Zoals sommige sterren onlangs op een pijnlijke manier hebben ondervonden, zijn je privébestanden niet per se veilig omdat je ze naar de cloud hebt geüpload. Computersystemen kunnen gekraakt worden, en die handige cloud kan al snel roet in het eten gooien.

Iedereen heeft gevoelige bestanden die ze graag privé willen houden: medische dossiers, liefdesbrieven, fiscale documenten, en ja, misschien zelfs een paar naaktfoto's van jezelf of een dierbare. Het probleem is dat als je bestanden eenmaal naar de cloud uploadt, je de controle over wie ze kan zien enigszins uit handen geeft.

Maar er zijn een aantal stappen die je kunt nemen om je meest persoonlijke data tegen pottenkijkers te beschermen. Er is alleen wat tijd en focus voor nodig...

Controleer de instellingen van je telefoon

Als je cloud-apps op je telefoon geïnstalleerd hebt, is de kans groot dat ze automatisch elke foto die je maakt naar de cloud uploaden. Dropbox, Google+, en iCloud doen dit standaard.

Dat klinkt eng, maar het is eigenlijk als handigheid bedoeld: Als je telefoon gewist, gestolen of kapotgemaakt wordt, heb je de foto's nog altijd online staan. Maar dit betekent dat je moet nadenken voordat je een foto maakt. Als je een afbeeldingen liever niet deelt, open dan de instellingen van je app, zoek naar 'automatische foto-uploads', en schakel deze optie uit.

En vergeet niet dat een foto die je van je telefoon verwijdert niet noodzakelijk ook meteen uit de cloud verwijderd wordt. We hebben een aantal medewerkers verschillende diensten laten testen, en Google+ bewaarde een foto in de cloud terwijl deze wel uit de galerij van de telefoon verwijderd werd. Als je wilt dat een foto voor eens en voor altijd weg is, zorg dan dat je inlogt op de clouddienst en controleer het handmatig. Verwacht niet zomaar dat alles in orde is. Controleer het gewoon even.

Versleutel je gevoelige bestanden

Natuurlijk zou je al je bestanden lokaal kunnen bewaren, maar soms moet je ze delen of op een andere manier online beschikbaar stellen. Encryptie biedt dan de beste beveiliging. Er zijn tegenwoordig veel manieren om bestanden te versleutelen, maar ik bespreek hier de drie methodes waarvan je op de hoogte moet zijn. Elke methode heeft zijn eigen kenmerken, toepassingen en beperkingen.

Eenvoudige modus: 7-Zip

7-Zip is een snelle manier om je bestanden te versleutelen in een archief. Het 7z formaat ondersteunt AES 256-bit encryptie, wat sterk genoeg is voor de meeste doeleinden. De bestanden in het archief worden versleuteld door middel van een wachtwoord.

Voor Windows, download de 7-Zip software van de website van het project. De installatie zou slechts een paar seconden moeten duren. Daarna heeft de File Explorer (Windows Explorer voor Windows 7 gebruikers) een nieuw 7-Zip submenu in het contextmenu staan.

©PXimport

Om één of meer bestanden te versleutelen, selecteer ze, klik erop met de rechtermuisknop en selecteer 7-Zip > Add to archive... In het dialoogvenster dat verschijnt, geef het archief een naam en voer een wachtwoord in om het te versleutelen. Je kunt ervoor kiezen om ook de bestandsnamen te versleutelen als je bang bent dat ze de inhoud van de bestanden onthullen.

Als je klaar bent, klik op OK en 7-Zip zal het archief aanmaken en versleutelen. Het enige wat je hoeft te doen is het archief in de cloud of in een e-mail zetten.

©PXimport

Als je een wachtwoord met iemand moet delen, moet je zorgen dat de manier waarop je dat doet ook veilig is. (En nee, een privébericht op Facebook is niet veilig.) Gebruik in plaats daarvan een versleutelde e-mail of schrijf het op een stukje papier. Als dat geen optie is, lees dan verder.

