Sinds de nieuwe grafische api’s enige tijd geleden zijn uitgebracht, zijn er veel games verschenen die hiervan gebruikmaken. Maken ze hun beloftes waar? In dit artikel alles over grafische api’s als Vulkan en DirectX 12, plus de belangrijkste nieuwe mogelijkheden ervan.

Na een lange periode van relatieve stilstand, werden in 2015 en 2016 twee nieuwe sterk vernieuwde grafische api’s uitgebracht: DirectX 12 en vervolgens Vulkan. Deze zouden de efficiëntie sterk verbeteren en de overhead verlagen.

Een ‘application programming interface’ (api) neemt over het algemeen de communicatie tussen twee software-onderdelen voor zijn rekening. Hier gaat het specifiek over grafische api’s, die de laag tussen de software en de drivers vormen. Zonder een api zouden ontwikkelaars de drivers direct moeten aansturen, wat gezien het grote aantal drivers en videokaarten een nachtmerrie zou zijn. In plaats daarvan ‘vertaalt’ de api algemene instructies naar wat de drivers en hardware kunnen uitvoeren.

Api’s zijn net zoals programmeertalen ruwweg te onderscheiden in twee groepen: ‘low-level’ en ‘high-level’. Geen van de twee is vanzelfsprekend superieur, want beide hebben hun voordelen en nadelen. Hoe hoger de api, des te meer ‘abstractie’ wordt toegepast. Dit houdt in dat de functies van de api niet direct passen op de functionaliteit van de onderliggende hardware. Het resultaat hiervan is dat de api meer van het werk doet, en het eenvoudiger is voor de ontwikkelaar om code te schrijven. Aan de andere kant leidt het wel tot meer overhead.

DirectX 12

In 2014 kondigde Microsoft plotseling een nieuwe api aan, die het jaar daarop uitkwam als DirectX 12. In navolging van destijds Mantle (deen api van AMD) kon deze low-level api beter omgaan met multicore-processors en was de overhead verminderd. Door deze verbeteringen is het aantal draw calls dat de processor kan sturen ruim tien keer zoveel. Dit betekent niet automatisch betere prestaties, maar hierdoor wordt het negatieve effect van een relatief langzame processor wel kleiner.

Naast de betere efficiëntie biedt DirectX 12 natuurlijk ook veel nieuwe mogelijkheden. Deze moeten wel ondersteund worden door de videokaart, en dit wordt uitgedrukt in twee verschillende termen: ‘feature levels’ en ‘resource binding tiers’.

Feature level geeft aan welk deel van DirectX 12 wordt ondersteund, waarbij 12_1 betekent dat de kaart volledige ondersteuning biedt. Let op: dit is niet hetzelfde als het versienummer, en kan onderscheiden worden door de underscore die aanwezig is in de feature level. Sommige oudere kaarten hebben wat beperkte DirectX 12 ondersteuning, bijvoorbeeld feature level 11_1. Deze kaarten kunnen wel DirectX 12 games uitvoeren, maar ondersteunen niet alle mogelijkheden.

Resource binding tiers gaan over beperkingen op het aantal verschillende taken dat de gpu (theoretisch) tegelijkertijd kan uitvoeren. Het maximum is drie, wat betekent dat er praktisch geen beperkingen zijn op dat vlak.

©PXimport

Een van de interessantste features van DirectX 12 is Explicit Multi-Adapter, ook wel Explicit Multi-GPU genoemd. Dit stelt de eindgebruiker in staat om twee willekeurige videokaarten te combineren. Hiermee is het zelfs mogelijk om de rekenkracht van de geïntegreerde gpu van de processor te benutten!

Dit wordt mogelijk gemaakt doordat deze feature anders werkt dan traditionele multi-gpu-toepassingen. Bij SLI en CrossFire is elke kaart verantwoordelijk voor een ander frame. Dit betekent dat dezelfde kaart gebruikt moet worden, want verschillen in snelheid zouden leiden tot het vervelende fenomeen van ‘microstuttering’. Explicit Multi-Adapter werkt daarentegen met ‘split frame rendering’, waarbij elke kaart verantwoordelijk is voor een ander deel van hetzelfde frame. Dit voorkomt microstuttering, maar betekent wel dat game-ontwikkelaars meer werk moeten verrichten om het goed te laten werken. Bij SLI en CrossFire nemen drivers het grootste deel van dit werk voor hun rekening (wat impliciete aansturing wordt genoemd).

