green.

Flitser versterkt nachtbeelden

Een belangrijk onderdeel van de serie is 'AI Flash Photography'. De Reno14 5G beschikt over een drievoudig flitssysteem, waaronder een speciale focusflitser voor de telefotocamera. Dit moet volgens Oppo tot tien keer meer lichtopbrengst geven dan bij de vorige generatie. De Reno14 F 5G heeft een tweevoudig flitssysteem dat een verdubbeling van de helderheid levert ten opzichte van eerdere modellen. De Reno14 5G is daarnaast uitgerust met een 50 megapixel 3,5x telefotocamera, waardoor gebruikers meer mogelijkheden hebben voor portret- en zoomfotografie.

©Oppo

Strakkere foto's dankzij AI

De toestellen bieden verschillende AI-gedreven functies. 'AI Livephoto 2.0' combineert korte en lange belichtingen in één opname, zodat bewegingen worden vastgelegd zonder onscherpte. Met de ingebouwde AI Editor kunnen foto's automatisch worden bijgesneden, vervorming worden hersteld en filters worden toegepast. Extra functies zijn onder andere 'AI Perfect Shot', dat ongewenste gezichtsuitdrukkingen kan corrigeren, en 'AI Eraser' en 'Reflection Remover', waarmee storende objecten of reflecties uit beelden worden gepoetst. Ook voor video zijn er verbeteringen, met ondersteuning voor 4K HDR-opnames met een breder dynamisch bereik en natuurgetrouwe kleuren.

Tolk en personal assistant in één

Naast fotografie richt Oppo zich met de Reno14 Series ook op productiviteit. Het nieuwe ColorOS 15 introduceert 'AI Mind Space', waarin informatie uit apps of het web eenvoudig kan worden opgeslagen en later via natuurlijke taal kan worden teruggevonden. Ook zijn er vertaalmogelijkheden toegevoegd, waaronder AI Call Translator voor live-gesprekken en een speciale app die tekst of spraak realtime vertaalt. Deze functies moeten de smartphones bruikbaarder maken in internationale situaties en bij dagelijks multitasken.

©Oppo

Extra koeling voor gamers

Voor betere prestaties tijdens gamen en multitasken zijn de toestellen voorzien van een verbeterd koelsysteem. De Reno14 5G beschikt over een 'AI Nano Dual-Drive'-koelsysteem, ondersteund door 'AI HyperBoost 2.0', dat de temperatuur ook tijdens intensief gebruik onder controle houdt. Daarnaast introduceert Oppo 'AI LinkBoost 3.0' voor stabielere netwerkprestaties, met automatische schakeling tussen netwerken en prioritering van belangrijke datastromen. Beide modellen hebben een 6000 mAh-batterij en ondersteunen de eigen SuperVooc-snellaadtechnologie.

Updates tot zes jaar

De Reno14 Series draait op Android 15 met ColorOS 15. Oppo belooft vijf grote ColorOS-updates en zes jaar beveiligingspatches, wat de gebruiksduur van de toestellen flink moet verlengen. Met functies als de 'Trinity Engine' en 'Luminous Rendering Engine' zijn vloeiende animaties en stabiele prestaties een belangrijk aandachtspunt.

De Reno14 Series is zoals gezegd per direct verkrijgbaar. De Reno14 5G kost 649 euro voor de versie met 512 GB opslag en 599 euro voor 256 GB. De Reno14 FS 5G met 512 GB opslag kost 449 euro, terwijl de Reno14 F 5G met 256 GB voor 399 euro al beschikbaar is. Oppo biedt tot 28 september verschillende introductiebundels aan, waaronder draadloze oordopjes en snelladers bij aankoop van een toestel.

Heb je een ingenieus ontwerp in gedachten, maar geen 3D-printer in huis? Geen probleem, want er zijn steeds meer manieren om objecten te laten printen zonder zelf apparatuur te bezitten. Online printdiensten nemen je werk uit handen, terwijl je alleen een digitaal bestand hoeft aan te leveren. Of je nu een sleutelhanger ontwerpt of een uniek cadeautje voor een verjaardag, 3D-printen biedt talloze mogelijkheden. Bovendien kun je putten uit uitgebreide digitale bibliotheken met kant-en-klare modellen.

