Ontgoogelen betekent het verwijderen van ongewenste informatie van de zoekmachine Google, maar in dit artikel gaan we een veel verder. Je bent het beu om overal door Google gevolgd te worden en je wilt je (zoveel mogelijk) losrukken uit dat alomtegenwoordige ecosysteem. Hoe pak je zo’n ‘detox’ aan?

Van ‘Don’t be evil’ tot ‘Competition is just a click away’: Google heeft de afgelopen jaren verschillende marketingslogans gelanceerd om zijn gebruikers ervan te overtuigen dat het bedrijf alleen maar goede bedoelingen heeft en dat je op elk moment Google ook weer makkelijk kunt verlaten. Dit laatste mag dan misschien kloppen voor Googles zoekmachine (het volstaat te surfen naar een alternatief als DuckDuckGo), maar dan ga je helemaal voorbij aan wat Google écht is: een compleet ecosysteem. Anders gezegd, een gecentraliseerd geheel van software en hardware waarmee al je apparaten zich kunnen verbinden en je data en apps kunt synchroniseren. Met de slogan ‘All together now’ wil Google vooral benadrukken hoe comfortabel zo’n ecosysteem is. Dat Google via dit ecosysteem ook naar wens je data kan verzamelen en je digitale ervaring verregaand kan manipuleren, laat Google wijselijk onvermeld.

In deze workshop laten we zien hoe je uit dit monolithische machtsblok kunt stappen, onder meer via opensource-alternatieven. Oplossingen die je in de armen drijven van andere ecosystemen, zoals Microsoft en Apple, proberen we zoveel mogelijk te vermijden. Je zult helaas merken dat dit geen eenvoudige opgave is.

 Datacollectie

Voor we proberen Googles houdgreep wat te verminderen, is het een goed idee na te gaan hoeveel informatie Google over ons verzamelt. Ga hiervoor naar https://myactivity.google.com en meld je aan. Je kunt nu doorklikken naar onder meer de geschiedenis van je zoektermen, je locaties (van je Android-smartphone bijvoorbeeld) en het gebruik van allerlei Google-apps, zoals YouTube, Google Maps, Assistent, Play en Translate.

Je kunt ook op een andere manier en in realtime merken hoezeer Google aanwezig is. Installeer maar eens de extensie Google Surveillance Detector (www.googledetector.org) in een Chromium-browser. Een teller houdt ieder bezoek bij aan een site die aan Google is gelinkt. Je zult merken: deze loopt aardig snel op.

Archiveren

Voordat je daadwerkelijk besluit om Google in de ban te doen, doe je er verstandig aan eerst alle nuttige informatie te back-uppen die Google over jou heeft verzameld. Google Takeout maakt dit makkelijk. Ga naar https://takeout.google.com/takeout/download en meld je aan. Klik op Nieuwe export maken en zet een vinkje bij de apps waarvan je de bijbehorende data wilt exporteren. Bij sommige apps tref je Meerdere indelingen aan: klik hierop om te weten te komen welke gegevens in welk formaat zullen worden bewaard. Bevestig met Volgende stap en geef aan hoe of waar je het exportbestand (standaard in zip-formaat) wilt ontvangen, bijvoorbeeld via de opties Downloadlink verzenden via e-mail of Toevoegen aan Drive.

Standaard voert Google de export maar één keer uit, maar je kunt eventueel een frequentie instellen. Bevestig met Export maken. Houd er rekening mee dat het archiefbestand erg omvangrijk kan worden, afhankelijk van welke data je allemaal in de export hebt gestopt. Het kan bovendien enkele dagen duren voor je dit ontvangt.

Derde partijen

De kans is groot dat ook apps en diensten van derde partijen aan je Google-account zijn gekoppeld. Zo kan een app bijvoorbeeld toegang tot je Google Agenda vragen om zo geschikte tijdstippen voor afspraken met vrienden voor te kunnen stellen.

Ben je van plan dit Google-account daadwerkelijk te verwijderen (zie paragraaf ‘Accountverwijdering’), ga dan eerst na welke apps en diensten hieraan zijn gekoppeld, zodat je niet voor verrassingen komt te staan. Ga hiervoor naar https://myaccount.google.com/security en klik op Apps van derden met accounttoegang. Er verschijnt een pagina met zowel Apps van derden met accounttoegang (klik op zo’n app voor details) als Inloggen met Google (afbeelding 3). In dit laatste geval gaat het om diensten waarbij je inlogt met je Google-account.

Selectief uitschakelen

Verderop in deze workshop laten we zien hoe je je Google-account daadwerkelijk opzegt, maar misschien wil je niet zover gaan, bijvoorbeeld omdat er diensten van derde partijen aan je account zijn gekoppeld.

