In deze tijd van appjes en e-mails is er één moment waarop we massaal nog wél naar papier grijpen: kerst! Maar dat eindeloze enveloppen schrijven .... Zie je daar ook tegenop? Gelukkig kun je veel tijd besparen. Alles wat je nodig hebt is een adreslijst in Excel, een printopdracht die je uitvoert via Word en een printer. Krijgt ID dit jaar ook een kaartje?

Lees ook: De kerstboom versieren: zo doe je dat snel én slim

De adressen voor de stickers worden later uit een lijst in Excel gehaald. In dat Excel-werkblad moeten in de bovenste rij de kopjes naast elkaar staan, zoals Voornaam, tv (tussenvoegsel), Achternaam, Adres, Postcode en Woonplaats. In de betreffende kolommen daaronder staan de gegevens van de personen en bedrijven.

 Mocht jouw Excel-bestand meer tabbladen bevatten, onthoud dan even het nummer of de naam van het tabblad waarin de adreslijst staat (kijk onder in beeld). Want dat is in Stap 3 van belang. Of verwijder alle andere werkbladen uit die werkmap. Dan kun je Excel afsluiten.

Zorg verder dat je een aantal vellen van A4-formaat hebt met stickers. Het liefst kies je voor 24 stickers, dat zijn drie naast elkaar en acht boven elkaar. We nemen als voorbeeld stickers van 70 bij 37 millimeter. Deze verkoopt Bruna in pakjes van 15 vellen voor 4,19 euro, bij Bol.com vind je 100 vel voor 11,49 euro. Neem je die van de Hema, dan heb je voor 5 euro een pakje van 25 vellen met 21 stickers per vel; die meten 63,5 bij 38,1 millimeter. De maten van de stickers stel je in Stap 2 in. Als je adreslijst in Excel zo is opgebouwd, komen de gegevens van één persoon steeds op een etiket.

Etiketten samenstellen

We maken de etiketten in het programma Word. Dit proces heet Afdruk samenvoegen (mail merge in het Engels). Dat gaat soepel aan de hand van een wizard, die je in zes stappen door dit proces leidt. Zit je in een bepaalde stap en wil je nog iets bijstellen, dan kun je gewoon een stap teruggaan.

Start Word. Verschijnt er geen leeg document, klik dan in de tab Bestand op Nieuw, Leeg document en op Maken (sneltoets: Ctrl+N). Klik op de tab Verzendlijsten en klik daarin op Afdruk samenvoegen starten. Een menu opent. Klik op Stapsgewijze wizard Afdruk samenvoegen. Rechts in beeld verschijnt het taakvenster Afdruk samenvoegen.

Met Afdruk samenvoegen maak je etiketten met adressen erop.

In het taakvenster ga je steeds naar de volgende stap.

Stap 1: Etiketten kiezen

Rechtsonder in het taakvenster zie je dat je in Stap 1 van 6 bent. Kies onder Documenttype selecteren de optie Etiketten. Klik onder in beeld op Volgende: Begindocument. Overigens worden in dit venster de termen Etiketten en Labels door elkaar gebruikt. 

Stap 2: Begindocument en maten kiezen

Onder Begindocument selecteren laat je de standaardoptie Documentindeling wijzigen geselecteerd. Voor de etiketten wordt dit document namelijk ingedeeld als een tabel.

In deze stap maak je van je document een tabel voor etiketten.

Hiervoor moet Word de afmetingen van jouw etiketten weten. Die geef je nu op. Klik op Opties (of: Labelopties). In het venster dat opent, kies je het formaat etiketten aan de hand van de keuzelijst bij Etiketproducent. Daar vind je Bruna niet tussen, maar kies Avery Zweckform. Schuif in de lijst onder Productnummer omlaag en kijk intussen rechts in dit venster tot je de formaten Hoogte: 3,7 cm en Breedte: 7 cm ziet. Bij nummer 18037 is het raak. Via de knop Details kun je zien dat deze keuze horizontaal 3 en verticaal 8 etiketten per vel heeft.

Hier kies je het formaat van je etiketten. Via Details stel je jouw eigen maten in.

