ID.nl logo
Huis

Risico's van elektronisch stemmen via de stemcomputer

Als er één systeem is waarvan je wilt dat het altijd gegarandeerd veilig is, dan is het wel de stemcomputer. Toch is er veel verdeeldheid onder politici en techneuten over de veiligheid van die apparaten. De discussie of elektronisch stemmen nu wel of niet ingezet moeten worden, sleept al jaren voort.

Eigenlijk is het best raar. Waarom moeten we toch stemmen met een potlood en een vel papier, in deze tijd waarin onze auto’s en koelkasten en brillen van internet worden voorzien? Mede door dat bekende potlood duurt het wachten op de uitslag zo lang dat de verkiezingsavond een avondvullend programma waard is. Welke gemeente heeft de eerste uitslagen binnen? Welk Waddeneiland kiest voor de VVD? Wat stemmen de kleinste gemeentes uit het land?

Zonder stemcomputers gaat tellen op de ouderwetse manier. Met mensen die handmatig kliko’s vol papieren vellen afgaan om rode bolletjes te tellen. En dan nog eens te hertellen. Het is niet gek dat veel burgers liefst een digitale oplossing zouden zien. Dan heb je vrijwel meteen de uitslag paraat. Het scheelt een hoop vrijwilligerswerk, papier, tijd, moeite en kosten.

In het verlengde daarvan zou je zelfs kunnen redeneren dat je nóg een stap verder kunt gaan. We hebben bijna allemaal een telefoon, een computer, internet … Waarom niet gewoon online stemmen? DigiD lijkt veilig genoeg te zijn om in te loggen bij overheidsinstellingen zoals de Belastingdienst, waarom zouden we er dan niet gewoon mee kunnen stemmen?

Stemgeheim

Er is echter veel kritiek op digitaal stemmen. Opvallend genoeg komt die grotendeels van digitale experts, dezelfde mensen die doorgaans enthousiast worden van meer digitalisering. “Veel mensen maken de vergelijking met de belastingaangifte. Als die online kan, waarom zou stemmen dan niet lukken?” zegt Ronald Prins, oud-directeur van Fox-IT tegen de NOS. “Het verschil is dat er overal alarmbellen gaan rinkelen als je aangifte wordt gemanipuleerd. Dan krijg je een brief op je deurmat.” Dat wil je met verkiezingen voorkomen.

De bezwaren tegen stemcomputers zijn tweeledig. Aan de ene kant is er het feit dat het stemgeheim ermee in gevaar kan komen. Je hebt het (grond)recht je stem geheim te houden. Als iemand het op één of andere manier voor elkaar krijgt een stemcomputer af te luisteren en kan achterhalen wat een specifiek iemand heeft gestemd, dan is de computer per definitie ongrondwettelijk. Het andere mogelijke probleem is dat computers te manipuleren zijn. Iemand die het voor elkaar kan krijgen met een computer te rotzooien, kan de resultaten beïnvloeden, bijvoorbeeld door er een ander resultaat uit te laten rollen dan er daadwerkelijk werd ingevoerd.

Paper trail

Als je stemt met papieren biljetten heb je een ‘paper trail’: iets tastbaars zodat je bij twijfel kunt hertellen en verifiëren. Bij de stemcomputer heb je alleen het bonnetje dat uit de machine rolt, en je moet verder vertrouwen dat de software die stem ook daadwerkelijk registreert. Zo bekeken zijn er een aantal voor de hand liggende oplossingen beschikbaar die die problemen moeten oplossen.

Als de broncode van de machines bijvoorbeeld openbaar wordt gemaakt, kunnen experts daarnaar kijken om te controleren of alles nog wel klopt. De Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) pleitte bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2006 al voor het gebruik van opensource-software.

©PXimport

Toch is dat volgens veel experts niet genoeg. “De werkelijke bezwaren zijn veel fundamenteler en hebben weinig te maken met securitybugs of beschikbare broncode. Het gebruik van stemcomputers doet fundamentele democratische principes geweld aan”, schreef IT-expert Arjen Kamphuis in een column.