Helaas zijn er maar weinig enthousiastelingen die meerdere videokaarten hebben. Het is daarom vaak niet de moeite waard voor ontwikkelaars om hier moeite voor te doen. Als gevolg hiervan zijn er niet veel voorbeelden van goede ondersteuning voor Explicit Multi-Adapter.

Vulkan

Vulkan werd begin 2016 op de markt gebracht door het consortium Khronos, dat sinds 2006 verantwoordelijk is geweest voor de ontwikkeling van OpenGL. Officieel bestempelt Khronos Vulkan niet als de opvolger van OpenGL, maar ondanks de nieuwe mythologische naam is dit in de praktijk wel zo. De veranderingen zijn op veel vlakken vergelijkbaar met DirectX 12. Het is een ‘low-level’ api dat ernaar streeft multithreading beter te ondersteunen en overhead te minimaliseren. Daarnaast biedt Vulkan nog twee belangrijke voordelen ten opzichte van DirectX 12: Vulkan is open source en platformonafhankelijk, waar DirectX 12 alleen wordt ondersteund door Windows 10 en Xbox.

Het wordt hiermee veel eenvoudiger om games te ‘porten’ van het ene platform naar het andere. Desondanks is Vulkan in het begin vooral gebruikt om DirectX games geschikt te maken voor bijvoorbeeld Linux. Hier begint wel langzaam maar zeker verandering in te komen: enkele maanden geleden kondigde Khronos trots aan dat er meer aangekondigde games waren voor Vulkan dan voor DirectX 12.

In maart van dit jaar is Vulkan 1.1 uitgebracht, waarin de api is verbeterd en er nieuwe features zijn toegevoegd, waaronder Explicit Multi-GPU. In een game die hier ondersteuning voor biedt, zal het daarom ook met Vulkan mogelijk zijn om twee totaal verschillende gpu’s te gebruiken.

©PXimport

Het meest opvallende verschil tussen de twee api’s is het ondersteunde platform: DirectX 12 werkt alleen op Windows 10 en Xbox, terwijl Vulkan in theorie op elk systeem zou moeten werken. Voor ontwikkelaars zijn er nog andere verschillen: Microsoft levert bijvoorbeeld veel meer ondersteuning en software dan Khronos.

Het is moeilijk om algemene uitspraken te doen over de effecten die de api’s hebben op de prestaties, omdat heel veel afhangt van het specifieke spel en de kwaliteit van de implementatie. Niettemin is duidelijk dat, om welke reden dan ook, AMD over het algemeen meer profiteert van het gebruik van DirectX 12 dan Nvidia (in vergelijking met DirectX 11). Ook boeken nieuwere videokaarten meer winst dan oudere modellen, die soms achteruitgang laten zien. Dit geldt ook voor Vulkan, vergeleken met OpenGL.

Het is vooralsnog niet mogelijk om een inschatting te maken van hoe de prestaties verschillen tussen deze twee api’s, omdat er heel weinig games zijn die zowel DirectX 12 als Vulkan ondersteunen in Windows. Zelfs sommige games die officieel beide api’s ondersteunen, doen dat op verschillende besturingssystemen – DirectX wordt gebruikt voor Windows, en Vulkan voor Linux en MacOS. Omdat de prestaties ook worden beïnvloed door het besturingssysteem, is het dan onmogelijk om het effect van de api’s te isoleren.

De toekomst

Veel ontwikkelaars blijven voorlopig werken met de oudere api’s. Dit komt doordat er een aantal drempels is voor daadwerkelijk gebruik van DirectX 12 en Vulkan. Allereerst is er vanwege de verregaande veranderingen en vernieuwingen beperkte documentatie, kennis en ervaring. Dit geldt voor beide api’s, maar met name voor Vulkan, omdat dit niet alleen een nieuwe versie is, maar ook een compleet nieuwe api voor ontwikkelaars die meestal alleen bekend zijn met DirectX.

