Ontgoogelen betekent het verwijderen van ongewenste informatie van de zoekmachine Google, maar in dit artikel gaan we een veel verder. Je bent het beu om overal door Google gevolgd te worden en je wilt je (zoveel mogelijk) losrukken uit dat alomtegenwoordige ecosysteem. Hoe pak je zo’n ‘detox’ aan?

Van ‘Don’t be evil’ tot ‘Competition is just a click away’: Google heeft de afgelopen jaren verschillende marketingslogans gelanceerd om zijn gebruikers ervan te overtuigen dat het bedrijf alleen maar goede bedoelingen heeft en dat je op elk moment Google ook weer makkelijk kunt verlaten. Dit laatste mag dan misschien kloppen voor Googles zoekmachine (het volstaat te surfen naar een alternatief als DuckDuckGo), maar dan ga je helemaal voorbij aan wat Google écht is: een compleet ecosysteem. Anders gezegd, een gecentraliseerd geheel van software en hardware waarmee al je apparaten zich kunnen verbinden en je data en apps kunt synchroniseren. Met de slogan ‘All together now’ wil Google vooral benadrukken hoe comfortabel zo’n ecosysteem is. Dat Google via dit ecosysteem ook naar wens je data kan verzamelen en je digitale ervaring verregaand kan manipuleren, laat Google wijselijk onvermeld.

In deze workshop laten we zien hoe je uit dit monolithische machtsblok kunt stappen, onder meer via opensource-alternatieven. Oplossingen die je in de armen drijven van andere ecosystemen, zoals Microsoft en Apple, proberen we zoveel mogelijk te vermijden. Je zult helaas merken dat dit geen eenvoudige opgave is.

 Datacollectie

Voor we proberen Googles houdgreep wat te verminderen, is het een goed idee na te gaan hoeveel informatie Google over ons verzamelt. Ga hiervoor naar https://myactivity.google.com en meld je aan. Je kunt nu doorklikken naar onder meer de geschiedenis van je zoektermen, je locaties (van je Android-smartphone bijvoorbeeld) en het gebruik van allerlei Google-apps, zoals YouTube, Google Maps, Assistent, Play en Translate.

Je kunt ook op een andere manier en in realtime merken hoezeer Google aanwezig is. Installeer maar eens de extensie Google Surveillance Detector (www.googledetector.org) in een Chromium-browser. Een teller houdt ieder bezoek bij aan een site die aan Google is gelinkt. Je zult merken: deze loopt aardig snel op.

Googles honger naar data raakt nooit gestild.

Archiveren

Voordat je daadwerkelijk besluit om Google in de ban te doen, doe je er verstandig aan eerst alle nuttige informatie te back-uppen die Google over jou heeft verzameld. Google Takeout maakt dit makkelijk. Ga naar https://takeout.google.com/takeout/download en meld je aan. Klik op Nieuwe export maken en zet een vinkje bij de apps waarvan je de bijbehorende data wilt exporteren. Bij sommige apps tref je Meerdere indelingen aan: klik hierop om te weten te komen welke gegevens in welk formaat zullen worden bewaard. Bevestig met Volgende stap en geef aan hoe of waar je het exportbestand (standaard in zip-formaat) wilt ontvangen, bijvoorbeeld via de opties Downloadlink verzenden via e-mail of Toevoegen aan Drive.

Standaard voert Google de export maar één keer uit, maar je kunt eventueel een frequentie instellen. Bevestig met Export maken. Houd er rekening mee dat het archiefbestand erg omvangrijk kan worden, afhankelijk van welke data je allemaal in de export hebt gestopt. Het kan bovendien enkele dagen duren voor je dit ontvangt.

Je Google-data exporteren is niet zo moeilijk, maar je moet wel wat geduld hebben.

Derde partijen

De kans is groot dat ook apps en diensten van derde partijen aan je Google-account zijn gekoppeld. Zo kan een app bijvoorbeeld toegang tot je Google Agenda vragen om zo geschikte tijdstippen voor afspraken met vrienden voor te kunnen stellen.