Medium modus: BitLocker

Nu TrueCrypt niet langer in ontwikkeling is, moeten Windows gebruikers BitLocker gebruiken om hun harde schijven de versleutelen. Maar BitLocker mist een belangrijke functie van TrueCrypt: de mogelijkheid om versleutelde containers te creëren voor verzamelingen bestanden (Linux gebruikers kunnen hiervoor Tomb gebruiken). BitLocker versleutelt alleen harde schijven, maar het doet dat erg goed.

©PXimport

BitLocker zal je niet helpen als je dingen in de cloud moet opslaan, maar als iemand je harde schijf in handen krijgt kan hij of zij niet zien wat erop staat. Er bestaan andere alternatieven voor TrueCrypt, maar het kan dat je moet betalen om ze te kunnen gebruiken.

Expert modus: PGP

Pretty Good Privacy, of PGP, is de gouden standaard voor encryptie online. Hoewel het enorm effectief is (zelfs de NSA kan het niet kraken), is het instellen en het gebruik van PGP ingewikkelder dan BitLocker of simpele tools zoals 7-Zip.

Windows gebruikers zouden gpg4win moeten gebruiken om met PGP encryptie te werken. Mac OS X gebruikers kunnen GPG Tools op vrijwel dezelfde manier gebruiken. Linux gebruikers moeten GnuPG gebruiken, wat in de meeste distributies beschikbaar is.

©PXimport

PGP gebruikt twee sleutels - een publieke sleutel en een geheime sleutel - om bestanden en berichten te versleutelen. Als Henk een bestand wil versleutelen dat bedoeld is voor Bert, moet hij het met Berts publieke sleutel versleutelen. Bert kan dan zijn geheime sleutel gebruiken om het bestand te decoderen. Als Henk het bestand alleen voor eigen gebruik wil opslaan moet hij het bestand versleutelen met zijn eigen publieke sleutel.

Zodra je je sleutels hebt aangemaakt, kun je bestanden of berichten versleutelen om in e-mails of de cloud te gebruiken, en je kunt zelfs Facebook berichten versleutelen.

Gebruik een goede wachtzin

Elke website vraagt om een sterk wachtwoord te gebruiken, maar helaas doet niet iedereen dat. Een wachtwoord zoals "pa$$word" is niet sterk,

. Ik houd niet eens van de term "wachtwoord" omdat het impliceert dat het slechts één woord moet zijn. En dat is vragen om problemen.

Wachtwoorden moeten lang zijn, verscheidene woorden of fragmenten bevatten en een mix van hoofdletters en kleine letters, cijfers en speciale karakters. En gebruik niet voor meerdere accounts hetzelfde wachtwoord. Bovendien moet je je wachtwoorden ongeveer om de zes maanden veranderen. Dat is heel wat om te onthouden, dus overweeg om een wachtwoordmanager te gebruiken voor al je accountgegevens.

Gebruik twee-staps authenticatie

Als je dat nog niet gedaan hebt, stel dan twee-staps authenticatie in voor elke dienst die er gebruik van maakt. Zo zorg je ervoor dat zelfs als iemand je wachtwoord heeft, ze geen toegang tot je account kunnen krijgen zonder de code die naar je telefoon wordt gestuurd.

Houd het offline

Als het een grote ramp zou zijn als een bepaald bestand openbaar wordt, dan hoort dat bestand waarschijnlijk überhaupt niet in de cloud te staan. Hoewel we regelmatig gebruikmaken van clouddiensten om onze data op te slaan, is er geen garantie dat er niet op je dienst zal worden ingebroken. Je hebt geen enkele controle over de beveiliging van cloudservers, dus als er eentje gehackt wordt kun je niet veel doen om de schade te beperken.

Bovendien moet je er maar op vertrouwen dat een clouddienst alle kopieën van je bestand van haar servers verwijdert wanneer je een bestand van je clouddienst verwijdert. Zorg dat je de servicevoorwaarden en het privacybeleid van het bedrijf goed doorneemt en begrijpt voordat je de dienst gebruikt om gevoelige informatie op te slaan. Als je na het doornemen van de servicevoorwaarden en het privacybeleid niet het gevoel hebt dat het bedrijf de beveiliging van je data vooropstelt, sla dan geen gevoelige bestanden op de dienst op.