 Formaat aanpassen

Komt het formaat van jouw stickers niet in deze keuzelijst voor, dan stel je de afmetingen zelf in. Kies uit de keuzelijst een formaat dat het dichtst bij jouw formaat komt. Klik op de knop Details. In het volgende venster stel je precies in hoe groot je etiketten zijn, hoeveel er naast en onder elkaar op een vel zitten en hoe breed de marges van het etiketvel zijn. Bij Etiketnaam geef je je eigen formaat een naam, bijvoorbeeld ‘Drie bij acht’ of ‘1Mijn maat’. Wil je later weer etiketten maken met dezelfde maten, dan vind je deze naam terug in Stap 2, als je klikt op Opties en in dit venster in de keuzelijst Etiketproducent voor Overige/Aangepast kiest. Als jouw etiketnaam met een 1 begint, staat die later altijd bovenaan in deze keuzelijst.

Klik op OK om de vensters met de opties voor de etiketten te sluiten. Mogelijk krijg je een melding dat bestaande inhoud van het document wordt verwijderd. Daarom is het belangrijk om dit proces met een nieuw document te beginnen. Klik onder in het taakvenster nu op Volgende: Adressen selecteren. 

Stap 3: Adressen selecteren

Nu de maten zijn ingesteld, zijn de adressen aan de beurt. Die komen uit de lijst die je eerder hebt gemaakt in Excel. Kies hiervoor boven in het venster de optie Een bestaande lijst gebruiken. Klik op Bladeren; het venster Gegevensbron selecteren gaat open. Standaard zoekt Word naar bestanden in de map My Data Sources (of in Microsoft\Query’s), maar daar had je jouw Excel-bestand vast niet opgeslagen. Navigeer naar je Excel-bestand met de adressen en selecteer het. Klik op Openen en op OK. Het venster Tabel selecteren verschijnt. Daarin is de optie De eerste rij met gegevens bevat kolomkoppen ingeschakeld. Dat zijn de opschriften boven de kolommen in je Excel-lijst; die kopjes hoeven niet op een etiket, dus dat laat je zo.

Laat je door dit venster niet van de wijs brengen en kies het werkblad met je adreslijst.

Word haalt de adressen uit je adreslijst in Excel.

Stap 4: Etiketten schikken

In deze stap kies je welke delen van het adres er op het etiket komen. Ga hiervoor naar het etiket linksboven in je document (dat gaat snel met de sneltoets Ctrl+Home) en klik op Meer items. Er verschijnt een venster met de opschriften die boven de kolommen van je adreslijst in Excel staan. Klik op Voornaam en klik op Invoegen; in het document zie je <<Voornaam>> verschijnen. Kies dan tv (het tussenvoegsel) en klik weer op Invoegen. Klik op Achternaam en op Invoegen, klik op Adres en op Invoegen, klik op Postcode en op Invoegen, gevolgd door Woonplaats en Invoegen. Klik op Sluiten.

Via Meer items kies je welke onderdelen van het adres op het etiket komen.

Plaats van de tekst bepalen

Deze woorden met punthaken zijn zogeheten velden. Deze staan in het etiket nog pal achter elkaar, maar je wilt drie regels onder elkaar en een spatie tussen de voor- en achternaam. Ga weer naar het etiket linksboven en zet de cursor precies tussen de punthaken >><< die tussen Voornaam en tv staan, dus zo Voornaam>> cursor <<tv en typ daar een spatie. Plaats ook een spatie tussen tv>>|<<Achternaam. Springt het veld <<Achternaam>> naar de volgende regel zonder dat je op Enter drukt? Geen probleem, op het etiket zelf komt dit goed.

Om het adres en de woonplaats op een nieuwe regel te laten beginnen, klik je tussen de punthaken van de achternaam en het adres en druk je op de Enter-toets. Herhaal dit tussen de velden voor het adres en de postcode. Typ ten slotte drie (!) spaties tussen de punthaken tussen de postcode en de woonplaats. Onder Stap 6 lees je waarom.

Op dit punt aangekomen, kun je iets toevoegen dat op alle etiketten moet staan. Stuur je deze adresstickers vanuit het buitenland, dan kun je onderaan Nederland of België in de betreffende taal typen. Ga hiervoor naar het etiket linksboven en druk na <<Achternaam>> op de Enter-toets. Typ dan de naam van het land waar de kaart naartoe moet. Dit hoef je slechts eenmaal te doen, alleen in het eerste etiket.

Je geeft precies aan waar de onderdelen van het etiket straks komen. Typ er spaties tussen, zet ze met Enter op eigen regels en voegt eventueel het land toe.

Indeling overnemen

Staan de onderdelen op hun plaats, klik dan in het taakvenster op de knop Alle etiketten bijwerken. Alle velden met punthaken worden gekopieerd. Dit is erg belangrijk! Want daardoor nemen alle etiketten de indeling van het eerste etiket over.