Ben je van plan dit Google-account daadwerkelijk te verwijderen (zie paragraaf ‘Accountverwijdering’), ga dan eerst na welke apps en diensten hieraan zijn gekoppeld, zodat je niet voor verrassingen komt te staan. Ga hiervoor naar https://myaccount.google.com/security en klik op Apps van derden met accounttoegang. Er verschijnt een pagina met zowel Apps van derden met accounttoegang (klik op zo’n app voor details) als Inloggen met Google (afbeelding 3). In dit laatste geval gaat het om diensten waarbij je inlogt met je Google-account.

Heb je weleens gecontroleerd hoeveel andere apps verbonden zijn aan jouw Google-account?

Selectief uitschakelen

Verderop in deze workshop laten we zien hoe je je Google-account daadwerkelijk opzegt, maar misschien wil je niet zover gaan, bijvoorbeeld omdat er diensten van derde partijen aan je account zijn gekoppeld.

Wat je dan wel nog kunt doen, is de hoeveelheid data die Google over jou verzamelt zoveel mogelijk beperken. Een goed vertrekpunt hiervoor is opnieuw https://myaccount.google.com, waar je in het linkermenu de rubriek Gegevens en privacy opent. Hier kun je dan voor diverse onderdelen aangeven dat Google deze niet langer mag volgen of bijhouden.

Ook kun je hier reeds bijgehouden data (je ‘geschiedenis’) verwijderen. We beperken ons tot een paar voorbeelden. Klik op Web- en app-activiteit, selecteer de gewenste app of dienst bij Activiteit bekijken en verwijderen, druk op de knop Verwijderen en kies bijvoorbeeld Alle activiteit verwijderen. Of je kiest hier Automatisch verwijderen en bij Automatisch activiteit verwijderen die ouder is dan selecteer je bijvoorbeeld 3 maanden.

Zowel bij Web- en app-activiteit als bij Locatiegeschiedenis en YouTube-geschiedenis kun je telkens ook Uitzetten selecteren, zodat deze activiteiten niet langer worden bijgehouden. Scrol op deze pagina ook wat verder naar beneden, ook bij Gepersonaliseerde advertenties en Persoonlijke resultaten in Zoeken vind je telkens een uitknop. Houd er rekening mee dat Google je voor deze diensten dan mogelijk geen gepersonaliseerde aanbevelingen en dergelijke meer aanbiedt, maar dat is wellicht juist je bedoeling.

Na deze selectieve verwijderingen of uitschakelingen meld je je weer af bij je Google-account. Mocht het ooit weer nodig zijn, dan kun je je tijdelijk alsnog weer aanmelden.

Je kunt je Google-account behouden, maar de dataregistratie zoveel mogelijk beperken.

Browser

Een browser als Chrome speelt heel wat gegevens over je internetactiviteiten direct aan Google door, zeker wanneer je standaard bij Google bent aangemeld. Welke en hoeveel gegevens wordt mede bepaald door je instellingen in je Google-account (zie paragraaf ‘Selectief uitschakelen’). Je kunt je weliswaar afmelden door rechtsboven op je profielicoon te klikken en Uitloggen te selecteren, maar zelfs dan kan Google een profiel samenstellen op basis van onder meer je ip-adres, locatie, cookies van partnerdiensten en via allerlei fingerprinting-technieken.

Er zijn gelukkig browsers die meer oog voor je privacy hebben, zoals LibreWolf (https://librewolf.net). Dit is een aangepaste versie van Firefox die geen telemetrische gegevens doorstuurt, standaard gebruikmaakt van zoekmachine DuckDuckGo en naast een strenge traceerbeveiliging en anti-vingerafdrukfuncties, ook advertentieblokker uBlock Origin inzet.

Geef je de voorkeur aan een op Chromium gebaseerde browser, kijk dan eens naar Brave (www.brave.com). Deze blokkeert trackingcookies, andere trackers en advertenties. Je kunt hier zelfs een incognitomodus oproepen die het anonimiserende Tor-netwerk als een webproxy inzet. Je browseverkeer loopt dan via een keten van drie verschillende computers (nodes), op zo’n manier dat alleen de eerste je ip-adres kent en enkel de laatste weet welke webserver je precies wilt bezoeken.

Als het inderdaad je bedoeling is vooral zo anoniem mogelijk te browsen, dan is de op Firefox gebaseerde Tor Browser (www.torproject.org) een goed alternatief. Of nog beter: je gebruikt Tor via een VPN, waarbij je je eerst met een VPN-dienst verbindt en vervolgens je Tor Browser opent. Tot de betere ‘zero-log’ VPN-diensten horen NordVPN (www.nordvpn.com) en Proton VPN (www.protonvpn.com).