Het printen van ruimtelijke objecten is makkelijker dan ooit, zelfs zonder eigen 3D-printer. Er is namelijk een groeiend aanbod van onlineplatforms en webshops dat het fysieke printproces voor hun rekening neemt, terwijl jij enkel een digitaal ontwerp aanlevert. Daardoor is 3D-printen niet langer alleen weggelegd voor techfanaten of bedrijven. Het volstaat om een geschikt 3D-model te hebben in een gangbaar bestandstype, zoals STL, OBJ of STEP, en je kunt direct aan de slag. De rest van het printproces kun je uitbesteden aan professionele printservices, zodat je altijd verzekerd bent van hoge kwaliteit. Zo kunnen hobbyisten, studenten en ondernemers gemakkelijk experimenteren met 3D-technologie. Het maakt niet uit of je een miniatuur voor bordspellen, een vervangend onderdeel voor een huishoudelijk apparaat of een gepersonaliseerd sierobject wilt maken. Je regelt alles met een paar simpele online handelingen.

Een ontwerp vinden of zelf maken

De eerste stap bij 3D-printen zonder eigen printer is het vinden of ontwerpen van een geschikt model. Online zijn er miljoenen gratis en betaalde ontwerpen beschikbaar, die je vrij kunt downloaden en gebruiken. Platformen als Thingiverse en MyMiniFactory staan bol van de creaties van hobbyisten en professionals. Via de zoekfunctie typ je bijvoorbeeld ‘phone holder’ (telefoonhouder), waarna je talloze varianten vindt die direct te printen zijn. Heb je liever iets unieks? Dan kun je zelf aan de slag met ontwerpprogramma’s met een intuïtieve interface, waarmee je een 3D-bestand genereert (zie het kader ‘Zelf 3D-modellen maken’). Zo heb je de basis voor je zelfgemaakte 3D-project klaar. Het kost uiteraard wat meer moeite dan kiezen voor een ontwerp van iemand anders, maar zelf ontwerpen is wel een stuk leuker en niet in de laatste plaats leerzamer.

Op sites zoals Thingiverse staan talloze leuke en praktische ontwerpen die je kunt downloaden.

Online printservices: zo werkt het

Als je eenmaal een bestand hebt, kun je het uploaden naar een online printservice. Er is keuze uit vele aanbieders, bijvoorbeeld 3DLabs en 3D Print Portaal. Je gaat naar de website en uploadt simpelweg het bestand vanaf je computer. De dienst controleert of je model printbaar is en toont vervolgens de geschatte kosten. Die kosten hangen af van materiaal, afmetingen en complexiteit. Wil je bijvoorbeeld een prototype in kunststof? Dan kies je in het materiaalmenu voor PLA of ABS en vink je de gewenste kleur aan. Ook metalen zoals staal of messing zijn soms mogelijk, maar die opties liggen prijstechnisch hoger. Heb je de instellingen gevonden? Dan rond je de bestelling af zoals je bij een reguliere webshop winkelt. De levertijd varieert van een paar dagen tot weken. Zo heb je in een handomdraai een professioneel geprint object in huis, zonder zelf technische apparatuur te hoeven bezitten. Het hele proces is daardoor uiterst laagdrempelig en snel geregeld.

Bij het aanleveren van je 3D-model is het belangrijk om te weten welke bestandstypen de printservice accepteert. STL is veruit de meest gangbare standaard. Het bevat de geometrie van je ontwerp in de vorm van kleine driehoekige vlakken. Daarnaast is OBJ populair omdat het extra informatie kan bevatten, zoals kleur- of textuurdetails. Er bestaan ook formaten als STEP, 3MF en AMF, maar niet elke aanbieder ondersteunt deze. Kijk op de website van de aanbieder ook of er aanvullende eisen zijn, bijvoorbeeld ten aanzien van de wanddikte van je ontwerp.

Het gebruik van een 3D-printservice is vaak heel eenvoudig.

 Keuze uit materialen en afwerking

Niet alleen de technologie achter 3D-printen is divers, ook de materiaalkeuzes zijn talrijk. Voor de meeste beginnende gebruikers volstaan de eerder genoemde kunststoffen zoals PLA en ABS (zie kader ‘De meest gebruikte materialen’). PLA is biologisch afbreekbaar en relatief eenvoudig te printen, terwijl ABS sterker en iets hittebestendiger is. Zoek je een chique uitstraling? Dan kun je kiezen voor harsgebaseerde prints, gemaakt met lasers (SLA) of lcd-technologie. Het resulterende oppervlak is zeer glad, ideaal voor gedetailleerde miniaturen of sieraden. Daarnaast zijn er steeds meer mogelijkheden om met metalen te werken, hoewel dit vaak duurder uitvalt. Als je een model in metaal bestelt, wordt het in meerdere stappen gefreesd, gegoten of gesinterd, afhankelijk van de aanbieder. Na het printen kan een object extra nabewerkt worden, bijvoorbeeld door schuren, polijsten of zelfs verven. Sommige onlinediensten bieden deze nabewerking als extra optie aan. In de menu’s kies je dan voor afwerkingen als Polished of Painted en geef je eventueel een gewenste kleur op. Zo bepaal je zelf hoe je uiteindelijke ontwerp eruit komt te zien, zonder eigen apparatuur in huis.