Deze velden tussen punthaken in Word zijn de verbindingen met de cellen in de adreslijst in Excel. Klik op Volgende: Etiketvoorbeeld. Nu worden deze velden met de echte gegevens gevuld en staat ieder adres op een eigen etiket. 

Stap 5: De etiketten controleren

Deze stap is ter controle. Word toont als voorbeeld de eerste pagina met de adressen in etiketopstelling. Je kunt hier nog adressen weghalen of toevoegen, de lijst filteren of anders sorteren. Klik hiervoor op Adreslijst bewerken. Je krijgt hetzelfde venster Geadresseerden voor Afdruk samenvoegen als in Stap 3. Heb je alle adressen die je wilt, klik dan op Volgende: Samenvoeging voltooien.

Op elk etiket komen de adresgegevens van de ontvanger.

Stap 6: Etiketten afmaken

We zijn er bijna. Zoals je onder in het taakvenster ziet, kun je terug naar de vorige stappen als je nog instellingen wilt wijzigen. Wil je zien hoe alle etiketten eruitzien, klik dan op Afzonderlijke etiketten bewerken en kies in het volgende venster Alles. Er wordt een nieuw document gemaakt met de naam Etiketten1, met alle adressen op etiketten. Je kunt hier nog verbeteringen aanbrengen, voordat je de vellen met etiketten afdrukt. Controleer bijvoorbeeld of een lange naam er goed op staat.

In ieder geval staat er bij mensen zonder een tussenvoegsel een spatie te veel tussen hun voor- en achternaam. Die verwijder je snel als volgt. Klik in het tabblad Start op Vervangen (helemaal rechts, of druk op de sneltoets Ctrl+H). Het venster Zoeken en vervangen opent. Typ in het vak Zoeken naar twee spaties. Typ in het vak Vervangen door één spatie. Klik op Alles vervangen. Alle dubbele spaties worden vervangen door enkele spaties. Klik in de melding op OK en op Sluiten. PostNL ziet graag twee spaties tussen de postcode en de woonplaats. Als je in Stap 4 drie spaties tussen de punthaken hebt getypt, blijven er twee van over.

Je kunt de adressen een ander lettertype geven. Druk op Ctrl+A om alles te selecteren en kies het lettertype (cursief vindt PostNL niet fijn). Wil je meer ruimte langs de linkerkant, verbreed dan de linkermarge van alle etiketten. Klik hiervoor op Beeld / Liniaal, druk op Ctrl+A om alles te selecteren en versleep het blokje linksboven. 

Drukproef maken

Om geen kostbare etiketvellen te verspillen door misdrukken, controleer je vooraf of de afdruk goed op de etiketten terecht zal komen. Druk hiervoor alleen de eerste bladzijde af op gewoon papier. Klik op de tab Bestand en klik via Afdrukken op Afdrukken (sneltoets Ctrl+P). Kies met het menu onder Instellingen voor Huidige pagina afdrukken. Alleen de pagina waarin de cursor staat, wordt afgedrukt. Leg deze afdruk op een etiketvel, houd ze samen tegen het licht en kijk of de adressen binnen de etiketten passen. Komen de afmetingen niet overeen, ga dan terug naar Stap 2 en stel de maten bij. 

En dan: afdrukken maar!

Is alles naar wens, dan druk je de etiketten af. Leg de vellen met etiketten in de printer en let op welke kant naar boven moet. Bij een aantal printers moet je de vellen één voor één invoeren. Klik in het taakvenster op Afdrukken, kies in het volgende venster Alles en klik op OK. Heb je geklikt op Afzonderlijke etiketten bewerken, dan klik je op Bestand / Afdrukken. En daar komen de vellen met stickers uit je printer.

Het resultaat: je adressen afgedrukt op etiketten.

Niet alleen het saaie en repetitieve werk wordt vervangen door AI. Je bent óók als kenniswerker niet meer zeker van een baan. Software wordt al grotendeels door AI geschreven. Gelukkig kun je daar als hobbyprogrammeur ook enorm van profiteren. Het brengt naast tijdwinst ook veel gemak. We helpen je op weg met drie praktische tools: ChatGPT, Aider en de Windsurf Editor. We maken enkele eenvoudige voorbeelden, zodat je een helder beeld hebt van je potentiële workflow.