©PXimport

Maar soms heb je toch een plek nodig om je bestanden neer te zetten. Verwisselbare media apparaten zijn een relatief veilige optie - zolang je ze niet in vreemde computers of netwerken plugt - en ze geven je meer fysieke controle over je data. Behandel het zoals je een back-up behandelt en houd het niet in je computer geplugd.

Het is niet al te moeilijk om je digitale leven privé te houden, maar het vergt wel enige inspanning. Als je je gezonde verstand gebruikt, de instellingen van je apparaten in de gaten houdt, en de beveiligingsmaatregelen gebruikt die we hier hebben besproken, zal je niet met je sexy selfies betrapt worden.

Hoewel wachtwoordloze technieken als toegangssleutels snel terrein winnen, doe je er voorlopig goed aan slim om te gaan met je huidige wachtwoorden. De tips en (gratis) tools in dit artikel helpen je bij het opzetten van degelijk wachtwoordbeheer.

Cloudbeheer

Telkens hetzelfde wachtwoord gebruiken voor meerdere apps en diensten is sterk af te raden, maar verschillende complexe wachtwoorden onthouden lukt haast niet zonder een wachtwoordbeheerder. Een degelijke, gratis optie is het opensource Bitwarden. Kies eerst een hoofdwachtwoord en installeer daarna de desktop-app, browserextensies (voor automatisch invullen) en/of de mobiele app. Je wachtwoordkluis wordt end-to-end versleuteld in de cloud bewaard en wordt via je account gesynchroniseerd. Kies bij voorkeur bitwarden.eu als serverlocatie. Je kunt ook creditcards en andere gevoelige gegevens in je kluis bewaren.

Lokaal beheer

Bitwarden is een uitstekende wachtwoordmanager, maar functies als TOTP-authenticatie (Time-based One-Time Password) zijn alleen beschikbaar in de betaalde versie. Misschien stoort het je ook dat je wachtwoordkluis in de cloud wordt opgeslagen. Een gratis, opensource-alternatief is KeePassXC. Deze bewaart alles lokaal in een versleuteld bestand, van wachtwoorden en creditcards tot notities. De app werkt volledig offline, ondersteunt ook TOTP-authenticatie en vult inloggegevens automatisch in via een browserextensie. Wil je toch synchronisatie, dan kun je de database delen via een cloudopslagdienst als Google Drive of Dropbox, of met Syncthing.

Algoritme

Bij wachtwoordbeheerders als Bitwarden en KeePassXC worden je wachtwoorden opgeslagen. LessPass pakt het anders aan. Deze bewaart niets, maar genereert je wachtwoorden telkens opnieuw via een algoritme op basis van je hoofdwachtwoord, gebruikersnaam en sitenaam. Uit veiligheidsoverwegingen gebruik je hiervoor liefst de browserextensie of mobiele app, zodat alles lokaal gebeurt. Omdat nergens iets wordt opgeslagen, is dit systeem veilig, maar je moet bij elke herberekening wel exact dezelfde gegevens ingeven. Automatisch invullen of ondersteuning voor notities ontbreekt helaas.

Browsers

Gebruik je bijna uitsluitend je browser voor allerlei aanmeldingen, dan kun je ook de ingebouwde wachtwoordbeheerfunctie gebruiken. Deze zit in de meeste Chromium-browsers en in Firefox. In Chrome ga je naar Instellingen / Jij en Google / Synchronisatie en Google-services. Schakel de functie in en zorg dat bij Beheren wat je synchroniseert ook Wachtwoorden en toegangssleutels is aangevinkt. Wil je liever niet synchroniseren, dan kun je wachtwoorden ook handmatig exporteren en importeren via Instellingen / Automatisch invullen en wachtwoorden / Google Wachtwoordmanager. Kies daar Instellingen en Wachtwoorden exporteren. Je kunt het opnieuw inladen via Wachtwoorden importeren. Verwijder eventueel het csv-bestand na gebruik. Firefox biedt vergelijkbare opties.