Wat je dan wel nog kunt doen, is de hoeveelheid data die Google over jou verzamelt zoveel mogelijk beperken. Een goed vertrekpunt hiervoor is opnieuw https://myaccount.google.com, waar je in het linkermenu de rubriek Gegevens en privacy opent. Hier kun je dan voor diverse onderdelen aangeven dat Google deze niet langer mag volgen of bijhouden.

Ook kun je hier reeds bijgehouden data (je ‘geschiedenis’) verwijderen. We beperken ons tot een paar voorbeelden. Klik op Web- en app-activiteit, selecteer de gewenste app of dienst bij Activiteit bekijken en verwijderen, druk op de knop Verwijderen en kies bijvoorbeeld Alle activiteit verwijderen. Of je kiest hier Automatisch verwijderen en bij Automatisch activiteit verwijderen die ouder is dan selecteer je bijvoorbeeld 3 maanden.

Zowel bij Web- en app-activiteit als bij Locatiegeschiedenis en YouTube-geschiedenis kun je telkens ook Uitzetten selecteren, zodat deze activiteiten niet langer worden bijgehouden. Scrol op deze pagina ook wat verder naar beneden, ook bij Gepersonaliseerde advertenties en Persoonlijke resultaten in Zoeken vind je telkens een uitknop. Houd er rekening mee dat Google je voor deze diensten dan mogelijk geen gepersonaliseerde aanbevelingen en dergelijke meer aanbiedt, maar dat is wellicht juist je bedoeling.

Na deze selectieve verwijderingen of uitschakelingen meld je je weer af bij je Google-account. Mocht het ooit weer nodig zijn, dan kun je je tijdelijk alsnog weer aanmelden.

Browser

Een browser als Chrome speelt heel wat gegevens over je internetactiviteiten direct aan Google door, zeker wanneer je standaard bij Google bent aangemeld. Welke en hoeveel gegevens wordt mede bepaald door je instellingen in je Google-account (zie paragraaf ‘Selectief uitschakelen’). Je kunt je weliswaar afmelden door rechtsboven op je profielicoon te klikken en Uitloggen te selecteren, maar zelfs dan kan Google een profiel samenstellen op basis van onder meer je ip-adres, locatie, cookies van partnerdiensten en via allerlei fingerprinting-technieken.

Er zijn gelukkig browsers die meer oog voor je privacy hebben, zoals LibreWolf (https://librewolf.net). Dit is een aangepaste versie van Firefox die geen telemetrische gegevens doorstuurt, standaard gebruikmaakt van zoekmachine DuckDuckGo en naast een strenge traceerbeveiliging en anti-vingerafdrukfuncties, ook advertentieblokker uBlock Origin inzet.

Geef je de voorkeur aan een op Chromium gebaseerde browser, kijk dan eens naar Brave (www.brave.com). Deze blokkeert trackingcookies, andere trackers en advertenties. Je kunt hier zelfs een incognitomodus oproepen die het anonimiserende Tor-netwerk als een webproxy inzet. Je browseverkeer loopt dan via een keten van drie verschillende computers (nodes), op zo’n manier dat alleen de eerste je ip-adres kent en enkel de laatste weet welke webserver je precies wilt bezoeken.

Als het inderdaad je bedoeling is vooral zo anoniem mogelijk te browsen, dan is de op Firefox gebaseerde Tor Browser (www.torproject.org) een goed alternatief. Of nog beter: je gebruikt Tor via een VPN, waarbij je je eerst met een VPN-dienst verbindt en vervolgens je Tor Browser opent. Tot de betere ‘zero-log’ VPN-diensten horen NordVPN (www.nordvpn.com) en Proton VPN (www.protonvpn.com).

Zoekmachine

Browsers met oog voor de privacy van hun gebruikers zullen standaard zelden de zoekmachine van Google gebruiken. In de meeste gevallen werken ze met DuckDuckGo (www.duckduckgo.com), die ook als extensie beschikbaar is voor diverse browsers. Deze zoekmachine volgt zijn gebruikers niet, en bewaart of deelt geen gebruikersinformatie. Ook probeert deze zoekmachine je standaard te verbinden met de https-versie van een website wanneer je op de bijbehorende link klikt. Handig zijn ook de zogenoemde ‘bangs’ waarmee je snel op specifieke websites zoekt (uit een lijst van duizenden). Op www.duckduckgo.com/bangs vind je hierover meer informatie.