“Het wantrouwen tegen macht en machthebbers kan niet worden opgelost door de broncode van een stemcomputer online te zetten, omdat burgers niet kunnen vaststellen of de gepubliceerde broncode daadwerkelijk draait op de specifieke stemcomputer op de basisschool in hun buurt.” Volgens Kamphuis speelt bovendien ook mee dat ‘99,99 procent van de bevolking geen code-audits kan doen’, en dat zij daarom alsnog moeten vertrouwen op de mening van een handjevol experts.

Het andere probleem, waarbij er geen ‘paper trail’ te volgen is bij een stemcomputer, kan in theorie ook snel worden opgelost. Dat is ook één van de oplossingen waarvoor huidige voorstanders nu pleiten. Privacyorganisatie EFF (de Electronic Frontier Foundation) deed die oproep bijvoorbeeld na de Amerikaanse presidentsverkiezingen in 2016.

Ook daar kun je echter vraagtekens bij zetten. Hoeveel stemmers bekijken bijvoorbeeld überhaupt of hun papiertje overeen komt met hun stem? Maar belangrijker: je weet natuurlijk nooit of de stemcomputer de stem ook daadwerkelijk heeft geregistreerd. Ook in dat geval moet je maar vertrouwen op de software. Wanneer controleer je dan of de ‘paper trail’ overeenkomt met de elektronische uitslag? Altijd? Dan kost een stemming alsnog net zoveel tijd en geld als bij een volledig papieren telling, of zelfs meer. Of dubbelcheck je alleen als je de uitslag niet vertrouwt? “De aanname is juist dat de computer goed telt. Er zal dus een bestuurlijke en politieke drempel zijn om überhaupt zo’n hertelling aan te vragen”, schrijft Kamphuis.

Helemaal niet goedkoper

Stemmen met computers is overigens ook duurder dan stemmen met potlood en papier. Dat concludeerde de stichting Wij Vertrouwen Stemcomputers Niet al in 2005 op basis van documenten die het bij de gemeente Amsterdam had opgevraagd. Daaruit bleek dat de verkiezingen in de stad ruim een miljoen euro duurder uitvielen dan wanneer er gewoon ouderwets met potlood werd gestemd.

De Commissie Van Beek concludeerde een aantal jaar geleden hetzelfde toen het onderzoek deed naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2012. Waar de ‘analoge’ verkiezingen nog zo’n 42 miljoen euro kostten, zou het bedrag voor een elektronische verkiezing zes tot tien miljoen euro hoger uitvallen.

©PXimport

Dat zijn bovendien alleen de kosten van de verkiezing zelf. De aanvankelijke investering die moet worden gedaan om de stemcomputers aan te schaffen komt daar nog bovenop. Die is niet gering. De commissie raadt aan dat gemeentes gemiddeld drie stemprinters en één stemmenteller aanschaffen, en schatte dat die kosten tussen de 150 en 250 miljoen zouden liggen.

De werkelijkheid bleek duurder. Toen de Tweede Kamer offertes opvroeg bij verschillende marktpartijen, bleken de aanschafkosten tussen de 260 en 365 miljoen te liggen, schreef de minister van Binnenlandse Zaken in 2017 in een kamerbrief. Daaraan werd nog toegevoegd dat de kosten voor “de begeleiding en aansturing van de ontwikkeling van de stemprinter en stemmenteller, de acceptatietesten, de opbouw van deskundigheid, de controle dat gemeenten hetgeen is voorgeschreven ook daadwerkelijk uitvoeren, evaluaties etc.” daar nog bovenop komen.

Al met al lijken er niet veel redenen te zijn om stemcomputers serieus in te voeren. Ze maken verkiezingen duurder en zorgen niet per se voor een hogere opkomst. Experts zijn tegen: ze waarschuwen dat de integriteit van de uitslag en het stemgeheim in gevaar komen. De waarborgen om dat te voorkomen, zoals een extra papieren stembiljet en opensource-broncode, lijken weinig toe te voegen. De vraag blijft dus vooral: waarom zou het eigenlijk nodig zijn om met computers te stemmen?