Grote taalmodellen zijn al zo goed dat je comfortabel complete programma’s door AI kunt laten maken, zelfs zonder enige programmeerkennis. Afhankelijk van de tools die je gebruikt, voelt dat toch alsof je samen aan code werkt, ook wel pair-programmeren genoemd. Je houdt dus enige controle en kunt er, als je oplet, veel van leren. Ook al wordt het harde werk door AI gedaan.

Een bijkomend voordeel is dat je heel gericht aanpassingen kunt laten doen of vragen kunt stellen over de code, zonder dat je de documentatie of websites als Stack Overflow hoeft door te spitten. Het is geen verrassing dat laatstgenoemde website met fors dalende bezoekersaantallen te maken heeft. Ook andere taken, zoals het schrijven van de documentatie, zijn snel geregeld.

In dit artikel gaan we een eenvoudig programma maken met AI, zodat je een goed beeld hebt van de workflow. We gebruiken drie verschillende tools. We starten met het vertrouwde ChatGPT, al kun je ook bijvoorbeeld voor Claude of Gemini kiezen. Daarna gaan we met Aider in combinatie met Git aan de slag. Daarmee werk je ‘samen’ aan programmacode via de opdrachtprompt, in ons voorbeeld binnen het vertrouwde Visual Studio Code. Tot slot gaan we met de Windsurf Editor aan de slag, een completere grafische ontwikkelomgeving met geïntegreerde AI-features, die je van begin tot eind ondersteunt bij het maken van je programma. 

ChatGPT

Chatbot

Grote taalmodellen (LLM’s) vormen de basis voor chatbots als OpenAI’s ChatGPT en Anthropics Claude, maar óók voor de tools die we hierna behandelen. Feitelijk benaderen we de chatbots in dit eerste deel van het artikel rechtstreeks, via een browser of app. De andere tools gebruiken de API van deze bedrijven. Raadpleeg eventueel voor het starten met ChatGPT deze basiscursus.

De nieuwere modellen (we gebruiken overwegend ChatGPT 4o en Claude 3.5 Sonnet) laten heel goede resultaten zien voor programmeertaken. Ze helpen uiteraard niet alleen om programmacode te schrijven maar kunnen code ook uitleggen, fouten oplossen en de documentatie schrijven. Ook kun je uitstekend brainstormen over een project of ideeën. Het is daarom, óók als je andere tools voor programmeren gebruikt, enorm praktisch om erbij te hebben! Toegang tot ChatGPT is gratis met beperkingen. Een abonnement is minder gelimiteerd en geeft vaak toegang tot nieuwere modellen (zoals o1 of o3-mini). Zo’n abonnement is niet bruikbaar voor de andere tools, die gebruiken namelijk de API waarvoor je aparte credits moet aanschaffen.

Een chatbot biedt goede ondersteuning bij al je programmeervragen.

Eerste stappen

We beginnen met een eenvoudig voorbeeld en vragen aan ChatGPT om een spelletje boter-kaas-en-eieren te maken, ook wel bekend als tic-tac-toe. Hoewel het Engels soms betere resultaten kan geven, werken we voor dit artikel volledig in het Nederlands. We starten met deze prompt: “Maak een volledig functionele boter-kaas-en-eieren voor in een browser. Maak de HTML-structuur, voeg CSS-stijlen toe en implementeer de JavaScript-logica. Maak een scheiding tussen HTML, CSS en JavaScript. Zorg dat het programma responsief is zodat het bij elke schermgrootte werkt.”

ChatGPT genereert de gevraagde code. Je kunt individueel de HTML, CSS en JavaScript kopiëren. Om het te proberen, kun je alles plakken op websites als www.jsfiddle.net en www.codepen.io. Voor dit voorbeeld hebben we bij JSFiddle een projectpagina aangemaakt. We gaan dit voorbeeld in de volgende stappen verder verbeteren, steeds met links naar de verbeterde versie.

De eerste versies van het spel boter-kaas-en-eieren.

Geluiden toevoegen

We vragen ChatGPT om het programma aan te passen, zodat er een geluid wordt afgespeeld bij elke zet. ChatGPT voegt daarop een audio-element toe aan de HTML-code. Het past ook het script aan om dit aan te roepen bij elke zet. Je moet nog wel zelf het mp3-bestand plaatsen in de uiteindelijke programmamap of een volledige link naar het mp3-bestand invullen in de HTML-code:

Er zijn overigens veel websites waar je leuke geluidseffecten kunt vinden die je vrij kunt gebruiken, waaronder Pixabay. Op deze pagina zie je onze aangepaste versie.