Een andere zoekmachine die je privacy respecteert, is het Franse Qwant (www.qwant.com). Gebruik je toch liever de Google-zoekmachine, maar dan zonder je privacy prijs te geven, dan kun je StartPage overwegen (www.startpage.com). Dit is een metazoeker die je zoekopdrachten doorstuurt naar (onder meer) Google, maar wel geanonimiseerd en zonder gebruikersinformatie bij te houden.

Gmail en Google Documenten

Google de rug toekeren houdt natuurlijk ook in dat je op zoek moet gaan naar een goed alternatief voor Gmail en voor Google Documenten. Als het enigszins kan, het liefst door een en dezelfde dienst. Om niet zomaar in een ander ecosysteem van bijvoorbeeld Microsoft of Apple te belanden, kun je alternatieven overwegen als het Belgische Mailfence (www.mailfence.com) of het Zwitserse Kolab Now (www.kolabnow.com). Beide ondersteunen end-to-end-encryptie (E2EE) en bewaren je e-mails ook versleuteld op hun Europese servers. Dit maakt dat uitsluitend de zender en de beoogde ontvanger de inhoud van de berichten kan lezen.

Beide bieden trouwens meer dan alleen een e-mailservice. Je kunt tevens documenten online bewaren, deze delen en bewerken met anderen, en ook afspraken in een online agenda opnemen (Kolab Now). Voor een compleet pakket kun je bij Mailfence terecht vanaf circa 2,50 euro per maand (5 GB mail, 10 aliassen, 12 GB documentopslag). Er is ook een gratis versie met beperkte opslag (500 MB voor zowel e-mail als documenten) (afbeelding 7). Kolab Now is wat prijziger met circa 10 euro per maand (5 GB documentopslag).

Een alternatief is nog Zoho Mail (www.zoho.com/mail), maar deze van oorsprong Indiase dienst richt zich voornamelijk op de zakelijke gebruiker. Wil je toegang tot de Zoho Workplace-suite, dan betaal je 2,40 of 5,40 euro per maand, afhankelijk van de gewenste opties.

YouTube

Wil je YouTube-video’s bekijken, dan heb je in principe YouTube nodig, een dienst van Google dus, maar er zijn wel uitwegen. Een ervan is FreeTube (https://freetubeapp.io), een YouTube-client voor diverse desktop-platformen. Deze software bewaart alle gebruikersdata uitsluitend lokaal en laat je tevens bij YouTube-kanalen aanmelden zonder Google-account. Handig meegenomen is dat er ook geen storende advertenties opduiken tijdens het bekijken van video’s.

Overigens is het ook wel mogelijk je via een rss-reader te abonneren op YouTube-kanalen, zodat je via deze weg op de hoogte blijft van nieuwe uploads. We tonen even hoe je dit doet vanuit browser Brave. Open een nieuw tabblad en klik rechtsonder op Aanpassen. Ga naar Brave News en tik de gewenste rss-feed in. Dit doe je voor YouTube als volgt. Kopieer de code die je aantreft in de YouTube-url achter channel/ of user/ en vul als rss-feed in: https://www.youtube.com/feeds/videos.xml, onmiddellijk gevolgd door ?user=<code> of door ?channel_id=<code>, naargelang het om een gebruikers-ID of een kanaal-ID gaat. Kik op Ontvang feeds van <url> en op Volgen. De feed wordt toegevoegd en kun je bekijken wanneer je op een nieuw tabblad naar beneden scrolt.

Gebruikte je YouTube vooral als een uploadplatform voor je eigen video’s, dan kun je eventueel uitwijken naar een alternatief als Vimeo (www.vimeo.com, het goedkoopste abonnement kost zo’n 8 euro per maand). Wil je ook videobeelden streamen, dan is een dienst als Twitch (www.twitch.tv) wellicht een optie.

Android

Een heikel punt voor wie zich uit de greep van Google wil bevrijden, is de stevige verankering in het Android-besturingssysteem. Een iPhone aanschaffen is een optie, maar daarmee belandt je dan volledig in Apples greep.

In principe kun je een Android-apparaat wel gebruiken zonder Google-account, maar een aantal apps zal dan niet langer (betrouwbaar) functioneren. Veel apps vereisen tevens Google Play Services en laten zich alleen downloaden vanuit het officiële Google Play, en voor beide heb je helaas een Google-account nodig. Je kunt wel een alternatieve app-store gebruiken, zoals F-Droid, Amazon Appstore en Aptoide, maar je vindt hier niet alles.

Om je huidige telefoon los te koppelen van je Google-account is bovendien een reset nodig. Deze verwijdert alle gegevens evenals reeds gedownloade apps van je telefoon, dus zorg dan eerst voor back-ups. Vervolgens open je Instellingen / Info telefoon / Resetten / Fabrieksgegevens herstellen en volg je de instructies.