▼ Volgende artikel
Consumenten testen: de Philips AIS6020 alles-in-één kledingstomer
Huis

Consumenten testen: de Philips AIS6020 alles-in-één kledingstomer

Strijken is iedereens favoriete bezigheid. Extra hulp kan dan goed van pas komen en deze compacte strijkoplossing van Philips belooft deze klus makkelijker te maken. Maar hoe ervaren gebruikers dit apparaat in de praktijk? Twaalf testers van Review.nl gingen ermee aan de slag en deelden hun bevindingen over de Philips AIS6020 veelzijdige stoomgenerator met geïntegreerde strijkplank. Wat is hun oordeel?

Partnerbijdrage - in samenwerking met Philips

De Philips All-in-One 6000-serie - de door het testpanel geteste AIS6020 - is een slimme oplossing die ervoor zorgt dat je altijd goed gekleed gat. Met de 3-in-1 combinatie van strijkijzer, stomer en plank verwijder je snel kreuken uit kledingstukken in elke verticale, horizontale of gekantelde positie. De OptimalTEMP-functie zorgt ervoor dat er gegarandeerd geen schroeivlekken op alle strijkbare stoffen komen. De krachtige continue stoom (45g/min) verwijdert 99,9% van alle bacteriën om op te frissen en luchtjes te verwijderen. Twaalf testers van Review.nl hebben deze combinatie aan een grondige test onderworpen.

Combinatie: compact en veelzijdig

Het apparaat combineert een stoomgenerator met een flexibele strijkplank in één compact systeem. De snelle opwarmtijd van 80 seconden en het gebruiksgemak worden door vrijwel alle testers geprezen. "Het stoomstrijkijzer warmt heel snel op, water gaat makkelijk in een fles en je kunt handig mouwen op de schuine plank strijken", aldus P. Brussee, die het apparaat een 8,0 geeft.

©Philips

Het design van de AIS6020 is doordacht vormgegeven. De strijkplank is in hoogte verstelbaar en kan ook schuin worden gezet voor het strijken van mouwen. Ilse P. is enthousiast: "Doordat je recht blijft staan en geen kracht hoeft te zetten is het ook minder belastend." Het lichte gewicht van het strijkijzer wordt door meerdere testers als pluspunt genoemd. Mark waardeert de verschillende instelmogelijkheden: "Je kunt de plank gebruiken als strijkplank maar ook verticaal om even snel iets te stomen." 

Stoomkracht en gebruiksgemak

 De stoomproductie van de AIS6020 krijgt veel lof. "De stoomstoot is krachtig en kan worden aangepast met de drukknop op het ijzer", merkt Richy op. Het waterreservoir is eenvoudig te vullen met een grote fles die op de voet wordt geplaatst. Tester J. is zeer te spreken over de prestaties: "Het krachtige stoomsysteem zorgt echt voor een glad resultaat in veel minder tijd dan met een traditionele strijkplank."

"Het krachtige stoomsysteem zorgt echt voor een glad resultaat in veel minder tijd dan met een traditionele strijkplank."

- Tester J.

 

©Philips

De strijkplank is in verschillende standen te zetten.

Het gebruiksgemak scoort hoog bij de meeste testers. De opbouw is eenvoudig en het systeem is intuïtief te bedienen. "Het is zeker een handig apparaat als je er ruimte voor hebt", noteert een tester die een 7,0 geeft. Hartman benadrukt: "Het installeren en verstellen spreekt voor zich." 

Formaat kent beperkingen

De compacte afmetingen van de strijkplank worden door verschillende testers als beperking gezien. "Voor broeken moet je vaker opschuiven", merkt een reviewer op. Tester H. is wat kritischer op de AIS6020, omdat deze tester een groot gezin van vijf personen heeft: "Strijkplank te klein, gammel, oogt goedkoop." Ook tester Mark wijst op een praktische beperking: "Als de plank verticaal staat en volledig uitgeschoven is heeft het ijzer niet meer heel veel bewegingsvrijheid."

