Windows start niet op? Probeer Windows Recovery Environment (WinRE)
Windows heeft diverse diagnostische en hersteltools ingebouwd. Maar soms lukt het probleem oplossen daar niet mee, bijvoorbeeld wanneer je systeem weigert door te starten. In dat geval kun je het met een soort beperkte versie van Windows - Windows RE ofwel Windows Recovery Environment - proberen. Windows start niet op? Probeer dit eens.
Gebruikers weten vaak niet dat bij elke Windows-installatie normaal gesproken ook een mini-Windows parallel mee wordt geïnstalleerd. Dit systeem valt lastig te ontdekken aangezien het onderdeel is van een verborgen herstelpartitie; het luistert naar de naam Windows RE of kortweg WinRE, wat staat voor Recovery Environment. Het gewone Windows kan WinRE automatisch oproepen als het systeem (boot)problemen vaststelt, maar het is ook mogelijk het op elk moment zelf te starten.
WinRE is eigenlijk een wat uitgebreide versie van een nog compacter minisysteem met de naam Windows PE oftewel WinPE. Dat staat dan weer voor Preinstallation Environment en wordt onder meer gebruikt om Windows vanaf een bootmedium op schijf te kunnen zetten.
Beide omgevingen zijn afgeslankte Windows-uitvoeringen en missen onderdelen als een bureaublad of verkenner. Het voordeel van deze inkrimping is wel dat je WinRE of WinPE al met 512 MB ram aan de praat krijgt.
In dit artikel bespreken we WinRE. We laten zien hoe je dit kunt opstarten en wat je er zoal mee kunt doen. Voor wie overweegt om zo’n uitgeklede omgeving in te zetten in plaats van bijvoorbeeld een betaalde embedded Windows-variant: daar heeft Microsoft een stokje voor gestoken door WinRE automatisch na 72 uur te laten herstarten.
WinRE opstarten
Windows kan automatisch de WinRE-omgeving oproepen bij potentiële bootproblemen. De Windows-bootloader houdt namelijk het aantal mislukte startpogingen bij en als het starten ook na de tweede keer niet lukt, wordt WinRE gestart in plaats van je vertrouwde Windows-omgeving. Je kunt deze situatie zelf forceren door je pc op te starten en zodra je het Windows-logo ziet het systeem direct weer uit te zetten. Na de tweede keer zie je de melding ‘Automatisch herstel voorbereiden’ verschijnen, waarna WinRE opduikt.
Om te weten of dit automatisch herstel al eerder op je systeem is voorgekomen, navigeer je naar de map %windir%\System32\LogFiles. Je treft hier dan de submap Srt aan met daarin het tekstbestand srttrail.txt. In dit bestand lees je wanneer het herstel plaatsvond en wat er precies werd uitgevoerd.
©PXimport
Je kunt WinRE gelukkig ook op een minder brute manier zelf opstarten. We raden je zelfs aan dat eens te doen, zodat je al goed vertrouwd bent met deze omgeving voor het geval je in een situatie terechtkomt die je nog weinig andere keuzes laat.
We gaan er eerst van uit dat Windows nog probleemloos opstart. Ga hier naar het Windows-startmenu, kies Aan/uit en houd de Shift-toets ingedrukt terwijl je op Opnieuw opstarten klikt. Of je gaat naar Instellingen en je kiest achtereenvolgens Bijwerken en Beveiliging / Systeemherstel, waarna je in het rechterpaneel bij de rubriek Geavanceerde opstartopties de knop Nu opnieuw opstarten indrukt. Even later verschijnt er dan een keuzemenu waar je onder meer Problemen oplossen / Geavanceerde opties kunt selecteren.
Wat als Windows niet meer doorstart en je WinRE niet op deze manier kunt oproepen? Dan zit er weinig anders op dan van een ander bootmedium te starten.
Dat kan bijvoorbeeld een installatiemedium van Windows zijn. Zo’n medium kun je aanmaken via de Media Creation Tool van Microsoft. Na het aanduiden van de gewenste taal, land en toetsenbord druk je op Volgende en klik je onderaan links op Uw computer herstellen / Problemen oplossen / Geavanceerde opties.
Of je maakt een herstelstation aan via een andere pc. Plug een (lege) usb-stick in je pc, tik in de Windows-zoekbalk herstelstation in en kies Een herstelstation maken. Verwijder het vinkje bij Maak een back-up van de systeembestanden naar het herstelstation en druk op Volgende. Selecteer het juiste usb-station, druk op Volgende en bevestig met Maken. De inhoud van de stick wordt gewist en WinRE wordt op de stick gezet. Hiermee hoor je een systeem zowel in de bios- als in de uefi-modus op te kunnen starten.
©PXimport
Maak je inderdaad gebruik van WinRE en heb je Problemen oplossen geselecteerd, dan verschijnen twee nieuwe opties: Deze pc opnieuw instellen en Geavanceerde opties. Met de eerste optie zet je de pc naar de fabrieksinstellingen terug, wat handig kan zijn als je de pc wilt doorverkopen. Interessanter zijn de Geavanceerde opties. Standaard tref je hier een zestal items aan, maar het valt niet uit te sluiten dat je pc-fabrikant er een of meer eigen opties aan heeft toegevoegd. Ook de volgorde kan verschillende afhankelijk van je Windows-versie.