De aangepaste HTML-code bevat een verwijzing naar een mp3-bestand.

Computertegenstander

We vragen ChatGPT vervolgens om een slimme computertegenstander toe te voegen, waarbij aan het begin van het spel wordt gekozen wie er mag beginnen. Via deze webpagina kun je deze versie zien. De computertegenstander blijkt in eerste instantie overigens helemaal niet zo slim, waardoor je makkelijk je potjes wint. Maar dat is snel opgelost. Na ons verzoek om de computertegenstander slimmer te maken, controleert het programma voortaan eerst op mogelijke winnende zetten en blokkeert het de tegenstander indien nodig. Als er geen direct winnende of blokkerende zetten zijn, kiest het een willekeurige lege cel. Deze slimmere versie kun je hier bekijken.

Het aangepaste script op een canvas in ChatGPT.

Uiterlijk verfraaien

Als laatste hebben we gevraagd het uiterlijk wat mooier te maken. Hierbij wordt voornamelijk de CSS-code aangepast om de visuele stijl van het spel te verbeteren. Het resultaat is geslaagd: ChatGPT geeft de achtergrond een mooi kleurverloop. Ook zijn de stijlen van de knoppen en speelvelden aangepast. Het levert een veel moderner en aantrekkelijker uiterlijk op.

Je kunt ChatGPT uiteraard steeds vragen om het script of een deel daarvan uit te leggen. Ben je het overzicht over de wijzigingen kwijt, dan kun je uiteraard ook vragen om de laatste HTML-code in te zien, of de laatste versie van het script. Eventueel op een canvas. Toch misten wij in ChatGPT soms wat overzicht en is het bovendien lastig om een stapje terug te doen als een aanpassing niet het gewenste resultaat oplevert. Dit zijn zaken die we in het volgende deel gaan aanpakken met Aider.

De gemoderniseerde versie van boter-kaas-en-eieren.

Aider

Opdrachtprompt

Voor grotere programmeerprojecten is het werken met een chatbot al snel vervelend en verwarrend. Veel praktischer is een tool die met jouw eigen projectbestanden werkt en zelf of samen de gewenste aanpassingen maakt. Als je geen moeite hebt met het werken met een opdrachtprompt, is Aider een uitstekende optie. Die tool helpt met het schrijven en aanpassen van code.

Aider is opensource en werkt met heel veel LLM’s samen. Hier gebruiken we de API voor Claude 3.5 Sonnet, maar je kunt ook de API van OpenAI gebruiken of een LLM die je zelf lokaal draait of elders, zoals via OpenRouter. De integratie met Git is enorm praktisch. Voor elke aangebrachte wijziging voert het een ‘commit’ uit, voorzien van een duidelijke omschrijving, zodat je achteraf een goed overzicht met alle veranderingen hebt en ook stapjes terug kunt doen. Niet alle alternatieven bieden dit en dat is vooral een gemis als er iets fout gaat en je geen idee meer hebt hoe je dat moet oplossen.

Aider werkt samen met alle gangbare LLM’s.

Voorbereiding

We willen weer laten zien hoe je het spelletje boter-kaas-en-eieren met Aider zou kunnen maken. We gebruiken het voor velen vertrouwde programma Visual Studio Code onder Windows en installeren Aider via een opdrachtprompt binnen die ontwikkelomgeving. Binnen de editor kun je uiteraard alle gegenereerde bestanden bekijken en handmatig aanpassen. Voor de installatie van Aider heb je Python nodig. Zet tijdens de installatie van Python een vinkje bij Add python.exe to PATH, zodat je Python vanuit elke map kunt aanroepen.

Installeer ook Visual Studio Code als je dat nog niet eerder hebt gedaan. Visual Studio Code biedt een mogelijkheid om Copilot als assistent te gebruiken, maar dat slaan we hier over.

Installeer ook Git, zodat versiebeheer mogelijk is. Kies tijdens de installatie van Git voor het gebruik van Visual Studio Code als standaardeditor. Verder kun je alle standaardinstellingen accepteren. Als je Python, Visual Studio Code en Git hebt geïnstalleerd, kun je door met de installatie van Aider.

Installeer Python onder Windows voordat je met Aider aan de slag gaat.