Browser Brave met een ingebouwde functie Tor-als-webproxy.

Zoekmachine

Browsers met oog voor de privacy van hun gebruikers zullen standaard zelden de zoekmachine van Google gebruiken. In de meeste gevallen werken ze met DuckDuckGo (www.duckduckgo.com), die ook als extensie beschikbaar is voor diverse browsers. Deze zoekmachine volgt zijn gebruikers niet, en bewaart of deelt geen gebruikersinformatie. Ook probeert deze zoekmachine je standaard te verbinden met de https-versie van een website wanneer je op de bijbehorende link klikt. Handig zijn ook de zogenoemde ‘bangs’ waarmee je snel op specifieke websites zoekt (uit een lijst van duizenden). Op www.duckduckgo.com/bangs vind je hierover meer informatie.

Een andere zoekmachine die je privacy respecteert, is het Franse Qwant (www.qwant.com). Gebruik je toch liever de Google-zoekmachine, maar dan zonder je privacy prijs te geven, dan kun je StartPage overwegen (www.startpage.com). Dit is een metazoeker die je zoekopdrachten doorstuurt naar (onder meer) Google, maar wel geanonimiseerd en zonder gebruikersinformatie bij te houden.

De Franse zoekmachine Qwant heeft meer oog voor je privacy dan Google.

Gmail en Google Documenten

Google de rug toekeren houdt natuurlijk ook in dat je op zoek moet gaan naar een goed alternatief voor Gmail en voor Google Documenten. Als het enigszins kan, het liefst door een en dezelfde dienst. Om niet zomaar in een ander ecosysteem van bijvoorbeeld Microsoft of Apple te belanden, kun je alternatieven overwegen als het Belgische Mailfence (www.mailfence.com) of het Zwitserse Kolab Now (www.kolabnow.com). Beide ondersteunen end-to-end-encryptie (E2EE) en bewaren je e-mails ook versleuteld op hun Europese servers. Dit maakt dat uitsluitend de zender en de beoogde ontvanger de inhoud van de berichten kan lezen.

Beide bieden trouwens meer dan alleen een e-mailservice. Je kunt tevens documenten online bewaren, deze delen en bewerken met anderen, en ook afspraken in een online agenda opnemen (Kolab Now). Voor een compleet pakket kun je bij Mailfence terecht vanaf circa 2,50 euro per maand (5 GB mail, 10 aliassen, 12 GB documentopslag). Er is ook een gratis versie met beperkte opslag (500 MB voor zowel e-mail als documenten) (afbeelding 7). Kolab Now is wat prijziger met circa 10 euro per maand (5 GB documentopslag).

Een alternatief is nog Zoho Mail (www.zoho.com/mail), maar deze van oorsprong Indiase dienst richt zich voornamelijk op de zakelijke gebruiker. Wil je toegang tot de Zoho Workplace-suite, dan betaal je 2,40 of 5,40 euro per maand, afhankelijk van de gewenste opties.

Mailfence schermt met sterke privacy- en beveiligingsopties.

YouTube

Wil je YouTube-video’s bekijken, dan heb je in principe YouTube nodig, een dienst van Google dus, maar er zijn wel uitwegen. Een ervan is FreeTube (https://freetubeapp.io), een YouTube-client voor diverse desktop-platformen. Deze software bewaart alle gebruikersdata uitsluitend lokaal en laat je tevens bij YouTube-kanalen aanmelden zonder Google-account. Handig meegenomen is dat er ook geen storende advertenties opduiken tijdens het bekijken van video’s.

Overigens is het ook wel mogelijk je via een rss-reader te abonneren op YouTube-kanalen, zodat je via deze weg op de hoogte blijft van nieuwe uploads. We tonen even hoe je dit doet vanuit browser Brave. Open een nieuw tabblad en klik rechtsonder op Aanpassen. Ga naar Brave News en tik de gewenste rss-feed in. Dit doe je voor YouTube als volgt. Kopieer de code die je aantreft in de YouTube-url achter channel/ of user/ en vul als rss-feed in: https://www.youtube.com/feeds/videos.xml, onmiddellijk gevolgd door ?user=<code> of door ?channel_id=<code>, naargelang het om een gebruikers-ID of een kanaal-ID gaat. Kik op Ontvang feeds van <url> en op Volgen. De feed wordt toegevoegd en kun je bekijken wanneer je op een nieuw tabblad naar beneden scrolt.