©stockphoto-graf - stock.adobe.com

PLA-filament is in eindeloos veel kleuren op rollen verkrijgbaar.

Kosten en planning in de hand houden

Wanneer je een 3D-object laat printen via een onlinedienst, is het verstandig om vooraf je budget en tijdsplanning te bepalen. De prijs wordt meestal berekend op basis van volume en materiaalkeuze. Een simpel plastic figuurtje kost bijvoorbeeld maar een paar euro, terwijl een groot metalen voorwerp in de honderden euro’s kan lopen. Doe een paar proefuploads met verschillende materialen en controleer de gepresenteerde prijs om een idee te krijgen van de mogelijkheden. Let ook op eventuele opstartkosten per bestelling. Sommige platformen rekenen een vast tarief voor elke nieuwe opdracht, ongeacht het formaat. Om transportkosten te beperken, kun je bestellingen combineren of meerdere exemplaren in één keer laten printen. Daarnaast is het slim om te checken hoelang de productie en verzending duren. Voor belangrijke deadlines is het verstandig om wat extra speling in te bouwen, zeker als je nog nabewerking wilt uitvoeren of het object elders moet laten afwerken. Zo voorkom je teleurstellingen, zowel financieel als qua timing, en houd je de kosten en planning beter onder controle.

©ANDREY RADCHENKO

3D-printen in metaal is aanzienlijk kostbaarder dan printen in kunststof.

Van idee tot realiteit met handige voorbeelden

Stel, je wilt een vervangende knop voor je keukenmachine ontwerpen. Om te beginnen meet je de diameter van de as, de hoogte van de originele knop en andere relevante maten met een schuifmaat. Daarna start je je ontwerpsoftware en maak je een cilinder met dezelfde afmetingen. Vervolgens ‘boor’ je een gat in het midden, iets groter dan de as. Je voorziet de buitenzijde van ribbels voor extra grip door simpelweg in je 3D-programma meerdere verticale vlakken toe te voegen. Vervolgens exporteer je het model. Upload je ontwerp naar een printservice en pas de materiaalinstellingen aan. Hierdoor krijg je direct zicht op de prijs. Ben je tevreden? Dan plaats je de bestelling en wacht je tot het pakketje arriveert. Een ander voorbeeld is het printen van gepersonaliseerde sieraden. Upload een eigen 3D-ontwerp, kies een metaal of metaalfinish en laat de aanbieder de rest regelen. Zo wordt 3D-printen iets tastbaars. Creatieve mogelijkheden zijn eindeloos, voor hobby, werk en studie.

©Studio Peace - stock.adobe.com

Meten is weten, dat geldt zeker voor het nauwkeurig namaken van vervangende onderdelen.

Verwacht geen wonderen

Als laatste is het belangrijk om je verwachtingen realistisch te houden. 3D-prints zien er over het algemeen net wat minder strak en glad uit dan in een fabriek of door een professional vervaardigde producten. Bekijk ook altijd de reviews van een printservice en controleer of ze ervaring hebben met het materiaal dat je wilt gebruiken. Blaas je ontwerp niet onnodig op, want hoe groter het is, hoe hoger de kosten en de kans op printfouten. Zorg dat je ontwerp fysiek stabiel staat, zonder overbodige uitsteeksels die kunnen breken. Een handige tip is om bij twijfel eerst een kleinere testversie te laten printen en die vervolgens aan te passen in de configuratietool, waarin je bijvoorbeeld de afmetingen eenvoudig aanpast. Zo zie je of het model overeenkomt met wat je in gedachten had, zonder direct de hoofdprijs te betalen. Voor speciale projecten met verfijnde details, zoals sieraden of miniaturen, is het raadzaam te informeren naar de resolutie en laaghoogte. Vaak kun je deze waarden instellen in de bestelmodule. Door daar goed op te letten, verbeter je de kwaliteit enorm. Zo haal je het beste uit je online 3D-printervaring.

Eigen prints zijn vrijwel altijd net wat minder strak dan in serie gemaakte producten, wat hier goed te zien is.

Meer controle

Met de juiste voorbereidingen, zoals een goed bestandstype en kennis van verschillende materialen, en door gebruik te maken van online printservices, kun je snel en voordelig aan de slag. Wil je nóg meer controle? Dan loont het om software te verkennen en op termijn eventueel zelf een 3D-printer aan te schaffen. Uiteindelijk is 3D-printen voor iedereen toegankelijk, zolang je maar de juiste stappen volgt.