Een ander probleem is dat oudere videokaarten niet of minder goed werken met de nieuwe api’s. Ontwikkelaars staan daarom voor de keuze om zowel een nieuwe als een oude api te ondersteunen (wat veel extra tijd kost), of om bij een oude api te blijven. Naarmate het aandeel van oudere videokaarten krimpt, zal dit steeds minder een probleem zijn.

Daarbij komt dat het voor daadwerkelijke prestatieverbetering niet voldoende is om bestaande code te ‘porten’ naar een nieuwe api. Goede optimalisatie en goed gebruik van de mogelijkheden is cruciaal. Dit kost ook weer extra tijd, en bij veel spellen is optimalisatie bij tijdgebrek het kind van de rekening.

Zijn DirectX 12 en Vulkan dan echt revolutionair? In technische zin wel. Hun ‘low-level’ aard is een breuk met OpenGL en DirectX zoals deze vanaf het begin hebben bestaan. Er zijn bijzonder interessante mogelijkheden zoals Explicit Multi-Adapter. In de praktijk zijn de gevolgen nog niet wereldschokkend geweest. Veel games blijven nog bij de oude api’s, en grote prestatieverbeteringen zijn zeldzaam.

Dit neemt niet weg dat de nieuwe api’s veel potentieel hebben. Met enig optimisme kunnen we wel zeggen dat de nieuwe features ontwikkelaars in staat stellen om op termijn de efficiëntie van games sterk te verbeteren, naarmate bekendheid met de api’s groeit.

Tekst: Farzin Parham

Een laptop meenemen op vakantie lijkt handig. Even foto's uitzoeken, een filmpje kijken of wat werk afronden. Maar afhankelijk van je bestemming en manier van reizen zijn er een paar dingen waar je van tevoren goed over na moet denken. Of je nu gaat kamperen in een tent, met de caravan op pad gaat of een huisje of hotel boekt, iedere situatie stelt z'n eigen eisen aan hoe je je laptop gebruikt, beschermt en voorbereidt.

Lees ook: Alternatieve checklist: 19 tips voor een zorgeloze vakantie

Kamperen: zonder stroom of wifi

Wie gaat kamperen in een tent, heeft meestal geen stroomvoorziening of wifi tot zijn beschikking. De laptop moet het dus doen op de accu, en je internetverbinding moet je zelf regelen. Zorg daarom dat je laptop volledig is opgeladen voordat je vertrekt. Als je meerdere dagen zonder stopcontact zit, kan een powerbank met een hoge capaciteit uitkomst bieden, al moet die dan wel geschikt zijn voor laptops. Niet elk model levert voldoende vermogen.

Wifi is er op de meeste campings wel, maar vaak alleen bij de receptie of het sanitairgebouw, en meestal niet gratis of stabiel. Wil je toch online kunnen, dan kun je je smartphone gebruiken als hotspot. Dat heet tethering: je telefoon fungeert dan als een soort draagbare wifi-router via je mobiele dataverbinding. Check vooraf bij je provider of je databundel groot genoeg is en of tethering is toegestaan in het buitenland. Grote downloads, zoals systeemupdates of cloudsynchronisatie, kunnen je databundel snel opslokken. Zet automatische updates daarom uit en pauzeer de synchronisatie met diensten als OneDrive of Google Drive zolang je via je telefoon online bent.

Houd er ook rekening mee dat in afgelegen gebieden mobiel internet soms traag of onbetrouwbaar is. Download daarom bij voorkeur alles wat je nodig denkt te hebben voor je vertrekt, van kaarten en routes tot films of series. Zo houd je grip op je verbruik én voorkom je onaangename verrassingen bij thuiskomst.

©TeTe Song

Caravan: iets meer luxe, maar nog steeds beperkingen

Wie met een caravan reist, heeft het vaak net wat makkelijker. Sommige staanplaatsen hebben een stroomaansluiting en er zijn meestal meer voorzieningen. Toch geldt ook hier dat je niet kunt rekenen op snel of onbeperkt internet. Installeer een VPN op je laptop als je gebruik wilt maken van publieke netwerken. Daarmee versleutel je je verbinding, zodat anderen niet zomaar kunnen meekijken of gegevens onderscheppen. Dit is vooral belangrijk als je e-mails checkt, online bankiert of inlogt op accounts.