Installatie Aider

We kunnen nu Aider installeren. Open daarvoor Visual Studio Code en kies in het menu de optie Terminal / New Terminal. Verander de terminal, via de optie rechtsboven in het venster, naar Git Bash. Installeer daarna Aider met de volgende twee opdrachten:

Sluit de terminalvenster via het kruisje rechtsboven. Open dan een nieuwe terminal en wissel weer naar Git Bash. Als je Aider niet kunt aanroepen met aider zul je het PATH moeten uitbreiden met de aangegeven opdracht, zoals in het voorbeeld hieronder:

Zorg dat je in dit voorbeeld voor Claude 3.5 Sonnet een API-sleutel hebt en voldoende credits om mee te beginnen (zie het kader ‘API-sleutel maken voor Claude’). Exporteer deze API-sleutel zodat Aider deze direct kan gebruiken:

Maak nu een nieuwe map voor je toepassing, blader naar die map en maak een Git-repository:

Je kunt nu beginnen met programmeren, met de ondersteuning van Aider!

We installeren Aider om het binnen Visual Studio Code te gebruiken.

Programma maken

We gaan ons eerste programma maken. Zorg dat je een terminalvenster hebt geopend en bent gewisseld naar Git Bash. De assistent start je dan met de volgende opdracht:

Er wordt de eerste keer gevraagd om .aider* en .env toe te voegen aan .gitignore. Dat raden we aan! Hiermee voorkom je dat deze bestanden, vaak met wachtwoorden en dergelijke, per ongeluk in je Git-repository worden opgenomen en daardoor in potentie online komen, als je de repository via GitHub beschikbaar maakt.

Via de prompt kun je nu je opdrachten afvuren. We vragen zoals eerder om een volledig functionele en responsieve boter-kaas-en-eieren voor in een browser met de vereiste HTML-structuur, CSS-stijlen en JavaScript-logica in aparte bestanden.

Aider gaat direct aan de slag en laat heel overzichtelijk alle aanpassingen zien, met een beschrijving van de uiteindelijke functionaliteit. Het vraagt netjes of het de nieuwe bestanden mag maken (index.html, styles.css en script.js) en daarna of het deze mag openen in een browser. Het spel is in deze eerste versie volledig responsief met een duidelijke gebruikersinterface, houdt de speelstatus bij, detecteert wanneer iemand wint of als het een gelijkspel is, heeft een knop om het spel opnieuw te starten en is helemaal in het Nederlands. Een goed begin!

Aider heeft het programma voor ons uitgewerkt.

Aanpassingen maken

We vragen opnieuw in natuurlijke taal om wijzigingen te maken. De workflow is erg prettig. Aider geeft eerst aan welke bestanden waarschijnlijk moeten worden gewijzigd. Voor het geluid stelt het bijvoorbeeld wijzigingen in index.html en script.js voor. Dan vraagt Aider of het deze bestanden mag toevoegen aan de chat.

Als de radartjes zijn uitgedraaid, na interactie met Claude, geeft Aider heel nauwkeurig aan welke regels in welke bestanden moeten worden gewijzigd. Ook geeft Aider aan dat je een mp3-bestand genaamd move.mp3 in dezelfde map moet plaatsen.

We vragen Aider daarna ook om een slimme computertegenstander toe te voegen. Die is meteen heel slim en probeert direct te winnen als dat kan, blokkeert winnende zetten van de tegenstander, probeert het centrum te veroveren en kiest anders voor hoeken of willekeurige zetten.

Tot slot vragen we Aider om het programma te verfraaien met een moderner uiterlijk. Dat levert een flinke metamorfose op. Bekijk hier het resultaat.

Via een comfortabel proces maakt het alle gewenste aanpassingen.

Integratie met Git

De standaard integratie met Git biedt veel voordelen. Als Aider aanpassingen maakt aan een bepaald bestand zal het in Git een heldere beschrijving toevoegen aan de zogeheten commit. In Visual Studio Code kun je deze historische aanpassingen eenvoudig terugzien. Klik daarvoor op een bestand en open in de balk aan de linkerkant Timeline. Zorg dat de filterinstelling is ingesteld op Git History.

Nu zie je de commit-geschiedenis van het geselecteerde bestand. Door op een specifieke commit te klikken, kun je de aangebrachte wijzigingen bekijken. Binnen Aider zijn er ook nog wat trucjes. Zo kun je met /diff zien wat de laatste veranderingen zijn. Met /undo kun je die eenvoudig ongedaan maken.