Gebruikte je YouTube vooral als een uploadplatform voor je eigen video’s, dan kun je eventueel uitwijken naar een alternatief als Vimeo (www.vimeo.com, het goedkoopste abonnement kost zo’n 8 euro per maand). Wil je ook videobeelden streamen, dan is een dienst als Twitch (www.twitch.tv) wellicht een optie.

FreeTube: een flexibele YouTube-desktopclient (multiplatform) zonder Google-account.

Je kunt ook YouTube-kanalen volgen met behulp van rss-feeds (hier in Brave).

Android

Een heikel punt voor wie zich uit de greep van Google wil bevrijden, is de stevige verankering in het Android-besturingssysteem. Een iPhone aanschaffen is een optie, maar daarmee belandt je dan volledig in Apples greep.

In principe kun je een Android-apparaat wel gebruiken zonder Google-account, maar een aantal apps zal dan niet langer (betrouwbaar) functioneren. Veel apps vereisen tevens Google Play Services en laten zich alleen downloaden vanuit het officiële Google Play, en voor beide heb je helaas een Google-account nodig. Je kunt wel een alternatieve app-store gebruiken, zoals F-Droid, Amazon Appstore en Aptoide, maar je vindt hier niet alles.

Om je huidige telefoon los te koppelen van je Google-account is bovendien een reset nodig. Deze verwijdert alle gegevens evenals reeds gedownloade apps van je telefoon, dus zorg dan eerst voor back-ups. Vervolgens open je Instellingen / Info telefoon / Resetten / Fabrieksgegevens herstellen en volg je de instructies.

Je kunt ook een alternatief besturingssysteem installeren, zoals LineageOS (www.lineageos.org) of MicroG (www.microg.org). Dit is helaas een vrij complexe en technische operatie en ook hier moet je nog afwachten in welke mate bepaalde (Google-)apps zich laten installeren. Zogeheten Google Apps Packages, kortweg GAPPs, bieden eventueel wel een uitweg en verder heeft MicroG de nodige componenten ingebouwd zodat ook apps kunnen draaien die Google Play Services vereisen.

Tot slot, voor wie ChromeOS gebruikt op een tablet of laptop: hier zijn Linux-gebaseerde alternatieven beschikbaar die zich iets makkelijker laten installeren, waaronder de opensource-variant ChromiumOS (www.chromium.org).

F-Droid is een degelijk alternatief voor Googles officiële Play Store.

Accountverwijdering

Heb je het écht gehad met het Google-ecosysteem en wil je daar zo goed mogelijk mee stoppen, dan zit er weinig anders op dan je Google-account te verwijderen. Je moet er dan natuurlijk zeker van zijn dat je álle Google-data hebt bewaard (zie ‘Archiveren’) en dat je eventuele derde partijen van je Google-account hebt losgekoppeld (zie ‘Derde partijen’).

Ben je helemaal zeker, ga dan naar https://myaccount.google.com, open Gegevens en privacy en scrol naar Meer opties. Hier klik je op Je Google-account verwijderen of je gaat rechtstreeks naar https://myaccount.google.com/deleteaccount.

Je krijgt nu een lijst te zien met items die allemaal zullen worden verwijderd als je verder gaat. Plaats een vinkje bij de twee voorwaarden en druk op Account verwijderen.

Heb je toch spijt van je beslissing, dan vind je hier nog de knop Account herstellen, maar dan moet je wel snel zijn, want Google zegt letterlijk: “Als het al een tijdje geleden is dat je je account hebt verwijderd, kun je mogelijk niet de gegevens in je account herstellen.”

Je Google-account verwijderen is een ingrijpende beslissing!

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Dit keer hebben we vijf mobiele airco's voor op de slaapkamer gevonden die beschikken over een slaap- of comfortstand of die extra stil zijn. Ideaal voor wie 's nachts een koele kamer wil, zonder wakker te hoeven liggen van het geluid.