Zelfs als je een wifi-netwerk kunt gebruiken, is het verstandig om automatische updates op je laptop tijdelijk uit te schakelen. Het klopt dat bij gebruik van wifi dataverbruik in principe geen rol speelt, tenzij je op een plek zit waar je moet betalen per MB of waar het netwerk bewust is afgeknepen. Wat wél vaak speelt op campings of in hotels: de verbinding is traag, instabiel of wordt gedeeld met veel andere gasten. Grote downloads zoals systeemupdates kunnen dan het netwerk zwaar belasten, waardoor alles tergend langzaam gaat of zelfs vastloopt. Door updates uit te stellen, houd je de verbinding werkbaar voor jezelf en anderen.

Heb je helemaal geen wifi tot je beschikking, dan ben je aangewezen op mobiel internet via je smartphone. Hoe je dat het beste aanpakt, heb je al eerder in dit artikel kunnen lezen.

©InsideCreativeHouse

Huisje of hotel: alles bij de hand, maar blijf alert

In een vakantiewoning of hotel hoef je je over de stroomvoorziening doorgaans geen zorgen te maken en ook is er meestal wel een wifinetwerk dat redelijk functioneert. Toch blijft het belangrijk om alert te zijn. De beveiliging van dit soort vakantienetwerken is vaak minimaal. Zonder VPN is je verbinding eenvoudig te onderscheppen. Gebruik daarom altijd een VPN-dienst of kies ervoor om vertrouwelijke zaken, zoals het inloggen op je bank, uit te stellen tot je op een vertrouwd netwerk zit.

Zorg ook in deze situatie voor een recente back-up. Denk aan synchronisatie met OneDrive, Google Drive of iCloud, maar ook aan een kopie op een externe ssd of usb-stick. Mocht je laptop gestolen worden of beschadigd raken, dan heb je in elk geval je bestanden nog.

In het buitenland: adapter, handbagage en verzekering

Ga je naar het buitenland, dan zijn er extra zaken om op te letten. Niet elk land gebruikt dezelfde stopcontacten en netspanning. Een universele wereldstekker is daarom handig, zeker als je meerdere apparaten mee hebt. Voor sommige bestemmingen heb je ook een spanningsomvormer nodig, hoewel moderne opladers vaak meerdere voltages aankunnen. Check dit op het label van je oplader.

Bij vliegreizen moet je goed kijken naar de bagageregels. Bij budgetmaatschappijen zoals Ryanair of Easyjet mag je soms maar één stuk handbagage meenemen. Dat betekent kiezen: een rugzak met je laptop of een trolley met kleding. Wil je beide, dan moet je bijbetalen. Stop je laptop liever niet in ruimbagage. Niet alleen vanwege de kans op beschadiging, maar ook omdat lithiumbatterijen daar eigenlijk niet thuishoren en zelfs geweigerd kunnen worden. Als het echt niet anders kunt, gebruik dan een stevige hoes of laptoptas, leg je laptop midden in je bagage tussen kleding en meld bij het inchecken dat er elektronica in zit.

Nog even dit: voorbereid op pad

Een goede voorbereiding voorkomt veel gedoe. Werk je besturingssysteem en antivirussoftware bij vóór vertrek, zodat je onderweg niet verrast wordt door verplichte updates. Kijk of je genoeg opslagruimte hebt voor je vakantiefoto's of -video's. Denk ook aan offline gebruik: stel je e-mailclient in op offline modus, download navigatiekaarten en sla films of series lokaal op. Apps als Netflix en Disney+ bieden standaard de mogelijkheid om titels offline te bewaren.

Pas ook je tweestapsverificatie aan voordat je vertrekt. Wie normaal via sms een code ontvangt, kan in het buitenland tegen problemen aanlopen, vooral als het Nederlandse nummer niet werkt of buiten bereik is. Gebruik liever een authenticator-app, zoals Google Authenticator of Authy. Daarmee ontvang je je inlogcodes ook zonder mobiele verbinding, zolang je je smartphone maar bij je hebt.

Tot slot: laat je laptop niet in de volle zon liggen, in een warme auto of op een vochtige plek in de tent. Hitte en vocht zijn funest voor de elektronica. Gebruik bij voorkeur een waterdichte hoes of sleeve en bewaar hem op een droge plek in de schaduw. Fijne vakantie!