2FA

Zelfs met een degelijke wachtwoordbeheerder blijven wachtwoorden een zwakke schakel: ze zijn te eenvoudig, je vergeet of verliest ze, je geeft ze in op phishing-sites of malware onderschept ze. Daarom is het aangeraden om 2FA, oftewel tweestapsverificatie, te activeren. Daarbij is naast je wachtwoord een extra factor nodig, zoals een pincode, TOTP, sms, pushmelding, biometrie of een beveiligingssleutel. Een handig overzicht van sites en diensten die 2FA ondersteunen, met info over de gebruikte methoden en links naar de instelinstructies, vind je op https://2fawebsites.github.io en op de thematische https://2fa.directory.

Authenticator

Er bestaan meerdere verificatiemethoden voor 2FA, maar vrijwel alle diensten ondersteunen verificatie zowel via sms als via TOTP. Bij TOTP is geen internet of gsm-netwerk nodig, wat het minder kwetsbaar maakt voor onderschepping of sim-swapping. Om zulke codes te genereren heb je een TOTP-authenticator-app nodig. Goede gratis opties zijn Google Authenticator, Microsoft Authenticator (ondersteunt geen wachtwoordbeheer en autofill meer), Aegis Authenticator en Authy. Alle vier ondersteunen TOTP en bieden een back-upfunctie. Wil je je codes exporteren, dan lukt dit het best met Google of Aegis. Deze laatste is ook opensource, maar is enkel beschikbaar voor Android. Authy is veelzijdigst, want bruikbaar op Android, iOS, macOS en Windows.

Herstelcodes

De meeste diensten met 2FA laten je ook herstelcodes gebruiken. Deze bieden een uitweg als je tijdelijk geen toegang hebt tot andere aanmeldopties, bijvoorbeeld bij verlies van je smartphone. Bewaar deze herstelcodes tevens digitaal, zoals in het notitiegedeelte van je favoriete wachtwoordmanager, in een versleutelde VeraCrypt-container of in een versleuteld cloudbestand. Bij Google vind je tot 10 herstelcodes via https://myaccount.google.com/security, bij Back-upcodes. Bij Microsoft is dit beperkt tot één code: ga naar https://account.microsoft.com/security, klik op Beheren hoe ik me aanmeld en kies Een nieuwe code genereren.

Gehackt?

Het is verstandig om regelmatig te controleren of een van je login-id's al in een online datalek voorkomt. Dit kan via Have I Been Pwned. Hier vul je e-mailadres in en je ziet meteen hoeveel en welke datalekken er zijn. Klik bovenaan op Notify Me voor een gratis melding zodra je adres in een nieuw lek opduikt. Klik op Passwords om te controleren of een wachtwoord reeds voorkomt in een datalek.

In Chrome kun je via chrome://password-manager/checkup?start=true eveneens een wachtwoordcheck uitvoeren. Je ziet ook hoeveel wachtwoorden zwak zijn of worden hergebruikt.

Anti-phishing

Wachtwoorden bieden weinig bescherming tegen phishing-sites, dus zorg ervoor dat je hiertegen zo goed mogelijk beveiligd bent. In je browser, zoals Chrome, ga je naar Instellingen, kies Privacy en beveiliging / Beveiliging en activeer bij voorkeur Geoptimaliseerde beveiliging bij Safe Browsing, of anders Standaardbeveiliging. Daarnaast kun je via DNS phishing-sites al blokkeren voor ze laden. Een optie is het gebruik van de nieuwe Europese publieke DNS4EU-resolvers. Kies hier voor Protective resolution (86.54.11.1 en 86.54.11.201), eventueel aangevuld met kinderbescherming en/of advertentieblokkering. Op de site vind je stap-voor-stap-instructies.