De'Longhi PAC EM90 Silent

Als je op warme zomernachten echt stil wilt slapen, is de De'Longhi PAC EM90 Silent een uitstekende keuze. Deze mobiele airco is uitgerust met een zogenoemde Stille functie. Het koelvermogen van 2600 W (9800 BTU) maakt hem geschikt voor ruimtes tot circa 90 m³, ruim voldoende voor de meeste slaapkamers. Verder beschikt hij over drie snelheidsstanden, een aparte ontvochtigingsfunctie tot 46 liter per dag en een handige 12-uurs timer. Door de zwenkwieltjes en geïntegreerde handgrepen is de airco makkelijk te verplaatsen, terwijl het compacte ontwerp ervoor zorgt dat hij in vrijwel elke kamer past. Je bedient hem via het display of via de afstandsbediening.

Toepassingen: grote slaapkamers, ontvochtigen, langdurig gebruik
Bijzonderheden: stille functie, afstandsbediening, energieklasse A

Everglades EV9051

De Everglades EV9051 is een compacte en energiezuinige mobiele airco met een koelvermogen van 2350 W (8000 BTU), goed voor ruimtes tot ongeveer 60 m³. Dat maakt hem bij uitstek geschikt voor slaapkamers of kleinere woonkamers. Dankzij de comfortstand is dit model zeer geschikt voor gebruik tijdens de nacht. De airco is voorzien van twee ventilatiestanden, een ontvochtigingsfunctie en een handige 24-uurs timer. Met de meegeleverde afstandsbediening stel je eenvoudig je gewenste instellingen in. De energieklasse A garandeert bovendien dat hij efficiënt met stroom omgaat. Zijn lichte gewicht en wieltjes zorgen ervoor dat je hem zonder moeite verplaatst van de ene naar de andere kamer.

Toepassingen: middelgrote slaapkamers, flexibel gebruik overdag en 's nachts
Bijzonderheden: comfortstand, timer, afstandsbediening, energieklasse A

Whirlpool PACB29HP

De Whirlpool PACB29HP is meer dan een mobiele airco – het is een alleskunner. Naast verkoelen (2650 W, 9000 BTU) kan dit model ook verwarmen, waardoor je hem het hele jaar door kunt gebruiken. De geavanceerde 6th Sense-technologie meet constant de kamertemperatuur en past automatisch het vermogen aan om de ingestelde temperatuur te behouden. Naast een Slaapmodus heeft hij ook nog een Silent Modus, waarmee het display wordt uitgescakeld en het geluidsniveau met 30% wordt verminderd. Ideaal dus voor voor in de slaapkamer. De PACB29HP is energiezuinig met zijn A+-label en biedt verder een automatische modus, ventilatiefunctie en een Jet-modus voor snelle verkoeling. Ook hier gaat de bediening via het display of via de afstandsbediening.

Toepassingen: slaapkamers tot ±60 m³, verwarmen en koelen, automatische klimaatregeling
Bijzonderheden: 6th Sense-technologie, slaap- en jetmodus, energieklasse A+

Inventum AC125W

Zoek je een mobiele airco met extra power, dan zit je goed met de Inventum AC125W. Dit model beschikt over een indrukwekkend koelvermogen van 3200 W (12000 BTU), goed voor ruimtes tot zo'n 105 m³. Dankzij de slaapfunctie, waarbij langzaam aan steeds minder functioneert, het display automatisch wordt gedimd en en de windsnelheid op de laagste stand staat,  is hij desondanks zeer geschikt voor gebruik in de slaapkamer. De AC125W is uitgerust met een 3-in-1-functie: naast koelen kan hij ook ventileren en ontvochtigen. Dat maakt hem ook nuttig op vochtige dagen. De airco wordt standaard geleverd met een luxe raamafdichtingskit en een afstandsbediening. Het geluidsniveau ligt tussen de 52 en 65 dB, afhankelijk van de gekozen stand.