We hebben de repository op GitHub gezet. Ook hier kun je alle veranderingen bekijken. Open daarvoor een bestand, zoals script.js, en ga dan rechtsboven naar History. Hier zie je de verschillende wijzigingen. Als je op een van de aanpassingen klikt, zie je netjes welke veranderingen in de code zijn gemaakt.

Je kunt handig zien welke historische wijzigingen zijn aangebracht in bestanden.

Git en GitHub

Aider gebruikt een git-repository. Sommige mensen verwarren dit met GitHub. Je kunt met Git prima alleen een lokale repository maken, op het systeem waarop je met Aider werkt. Optioneel kun je deze repository met GitHub verbinden, zodat je in feite een kopie in de cloud hebt. Dat is voor jezelf wel heel praktisch, omdat je veel makkelijker de wijzigingen kunt bijhouden en bestuderen. En je kunt ook met anderen samenwerken aan code.

Ook interessant om te lezen: GitHub Codespaces: altijd de juiste tools bij de hand

We hebben de repository gedeeld met GitHub, zodat je alle veranderingen kunt inzien.

Windsurf Editor

 Complete ontwikkelomgeving

Zoek je een completere ontwikkelomgeving met geïntegreerde AI, dan zijn Cursor AI en Windsurf Editor twee populaire opties. Cursor AI is een gevestigde speler, maar krijgt steeds meer concurrentie van het nieuwere Windsurf Editor. Beide ontwikkelteams blijven verbeteringen doorvoeren om niet voor elkaar onder te doen.

Beide programma’s zijn bovendien klonen van Visual Studio Code, de bekende editor van Microsoft die we ook voor Aider hebben gebruikt. Daarom lijken ze in veel opzichten op elkaar. Het kan handig zijn om verschillende thema’s te gebruiken als je ze naast elkaar gebruikt, zodat je ze uit elkaar kunt houden.

Windsurf Editor werkt met een ingebouwde assistent genaamd Cascade.

Cascade

We hebben ook in Windsurf geprobeerd om het spelletje boter-kaas-en-eieren uit dit artikel te maken. De assistent in Windsurf Editor heet Cascade; via het Cascade-deelvenster kun je hem direct aan het werk zetten. Een leuk detail is dat niet alleen code wordt gegenereerd, maar dat er ook veel aanvullende acties voor je worden uitgevoerd, zoals het aanmaken van een map voor je project en voor de geluiden, en het maken van een mp3-bestand.

Bij elke stap kun je zien welke bestanden worden aangepast en de voorgestelde wijzigingen controleren en bevestigen. Je hoeft niet, zoals bij Aider, zelf een API-sleutel te regelen voor toegang. Je gebruikt steeds het model van Cascade en de administratieve kant wordt via je account geregeld, op basis van credits (zie volgende paragraaf). Zo’n diepere integratie is heel praktisch. Toch heeft de workflow veel overeenkomsten met Aider.

Via een deelvenster kun je een conversatie met Cascade voeren.

Werken met credits

Windsurf werkt met credits voor verschillende taken. Zo worden User Prompt-credits voor elke interactie met de assistent gebruikt en Flow Action-credits voor alle acties die worden uitgevoerd. Als je de limiet bereikt voor het premiummodel, wordt overgeschakeld naar het basismodel. De proefperiode van 14 dagen geeft je ruim voldoende credits om het voorbeeldprogramma uit dit artikel te maken. Sterker nog, je hebt ongeveer vijftien keer meer credits dan nodig, dus je kunt ook grotere en complexere programma’s proberen te maken.

Buiten die proefperiode is, om het premiummodel te gebruiken, een upgrade naar de Pro-versie bijna onvermijdelijk (ca. 18 euro per maand). Je hebt dan wel elke maand een ruime hoeveelheid credits en kunt vrij voordelig credits bijkopen.

Windsurf Editor werkt met een systeem van credits.

Of je nu graag uitgebreid kookt of elke avond snel klaar wilt zijn: een slimme keukenindeling maakt het verschil. Alles moet logisch op zijn plek staan, zodat je moeiteloos overal bij kunt en na afloop ook weinig tijd kwijt bent aan opruimen.