Hisense richt zijn pijlen op het middensegment, en deze 65U7Q Pro is daar een goed voorbeeld van. Het toestel verbetert een aantal zwakke punten van zijn voorganger en stoot daarmee duidelijk door naar de betere toestellen. Maar Hisense heeft niet alle minpunten weggewerkt. Bovendien toont de nieuwe versie van het VIDAA U-systeem dat niet alle aanpassingen een verbetering zijn.

Wie in het middensegment voor een televisie shopt, levert onvermijdelijk wat in op het gebied van design. De U7Q Pro is daarop geen uitzondering. Het toestel oogt degelijk, maar springt niet in het oog als een staaltje van topdesign. In tegenstelling tot zijn voorganger heeft hij nu wel een relatief vlakke rug. Daardoor springt het 7,5 cm dikke profiel wat meer in het oog, al maskeren de schuine zijdes dat enigszins. Het toestel staat op een centrale voet die bestaat uit twee voetsteunen afgedekt met een kunststof plaat. Het resultaat oogt wat saai en verraadt zijn middenklasse-roots. De afwerking van het toestel zelf is degelijk, de voet mocht misschien iets geraffineerder.

Aansluitingen

Hisense is overgeschakeld op een nieuw hardwareplatform en dat komt in elk geval met één voordeel. De U7Q Pro beschikt nu over vier HDMI 2.1-poorten die de volle 48 Gbit/s bandbreedte leveren. Dat is vooral voor hardcore gamers van belang. Die kunnen nu een soundbar aansluiten via ARC/eARC en hebben daarnaast de mogelijkheid om meerdere 4K120-bronnen te gebruiken.

Pc-gamers krijgen nog meer goed nieuws: zij kunnen nu een verversingsfrequentie tot 165 Hz in 4K gebruiken, en zelfs tot 288Hz in Full HD. De tv ondersteunt bovendien ALLM, HDMI VRR en AMD FreeSync, en is bovendien NVIDIA G-Sync Compatible. De input-lag scoort geen topresultaat, maar wel meer dan behoorlijk: 14,2 ms bij 4K60 en 10,1 ms bij 2K120.

De U7Q Pro is daarnaast uitgerust met twee usb-poorten, een minijack-ingang voor composiet video en stereo, een hoofdtelefoonaansluiting, optisch digitale audio-uitgang, ethernet, wifi 5 en bluetooth. Even opletten bij wandmontage, want de ethernetpoort, een van de usb-poorten en de optisch digitale audio-uitgang wijzen naar achteren. De rest van de aansluitingen bevindt zich aan de zijkant. De tv heeft een enkelvoudige DVB-T/T2/C-tuner, een DVB-S/S2-tuner en een CI+-slot. Met behulp van externe usb-opslag kun je live-tv pauzeren of opnemen.

©Eric Beeckmans | ID.nl

Verbeterde piekhelderheid en contrast

Vorig jaar worstelde de U79NQ met een matig contrast en doorsnee piekhelderheid. De U7Q Pro probeert dat duidelijk te verbeteren. Net als de voorganger gebruikt hij een VA-paneel met miniled-achtergrondverlichting, maar het aantal zones is opgetrokken van 384 naar 560 (28 x 20). In de HDR Filmmaker-modus meten we 1537 nits piekhelderheid op het 10%-venster; dat is 40 procent verbetering ten opzichte van het voorgaande model. Daartegenover haalt het volledig witte scherm maar 423 nits, en dat is dan weer 25 procent lager dan vorig jaar. Mogelijk heeft Hisense de optimalisatie gericht op speculaire highlights in plaats van algemene helderheid.

Ook het contrast is verbeterd, al blijft het eigen ANSI-contrast van het VA-paneel onveranderd op een eerder bescheiden 3190:1. Maar in de Filmmaker-modus verbetert de local dimming (in de Laag-stand) dat naar een mooie 7100:1 en zelfs 18.930:1 op eenvoudiger testpatronen. Dat is een degelijk resultaat, maar loopt nog steeds wat achter op concurrenten.