Je kunt ook een alternatief besturingssysteem installeren, zoals LineageOS (www.lineageos.org) of MicroG (www.microg.org). Dit is helaas een vrij complexe en technische operatie en ook hier moet je nog afwachten in welke mate bepaalde (Google-)apps zich laten installeren. Zogeheten Google Apps Packages, kortweg GAPPs, bieden eventueel wel een uitweg en verder heeft MicroG de nodige componenten ingebouwd zodat ook apps kunnen draaien die Google Play Services vereisen.

Tot slot, voor wie ChromeOS gebruikt op een tablet of laptop: hier zijn Linux-gebaseerde alternatieven beschikbaar die zich iets makkelijker laten installeren, waaronder de opensource-variant ChromiumOS (www.chromium.org).

Accountverwijdering

Heb je het écht gehad met het Google-ecosysteem en wil je daar zo goed mogelijk mee stoppen, dan zit er weinig anders op dan je Google-account te verwijderen. Je moet er dan natuurlijk zeker van zijn dat je álle Google-data hebt bewaard (zie ‘Archiveren’) en dat je eventuele derde partijen van je Google-account hebt losgekoppeld (zie ‘Derde partijen’).

Ben je helemaal zeker, ga dan naar https://myaccount.google.com, open Gegevens en privacy en scrol naar Meer opties. Hier klik je op Je Google-account verwijderen of je gaat rechtstreeks naar https://myaccount.google.com/deleteaccount.

Je krijgt nu een lijst te zien met items die allemaal zullen worden verwijderd als je verder gaat. Plaats een vinkje bij de twee voorwaarden en druk op Account verwijderen.

Heb je toch spijt van je beslissing, dan vind je hier nog de knop Account herstellen, maar dan moet je wel snel zijn, want Google zegt letterlijk: “Als het al een tijdje geleden is dat je je account hebt verwijderd, kun je mogelijk niet de gegevens in je account herstellen.”

Bij ID.nl zijn we gek op producten met een goede prijs-kwaliteitverhouding. Daarom speurt de redactie een aantal keer per week naar zulke deals. Nu de zomervakantie weer bijna ten einde is, gaan de kinderen weer naar school. Grote kans dat ze gaan vragen om een smartphone als ze die (nog) niet hebben. Wij vonden vijf goede smartphones voor onder de 200 euro.

Voor een goede smartphone betaal je tegenwoordig allang de hoofdprijs niet meer en heb je voldoende keuze uit het lagere, goedkopere segment. Vaak lever je wel iets in wat betreft opslagruimte, processorsnelheid of camera, maar daarentegen betaal je ook honderden euro's minder voor zo'n telefoon ten opzichte van de duurdere modellen. Wij vonden vijf goede toestellen voor niet meer dan 200 euro.

Xiaomi  Redmi  14C

De Xiaomi  Redmi  14C heeft een helder 6,88‑inch scherm, ideaal om video’s te kijken en te multitasken De telefoon wordt aangedreven door een octa‑core processor en met 8 GB RAM. De batterij van 5.160  mAh gaat moeiteloos de dag rond, en heeft een snellaadfunctie. Met een 50 MP hoofdcamera maak je scherpe foto’s in daglicht én nachtmodus. Dankzij de aluminium behuizing voelt de telefoon premium en stevig aan, en de vingerafdrukscanner én gezichtsherkenning maken ontgrendelen intuïtief en snel. Dit toestel blinkt uit in alledaags gebruik, zonder franjes, maar met veel waar voor je geld.

HMD Pulse Pro

De HMD Pulse Pro heeft verrassend veel te bieden. Met een 6,56-inch HD+ scherm en een soepele 90 Hz verversingssnelheid is het scherm vlot. Wat deze telefoon echt bijzonder maakt, is de dubbele 50 MP camera – zowel voor- als achteraan – waarmee je haarscherpe selfies en foto’s maakt, zelfs bij weinig licht. Binnenin vind je 6 GB RAM en 128 GB opslag, genoeg voor al je apps, foto’s en bestanden, en uitbreidbaar met een microSD-kaart. De krachtige 5.000 mAh-batterij houdt het makkelijk een dag vol. Leuk om te weten: dit toestel is ontworpen om makkelijk zelf te repareren – onderdelen en instructies zijn beschikbaar, wat ‘m niet alleen duurzaam, maar ook vriendelijk voor je portemonnee maakt.