✅ Pluspunten

  • Snel op temperatuur
  • Krachtige en regelbare stoomproductie
  • Compact en ruimtebesparend
  • Gebruiksvriendelijk

❌ Minpunten

  • Strijkplank aan de kleine kant
  • Constructie voelt wat fragiel aan
  • Prijzig

Conclusie 

De Philips AIS6020 is een innovatieve strijkoplossing die vooral uitblinkt in gebruiksgemak en snelheid. Met een gemiddelde score van 7,8 wordt hij meer dan ruim voldoende beoordeeld, maar zijn de testers het er vooral over eens dat de strijkplank eigenlijk net wat aan de korte kant is om alle soorten kledingstukken aan te kunnen. Het compacte formaat is hierdoor zowel een voor- als nadeel: ideaal voor kleine ruimtes, maar minder geschikt voor grote stukken wasgoed.

▼ Volgende artikel
Maak indruk met Canva: ontwerp alles in een handomdraai
© Simon Lehmann
Huis

Maak indruk met Canva: ontwerp alles in een handomdraai

Met Canva kun je eenvoudig professioneel ogende presentaties, socialmediaposts en zelfs websiteontwerpen maken – en dat zonder voorkennis. Dankzij de beschikbare sjablonen ga je snel en moeiteloos aan de slag. Bovendien biedt Canva krachtige AI-functies die je stap voor stap ondersteunen bij het creëren van jouw ontwerp. Klaar om je creativiteit te ontdekken?

In dit artikel laten we zien hoe je Canva gebruikt om professioneel ogende ontwerpen te maken:

  • Gebruik sjablonen om snel een aantrekkelijk ontwerp te maken
  • Pas teksten, afbeeldingen en vormen aan
  • Ontdek AI-functies
  • Deel je ontwerp of download het in verschillende formaten

Een vergelijkbaar programma is: Adobe Express: snel stijlvolle ontwerpen creëren

Tip 1 Aanmelden bij Canva

Canva is gratis te gebruiken. Het enige wat je moet doen, is je aanmelden voor de dienst. Ga naar www.canva.com en klik op Registreren. Je kiest hier om in te loggen met je Google- of Facebook-account of je klikt op Doorgaan met e-mailadres. Kies je voor de laatste optie, dan kun je in het volgende scherm je naam aangeven. Je krijgt een code in je inbox en vult deze vervolgens in op de website van Canva.

Als eerste vraagt Canva waar je de dienst voor wilt gebruiken. In de meeste gevallen is Persoonlijk de beste optie, maar als je Canva bijvoorbeeld wilt gebruiken in je klas, dan kies je hier beter voor Leraar. Zoals gezegd is Canva gratis te gebruiken, maar bij aanmelding kun je ervoor kiezen om een gratis proefperiode voor Canva Pro uit te proberen. Je moet dan wel alvast betaalgegevens aangeven, dus wij kiezen hier nu maar even voor Misschien later. Als je geen e-mails van Canva wilt krijgen, selecteer je in het volgende scherm Niet nu. Als je wilt weten wat je allemaal met Canva kunt doen, dan vind je onder Aan de slag met Canva een aantal lessen die je kunt volgen.

Bij het aanmelden voor Canva kies je hoe je Canva wilt gebruiken. Dit heeft geen invloed op de functies die Canva biedt.

Gratis of betaald

Met de gratis versie van Canva kun je prima documenten ontwerpen of gebruikmaken van de miljoenen sjablonen, lettertypen, stockfoto’s en -video’s. Gebruik je Canva voor je werk en wil je bestanden kunnen exporteren voor professionele druk of posts plannen op sociale media, dan is Canva Pro een betere keuze. Voor 110 euro per jaar heb je bovendien toegang tot meer AI-functies.

Canva is gratis te gebruiken, een Pro-versie kost 110 euro per jaar.