De zone-aansturing is prima, hoewel aan de leidende randen van heldere objecten een subtiele dimming zichtbaar kan zijn, vooral tegen een erg donkere achtergrond. Hogere local dimming-instellingen bieden geen substantiële contrastverbetering, maar introduceren wel merkbaar verlies van zwartdetail en onderdrukking van kleinere lichtaccenten. De voorzichtige dimming-aanpak zorgt er ook voor dat vage halo-effecten zichtbaar blijven, met name op donkere achtergronden en in HDR-content.

Door de matige kijkhoek wordt dat duidelijk zichtbaar als je te ver opzij zit. Kijk je echt bij volledige verduistering, dan kun je overwegen om de lokale dimming naar de medium-stand te schakelen. Het paneel van ons testmodel had wat beperkte uniformiteitsproblemen, waardoor soms een 'dirty screen effect' zichtbaar was bij heldere beelden. Denk eraan dat dit kan variëren tussen individuele toestellen.

HDR-content en kalibratie

Met ondersteuning voor HDR10, HDR10+, Dolby Vision IQ met Precision Detail is de U7Q Pro perfect uitgerust voor het breedste aanbod aan HDR-content. Dolby Vision IQ levert consistent de beste resultaten met uitstekende diepte en nuance. HDR10-prestaties zijn dankzij betere tonemapping duidelijk mooier dan vorig jaar. Er blijft meer contrast in het beeld en het 92% P3-kleurbereik ondersteunt rijke, verzadigde kleuren.

De HDR Tonemapping geeft een wat gemengd resultaat. Het kan witdetail en heldere kleurtinten beter zichtbaar maken, maar donkere beelden worden donkerder, terwijl heldere fragmenten helderder worden. Dat is zelden gewenst, dus het gebruik van deze instelling blijft twijfelachtig.

Zowel de SDR als de HDR Filmmaker-modus zijn redelijk goed gekalibreerd; de fouten die we opmerken zijn zelden duidelijk zichtbaar. In SDR merken we dat de grijsschaal wat naar geel uitwijkt, maar gelukkig zonder kwalijke gevolgen op huidskleuren. In HDR is het resultaat beter: de grijsschaal is neutraal, maar iets te donker terwijl kleuren dan weer vaak wat te helder zijn. Beide leveren uitstekende schaduwdetails, alleen heel donkere HDR-beelden ondervinden wat last van het beperkte contrast.

©Hisense

Beeldverwerking

De Hi-View AI Engine Pro levert prestaties die grotendeels in lijn liggen met die van de vergelijkbare modellen van vorig jaar. Dat betekent prima deinterlacing van 1080i-content en prima ruisonderdrukking voor willekeurige ruis. De prestaties met blokruis (gevolg van MPEG-compressie) blijven echter wat aan de zwakke kant. De upscaling levert mooie resultaten die weliswaar relatief zachte beelden opleveren. Je kunt de scherpte-instelling iets verhogen of met behulp van de superresolutie-instelling wat extra detail zichtbaar maken.

Hoe dan ook blijft het opletten met dvd-beelden, omdat die van relatief lage kwaliteit zijn en fouten daardoor makkelijker zichtbaar zijn. Zo kan superresolutie daar voor een overmatig uitgevlakte look zorgen, of voor onnatuurlijk scherpe randen. Voor de meeste instellingen (ruisonderdrukking, superresolutie) is de laagste stand bovendien erg voorzichtig, terwijl de medium-stand soms juist wat te sterk is.

Goede punten zijn er voor de weergave van 10 bit-gradienten, zoals in HDR-content. Die zijn mooi geleidelijk zonder duidelijke strookvorming. In SDR-content zijn zichtbare kleurstroken weg te werken met de Kleurverloop-instelling. Je kunt ook deze het best op de laagste stand zetten, ook al werkt die niet alle problemen weg. De medium stand is ook hier iets te agressief en kan detail verwijderen.

Het paneel heeft een goede bewegingsscherpte, zeker met behulp van de optie 'Hoge Verversingssnelheid', die een verversingssnelheid van 240 Hz gebruikt in ruil voor het verlies van wat verticaal detail. Het is een prima optie voor sport en mogelijk zelfs voor film, al zien we daar minder noodzaak. Vind je het schokken bij lange camerabewegingen storend, activeer dan Ultra Smooth Motion; de processor creëert dan vloeiende beweging zonder veel beeldfouten.