E-mailadres

Veel diensten laten je een e-mailadres opgeven ingeval je je wachtwoord vergeet of je account wordt geblokkeerd. Je ontvangt dan een mail om je identiteit te bevestigen en een herstellink te krijgen. Gebruik hiervoor liefst niet je hoofdadres, want als iemand dat via een datalek bemachtigt, kan die herstelmails onderscheppen en je accounts via wachtwoordherstel overnemen. Je kiest dus beter een apart e-mailadres dat je nergens anders voor gebruikt. Bij Google kun je dit instellen op https://myaccount.google.com/security, bij Herstelmailadres.

Lees ook: Zo meld je phishing in Outlook en Gmail

Browserprofiel

Voor gevoelige accounts zoals online bankieren of je wachtwoordkluis kun je overwegen een apart browserprofiel te gebruiken. Malafide scripts of extensies uit je standaardprofiel worden zo niet geactiveerd. Zo beperk je ook tracering en fingerprinting, en voorkom je dat je per ongeluk ingelogd blijft, aangezien je in dat profiel geen andere sites bezoekt.

In Chrome maak je een nieuw profiel aan via het profielicoon rechtsboven. Kies Chrome-profiel toevoegen. Je kunt inloggen met een Google-account of klikken op Doorgaan zonder account. Kies een zoekmachine, vul een profielnaam in, selecteer een opvallend thema en klik op Klaar.

Aanmeldpogingen

Bij sommige diensten, zoals Google en Microsoft, ontvang je automatisch een e-mail of pushmelding zodra een nieuw apparaat of een nieuwe browser inlogt. Zo kun je snel ingrijpen, bijvoorbeeld door je wachtwoord aan te passen of verdachte sessies uit te loggen. Bij Google ga je naar https://myaccount.google.com/security. Scrol naar Je apparaten en klik op Apparaten beheren. Selecteer een sessie en kies Uitloggen. Bij Microsoft ga je naar https://account.microsoft.com/security en klik je op Mijn aanmeldactiviteiten weergeven.

Beveiligingssleutel

Je kunt een fysieke beveiligingssleutel (zoals de meeste YubiKeys) ook gebruiken om je wachtwoordkluis te openen in combinatie met je hoofdwachtwoord.

Installeer eerst Yubikey Manager en start dit programma. Ga naar Applications/OTP en klik op Configure bij een vrij slot. Kies Challenge-response en klik op Generate voor een geheime sleutel. Vink Require touch aan voor extra veiligheid. Bevestig met Finish.

Open vervolgens je database in KeePassXC en ga naar Database / Databasebeveiliging. Kies Aanvullende bescherming toevoegen / Challenge-Response toevoegen. Selecteer het juiste slot van je ingeplugde beveiligingssleutel en bevestig met OK.

Browserwachtwoorden

Gebruik je meerdere browsers en zoek je het wachtwoord van een specifieke site, wil je alle wachtwoorden exporteren voor import in een andere browser, of is je systeem gecrasht en wil je de wachtwoorden uit je browserprofielen halen? Dan kan het gratis WebBrowserPassView handig van pas komen (let op: je virusscanner kan een foutpositief geven). Pak het zip-bestand uit met het wachtwoord wbpv28821@ en start de portable app. Je krijgt een overzicht van alle gevonden sites en log-ins. Via Bestand / Geselecteerde items opslaan kun je exporteren naar diverse csv-formaten, zoals voor Chrome, KeePass en Firefox.

Toegangssleutels

Een mooie afsluiter lijkt ons een tip rond passkeys, oftewel toegangssleutels. Immers, steeds meer diensten (en wachtwoordmanagers) ondersteunen deze aanmeldmethode waarbij je geen wachtwoord meer hoeft in te voeren. Een passkey is een cryptografisch sleutelpaar: de publieke sleutel wordt bewaard bij de onlinedienst, terwijl de (afgeleide) private sleutel veilig op je toestel blijft, zoals je pc, smartphone of een fysieke beveiligingssleutel zoals een Yubikey.