Tip 2 Ontwerp maken

Wij duiken meteen in het diepe door op + Een ontwerp maken te drukken. Het grote voordeel van Canva ten opzichte van bijvoorbeeld Photoshop of een ander ontwerpprogramma is dat je de beschikking hebt over ongelooflijk veel sjablonen. En deze sjablonen heb je in alle soorten en maten en voor alle mogelijke doeleinden. Kies bijvoorbeeld links voor Sociale media, klik bovenin op Instagram en je vindt duizenden goeduitziende sjablonen die je kunt openen, bewerken en naar je eigen hand zet. Uiteraard kun je ook met een leeg document beginnen, maar vanwege de vele sjablonen raden we je dit niet aan.

Laten we eerst een gewoon document maken. Klik op Docs en vervolgens op Alles bekijken. Op het moment van schrijven zijn er meer dan 2100 sjablonen. Boven de resultaten vind je een aantal filters, klik op Alle filters en links verschijnt een menu waar je nog veel meer opties hebt. Zoek je een specifiek sjabloon, dan kun je ook boven een zoekterm aangeven, zoals bruiloft of uitnodiging. De meeste resultaten bevatten Engelse teksten, maar die kun je later wijzigen. Klik op een sjabloon om meer informatie te zien. De meeste sjablonen zijn door professionele ontwerpers gemaakt en je kunt deze gebruikers volgen of op de naam klikken om meer designs van ze te zien. Onder de naam van het sjabloon zie je ook de grootte van het document.

Zie wie een sjabloon heeft gemaakt en open het sjabloon om het te bewerken.

Tip 3 Teksten wijzigen

Klik op Pas deze sjabloon aan om het voorbeeld te openen. Laten we eerst de sjabloonteksten aanpassen. Zodra je met je muis over een tekst gaat, zie je het tekstvak oplichten met een paarse rand. Dubbelklik op de tekst en gebruik je toetsenbord om de tekst in dit tekstvak te wijzigen. Wil je de eigenschappen van de tekst wijzigen, dan doe je dit boven in het menu. Verander bijvoorbeeld het lettertype, de tekengrootte, kleur of uitlijning van de tekst in het tekstvak. Als je op Effecten klikt, dan wordt er een menu aan de linkerkant geopend waar je verschillende soorten schaduwen of andere teksteffecten kunt selecteren. Ook de vorm of een eventuele achtergrond van de tekst is hier te wijzigen. Denk er wel aan dat je het design van het sjabloon hier wel mee kunt verstoren, ga dus spaarzaam om met teksteffecten. Zelf een tekstvak toevoegen kan uiteraard ook. Klik op Tekst en kies voor Voeg een tekstvak toe. Klik links op één van de tekststijlen of pas alle instellingen aan door bovenin het lettertype, de kleur of stijl te wijzigen. Links kun je onder Lettertypecombinaties ook een vooringestelde letter- en vormgevingscombinatie kiezen.

Canva biedt talloze effecten voor je teksten.

Tip 4 Afbeeldingen bewerken

Wil je een tekstvak verplaatsen, dan ga je met de cursor eroverheen totdat de rand paars wordt. Sleep het vak nu naar een andere positie. Je kunt een tekstvak vergrendelen, zodat je het niet per ongeluk kunt wijzigen of verplaatsen door op het slotje boven het element te klikken. Hier vind je ook de optie om een tekstvak (of ander element) te dupliceren of iets te verwijderen. Alle wijzigingen worden overigens meteen opgeslagen, je hoeft dus niet bang te zijn dat je bewerkingen verliest. Je moet uiteraard wel een actieve internetverbinding hebben.

Als je design-elementen van een sjabloon wilt veranderen, dan werkt dit in principe op dezelfde manier als een tekstvak; je hebt alleen een paar andere menu-onderdelen tot je beschikking. Elk element is te selecteren zodra je er met je cursor overheen beweegt, tenzij een element is vergrendeld. Sommige ontwerpen maken gebruik van afbeeldingen of vormen die meerdere keren zijn gekopieerd, maar met een verschillende mate van doorzichtigheid. Klik op een element en druk vervolgens op het transparantie-pictogram. Met de schuif eronder bepaal je de mate van doorzichtigheid. Met de knop ernaast spiegel je een element horizontaal of verticaal. Wil je een element draaien, dan selecteer je het en kies je voor de draaiknop die naast het element verschijnt.