Opstartinstellingen
Beginnen we met de optie Opstartherstel. Die probeert allerlei bootproblemen zelf op te lossen, ongeveer zoals gebeurt wanneer WinRE automatisch opstart bij vermoedelijke bootproblemen. Zoals eerder aangegeven vind je hierover meer informatie in het tekstbestand srttrail.txt.
Met de optie Systeemherstel zet je je systeem terug naar een eerdere toestand op basis van een gekozen herstelpunt. Een logische voorwaarde is natuurlijk dat je over herstelpunten beschikt. Om zeker te zijn dat Windows die daadwerkelijk aanmaakt, controleer je dat best vooraf: tik herstelpunt in de Windows-zoekbalk in en kies Een herstelpunt maken. Selecteer het gewenste station, druk op Configureren en selecteer de optie Systeembeveiliging inschakelen.
De optie Herstellen met installatiekopie heeft alleen maar zin als je over een geschikt schijfkopiebestand beschikt. Het probleem is dat deze functie in Windows 10 zomaar werd overgenomen uit Windows 7 en niet erg betrouwbaar blijkt. Je doet er dus beter aan een systeemback-up te creëren met een tool als EaseUS ToDo Backup Free. Mocht je zo’n systeemkopie toch vanuit Windows 10 willen maken: ga naar Instellingen en kies Bijwerken en beveiliging / Back-up / Ga naar Back-up maken en terugzetten (Windows 7) / Een systeemkopie maken.
©PXimport
Met Opstartinstellingen pas je tijdelijk het Windows-opstartgedrag aan. Zodra je hier de knop Opnieuw opstarten indrukt, toont WinRE je na de opstart allerlei mogelijkheden, bereikbaar via de functietoetsen F1-F9.
Enkele ervan vereisen wel enige kennis en ervaring. Dat geldt bijvoorbeeld voor Foutopsporing inschakelen, die alleen nuttig is wanneer je vlot overweg kunt met een debugger. Idem dito voor Logboekregistratie van opstarten inschakelen. Die zorgt voor het tekstbestand ntblog.log in de map %windir%, dat alle (geladen en niet-geladen) stuurprogramma’s bevat.
De optie Video met lage resolutie inschakelen kan zinvol zijn wanneer de weergave of resolutie zo in de knoop zit dat het Windows-startmenu en aanverwanten niet meer zichtbaar zijn.
De Veilige modus-opties zijn je wellicht al bekend. Hiermee start je Windows in de veilige modus, waarbij uitsluitend essentiële drivers en services worden geladen. Installeer je ooit een nukkige driver of tool dan kun je die langs deze weg alsnog uitschakelen.
De volgende opties zijn alleen in heel speciale omstandigheden nuttig. Door de optie Afdwingen van stuurprogrammahandtekening uitschakelen te gebruiken, kun je bijvoorbeeld doelbewust een niet-gesigneerde driver installeren. En via de optie Vroeg ladende antimalwarebeveiliging uitschakelen is bijvoorbeeld een wisseltruc mogelijk waarmee in plaats van de toegankelijkheidsopties (utilman.exe) de opdrachtregel (cmd.exe) start om een vergeten wachtwoord te herstellen. Lees ook: Zo breek je in op Windows 10 zonder wachtwoord.
De optie Automatisch opnieuw opstarten na fout uitschakelen voorkomt dat je bij een systeemcrash nog een ‘blue screen of death’ te zien krijgt. In plaats daarvan volgt er gewoon een herstart. Met de optie Herstelomgeving starten ten slotte herstart je WinRE.
Opdrachtprompt
De optie Geavanceerde opties / Opdrachtprompt start de opdrachtregel, van waaruit je toegang hebt tot diverse nuttige commando’s. Het commando bcdedit (zonder toevoegingen) bijvoorbeeld toont je allerlei nuttige systeeminformatie, zoals de partitie met de Windows-bootloader (kijk hier bij osdevice). Ook het commando regedit is beschikbaar: hiermee roep je een grafische interface voor het bewerken van het Windows-register op.
Het commando diskpart is eveneens voorhanden: het subcommando help op de diskpart-console geeft je een overzicht van álle parameters; met exit verlaat je deze diskpart-console weer.
Een krachtig hulpmiddel is het commando bcdboot, dat voor een volledige reconstructie van de bootmanager kan zorgen wanneer dat bijvoorbeeld niet lukt via de automatische herstelopties van WinRE. Dat kan als volgt:
bcdboot x:\windows /s y: /l nl-nlVervang x: door de stationsletter van de bootloader en y: door het station met de Windows-map (dat kan hetzelfde station zijn). De parameter /s geeft de systeempartitie aan en /l verwijst naar ‘locale’ (in België wordt dat /l nl-be).
Ook corrupte systeembestanden kun je aanpakken:
sfc /offbootdir=x:\ /offwindir=y:\windowsOok hier vervang je x: door de stationsletter van de bootpartitie en y: door het station met je Windows-installatie. Er is nog heel wat meer mogelijk vanaf de Opdrachtprompt, maar dat valt buiten de focus van dit artikel. Hopelijk krijg je met bovenstaande informatie de controle over je systeem terug!