Toepassingen: grote slaapkamers, multifunctioneel gebruik
Bijzonderheden: stille slaapstand, luxe raamafdichtingskit

AEG AXP26U338CW (ChillFlex Pro)

De AEG ChillFlex Pro is een stijlvolle en stille mobiele airco met een koelcapaciteit van 2600 W (9000 BTU), bedoeld voor ruimtes tot circa 40 m³. In slaapstand verlaagt hij automatisch de ventilatorsnelheid en verhoogt hij de ingestelde temperatuur in twee stapjes van 1°C, zodat je lichaam zich aanpast aan een natuurlijk koelverloop. Deze functies maken hem bijzonder comfortabel voor nachtelijk gebruik. Verder beschikt de deze mobiele airco over een ontvochtigingsfunctie, ventilatiemodus met vier standen, afstandsbediening en een programmeerbare timer. Hij maakt gebruik van milieuvriendelijk R290-koelmiddel en is voorzien van energielabel A.

Toepassingen: ruime slaapkamers, stil en milieuvriendelijk koelen
Bijzonderheden: intelligente slaapstand, R290-koelmiddel, strak design

Iedereen die met Windows werkt, kent het wel: ineens een blauw scherm, en dan… niets meer. Het beruchte Blue Screen of Death (BSOD) hoort al sinds de jaren 90 bij Windows als pindakaas bij brood. Maar daar komt nu verandering in: het blauwe scherm gaat verdwijnen.

Het Blue Screen of Death bestaat al sinds de jaren 90. In Windows NT verscheen het voor het eerst in zijn bekende vorm: witte foutcodes op een felblauw vlak. De melding verscheen bij serieuze systeemfouten, vaak veroorzaakt door een kapotte driver of instabiele hardware. In latere versies kwamen er ook een verdrietige emoticon :( bij en, sinds 2016, een QR-code die naar een informatiepagina leidde. Hoewel er weinig dingen zo frustrerend zijn als een BSOD, is-ie ook handig: de foutmelding en STOP-code* die erop staan, kunnen je namelijk helpen om te achterhalen wat er precies aan de hand is. Maar nu gaat het dus verdwijnen …
*Scrol naar beneden voor een overzicht met de meest voorkomende foutmeldingen/STOP-codes en hun betekenis.

©PXimport | Reshift Digital BV

Op zwart

Het is gelukkig iets minder dramatisch dan je denkt: Microsoft gaat het blauwe scherm vervangen door een zwarte variant. Het nieuwe ontwerp oogt rustiger, zonder QR-code of icoontjes, en toont direct de foutcode en de driver die mogelijk de oorzaak is. Handig voor wie het probleem wil opzoeken of oplossen.

De nieuwe interface is vanaf later deze zomer beschikbaar op alle computers die draaien op Windows 11 versie 24H2. Naast het zwarte scherm wordt ook het meldingsscherm dat je ziet bij onverwachte herstarts vernieuwd. Dat sluit beter aan op de rest van Windows 11, is overzichtelijker en verdwijnt vaak al binnen een paar seconden.

©Microsoft

Waarom deze verandering?

Volgens Microsoft draait het om duidelijkheid. Het scherm moet beter laten zien of het probleem in Windows zelf zit, of in een externe component. Dat scheelt tijd bij het zoeken naar de oorzaak. Zeker na de wereldwijde CrowdStrike-storing van vorig jaar – waarbij miljoenen computers vastliepen door een fout in beveiligingssoftware – wil Microsoft de foutafhandeling beter en sneller maken.

Quick Machine Recovery

Naast het nieuwe scherm introduceert Microsoft ook Quick Machine Recovery (QMR). Deze functie is bedoeld voor situaties waarin een pc helemaal niet meer opstart. Via de herstelomgeving van Windows kan het systeem dan automatisch reparaties uitvoeren, zonder dat je handmatig iets hoeft te doen of een expert hoeft in te schakelen.

QMR wordt later dit jaar beschikbaar op alle apparaten met Windows 11 versie 24H2. Op Home-edities staat het standaard aan. De functie wordt op dit moment al getest in het Beta Channel van het Windows Insider-programma, zodat Microsoft nog kan bijschaven waar nodig.

Wat merk jij ervan?

Voor de meeste mensen betekent dit vooral dat de foutmelding bij een crash er straks anders uitziet. Maar het belangrijkste verschil zit onder de motorkap: Windows toont duidelijker wat er misgaat en kan zichzelf sneller herstellen. In de volksmond zal er – denken wij – overigens weinig veranderen: Blue of Black, het zal een BSOD blijven.