Je kunt een element uitrekken door aan één van de bolletjes te trekken. De lengte en breedte van een afbeelding worden altijd evenveel vergroot of verkleind. Als je aan één van de zijdes trekt, dan wordt de afbeelding in het element vergroot of verkleind, maar het element zelf blijft even groot. Dit kan er dus voor zorgen dat een afbeelding in een element wordt afgesneden.

Tekstvakken zijn op dezelfde manier te vergroten en te verkleinen. Je kunt elementen ook naar de voor- of achtergrond verplaatsen door op Positie te klikken. Onder Ordenen vind je eveneens opties voor uitlijning van een element.

Pas de transparantie van een afbeelding aan of draai het element.

Tip 5 Vormen en plaatjes

Als je zelf een visueel onderdeel wilt toevoegen, klik dan links op Elementen. Hier heb je de keuze uit geometrische vormen, illustraties, foto’s, diagrammen, tabellen en zelfs bewegende stickers, audio en video voor presentaties. Al deze elementen zijn gratis te gebruiken, tenzij er een kroontje in de rechterbenedenhoek staat. Dit betekent dat ze alleen toegankelijk zijn voor pro-gebruikers. Sleep een onderdeel naar een pagina en er wordt automatisch een element aangemaakt met het onderdeel erin. Wil je de afbeelding als achtergrond gebruiken voor een pagina, klik er dan met de rechtermuisknop op en kies voor Afbeelding als achtergrond instellen.

Is het onderdeel een foto, dan kun je erop klikken en bovenin voor Bewerken kiezen. Links wordt de bewerkstudio geopend. Hier voeg je effecten toe, pas je filters toe of gebruik je apps die een foto kunnen bewerken. Helemaal bovenin zie je ook Magic Studio. Dit is een op AI-gebaseerde bewerkoptie waarmee je achtergronden kunt verwijderen uit foto’s of objecten kunt weghalen. Met de gratis versie van Canva kun je deze opties een paar keer uitproberen, maar heb je geen volledige toegang.

Canva levert heel veel afbeeldingen gratis mee en je kunt ze op allerlei manieren aanpassen.

Teksten laten schrijven door AI

Eén van de handigste AI-opties in Canva is Magic Write. Zodra je een tekstvak toevoegt, en op de Magic Write-knop drukt, wordt de optie geactiveerd. Je geeft een korte omschrijving van de tekst die je wilt hebben en middels AI wordt er een tekst geschreven. Controleer wel altijd of de tekst geen fouten bevat. In de gratis versie kun je Magic Write vijftig keer gratis gebruiken.

Met de gratis versie kun je vijftig teksten gratis laten genereren.

Tip 6 AI-opties

Er zitten nog veel meer AI-opties in Canva. Zo is het mogelijk om afbeeldingen te genereren op basis van tekstomschrijvingen, iets wat je wellicht al kent van andere AI-afbeeldingsgeneratoren zoals Dall-E. Klik op Elementen en kies voor Genereer je eigen plaatje onder AI-afbeeldinggenerator. Voeg een zo duidelijk mogelijke ‘prompt’ in en kies één van de stijlen eronder. Onder Beeldverhouding kies je de vorm van het te genereren plaatje. Kies vervolgens voor Afbeelding genereren. Onderaan zie je hoeveel credits je nog over hebt. Met de gratis versie heb je vijftig credits om de dienst uit te proberen, daarna moet je een betaald abonnement nemen. Naast afbeeldingen kun je dezelfde AI-optie ook voor illustraties gebruiken. Hiervoor klik je bovenin op Illustraties. Nog interessanter wordt het als je weet dat je ook video’s kunt genereren op deze manier. Deze optie zie je als je op Video’s klikt. Voor video’s heb je overigens maar vijf credits en deze optie is nog in de bètafase.

Met Magic Media genereer je zelf afbeeldingen.