Zo maak je een toegangssleutel aan bij Google. Ga naar https://g.co/passkeys en meld je aan. Klik twee keer op Toegangssleutel maken. Je toestel stelt nu een methode voor, zoals gezichtsherkenning, vingerafdruk of pincode. Bevestig de koppeling. Vanaf nu kun je je bij Google aanmelden vanaf dit toestel, zonder wachtwoord.

Fairphone lanceert de vernieuwde Fairbuds XL. Deze modulaire koptelefoon belooft nu ook het geluid en comfort te bieden dat je voor 249 euro mag verwachten. Met nieuwe drivers en zachtere oorkussens pakt de fabrikant de eerdere kritiekpunten aan. Handig: je kunt je oude model zelf eenvoudig upgraden.

De Nederlandse fabrikant Fairphone heeft deze week de vernieuwde versie van de Fairbuds XL gepresenteerd. Deze modulaire koptelefoon is een doorontwikkeling van het model dat in 2023 werd gelanceerd. Waar de eerste generatie vooral een statement maakte op het gebied van repareerbaarheid, belooft deze nieuwe versie ook op audiogebied en draagcomfort een inhaalslag te maken. De koptelefoon is daardoor ontworpen om jarenlang mee te gaan en is per direct verkrijgbaar.

©Fairphone

Verbeterde audiokwaliteit en materialen

De belangrijkste upgrade ten opzichte van de voorganger zit in de geluidsweergave en het fysieke ontwerp. De nieuwe Fairbuds XL beschikt over 40 mm dynamische drivers en ondersteuning voor aptX HD, wat moet zorgen voor een gedetailleerder geluidsbeeld en high-res audio via bluetooth. Fairphone heeft daarnaast gekeken naar de feedback over het draagcomfort. De nieuwe modellen zijn uitgerust met zachtere oorkussens van 'birdseye-mesh' en een ademende hoofdband, waardoor de koptelefoon ook tijdens langere luistersessies prettig moet blijven zitten. Het design is beschikbaar in de kleuren Forest Green en Horizon Black.

Modulair ontwerp voor lange levensduur

Wat de Fairbuds XL onderscheidt in de markt van consumentenelektronica is de verregaande modulariteit. De koptelefoon is opgebouwd uit negen losse modules die door de gebruiker zelf te vervangen zijn. Dit betekent dat bij een defect of slijtage niet het hele apparaat weggedaan hoeft te worden, maar dat onderdelen zoals de batterij, de oorkussens of de hoofdband eenvoudig vervangen kunnen worden. Technisch biedt het apparaat verder dual-point connectiviteit, een IP54-certificering voor spatwaterdichtheid en een accuduur tot 30 uur.

Zoals gebruikelijk bij het Amsterdamse bedrijf ligt de nadruk sterk op duurzaamheid en eerlijke materialen. De koptelefoon bestaat voor ongeveer 50 procent uit gerecyclede grondstoffen, waaronder gerecycled aluminium en zeldzame aardmaterialen in de magneten. Ook wordt er bij de assemblage gebruikgemaakt van fabrieken die draaien op zonne-energie en investeert het bedrijf in leefbare lonen voor fabrieksarbeiders.

©Fairphone

Compatibel met het vorige model

Een opvallende keuze van Fairphone is de compatibiliteit met de eerste generatie Fairbuds XL. De fabrikant benadrukt dat technologie moet meegroeien met de gebruiker. Bezitters van het 2023-model hoeven daarom geen volledig nieuwe koptelefoon aan te schaffen om te profiteren van de geluidsverbeteringen. De nieuwe drivers zijn namelijk ook als los onderdeel verkrijgbaar en kunnen eenvoudig in het oude model worden geïnstalleerd. Hiermee voegt Fairphone daadwerkelijk de daad bij het woord wat betreft het verlengen van de levensduur van elektronica.

©Fairphone

Prijs en beschikbaarheid

De vernieuwde Fairbuds XL is per direct verkrijgbaar in Nederland. De adviesprijs voor de koptelefoon bedraagt 249 euro. Hij is te koop via de webwinkel van Fairphone en bij geselecteerde retailers.