Samsung Galaxy A16 5G

Deze Samsung ziet er luxer en duurder uit dan hij is, dankzij een helder AMOLED‑scherm en een strak en slim ontwerp. Wat je misschien niet verwacht: Samsung garandeert tot wel zes jaar software‑updates, waardoor hij toekomstbestendig is. Prestaties blijven wel op instapniveau, maar voor dagelijks gebruik zoals WhatsApp, web en video is het meer dan voldoende. De batterij houdt het prima vol. Voor wie betrouwbaarheid, goed merk en lange updates belangrijk vindt, is deze telefoon het overwegen waard.

Oppo A5 Pro 4G

De OPPO A5 Pro 4G is een budgettelefoon met een 6,67‑inch 90 Hz-scherm, 8 GB RAM en 256 GB opslagcapaciteit. De 5.800 mAh batterij gaat makkelijk een volle dag mee en ondersteunt snel laden. Wat deze telefoon echt onderscheidt is zijn robuuste bouw: waterdicht (IP68/IP69), valbestendig volgens militaire standaarden, en voorzien van Gorilla Glass 7i. Makkelijk stuk te krijgen is deze telefoon dus niet. Het geluid komt stevig door dankzij stereo speakers met Dolby Atmos. Al met al krijg je hier een stevig toestel met verrassend veel ruimte en functies voor een zachte prijs. Wel iets om rekening mee te houden: het toestel is alleen geschikt voor 4G. Dat signaal blijft echter nog een aantal jaar actief, dus je hoeft niet bang te zijn dat je te snel achterloopt. Je hebt alleen een wat lagere downloadsnelheid dan de meeste 5G-telefoons.

Motorola Moto G55  5G

Deze smartphone is stevig, heeft een gladde afwerking en is verkrijgbaar in een zachte tint grijs. Het scherm van 6,49 inch heeft 120 Hz beeldfrequentie en maakt video's streamen levendig dankzij de FHD+ resolutie. De batterij van 5.000 mAh houdt moeiteloos een hele dag stand, ook bij intensief gebruik. Voor wie van geluid houdt: dubbele speakers met Dolby Atmos creëren een ruimtelijk effect. De 50 MP-hoofdcamera levert heldere plaatjes in daglicht, en dankzij de ultrawide-lens kun je breder kaderen voor groepsfoto’s of landschappen. De 8 GB RAM en 256 GB opslag (uit te breiden met een extra microSD-kaartje) maken multitasken soepel en opslag ruimte genoeg.

Samsung heeft de Micro RGB gepresenteerd, een 115 inch-televisie met een achtergrondverlichting van afzonderlijk aangestuurde rode, groene en blauwe leds van minder dan 100 micrometer. Volgens Samsung zet Micro RGB een nieuwe standaard voor kleurnauwkeurigheid, contrast en beeldervaring in het ultra-premium tv-segment.

Waar conventionele tv's gebruikmaken van grotere leds of mini-leds in witte of blauwe varianten, zet Micro RGB elke afzonderlijke rode, groene en blauwe led precies daar waar die nodig is. Dat maakt een veel fijnere aansturing van kleur en contrast mogelijk. Samsung claimt hiermee de volledige BT.2020-kleurruimte te halen, een standaard die tot nu toe vooral in professionele toepassingen werd gehaald. Het beeld zou daardoor natuurgetrouwer ogen, vooral bij HDR-weergave.

De Micro RGB wordt aangestuurd door een eigen AI-engine die elk beeldframe analyseert en automatisch kleuren, contrast en geluid optimaliseert. Bij matte of doffe beelden kan de tv kleuraccenten versterken zonder onnatuurlijk te ogen. Een Glare Free-laag moet ervoor zorgen dat ook in fel verlichte woonkamers het beeld goed zichtbaar blijft.

Voor consumenten kan deze techniek de opmaat zijn naar een nieuwe generatie huiskamertv's waarbij achtergrondverlichting met micrometer-RGB-leds zorgt voor kleurnauwkeurigheid die voorheen niet haalbaar was. In combinatie met lcd-panelen kan dit leiden tot betere prestaties in hoge helderheidsniveaus, waar zowel traditionele lcd- als oled-tv's soms tekortschieten.
Naast beeldkwaliteit richt Samsung zich ook op gebruiksgemak. De Micro RGB ondersteunt spraakbediening via Bixby, bevat Vision AI-functies die beeld en geluid aanpassen aan de content, en draait op Tizen OS met een gegarandeerde 7 jaar aan software-updates. Beveiliging van persoonlijke gegevens verloopt via Samsung Knox.

De Samsung Micro RGB verschijnt in Nederland op 13 oktober voor een adviesprijs vanaf 29.999 euro. Er komen later meerdere formaten beschikbaar.

©Samsung