Tip 7 Meerdere pagina’s

Een document hoeft natuurlijk niet maar één pagina te bevatten. Door onderaan op + Pagina toevoegen te klikken, wordt er een pagina aan je document toegevoegd. Dit is dan een lege pagina zonder opmaak. Bovenin heb je de mogelijkheid om de achtergrond van je pagina aan te passen. Klik hiervoor op het kleuren-pictogram. Naast standaardkleuren kun je onder Fotokleuren kleuren kiezen die Canva uit elementen van je eerste pagina haalt.

Wil je de complete vormgeving van de eerste pagina gebruiken, dan is het slimmer om bovenaan de eerste pagina op het Pagina dupliceren-pictogram te klikken. Welke optie je ook kiest, bovenaan een pagina wijzig je de titel als je op Paginatitel toevoegen klikt. Je kunt in dit menu ook een complete pagina vergrendelen, verwijderen of verbergen. Als je een pagina verbergt, kun jij het nog wel zien, maar als je het document downloadt, dan is deze pagina niet zichtbaar.

De optie om kleuren te kiezen op basis van je sjabloon is handig.

Tip 8 Notities en reacties

Naast onderdelen van je document te wijzigen, is het met Canva ook mogelijk om notities en reacties aan je document toe te voegen. Klik onderin op Notities en voeg een commentaar aan de huidige pagina toe. Naast notities kun je ook reacties toevoegen; dit is bedoeld voor specifieke elementen. Handig als je nog niet helemaal tevreden bent over een lettertype, een afbeelding of de positie van een element en je dit nog wilt aanpassen in het uiteindelijke ontwerp. Klik op een element en kies voor het reactie-pictogram. Voeg een reactie in en druk op de verzenden-knop. Je kunt een emoji of sticker toevoegen of iemand taggen, als je samen werkt aan een document.

Reacties voeg je per element toe.

Tip 9 Delen en downloaden

In Canva is het heel makkelijk om samen aan documenten te werken, de andere persoon moet wel een Canva-account hebben. Klik op Delen en voeg onder Mensen met toegang het e-mailadres toe van diegene die aan het document mag werken. Als je een adres hebt aangegeven, kun je erachter kiezen of diegene alleen Mag bekijken of ook Mag bewerken. Een andere optie is dat een persoon alleen reacties mag achterlaten. In dit geval kies je voor Kan reactie achterlaten. Deze laatste optie is handig als je iemand wel om zijn mening wilt vragen, maar deze persoon het design of de inhoud niet kan veranderen.

Wil je in plaats van samenwerken gewoon een koppeling sturen naar mensen, dan doe je dit ook via het menu Delen. Je kiest nu onder Samenwerkingslink voor Iedereen met de koppeling. Kies nu bijvoorbeeld voor Mag bekijken en er wordt een koppeling gemaakt zodra je op Koppeling kopiëren klikt. Met Ctrl+V kun je nu overal deze koppeling plakken.

Wil je je gemaakte document downloaden, dan klik je onderin het deel-menu op Downloaden. Onder Bestandstype kies je bijvoorbeeld voor PDF – Standaard als je het document als digitaal pdf-bestand aan een mail wilt toevoegen. Wil je dat notities zichtbaar zijn in het bestand, dan vink je Gebruik notities aan. Klik op Downloaden en het bestand wordt naar je pc gedownload.

Je kunt makkelijk samenwerken aan documenten in Canva.

Tip 10 Apps ontdekken

Het is onmogelijk om alle functies in Canva te behandelen, maar één optie willen we je niet onthouden en dat is de mogelijkheid om apps binnen Canva te draaien. Klik links op Apps en je ziet tientallen apps weergegeven. Klik op een app om meer informatie te ontdekken over een app en kies voor Openen om de app binnen Canva te gebruiken. Zo zijn er apps om je te helpen bij het vinden van goede kleurcombinaties, kun je verscheidene fotobewerkings-apps binnen Canva draaien en zijn er apps om logo’s mee te creëren.

Heb je niet genoeg aan de standaard Canva-functies? Neem dan een kijkje in de talloze apps die er beschikbaar zijn.

Watch on YouTube