Lees ook: Fornuis op maat: kies het aantal pitten dat bij je past

Vaatwasser, gootsteen en vuilnisbak

Heb je plannen voor een nieuwe keuken? Denk dan nu al na over welke slimme keuzes je kunt maken met de indeling. Plaats bijvoorbeeld de vaatwasser, de spoelbak en de afvalemmer dicht bij elkaar. Je hoeft dan nooit ver te lopen met vieze borden en je kunt ze makkelijk leegschrapen, eventueel afspoelen en direct inruimen. Staat de afvalbak in een kastje direct naast de vaatwasser? Let er dan op dat je het deurtje nog goed kunt openen als de deur van de vaatwasser omlaag staat. Dat werkt makkelijker bij het inruimen. Plaats verder de vaatwasser niet direct tegen een zijmuur. Tijdens het inruimen loop je dan sneller kans op spetters tegen de muur.

Werkblad en kookplaat

Het werkblad is meer dan alleen een plek om iets op te zetten. Je gebruikt het om te snijden, te mixen, spullen neer te leggen en borden op te scheppen. Zorg daarom dat je voldoende vrije werkruimte overhoudt – dus niet alles volbouwen met apparatuur. Plaats de spoelbak of kookplaat liever niet op een hoek. Je hebt aan beide kanten plek nodig, zodat je je handen vrij kunt houden en spetters opvangt. Reken aan weerszijden minimaal veertig centimeter. Dat oogt niet alleen rustiger, het werkt ook prettiger. Handig om te weten: bij je keukenspecialist wordt hiervoor vaak de term aflegruimte gebruikt. En nog even over de kookplaat: plaats die bij voorkeur niet pal naast de koelkast of een hoge kast; dat geeft weinig bewegingsvrijheid en maakt het lastig om met meerdere mensen tegelijk in de keuken te staan.

©Olga Yastremska and Leonid Yastremskiy

Koelkast

Een koelkast gebruik je vaker dan je denkt – gemiddeld zo'n 35 keer per dag. Zet 'm daarom op een plek waar je er makkelijk bij kunt, ook als je vanuit de woonkamer even snel iets wilt pakken. Zet de koelkast liever niet helemaal achterin of op een plek waar je niet vanzelf langsloopt; dat is al snel onhandig in het dagelijks gebruik. Let ook op de temperatuur rondom de koelkast. Zet hem niet naast een oven, radiator of op een plek waar veel zonlicht komt. Kan het echt niet anders, zorg dan voor een isolerende tussenplaat en houd minstens drie centimeter ruimte vrij tussen warmtebron en koelkast.

Gebruik de keuken-driehoek

In de basis draait een keuken om drie functies: koken, spoelen en koelen. Je fornuis, gootsteen en koelkast vormen samen een denkbeeldige driehoek. Als de afstanden tussen deze drie goed gekozen zijn, werk je prettiger. Staan ze te ver van elkaar, dan loop je onnodig veel. Staan ze te dicht bij elkaar, dan dan wordt het al snel krap en onhandig. Een keukenspecialist kan helpen bij het vinden van een goede verhouding, maar je merkt het zelf vaak ook al als iets net niet lekker werkt.

Optimale werkhoogte

Ook de hoogte van je werkplekken telt mee. Een oven op armhoogte is een stuk prettiger dan op kniehoogte, zeker als je vaak bakt. Het voorkomt bukken. Heb je een kleine keuken? Kies dan voor een compacte oven of voor een fornuis met geïntegreerde oven. Datzelfde geldt voor de vaatwasser: als je die wat hoger plaatst, spaar je je rug en knieën. Voor de kookplaat geldt een andere regel: meet de afstand van je onderarm tot het werkblad. Is die ongeveer twaalf centimeter, dan zit je goed qua houding en belast je je schouders niet onnodig.

Apparatuur wat hoger plaatsen (als dat kan) heeft nog een voordeel. Wanneer je kleine kinderen hebt rondlopen, kunnen die er minder makkelijk bij. Wel zo veilig!

©lev dolgachov

Opbergruimte

Tot slot: denk na over hoe je spullen opbergt. Onderkastjes bieden veel ruimte, maar vragen vaak veel van je rug. Bovenkastjes kunnen juist weer te hoog zijn. Een buffetkast biedt uitkomst: wat je dagelijks gebruikt zet je op ooghoogte, wat minder vaak nodig is kan best wat lager of juist hoger.

Slim indelen = een fijnere keuken!

Een goede keuken draait niet alleen om de juiste apparatuur, maar vooral ook om slimme keuzes die het koken makkelijker maken. Denk na over looproutes, werkhoogtes en voldoende bewegingsruimte. Positioneer alles op logische plekken, zorg voor een werkblad met voldoende vrije ruimte en let op kleine details zoals de draairichting van kastdeurtjes. Daarmee wordt de keuken (nog meer) het hart van je huis!