Stevige audio

De audioconfiguratie is wat steviger dan vorig jaar. De 2.1-opstelling is uitgebreid met twee zijwaarts gerichte luidsprekers naar een 2.1.2-configuratie. Het totale vermogen gaat daarmee van 40 naar 50 watt. De Hisense haalt flink wat volume uit dat vermogen, maar heeft moeite om de controle te bewaren als je echt veel volume vraagt. Dan hoor je vervorming en af en toe zelfs wat klanken die doen vermoeden dat het chassis trilt.

De U7Q Pro ondersteunt Dolby Atmos en DTS:X, en met de zijwaarts gerichte luidsprekers is er een goed surround-effect en beperkt hoogte-effect. De woofer zorgt voor goede basondersteuning. In deze prijsklasse vinden we de prestaties goed; die zullen voor veel mensen dan ook volstaan.

©Eric Beeckmans | ID.nl

Erg druk thuisscherm

VIDAA U9 brengt een aantal veranderingen, maar blijft wel bij zijn basisprincipes. Dit 2023-artikel met een volledig overzicht van VIDAA U7 geeft aan je wat je zoal kunt verwachten. Wat is er veranderd? Het lokale aanbod aan apps groeit, zij het erg traag. HBO Max en Streamz (BE) zijn aan de lijst toegevoegd, maar NOS Live, NPO Start, Pathé Thuis, Ziggo Go, VRT Max en GoPlay ontbreken nog steeds.

Op het thuisscherm staat de lijst met apps nu onderaan; centraal in beeld staat voortaan een lijst aanbevelingen. Die heeft nu helemaal links een tegel voor de meest recent gebruikte bron en een tegel voor de ingangen. Dat zijn redelijke wijzigingen. Wat we echter storend vinden, is dat de reclame-carrousel bovenaan erg snel van item wisselt. Dat is op zich al verwarrend: wie een item in de app-lijst selecteert, ziet die twee rijen van plaats verwisselen, terwijl er onderaan nogmaals een banner met reclame de kop opsteekt. Dat zorgt ervoor dat er te veel activiteit is op het thuisscherm, zodat de gebruikservaring onrustig wordt. Hisense pusht ook heel hard zijn associatie met FIFA, ook niet echt aangenaam. Het begint op overmatige reclame te lijken.

De afstandsbediening is op wat kleine wijzigingen na overgenomen van vorig jaar. Ze is aangenaam in gebruik, vooral door de toetsen met zachte maar duidelijke aanslag. De ingebouwde oplaadbare batterij wordt gevoed door een fotovoltaïsch (zonne)paneel. Doordat dat aan de voorzijde is geplaatst, is de afstandsbediening relatief lang van vorm, maar dat stoort eigenlijk nooit.

©Eric Beeckmans | ID.nl

Conclusie

De Hisense 65U7Q Pro presenteert een duidelijk beter contrast dan zijn voorganger, die op dat vlak wat onderpresteerde. Een aantal minpunten is echter wel gebleven. Zo blijft dynamische tonemapping voor HDR een lastige zaak: soms verbetert het beeld, soms verslechtert het. VIDAA U heeft een paar extra lokale apps gekregen, maar redelijk wat lokale apps zijn na meerdere jaren nog steeds niet beschikbaar. De nieuwe layout van het thuisscherm lijkt ons ook te druk; dat kan verwarrend zijn.

Op het gebied van beeldkwaliteit is er duidelijke verbetering met sterkere contrastprestaties en meer piekhelderheid. Voor HDR heb je ruime formaat-ondersteuning en prima weergave met voldoende impact. Gamers krijgen extra mogelijkheden dankzij de vier HDMI 2.1-poorten en goede bewegingsscherpte met zelfs een optie om tot 4K165 of 2K288 te gaan. De nieuwe behuizing heeft ook plaats gegeven aan een iets ruimere audio-oplossing met degelijke resultaten. De 65U7Q Pro lijkt ons goed geprijsd voor wat hij biedt, maar heeft mogelijk wel stevige concurrentie van gelijkwaardige TCL-modellen.